Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:154

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hóa cơ sở lí luận về quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non; khảo sát, thực trạng quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương; đề tài đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THÁI THỊ KIM LIỄU QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC DINH DƯỠNG CHO TRẺ 3-5 TUỔI Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON THỊ XÃ TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÌNH DƯƠNG – 2024
ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THÁI THỊ KIM LIỄU QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC DINH DƯỠNG CHO TRẺ 3-5 TUỔI Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON THỊ XÃ TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC 1.PGS.TS. TRẦN VĂN TRUNG 2. TS. NGUYỄN NGỌC QÚI BÌNH DƯƠNG -2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ “Quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và tài liệu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào. Tất cả những tham khảo, kế thừa đều được trích dẫn và tham chiếu đầy đủ. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những gì tôi đã cam đoan ở trên đây. Bình Dương, tháng 01 năm 2024 Tác giả luận văn Thái Thị Kim Liễu i
LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn quý cán bộ lãnh đạo, Ban Giám Hiệu Trường Đại học Thủ Dầu Một, Viện Đào tạo sau đại học, Chương trình Quản lý giáo dục, quý Giáo sư, Tiến sĩ, quý giảng viên đã trực tiếp giảng dạy tôi trong suốt quá trình đào tạo và hoàn thành khoá học. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS. TS. Trần Văn Trung và TS. Nguyễn Ngọc Quí trực tiếp hướng dẫn tận tình, hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài và hoàn chỉnh bản luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục. Sự động viên của thầy/cô là nguồn lực để tôi thực hiện luận văn trong thời gian và khả năng cho phép. Tôi xin chân thành cảm ơn phòng Giáo dục và Đào tạo; Ban Giám Hiệu các trường mầm non công lập thuộc thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương đã tạo điều kiện và cung cấp những số liệu, tài liệu cần thiết để nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Mặc dù bản thân đã hết sức cố gắng, nhưng luận văn không khỏi tránh những thiếu sót. Kính mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý và giúp đỡ của các thầy cô, bạn bè và đồng nghiệp . Xin trân trọng cảm ơn! Bình Dương, tháng 01 năm 2024 TÁC GIẢ Thái Thị Kim Liễu ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... I LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................II TÓM TẮT ........................................................................................................... XII Mở đầu ................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................... 4 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................... 5 3.1 Khách thể nghiên cứu....................................................................................... 5 3.2 Đối tượng nghiên cứu....................................................................................... 5 4. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 5 4. 1. Về nội dung .................................................................................................... 5 4.2. Về địa bàn ....................................................................................................... 5 4.3. Thời gian nghiên cứu ...................................................................................... 5 5. Giả thuyết khoa học ............................................................................................. 5 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................... 6 7. Phương pháp nghiên cứu. ................................................................................... 6 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận .......................................................... 6 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn ...................................................... 6 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi ............................................................ 6 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn sâu ........................................................................ 7 7.2.3. Phương pháp nghiên cứu tài liệu, sản phẩm hoạt động ............................... 7 7. 3. Nhóm phương pháp xử lý dữ liệu .................................................................. 7 8. Đóng góp mới của đề tài .................................................................................... 7 8.1. Về mặt lí luận .................................................................................................. 7 8.2. Về mặt thực tiễn .............................................................................................. 8 9. Cấu trúc luận văn ............................................................................................... 8 Chương 1 ................................................................................................................ 9 Cơ sở lý luận về quản lí hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mầm non ................................................................................................................. 9 1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................. 9 1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới ................................................................... 9 iii
1.1.2. Những nghiên cứu trong nước ................................................................... 12 1.2. Một số khái niệm liên quan đến đề tài .......................................................... 15 1.2.1. Quản lý; quản lý giáo dục; quản lý trường mầm non. ............................... 15 1.2.1.1. Quản lý .................................................................................................... 15 1.2.1.2. Quản lý giáo dục ..................................................................................... 17 1.2.1.3. Quản lí trường mầm non ......................................................................... 19 1.2.2. Dinh dưỡng; giáo dục dinh dưỡng ............................................................. 22 1.2.2.1. Khái niệm dinh dưỡng............................................................................. 22 1.2.2.2. Khái niệm giáo dục dinh dưỡng .............................................................. 23 1.2.3. Đặc điểm trẻ 3-5 tuổi.................................................................................. 25 1.2.4. Quản lý hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ............... 25 1.3. Lý luận về hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn .............. 26 1.3.1. Tầm quan trọng của hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn .............................................................................................................................. 26 1.3.2. Nội dung hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ............. 28 1.3.3. Phương pháp hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ...... 29 1.3.4. Hình thức tổ chức hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn30 1.3.5. Kiểm tra, đánh giá hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn .............................................................................................................................. 31 1.4. Lý luận về quản lý hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn . 32 1.4.1. Chủ thể quản lý hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn .. 32 1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn 33 1.4.2.1. Lập kế hoạch hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ... 33 1.4.2.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ............................................................................................................. 35 1.4.2.3. Chỉ đạo thực hiện hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn .............................................................................................................................. 36 1.4.2.4. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ............................................................................................ 37 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ............................................................................................ 38 1.5.1. Các yếu tố khách quan ............................................................................... 39 iv
1.5.2. Các yếu tố chủ quan ................................................................................... 40 Tiểu kết chương 1................................................................................................. 42 Chương 2 .............................................................................................................. 43 Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mầm non thị xã tân uyên, tỉnh Bình Dương .................................................................. 43 2.1. Khái quát về kinh tế - xã hội; giáo dục và đào tạo của thị xã Tân Uyên,Tỉnh Bình Dương .......................................................................................................... 43 2.1.1. Khái quát về kinh tế - xã hội của thị xã tân Uyên, tỉnh Bình Dương......... 43 2.1.2. Khái quát về giáo dục và đào tạo thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương ....... 44 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ..................................................................... 46 2.2.1. Mục đích nghiên cứu .................................................................................. 46 2.2.2. Nội dung khảo sát....................................................................................... 47 2.2.3. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 47 2.2.3.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi....................................................... 47 2.2.4.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi....................................................... 47 2.2.3.2. Phương pháp phỏng vấn .......................................................................... 48 2.2.3.3. Phương pháp nghiên cứu tài liệu, sản phẩm hoạt động .......................... 49 2.2.4. Mẫu khảo sát .............................................................................................. 49 2.2.5. Xử lý kết quả khảo sát ................................................................................ 51 2.3. Thực trạng hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mn tại thị xã tân uyên, tỉnh bình dương ................................................................................ 52 2.3.1. Thực trạng nhận thức của cbql, gv về tầm quan trọng gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ....................................................................................... 52 2.3.2. Thực trạng về nội dung hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ......................................................................................................................... 54 2.3.3. Thực trạng sử dụng phương pháp hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn .......................................................................................................... 55 1.2.4. Thực trạng sử dụng hình thức tổ chức hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ................................................................................................... 57 1.2.5. Thực trạng đánh giá hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn .............................................................................................................................. 58 v
2.4. Thực trạng quản lí hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mn tại thị xã tân uyên tỉnh bình dương ...................................................................... 59 2.4.1. Thực trạng nhận thức của cbql, gv về tầm quan trọng quản lý hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ............................................................. 59 2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3- 5 tuổi tại các trường mn ....................................................................................... 62 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ............................................................................................................. 63 2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ................................................................................ 66 2.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn tại thị xã tân uyên, tỉnh bình dương ......................................... 67 2.6. Đánh giá chung thực trạng quản lí hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mn tại thị xã tân uyên, tỉnh bình dương .......................................... 69 2.6.1. Những ưu điểm........................................................................................... 70 2.6.2. Những hạn chế ........................................................................................... 70 2.6.3. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên ........................................................ 71 Tiểu kết chương 2................................................................................................. 73 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ....................................................................... 74 3.1.1 Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .............................................................. 74 3.1.2 Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả và khả thi ............................................. 74 3.1.3. Đảm bảo tính đồng bộ ................................................................................ 74 3.1.4. đảm bảo tính kế thừa và phát triển ............................................................. 75 3.1.5. Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................................... 75 3.2. Biện pháp quản lý hoạt động gd dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi trường mn tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương ....................................................................... 75 3.2.1. Biện pháp 1: nâng cao phẩm chất, năng lực quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn cho hiệu trưởng và ban giám hiệu. ..... 75 3.2.1.1. Mục đích biện pháp ................................................................................. 75 3.2.1.2. Nội dung biện pháp ................................................................................. 76 3.2.1.3. Cách thức tiến hành ................................................................................. 76 3.2.1.4. Điều kiện để thực hiện biện pháp ............................................................ 77 vi
3.2.2. Biện pháp 2: tổ chức bồi dưỡng thái độ, rèn luyện kỹ năng về giáo dục dinh dưỡng cho trẻ ở trường mn cho đội ngũ cán bộ, gv, nhân viên ................... 78 3.2.2.1. Mục đích biện pháp ................................................................................. 78 3.2.2.2. Nội dung biện pháp ................................................................................. 78 3.2.2.3. Cách thức tiến hành ................................................................................. 78 3.2.2.4. Điều kiện thực hiện ................................................................................. 79 3.2.3. Biện pháp 3: kế hoạch hóa hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn .......................................................................................................... 80 3.2.3.1. Mục tiêu biện pháp .................................................................................. 80 3.2.3.2. Nội dung biện pháp ................................................................................. 80 3.2.3.3. Cách thức thực hiện................................................................................. 80 3.2.3.4. Điều kiện thực hiện ................................................................................. 81 3.2.4. Biện pháp 4: cải tiến nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn. ............................................. 82 3.2.4.1. Mục đích biện pháp ................................................................................. 82 3.2.4.2. Nội dung biện pháp ................................................................................. 82 3.2.4.3. Cách thức thực hiện biện pháp ................................................................ 82 3.2.5. Biện pháp 5: đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ............................................................. 83 3.2.5.1. Mục đích biện pháp ................................................................................. 83 3.2.5.2. Nội dung biện pháp ................................................................................. 84 3.2.5.3. Cách thức tiến hành ................................................................................. 84 3.2.5.4. Điều kiện thực hiện biện pháp ................................................................ 85 3.2.6. Biện pháp 6: tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mn ............................................................. 85 3.2.6.1. Mục đích biện pháp ................................................................................. 85 3.2.6.2. Nội dung biện pháp ................................................................................. 85 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất ....................................................... 87 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ........ 88 3.4.1. Mục tiêu khảo nghiệm ................................................................................ 88 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................... 88 3.4.3. Mẫu khảo nghiệm ....................................................................................... 88 vii
3.4.4. Quy ước thang đo ....................................................................................... 89 3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ................................................................................. 90 Tiểu kết chương 3................................................................................................. 93 Kết luận và khuyến nghị ...................................................................................... 94 1. Kết luận ............................................................................................................ 94 2. Khuyến nghị ..................................................................................................... 95 2.1. Đối với sở giáo dục và đào tạo tỉnh bình dương ........................................... 95 2.2. Đối với phòng giáo dục và đào tạo thị xã tân uyên, tỉnh bình dương ........... 95 2.3. Đối với các trường mn thị xã tân uyên, tỉnh bình dương .............................. 96 2.3.1. Đối với hiệu trưởng .................................................................................... 96 2.3.2. Đối với cbql, gv, nv .................................................................................... 96 2.4. Đối với cha mẹ trẻ ở các trường mầm non .................................................... 97 Tài liệu tham khảo ................................................................................................ 98 viii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT VIẾT TẮT NỘI DUNG CNH-HĐH Công nghiệp hóa – hiện đại hóa CMT Cha mẹ trẻ DD Dinh dưỡng GDDD Giáo dục dinh dưỡng ĐTB Điểm trung bình GD Giáo dục GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GV Giáo viên HT Hiệu trưởng MN Mầm non NXB Nhà xuất bản NV Nhân viên PHHS Phụ huynh học sinh QUẢN LÝGD Quản lý giáo dục THCS Trung học cơ sở UBND Ủy ban nhân dân ix
DANH MỤC CÁC BẢNG NỘI DUNG Trang Bảng 2.1. Số lượng cán bộ quản lý, giáo viên được khảo sát ở các trường MN thị 49 xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương Bảng 2.2. Thông tin đối tượng tham gia khảo sát. 50 Bảng 2.3. Bảng quy ước thang đo 52 Bảng 2.4. Ý kiến của GV, CÁN BỘ QUẢN LÝ về nội dung hoạt động GDDD 54 cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường MN Bảng 2.5. Ý kiến của GV, CÁN BỘ QUẢN LÝ về sử dụng phương pháp hoạt 55 động GDDD cho trẻ 3- 5 tuổi ở các trường MN Bảng 2.6. Ý kiến GV, CÁN BỘ QUẢN LÝ về sử dụng hình thức hoạt động 57 GDDD cho trẻ MG ở trường MN Bảng 2.7. Ý kiến của GV, CÁN BỘ QUẢN LÝ về đánh giá hoạt động GDDD 58 cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường MN Bảng 2.8. Ý kiến của GV, CÁN BỘ QUẢN LÝ về xây dựng kế hoạch hoạt động 60 GDDD cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường MN Bảng 2.9. Ý kiến của GV, CÁN BỘ QUẢN LÝ về tổ chức thực hiện kế hoạch 62 GDDD cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường MN Bảng 2.10. Ý kiến của GV, CÁN BỘ QUẢN LÝ về chỉ đạo thực hiện GDDD 64 cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường MN Bảng 2.11. Ý kiến của GV, CÁN BỘ QUẢN LÝ về kiểm tra, đánh giá thực hiện 66 kế hoạch GDDD cho trẻ MG ở trường MN Bảng 2.12. Ý kiến của GV, CÁN BỘ QUẢN LÝ về những yếu tố ảnh hưởng để 68 quản lí hoạt động GDDD cho trẻ MG ở trường MN Bảng 3.1. Mô tả mẫu khảo nghiệm 88 Bảng 3.2. Quy ước thang đo kết quả khảo nghiệm 89 Bảng 3.3. Tổng hợp ý kiến của CÁN BỘ QUẢN LÝ, GV về tính cần thiết và 90 tính khả thi của các biện pháp đề xuất. x
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ NỘI DUNG Trang Biểu đồ 2.1. Số lượng cán bộ quản lý, giáo viên được khảo sát ở các trường MN 53 thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương Biểu đồ 2.2. Thông tin đối tượng tham gia khảo sát. 60 Biểu đồ 3.1. Tổng hợp ý kiến của CÁN BỘ QUẢN LÝ, GV về tính cần thiết và 92 tính khả thi của các biện pháp đề xuất. xi
TÓM TẮT Trong những năm gần đây, ngành giáo dục mầm non đã tổ chức thực hiện việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em theo chương trình giáo dục mầm non do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển thể chất, tình cảm, hiểu biết, thẩm mỹ, hình thành các yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị tốt cho trẻ bước vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi; khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền móng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. Do đó, giáo dục mầm non luôn được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của các cấp quản lý từ trung ương đến địa phương. Định hướng phát triển chất lượng giáo dục mầm non ngày càng tốt hơn, giúp trẻ phát triển thể chất, tinh thần, tư duy sáng tạo, các nhà quản lý giáo dục cần phải nghiên cứu, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ ở trường mầm non có tính khả thi và phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương. Tác giả thực hiện luận văn với đề tài “Quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương”, kết quả nghiên cứu như sau: Hệ thống hoá cơ sở lý luận về quản lý hoạt động GD dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non: Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề trong nước và ngoài nước: Nêu một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài; trình bày cơ sở lý luận về giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường MN; quản lý giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường MN; nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng khách quan và chủ quan đến công tác quản lý hoạt động GDDD cho trẻ 3-5 tuổi ở trường mầm non. Khảo sát, đánh giá chính xác thực trạng về quản lý hoạt động GD dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường MN tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. Nội dung bao gồm: thực trạng giáo dục DD cho trẻ 3-5 tuổi trong trường MN tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương; thực trạng quản lý giáo dục DD cho trẻ 3-5 tuổi trong trường MN tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương; thực trạng các yếu xii
tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục DD cho trẻ 3-5 tuổi trong trường MN tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương; Đề tài đã đề xuất được 6 biện pháp quản lý hoạt động GD dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. Đó là: - Biện pháp 1: Nâng cao phẩm chất, năng lực quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường MN cho Hiệu trưởng và Ban Giám hiệu. - Biện pháp 2: Tổ chức bồi dưỡng thái độ, rèn luyện kỹ năng về giáo dục dinh dưỡng cho trẻ ở trường MN cho đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên. - Biện pháp 3: Kế hoạch hóa hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường MN. - Biện pháp 4: Cải tiến nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường MN. - Biện pháp 5: Đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường MN. - Biện pháp 6: Tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở trường MN. Các biện pháp đề xuất được khảo nghiệm, đánh giá về mức độ cần thiết và khả thi cao. Như vậy, lãnh đạo các trường mầm non có thể vận dụng các biện pháp trong thực tiễn quản lý hoạt động GD dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường MN tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. Bên cạnh những kết quả đạt được, luận văn còn những tồn tại, hạn chế nhất định, trong thời gian tới, tác giả sẽ tiếp tục nghiên cứu để đề tài được hoàn thiện hơn./. xiii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục trẻ mầm non góp phần vô cùng quan trọng trong sự nghiệp phát triển đất nước. Nhằm tạo những con người phát triển toàn, đầy đủ cả năm mặt, đặc biệt quan trọng cho trẻ về việc phát triển thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành cho trẻ nhân cách đầu tiên để chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Chính vì vậy mà giáo dục MN cho trẻ giai đoạn từ 3-5 tuổi giữ vai trò rất quan trọng và có tính chất quyết định, tạo nên thể lực, nhân cách, năng lực phát triển trí tuệ cho giai đoạn phát triển của trẻ và được coi là “giai đoạn vàng, thời kỳ vàng” đối với phát triển con người để giáo dục là tạo nền móng cho sự phát triển của trẻ trong tương lai. Do đó, giáo dục (GD) mầm non (MN) luôn được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sắc của các cấp quản lý từ Trung ương đến địa phương. Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội nước ta từ 2021 đến 2030 đã xác định: “Tạo đột phá trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hút và trọng dụng nhân tài. Thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng mạnh mẽ thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2021, tr.138); Nghị quyết Hội nghị Ban chấp hành Trung ương khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới đã nêu: “Khuyến nghị, phổ biến chế độ dinh dưỡng, khẩu phần ăn phù hợp cho từng nhóm đối tượng, nguồn nguyên liệu, khẩu vị của người Việt”. Đến năm 2030, “Tỉ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi của trẻ em dưới 5 tuổi dưới 15%; khống chế tỉ lệ béo phì ở người trưởng thành dưới 10%. Chiều cao trung bình thanh niên 18 tuổi đối với nam đạt 168,5 cm, nữ 157,5 cm”. (Ban chấp hành Trung ương Đảng, 2017). Điều 27, Luật Giáo dục năm 2019 đã quy định về chính sách phát triển giáo dục mầm non: “Nhà nước có chính sách khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư phát triển giáo dục mầm non nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội” (Quốc Hội Việt Nam, 2019). Giáo dục dinh dưỡng cho trẻ mầm non là việc hết sức quan trọng, đây được xem là một trong những yếu tố có tính quyết định đến sự phát triển toàn diện của trẻ ở lứa tuổi 3-5 tuổi. Ngoài việc dạy dỗ, chăm sóc thì vấn đề dinh dưỡng trong mỗi bữa ăn của trẻ luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu ở các trường mầm non. 1
Những chất dinh dưỡng thay đổi phù hợp theo nhu cầu của từng lứa tuổi sẽ giúp trẻ phát triển một cách khỏe mạnh và toàn diện. Dinh dưỡng là nhu cầu cần thiết không thể không có. Nếu thiếu một trong những chất dinh dưỡng cơ thể trẻ sẽ chậm phát triển kèm theo các biểu hiện như: nhẹ cân, suy dinh dưỡng, chậm chạp, khả năng vận động kém… Ngược lại khi trẻ thừa các chất dinh dưỡng thì có nguy cơ mắc các bệnh như: béo phì, tim mạch, mỡ trong máu… là rất cao. Vì vậy việc đảm bảo một chế độ dinh dưỡng hợp lý là vô cùng quan trọng với sức khỏe của trẻ đặc biệt là trẻ mầm non. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ GD&ĐT tập trung chỉ đạo thực hiện: “Tăng cường lồng ghép các chương trình giáo dục thay đổi hành vi về dinh dưỡng hợp lý và vận động thể lực phù hợp với trẻ em, học sinh trong trường học vì mục đích phát triển trẻ thơ toàn diện” (Thủ tướng Chính phủ, 2017) Điều 18, Điều lệ Trường Mầm non đã quy định rõ hoạt động nuôi dưỡng, chăm sóc trẻ em: “Hoạt động nuôi dưỡng và chăm sóc sức khỏe thực hiện theo quy định của Chương trình giáo dục mầm non do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành và quy định về công tác y tế trường học; Hoạt động nuôi dưỡng và chăm sóc sức khỏe trẻ em khuyết tật học hòa nhập được thực hiện theo quy định về giáo dục hoà nhập trẻ em khuyết tật.”. (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2020). Theo nghiên cứu của Viện dinh dưỡng quốc gia thì dinh dưỡng có sự ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của trẻ. Trẻ được nuôi dưỡng tốt, ăn uống đầy đủ thì da dẻ hồng hào, thịt chắc nịch và cân nặng đảm bảo. Sự ăn uống không điều độ sẽ ảnh hưởng đến sự tiêu hóa của trẻ. Nếu cho trẻ ăn uống không khoa học, không có giờ giấc, thì thường gây ra rối loạn tiêu hóa và trẻ có thể mắc một số bệnh như tiêu chảy, còi xương, khô mắt do thiếu VitaminA. Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng giai đoạn 2011- 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 đã xác định mục tiêu: “Hoàn thành mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi vào năm 2015; đến năm 2020, có ít nhất 30% trẻ em trong độ tuổi nhà trẻ và 80% trong độ tuổi mẫu giáo được chăm sóc, giáo dục tại các cơ sở giáo dục mầm non; tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng trong các cơ sở giáo dục mầm non giảm xuống dưới 10%”. (Chính phủ, 2012). Hiện nay ở các trường mầm non thì công tác giáo dục dinh dưỡng cho trẻ góp phần vô cùng quan trọng trong việc đào tạo con người phát triển toàn diện. Những năm gần đây sự quan tâm sâu sắc của Đảng, nhà nước tỷ lệ suy dinh dưỡng ngày 2
càng giảm đáng kể. Tuy nhiên so với khu vực thì còn cao, với vùng sâu, xa, đặc biệt khó khăn, riêng vùng đô thị thì tỷ lệ thừa cân, béo phì, cũng là vấn đề nan giải. Vì vậy tình trạng dinh dưỡng đặc biệt quan tâm chương trình giáo dục dinh dưỡng tại trường mầm non là việc đảm bảo một chế độ dinh dưỡng hợp lý là vô cùng quan trọng với sức khỏe của trẻ đặc biệt là trẻ ở độ tuổi mầm non nói chung và 3-5 tuổi nói riêng. Thực hiện nhiệm vụ của Bộ Giáo dục và Đào tạo, ngành GD mầm non đã đưa nội dung giáo dục dinh dưỡng sức khỏe vào chương trình chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non. Việc đưa các nội dung giáo dục dinh dưỡng sức khỏe vào giảng dạy cho trẻ là một việc rất cần thiết, như vậy sẽ tạo ra sự liên thông về giáo dục dinh dưỡng liên tục từ tuổi mầm non đến tuổi học đường. Nội dung giáo dục cho trẻ mầm non phải “Phù hợp với sự phát triển tâm lý, sinh lý của trẻ em, hài hòa giữa nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục; giúp trẻ em phát triển cơ thể cân đối, khỏe mạnh, nhanh nhẹn” (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2021). Như vậy, hoạt động nuôi dưỡng đối với trẻ mầm non đã được quan tâm từ rất sớm. Tuy nhiên, các tác giả mới chỉ quan tâm đến ảnh hưởng của dinh dưỡng đến sức khỏe và bệnh tật của trẻ. Đồng thời các tác giả cũng cho rằng: để có cơ thể phát triển tốt, tránh được bệnh tật thì cần phải đảm bảo một chế độ dinh dưỡng, ăn uống khoa học, hợp lý và vệ sinh. Nhưng chưa có một tác giả nào đề cập đến việc quản lý hoạt động dinh dưỡng của trẻ ở các trường mầm non. Năm học 2022 – 2023, ngành GD&ĐT tỉnh Bình Dương đã xác định nhiệm vụ GD mầm non: “Xây dựng, nhân rộng các mô hình nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ, đặc biệt là mô hình phối hợp nhà trường, gia đình, cộng đồng trong chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non” (Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Dương, 2022). Lứa tuổi từ 3-5 tuổi là lứa tuổi còn non nớt, rất nhạy cảm với môi trường xung quanh và có khả năng tiếp thu được những điều mà người lớn dạy bảo một cách nhanh chóng. Việc thực hiện giáo dục dinh dưỡng cho trẻ từ 3-5 tuổi có đóng góp to lớn trong công cuộc tạo ra lớp thế hệ trẻ có đầy đủ sự hiểu biết về các vấn đề dinh dưỡng và sức khỏe, cũng biết cách lựa chọn thông minh và tự giác trong việc ăn uống để có thể giữ gìn sức khỏe của bản thân. Công tác giáo dục này cần được phổ biến rộng rãi tới các bậc cha mẹ trẻ và các ban ngành đoàn thể có liên quan; cần được tuyên truyền cho mọi người về các nội dung giáo dục dinh dưỡng và sức khỏe. 3
Và qua đó mọi người sẽ phối hợp cùng với nhà trường để chăm sóc và nuôi dưỡng các em. Thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương quản lý hoạt động nuôi dưỡng cho trẻ mầm non còn nhiều bất cập, cơ sở vật chất, chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ quản lý, giáo viên, nhân viên cấp dưỡng có nhiều hạn chế, bất cập và khó khăn trong lập kế hoạch, chiết tính khẩu phần ăn, chế biến các món ăn để thay đổi thực đơn hàng tuần, đảm bảo một tháng không trùng món ăn lại với nhau, quan trọng là phải cân đối các dưỡng chất cho trẻ theo lứa tuổi và phù hợp mức thu của từng trường hiện nay. Ngoài ra, các quản lý trường mầm non phụ trách công tác bán trú cũng gặp nhiều khó khăn trong việc quản lý chất lượng của hoạt động giáo dục dinh dưỡng tại trường mầm non theo xu hướng mới mà còn phụ thuộc vào các thực đơn, chế độ dinh dưỡng từ trước. Ngoài ra, theo Báo cáo Tổng kết ngành Giáo dục mầm non từ năm 2021 đến năm 2023 của Phòng giáo dục và đào tạo thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương: các trường Mầm non công lập tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương, mỗi năm học tỉ lệ trẻ suy dinh dưỡng, thừa cân béo phì vẫn còn chiếm tỉ lệ khá cao. Theo số liệu thống kê cho thấy tỉ lệ này đang có xu hướng tăng dần theo các năm học trong đó chủ yếu rơi vào tỉ lệ trẻ thừa cân,béo phì. Đây chính là một điểm quan trọng cần được lưu ý trong quá trình nghiên cứu thực trạng cũng như đề xuất các biện pháp có giá trị về mặt lý luận lẫn thực tiễn nhằm giáo dục dinh dưỡng cho trẻ tại trường mầm non trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ những cơ sở lí luận và thực tiễn giáo dục dinh dưỡng trên, tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương” làm luận văn Thạc sĩ quản lý giáo dục của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lí luận về quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non; khảo sát, thực trạng quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương; đề tài đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. 4
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1 Khách thể nghiên cứu Hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ ở các trường mầm non. 3.2 Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương 4. Phạm vi nghiên cứu 4. 1. Về nội dung Đề tài tập trung nghiên cứu việc quản lý hoạt động giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương từ năm 2021 đến năm 2023, dưới sự điều hành quản lý của Hiệu trưởng. Chủ thể quản lý là Hiệu trưởng. 4.2. Về địa bàn Địa bàn khảo sát ở các những trường mầm non thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. Bao gồm 07 trường mầm non công lập: Mầm non Hoa Hồng (phường Thái Hòa); Mầm non Thạnh phước (phường Thạnh Phước); Mầm non Hoa Hướng Dương (phường Khánh Bình); Mầm non Hội Nghĩa (phường Hội Nghĩa); Mầm non Phú chánh (phường Phú Chánh); Mầm non Thạnh Hội (xã Thạnh Hội); Mầm non Hoa Mai (xã Bạch Đằng). Số lượng CBQL, GV khảo sát là 126 người, trong đó CBQL là 24, GV là 102. 4.3. Thời gian nghiên cứu Thời gian nghiên cứu của luận văn từ tháng 02/2023 đến tháng 8/2023. Số liệu sử dụng trong luận văn được thu thập từ năm học 2020-2021 đến năm học 2022- 2023. 5. Giả thuyết khoa học Trong thời gian qua thực tế quản lý hoạt động GDDD cho trẻ 3 đến 5 tuổi ở các trường mầm non thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương đã tích cực triển khai thực hiện và đạt kết quả nhất định giúp trẻ mầm non đảm bảo an toàn sức khỏe cơ thể và tâm lý, đồng thời hạn chế được một số dịch bệnh. Tuy nhiên, để nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động GDDD cho trẻ 3 đến 5 tuổi, đảm bảo cho trẻ 3-5 tuổi ở các trường mầm non phát triển toàn diện thì cần thiết phải có biện pháp quản lý phù hợp. Nếu việc nghiên cứu, tìm ra những biện pháp quản lý hoạt động GDDD cho trẻ 3 đến 5 tuổi có 5