Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán của học sinh trường trung học cơ sở Nam Từ Liêm – TP. Hà Nội

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:128

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là làm sáng rõ cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ở trường THCS trên địa bàn Hà Nội Trên cơ sở nhận thức về thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh trường THCS Nam Từ Liêm, TP Hà Nội, đề xuất một số giải pháp đổi m i nội dung và phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh THCS phù hợp v i điều kiện thực tế

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán của học sinh trường trung học cơ sở Nam Từ Liêm – TP. Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC TRẦN VĂN ĐÔ QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ NAM TỪ LIÊM, TP. HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2019
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC TRẦN VĂN ĐÔ QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ NAM TỪ LIÊM, TP. HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản Trị Trƣờng Học Mã số: Thí điểm Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. NGUYỄN HỮU CHÂU HÀ NỘI – 2019
LỜI CẢM ƠN Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, toàn thể cán bộ viên chức các phòng chức năng, các thầy cô giáo của Trường Đại học giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình giảng dạy, cung cấp những kiến thức, kỹ năng quý báu, hướng dẫn, tạo mọi điều kiện thuận lợi để tác giả hoàn thành chương trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn này. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến: GS.TS. Nguyễn Hữu Châu, một người thầy rất nhiệt tình và trách nhiệm đã định hướng và trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tác giả xây dựng và hoàn thiện luận văn. Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, các thầy cô tổ trưởng/tổ phó các tổ chuyên môn, các thầy cô trực tiếp giảng dạy các đội tuyển, các cán bộ phòng ban và các em học sinh trường THCS Nam Từ Liêm đã tạo điều kiện cho tác giả tham gia và hoàn thành khóa học, cung cấp số liệu khảo sát, đóng góp ý kiến liên quan đến đề tài. Đồng thời, tác giả cũng xin chân thành cảm ơn những người thân trong gia đình và bạn bè luôn động viên, giúp đỡ để tác giả hoàn thành khóa học và luận văn. Trong quá trình thực hiện đề tài, mặc dù tác giả đã rất cố gắng nhưng do hạn chế về khả năng và kinh nghiệm nghiên cứu, luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được sự góp ý, chỉ bảo của quý thầy cô giáo, các nhà khoa học trong Hội đồng khoa học, các bạn đồng nghiệp và tất cả những ai quan tâm đến đề tài để luận văn hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 11 tháng 12 năm 2019 Tác giả luận văn Trần Văn Đô i
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBQL: Cán bộ quản lý CNTT: Công nghệ thông tin CSVC: Cơ sở vật chất GD&ĐT: Giáo dục và đào tạo HĐND – UBND: Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân HT: Hiệu trưởng KT - ĐG: Kiểm tra, đánh giá PHHS: Phụ huynh học sinh THCS: Trung học cơ sở TP: Thành phố TTCM: Tổ trưởng chuyên môn ii
MỤC LỤC Trang Lời cảm ơn .................................................................................................. i Danh mục các từ viết tắt ............................................................................. ii Danh mục các bảng ................................................................................. viii MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ................................... 7 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ........................................................... 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài ................................. 9 1.2.1. Kiểm tra, đánh giá .................................................................... 9 1.2.2. Kết quả học tập ....................................................................... 10 1.2.3. Đánh giá kết quả học tập ........................................................ 12 1.2.4. Quản trị kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ............................................................................................ 12 1.3. Một số vấn đề lý luận về kiểm tra, đánh giá .................................. 13 1.3.1. Mục đích, vai trò, chức năng của KTĐG trong quá trình dạy học ............................................................................................. 13 1.3.2. Cơ sở và nguyên tắc kiểm tra, đánh giá .................................. 16 1.3.3. Hình thức và phương pháp KTĐG .......................................... 19 1.3.4. Quy trình tổ chức một kỳ kiểm tra, đánh giá ........................... 21 1.3.5. Công cụ và phương tiện kiểm tra ............................................ 23 1.4. Quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh tại trƣờng THCS ............................................................................. 25 1.4.1. Nội dung quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập ............. 25 1.4.2. Những yêu cầu về quản trị kiểm tra, đánh giá ......................... 31 Tiểu kết chƣơng 1 ................................................................................... 34 iii
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ NAM TỪ LIÊM – TP. HÀ NỘI ......................... 35 2.1. Khái quát tình hình kinh tế, chính trị, xã hội, giáo dục của quận Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ..................................................................... 35 2.1.1. Vị trí địa lý, dân số ................................................................. 35 2.1.2. Tình hình kinh tế, chính trị...................................................... 35 2.1.3. Tình hình văn hóa – xã hội ..................................................... 37 2.1.4. Khái quát về giáo dục của trường THCS Nam Từ Liêm .......... 38 2.2. Tổ chức tiến hành khảo sát thực trạng .......................................... 39 2.2.1. Mục đích khảo sát ......................................................................... 39 2.2.2. Nội dung khảo sát ......................................................................... 39 2.2.3. Phương pháp khảo sát .................................................................. 40 2.2.4. Đối tượng khảo sát ........................................................................ 41 2.2.5. Địa bàn và thời gian khảo sát ....................................................... 41 2.3. Thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ở trƣờng THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ............ 41 2.3.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán của HS ở trường THCS Nam Từ Liêm ........................................................................................... 41 2.3.2. Thực trạng hiệu quả thực hiện mục đích, vai trò, chức năng của hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán ở trường THCS trên địa bàn quận Nam Từ Liêm .................................................. 43 2.3.3. Thực trạng thực hiện nguyên tắc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ở trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ..................................................................................................... 46 2.3.4. Thực trạng về hiệu quả thực hiện các hình thức của hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của HS trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ...................................................................... 50 iv
2.3.5. Thực trạng về hiệu quả thực hiện các phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của HS trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội .................................................................................... 51 2.3.6. Thực trạng về hiệu quả thực hiện quy trình tổ chức hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ở trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ........................................................... 54 2.4. Thực trạng quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh ở trƣờng THCS Nam Từ Liêm ............................................................ 56 2.4.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của công tác quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ở trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ............................................... 56 2.4.2. Thực trạng về hiệu quả thực hiện kế hoạch hóa hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ở trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ........................................................... 57 2.4.3. Thực trạng về hiệu quả tổ chức thực hiện hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ở trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ...................................................................... 59 2.4.4. Thực trạng về hiệu quả chỉ đạo thực hiện hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ở trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ...................................................................... 61 2.4.5. Thực trạng về hiệu quả công tác giám sát, điều chỉnh thực hiện hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ở trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội..................................... 64 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh trƣờng THCS quận Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội............................................................ 68 2.6. Đánh giá chung về công tác quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh trƣờng THCS quận Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội .................................................................................... 68 2.6.1. Ưu điểm .................................................................................. 68 v
2.6.2. Hạn chế .................................................................................. 69 2.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế và khó khăn ........................ 70 Tiểu kết chƣơng 2 ................................................................................... 71 CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN TRỊ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ NAM TỪ LIÊM - TP. HÀ NỘI ........................ 72 3.1. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp ............................................... 72 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................. 72 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .......................................... 72 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện ......................................... 73 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................ 73 3.2. Các biên pháp quản trị công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh ở trƣờng THCS Nam Từ Liêm ............................ 74 3.2.1. Bồi dưỡng nhận thức chung về ý nghĩa quan trọng của tác KTĐG cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh ...................................... 74 3.2.2. Đổi mới, nâng cao năng lực của CBQL và GV về tổ chức hoạt động quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán của học sinh theo định hướng phát triển năng lực học sinh ................................ 76 3.2.3. Xây dựng hệ thống sổ sách cùng các phần mềm lưu trữ, chia sẻ thông tin về hoạt động quản trị kiểm tra, đánh giá kế quả học tập môn Toán của HS nhà trường THCS ...................................................... 80 3.2.4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán của HS nhà trường THCS ............. 82 3.2.5. Tăng cường cơ sở vật chất trang thiết bị và điều kiện phục vụ, ứng dụng CNTT vào hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS trường THCS trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ..... 85 3.3. Mỗi quan hệ giữa các biện pháp ..................................................... 88 3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết, tính khả thi của các biện pháp......... 89 3.4.1. Tổng hợp tên các giải pháp đề xuất ........................................ 89 vi
3.4.2. Mục đích của khảo nghiệm ..................................................... 89 3.4.3. Thang đo và phương pháp khảo nghiệm ................................. 90 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm .............................................................. 90 Tiểu kết chƣơng 3 ................................................................................... 93 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................... 95 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 98 PHỤ LỤC vii
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Bảng phân tích các công cụ đánh giá theo tiến trình ................. 24 Bảng 2.1. Kết quả đánh giá nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán của HS ở trường THCS Nam Từ Liêm................................................... 41 Bảng 2.2. Kết quả đánh giá về hiệu quả thực hiện mục đích, vai trò, chức năng của hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán ở trường THCS trên địa bàn quận Nam Từ Liêm......... 43 Bảng 2.3. Đánh giá về việc thực hiện nguyên tắc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của HS trường THCS Nam Từ Liêm ........... 46 Bảng 2.4. Kết quả đánh giá thực trạng về hiệu quả thực hiện các hình thức của hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của HS trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ............... 50 Bảng 2.5. Kết quả đánh giá thực trạng về hiệu quả thực hiện các phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của HS trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội..................... 51 Bảng 2.6. Kết quả đánh giá thực trạng về hiệu quả thực hiện quy tình tổ chức hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của HS trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ....... 54 Bảng 2.7. Kết quả đánh giá thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của công tác quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của HS trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ............... 56 Bảng 2.8. Kết quả đánh giá thực trạng hiệu quả thực hiện kế hoạch hóa hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của HS trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội..................... 57 Bảng 2.9. Kết quả đánh giá thực trạng hiệu quả tổ chức thực hiện hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của HS trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ........................... 59 Bảng 2.10. Kết quả đánh giá thực trạng hiệu quả chỉ đạo thực hiện hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của HS trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ........................... 61 Bảng 2.11. Kết quả đánh giá thực trạng hiệu quả công tác giám sát, điều chỉnh thực hiện hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của HS trường THCS Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội ................................................................................. 64 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp ..................................................................................... 90 viii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong nh ng năm vừa qua, đất nư c ta đang chuyển m nh trong công cuộc đổi m i sâu sắc và toàn diện V i công cuộc đổi m i, ch ng ta c nhiều thành tựu to l n rất đáng tự hào về phát triển kinh tế, văn h a - xã hội, nhà nư c ta thực sự quan tâm đến công tác giáo dục, coi giáo dục là “Quốc sách” Hơn bao giờ hết, sự nghiệp giáo dục đang chiếm một vị trí hết sức quan trọng đối v i sự phát triển của đất nư c, GD&ĐT vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát triển đồng thời được coi là khâu đột phá để thực hiện công nghiệp hóa – hiện đại h a đất nư c. Mục tiêu tổng quát được Đảng và Nhà nư c đề ra trong Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 kh a XI về đổi m i căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, trong đ nhấn mạnh: “Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệm, dạy tốt, học tốt, quản trị tốt; có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; đảm bảo các điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực”[1]. Ngành giáo dục và đào tạo thời gian qua đã xác định: Đổi m i chương tr nh giáo dục phổ thông phải là thực hiện nhiệm vụ quản trị đổi m i mục tiêu, nội dung, phương pháp cũng như phương tiện giáo dục và đánh giá chất lượng giáo dục; đổi m i cách xây dựng chương tr nh, quan niệm và quy trình kỹ thuật; đổi m i hoạt động quản trị này Trong đ , thực hiện đổi m i công tác kiểm tra, đánh giá là một trong nh ng công cụ quan trọng nhằm xác định năng lực nhận thức của người học, từ đ đưa ra nh ng điều chỉnh trong công tác quản trị dạy và học; việc thực hiện hiệu quả công tác kiểm tra, đánh giá 1
cũng là động lực để đổi m i phương pháp dạy học, g p phần cải thiện, nâng cao chất lượng đào tạo con người theo mục tiêu giáo dục Trong công tác quản trị hoạt động dạy học, việc đổi m i phương pháp dạy học không thể tách rời đổi m i phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người học. Đây là nh ng mặt hoạt động độc lập nhưng lại c mỗi quan hệ biện chứng, gắn b h u cơ v i nhau, thực hiện hoạt động này là tiền đề cho hoạt động kia phát triển và ngược lại Công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập là hoạt động làm sáng rõ t nh h nh lĩnh hội kiến thức của học sinh, đánh giá sự h nh thành kỹ năng, kỹ xảo, g p phần phát huy tích cực, chủ động, độc lập, tự giác trong mỗi học sinh Bên cạnh đ , thông qua thực hiện công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS, GV c thể r t kinh nghiệm cho hoạt động quản trị giảng dạy của m nh, từ đ c nh ng điều chỉnh biện pháp sự phạm hợp lý hơn nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy Tuy nhiên, thực tế hiện nay, do nhiều lí do, việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS trong các trường phổ thông chưa thực sự đổi m i Hầu hết các GV m i chỉ dừng lại ở việc đánh giá để biết được mức độ tiếp thu kiến thức và kỹ năng của HS mà chưa thực sự ch ý đến yêu cầu của việc thực hiện nh ng công việc c ý nghĩa thực tiễn ra sao, để đánh giá HS hình thành kỹ năng đến mức nào Việc thực hiện công tác kiểm tra, đánh giá của giáo viên chưa bảo đảm nguyên tắc “kích thích sự tự kiểm tra, đánh giá của người học đồng thời kiểm định được chính xác, khách quan thành quả học tập và mức độ đạt được mục tiêu dạy học”. Từ khi c chủ trương yêu cầu đổi m i phương pháp dạy học của ngành giáo dục, nhiều cơ sở giáo dục đã khẩn trương quán triệt tinh thần này đến toàn thể giáo viên Đã c không ít nh ng chuyên đề, hội thảo, tiết dạy tập trung thực hiện đổi m i phương pháp giáo dục v i nhiều nội dung Tuy nhiên c thể thấy, c nhiều nội dung đổi m i phương pháp dạy học đã được quan tâm mổ xẻ nhưng vấn đề kiểm tra, đánh giá chưa được ch trọng, bàn bạc, nghiên cứu sâu để g p phần t m một hư ng đi th c đẩy đổi m i phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng giáo dục 2
Môn toán trong nhà trường THCS là một trong nh ng công cụ quan trọng để học tập nh ng môn khác và vận dụng vào đời sống thực tế Ngoài ra, môn Toán ở trường THCS còn cung cấp cho HS nh ng kĩ năng toán học g p phần phát triển nhân cách, trí tuệ, đồng thời rèn luyện nh ng đức tính, phẩm chất của người lao động trong thời đại m i cho HS THCS Là người phụ trách chuyên môn tôi không khỏi băn khoăn làm thế nào để qua việc kiểm tra, đánh giá c thể đánh giá toàn diện, khách quan, chính xác mức độ chiếm lĩnh tri thức, kỹ năng của học sinh so v i yêu cầu môn học, làm sáng rõ mức độ đạt và chưa đạt được về mục tiêu đào tạo để từ đ c biện pháp chỉ đạo thiết thực, phù hợp làm cơ sở để xây dựng chiến lược giáo dục về mục tiêu, đội ngũ giáo viên, đổi m i h nh thức tổ chức và phương pháp dạy… đáp ứng yêu cầu của thực tế và hư ng quy hoạch giáo dục trong tương lại nhằm nâng cao hơn n a chất lượng giáo dục của địa bàn Hà Nội V vậy chọn đề tài: “Quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán của học sinh trường trung học cơ sở Nam Từ Liêm – TP. Hà Nội”. 2. Mục đích nghiên cứu Làm sáng rõ cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ở trường THCS trên địa bàn Hà Nội Trên cơ sở nhận thức về thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh trường THCS Nam Từ Liêm, TP Hà Nội, đề xuất một số giải pháp đổi m i nội dung và phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh THCS phù hợp v i điều kiện thực tế 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ở các trường THCS 3
3.2. Đối tượng nghiên cứu Công tác quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ở các trường THCS 4. Câu hỏi nghiên cứu Cần những biện pháp đổi mới quản trị nào để nâng cao được hiệu quả hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán tại trường THCS Nam Từ Liêm, TP.Hà Nội? 5. Giả thuyết khoa học Hiện trạng quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ở trường THCS Nam Từ Liêm chưa thực sự đổi m i và chưa đạt yêu cầu, yếu kém và còn nhiều bất cập,… Do đ nếu đánh giá đ ng thực trạng quản trị kiểm tra, đánh giá môn Toán ở trường THCS Nam Từ Liêm và vận dụng một cách đồng bộ các biện pháp đề xuất trong luận văn sẽ nâng cao chất lượng kiểm tra, đánh giá trong quản trị dạy học môn Toán ở các trường THCS. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu V i mục đích đạt được mục tiêu nghiên cứu đã đề ra, đề tài cần giải quyết hiệu quả các nhiệm vụ sau: - Nghiên cứu và hệ thống cơ sở lý luận về hoạt động kiểm tra, đánh giá và quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh các trường THCS - Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá và quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh trường THCS Nam Từ Liêm - Hà Nội - Đề xuất một số giải pháp đổi m i về nội dung và phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập nhằm nâng cao chất trượng quản trị dạy học môn toán của học sinh THCS đáp ứng yêu cầu đổi m i giáo dục và phù hợp v i điều kiện thực tế 4
7. Phạm vi nghiên cứu Luận văn chỉ nghiên cứu thực trạng quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh ở trường THCS Nam Từ Liêm trong nh ng năm gần đây Phạm vi thời gian: Thời gian nghiên cứu từ năm học 2017 - 2018 đến nay. 8. Phƣơng pháp nghiên cứu 8.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu các khái niệm, phạm trù quy luật các công tr nh nghiên cứu, phân tích, tổng hợp, phân loại, hệ thống h a nh ng vẫn đề lý luận từ sách báo, tài liệu và văn kiện, văn bản pháp qui, các tài liệu khoa học và khái quát h a hệ thống lý luận c liên quan nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho vấn đề nghiên cứu. 8.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn Nhằm thực hiện nhiệm vụ xây dựng, hệ thống cơ sở thực tiễn của vấn đề nghiên cứu, bao gồm các phương pháp như điều tra bằng phiếu khảo sát, quan sát, phỏng vấn… - Phương pháp quan sát sư phạm: Dự giờ nhằm quan sát diễn tiến giờ dạy, việc áp dụng các phương thức kiểm tra, đánh giá (Mẫu: phiếu dự giờ, đánh giá tiết dạy,…); dự giờ các buổi họp Hội đồng giáo dục, các buổi họp r t kinh nghiệm sau kiểm tra, đánh giá, dự sinh hoạt chuyên môn và các hoạt động c liên quan - Phương pháp điều tra giáo dục: Xây dựng hệ thống câu hỏi điều tra hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh nhằm thu thập thông tin, số liệu, tư liệu về thực trạng quản trị kiểm tra, đánh giá môn toán và biện pháp quản trị kiểm tra, đánh giá môn Toán ở các trường THCS trên địa bàn Hà Nội nhằm chứng minh cho giả thuyết khoa học - Phương pháp phỏng vấn: Tiến hành phỏng vấn đối v i các Hiệu trưởng, Ph hiệu trưởng, GV các trường THCS trên địa bàn về mức độ thực hiện và hiệu quả các nội dung của hoạt động quản trị kiểm tra, đánh giá kết 5
quả học tập môn toán của học sinh ở các trường THCS làm căn cứ đề xuất nh ng biên pháp quản trị hiệu quả - Phương pháp chuyên gia: Lấy ý kiến một số nhà quản trị có kinh nghiệm, lãnh đạo và chuyên viên trong việc đề xuất các biện pháp, để xác định các giải pháp tối ưu, mang tính đột phá, cấp bách trong việc nâng cao chất lượng hoạt động kiểm tra, đánh giá dạy học môn Toán ở các trường THCS. - Phương pháp thống kê toán học: Sử dụng các phương pháp toán thống kê để xử lý các số liệu thu thập được từ khảo sát thực tế 9. Những đóng góp của đề tài Hệ thống h a nh ng lý luận về đổi m i kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán của học sinh hiện nay ở các trường THCS trên địa bàn Hà Nội Đánh giá thực trạng công tác quản trị kiểm tra, đánh giá bộ môn Toán ở trường THCS Nam Từ Liêm, chỉ ra nh ng thành công và mặt hạn chế, cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng một số phương pháp quản trị hiệu quả, nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục trong nhà trường, đáp ứng yêu cầu đổi m i giáo dục trong giai đoạn hiện nay Đề xuất các giải pháp cho cán bộ quản trị và giáo viên ở các trường tham khảo thêm việc đổi m i công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học, c thể được áp dụng cho các trường THCS trên địa bàn Hà Nội và trong cả nư c. 10. Cấu trúc luận văn Ngoài các phần Mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn dự kiến được tr nh bày trong nội dung 3 chương: Chương 1 Cơ sở lý luận về quản trị kiểm tra, đánh giá môn Toán ở các trường THCS Chương 2 Thực trạng quản trị kiểm tra, đánh giá và biện pháp quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán của học sinh trường THCS Nam Từ Liêm Chương 3 Các biện pháp quản trị kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán của học sinh trường THCS Nam Từ Liêm 6
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Từ khi xuất hiện nhà trường, nhận thức của người học đã ra đời Vào giai đoạn đầu thế kỷ XVI, nhà giáo dục Tiệp Khắc J A Comesnky[10] đã đặt nền m ng cho lý luận dạy học ở nhà trường và xây dựng thành một hệ thống vấn đề trong tác phẩm “Lý luận dạy học vĩ đại” Tác phẩm đã nêu vai trò, ý nghĩa của công tác kiểm tra, đánh giá quá trình lĩnh hội tri thức của HS, ông lưu ý thực hiện việc kiểm tra, đánh giá phải căn cứ vào mục tiêu học tập, đồng thời cần hư ng dẫn học sinh tự kiểm tra, đánh giá kiến thức của bản thân Kiểm tra, đánh giá trong giáo dục không phải là ý tưởng m i, mà đã được sử dụng lâu đời ít nhất là từ năm 589 trư c công nguyên khi các nhà nghiên cứu tin rằng các bài KT giáo dục đã được sử dụng ở Trung Quốc bởi các vị hoàng đế nhà Chu dùng để KT kiến thức Nho giáo của các ứng viên thi vào các chức quan trong triều Về sau các nhà nghiên cứu lý luận dạy học đã phân tích và phát triển lý luận kiểm tra đánh giá ở các góc độ: vai trò, ý nghĩa, mục tiêu, nội dung, nguyên tắc và phương pháp nhằm đảm bảo tính khách quan của việc kiểm tra, đánh giá. Thuật ng “Assessment” được đánh dấu là kết quả của thế kỉ XX và được định nghĩa khác nhau bởi các nhà nghiên cứu Năm 1971, tác giả B.S. Bloom cùng George F. Madaus và J.Thomas Hastings[30] đã cho ra đời cuốn sách “Evaluation to improve Learning” (Đánh giá th c đẩy học tập) Cuốn sách này là nguồn tài liệu tham khảo quý giá dành cho GV, trong đ tập trung viết về kỹ thuật đánh giá KQHT của HS. Nếu công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS được áp dụng đ ng 7
cách, việc đánh giá sẽ gi p GV c nh ng biện pháp hiệu quả trong việc hỗ trợ học sinh cải thiện khả năng học tập Nhiệm vụ trọng tâm được nêu bật trong cuốn sách này cũng chính là việc tăng cường khả năng học tập của học sinh, hư ng t i hoàn thiện và sử dụng hiệu quả hệ thống các câu hỏi, các bài kiểm tra đánh giá quá tr nh học tập và các dạng bài tập. Theo tác giả Airasian (1999)[29], công tác kiểm tra, đánh giá được hiểu là quá tr nh thu thập, tổng hợp và diễn giải thông tin hỗ trợ cho việc ra quyết định Linn và Miller (2005)[34] xác định kiểm tra, đánh giá học tập của người học là một quá tr nh c hệ thống để thu thập thông tin về sự tiến bộ của người học đối v i các mục tiêu học tập Cụ thể hơn, Stassen, Doherty, và Poe (2001)[36] định nghĩa kiểm tra, đánh giá trong giáo dục là sự thu thập c hệ thống và phân tích thông tin để cung cấp phản hồi hiệu quả về cách sinh viên (SV) đạt được mục tiêu học tập riêng của m nh, từ đ cải thiện hoạt động học Lloyd-Jones và Bray (1986)[33] cho rằng kiểm tra, đánh giá thường bị “đánh đồng” v i các bài KT và các k thi nhưng kiểm tra, đánh giá là một thuật ng bao quát, bao gồm tất cả nh ng t nh huống mà trong đ việc đo lường một số khía cạnh liên quan của việc giáo dục người học được thực hiện, c thể bởi người dạy, người chấm thi, hay thậm chí là bởi chính người học Tương tự, Statterly (1989)[37] khẳng định kiểm tra, đánh giá bao gồm tất cả các quy tr nh và công cụ mô tả nội dung cũng như mức độ kết quả học tập của người học. Như vậy, kiểm tra, đánh giá trong l p học “bao gồm tất cả cách thức người dạy thu thập và sử dụng thông tin trong l p của m nh, bao gồm các loại thông tin định tính, thông tin định lượng thu thập được trong quá tr nh giảng dạy trên l p học nhằm đưa ra nh ng phán xét, nhận định quyết định”, gi p người dạy hiểu được mức độ kết quả và chất lượng dạy và học, để từ đ điều chỉnh, phân loại, xếp hạng, báo cáo cho phụ huynh và xã hội 8
1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài 1.2.1. Kiểm tra, đánh giá 1.2.1.1. Kiểm tra C nhiều quan niệm về kiểm tra, trong đ : Theo tác giả Harold Koontz[15], “Kiểm tra là việc đo lường và chấn chỉnh hoạt động của các bộ phận cấp dư i để tin chắc rằng các mục tiêu và kế hoạch thực hiện mục tiêu đ đã và đang được hoàn thành” Ngoài ra, theo tác giả Kenneth A Merchant: “Công tác kiểm tra bao gồm tất cả các hoạt động mà nhà quản lý thực hiện nhằm đảm bảo chắc chắn rằng các kết quả thực tế sẽ đ ng như kết quả dự kiến trong kế hoạch” Theo Từ điển Tiếng Việt của tác giả Hoàng Phê[21], “Kiểm tra là xem xét t nh h nh thực tế để đánh giá, nhận xét” Như vậy, hoạt động kiểm tra có vai trò cung cấp nh ng d kiện, nh ng thông tin làm cơ sở cho việc đánh giá Từ nh ng khái niệm trên, ch ng ta c thể r t ra khái niệm kiểm tra như sau: kiểm tra là quá trình đo lường mức độ hoạt động và kết quả hoạt động của tổ chức trên cơ sở các tiêu chuẩn đã được xác lập để phát hiện những ưu điểm và hạn chế nhằm đưa ra các giải pháp phù hợp giúp tổ chức phát triển theo đúng mục tiêu. 1.2.1.2. Đánh giá Đánh giá là quá tr nh xác định, xây dựng và h nh thành nh ng nhận định, phán đoán về kết quả công việc dựa vào sự phân tích nh ng thông tin thu được, đối chiếu v i nh ng mục tiêu, tiêu chuẩn đề ra, là cơ sở quan trọng cho việc đề xuất nh ng quyết định thích hợp để cải thiện thực trạng, điều chỉnh nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc Theo Đại từ điển Tiếng Việt của tác giả Nguyễn Như Ý[28], đánh giá là hoạt động nhận xét b nh phẩm về giá trị. Ngoài ra, theo từ điển Tiếng Việt của tác giả Hoàng Phê[21], đánh giá là hoạt động nhận thức giá trị của một người hoặc một vật Về khái niệm đánh giá trong giáo dục, theo tác giả Dương Thiệu Tống[25], 9
đánh giá trong giáo dục là quá tr nh thu thập và xử lý kịp thời, c hệ thống thông tin về hiện trạng và hiệu quả giáo dục Thực hiện công tác đánh giá cần căn cứ vào mục tiêu dạy học, kết quả đánh giá sẽ làm cơ sở cho nh ng chủ trương, biện pháp và hành động trong các hoạt động giáo dục tiếp theo Có thể n i rằng, đánh giá là quá tr nh thu thập phân tích và giải thích thông tin một cách hệ thống nhằm xác định mức độ đạt được của các mục tiêu giáo dục của học sinh Đánh giá c thể thực hiện bằng các phương pháp định lượng hoặc định tính Như vậy, từ các định nghĩa về đánh giá nêu trên, ch ng ta c thể thấy, đánh giá là việc đưa ra nh ng kết luận, nhận định và phán xét về tr nh độ, nhận thức, năng lực của học sinh Muốn đánh giá kết quả học tập của học sinh th việc đầu tiên cần làm là phải kiểm tra, ra soát lại toàn bộ công việc học tập của học sinh, sau đ tiến hành phân tích, so sánh và đo lường để thu thập nh ng thông tin cần thiết, cuối cùng là đưa ra một quyết định V vậy, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS là hai hoạt động c quan hệ mật thiết v i nhau Kiểm tra là hoạt động nhằm cung cấp thông tin để đánh giá; đồng thời đánh giá thông qua kết quả của hoạt động kiểm tra Hai hoạt động trên hợp thành một quá tr nh thống nhất là kiểm tra, đánh giá. 1.2.2. Kết quả học tập Kết quả học tập của HS hay thành tích học tập của HS trong tiếng Anh thường được sử dụng bằng các từ như “Achievement”; “Result”; “Learning Outcome” Bên cạnh đ , heo Từ điển Anh Việt: - “Achievement” được dịch là thành tích, thành tựu; sự đạt được, sự hoàn thành. - “Result” c thể hiểu v i nghĩa là kết quả - “Learning Outcome” được dịch là kết quả học tập Các từ ng này thường được dùng thay thế cho nhau trong các trường hợp, tuy nhiên, từ ch ng ta thường bắt gặp khi đọc các tài liệu n i về kết quả học tập là “Learning Outcome” 10