Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường Tiểu học, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:140

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn "Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường Tiểu học, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương" nhằm hệ thống hoá lý luận, xác định thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương, đề tài đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương nhằm góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục đạo đức học sinh trong nhà trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường Tiểu học, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương

UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT LÊ THỊ KIM THÚY QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT TỈNH BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. TRẦN THỊ HƢƠNG BÌNH DƢƠNG – Năm 2018 i
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi và được sự hướng dẫn khoa học của PSG.TS Trần Thị Hương. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam. Các kết quả này chưa từng được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác. Ngƣời cam đoan Lê Thị Kim Thúy ii
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và nghiên cứu hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của nhiều tổ chức và cá nhân. Tôi xin trân trọng cảm ơn: - Trường Đại học Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương, Phòng Sau Đại học Trường Đại học Thủ Dầu Một đã tạo điều kiện cho tôi học tập và nghiên cứu khoa học. - Quý Thầy, Cô đã giảng dạy và hướng dẫn tôi trong suốt quá trình học tập tại Trường Đại học Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. - PGS.TS Trần Thị Hương - khoa Khoa học giáo dục - Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. - Phòng Giáo dục & Đào tạo thành phố Thủ Dầu Một, cán bộ quản lí và giáo viên các trường Tiểu học trong thành phố Thủ Dầu Một đã cung cấp tài liệu và có những ý kiến quý báu để tôi thực hiện luận văn này. - Bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã góp ý và tạo điều kiện tốt nhất để tôi hoàn thành luận văn. Dù đã rất cố gắng, song luận văn vẫn còn nhiều thiếu sót. Kính mong quý Thầy, Cô và Hội đồng chấm luận văn góp ý để luận văn được hoàn thiện hơn. Trân trọng cảm ơn ! Tác giả Lê Thị Kim Thúy iii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................................ii LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................................... iii MỤC LỤC ............................................................................................................................ iv DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................................... viii DANH MỤC BẢNG ............................................................................................................ ix MỞ ĐẦU ................................................................................................................................ i 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................................... 3 4. Giả thuyết khoa học ........................................................................................................... 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................................... 4 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ........................................................................................ 4 7. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................................... 4 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................................... 6 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC ........................................................................... 7 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................................ 7 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài .................................................................................. 7 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước ..................................................................................... 8 1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................................... 9 1.2.1. Hoạt động giáo dục đạo đức .................................................................................... 9 1.2.2. Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức ..................................................................... 12 1.3. Hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trƣờng tiểu học .................................. 15 1.3.1. Đặc điểm phát triển nhân cách ở lứa tuổi học sinh tiểu học .................................. 15 1.3.2. Vai trò của hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học ............................. 17 1.3.3. Mục tiêu giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường tiểu học .................................. 17 1.3.4. Nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học................................................. 18 1.3.5. Hình thức tổ chức và phương pháp giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học ........ 19 1.3.6. Đánh giá kết quả giáo dục đạo đức học sinh ở trường tiểu học ............................ 24 1.4. Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trƣờng tiểu học .................. 25 1.4.1. Xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ............................. 25 iv
1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ................ 26 1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh................. 27 1.4.4. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ...... 28 1.4.5. Quản lí các điều kiện phục vụ các hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ...... 29 1.5. Những yếu tố tác động đến quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở trƣờng tiểu học ............................................................................................................. 30 1.5.1. Yếu tố nhà trường .................................................................................................. 30 1.5.2. Yếu tố gia đình ...................................................................................................... 33 1.5.3. Yếu tố xã hội ......................................................................................................... 33 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 .................................................................................................... 35 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT - TỈNH BÌNH DƢƠNG........................................................................................................... 36 2.1. Khái quát về giáo dục tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng ....................................................................................................................................... 36 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trƣờng tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng ........................................ 38 2.3. Thực trạng hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trƣờng tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng ................................................................... 41 2.3.1. Thực trạng nhận thức về hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................................................................. 41 2.3.2. Thực trạng thực hiện kế hoạch, nội dung chương trình giáo dục đạo đức cho học sinh ..................................................................................................................................... 44 2.3.3. Thực trạng hình thức tổ chức giáo dục đạo đức cho học sinh ............................... 47 2.3.4. Thực trạng phương pháp giáo dục đạo đức cho học sinh ...................................... 48 2.3.5. Thực trạng hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả giáo dục đạo đức cho học sinh ............................................................................................................................................ 50 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trƣờng tiểu học ở thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng ........................................... 52 2.4.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường tiểu học .................................................................................................................... 52 2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ............................................................................................................................................ 55 v
2.4.3. Thực trạng về chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ..................................................................................................................................... 56 2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch HĐGDĐĐ ...................... 59 2.5. Đánh giá chung và nguyên nhân của thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trƣờng tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng ...................................................................................................................... 61 2.5.1. Đánh giá chung thực trạng .................................................................................... 61 2.5.2. Nguyên nhân thực trạng ........................................................................................ 62 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 .................................................................................................... 65 Chƣơng 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT TỈNH BÌNH DƢƠNG ........................................................................................................................ 66 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................................... 66 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ........................................................................ 66 3.1.2. Nguyên tắc cân đối, có trọng tâm .......................................................................... 66 3.1.3. Nguyên tắc tính hiệu quả ....................................................................................... 66 3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trƣờng Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng....................................... 67 3.2.1. Nâng cao nhận thức về hoạt động giáo dục đạo đức cho cán bộ giáo viên, học sinh và phụ huynh trong bối cảnh hiện nay ....................................................................... 67 3.2.2. Đổi mới xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ....................... 69 3.2.3. Tổ chức xây dựng văn hóa nhà trường chuẩn mực ............................................... 72 3.2.4. Tổ chức bồi dưỡng năng lực giáo dục đạo đức cho giáo viên chủ nhiệm, giáo viên và cán bộ Đội ............................................................................................................ 74 3.2.5. Chỉ đạo xây dựng công tác tự quản của học sinh trong các hoạt động tập thể...... 76 3.2.6. Tổ chức đổi mới hoạt động đánh giá đạo đức học sinh của giáo viên tiểu học ............................................................................................................................................. 78 3.2.7. Tổ chức, chỉ đạo phối hợp các lực lượng giáo dục trong hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ....................................................................................................................... 80 3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trƣờng Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng............................................................................................................. 83 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 .................................................................................................... 94 vi
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................................................... 96 1. Kết luận ............................................................................................................................ 96 2. Kiến nghị .......................................................................................................................... 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................... 100 vii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT 1 BGH : Ban giám hiệu 2 CBQL : Cán bộ quản lý 3 CNXH : Chủ nghĩa xã hội 4 CNH-HĐH : Công nghiệp hoá – hiện đại hoá 5 ĐLC : Điểm lệch chuẩn 6 ĐTB –X : Điểm trung bình cán bộ quản lý 7 ĐTB –Y : Điểm trung bình giáo viên 8 GD Giáo dục 9 GDĐD : Giáo dục đạo đức 10 GDĐT : Giáo dục đào tạo 11 GDNGLL : Giáo dục ngoài giờ lên lớp 12 GV : Giáo viên 13 GVCN : Giáo viên chủ nhiệm 14 HĐGDĐĐ : Hoạt động giáo dục đạo đức 15 HS : Học sinh 16 IQT : Ít quan trọng 17 KQT : Không quan trọng 18 LLGD : Lực lượng giáo dục 19 QL : Quản lý 20 QLGD : Quản lý giáo dục 21 QT : Quan trọng 22 RQT : Rất quan trọng 23 TNTPHCM : Thanh niên tiền phong Hồ Chí Minh 24 TCM : Tổ chuyên môn 25 TB : Trung bình 26 TH : Thứ hạng 27 TT : Thứ tự viii
DANH MỤC BẢNG Bảng Tên bảng Trang Bảng 2.1 Kết quả đánh giá năng lực, phẩm chất học sinh từ năm 2016-2018 38 Bảng 2.2 Số liệu về đối tượng khảo sát 39 Bảng 2.3 Trình độ, thâm niên công tác của đối tượng khảo sát 39 Bảng 2.4 Thực trạng nhận thức về hoạt động giáo dục đạo đức học sinh 41 Bảng 2.5 Thực hiện kế hoạch, nội dung chương trình GDĐĐ cho học sinh 44 Bảng 2.6 Hình thức tổ chức giáo dục đạo đức cho học sinh 47 Bảng 2.7 Phương pháp giáo dục đạo đức cho học sinh 49 Bảng 2.8 Thực trạng kiểm tra đánh giá kết quả GDĐĐ cho học sinh 50 Bảng 2.9 Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động GDĐĐ học sinh 53 Bảng 2.10 Thực trạng về tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động GDĐĐ đức cho 55 học sinh Bảng 2.11 Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch HĐGD đạo đức cho học sinh 57 Bảng 2.12 Thực trạng kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch HĐGD ĐĐ 59 Bảng 2.13 Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động GD đạo đức cho học 62 sinh Bảng 3.1 Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của biện pháp nâng 84 cao nhận thức cho đội ngũ CBGV, HS và phụ huynh Bảng 3.2 Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của biện pháp đổi mới 85 xây dựng kế hoạch HĐ GDĐĐ học sinh Bảng 3.3. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của biện pháp xây 86 dựng văn hóa nhà trường chuẩn mực Bảng 3.4 Kết quả khảo nghiệm biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực giáo 86 dục đạo đức cho giáo viên chủ nhiệm, giáo viên và cán bộ Đội Bảng 3.5 Kết quả khảo nghiệm biện pháp xây dựng công tác tự quản của học 89 sinh trong các hoạt động tập thể Bảng 3.6. Kết quả khảo nghiệm biện pháp tổ chức đổi mới đánh giá đạo đức 90 học sinh của giáo viên tiểu học Bảng 3.7 Kết quả khảo nghiệm biện pháp tổ chức, chỉ đạo phối hợp nhà 91 trường, gia đình, xã hội ix
TÓM TẮT 1. Tên đề tài Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường Tiểu học Thành phố Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hoá lý luận, xác định thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương, đề tài nghiên cứu đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương nhằm góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục đạo đức học sinh trong nhà trường. 3. Phƣơng pháp nghiên cứu 3.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận Phân tích và tổng hợp các văn bản, tài liệu, sách báo và các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài; phân loại và hệ thống hoá những nội dung lý luận nói trên làm cơ sở lí luận về công tác quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trường tiểu học. 3.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn 3.2.1- Phƣơng pháp điều tra bằng bảng hỏi - Mục đích: thu thập các thông tin về quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương nhằm xác định thực trạng quản lý hoạt động này. - Nội dung: tập trung khảo sát, nghiên cứu thực trạng quản lí hoạt động giáo dục đạo đức học sinh các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương; những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân; đồng thời khảo sát tính cần thiết và khả thi của hệ thống các biện pháp đề xuất. - Công cụ khảo sát: xây dựng các bảng hỏi nhằm thu thập thông tin từ các đối tượng khảo sát gồm cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên. 3.2.2. Phƣơng pháp quan sát sƣ phạm i
Thu thập thông tin qua việc quan sát hoạt động quản lí, hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trường khảo sát. 3.2.3. Phƣơng pháp phỏng vấn Thu thập thông tin từ các nhà quản lí hiện tại ở các trường tiểu học được khảo sát gồm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn. 3.3. Phƣơng pháp thống kê toán học: nhằm xử lý kết quả nghiên cứu 4. Kết quả nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận khoa học về quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trường tiểu học, khảo sát phân tích kết quả thực tế ở các trường tiểu học TP. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, đề tài đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh các trường trong giai đoạn hiện nay. Hệ thống các biện pháp đề xuất đề có tính cần thiết và khả thi cao. Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh mà đề tài đề xuất trên cơ sở thừa kế các nghiên cứu trước đó, đồng thời xuất phát từ thực tiễn quản lý nhà trường các trường tiểu học TP. Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương sẽ có tác dụng thiết thực đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục của các nhà trường. Các biện pháp nói trên có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Tuy nhiên các biện pháp này được sử dụng có hiệu quả nhất khi được khai thác triệt để thế mạnh riêng phù hợp với điều kiện thực tế của từng trường. Dựa vào đặc điểm, điều kiện từng địa phương, từng trường mà hiệu trưởng có thể tham khảo và lựa chọn những biện pháp phù hợp cho công tác quản lý của mình nhất. 5. Kết luận chủ yếu của đề tài Giáo dục đạo đức cho học sinh có một vị trí quan trọng hàng đầu trong toàn bộ công tác giáo dục ở nhà trường phổ thông nói chung và trường tiểu học nói riêng. Đây là một quá trình lâu dài và phức tạp, đòi hỏi sự quan tâm của toàn xã hội, mà nhà trường giữ vai trò quan trọng nhất. Mục tiêu giáo dục tiểu học ở nước ta là: “ Giúp HS hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản. Hình thành và phát triển những cơ sở nền tảng nhân cách con người.”. Để đạt mục tiêu này, giáo dục đào tạo phải thường xuyên sáng tạo, đổi mới phương pháp và nội dung ii
giáo dục để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Các nhà quản lý giáo dục luôn tìm tòi đề ra những biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh một cách hợp lý, góp phần tích cực “xây dựng những con người thiết tha, gắn bó với lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH, có đạo đức trong sáng, có ý thức kiên cường xây dựng và bảo vệ tổ quốc, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc, có năng lực tiếp thu văn hóa nhân loại, phát triển tiềm năng của con người và dân tộc, có sức khỏe, là những người kế thừa sự nghiệp xây dựng CNXH vừa hồng, vừa chuyên như lời dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh”, (Chủ tịch Hồ Chí Minh bàn về công tác giáo dục. Nhà xuất bản Sự thật – Hà Nội 1972). BGH quản lý điều hành hoạt động giáo dục đạo đức học sinh phải động viên được mọi thành viên trong hội đồng sư phạm đóng góp xây dựng vào công việc chung, tạo điều kiện cho tổ trưởng chuyên môn và các giáo viên làm việc cá nhân với tinh thần trách nhiệm cao để nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức trong nhà trường. Bởi vì: chất lượng đào tạo học sinh về các mặt giáo dục toàn diện về cơ bản tùy thuộc ở chất lượng giờ lên lớp hàng ngày một cách có hệ thống theo đúng nội dung và phương pháp giảng dạy mới. Vì vậy, việc quản lý hoạt động giáo dục đạo dức trong nhà trường là một tất yếu khách quan để đảm bảo nâng cao chất lượng giảng dạy, giáo dục đạo dức trong nhà trường hiện nay. Do đó cần phải quản lý tốt các hoạt động giáo dục đạo đức và phải thường xuyên củng cố hoạt động này là điều kiện cần để nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập và giáo dục đạo đức học sinh trong nhà trường. Chất lượng hoạt động giáo dục đạo đức có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng dạy và học của nhà trường. Hoạt động giáo dục đạo đức có mạnh thì nhà trường mới mạnh, ngược lại hoạt động giáo dục đạo đức không có nề nếp, không có nội dung hoạt động thiết thực, kém hiệu quả thì mọi hoạt động chuyên môn của nhà trường và chất lượng giảng dạy giáo dục trong nhà trường cũng sẽ không đạt được theo mục tiêu. Kết quả khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức ở các trường tiểu học TP. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương đã chỉ ra những nội dung cụ thể việc xây dựng kế hoạch hoạt động, việc tác động vào nhận thức của iii
giáo viên và cả học sinh, các hoạt động giáo dục đạo đức thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và sinh hoạt tập thể, công tác phối hợp, việc kiểm tra đánh giá hoạt động của Ban giám hiệu. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức đã đạt được những kết quả nhất định song còn nhiều bất cập do một số nguyên nhân: Kết hợp kết quả của việc nghiên cứu lý luận với kết quả khảo sát thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức các trường tiểu học TP. Thủ Dầu Một, hệ thống 7 biện pháp để quản lý tốt hoạt động giáo dục đạo đức của các trường tiểu học là: 1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ CBGV, HS và phụ huynh 2. Đổi mới xây dựng kế hoạch HĐ GDĐĐ 3. Xây dựng văn hóa nhà trường chuẩn mực 4. Tổ chức bồi dưỡng năng lực giáo dục đạo đức cho giáo viên chủ nhiệm, giáo viên và cán bộ Đội 5. Xây dựng công tác tự quản của học sinh trong các hoạt động tập thể 6. Đổi mới hoạt động đánh giá đạo đức học sinh của giáo viên tiểu học 7. Tổ chức, chỉ đạo phối hợp nhà trường, gia đình, xã hội. iv
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nhân cách của con người được hình thành và phát triển ngay từ khi mới sinh ra và đặc biệt là trong giai đoạn học tập, rèn luyện ở nhà trường. Vì vậy, việc hình thành và phát triển các phẩm chất, năng lực cho thế hệ trẻ là một trong những nhiệm vụ quan trọng, cấp thiết nhà trường nói riêng, của ngành giáo dục nói chung. Xã hội phát triển đòi hỏi con người hoàn thiện nhân cách, phát triển cả phẩm chất và năng lực, đáp ứng yêu cầu của xã hội. Đạo đức là một trong những phẩm chất không thể thiếu trong mỗi cá nhân. Hồ Chí Minh đã nói: “Có tài mà không có đức là vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”, “Đức và Tài” là hai tiêu chuẩn cơ bản để đánh giá nhân cách một con người, đồng thời cũng là mục tiêu phấn đấu, rèn luyện tu dưỡng của thế hệ trẻ. Người có “Tài” là người có năng khiếu và khả năng tư duy nhạy bén trong công việc, học tập, là sự hiểu biết, trí tuệ và khả năng chuyên môn. Người có “Đức” chính là người có những phẩm chất đạo đức, nhân cách tốt, biết yêu thương giúp đỡ mọi người, hi sinh bản thân vì mọi người và cộng đồng. Chính vì vậy, tài và đức có mối liên hệ mật thiết không thể tách rời nhau trong cấu trúc nhân cách con người. Đạo đức là một hệ thống các nguyên tắc, các yêu cầu, các chuẩn mực điều chỉnh mọi hành vi ứng xử của con người trong các quan hệ thực tiễn và đời sống xã hội, cho nên giáo dục đạo đức là nhiệm vụ quan trọng đầu tiên đặt ra cho các nhà giáo dục. Đạo đức của con người mới xã hội chủ nghĩa không chỉ là thành phần quan trọng về cơ bản của giáo dục mà là mục đích của toàn bộ công tác giáo dục thế hệ trẻ. Công tác giáo dục, trước tiên, phải chăm lo bồi dưỡng đạo đức cho học sinh. Đó là điều căn bản, gốc cho sự phát triển nhân cách. Khi nói đến mục đích của việc học, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Bây giờ phải học; học để yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu lao động, yêu khoa học, yêu đạo đức”. Học để có đạo đức, để hành động có đạo đức, để yêu đạo đức. Đó là một tư tưởng lớn của thời đại, một định hướng đúng đắn và quan trọng của nền giáo dục hiện đại. Ngày nay, với những thành tựu vĩ đại của cách mạng khoa học và kỹ thuật, con 1
người nắm trong tay những tư tưởng và khoa học hùng hậu, có giá trị và sức sáng tạo lớn càng đòi hỏi mỗi con người, mỗi dân tộc nhất thiết phải có tâm hồn và đạo đức trong sáng của lòng nhân ái. Công cuộc đổi mới xã hội hiện nay ở nước ta cũng nhằm tiếp tục nhân đạo hóa các quan hệ giữa người và người, giữa người và môi trường sống, làm cho những nguyên tắc của nền đạo đức mới được khẳng định trong các chính sách và chủ trương, trong các hoạt động và quan hệ xã hội. Thái độ đặc biệt coi trọng nhân cách đã được Hồ Chủ Tịch dạy: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó”. Đức là nền tảng tạo đà cho tài phát triển, tài làm cho đức phát triển toàn diện vững chắc làm gia tăng các giá trị xã hội cho mỗi người. Điều 29, khoản 1 của Điều lệ Trường Tiểu học quy định: Hoạt động giáo dục bao gồm các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhằm rèn luyện đạo đức, phát triển năng lực, bồi dưỡng năng khiếu, giúp đỡ học sinh yếu phù hợp đặc điểm tâm lý, sinh lý lứa tuổi học sinh tiểu học. Điều 43 của Điều lệ Trường Tiểu học quy định Các hành vi học sinh không được làm: - Vô lễ, xúc phạm nhân phẩm, danh dự, xâm phạm thân thể người khác. - Gian dối trong học tập, kiểm tra. - Gây rối an ninh, trật tự trong nhà trường và nơi công cộng. Như vậy Bộ giáo dục đã quy định rõ ràng ngoài dạy chữ cho học sinh còn chú trọng đến rèn luyện đạo đức để các em trở thành người toàn diện. Bậc tiểu học là bậc đầu tiên của giáo dục phổ thông. Bất kì mọi người công dân lao động ở bất kì lĩnh vực nào trong xã hội cũng đều phải trải qua giáo dục ở nhà trường tiểu học. Lý luận và thực tiễn đều khẳng định rằng, những dấu ấn của trường tiểu học có một ảnh hưởng sâu sắc đến cả cuộc đời của một con người. Chính vì vậy, giáo dục đạo đức phải được coi trọng và được tiến hành ngay từ bậc tiểu học và môn đạo đức là một trong những môn học bắt buộc, nó là môn học cơ bản trang bị cho học sinh các chuẩn mực đạo đức, lối sống lành mạnh và cách sống có lý tưởng. Từ đó, học sinh biết cách vận dụng hành vi, chuẩn mực đạo đức đó vào thực tiễn cuộc sống. 2
Giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học là một bộ phận của hoạt động giáo dục nhằm xây dựng và bồi dưỡng cho các em những quy tắc hành vi thể hiện trong thái độ với bạn bè, gia đình, mọi người và đối với Tổ quốc. Vì vậy, công tác quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường tiểu học nhằm mục đích giáo dục phẩm chất đạo đức cho học sinh, hình thành và rèn luyện hành vi đạo đức phù hợp. Hiện nay thực trạng đạo đức của một bộ phận học sinh đang bị suy giảm về ý thức và hành vi đạo đức. Trong các nhà trường tiểu học hiện nay, hiện tượng vô lễ, nói tục càng phổ biến, hiện tượng lười học, chán học tăng lên, truyền thống tôn sư trọng đạo bị mai một. Ngoài xã hội xuất hiện nhiều hiện tượng tiêu cực, tệ nạn xã hội gia tăng… Có những gia đình cha mẹ mải chạy theo cơn lốc xoáy của kinh tế thị trường, bị cuốn theo việc mưu sinh mà quên đi trách nhiệm giáo dục con cái và chính sự thiếu quan tâm giáo dục của gia đình làm cho chúng trở thành những đứa trẻ có lối sống lệch lạc, đạo đức bị giảm sút. Trước thực trạng đó, công tác giáo dục đạo đức và quản lý công tác này càng trở nên cần thiết và quan trọng. Xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn trên đây, tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường Tiểu học, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.” 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hoá lý luận, xác định thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương, đề tài đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương nhằm góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục đạo đức học sinh trong nhà trường. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác quản lý hoạt động giáo dục ở trường tiểu học. 3.2. Đối tượng nghiên cứu 3
Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 4. Giả thuyết khoa học Công tác quản lý hoạt động giáo dục đạo đức ở các trường Tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương đã được thực hiện và bước đầu đạt một số kết quả nhất định. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn nhiều hạn chế và bất cập trong xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh. Nếu đánh giá đúng thực trạng thì có thể đề xuất biện pháp quản lí hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương có tính cần thiết và khả thi nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hoá cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục đạo đức ở trường tiểu học 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương 5.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu - Đề tài tập trung khảo sát, phân tích thực trạng và đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trường tiểu học công lập tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. - Đối tượng khảo sát là cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên ở một số trường tiểu học công lập thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. - Thời gian nghiên cứu: 2016- 2017 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Quan điểm phương pháp luận 7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc 4
Vận dụng quan điểm này vào đề tài nghiên cứu là tìm hiểu mối quan hệ chặt chẽ giữa công tác quản lí hoạt động giáo dục đạo đức học sinh với quản lí các hoạt động khác trong quản lý hoạt động sư phạm. Từ đó giúp tìm hiểu chính xác thực trạng quản lí hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh. 7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic Tìm hiểu sự hình thành và phát triển của đối tượng nghiên cứu, cụ thể là công tác quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trường tiểu học với những ưu điểm cần phát huy và tồn tại cần khắc phục. Nghiên cứu xác định phạm vi không gian, thời gian và điều kiện hoàn cảnh cụ thể để điều tra thu thập số liệu chính xác, đúng với mục đích nghiên cứu đề tài, trình bày công trình nghiên cứu theo một trật tự logic. 7.1.3. Quan điểm thực tiễn Qua khảo sát thực tế, phân tích để phát hiện những bất cập, tồn tại trong thực tiễn về công tác quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trường tiểu và trên cơ sở thực tiễn đó, đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động giáo dục đạo dức học sinh, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động giáo dục ở các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 7.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Phân tích và tổng hợp các văn bản, tài liệu, sách báo và các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài; phân loại và hệ thống hoá những nội dung lý luận nói trên làm cơ sở lí luận về công tác quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trường tiểu học. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi - Mục đích: thu thập các thông tin về thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương nhằm xác định thực trạng quản lý hoạt động này, đồng thời khảo sát tính cần thiết và khả thi của hệ thống các biện pháp quản lý HĐGDĐĐ học sinh các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 5
- Nội dung: tập trung khảo sát thực trạng HĐGDĐĐ và quản lí hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương; tính cần thiết và khả thi của hệ thống các biện pháp quản lý HĐGDĐĐ học sinh các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương được đề xuất. . - Công cụ khảo sát: xây dựng các bảng hỏi nhằm thu thập thông tin từ các đối tượng khảo sát gồm cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên các trường tiểu học. 7.2.2.2. Phương pháp phỏng vấn Mục đích của phương pháp này nhằm thu thập thông tin về thực trạng quản lý HĐGDĐĐ học sinh ở một số trường tiểu học được khảo sát. Đối tượng phỏng vấn sâu các vấn đề về thực trạng gồm hiệu trưởng và giáo viên chủ nhiệm lớp. 7.2.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động Mục đích của phương pháp này nhằm thu thập thông tin từ các kế hoạch, hồ sơ chuyên môn, văn bản về kiểm tra đánh giá hoạt động giáo dục đạo đức, ... của các trường tiểu học được khảo sát để làm minh chứng cho thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trường. 7.3. Phương pháp thống kê toán học Mục đích phương pháp này nhằm xử lý thống kê các kết quả khảo sát bằng cách sử dụng phần mềm SPSS. 8. Cấu trúc luận văn Mở đầu Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở trường tiểu học Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh ở các trường tiểu học thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương Kết luận và kiến nghị Tài liệu tham khảo Phụ lục 6
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài Từ thời cổ đại ở phương Đông, Khổng Tử (551 - 479 - TCN ) - nhà triết học nổi tiếng của Trung Hoa, nhà đạo đức học khai sinh Nho giáo đã coi trọng vai trò của giáo dục đạo đức. Ông xây dựng học thuyết “Nhân - Trí - Dũng”, trong đó “Nhân” là lòng thương người, là yếu tố hạt nhân, là đạo đức cơ bản nhất của con người. Đứng trên lập trường coi trọng giáo dục đạo dức, có chủ trương nổi tiếng truyền lại cho đến nay “Lễ trị”, lấy “ Lễ” để xử ở đời. Muốn vậy mọi người phải biết tu thân làm gốc [8] Nhà triết học phương Tây Socrates (470 - 399 - TCN) đã cho rằng đạo đức và sự hiểu biết quy định lẫn nhau. Có được đạo đức là nhờ ở sự hiểu biết, do vậy chỉ sau khi có hiểu biết mới trở thành có đạo đức. Chủ trương đạo đức của Socra- tes là tri thức và đạo đức là một nghĩa, là muốn sống phải tri thức và chỉ cần có tri thức về nhận thức là sống nhân đức [8]. Komensky (1592 – 1670) nhà giáo dục vĩ đại của Tiệp Khắc luôn nhấn mạnh việc tôn trọng con người phải bắt đầu từ ý thức tôn trọng trẻ em, bởi trẻ em cũng như những cây non trong vườn ươm; “Để cây có lớn một cách lành mạnh, nhất thiết phải được quan tâm, chăm sóc, tưới bón, tỉa tót…”. Ông kêu gọi các bậc cha, mẹ, các nhà giáo và tất cả những ai là nghề nuôi dạy trẻ; “Hãy mãi mãi là một tấm gương trong đời sống, trong mọi sinh hoạt để trẻ em noi theo và bắt chước mà vào đời một cách chân chính…” [18]. Ngành giáo dục Nhật Bản có vị thế dẫn đầu thế giới như hiện nay vốn được xây dựng trên nền triết lý “con người = đạo đức”, đề cao tuyệt đối tính kỷ luật và tinh thần tự lập. Giáo dục đạo đức ở Nhật còn thể hiện ở việc dạy HS biết coi trọng sự sống, yêu sự sống của mình, phải coi đó là tài sản quý báu, là một điều kỳ diệu, tuyệt vời của cha mẹ và của đất nước. Bản thân phải có nhiệm vụ gìn giữ 7