Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:145

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hoá lý luận, khảo sát thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở Thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương, đề xuất biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tổ chuyên môn, góp phần nâng cao chất lượng dạy học và đáp ứng nhu cẩu đổi mới giáo dục hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương

UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT PHẠM VĂN MIẾNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THỊ XÃ BẾN CÁT- TỈNH BÌNH DƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH : QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ : 814 01 14 BÌNH DƢƠNG- 2018
UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT PHẠM VĂN MIẾNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THỊ XÃ BẾN CÁT- TỈNH BÌNH DƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH : QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ : 8 14 01 14 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS.VŨ LAN HƢƠNG BÌNH DƢƠNG - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các trích dẫn đều rõ ràng, những số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kì công trình nào khác. Tác giả Phạm Văn Miếng i
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận văn này, tôi luôn nhận được sự giúp đỡ tận tình của nhiều tổ chức và cá nhân. Tôi xin trân trọng cảm ơn: - Trường Đại học Thủ Dầu Một, Phòng Sau Đại học Trường Đại học Thủ dầu Một đã tạo điều kiện cho tôi học tập và nghiên cứu khoa học. - TS Vũ Lan Hương, người cô- người hướng dẫn khoa học đã tận tâm bồi dưỡng kiến thức, phương pháp nghiên cứu, năng lực tư duy và trực tiếp giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành luận văn. - Quý Thầy, Cô đã giảng dạy và hướng dẫn tôi trong suốt quá trình học tập tại Trường Đại học Thủ Dầu Một. - Phòng Giáo dục & Đào tạo Bến Cát, cán bộ quản lí và giáo viên 8 trường Trung học cơ sở là Trường THCS Thới Hòa, THCS Bình Phú, THCS Hòa Lợi, THCS Chánh Phú Hòa, THCS Mỹ Phước, THCS Mỹ Thạnh, THCS Phú An trong Thị xã Bến Cát đã cung cấp tài liệu và có những ý kiến quý báu để tôi thực hiện luận văn này. - Bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã góp ý và tạo điều kiện tốt nhất để tôi hoàn thành luận văn. Dù đã rất cố gắng, song luận văn vẫn còn nhiều thiếu sót. Kính mong quý Thầy, Cô và Hội đồng chấm luận văn góp ý để luận văn được hoàn thiện hơn. Trân trọng cảm ơn ! Tác Phạm Văn Miếng ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii MỤC LỤC ............................................................................................................. ii DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.............................................................................. iv MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1 1.Lý do chọn đề tài: ............................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu................................................................ 3 3.1. Khách thể nghiên cứu .............................................................................. 3 3.2. Đối tƣợng nghiên cứu .............................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ........................................................................................ 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................... 3 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu .................................................................... 4 7. Phƣơng pháp nghiên cứu : .............................................................................. 4 7.1. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu lý luận ....................................................... 4 7.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn .............................................................. 4 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi ............................................... 4 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn ................................................................... 5 7.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động ................................ 5 7.3. Phƣơng pháp thống kê toán học: ............................................................. 5 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................ 5 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ .................................................. 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề: .................................................................... 6 1.1.1.Các nghiên cứu ở ngoài nƣớc: ............................................................... 6 1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nƣớc:............................................................... 8 1.2.Một số khái niệm liên quan đến đề tài: ...................................................... 11 1.2.1. Quản lý. ............................................................................................... 11 ii
1.2.2. Quản lý giáo dục. ................................................................................ 13 1.2.3. Quản lý trƣờng học. ............................................................................ 14 1.2.4. Tổ chuyên môn. .................................................................................. 15 1.2.5. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn. ..................................................... 16 1.3. Lý luận về hoạt động của tổ chuyên môn ở trƣờng trung học cơ sở ......... 16 1.3.1. Vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chuyên môn và tổ trƣởng chuyên môn trong trƣờng THCS ............................................................................... 16 1.3.1.1. Vai trò của tổ chuyên môn trong trường THCS ........................... 16 1.3.1.2. Nhiệm vụ của tổ chuyên môn ....................................................... 17 1.3.1.3. Nhiệm vụ của tổ trưởng chuyên môn ........................................... 18 1.3.1.4. Quyền hạn của tổ trưởng chuyên môn ......................................... 19 1.3.2. Nội dung hoạt động của tổ chuyên môn ở trƣờng Trung học cơ sở .. 20 1.3.2.1. Xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động chung của tổ trong năm học ..................................................................................................... 20 1.3.2.2.Hướng dẫn xây dựng và quản lý kế hoạch hoạt động cá nhân của giáo viên trong tổ ...................................................................................... 21 1.3.2.3. Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trong tổ ........... 21 1.3.2.4.Đánh giá và xếp loại giáo viên trong tổ ....................................... 22 1.3.2.5. Thực hiện nề nếp sinh hoạt , họp theo quy định .......................... 22 1.4. Định hƣớng đổi mới giáo dục với hoạt động tổ chuyên môn .................... 23 1.4.1. Định hƣớng đổi mới giáo dục phổ thông ............................................ 23 1.4.2. Định hƣớng đổi mới sinh hoạt của TCM trong trƣờng trung học cơ sở ................................................................................................................................ 26 1.5. Lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trƣờng trung học cơ sở... 28 1.5.1. Nhiệm vụ của hiệu trƣởng trƣờng THCS ........................................... 28 1.5.2.Nội dung quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trƣởng trƣờng trung học cơ sở .............................................................................................. 30 1.5.2.1. Quản lý việc tổ chuyên môn xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động chung của tổ ..................................................................................... 30 iii
1.5.2.2. Quản lý việc tổ chuyên môn hướng dẫn xây dựng và quản lý kế hoạch cá nhân của giáo viên trong tổ ....................................................... 31 1.5.2.3.Quản lý việc tổ chuyên môn bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trong tổ ...................................................................................... 32 1.5.2.4. Quản lý việc tổ chuyên môn đánh giá và xếp loại giáo viên trong tổ ................................................................................................................ 32 1.5.2.5.Quản lý việc tổ chuyên môn thực hiện nề nếp sinh hoạt, họp theo quy định ..................................................................................................... 33 1.5.3. Điều kiện đảm bảo cho quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở .................................................................................. 34 1.5.3.1. Tăng cường các mối quan hệ trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng ................................................................................. 34 1.5.3.2. Đảm bảo điều kiện cho quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng ........................................................................................................ 35 1.6. Những yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trƣờng trung học cơ sở .................................................................................. 35 1.6.1. Các yếu tố bên trong nhà trƣờng ............................................................ 35 1.6.1.1. Nhận thức của Hiệu trưởng về tầm quan trọng của hoạt động tổ chuyên môn................................................................................................ 35 1.6.1.2. Nhận thức của tổ trưởng chuyên môn về tầm quan trọng của hoạt động tổ chuyên môn .................................................................................. 36 1.6.1.3. Nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng của hoạt động tổ chuyên môn................................................................................................ 36 1.6.1.4. Phẩm chất, năng lực của hiệu trưởng về hoạt động của tổ chuyên môn ............................................................................................................ 37 1.6.1.5. Năng lực và trình độ quản lí tổ chuyên môn của tổ trưởng TCM. ................................................................................................................... 37 1.6.1.6. Trình độ chuyên môn, ý thức trách nhiệm đội ngũ giáo viên ...... 37 1.6.2. Các yếu tố bên ngoài nhà trƣờng ............................................................ 38 1.6.2.1. Cơ chế, chính sách giáo dục của nhà nước ................................. 38 iv
1.6.2.2. Công tác chỉ đạo, quản lý của phòng giáo dục và đào tạo.......... 38 1.6.2.3. Văn hóa nhà trường và địa phương ............................................. 38 Tiểu kết chƣơng 1 ............................................................................................... 39 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THỊ XÃ BẾN CÁT, TỈNH BÌNH DƢƠNG. .............................................................................................................. 40 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội , giáo dục Thị xã Bến Cát, Tỉnh Bình Dƣơng .............................................................................................. 40 2.1.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ................................... 40 2.1.1.1. Điều kiện tự nhiên ........................................................................ 40 2.1.1.2. Về điều kiện kinh tế ..................................................................... 41 2.1.2. Khái quát về tình hình giáo dục thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng .. 42 2.1.2.1. Khái quát chung ........................................................................... 42 2.1.2.2. Quy mô, cơ cấu các trường THCS thị xã Bến Cát, [30] .............. 44 2.2. Thực trạng hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng THCS thị xã....... 45 2.2.1. Thực trạng đội ngũ tổ trƣởng chuyên môn các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, Tỉnh Bình Dƣơng ........................................................................... 47 2.2.1.1. Hệ thống phẩm chất ..................................................................... 47 2.2.1.2. Hệ thống năng lực ........................................................................ 48 2.2.2. Thực trạng hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, Tỉnh Bình Dƣơng ........................................................................... 50 2.2.2.1. Thời gian sinh hoạt của tổ chuyên môn các trường THCS .......... 50 2.2.2.2. Thực trạng nội dung hoạt động của tổ chuyên môn các trường THCS thị xã Bến Cát,tỉnh Bình Dương. .................................................... 51 2.3. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, Tỉnh Bình Dƣơng............................................................................... 54 2.3.1. Công tác quy hoạch, bổ nhiệm TTCM ở các trƣờng THCS ............... 54 2.3.2. Công tác đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên của tổ chuyên môn các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, Tỉnh Bình Dƣơng .......................................... 55 v
2.3.3. Công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ............................................................................ 57 2.3.4. Thực trạng quản lý sự phối hợp giữa tổ chuyên môn và các lực lƣợng giáo dục khác trong các trƣờng THCS ......................................................... 60 2.3.5. Thực trạng công tác kiểm tra hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, Tỉnh Bình Dƣơng .......................................... 62 2.3.5.1. Nội dung kiểm tra ......................................................................... 63 2.3.5.2.Hình thức kiểm tra ........................................................................ 65 2.3.5.3. Phương pháp kiểm tra .................................................................. 66 2.3.6. Đảm bảo các điều kiện cho hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, Tình Bình Dƣơng...................................................... 68 2.4. Đánh giá chung quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, Tình Bình Dƣơng .......................................................................... 71 2.4.1. Yếu tố thuận lợi .................................................................................. 71 2.4.2. Yếu tố khó khăn .................................................................................. 72 Tiểu kết chƣơng 2 ............................................................................................... 76 Chƣơng 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THỊ XÃ BẾN CÁT, TÌNH BÌNH DƢƠNG . ............................................................................ 77 3.1. Cơ sở đề xuất biện pháp ............................................................................ 77 3.1.1. Cơ sở lý luận ....................................................................................... 77 3.1.2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................... 77 3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................................... 78 3.2.1. Đảm bảo tính mục tiêu .............................................................................. 78 3.2.2. Đảm bảo tính đồng bộ ............................................................................... 78 3.2.3. Đảm bảo tính thực tiễn .............................................................................. 78 3.2.4. Đảm bảo tính hiệu quả .............................................................................. 79 3.2.5. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................ 79 3.3. Biện pháp quản lý tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở thị xã Bến Cát, Tình Bình Dƣơng ...................................................................................... 79 vi
3.3.1. Nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý, tổ trƣởng chuyên môn và giáo viên các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, Tỉnh Bình Dƣơng ....... 79 3.3.1.1. Mục tiêu của biện pháp ................................................................ 79 3.3.1.2. Nội dung và cách thức thực hiện ................................................. 80 3.3.1.3.Điều kiện thực hiện biện pháp ...................................................... 81 3.3.2. Bồi dƣỡng, nâng cao phẩm chất, năng lực cho tổ trƣởng,tổ phó chuyên môn các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, Tỉnh Bình Dƣơng ........................... 82 3.3.2.1. Mục tiêu của biện pháp ..................................................................... 82 3.3.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện ...................................................... 82 3.3.2.3.Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................... 83 3.3.3. Quy hoạch, bổ nhiệm tổ trƣởng chuyên môn các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ....................................................................... 84 3.3.3.1. Mục tiêu của biện pháp ..................................................................... 84 3.3.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện ...................................................... 84 3.3.3.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 86 3.3.4. Đổi mới việc quản lý hoạt động của tổ chuyên môn các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng .................................................................. 86 3.3.4.1. Mục tiêu của biện pháp ..................................................................... 86 3.3.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện ...................................................... 86 3.3.4.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 88 3.3.5. Quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động của tổ chuyên môn các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, Tỉnh Bình Dƣơng...................................................... 89 3.3.5.1. Mục tiêu của biện pháp ..................................................................... 89 3.3.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện ...................................................... 89 3.3.5.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 91 3.3.6. Tăng cƣờng công tác kiểm tra, đánh giá tổ chuyên môn các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, Tỉnh Bình Dƣơng...................................................... 91 3.3.6.1. Mục tiêu của biện pháp ..................................................................... 91 3.3.6.2. Nội dung và cách thức thực hiện ...................................................... 92 3.3.6.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 93 vii
3.3.7. Mối quan hệ giữa các biện pháp ......................................................... 94 3.4. Khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ............... 94 Tiểu kết chƣơng 3 ............................................................................................. 102 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................... 103 1. Kết luận ...................................................................................................... 103 2. Kiến nghị .................................................................................................... 105 2.1. Với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Dƣơng .................................... 105 2.2.Với Phòng giáo dục và Đào tạo thị xã Bến Cát. ................................... 106 2.3. Với Uỷ ban nhân dân thị xã Bến Cát ................................................... 106 2.4. Đối với CBQL các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ... 106 2.5. Đối với đội ngũ giáo viên các trƣờng THCS thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ......................................................................................................... 107 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC viii
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU Bảng 2.1. Quy mô, cơ cấu các trƣờng THCS thị xã Bến Cát .............................. 44 Bảng 2.2. Mẫu kháo sát ........................................................................................ 45 Bảng 2.3. Thực trạng chất lƣợng đội ngũ TTCM các trƣờng THCS ................... 47 Bảng 2.4.Thực trạng năng lực đội ngũ TTCM các trƣờng THCS ....................... 48 Bảng 2.5. Thời gian sinh hoạt của tổ chuyên môn các trƣờng THCS ................. 50 Bảng 2.6. Thực trạng nội dung hoạt động của TCM các trƣờng THCS .............. 51 Bảng 2.7. Thực trạng quy hoạch, bổ nhiệm TTCM ở các trƣờng THCS ............ 54 Bảng 2.8. Công tác đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên của TCM các trƣờng THCS .................................................................................................................... 55 Bảng 2.9. Quản lý của hiệu trƣởng về hoạt động của tổ chuyên môn các trƣờng THCS .................................................................................................................... 57 Bảng 2.10. Quản lý sự phối hợp giữa các TCM và các lực lƣợng giáo dục khác 60 Bảng 2.11. Công tác kiểm tra hoạt động của TCM ở các trƣờng THCS ............. 63 Bảng 2.12. Đảm bảo các điều kiện cho hoạt động TCM các trƣờng THCS ........ 68 Bảng 2.13. Nguyên nhân thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn .............. 71 Bảng 2.14.Nguyên nhân những khó khăn quản lý hoạt động tổ chuyên môn ..... 72 Bảng 3.1. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ..................................................................................... 95 Biểu đồ 3.1: Tƣơng quan giữa mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ............................................................. 101 iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT 1. BGD&ĐT : Bộ giáo dục và đào tạo 2. BGH : Ban giám hiệu 3. CBQL : Cán bộ quản lý 4. CNTT : Công nghệ thông tin 5. ĐLC : Độ lệch chuẩn 6. GV : Giáo viên 7. HS : Học sinh 8. KTXH : Kinh tế xã hội 9. MĐKT : Mức độ khả thi 10. MĐTH : Mức độ thực hiện 11.ĐTB : ĐiểmTrung bình 12. TCM : Tổ Chuyên môn 13. THCS : Trung học cơ sở 14. THPT : Trung học phổ thông 15. TT : Thứ tự 16. TTCM : Tổ trƣởng chuyên môn iv
MỞ ĐẦU 1.Lý do chọn đề tài: Hiện nay, cuộc cách mạng khoa học công nghệ phát triển ngày càng nhanh, kinh tế tri thức có vai trò ngày càng nổi bật trong quá trình phát triển của xã hội. Trong bối cảnh đó, giáo dục đã trở thành nhân tố quyết định đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Các nƣớc trên thế giới đều coi giáo dục là nhân tố hàng đầu quyết định sự phát triển nhanh và bền vững của mỗi quốc gia. Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thƣ Trung ƣơng Đảng về việc xây dựng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục nêu rõ: “Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Đây là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng nòng cốt, có vai trò quan trọng”.[1].Nghị quyết số 29 - NQ/TW ngày 4/11/2013 của Hội nghị TW8 khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” [ 2]. Trong số những công tác cần đƣợc đổi mới trong quản lý giáo dục thì việc đổi mới quản lý hoạt động của tổ chuyên môn( TCM) trong nhà trƣờng phổ thông là vô cùng cần thiết. Bởi vì, trong trƣờng phổ thông, công tác chuyên môn là hoạt động quan trọng, chủ yếu, quyết định sự tồn tại và phát triển của nhà trƣờng. TCM là một bộ phận, một đơn vị trong hệ thống cơ cấu tổ chức của nhà trƣờng, là cơ sở gắn bó với ngƣời GV giảng dạy, nơi thực thi trực tiếp nhiệm vụ dạy học và giáo dục học sinh. Trong nhà trƣờng, các tổ chuyên môn có mối quan hệ hợp tác với nhau, phối hợp với các bộ phận nghiệp vụ khác và các tổ chức Đảng, đoàn thể nhằm thực hiện chiến lƣợc phát triển của nhà trƣờng, thực hiện chƣơng trình giáo dục và các hoạt động khác, hƣớng tới mục tiêu giáo dục. Mặt khác, TCM còn là “cánh tay nối dài”,là “ đầu mối quản lý” mà hiệu trƣởng nhất thiết phải dựa vào đó để quản lý nhà trƣờng trên nhiều phƣơng diện, nhƣng cơ bản nhất là hoạt động giáo dục, dạy học của giáo viên.Trên thực tế TCM còn là nơi để giáo viên có thể 1
chia sẻ mọi tâm tƣ, nguyện vọng cũng nhƣ những vấn đề có liên quan đến nghề nghiệp, đời sống vật chất và tinh thần của mình. Đối với trƣờng trung học cơ sở, động lực quan trọng để phát triển chính là do chất lƣợng giáo dục của các tổ quyết định. Hoạt động của TCM ở trƣờng THCS là quy định trong Điều lệ trƣờng trung học do Bộ GD & ĐT ban hành cũng nhƣ sự chỉ đạo của Sở giáo dục và Phòng Giáo dục nói riêng. Hiệu trƣởng quản lý hoạt động này còn nhằm quản lý giáo viên, nhất là về chuyên môn nghiệp vụ, thực hiện kế hoạch giảng dạy của GV trong tổ sẽ phản ánh đƣợc các mặt hoạt động chuyên môn của nhà trƣờng về chất lƣợng GD và các mặt hoạt động khác. Nâng cao chất lƣợng hoạt động của TCM trong các nhà trƣờng sẽ phát huy đƣợc tinh thần nỗ lực sáng tạo của GV trong tập thể sƣ phạm, tính đoàn kết nội bộ, năng lực điều hành hoạt động của tổ trƣởng TCM cũng đƣợc nâng cao, đồng thời tạo một động lực thôi thúc GV trong các TCM phát huy nhiều sáng kiến, kinh nghiệm của mình trong lĩnh vực giảng dạy và giáo dục. Mặt khác, TCM có vai trò quan trọng trong việc góp phần bồi dƣỡng đội ngũ GV tại chỗ thông qua hoạt động dự giờ, trao đổi rút kinh nghiệm các tiết dạy, sinh hoạt chuyên đề, thao giảng, hội giảng để góp phần nâng cao chất lƣợng dạy và học của trƣờng. Đổi mới quản lý hoạt động TCM ở trƣờng THCS, nhằm từng bƣớc nâng cao chất lƣợng giảng dạy và học tập trong các nhà trƣờng là vấn đề quan trọng và cấp thiết trong giai đoạn hiện nay, khi toàn ngành giáo dục đang thực hiện đổi mới nội dung chƣơng trình giáo dục phổ thông, SGK mới và đổi mới phƣơng pháp dạy học (PPDH), nhằm phát huy năng lực chủ động sáng tạo trong học tập của học sinh. Trong những năm gần đây quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng có những bƣớc chuyển biến đáng kể, song hiệu quả chƣa cao, cán bộ quản lý đã nhận thức đƣợc vai trò, vị trí của tổ chuyên môn nhƣng các biện pháp xây dựng và quản lý tổ chuyên môn chƣa thật chặt chẽ, khoa học. Việc bố trí tổ trƣởng còn mang tính chủ quan, cảm tính, chƣa có kế hoạch đào tạo, bồi dƣỡng một cách cụ thể đối với đội ngũ 2
này. Do đó để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay thì đòi hỏi việc quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các nhà trƣờng phải có những bƣớc cải tiến nhằm phát huy những mặt mạnh sẵn có của nhà trƣờng và khắc phục những yếu kém nhằm đƣa nhà trƣờng ngày một đi lên. Xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn trên đây, nên tôi chọn đề tài: “ Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng.” làm đề tài nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hoá lý luận, khảo sát thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở Thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng, đề xuất biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tổ chuyên môn, góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học và đáp ứng nhu cẩu đổi mới giáo dục hiện nay. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động Tổ chuyên môn ở trƣờng trung học cơ sở 3.2. Đối tƣợng nghiên cứu Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. 4. Giả thuyết khoa học Công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở nhà trƣờng trung học cơ sở đã đƣợc thực hiện và bƣớc đầu đạt một số kết quả nhất định. Tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế và bất cập trong nhận thức, trong việc xây dựng kế hoạch thực hiện, hoạt động tổ chức, chỉ đạo cũng nhƣ công tác kiểm tra đánh giá tổ chuyên môn trong quản lý hoạt động dạy học. Nếu đề xuất đƣợc các biện pháp phù hợp và có tính khả thi thì chất lƣợng dạy học ở các trƣờng trung học cơ sở thị xã Bến Cát sẽ đƣợc nâng lên góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của thị xã Bến cát nói chung và các trƣờng trung học cơ sở nói riêng. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hoá cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trƣờng trung học cơ sở. 3
5.2. Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. 5.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở thị xã Bến Cát – tỉnh Bình Dƣơng. 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu - Đề tài tập trung khảo sát thực trạng công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. - Đối tƣợng khảo sát là cán bộ quản lý, tổ trƣởng chuyên môn và giáo viên ở các trƣờng trung học cơ sở ở thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. - Địa bàn khảo sát: 08 trƣờng THCS là THCS Thới Hòa, THCS Bình Phú, THCS Hòa Lợi,THCS Chánh Phú Hòa, THCS Mỹ Thạnh, THCS Lê Quý Đôn, THCS Mỹ Phƣớc,THCS Phú An trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. -Thời gian nghiên cứu từ năm học 2016-2017 đến nay. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu : Luận văn sử dụng một số phƣơng pháp nghiên cứu sau : 7.1. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu lý luận - Thu thập, nghiên cứu, phân tích các tài liệu liên quan đến đề tài; - Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về quản lý, quản lý hoạt động TCM trƣờng phổ thông nói chung và trƣờng THCS nói riêng qua các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu. - Nghiên cứu hệ thống các văn bản pháp quy, những quy chế của Chính phủ, các quy định của ngành Giáo dục liên quan đến công tác quản lý giáo dục, quản lý TCM trong nhà trƣờng. 7.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi - Mục đích: thu thập các thông tin về thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn các trƣờng trung học cơ sở thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng . - Nội dung: tập trung khảo sát quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng; những ƣu điểm, hạn chế 4
và nguyên nhân; đồng thời khảo sát tính cần thiết và khả thi của hệ thống các biện pháp đề xuất. - Công cụ khảo sát: xây dựng các bảng hỏi nhằm thu thập thông tin từ các đối tƣợng khảo sát gồm cán bộ quản lý, tổ trƣởng chuyên môn và giáo viên. 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn Thu thập thông tin thông qua phỏng vấn các nhà quản lí và các giáo viên đang công tác ở các trƣờng THCS. Các đối tƣợng gồm hiệu trƣởng, phó hiệu trƣởng, tổ trƣởng chuyên môn, một số giáo viên. 7.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động Thu thập thông tin từ các sản phẩm hoạt động của hoạt động quản lý tổ chuyên môn, gồm các bản kế hoạch, hồ sơ chuyên môn, quy chế làm việc, văn bản về kiểm tra đánh giá tổ chuyên môn, ... của các trƣờng trung học cơ sở đƣợc khảo sát. 7.3. Phƣơng pháp thống kê toán học: Sử dụng các phép toán cơ bản và ứng dụng công nghệ thông tin trong việc xử lý các dữ liệu thu thập trong nghiên cứu nội dung đề tài. 8. Cấu trúc luận văn Mở đầu Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở. Chƣơng 2: Thực trạng quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. Chƣơng 3: Một số biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trƣờng trung học cơ sở KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC 5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề: 1.1.1.Các nghiên cứu ở ngoài nƣớc: Hoạt động chủ yếu trong nhà trƣờng là hoạt động chuyên môn. Các TCM là tổ chức quan trọng và nòng cốt trong các nhà trƣờng. Hoạt động của TCM trong nhà trƣờng là nhân tố có ảnh hƣởng lớn đến chất lƣợng dạy học, giáo dục, có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của nhà trƣờng nói riêng và sự phát triển giáo dục nói chung. Thực chất công tác quản lý hoạt động chuyên môn trong nhà trƣờng THCS là việc Hiệu trƣởng chỉ đạo tổ trƣởng các TCM quản lý hoạt động chuyên môn của GV. Chất lƣợng hoạt động của TCM trong nhà trƣờng phụ thuộc rất nhiều vào quá trình quản lí của ngƣời tổ trƣởng TCM. Việc nghiên cứu công tác quản lý hoạt động TCM là một vấn đề hết sức quan trọng và cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Bởi các hoạt động chuyên môn triển khai đến GV thông qua TCM. Tổ trƣởng TCM là ngƣời chỉ đạo các hoạt động chuyên môn của tổ theo sự chỉ đạo của hiệu trƣởng, theo kế hoạch của nhà trƣờng, chịu trách nhiệm về chất lƣợng chuyên môn của tổ. Cũng nhƣ các cấp học khác, vấn đề quản lý hoạt động TCM ở trƣờng THCS đƣợc nhiều nhà khoa học trong và ngoài nƣớc quan tâm. Họ nghiên cứu thực tiễn các nhà trƣờng để tìm ra những biện pháp quản lý hoạt động TCM sao cho có hiệu quả nhất... Năm 1987,Viện quản lý (QL) và kinh tế giáo dục thuộc Viện Hàn lâm sƣ phạm (Liên Xô cũ) đã tổng kết những thành tựu nghiên cứu về QL trƣờng học qua nhiều năm, trình bày những quan điểm mới nhất về quản lý giáo dục (QLGD) nói chung và QL hoạt động dạy học (DH) nói riêng của các học giả Xô Viết tính đến thời điểm đó [39] Trong những công trình nghiên cứu của mình, các nhà nghiên cứu QLGD Xô Viết cho rằng : “Kết quả toàn bộ hoạt động của nhà trƣờng phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ chức đúng đắn và hợp lý công tác hoạt động của đội ngũ GV”[39]. Đó chính là QL hoạt động dạy học.Trong quá trình nghiên cứu về quản 6
lý giáo dục, công tác tổ chuyên môn và quản lý hoạt động tổ chuyên môn cũng đƣợc các tác giả quan tâm. Các nhà nghiên cứu quản lý giáo dục Xô Viết đã cho rằng: “ Kết quả toàn bộ hoạt động của nhà trƣờng phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ chức đúng đắn và hợp lý công tác hoạt động của đội ngũ giáo viên”. Với kinh nghiệm 26 năm làm hiệu trƣởng VAXukhomlinxki (VA.Xukhomilinxki - Một số kinh nghiệm lãnh đạo của hiệu trƣởng THPT) đã tổng kết đƣợc những thành công cũng nhƣ thất bại của mình. Cùng với nhiều tác giả khác ông đã đƣa ra một số biện pháp quản lý của trƣờng THCS nhƣ việc phân công công việc hợp lý qua các thành viên trong BGH, Hiệu trƣởng và Phó Hiệu trƣởng phụ trách chuyên môn, tổ trƣởng chuyên môn. Các tác giả nhấn mạnh đến sự phối hợp chặt chẽ, sự thống nhất quản lý giữa hiệu trƣởng và Phó Hiệu trƣởng để đạt mục tiêu đề ra. Các tác giả đều khẳng định vai trò lãnh đạo toàn diện của hiệu trƣởng. Trong những trang viết của mình,V.A.Xukhomlinki cũng nhƣ các tác giả V.PXtrezicodin,Hakhonôp,Gigoocscaia... đều cho rằng một trong những chức năng của Hiệu trƣởng nhà trƣờng là phải xây dựng và bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên, phát huy đƣợc tính chủ động, sáng tạo trong lao động và tạo ra khả năng ngày càng hoàn thiện tay nghề sƣ phạm của mình. Muốn xây dựng đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn, tâm huyết với nghề, ngƣời hiệu trƣởng phải có quyền lựa chọn đội ngũ giáo viên cho trƣờng mình, đó là những ngƣời yêu trẻ, phải biết giao tiếp với trẻ, nắm vững chuyên môn giảng dạy, nắm vững các khoa học có liên quan các môn trong nhà trƣờng, vận dụng linh hoạt lý luận dạy học, lý luận giao tiếp, tâm lý học...Cùng với việc xây dựng đội ngũ giáo viên, cần xây dựng đội ngũ giáo viên đầu đàn, đó chính là các tổ trƣởng chuyên môn. Mỗi tổ chuyên môn là một bộ phận quan trọng của nhà trƣờng. Từng bộ phận phát triển thì nhà trƣờng mới phát triển.Vì vậy, ngƣời hiệu trƣởng nhà trƣờng phải không ngừng học tập, trau dồi, rèn luyện nâng cao trình độ để điều hành, lãnh đạo chuyên môn sau cho các tổ hoạt động có hiệu quả. Hiệu trƣởng phải biết đề ra yêu cầu nâng cao trình độ chuyên môn của từng giáo viên trong trƣờng, từ đó có nội dung,hình thức tổ chức bồi dƣỡng cho phù hợp. Những biện pháp bồi dƣỡng có hiệu quả đƣợc các tác giả đề cập đến là 7