Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động tổ chuyên môn các trường tiểu học quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Ganuongmuoilu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:124

Thêm vào BST

Báo xấu

133
lượt xem 22
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là lý luận và thực trạng hoạt động của tổ chuyên môn và các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường tiểu học quận Hoàng Mai thành phố Hà Nội từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường tiểu học quận Hoàng Mai thành phố Hà Nội để nâng cao hiệu quả của quá trình dạy học.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động tổ chuyên môn các trường tiểu học quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC CHỬ THỊ HỒNG HẠNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC CHỬ THỊ HỒNG HẠNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ THU HẰNG HÀ NỘI - 2016
LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập và thực hiện luận văn, tôi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cô giáo và bạn bè đồng nghiệp. Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến: Ban Giám hiệu, Khoa Quản lý Giáo dục, Phòng Đào tạo Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội đã giúp đỡ tôi rất nhiều trong thời gian học tập và nghiên cứu luận văn. Xin cảm ơn Ban giám hiệu và các thầy cô giáo ở các trường tiểu học quận Hoàng Mai và các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Hà Nội đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi học tập và nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô giáo đã tận tình giảng dạy, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu chương trình sau Đại học. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hằng, người thầy, người hướng dẫn khoa học, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn đúng thời gian quy định. Trong thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn, mặc dù đã cố gắng nhưng do năng lực và kinh nghiệm còn nhiều hạn chế, nên chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những đóng góp quý báu của các Thầy Cô và các bạn đồng nghiệp để tôi có thể tiếp tục hoàn thiện hơn nữa luận văn của mình. Xin trân trọng cảm ơn. Hà Nội, tháng 12 năm 2016 Tác giả Chử Thị Hồng Hạnh
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TT Từ, cụm từ viết tắt Từ, cụm từ viết đầy đủ 1 BGH Ban giám hiệu 2 CB - GV Cán bộ - Giáo viên 3 CBQL Cán bộ quản lý 4 CM Chuyên môn 5 CNTT Công nghệ thông tin 6 CSVC Cơ sở vật chất 7 ĐDDH Đồ dùng dạy học 8 GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo 9 HĐTQ Hội đồng tự quản 10 KT-XH Kinh tế-Xã hội 11 NCKH Nghiên cứu khoa học 12 PPDH Phương pháp dạy học 13 QLGD Quản lý giáo dục 14 SGK Sách giáo khoa 15 SHCM Sinh hoạt chuyên môn 16 SKKN Sáng kiến kinh nghiệm 17 TCM Tổ chuyên môn 18 UBND Ủy ban nhân dân 19 XHCN Xã hội chủ nghĩa
MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN.......................................................................................................... 1 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................. 2 DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................... 8 Danh mục biểu đồ, sơ đồ......................................................................................... 10 MỞ ĐẦU..................................................................................................................1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC....................................................6 1.1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ.........................................................6 1.2. QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC...................................................................8 1.2.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ.............................................8 1.2.2. ĐẶC THÙ TRONG QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC...........................13 1.3. QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC........................................................................................................................ 17 1.3.1. KHÁI NIỆM QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN.................17 1.3.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC……………………………………………………………………… …………18 1.4. ĐỔI MỚI QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC...........................................................................................24 1.4.1. ĐỔI MỚI HÌNH THỨC SINH HOẠT TỔ CHUYÊN MÔN..................24 1.4.2. NÂNG CAO MỨC ĐỘ TỰ CHỦ CHUYÊN MÔN CỦA GIÁO VIÊN...................................................................................................................25 1.5. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI VIỆC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC..........................................26 1.5.1. CÁC YẾU TỐ BÊN TRONG....................................................................26 1.5.2. CÁC YẾU TỐ BÊN NGOÀI.....................................................................28 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1......................................................................................31 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HOÀNG MAI THÀNH PHỐ HÀ NỘI............................................................................32
2.1. KHÁI QUÁT VỀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU.................................................32 2.1.1. VÀI NÉT ĐẶC ĐIỂM ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN - VĂN HÓA - XÃ HỘI VÀ GIÁO DỤC QUẬN HOÀNG MAI THÀNH PHỐ HÀ NỘI........................32 2.1.2. TÌNH HÌNH GIÁO DỤC VÀ GIÁO DỤC TIỂU HỌC QUẬN HOÀNG MAI THÀNH PHỐ HÀ NỘI..............................................................32 2.2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HOÀNG MAI THÀNH PHỐ HÀ NỘI.............39 2.2.1. THỰC HIỆN QUY CHẾ CHUYÊN MÔN...............................................40 2.2.2. HÌNH THỨC SINH HOẠT TỔ CHUYÊN MÔN...................................41 2.2.3. NỘI DUNG SINH HOẠT TỔ CHUYÊN MÔN......................................43 2.2.4. VAI TRÒ CỦA TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN.......................................44 2.2.5. MỨC ĐỘ TỰ CHỦ CHUYÊN MÔN CỦA GIÁO VIÊN.........................45 2.3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HOÀNG MAI THÀNH PHỐ HÀ NỘI......................................................................................................................... 46 2.3.1. THỰC TRẠNG SỬ DỤNG CÁC PHƯƠNG PHÁP TÂM LÝ - GIÁO DỤC TRONG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN...............47 2.3.2. THỰC TRẠNG XÂY DỰNG KẾ HOẠCH HOẠT ĐỘNG VÀ HỒ SƠ CHUYÊN MÔN CỦA TỔ CHUYÊN MÔN.................................................49 2.3.3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH DẠY HỌC CỦA GIÁO VIÊN Ở TỔ CHUYÊN MÔN................................................51 2.3.4. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN........................................................................................................53 2.3.5. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG VÀ VIẾT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Ở TỔ CHUYÊN MÔN..................................................................................................55 2.4. ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HOÀNG MAI THÀNH PHỐ HÀ NỘI.........................................................................................................56 2.4.1. ƯU ĐIỂM.................................................................................................56 2.4.2. HẠN CHẾ.................................................................................................57 2.4.3. NGUYÊN NHÂN CỦA NHỮNG THÀNH CÔNG VÀ HẠN CHẾ ............................................................................................................................58 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2......................................................................................60
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HOÀNG MAI THÀNH PHỐ HÀ NỘI...........61 3.1. NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP.......................................................61 3.1.1. NGUYÊN TẮC ĐẢM BẢO TÍNH HỆ THỐNG VÀ ĐỒNG BỘ.............61 3.1.2. NGUYÊN TẮC ĐẢM BẢO TÍNH KẾ THỪA VÀ PHÁT TRIỂN...........61 3.1.3. NGUYÊN TẮC ĐẢM BẢO TÍNH THỰC TIỄN.....................................62 3.1.4. NGUYÊN TẮC ĐẢM BẢO TÍNH KHẢ THI..........................................62 3.2. CÁC BIỆN PHÁP ĐƯỢC ĐỀ XUẤT............................................................62 3.2.1. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG TUYÊN TRUYỀN, NÂNG CAO NHẬN THỨC TRONG QUẢN LÝ TỔ CHUYÊN MÔN ĐÁP ỨNG THỜI KỲ ĐỔI MỚI.......................................................................................................62 3.2.2. XÂY DỰNG KẾ HOẠCH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI...........................................................66 3.2.3. QUẢN LÝ NỘI DUNG SINH HOẠT TỔ CHUYÊN MÔN.....................71 3.2.4. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ CÁC HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN 74 3.2.5. QUẢN LÝ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH................................................................................................78 3.2.6. QUẢN LÝ VIỆC THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH GIẢNG DẠY CỦA GIÁO VIÊN trong tổ chuyên môn………………………………………………………………...……84 3.2.7. QUẢN LÝ SỬ DỤNG CÁC THIẾT BỊ DẠY HỌC CỦA GIÁO VIÊN TRONG TỔ CHUYÊN MÔN……………...............................................85 3.2.8. TRIỂN KHAI CÓ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG, TỰ BỒI DƯỠNG CỦA GIÁO VIÊN TRONG QUẢN LÝ TỔ CHUYÊN MÔN................................................................................................................... 88 3.3. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC BIỆN PHÁP...................................................92 3.4. KHẢO NGHIỆM MỨC ĐỘ CẦN THIẾT VÀ KHẢ THI CỦA CÁC BIỆN PHÁP ĐƯỢC ĐỀ XUẤT...............................................................92 3.4.1. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH....................................................................92 3.4.2. KẾT QUẢ KHẢO NGHIỆM....................................................................94 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3......................................................................................97 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................99
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................102 PHỤ LỤC.............................................................................................................105
DANH MỤC CÁC BẢNG BẢNG 2.1. THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HOÀNG MAI THÀNH PHỐ HÀ NỘI NĂM HỌC 2015 - 2016...........................................................38 BẢNG 2.2. THỰC TRẠNG TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO CỦA ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HOÀNG MAI THÀNH PHỐ HÀ NỘI NĂM HỌC 2015 - 2016...........................................39 BẢNG 2.3. THỰC TRẠNG ĐỘ TUỔI VÀ THÀNH TÍCH ĐÃ ĐẠT ĐƯỢC CỦA ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HOÀNG MAI THÀNH PHỐ HÀ NỘI...........................................39 BẢNG 2.4. ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ THỰC HIỆN QUY CHẾ CHUYÊN MÔN ...........................................................................................................40 BẢNG 2.5. ĐÁNH GIÁ VỀ HÌNH THỨC SINH HOẠT TỔ CHUYÊN MÔN ...........................................................................................................42 BẢNG 2.6. ĐÁNH GIÁ VỀ NỘI DUNG SINH HOẠT TỔ CHUYÊN MÔN. 43 BẢNG 2.7. ĐÁNH GIÁ VỀ VAI TRÒ CỦA TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN 45 BẢNG 2.8. ĐÁNH GIÁ VỀ MỨC ĐỘ TỰ CHỦ CHUYÊN MÔN CỦA GIÁO VIÊN.................................................................................................46 BẢNG 2.9. MỨC ĐỘ SỬ DỤNG CÁC BIỆN PHÁP TÂM LÝ - GIÁO DỤC TRONG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN.............47 BẢNG 2.10. THỰC TRẠNG XÂY DỰNG KẾ HOẠCH HOẠT ĐỘNG VÀ HỒ SƠ CHUYÊN MÔN CỦA TỔ CHUYÊN MÔN............................50 BẢNG 2.11. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH DẠY HỌC CỦA GIÁO VIÊN Ở TỔ CHUYÊN MÔN..................51 BẢNG 2.12. THỰC TRẠNG CHỈ ĐẠO ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH..........................................52 BẢNG 2.13. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN......................................................................................53 BẢNG 2.14. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG VÀ VIẾT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Ở TỔ CHUYÊN MÔN.........................................................................55
BẢNG 2.15. ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HOÀNG MAI THÀNH PHỐ HÀ NỘI....................................................................56 BẢNG 3.1. KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ CẦN THIẾT CỦA CÁC BIỆN PHÁP ĐỀ XUẤT..............................................................................94 BẢNG 3.2. KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ KHẢ THI CỦA 8 BIỆN PHÁP ...........................................................................................................95 Bảng 3.3. Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn...............................................................96
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ BIỂU ĐỒ 3.1. ........MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA TÍNH CẦN THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐƯỢC ĐỀ XUẤT ........................................................................................................... 97 SƠ ĐỒ 1.1. CƠ CẤU TỔ CHỨC (ĐIỂN HÌNH) CỦA MỘT TRƯỜNG TIỂU HỌC.................................................................................................. 13 SƠ ĐỒ 1.2. QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN TRONG NHÀ TRƯỜNG......................................................................................... 27
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Chúng ta đều biết, những thập niên đầu của thế kỉ XXI, khi giáo dục - đào tạo được coi là "nền tảng và động lực của sự phát triển" trong bối cảnh chung là toàn cầu đang hướng tới nền "kinh tế tri thức" thì trước hết nền giáo dục phải thực sự là "quốc sách hàng đầu” về mọi mặt. Chúng ta phải nhận thức một cách sâu sắc rằng: giáo dục cùng với khoa học, công nghệ và môi trường là "điều kiện tiên quyết để phát triển con người", là "yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và bền vững". Nhiệm vụ của giáo dục đào tạo hiện nay là: nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần tạo ra động lực thúc đẩy và điều kiện cơ bản bảo đảm việc thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, nhằm mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Bậc Tiểu học là bậc đầu tiên đặt nền móng cho hệ thống giáo dục phổ thông. Nơi tổ chức thực hiện chương trình theo nội dung, phương pháp và biên chế đã quy đinh, nơi triển khai toàn bộ các hoạt đông giáo dục hướng tới học sinh các lớp tiểu học chính là tổ chuyên môn - một nút thông tin trong hệ thống thông tin trường học. Tổ chuyên môn là nơi chịu trách nhiệm trực tiếp về chất lượng giảng dạy của giáo viên và chất lượng học tập của học sinh. Vì vậy tổ chuyên môn là bộ phận không thể thiếu được trong cơ cấu tổ chức của trường tiểu học. Với vai trò quan trọng của tổ chuyên môn trong nhà trường như vậy thì việc nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn là điều hết sức cần thiết để nâng cao chất lượng giáo dục ở trường Tiểu học. Chất lượng và hiệu quả sinh hoạt tổ chuyên môn tỉ lệ thuận với kết quả giảng dạy và giáo dục của nhà trường. Chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn tốt là yếu tố tạo nên động lực mạnh mẽ, giúp người giáo viên làm việc tích cực, chủ động, sáng tạo và tu dưỡng phấn đấu tốt. Trong thời đại hiện đại hóa và công nghiệp hóa, thời đại khoa học công nghệ thông tin và sinh học phát triển mạnh như vũ bão cùng với xu thế toàn cầu hóa, Đảng ta đã khẳng định: “Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực thúc đẩy sự công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện phát huy nguồn lực con người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng cường kinh tế nhanh bền vững”
(Văn kiện đại hội Đảng XI của Đảng Cộng sản Việt Nam). Chính vì vậy việc đổi míi qu¶n lý sinh ho¹t tæ chuyªn m«n vô cùng cần thiết trong các cấp học phổ thông. Là một Quận mới thành lập nhưng Hoàng Mai có nhiều điều kiện phát triển. Hoàng Mai là một trong các quận có sự đầu tư nhiều cho giáo dục, đặc biệt là phương tiện dạy học hiện đại. Công tác giáo dục ở quận Hoàng Mai được quan tâm và chú trọng cho đầu tư phát triển. Phòng Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) quận Hoàng Mai đã sớm có những kế hoạch, biện pháp chỉ đạo để nâng cao chất lượng giáo dục của toàn quận. Chính vì vậy chất lượng giáo dục của quận Hoàng Mai đã có những bước chuyển biến mạnh mẽ được thành phố Hà Nội ghi nhận. Tuy nhiên trước yêu cầu đổi mới giáo dục, giáo dục tiểu học ở quận Hoàng Mai cũng còn một số bất cập, cần phải giải quyết. Để cải thiện thực trạng, hướng tới “Xây dựng trường học mới”, “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” và đổi mới chương trình sách giáo khoa (SGK) sau 2015, vấn đề đặt ra hết sức cấp thiết là phải đổi mới QLGD, đặc biệt là quản lý hoạt động tổ chuyên môn một cách có hiệu quả, chủ động đón đầu những đổi mới giáo dục, đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục trong những năm tới.Vậy bản thân tôi tự đặt ra câu hỏi: Làm thế nào để đáp ứng với yêu cầu đổi mới giáo dục nước ta hiện nay? Đó là một vấn đề rất quan trọng. Nhận thức được tính tất yếu của vấn đề đổi mới công tác QLGD, quản lý nhà trường nói chung trong bối cảnh đổi mới giáo dục tiểu học hiện nay, tác giả lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý hoạt động tổ chuyên môn các trường tiểu học quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội”. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu lý luận và thực trạng hoạt động của tổ chuyên môn và các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường tiểu học quận Hoàng Mai thành phố Hà Nội từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường tiểu học quận Hoàng Mai thành phố Hà Nội để nâng cao hiệu quả của quá trình dạy học. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động tổ chuyên môn ở các trường tiểu học hiện nay 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động tổ chuyên môn của tổ trưởng chuyên môn ở trường tiểu học quận Hoàng Mai đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường tiểu học trong bối cảnh hiện nay 4.2. Đánh giá thực trạng hoạt động tổ chuyên môn ở các trường tiểu học quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội 4.3. Đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường tiểu học quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội và khảo nghiệm tính cần thiết, khả thi của các biện pháp đó 5. Câu hỏi nghiên cứu 1. Đội ngũ tổ trưởng chuyên môn các trường Tiểu học Quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội trong những năm gần đây đã phát triển như thế nào, những vẫn đề thực tiễn nào cần được phát hiện và giải quyết để nâng cao chất lượng giáo dục đáp ứng yêu cầu thời kỳ đổi mới ? 2. Có thể vận dụng cơ sở lý luận quản lý và quản lý giáo dục để xác lập các biện pháp quản lý như thế nào nhằm nâng cao hoạt động tổ chuyên môn các trường tiểu học Quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội ? 6. Giả thuyết khoa học Hoạt động tổ trưởng chuyên môn ở các trường Tiểu học của của quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội còn một số bất cập chưa có hiệu quả cao,... Do vậy cần nghiên cứu tất cả các giải pháp nâng cao hoạt động của tổ chuyên môn góp phần nâng cao hiệu quả dạy và học ở trường Tiểu học đáp ứng được mọi yêu cầu đổi mới của sự nghiệp phát triển giáo dục của địa phương ? Nếu các biện pháp hoạt động tổ chuyên môn ở các trường tiểu học Quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội được xây dựng trên cơ sở khoa học quản lý giáo dục và giải quyết được những vấn đề thực tiễn sẽ góp phần phát triển nâng cao hoạt động tổ chuyên môn đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
7.1 Giới hạn về nội dung nghiên cứu Đề tài chủ yếu nghiên cứu hoạt động tổ chuyên môn và quản lý các hoạt động của tổ chuyên môn trong bối cảnh đổi mới giáo dục. 7.2 Giới hạn về địa bàn nghiên cứu Nghiên cứu 19 trường tiểu học trên địa bàn quận Hoàng Mai thành phố Hà Nội. 7.3 Giới hạn về đối tượng khảo sát Chuyên viên Phòng GD&ĐT, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn, đội ngũ giáo viên các trường tiểu học trong quận. 8. Phương pháp nghiên cứu 8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng các phương pháp nghiên cứu như phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa và khái quát hóa các tài liệu để xây dựng các khái niệm công cụ và khung lý thuyết cho vấn đề nghiên cứu. 8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 8.2.1. Phương pháp quan sát Quan sát các hoạt động chuyên môn và hoạt động quản lý tổ chuyên môn của các trường tiểu học trên địa bàn quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. Phương pháp này cũng được sử dụng trong quan sát các hoạt động của giáo viên, học sinh khi thử nghiệm các biện pháp đổi mới quản lý hoạt động tổ chuyên môn được đề xuất. 8.2.2. Phương pháp phỏng vấn Phỏng vấn các chuyên viên Phòng GD&ĐT, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên để tìm hiểu sâu về thực trạng. 8.2.3. Phương pháp điều tra viết Sử dụng các phiếu điều tra để thu thập các thông tin về thực trạng công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong các nhà trường tiểu học quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. Phương pháp này còn được sử dụng để trưng cầu ý kiến về tính khả thi và tầm quan trọng của các biện pháp đổi mới công tác quản lý tổ chuyên môn được đề xuất. 8.2.4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Kinh nghiệm quản lý chuyên môn của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ
trưởng chuyên môn các trường. 8.2.5. Phương pháp chuyên gia Tham khảo các chuyên gia về những vấn đề thuộc lĩnh vực quản lý và quản lý giáo dục trong bối cảnh đổi mới giáo dục tiểu học hiện nay. Phương pháp này còn được sử dụng để thẩm định nghiên cứu. 8.3. Các phương pháp hỗ trợ Được sử dụng để xử lý các kết quả nghiên cứu do các phương pháp trên thu thập được. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục luận văn được chia thành 3 chương Chương 1: Cơ sở lí luận của quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường tiểu học. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường tiểu học quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. Chương 3: Đề xuất các giải pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường tiểu học quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Giáo dục có vai trò cực kì quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) của mọi quốc gia và vùng lãnh thổ. Từ nhận thức đó, Đảng và nhà nước ta luôn xác định giáo dục là quốc sách hàng đầu trong chính sách phát triển KT- XH đất nước. Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, một lần nữa xác định nhiệm vụ của giáo dục là: “Đổi mới cơ bản, toàn diện nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa, xã hội hóa; đổi mới chương trình nội dung, phương pháp dạy và học; đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục” [15]. Do đó để xây dựng nền giáo dục bền vững, mỗi địa phương cần quan tâm đến công tác QLGD, cần đầu tư cho công tác nghiên cứu tìm ra những giải pháp quản lý phù hợp với điều kiện thực tế của mỗi cơ sở giáo dục nhằm đạt hiệu quả cao trong công tác GD&ĐT. Cho nên một trong những lĩnh vực cần tập trung đổi mới chính là công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường tiểu học. Tổ chuyên môn hoạt động có hiệu quả đó chính là cánh tay đắc lực đưa chất lượng giáo dục của mỗi nhà trường đi lên. Như chúng ta thấy ở trường tiểu học dưới vai trò lãnh đạo của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng thì tổ trưởng chuyên môn là đội ngũ quản lý có vai trò quan trọng, hạt nhân trong việc nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Trong điều lệ trường tiểu học, trường phổ thông có quy định về cơ cấu tổ chức và nhiệm vụ của tổ chuyên môn nhưng không có quy định cụ thể về nhiệm vụ của người tổ trưởng chuyên môn. Nhưng dựa vào vai trò, vị trí, nhiệm vụ thực tế của tổ chuyên môn và đặc điểm tình hình của địa phương mà người tổ trưởng xác định nhiệm vụ cụ thể cho công việc của mình. Từ trước đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu đề cập đến vấn đề quản lý và QLGD nói riêng nhằm đáp ứng các yêu cầu của thực tiễn giáo dục. Trước tiên có thể kể đến các nghiên cứu của các nhà nghiên cứu giáo dục Nga như P.V.Zimin, M.I.Konđakôp, N.I.Saxerđôtôp đi sâu nghiên cứu “Những vấn đề quản lý trường học”. Bên cạnh đó ở Việt Nam đã có nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu về quản lý
nhà trường, QLGD như Hà Sĩ Hồ - Lê Tuấn với đề tài: “Những bài giảng và quản lý trường học”; Hà Thế Ngữ - Đặng Vũ Hoạt nghiên cứu về “Giáo dục học”; Trần Kiểm với “Những vấn đề cơ bản của Khoa học Quản lý Giáo dục”… Từ năm 2006 đến nay đã có rất nhiều công trình nghiên cứu, luận văn thạc sĩ khoa học QLGD tập trung đề cập đến công tác quản lý tổ chuyên môn của hiệu trưởng các trường mầm non, tiểu học, phổ thông và Trung học Chuyên nghiệp. Đặc biệt trong việc quản lý tổ chuyên môn ở tiểu học có các đề tài của các tác giả sau: Trần Thị Minh Tâm, Trường Đại học Sư Phạm Hà Nội: Các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng các trường tiểu học quận Hồng Bàng - Hải Phòng, Luận văn Thạc sỹ Quản lý Giáo dục - 2006. Nguyễn Đức Hồng, Trường Đại học Sư Phạm Hà Nội: Biện pháp xây dựng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của hiệu trưởng ở các trường tiểu học huyện EA H’LEO, Luận văn Thạc sỹ Quản lý Giáo dục - 2008. Phù Thị Thanh Huệ, Trường Đại học Sư Phạm Hà Nội: Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Tứ Kỳ - Hải Dương, Luận văn Thạc sỹ Quản lý Giáo dục - 2008. Nguyễn Thị Ngân, Trường Đại học Sư Phạm Hà Nội: Các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên của Hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Phù Ninh tỉnh Phú Thọ, Luận văn Thạc sỹ Quản lý Giáo dục - 2008. Trần Văn Thuật, Trường Đại học Sư Phạm Hà Nội:Biện pháp hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn các trường Tiểu học thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ -2011. Lê Đỗ Hùng, Trường Đại học Sư Phạm Hà Nội: Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường tiểu học huyện Nông Cống tỉnh Thanh Hóa, Luận văn Thạc sỹ Quản lý Giáo dục - 2012. Tất cả các công trình kể trên đều đề cập đến vai trò của hiệu trưởng trong việc quản lý hoạt động đội ngũ, tổ chuyên môn ở trường tiểu học. Tuy nhiên chưa có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề quản lý tổ chuyên môn của tổ trưởng chuyên môn. Trên thực thế cho thấy vị trí tầm quan trọng của tổ trưởng chuyên môn trong việc quản lý hoạt động tổ chuyên môn nói riêng và quản lý chuyên môn nói chung trong nhà trường phổ thông là đặc biệt quan trọng. Những đổi mới, cải cách trong nhà trường đều phải được hiểu thấu đáo và chỉ đạo chính xác từ đơn vị quản lý chuyên môn nhỏ nhất trong nhà trường, đó là tổ chuyên môn. Trong tình hình đổi
mới giáo dục tiểu học hiện nay, việc quản lý nhà trường, nhất là quản lý hoạt động tổ chuyên môn nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới của giáo dục là rất cần thiết. Đổi mới giáo dục đã có những tác động mạnh mẽ tới hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường tiểu học và phương thức quản lý tổ chuyên môn vì vậy cũng có nhiều thay đổi. Trong khi đó ở nước ta hiện nay còn rất ít những đề tài nghiên cứu đi vào vấn đề quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trường tiểu học. Chính vì vậy việc quản lý hoạt động tổ chuyên môn của người tổ trưởng là rất quan trọng. 1.2. Quản lý trường tiểu học 1.1. Một số vấn đề lí luận về quản lý 1.1.1. Quản lý Để hiểu sâu sắc về bản chất quản lý là gì? chúng ta có thể tiếp cận khái niệm quản lý theo nhiều cách khác nhau. Quản lý là khái niệm thuộc phạm trù lịch sử, cùng với quá trình hình thành và phát triển của xã hội loài người, việc phân công lao động ngày càng phức tạp, đa dạng và chuyên môn hóa, quá trình đó gắn liền với hoạt động quản lý. Khó có thể khẳng định khái niệm quản lý ra đời từ thời điểm nào, song có thể hình dung khái niệm ấy có thể được manh nha hình thành từ khi có sự phân công lao động trong các nhóm người, các tộc người. Lúc này quản lý được xem như yếu tố cần thiết để gắn kết lao động riêng lẻ của mỗi cá nhân, nhằm thực hiện được nhiệm vụ chung mà từng thành viên không thể đảm trách được. Xã hội càng phát triển, chúng ta càng dựa vào sự nỗ lực chung của nhóm, của những tổ chức rộng lớn, cho nên nhiệm vụ quản lý ngày càng quan trọng. Hoạt động quản lý bắt nguồn từ sự phân công lao động, mục đích của hoạt động quản lý là nhằm tăng năng suất lao động, cải thiện cuộc sống. Để đạt được mục tiêu trên cơ sở kết hợp các yếu tố con người, phương tiện cần có sự tổ chức và điều hành chung, đó là quá trình quản lý. Trải qua quá trình phát triển, cùng với sự phát triển của xã hội, trình độ tổ chức và quản lý cũng từng bước được nâng lên. Chính vì vậy khi nói đến hoạt động quản lý, không thể không nhắc đến câu nói nổi tiếng của Các Mác: “Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để điều hòa những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát sinh từ sự vận động của những khí quan độc lập của nó. Một nghệ sĩ vĩ cầm thì tự điều khiển mình, còn dàn nhạc thì cần có nhạc trưởng” [10].