Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường Trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:146

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường Trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hóa lý luận và khảo sát, đánh giá thực trạng về quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm tăng cường quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở các trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường Trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương

UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN HUỲNH THỦY ĐỀ TÀI: QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIN HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT TỈNH BÌNH DƯƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SỸ BÌNH DƯƠNG – Năm 2018
UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN HUỲNH THỦY ĐỀ TÀI: QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIN HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT TỈNH BÌNH DƯƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SỸ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HỒ VĂN LIÊN BÌNH DƯƠNG – Năm 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, những gì tôi trình bày trong luận văn này là do sự tìm hiểu và nghiên cứu của bản thân trong suốt quá trình học tập và công tác. Mọi kết quả nghiên cứu cũng như ý tưởng của các tác giả khác nếu có đều được trích dẫn nguồn gốc cụ thể. Luận văn này cho đến nay chưa được bảo vệ tại bất kì một hội đồng bảo vệ luận văn thạc sĩ và chưa được công bố trên bất kì một phương tiện thông tin nào. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những gì tôi đã cam đoan ở trên đây. Bình Dương, tháng 11 năm 2018 Tác giả luận văn Nguyễn Huỳnh Thủy i
LỜI CẢM ƠN Xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Hồ Văn Liên, người luôn tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, giúp đỡ trong suốt quá trình nghiên cứu để giúp tác giả hoàn thành luận văn này. Xin gửi lời cảm ơn đến quý thầy, cô giáo là giảng viên lớp Cao học Quản lí giáo dục, khóa 2, trường Đại học Thủ Dầu Một đã tận tình giảng dạy trong thời gian học tập. Cảm ơn Ban Giám hiệu và Phòng đào tạo Sau đại học trường Đại học Thủ Dầu Một đã tạo điều kiện thuận lợi cho chúng tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Tác giả cũng xin cảm ơn sự giúp đỡ và ủng hộ của Ban Giám hiệu, đội ngũ tổ trưởng, tổ phó chuyên môn, giáo viên và các em học sinh ở các trường THCS Phú Hòa, THCS Nguyễn Viết Xuân, THCS Nguyễn Thị Minh Khai, THCS Tương Bình Hiệp và cán bộ lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Dương, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Thủ Dầu Một. Cuối cùng, xin cám ơn quý anh, chị, em đồng nghiệp; các bạn học và những người thân trong gia đình đã luôn động viên, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Dù đã hết sức cố gắng trong quá trình thực hiện đề tài, song chắc chắn luận văn sẽ không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Chúng tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp quý báu từ quý thầy, cô và sự chia sẻ của các bạn đọc để luận văn này được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cám ơn! Tác giả luận văn Nguyễn Huỳnh Thủy ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT................................................................... viii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ........................................................................... ix DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ ................................................................................... xi PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1 1. Lí do chọn đề tài ....................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu .............................................................................................3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.....................................................................3 3.1. Khách thể nghiên cứu .......................................................................... 3 3.2. Đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 3 4. Giả thuyết khoa học ..............................................................................................3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................4 6. Phạm vi nghiên cứu ..............................................................................................4 6.1. Chủ thể và đối tượng quản lí ................................................................ 4 6.2. Về thời gian ......................................................................................... 4 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ................................................4 7.1. Phương pháp luận ................................................................................ 4 7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc .......................................................... 4 7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic .................................................................. 4 7.2 Các phương pháp nghiên cứu................................................................ 5 8. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài ................................................................6 9. Bố cục của luận văn...............................................................................................6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC ......7 TIN HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ......................................................7 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................................................7 1.1.1. Ở nước ngoài .................................................................................... 7 1.1.2. Ở Việt Nam ...................................................................................... 9 iii
1.2. Những khái niệm cơ bản..................................................................................13 1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý trường trung học cơ sở ............. 13 1.2.2. Hoạt động dạy học môn Tin học ..................................................... 16 1.2.3. Quản lý hoạt động dạy học Tin học ở trường trung học cơ sở ......... 19 1.3. Vị trí, vai trò của tin học trong trường trung học cơ sở ...............................21 1.3.1. Vị trí ............................................................................................... 21 1.3.2. Vai trò ............................................................................................ 21 1.4. Hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở .........................22 1.4.1. Mục tiêu dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ................ 22 1.4.2. Nội dung dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ............... 23 1.4.3. Phương pháp, hình thức dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ..................................................................................................................... 24 1.4.4. Hoạt động giảng dạy môn Tin học ở trường trung học cơ sở của giáo viên .................................................................................................................. 27 1.4.5. Hoạt động học môn Tin học ở trường trung học cơ sở của học sinh 28 1.4.6. Kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ................................................................................................................. 28 1.4.7. Các điều kiện, phương tiện hỗ trợ hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ...................................................................................... 29 1.4.8. Mối quan hệ giữa hoạt động dạy và học môn Tin học ở trường trung học cơ sở .......................................................................................................... 30 1.5. Quản lý hoạt động dạy học môn Tin học trường trung học cơ sở ...............31 1.5.1. Phân cấp quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ................................................................................................................. 31 1.5.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học Tin học trường trung học cơ sở ......................................................................................................................... 33 1.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trường trung học cơ sở...............................................................................38 1.6.1. Yếu tố khách quan .......................................................................... 38 1.6.2. Yếu tố chủ quan .............................................................................. 39 iv
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC ...............42 MÔN TIN HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG .....................................42 2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ..........................................................................42 2.1.1. Vài nét về thành phố Thủ Dầu Một ................................................. 42 2.2.2. Khái quát tình hình về đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý, cơ sở vật chất của các trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ...................................................................................................... 42 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương 44 2.2.1. Mục đích nghiên cứu ...................................................................... 44 2.2.2. Nội dung nghiên cứu ...................................................................... 44 2.2.3. Phương pháp nghiên cứu ................................................................ 44 2.2.4. Thông tin về mẫu khảo sát .............................................................. 44 2.2.5. Xây dựng thang đo ......................................................................... 47 2.2.6. Xử lý số liệu ................................................................................... 48 2.3. Thực trạng hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ............................................48 2.3.1. Mục tiêu dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ................ 48 2.3.2. Nội dung dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ............... 49 2.3.3. Phương pháp, hình thức dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ..................................................................................................................... 50 2.3.4. Hoạt động giảng dạy môn Tin học ở trường trung học cơ sở ........... 54 2.3.5. Hoạt động học môn Tin học ở trường trung học cơ sở .................... 55 2.3.6. Kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ................................................................................................................. 57 2.3.7. Các điều kiện, phương tiện hỗ trợ hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ...................................................................................... 58 2.3.8. Mối quan hệ giữa hoạt động dạy và học môn Tin học ở trường trung học cơ sở .......................................................................................................... 61 v
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ...............................63 2.4.1. Nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý về quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ..................................................................................................... 63 2.4.2. Phân cấp quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ................................................................................................................. 63 2.4.3. Nội dung quản lý hoạt động dạy học Tin học trường trung học cơ sở ......................................................................................................................... 66 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở .................................................................................76 2.6. Nhận xét chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ...................................................................................................................................77 2.6.1. Những điểm mạnh, điểm yếu .......................................................... 77 2.6.2. Nguyên nhân của thành công và hạn chế ........................................ 79 Tiểu kết chương 2 ....................................................................................................81 CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC .....................83 MÔN TIN HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG .....................................83 3.1. Cơ sở đề xuất biện pháp ..................................................................................83 3.1.1. Cơ sở pháp lý.................................................................................. 83 3.1.2. Cơ sở lý luận .................................................................................. 84 3.1.3. Cơ sở thực tiễn ............................................................................... 84 3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .........................................................................85 3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu .................................................. 85 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn.................................................. 85 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .................................................. 85 3.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. ..................85 3.3.1. Nâng cao nhận thức về dạy học môn Tin học .................................. 85 vi
3.3.2. Tăng cường quản lý thực hiện kế hoạch, chương trình dạy học Tin học .... 89 3.3.3. Cải tiến tổ chức và chỉ đạo thực hiện hoạt động dạy học môn Tin học .... 93 3.3.4. Đổi mới kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Tin học ...................... 98 3.3.5. Tạo điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học môn Tin học ............................. 101 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...................................................................103 3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ....104 3.5.1. Nâng cao nhận thức về dạy học môn Tin học ................................ 104 3.5.2. Tăng cường quản lý thực hiện kế hoạch, chương trình dạy học Tin học ... 105 3.5.3. Cải tiến tổ chức và chỉ đạo thực hiện hoạt động dạy học môn Tin học..... 106 3.5.4. Đổi mới kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Tin học .................. 107 3.5.5. Tạo điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học môn Tin học ............................. 108 Tiểu kết chương 3 ..................................................................................................110 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................................111 1. Kết luận ..............................................................................................................111 2. Khuyến nghị .......................................................................................................112 2.1. Đối với cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục ................................ 112 2.2. Đối với Hiệu trưởng trường Trung học cơ sở ................................... 112 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................113 PHỤ LỤC ...............................................................................................................118 vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Stt Nội dung Chữ viết tắt 1 Cán bộ quản lý CBQL 2 Công nghệ thông tin CNTT 3 Công nghiệp hóa CNH 4 Cơ sở vật chất CSVC 5 Giáo dục và đào tạo GD-ĐT 6 Giáo viên GV 7 Giáo viên bộ môn GVBM 8 Giáo viên chủ nhiệm GVCN 9 Học sinh HS 10 Hiện đại hóa HĐH 11 Khoa học và công nghệ KH-CN 12 Kinh tế xã hội KT-XH 13 Quản lý giáo dục QLGD 14 Trung học cơ sở THCS 15 Trung học phổ thông THPT 16 Xã hội chủ nghĩa XHCN viii
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Cơ cấu đội ngũ CBQL và GV theo chức vụ của mẫu nghiên cứu ......................................................................................................................... 45 Bảng 2.2. Thâm niên nghề nghiệp và thâm niên quản lý của CBQL-GV... 45 Bảng 2.3. Cơ cấu học sinh của mẫu nghiên cứu ........................................ 46 Bảng 2.4. Đánh giá về việc thực hiện mục tiêu dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ...................................................................................... 49 Bảng 2.5. Đánh giá về việc thực hiện nội dung dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ...................................................................................... 50 Bảng 2.6. Đánh giá về việc thực hiện phương pháp dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở. ..................................................................................... 51 Bảng 2.7. Đánh giá về việc thực hiện hình thức dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ...................................................................................... 52 Bảng 2.8. Đánh giá hoạt động giảng dạy môn Tin học ở trường trung học cơ sở của giáo viên ................................................................................................ 55 Bảng 2.9. Đánh giá về năng lực HS đạt được trong hoạt động học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ............................................................................ 56 Bảng 2.10. Đánh giá về việc thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở .............................................................. 57 Bảng 2.11. Đánh giá về các điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ............................................................................ 59 Bảng 2.12. Đánh giá về các phương tiện hỗ trợ hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ............................................................................ 60 Bảng 2.13. Đánh giá về mối quan hệ giữa hoạt động dạy và học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ............................................................................ 62 Bảng 2.14. Đánh giá về sự cần thiết của công tác quản lý trong hoạt động dạy học môn Tin học ........................................................................................ 63 Bảng 2.15. Đánh giá về công tác chỉ đạo của Hiệu trưởng đối với Tổ chuyên môn ...................................................................................................... 64 ix
Bảng 2.16. Đánh giá về công tác chỉ đạo của Tổ trưởng chuyên môn đối với GV trong tổ ...................................................................................................... 65 Bảng 2.17. Thực trạng công tác tổ chức, chỉ đạo thực hiện chương trình dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ....................................................... 66 Bảng 2.18. Thực trạng quản lý kế hoạch dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ................................................................................................. 68 Bảng 2.19. Thực trạng quản lý hoạt động học tập môn Tin học ở trường trung học cơ sở ................................................................................................. 69 Bảng 2.20. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ............................................................................ 71 Bảng 2.21. Thực trạng quản lý các điều kiện, phương tiện hỗ trợ hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ................................................. 73 Bảng 2.22. Thực trạng quản lý sự phối hợp dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở ................................................................................................. 75 Bảng 2.23. Đánh giá về những yếu tố gây trở ngại cho công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ........................................................................ 76 Bảng 3.1. Biện pháp nâng cao nhận thức về dạy học môn Tin học.......... 105 Bảng 3.2. Biện pháp quản lý kế hoạch, chương trình dạy học môn Tin học ....................................................................................................................... 105 Bảng 3.3. Biện pháp tổ chức, chỉ đạo thực hiện hoạt động dạy học môn Tin học ... 106 Bảng 3.4. Biện pháp kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Tin học 107 Bảng 3.5. Biện pháp tạo điều kiện hỗ trợ hoạt động dạy học môn Tin học ....................................................................................................................... 108 x
DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ Hình 1.1. Sơ đồ minh họa mô hình quản lý………………………………………. 14 Hình 1.2. Sơ đồ minh họa hệ thống dạy học……………………………………... 17 Hình 1.3. Sơ đồ minh họa chu trình vận động hoạt động dạy và học……………. 31 Hình 2.1. Thâm niên nghề nghiệp………………………………………………… 45 Hình 2.2. Thâm niên quản lí ……………………………………………………... 45 xi
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Con người trong xã hội văn minh luôn được tiếp cận với những tri thức mới, những phát minh mới và nhanh chóng ứng dụng vào cuộc sống. Thế giới ngày càng xích gần nhau hơn, chúng ta có nhiều điều kiện tiếp cận hơn với CNTT, Tin học. Khi có được những hiểu biết về CNTT; con người sẽ được trợ giúp rất nhiều trong mọi lĩnh vực chuyên môn cũng như bán chuyên môn. Hầu như ngành nghề, lĩnh vực hay hoạt động nào trong xã hội hiện đại cũng cần đến sự hoạt động của Tin học. Với thời đại công nghệ số, việc thành thạo các kỹ năng tin học đang được nhiều ngành trong cả nước ta chú trọng nhằm nâng cao cơ hội học tập, nâng cao trình độ và hội nhập với thế giới. Tin học đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của xã hội toàn cầu hóa và đã trở thành nhân tố quan trọng, là cầu nối trao đổi giữa các quốc gia, vùng miền, giữa các thành phần, lĩnh vực, ngành nghề trong mọi vấn đề xã hội. Xuất phát từ vị trí, vai trò và tầm quan trọng của CNTT, Đảng ta đã ban hành Nghị quyết số 36-NQ/TW ngày 1/7/2014 của Bộ Chính trị “về đẩy mạnh ứng dụng, phát triển CNTT đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế”. CNTT đã được Nhà nước xác định là công cụ hữu hiệu để thực hiện 3 đột phá chiến lược trong phát triển đất nước; là chìa khóa mở ra cánh cửa để dân tộc ta bước vào giai đoạn mới. Tin học tuy là một ngành khoa học non trẻ nhưng những giá trị mà nó mang đến cho cuộc sống thì lại vô cùng quan trọng. Chú trọng phát triển Tin học sẽ đem lại nhiều lợi ích to lớn, đáp ứng tốt các nhu cầu của đất nước và con người trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay. Tin học được sử dụng phổ biến và đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp GD- ĐT. Tin học được đưa vào hoạt động giáo dục, chương trình học tin học cung cấp công cụ hỗ trợ đắc lực cho hoạt động dạy học, tạo nên tư duy giảng dạy, học tập mới, đó là tư duy mở và mềm dẻo nhằm mục đích bồi dưỡng năng lực thực hiện cho học sinh; tạo điều kiện thuận lợi giúp thế hệ trẻ thể hiện khát vọng và ước mơ của mình. Trong công tác QLGD, kĩ năng xử lý thông tin nhanh chóng, hiệu quả và việc hoạch định chính sách, chiến lược giáo dục thuận lợi và chính xác hơn là rất cần thiết. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 cũng đã khẳng định “Về đổi mới 1
căn bản, toàn diện GD-ĐT, đáp ứng nhu cầu CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế”. Trong những năm gần đây, Bộ GD-ĐT đã có chủ trương ứng dụng CNTT trong giáo dục như Chỉ thị số 3031/CT-BGDĐT Ngày 26/8/2016 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT về nhiệm vụ chủ yếu năm học 2016 - 2017 của ngành Giáo dục như sau: “Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong đổi mới nội dung, phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá một cách sáng tạo, thiết thực và hiệu quả”. Chỉ thị số 2699/CT-BGDĐT ngày 08/8/2017 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT về nhiệm vụ chủ yếu năm học 2017 – 2018 của ngành Giáo dục, Bộ GD-ĐT hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ CNTT năm học 2017 – 2018 đã nêu: “Triển khai có hiệu quả Đề án tăng cường ứng dụng CNTT trong quản lý và hỗ trợ các hoạt động dạy - học, nghiên cứu khoa học góp phần nâng cao chất lượng GD-ĐT giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025” (được phê duyệt theo Quyết định số 117/QĐ-TTg ngày 25/01/2017 của Thủ tướng Chính phủ). Nhận thức được tầm quan trọng của CNTT, Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương ban hành Kế hoạch số 2814/KH- UBND ngày 7/7/2017 về “Tăng cường ứng dụng CNTT trong quản lý và hỗ trợ các hoạt động dạy - học, nghiên cứu khoa học góp phần nâng cao chất lượng GD-ĐT giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025” Trong hoạt động giáo dục phổ thông ở thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, tin học có vai trò quan trọng không nhỏ, giúp GV, HS tiếp cận với nguồn thông tin, kiến thức phong phú, phục vụ cho việc giảng dạy, học tập và ứng dụng vào đời sống... Song một số trường THCS tại ở thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương hiện nay cũng đang gặp nhiều khó khăn trong việc dạy học môn này. Tin học được bố trí là môn tự chọn, thậm chí tầm quan trọng không bằng một số môn học khác. Rất nhiều HS được tiếp cận môn học này theo kiểu “cưỡi ngựa xem hoa”... Vì lẽ đó, nhà trường ít quan tâm đầu tư, một số GV dạy môn Tin học còn yếu về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Đó là một khó khăn cho việc bồi dưỡng kiến thức, truyền đạt kỹ năng về CNTT cho thế hệ trẻ. Bên cạnh đó, Tin học cũng chỉ là một môn học trang bị công cụ cho HS, thời lượng học trên lớp chỉ đáp ứng nhu cầu học hỏi những kiến thức căn bản. Việc tiếp thu, để có thể sử dụng, nghiên cứu thêm nhằm ứng dụng 2
tri thức này hiệu quả đến đâu thì tùy thuộc phần lớn vào sự đam mê, ham thích và ý thức tự giác của người học. Hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương đã được các CBQL quan tâm chỉ đạo GV xây dựng kế hoạch dạy học, thiết kế bài học và tăng cường các điều kiện hỗ trợ. Nhưng CBQL chưa quan tâm nhiều đến tính đặc thù của hoạt động dạy học môn học này nên vẫn còn một số trở ngại, khó khăn nhất định; đòi hỏi phải xem xét cụ thể về quản lí dạy học môn tin học ở trường THCS để kết quả dạy học cao hơn. Với những lý do trên, bản thân học viên chọn đề tài nghiên cứu “Quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường Trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương” làm luận văn tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hóa lý luận và khảo sát, đánh giá thực trạng về quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm tăng cường quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở các trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 4. Giả thuyết khoa học Quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương đã thực hiện khá tốt về công tác xây dựng kế hoạch và chỉ đạo thực hiện kế hoạch; nhưng vẫn còn hạn chế trong công tác tổ chức và kiểm tra hoạt động dạy học; các điều kiện, phương tiện hỗ trợ còn thiếu. Từ kết quả nghiên cứu lý luận và thực trạng có thể đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt 3
động dạy học môn Tin học ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương có tính cần thiết và khả thi. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động dạy học môn Tin học và quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS; - Đánh giá thực trạng hoạt động dạy học môn Tin học và quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương; - Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Chủ thể và đối tượng quản lí Đề tài chỉ giới hạn nghiên cứu hoạt động quản lý của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn đối với hoạt động giảng dạy môn Tin học của GV tại 04 trường: THCS Phú Hòa, THCS Nguyễn Viết Xuân, THCS Chánh Nghĩa, THCS Tương Bình Hiệp trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 6.2. Về thời gian Đề tài nghiên cứu dựa trên việc khảo sát số liệu năm học 2017 – 2018. 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp luận 7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc Khi nghiên cứu cần nghiên cứu quản lý hoạt động giảng dạy môn Tin học một cách toàn diện nhiều mặt, dựa vào việc phân tích đối tượng thành các bộ phận mà xem xét cụ thể. Xác định mối quan hệ chặt chẽ giữa hoạt động dạy học môn Tin học với quản lý hoạt động dạy học môn Tin học và quản lý các hoạt động chuyên môn khác trong nhà trường. Tìm môi trường thuận lợi cho sự phát triển. Thông qua việc nghiên cứu giúp người nghiên cứu tìm hiểu chính xác thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic Tìm hiểu, phát hiện sự hình thành và phát triển của công tác quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, 4
tỉnh Bình Dương trong phạm vi thời gian và không gian cụ thể, để điều tra thu thập số liệu chính xác, đúng với mục đích nghiên cứu đề tài, trình bày công trình nghiên cứu theo một trình tự hợp có tính logic cao, từ đó đề xuất biện pháp phù hợp phát triển của quá trình giáo dục. 7.1.3. Quan điểm thực tiễn Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương đòi hỏi phải xem xét vấn đề trong tình hình thực tế khách quan, với tình hình phát triển KH-CN, với điều kiện KT-XH của tỉnh Bình Dương nói chung và thành phố Thủ Dầu Một nói riêng để tìm ra những khó khăn, bất cập. Từ đó đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 7.2 Các phương pháp nghiên cứu 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp này nhằm giúp người nghiên cứu phân tích, tổng hợp tài liệu và các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài; hệ thống hóa các cơ sở lý luận nói trên làm cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS. 7.2.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Thiết lập hệ thống các câu hỏi mở và câu hỏi kín bằng các phiếu hỏi nhằm thu thập những thông tin tìm ra ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở một số trường THCS trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 7.2.2.2. Phương pháp quan sát Nhằm thu thập thông tin về khả năng tiếp thu kiến thức, kỉ năng sử dụng máy tính của học sinh; khả năng truyền đạt kiến thức, sử dụng thiết bị hổ trợ dạy học của GV trong hoạt động dạy học lí thuyết và thực hành môn Tin học; từ đó đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 5
7.2.3. Phương pháp thống kê toán học Dùng phần mềm thống kê SPSS for Windows 20.0 để xử lí, tổng hợp các số liệu thống kê thu thập được trong quá trình nghiên cứu thực trạng và định hướng nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS trên địa bàn Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 8. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài Về lý luận: Luận văn sẽ góp phần hệ thống lý luận cơ bản và làm rõ thêm cơ sở khoa học về công tác quản lý của Hiệu trưởng đối với hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS. Về thực tiễn: Nhận xét, đánh giá đúng thực trạng hoạt động dạy học môn Tin học và quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường THCS thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tin học có hiệu quả nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. 9. Bố cục của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị, luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, Bình Dương. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, Bình Dương. 6
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TIN HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Ở nước ngoài Những thành tựu mới của KH-CN nửa cuối thế kỷ 20 đang làm thay đổi hình thức và nội dung các hoạt động kinh tế, văn hoá và xã hội của loài người. Các quốc gia phát triển đã bắt đầu chuyển từ nền văn minh công nghiệp sang văn minh thông tin. Các nước đang phát triển tích cực áp dụng những tiến bộ mới của KH-CN, đặc biệt là CNTT, để phát triển và hội nhập. [4] Đầu những năm 60 của thế kỷ XX đã có những nghiên cứu và thử nghiệm về việc dạy học Tin học và kỹ thuật tính, chủ yếu là qua môn Toán. Tình hình chung tại các nước là việc giảng dạy còn nặng về lý thuyết, HS không thực hành trên máy. Cuối những năm 70, Tin học và kỹ thuật tính chuyển sang một giai đoạn mới có sự biến đổi về chất. Máy tính bắt đầu được sử dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực nghiên cứu, sản xuất và đời sống. Do những đòi hỏi của sự phát triển KT-XH và sự cho phép về điều kiện kinh tế - kỹ thuật nên Tin học đã chính thức được đưa vào trường học. Cho đến những năm 1980, hầu hết các lĩnh vực hoạt động của con người từ sản xuất, kinh doanh đến nghiên cứu giáo dục, để hoàn thành nhiệm vụ của mình, đều phải nhờ tới sự trợ giúp của các hệ thống thông tin tự động hoá. Với việc ứng dụng ngày càng rộng rãi CNTT và truyền thông, đặc biệt là ở các nước phát triển, nhiều quốc gia đã lần lượt xây dựng chiến lược Tin học, ứng dụng CNTT và truyền thông mà một bộ phận quan trọng của chiến lược này là xác định cách thức đưa Tin học vào trong trường phổ thông [5]. Trong vài thập kỷ gần đây, xã hội loài người có sự bùng nổ về thông tin và coi thông tin là một dạng tài nguyên mới. Tin học là một ngành mới nhưng có tốc độ phát triển mạnh mẽ như hiện nay. Động lực chính của sự phát triển là nhu cầu khai thác và ứng dụng thông tin của loài người [58]. Tin học xem xét sự tương tác giữa con người và thông tin bên cạnh việc xây dựng giao diện, tổ chức, công nghệ và hệ thống. Như vậy, tin học có bề rộng lớn và bao gồm nhiều chuyên ngành, bao gồm các ngành khoa học máy tính, hệ thống thông tin, công nghệ thông tin và thống 7