Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho sinh viên trường Cao đẳng Dược Phú Thọ

Chia sẻ: Dilysstran Dilysstran | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:117

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu đề tài là trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn hoạt động giáo dục KNS cho sinh viên để đề xuất những biện pháp Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho SV Trường Cao đẳng Dược Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho sinh viên trường Cao đẳng Dược Phú Thọ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN NGỌC HUYỀN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG DƯỢC PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN NGỌC HUYỀN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG DƯỢC PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 01 14 Người hướng dẫn khoa học: TS. Đỗ Thị Thu Hằng HÀ NỘI – 2016
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành tác giả luận văn xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới: Các thầy, cô giáo trường Đại học Giáo dục - Đại Học Quốc gia Hà Nội đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ tác giả trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Tác giả xin trân trọng cảm ơn các cấp lãnh đạo, giảng viên, công nhân viên cùng các em sinh viên Trường Cao đẳng Dược Phú Thọ đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Đặc biệt tác giả xin đựợc bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến TS. Đỗ Thị Thu Hằng đã đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình hoàn thành luận văn. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô trong Hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp Thạc sỹ đã dành thời gian đọc và góp ý. Cuối cùng, tác giả xin cảm ơn tất cả các bạn đồng nghiệp và người thân đã động viên, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Do điều kiện thời gian và năng lực, nên chắc chắn luận văn còn nhiều khiếm khuyết, tác giả rất mong nhận được sự giúp đõ, chỉ bảo và đóng góp ý kiến chân thành của các thầy, cô giáo và các bạn đồng nghiệp. TÁC GIẢ Nguyễn Ngọc Huyền i
DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU VIẾT TẮT CBQL Cán bộ quản lý CBQLGD Cán bộ quản lý giáo dục CĐ, ĐH Cao đẳng, Đại học CVHT Cố vấn học tập CSVC Cơ sở vật chất GD Giáo dục GD - ĐT Giáo dục – Đào tạo GV Giảng viên HĐQLGD Hoạt động quản lý giáo dục KNS KNS QL Quản lý QLGD Quản lý giáo dục QLHĐGDKNS Quản lý hoạt động giáo dục KNS RCT - CT- ICT Rất cần thiết - Cần thiết - Ít cần thiết RKT - KT - IKT Rất khả thi - Khả thi - Ít khả thi SV Sinh viên TB Trung bình TN Thanh niên XH Xã hội ii
MỤC LỤC Lời cảm ơn ........................................................................................................ i Danh mục các kí hiệu viết tắt ......................................................................... ii Mục lục ............................................................................................................ iii Danh mục các bảng biểu ................................................................................ vi Danh mục các biểu đồ ................................................................................... vii MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG I ...................................................................................................... 5 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC.................... 5 KỸ NĂNG SỐNG CHO SINH VIÊN............................................................ 5 1.1. Tổng quan nghiên cứu về quản lý HĐGDKNS .................................. 5 1.1.1. Nghiên cứu ngoài nước .................................................................... 5 1.1.2. Nghiên cứu trong nước..................................................................... 8 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ................................................... 10 1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý trường học ............................. 10 1.2.2. Giá trị sống, KNS ........................................................................... 14 1.3. Một số vấn đề lý luận về hoạt động giáo dục KNS cho SV ............. 17 1.3.1. Hoạt động giáo dục KNS................................................................ 17 1.3.3. Sự cần thiết phải giáo dục KNS cho sinh viên ............................... 17 1.3.4. Phân loại KNS ................................................................................ 18 1.3.5. Một số yêu cầu cơ bản về hoạt động giáo dục KNS cho SV .......... 19 1.4. Một số vấn đề lý luận quản lý hoạt động giáo dục KNS ................. 21 1.4.1. Quản lý về kế hoạch thực hiện hoạt động giáo dục KNS ............... 22 1.4.2. Quản lý về nội dung chương trình giáo dục KNS .......................... 22 1.4.3. Quản lý về đội ngũ thực hiện hoạt động giáo dục KNS ................. 23 1.4.4. Quản lý về việc phối hợp các lực lượng thực hiện HĐGDKNS ..... 24 1.4.5. Quản lý về việc kiểm tra đánh giá kết quả HĐGDKNS ................. 25 1.5. Các yếu tố tác động đến quản lý hoạt động giáo dục KNS ............. 26 iii
1.5.1. Yếu tố khách quan .......................................................................... 26 1.5.2. Yếu tố chủ quan .............................................................................. 28 CHƯƠNG 2.................................................................................................... 32 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẲNG DƯỢC PHÚ THỌ ............. 32 2.1. Khái quát về trường Cao đẳng Dược Phú Thọ ................................ 32 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ................................................ 32 2.1.2. Quy mô ngành nghề của trường Cao đẳng Dược Phú Thọ ........... 33 2.2. Tổ chức thực hiện khảo sát ................................................................ 34 2.2.1. Mục đích khảo sát: ......................................................................... 34 2.2.2. Nội dung khảo sát ........................................................................... 34 2.2.3. Phương pháp khảo sát .................................................................... 34 2.2.4. Đối tượng khảo sát: ........................................................................ 35 2.4.5. Tiến hành khảo sát: ........................................................................ 35 2.3. Kết quả khảo sát: ................................................................................ 35 2.3.1. Thực trạng hoạt động giáo dục KNS cho SV trường Cao đẳng Dược Phú Thọ ............................................................................................................ 35 2.3.2.Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục KNS cho sinh viên ở trường CĐ Dược Phú Thọ .................................................................................... 51 2.4. Đánh giá chung đối với việc quản lý hoạt động giáo dục KNS tại trường Cao đẳng Dược Phú Thọ .............................................................. 61 2.4.1. Điểm mạnh ..................................................................................... 61 2.4.2. Điểm yếu ......................................................................................... 62 2.4.3. Thuận lợi ........................................................................................ 63 2.4.4. Khó khăn......................................................................................... 64 CHƯƠNG 3.................................................................................................... 67 CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG GDKNS CHO SV TRƯỜNG CAO ĐẲNG DƯỢC PHÚ THỌ ... 67 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ..................................................... 67 iv
3.1.1. Đảm bảo tính đồng bộ .................................................................... 67 3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn ................................................................... 67 3.1.3. Đảm bảo tính khả thi ...................................................................... 67 3.2. Những biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng HĐGDKNScho SV trường Cao đẳng Dược Phú Thọ ............................ 70 3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động giáo dục KNS cho CBQL, GV và SV ........................................................ 70 3.2.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo lập kế hoạch và tổ chức việc thực hiện chương trình giáo dục KNS cho SV ......................................................... 73 3.2.3. Biện pháp 3: Chú trọng quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực sư phạm, chuyên môn nghiệp vụ giáo dục KNS cho đội ngũ GV, cộng tác viên. .......................................................................................................... 75 3.2.4. Biện pháp 4: Phối hợp với Đoàn Thanh niên, Hội sinh viên và các các lực lượng xã hội khác trong và ngoài nhà trường tham gia vào thực hiện giáo dục KNS cho sinh viên.............................................................. 76 3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường điều kiện cơ sở vật chất và tài chính phục vụ cho hoạt động giáo dục KNS ...................................................... 79 3.2.6. Biện pháp 6: Đẩy mạnh công tác kiểm tra, đánh giá tổng thể hoạt động giáo dục KNS trong nhà trường ...................................................... 81 3.3. Khảo sát, thăm dò tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp GDKNS cho sinh viên ................................................................................ 84 3.3.1. Mục đích khảo sát .......................................................................... 84 3.3.2. Đối tượng thăm dò, khảo sát .......................................................... 84 3.3.3. Nội dung thăm dò khảo sát ............................................................. 84 3.3.4. Các biện pháp được khảo sát ......................................................... 84 3.3.5. Phương pháp khảo sát .................................................................... 85 3.3.6. Kết quả khảo sát ............................................................................. 85 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 95 PHỤ LỤC ....................................................................................................... 98 v
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Bảng thống kê số lượng học sinh, sinh viên Trường Cao đẳng Dược Phú Thọ từ năm học 2011- 2015………………... 33 Bảng 2.2: Nhận thức của CBQL, GV, Cố vấn học tập và cán bộ Đoàn Thanh niên về trách nhiệm phải giáo dục KNS cho SV..….. 37 Bảng 2.3: Đánh giá thực trạng về một số KNS của sinh viên……. 40 Bảng 2.4: Kết quả đánh giá hoạt động tích hợp giáo dục KNS vào các môn học của GV các khoa, bộ môn………………………….. 45 Bảng 2.5: Đánh giá mức độ thực hiện các hình thức GD KNS của Cố vấn học tập………………..………………..…………… 47 Bảng 2.6: Thống kê các HĐGDKNScho sinh viên………………. 49 Bảng 2.7: Hiệu quả quản lý về kế hoạch thực hiện giáo dục KNS của đội ngũ CB GV trong nhà trường……………………………. 52 Bảng 2.8: Đánh giá hiệu quả quản lý nội dun, chương trình GD KNS của đội ngũ CBQL, GV…………………………… 53 Bảng: 2.9: Nội dung quản lý đội ngũ Cán bộ Đoàn TN - Hội SV thực hiện HĐGDKNS………………..………………………… 56 Bảng 2.10: Thống kê các đơn vị, tổ chức tham gia phối hợp GD KNS năm học 2015-2016………………..……………………… 58 Bảng 2.11: Kết quả nhận thức việc kiểm tra đánh giá kết quả HĐGDKNS………………..………………..…………………… 60 Bảng 3.1: Khảo sát tính cấp thiết các biện pháp QLGD KNS…… 85 Bảng 3.2: Thăm dò về tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động GD KNS………………..………………..………… 87 vi
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Đánh giá nhận thức của CBQL, GV, CVHT, CB Đoàn TN trong trường về sự cần thiết GD KNS cho SV……………….. 36 Biểu đồ 2.2. Biểu đồ kết quả điều tra cán bộ quản lý, giảng viên đánh giá về mức độ thuần thục KNS của sinh viên……………. 38 Biểu đồ 2.3. Biểu đồ kết quả điều tra sinh viên đánh giá về mức độ thuần thục KNS của sinh viên……………………………… 39 Biểu 2.4. Hiệu quả thực hiện hoạt động GD KNS của đội ngũ GV, CVHT…………………………………………………… 48 Biểu đồ 2.5: Kết quả nhận thức việc kiểm tra đánh giá kết quả HĐGDKNS…………………………………………………… 61 Biểu đồ 3.1. So sánh sự tương quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động GD KNS………. 89 vii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong quá trình đổi mới hiện nay, đất nước ta có những chuyển biến sâu rộng, tích cực trên nhiều lĩnh vực, trong đó lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế xã hội yêu cầu ngày càng cao; đào tạo phải đảm bảo người lao động có nhân cách, đạo đức, lối sống tốt và có kỹ năng nghề thích ứng với cơ chế mới, đáp ứng được các yêu cầu trước mắt và lâu dài của thực tiễn xã hội. Công tác giáo dục và đào tạo HSSV của các trường là một trong những công tác trọng tâm nhằm góp phần bảo đảm thực hiện mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Quá trình giáo dục và đào tạo con người xưa nay là quá trình truyền thụ kiến thức một chiều cho người học, các nhà trường thường xuyên lấy mục tiêu trang bị kiến thức cho người học là chính đã trở nên bất cập, yêu cầu và đòi hỏi hiện nay các nhà trường phải chuyển sang cách tiếp cận tổng hợp với trọng tâm là hình thành năng lực cho người học. Để tiến hành quá trình giáo dục, đào tạo một cách tổng hợp, có sự kết hợp hài hòa kiến thức, thái độ, giá trị, hành vi trang bị cho người học có năng lực đáp ứng các thách thức thời đại mới một cách tích cực, hiệu quả và mang tính xây dựng thì các nhà trường phải thường xuyên GDKNS cho người học. Như vậy, học KNS trở thành quyền của người học và chất lượng giáo dục phải được thể hiện cả trong KNS của người học. Giáo dục KNS cho HSSV ở các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp theo các chuẩn mực văn hóa chính là chìa khóa cho người học từng bước tự khẳng định mình trong học tập, rèn luyện. Trang bị KNS trong trường học, trong công việc, trong xã hội có thể mang lại hạnh phúc cho mỗi gia đình, góp phần vào sự ổn định xã hội, xây dựng lối sống văn hóa, tạo tiền đề căn bản cho quá trình phát triển và hoàn thiện nhân cách con người mới. 1
Thực hiện chủ trương của Bộ GD&ĐT về việc đổi mới giáo dục đại học, cao đẳng giai đoạn 2010 - 2012; nhận thức rõ vai trò, vị trí và sứ mệnh của mình trong thời kỳ đổi mới, Trường Cao đẳng Dược Phú Thọ rất quan tâm đến công tác giáo dục và đào tạo HSSV để đáp ứng nhu cầu phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao, phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục, xây dựng Trường Cao đẳng Dược Phú Thọ ngày càng phát triển bền vững, tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động giáo dục KNS cho sinh viên trường Cao đẳng Dược Phú Thọ” làm đề tài luận văn tốt nghiệp cao học. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn hoạt động giáo dục KNS cho sinh viên để đề xuất những biện pháp QLHĐGDKNScho SV Trường Cao đẳng Dược Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu đề ra như trên, đề tài sẽ tập trung vào các nhiệm vụ sau: - Nghiên cứu lý luận về QLHĐGDKNS cho SV ở các trường cao đẳng. - Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng về quản lý hoạt động giáo dục KNS cho SV Trường Cao đẳng Dược Phú Thọ. - Đề xuất một số biện pháp QLHĐGDKNScho SV Trường Cao đẳng Dược Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay. 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 4.1. Khách thể nghiên cứu HĐGDKNScho SV của Trường Cao đẳng, đại học. 4.2. Đối tượng nghiên cứu QLHĐGDKNScho HSSV Trường Cao đẳng Dược Phú Thọ. 5. Phạm vi nghiên cứu Do thời gian, điều kiện có hạn, trong phạm vi đề tài này, tác giả chỉ nghiên cứu HĐGDKNScủa SV hệ Cao đẳng Dược chính quy tại trường CĐ Dược Phú Thọ là sinh viên CĐ5, CĐ6 và CĐ7. 2
6. Câu hỏi nghiên cứu Câu hỏi được đặt ra cho nghiên cứu của chúng tôi đó là: Vai trò của công tác quản lý các HĐGDKNSnhư thế nào? Và cần những biện pháp quản lý như thế nào để nâng cao hiệu quả của những hoạt GDKNS cho HSSV? 7. Giả thuyết khoa học Công tác GDKNS cho HSSV Trường Cao đẳng Dược Phú Thọ trong thời gian qua đã đạt được một số kết quả song vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Nếu xác lập và thực hiện những biện pháp QLHĐGDKNScho HSSV phù hợp với điều kiện và đặc điểm của nhà trường thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục - đào tạo của trường, đáp ứng được yêu cầu của xã hội trong giai đoạn hiện nay. 8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 8.1. Ý nghĩa lý luận Tổng kết lý luận về công tác giáo dục KNS của sinh viên trường Cao đẳng, chỉ ra những thành công và mặt hạn chế, cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng một số biện pháp quản lý hiệu qủa cho hoạt động này. 8.2. Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng cho công tác quản lý hoạt động giáo dục KNS cho sinh viên trường Cao đẳng Dược Phú Thọ. 9. Phương pháp nghiên cứu 9.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận Thu thập các tài liệu liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu; phân tích, phân loại, xác định các khái niệm cơ bản; đọc sách, tham khảo các công trình nghiên cứu có liên quan để hình thành cơ sở lý luận cho đề tài. 9.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp quan sát - Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: gồm các câu hỏi đóng/mở về vấn đề QLHĐKNS cho SV. - Phương pháp điều tra bằng phỏng vấn: Kỹ thuật nghiên cứu này nhằm thu thập những thông tin sâu về một số vấn đề cốt lõi của đề tài. 9.3. Nhóm các phương pháp hỗ trợ khác. 3
Sử dụng một số thuật toán, phần mềm tin học; nhóm phương pháp này nhằm mục đích xử lý các kết quả điều tra, phân tích kết quả nghiên cứu,... 10. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn dự kiến được trình bày theo 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về QLHĐGDKNScho SV trường cao đẳng. Chương 2: Thực trạng công tác QLHĐGDKNScho HSSV Trường Cao đẳng Dược Phú Thọ. Chương 3: Các biện pháp QLHĐGDKNScho SV Trường Cao đẳng Dược Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay. 4
CHƯƠNG I CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO SINH VIÊN CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG 1.1. Tổng quan nghiên cứu về QLHĐGDKNS 1.1.1. Nghiên cứu ngoài nước Giáo dục KNS là một bộ phận quan trọng trong quá trình giáo dục phát triển nhân cách con người. Nhân cách là kết quả của văn hóa thông qua hệ giá trị chuẩn mực, quan niệm về thế giới quan và nhân sinh quan, biểu hiện thành tư tưởng và chuẩn mực đạo đức, tình cảm niềm tin tác động đến những hành vi ứng xử của con người trong cộng đồng xã hội. Phát triển nhân cách con người chính là tạo ra nguồn lực để phát triển kinh tế xã hội cho mỗi quốc gia. Trong xu thế hội nhập toàn cầu, đất nước nào xây dựng và bồi đắp cho thế hệ trẻ có được những KNS đúng đắn, phù hợp với thời đại mà vẫn giữ được những nét văn hóa của dân tộc mình thì đất nước đó sẽ phát triển bền vững, lâu dài. Trên thế giới, đặc biệt là những nước phương Tây, KNS đã được chú trọng phát triển từ rất lâu. Mô hình giáo dục của Pháp thế kỷ XXI theo đề xuất của Edgard Morin là phải giảng dạy về hoàn cảnh con người (hiểu rõ con người là gì, con người sống và hoạt động như thế nào trong điều kiện nào, con người xử lý bằng cách nào) và học cách sống. Triết lý giáo dục Mỹ đầu thế kỷ XXI cũng cho rằng: Cần nâng cao kỹ năng giao lưu qua nói, viết, đọc, nghe, cần phát triển khả năng suy ngẫm… Còn ở Châu Á, người Nhật với mô hình không đánh giá học sinh, sinh viên qua năng lực hiểu các môn học mà đánh giá khả năng giải quyết các vấn đề của đời sống thực tiễn, khả năng làm chủ bản thân trong tự nhiên và xã hội [2]. Tại Úc, Hội đồng kinh doanh Úc (The BusinessCouncil of Australia BCA) và Phòng thương mại và công nghiệp Úc (The Australia Chamber of Commerce anh Industry - ACCI) với sự bảo trợ của Bộ Giáo dục, Đào tạo và Khoa học (the Department of Education, Science and Training – DEST ) và Hội đồng giáo dục Quốc gia Úc (The Australian National Training Authority - ANTA) đã xuất bản cuốn sách “Kỹ năng hành nghề cho tương lai” năm 5
2002. Cuốn sách cho thấy các kỹ năng và kiến thức mà người sử dụng lao động yêu cầu bắt buộc phải có. Kỹ năng hành nghề là các kỹ năng cần thiết không chỉ để có được việc làm mà còn để tiến bộ trong tổ chức thông qua việc phát huy tiềm năng cá nhân và đóng góp vào định hướng chiến lược của tổ chức. Các kỹ năng hành nghề bao gồm có 8 kỹ năng sau:  Kỹ năng giao tiếp  Kỹ năng làm việc đồng đội  Kỹ năng giải quyết vấn đề  Kỹ năng sang tạo và mạo hiểm  Kỹ năng lập kế hoạch và tổ chức công việc  Kỹ năng quản lý bản than  Kỹ năng học tập  Kỹ năng công nghệ Còn tại Mỹ, cũng đã có một cuộc nghiên cứu về các kỹ năng cơ bản trong công việc của Bộ Lao động Mỹ (The U.S. Department of Labor) với Hiệp hội Đào tạo và phát triển Mỹ (The American Society of Training and Development) đã đưa ra 13 kỹ năng cơ bản cần thiết để thành công trong công việc:  Kỹ năng học và tự học  Kỹ năng lắng nghe  Kỹ năng thuyết trình  Kỹ năng giải quyết vấn đề  Kỹ năng tư duy sang tạo  Kỹ năng quản lý bản thân và tinh thần tự tôn  Kỹ năng đạt mục tiêu, tạo động lực làm việc  Kỹ năng phát triển cá nhân và sự nghiệp  Kỹ năng giao tiếp ứng xử và tạo lập quan hệ  Kỹ năng làm việc đồng đội  Kỹ năng đàm phán  Kỹ năng tổ chức công việc hiệu quả 6
 Kỹ năng lánh đạo bản thân Tại Canada cũng có riêng một bộ phụ trách về việc phát triển kỹ năng cho người lao động. Bộ phát triển nguồn nhân lực và Kỹ năng Canada (Human Resources and Skills Development Canada - HRSDC) có nhiệm vụ xây dựng nguồn nhân lực mạnh và có năng lực cạnh tranh, giúp người Canada nâng cao năng lực ra quyết định và năng suất làm việc để nâng cao chất lượng cuộc sống. Bộ này cũng có những nghiên cứu đưa ra danh sách các kỹ năng cần thiết đối với người lao động. Tổ chức Conference Board of Canada – đây là một tổ chức chuyên nghiên cứu và phân tích các xu hướng kinh tế cũng như năng lực hoạt động của các tổ chức và các vấn đề chính sách công cộng đã đưa ra danh sách 6 kỹ năng hành nghề cho người lao động ở thế kỷ 21 như sau:  Kỹ năng giao tiếp  Kỹ năng giải quyết vấn đề  Kỹ năng tư duy và hành vi tích cực  Kỹ năng thích ứng  Kỹ năng làm việc với con người  Kỹ năng nghiên cứu khoa học, công nghệ và toán Ở khu vực châu Á những năm gần đây KNS cũng đã được chú trọng phát triển. Tháng 12/2003 tại Bali – Indonesia đã diễn ra hội thảo về giáo dục KNS trong giáo dục không chính quy với sự tham gia của 15 nước. Qua báo cáo ở các nước cho thấy có nhiều điểm chung nhưng cũng có nhiều điểm riêng trong quan niệm về giáo dục KNS của các nước. Mục tiêu của giáo dục KNS trong giáo dục không chính quy ở Hội thảo Bali là “nâng cao tiềm năng của con người để có hành vi thích ứng và tích cực nhằm đáp ứng nhu cầu sự thay đổi các tình huống của cuộc sống hàng ngày đồng thời tạo ra sự thay đổi và nâng cao chất lượng cuộc sống [6] Ở Lào, giáo dục KNS được lồng ghép vào chương trình đào tạo chính quy, không chính quy và trường sư phạm đào tạo giáo viên từ năm 1997. Tại Campuchia, chương trình giáo dục chính quy đã được thực hiện việc tích hợp 7
dạy KNS vào bài học của các môn cơ bản từ lớp 1 đến lớp 12. Tại Malaysia, bộ giáo dục coi KNS là môn kỹ năng của cuộc sống [6] Những nghiên cứu về HĐGDKNS và quản lý HĐGDKNS trên thế giới rất phong phú. Theo tổng thuật của UNESCO có thể khái quát những nét chính trong các nghiên cứu này như sau: Nghiên cứu xác định mục tiêu giáo dục KNS; nghiên cứu xác định chương trình và hình thức giáo dục KNS. Các chương trình và tài liệu về giáo dục KNS được thiết kế cho giáo dục không chính quy là phổ biến và rất đa dạng về hình thức. 1.1.2. Nghiên cứu trong nước Ở Việt Nam từ xa xưa, các nhà giáo dục cũng coi trọng việc giáo dục đạo đức thông qua việc dạy “làm người” của đạo thánh hiền. Ngày nay giáo dục KNS, đạo đức sống vẫn là nội dung mà toàn xã hội quan tâm. Đặc biệt là trong bối cảnh “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế. Phát triển nhanh chóng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào việc đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục quốc dân”. Kế thừa và phát huy các quan điểm chỉ đạo trước đây của Đảng, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI đã nêu rõ mục tiêu: “Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng phát triển đất nước, xây dựng nền văn hóa con người Việt Nam. Phát triển giáo dục và đào tạo cùng với phát triển khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục và đào tạo là đầu tư phát triển’’ [8] Thuật ngữ “KNS” bắt đầu xuất hiện trong nhà trường Việt Nam từ những năm 1995-1996, thông qua dự án “Giáo dục KNS để bảo vệ sức khỏe và phòng chống HIV/AIDS cho thanh thiếu niên trong và ngoài nhà trường” do quỹ nhi đồng liên hợp quốc (UNICEEF) phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng Hội chữ thập đỏ Việt Nam thực hiện. Năm học 2002-2003, Bộ giáo dục và Đào tạo với sự hỗ trợ của tổ chức UNICEF đã xây dựng chương trình “Giáo dục sống khỏe mạnh và KNS” cho học sinh trung học cơ sở với 9 chủ đề giáo dục: HIV/AIDS, xâm hại tình dục, ứng phó với tình huống căng thẳng, quyền trẻ em, sống khỏe mạnh, thuốc lá 8
rượu bia, ma túy, sức khỏe sinh sản vị thành niên, các bệnh lây qua đường tình dục. Ngoài các chương trình dự án do Bộ Giáo dục, Bộ Y tế, Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp phụ nữa Việt Nam...thực hiện, còn có một số tổ chức quốc tế đang triển khai chương trình giáo dục KNS tại Việt Nam như Quỹ dân số thế giới của Hà Lan (WPF), Quỹ nhi đồng Mỹ (Save the childent Java) tại Việt Nam, quỹ Nhi đồng Úc (CCF Australia)... Các chương trình dự án trên khá đa dạng nhưng chủ yếu tập trung vào “các nhóm yếu thế và nhóm có nguy cơ cao”. Nội dung giáo dục KNS đã tính đến sự phù hợp với đối tượng, vùng và địa phương. Việc nghiên cứu KNS nói chung và quản lý hoạt động giáo dục KNS nói riêng vẫn còn rất hạn chế. Tuy nhiên trong những năm gần đây khi xã hội phát triển, các vấn đề thuộc về KNS phát sinh theo cả hai chiều hướng tích cực và tiêu cực. Điều này đã thu hút sự chú ý của cả xã hội, và các nhà quản lý, các nhà nghiên cứu về tâm sinh lý đã có một số công trình nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực này. Công trình nghiên cứu của Hà Nhật Thăng với nhiều năm nghiên cứu về lĩnh vực này, vào năm 1998 ông đã cho xuất bản cuốn sách “Giáo dục hệ thống đạo đức nhân văn”. Cuốn sách đã cung cấp những giá trị về hệ thống giá trị cốt lõi, đó là cơ sở cơ bản của nhân cách, rèn luyện để thế hệ trẻ có những hành vi tương ứng với hệ thống giá trị đạo đức nhân văn cốt lõi, phù hợp với yêu cầu của xã hội và của thời đại Tác giả Nguyễn Như Ý với nghiên cứu “Một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của Hiệu trưởng các trường THPT huyện Phú Xuyên tỉnh Hà Tây trong giai đoạn hiện nay” đã khẳng định hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp với nội dung, hình thức phong phú sẽ là phương thức để thực hiện nguyên lý giáo dục của Đảng “Học đi đôi với hành”. Nghiên cứu đã chỉ ra một số biện pháp như: thành lập Ban chỉ đạo, kế hoạch hóa hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, quy định tiêu chuẩn thi đua đối với việc tham gia tổ chức hoạt động của giáo viên, chỉ đạo tổ chuyên môn, khối chủ nhiệm tham gia tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp... sẽ góp phần làm cho công 9
tác quản lý chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của Hiệu trưởng được hoàn thiện hơn. Luận văn thạc sĩ của giảng viên tâm lý học Nguyễn Hữu Long “KNS của học sinh THCS Tp. HCM” là một trong những công trình nghiên cứu khoa học đầu tiên về lĩnh vực này. Đề tài “Giáo dục KNS cho học sinh trung học phổ thông thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp” của Tiến sỹ Phan Thanh Vân trường Đại học Thái Nguyên mới hoàn thành năm 2010. Năm 2014 Đặng Thị Phương Phi với công trình nghiên cứu mang tên “Giải pháp giáo dục KNS cho sinh viên tại Trường đại học Kinh tế Công nghiệp Long An” gồm 107 trang trình bày về cơ sở lý luận về giáo dục KNS. Thực trạng về giáo dục KNS của sinh viên hiện nay. Giải pháp giáo dục KNS cho sinh viên và học sinh Trường đại học Kinh tế Công nghiệp Long An Bùi Thu Hương với“Quản lý hoạt động giáo dục KNS cho học sinh ở trường trung học cơ sở Việt Nam – Angiêri, quận Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội” Ở các trường Đại học và Cao đẳng chưa có chương trình, tài liệu cụ thể quy định việc giảng dạy KNS. Mà chủ yếu các nhà trường, giáo viên tự chọn tài liệu và các hình thức giáo dục cho sinh viên trường mình. Bản thân cán bộ, giáo viên từ trước tới nay cũng chưa được đào tạo chính thức về nội dung và phương pháp giáo dục và quản lý hoạt động giáo dục KNS cho sinh viên. Xét thấy nội dung quản lý hoạt động giáo dục KNS cho sinh viên rất cần thiết mà quan trọng là những biện pháp quản lý của nhà trường phải làm sao để HĐGDKNScho SV đạt hiệu quả tốt, nâng cao chất lượng giáo dục cho Nhà trường. Bên cạnh đó cũng chưa có công trình nào nghiên cứu vấn đề này tại trường Cao trường Cao đẳng Dược Phú Thọ. Sau khi tham vấn ý kiến của các chuyên gia tôi chọn đề tài “Quản lý hoạt động giáo dục KNS của sinh viên Trường Cao đẳng Dược Phú Thọ” đề nghiên cứu. 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý trường học 1.2.1.1. Quản lý 10
Hoạt động quản lý bắt nguồn từ sự phân công, hợp tác lao động khi xã hội phát triển, quản lý đóng vai trò quan trọng trong việc điều khiển các hoạt động xã hội. Xã hội loài người trải qua nhiều chế độ chính trị xã hội khác nhau, mỗi chế độ có một phương thức sản xuất của mình, phương thức sản xuất sau kế thừa và phát triển hơn phương thức sản xuất trước. Quản lý là một dạng lao động đặc biệt điều khiển các hoạt động lao động, nó có tính khoa học và nghệ thuật cao nhưng đồng thời nó có tính lịch sử, tính đặc thù riêng trong mỗi xã hội. Có nhiều công trình nghiên cứu của các nhà khoa học định nghĩa về “quản lý”, có thể tìm hiểu một số định nghĩa sau: + Fayel: "Quản lý là một hoạt động mà mọi tổ chức (gia đình, doanh nghiệp, chính phủ) đều có, nó gồm 5 yếu tố tạo thành là: kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, điều chỉnh và kiểm soát. Quản lý chính là thực hiện kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo điều chỉnh và kiểm soát ấy” [5] + Hard Koont: "Quản lý là xây dựng và duy trì một môi trường tốt giúp con người hoàn thành một cách hiệu quả mục tiêu đã định"[16] + Nhóm tác giả Bùi Minh Hiển, Vũ Ngọc Hải, Đặng Quốc Bảo cho rằng: Quản lý là sự phán đoán và lập kế hoạch, tổ chức điều khiển, phối hợp và cuối cùng là kiểm tra. Đó là 5 chức năng cơ bản của quản lý [17, tr.20] + Tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc “Hoạt động của quản lý là các tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) - trong một tổ chức - nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức” [22, tr.9] Có nhiều cách định nghĩa khác nhau, song có thể hiểu một cách khái quát: Quản lý là quá trình tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý tới khách thể quản lý trong một tổ chức, nhằm đưa hệ thống đạt đến mục tiêu đã định và làm cho nó vận hành tiến lên một trạng thái mới về chất. 1.2.1.2. Quản lý giáo dục Quản lý giáo dục là hoạt động có ý thức của con người nhằm đeo đuổi những mục đích của mình. Mục đích của giáo dục cũng chính là mục đích của quản lý, đây là mục đích có tính khách quan. Nhà quản lý, cùng với đông đảo 11