Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Kiểm soát chi thường xuyên tại Kho bạc Nhà nước huyện Cư Jút, Tỉnh Đắk Nông

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:125

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Kiểm soát chi thường xuyên tại Kho bạc Nhà nước huyện Cư Jút, Tỉnh Đắk Nông" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng (năng lực trình độ của công chức làm KSC; phân định trách nhiệm trong KSC chưa chặt chẽ; hệ thống tiêu chuẩn, định mức chi vừa thừa vừa thiếu và không theo cơ chế thị trường….) công tác kiểm soát chi thường xuyên tại KBNN huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông, rút ra những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế; Đề xuất những giải pháp có tính thực tiễn và khoa học nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi thường xuyên tại KBNN huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Kiểm soát chi thường xuyên tại Kho bạc Nhà nước huyện Cư Jút, Tỉnh Đắk Nông

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ HẠNH KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG XUYÊN TẠI KHO BẠC NHÀ NƢỚC HUYỆN CƢ JÚT, TỈNH ĐẮK NÔNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ ĐẮK LẮK, NĂM 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ HẠNH KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG XUYÊN TẠI KHO BẠC NHÀ NƢỚC HUYỆN CƢ JÚT, TỈNH ĐẮK NÔNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã ngành: 8310110 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ TOÀN THẮNG ĐẮK LẮK, NĂM 2022
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả trong luận văn là trung thực và chƣa đƣợc công bố trong các tạp chí khoa học và công trình nào khác. Các thông tin số liệu trong luận văn này đều có nguồn gốc và đƣợc ghi chú rõ ràng./. Tác giả Nguyễn Thị Hạnh
ii LỜI CẢM ƠN Luận văn là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu ở nhà trƣờng, kết hợp với kinh nghiệm trong quá trình công tác thực tiễn, với sự nỗ lực cố gắng của bản thân. Lời đầu tiên, tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ban giám hiệu nhà trƣờng, Phòng đào tạo sau đại học và các Thầy, Cô giáo của Học viện Hành chính Quốc gia đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Đặc biệt, cho phép tôi đƣợc cảm ơn sự hƣớng dẫn tận tình của TS Lê Toàn Thắng - ngƣời trực tiếp theo dõi, giám sát và hƣớng dẫn tôi hoàn thiện luận văn này. Đồng thời, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh đạo KBNN và các đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi cũng nhƣ cung cấp số liệu minh họa cho tôi hoàn thành tốt nội dung học tập cũng nhƣ nghiên cứu khoa học trong suốt thời gian qua. Cuối cùng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc xin dành cho gia đình, bạn bè đã giúp đỡ về mặt vật chất cũng nhƣ tinh thần động viên khích lệ tôi hoàn thành chƣơng trình học tập và đề tài nghiên cứu này. Mặc dù có nhiều cố gắng song luận văn không tránh khỏi hạn chế, thiếu sót. Kính mong các Thầy, Cô giáo trong hội đồng đánh giá luận văn chỉ bảo, các bạn đồng nghiệp góp ý kiến, giúp tác giả tiếp tục bổ sung cho luận văn đƣợc hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Tác giả Nguyễn Thị Hạnh
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... I LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ II MỤC LỤC ................................................................................................................. III DANH MỤC BẢNG .................................................................................................. V DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ......................................................................... VI DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ..................................................................................... VII MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG XUYÊN QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC ................................................................................. 9 1.1. Chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc ................................................................ 9 1.2. Kiểm soát chi thƣờng xuyên qua kho bạc nhà nƣớc .......................................... 23 1.3. Các nhân tổ ảnh hƣởng đến công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên qua kho bạc nhà nƣớc .................................................................................................................... 40 1.4. Kinh nghiệm về kiểm soát chi ngân sách nhà nƣớc của một số kho bạc nhà nƣớc cấp huyện và bài học kinh nghiệm cho kho bạc nhà nƣớc huyện Cƣ Jút, tỉnh Đắk Nông .................................................................................................................. 45 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1.......................................................................................... 49 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG XUYÊN QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC HUYỆN CƢ JÚT, TỈNH ĐẮK NÔNG ................................................................................................................................... 50 2.1. Khái quát về kho bạc nhà nƣớc huyện Cƣ Jút.................................................... 50 2.2. Thực trạng công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên qua kho bạc nhà nƣớc huyện Cƣ Jút ........................................................................................................................ 55 2.3. Đánh giá chung kết quả công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên qua kho bạc nhà nƣớc huyện Cƣ Jút, tỉnh Đắk Nông........................................................................... 83 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.......................................................................................... 91
iv CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG XUYÊN QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC CƢ JÚT, TỈNH ĐẮK NÔNG ....................................................................................................................... 92 3.1. Chiến lƣợc phát triển kho bạc nhà nƣớc và định hƣớng hoạt động kiểm soát chi thƣờng xuyên qua kho bạc nhà nƣớc ........................................................................ 92 3.2. Định hƣớng hoàn thiện hoạt động kiểm soát chi thƣờng xuyên của kho bạc nhà nƣớc ........................................................................................................................... 94 3.3. Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên qua kho bạc nhà nƣớc trên địa bàn Cƣ Jút, tỉnh Đắk Nông ................................................................. 95 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3........................................................................................111 KẾT LUẬN ............................................................................................................112 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................114
v DANH MỤC BẢNG Số hiệu bảng Tên bảng biểu Trang Tình hình hoạt động và quy mô quản lý NSNN qua Bảng 2.1 56 KBNN huyện Cƣ Jút giai đoạn 2016 - 2020 Quy mô chi thƣờng xuyên NSNN giai đoạn Bảng 2.2 72 2018 - 2020 (Theo cấp ngân sách) Kết quả giải quyết hồ sơ kiểm soát chi thƣờng xuyên Bảng 2.3 73 NSNN Kết quả chi thƣờng xuyên NSNN giai đoạn Bảng 2.4 74 2018 – 2020 (Theo nhóm mục chi) Kết quả từ chối thanh toán chi thƣờng xuyên NSNN Bảng 2.5 qua KBNN Cƣ Jút giai đoạn 2018 - 2020 78 (Chia theo số tiền) Kết quả từ chối thanh toán chi thƣờng xuyên NSNN Bảng 2.6 qua KBNN Cƣ Jút giai đoạn 2018 - 2020 79 (Chia theo số món) Số lƣợng hồ sơ chứng từ trả lại để hoàn thiện qua Bảng 2.7 80 KSC giai đoạn 2018 - 2020 Tỷ lệ tạm ứng chi thƣờng xuyên NSNN giai đoạn Bảng 2.8 81 2018 - 2020 Kết quả kiểm toán tại các đơn vị SDNS trên địa bàn Bảng 2.9 82 Cƣ Jút, tỉnh Đắk Nông giai đoạn 2018 - 2020
vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Viết đầy đủ 01 CQTC Cơ quan Tài chính 02 HCNN Hành chính Nhà nƣớc 03 KBNN Kho bạc Nhà nƣớc 04 KT-XH Kinh tế - Xã hội 05 KSC Kiểm soát chi 06 MLNS Mục lục ngân sách 07 NSNN Ngân sách Nhà nƣớc 08 NST Ngân sách tỉnh 09 NSTW Ngân sách Trung ƣơng 10 NSH Ngân sách huyện 11 QLNN Quản lý nhà nƣớc 12 SDNS Sử dụng ngân sách 13 SN Sự nghiệp 14 TDTT Thể dục thể thao 15 TSCĐ Tài sản cố định 16 UBND Ủy ban Nhân dân 17 VHTT Văn hóa thông tin 18 XDCB Xây dựng cơ bản
vii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Số hiệu sơ đồ Tên sơ đồ Trang Sơ đồ 2.1 Cơ cấu tổ chức bộ máy của KBNN Cƣ Jút 54 Quy trình kiểm soát chi thƣờng xuyên qua KBNN Sơ đồ 2.2 57 Cƣ Jút
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngân sách nhà nƣớc là một công cụ quan trọng của chính sách tài chính quốc gia, có tác động rất lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc. Ngân sách nhà nƣớc đóng vai trò rất quan trọng trong toàn bộ hoạt động kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại của đất nƣớc. Đối với nền kinh tế thị trƣờng, Ngân sách nhà nƣớc là công cụ điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế xã hội, định hƣớng phát triển sản xuất, điều tiết thị trƣờng, bình ổn giá cả, điều chỉnh đời sống xã hội. Với mục tiêu phấn đấu hoàn thành ở mức cao nhất dự toán thu ngân sách nhà nƣớc, kết hợp với việc điều hành chi chặt chẽ, chống lãng phí, triệt để tiết kiệm và hiệu quả, Chính phủ và Bộ Tài chính đã và đang tập trung chỉ đạo quyết liệt công tác thu ngân sách nhà nƣớc, đẩy mạnh việc chống thất thu ngân sách và xử lý nợ đọng thuế. Chi NSNN là công cụ chủ yếu của Đảng, nhà nƣớc và cấp uỷ, chính quyền cơ sở thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng góp phần thúc đẩy sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nƣớc. Trong điều kiện kinh tế nƣớc ta đang từng bƣớc hội nhập với thế giới, khi nguồn thu còn nhiều hạn chế, tình hình bội chi NSNN vẫn cứ tiếp tục diễn ra thì việc kiểm soát các khoản chi ngân sách sử dụng đúng mục đích, chế độ, một cách tiết kiệm, chống lãng phí đồng thời đảm bảo hiệu quả có ý nghĩa quan trọng. Chi ngân sách đúng đắn sẽ tạo nên sức mạnh nguồn lực tài chính Nhà nƣớc phục vụ cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, ngoài ra nó còn là công cụ hữu hiệu để thực hiện chính sách tài khoá phù hợp trong từng thời kỳ, từ đó tạo sự ổn định và phát triển vững chắc của nền kinh tế. Tuy nhiên, kiểm soát thƣờng xuyên Ngân sách Nhà nƣớc là một quá trình phức tạp phải thực hiện kiểm soát từ khâu lập dự toán, phân bổ dự toán, cấp phát, thanh toán, sử dụng và thanh quyết toán. Nó liên quan đến tất cả các bộ, các ngành, các lĩnh vực và các địa phƣơng. Trong đó, KBNN giữ vai trò quan trọng trong việc kiểm tra, kiểm soát trong quá trình thực hiện cấp phát các khoản chi thƣờng xuyên NSNN nhằm đảm bảo các khoản chi NSNN đƣợc sử dụng đúng mục
2 đích, đúng chế độ, tiết kiệm và hiệu quả có ý nghĩa rất quan trọng. Thực hiện vai trò là cơ quan kiểm soát chi NSNN, trong những năm qua hệ thống KBNN đã có nhiều nổ lực hoàn thiện cơ chế, chính sách, cải tiến quy trình, thủ tục kiểm soát chi NSNN, tăng cƣờng công tác kiểm tra, kiểm soát đối với các khoản chi NSNN nói chung và các khoản chi thƣờng xuyên nói riêng của các đơn vị sử dụng NSNN. Bên cạnh đó, KBNN cần phải thực sự trở thành một trong những công cụ quan trọng của Nhà nƣớc trong việc thực hiện công cuộc cải cách hành chính mà đặc biệt là cải cách tài chính công theo hƣớng công khai, minh bạch, góp phần thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng các nguồn tài chính của Nhà nƣớc, giữ vững ổn định và phát triển nền tài chính quốc gia. Trong suốt quá trình triển khai thực hiện cơ chế kiểm soát chi NSNN, KBNN đã tạo nên bƣớc đột phá để khẳng định vị trí, vai trò, chức năng của mình trong công tác quản lý quỹ NSNN. Chi NSNN ở các đơn vị sử dụng NSNN ngày càng đảm bảo tốt hơn, chặt chẽ và đúng mục đích hơn, tiết kiệm và hiệu quả; các khoản chi sai nguyên tắc, chế độ tài chính KBNN kiên quyết từ chối; ý thức sử dụng NSNN của các đơn vị sử dụng NSNN ngày càng đƣợc nâng cao. Tuy vậy, bên cạnh những thành công đó, đứng trƣớc yêu cầu cải cách hành chính Nhà nƣớc thì kiểm soát chi NSNN qua KBNN vẫn còn những tồn tại, hạn chế, bất cập (nhƣ: Thủ tục cải cách hành chính chƣa đồng bộ; chƣa đáp ứng yêu cầu quản lý và cải cách trong điều kiện hiện đại hóa thông tin; việc triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 còn chậm; còn nhiều tiềm ẩn rủi ro, sai sót trong chi thƣờng xuyên, đặc biệt liên quan đến khoản chi cá nhân và mua sắm;.…) ảnh hƣởng đến chất lƣợng sử dụng ngân sách, chƣa đáp ứng yêu cầu quản lý và cải cách thủ tục hành chính trong xu thế đẩy mạnh mở cửa và hội nhập quốc tế cần tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện. Mặt khác lý luận về cơ chế kiểm soát chi NSNN nói chung và kiểm soát chi thƣờng xuyên NSNN qua KBNN nói riêng trong nền kinh tế chƣa đƣợc nghiên cứu đầy đủ để áp dụng. Năm 2020 các khoản chi thƣờng xuyên tại Kho bạc Nhà nƣớc Cƣ Jút chiếm khoản 80% so với tổng chi Ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn. Trong đó, có rất nhiều
3 các khoản chi mang tính chất đa dạng, phức tạp và nhạy cảm. Chính vì thế việc kiểm soát chi thƣờng xuyên đang còn gặp một số khó khăn, bất cập, chƣa đồng bộ, gây ảnh hƣởng không nhỏ đến việc sử dụng kinh phí, chi tiêu của các đơn vị sử dụng ngân sách. Để đảm bảo đƣợc an toàn tiền, tài sản nhà nƣớc Kho bạc Nhà nƣớc huyện Cƣ Jút đã không ngừng quan tâm sâu sắc đến công tác kiểm soát chi trên địa bàn huyện. Bên cạnh đó, thực hiện theo Quyết định số 225/QĐ-TTg ngày 04 tháng 02 năm 2016 của Thủ tƣớng Chính phủ phê duyệt kế hoạch cải cách hành chính nhà nƣớc giai đoạn 2016 - 2020. Xuất phát từ những lý do trên tôi quyết định chọn đề tài “Kiểm soát chi thường xuyên tại Kho bạc Nhà nước huyện Cư Jút, Tỉnh Đắk Nông” làm đề tài nghiên cứu với mong muốn có một sự đóng góp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên NSNN trên địa bàn Huyện. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Với 30 năm, Hệ thống Kho bạc Nhà nƣớc chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/04/1990, trong quá trình hoạt động của Hệ thống Kho bạc Nhà nƣớc luôn có những chính sách đổi mới và hoàn thiện về cơ cấu tổ chức, bộ máy quản lý, chức năng, nhiệm vụ và các chính sách chế độ của Nhà nƣớc, để đáp ứng với sự phát triển toàn diện của Đất nƣớc. Điều đó thể hiện thông qua Luật ngân sách Nhà nƣớc số 83/2015/QH13, đã đƣợc Quốc hội khóa 13, kỳ họp thứ chín thông qua ngày 25/6/2015, có hiệu lực thi hành từ năm ngân sách 2017[23]; chiến lƣợc phát triển hệ thống Kho bạc Nhà nƣớc; các hội thảo, đề tài khoa học; những nghiên cứu của các nhà khoa học trong và ngoài ngành; các luận văn, bài báo viết về Kho bạc Nhà nƣớc với nhiều góc độ khác nhau, có thể nêu một số nghiên cứu với các nội dung sau: Trong bài viết “Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN”[20] năm 2016. Đăng trên tạp chí Quản lý Ngân quỹ quốc gia của tác giả Nguyễn Đình Linh - Dƣơng Công Trinh tác giả đánh giá thực trạng công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc qua KBNN cụ thể, là kiểm tra, kiểm soát việc tuân thủ của các chủ thể thƣờng xuyên NSNN đối với các
4 cơ chế, chính sách, quy trình thủ tục, điều kiện để thực hiện chi thƣờng xuyên, đồng thời đã nêu những giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên Ngân sách Nhà nƣớc qua Kho bạc Nhà nƣớc, để thực hiện tốt nhiệm vụ kiểm soát chi thƣờng xuyên NSNN qua KBNN, đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên của KBNN đòi hỏi phải tinh thông nghiệp vụ, nắm rõ các quy định, chế độ tiêu chuẩn, định mức do các cấp có thẩm quyền ban hành, từ đó nâng cao tính chuyên nghiệp, hiệu quả. Trong bài viết “Quản lý và kiểm soát cam kết chi ngân sách Nhà nước qua [24] KBNN - Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện” năm 2014. Đăng trên tạp chí Quản lý Ngân quỹ quốc gia của Thạc sĩ Vĩnh Sang bài viết đã nhận định quản lý và kiểm soát cam kết chi ngân sách Nhà nƣớc trong quá trình chấp hành ngân sách là rất cần thiết. Quản lý và kiểm soát cam kết chi sẽ hỗ trợ nâng cao chất lƣợng của công tác kiểm soát, thanh toán các khoản chi NSNN qua KBNN. Và còn có một số đề tài đề cập đến công tác kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc qua Kho bạc Nhà nƣớc nhƣ: Đề tài: “Hoàn thiện quản lý chi thường xuyên NSNN tỉnh Đắk Nông”[17] năm 2014. Luận văn Thạc sĩ kinh tế của tác giả Phạm Quốc Hiệp: Luận văn đã hệ thống hoá, góp phần phát triển, bổ sung thêm những lý luận cơ bản về quản lý chi NSNN trong bối cảnh hiện nay. Luận văn đánh giá thực trạng vấn đề chi NSNN và môi trƣờng, thể chế phát triển quản lý chi thƣờng xuyên NSNN tỉnh Đắk Nông. Luận văn chỉ ra những tồn tại và đề xuất một số giải pháp trong việc quản lý chi thƣờng xuyên NSNN trên địa bàn tỉnh Đắk Nông. Tuy nhiên Luận văn chỉ giới hạn đề cặp đến chi thƣờng xuyên NSNN cấp tỉnh, chƣa đề cặp đến chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc cấp huyện. Đề tài: “Tăng cường kiểm soát chi Ngân sách Nhà nước tại Kho bạc Nhà nước Từ Liêm” [25]năm 2015 của Nguyễn Thị Kim Thanh - Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế, Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Tác giả đã hệ thống hóa đƣợc những vấn đề mang tính lý luận về ngân sách nhà nƣớc, kiểm soát chi ngân sách nhà nƣớc; làm rõ thực trạng, ƣu - khuyết điểm công tác kiểm soát chi ngân sách nhà nƣớc
5 thông qua Kho bạc huyện, xác định định hƣớng và đƣa ra các giải pháp thiết thực góp phần nâng cao chất lƣợng, hiệu quả chi ngân sách nhà nƣớc. Tuy nhiên, phạm vi vấn đề của đề tài khá rộng, đề cập đến ngân sách nhà nƣớc các cấp thông qua thiết chế là Kho bạc Nhà nƣớc cấp huyện nên cũng chƣa nghiên cứu cụ thể vấn đề quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách huyện. Hay đề tài của tác giả Lê Thị Ngọc Quỳnh (2017), “KSC thường xuyên NSNN qua KBNN Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh” [22]luận văn thạc sỹ, chuyên ngành tài chính ngân hàng. Cũng nhƣ các luận văn ở trên tác giả cũng thực hiện nghiên cứu làm rõ thực trạng KSC NSNN qua KBNN Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh, việc sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu đa dạng và các nguồn dữ liệu thu thập đƣợc tác giả đã đƣa ra đƣợc những ƣu điểm, hạn chế và nguyên nhân trong thực trạng KSC thƣờng xuyên NSNN tại nơi nghiên cứu và đƣa ra những khuyến nghị để hoàn thiện công tác KSC thƣờng xuyên NSNN qua KBNN Trảng Bàng. Tuy nhiên, trong phần trình bày hạn chế công tác KSC thƣờng xuyên NSNN tác giả có đề cập đến vấn đề cấp phát thanh toán ghi thu – ghi chi, nhƣng phần khuyến nghị tác giả vẫn chƣa đƣa ra đƣợc giải pháp hoàn thiện vấn đề này. Về lý luận và thực tiễn, các tác giả đã đƣa ra nhiều những vấn đề quan trọng liên quan đến công tác kiểm soát chi ngân sách nhà nƣớc. Đánh giá kết quả đạt đƣợc, nêu lên những hạn chế, từ đó tìm ra những giải pháp hiệu quả, đề xuất những kiến nghị để hoàn thiện công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên của ngân sách nhà nƣớc qua Kho bạc Nhà nƣớc. Tác giả thấy rằng tất cả các công trình nghiên cứu, các bài viết trên tạp chí đã công bố nói trên là những tài liệu hết sức quý giá về lý luận và thực tiễn. Tuy nhiên những nghiên cứu trên lại ở những thời điểm khác nhau, có những đề tài nghiên cứu đến nay đã khá lâu, các văn bản chế độ về công tác kiểm soát chi ngân sách nhà nƣớc lại có những thay đổi cơ bản. Do vậy đề tài mà tác giả lựa chọn hiện nay không trùng với bất cứ công trình khoa học hay luận văn nào đã công bố. Các công trình nghiên cứu, các bài báo, tạp chí, tài liệu có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến đề tài đƣợc tác giả tiếp thu, chọn lọc trong quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu
6 trong luận văn chuyên ngành Quản lý kinh tế. 3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là nhằm tìm ra các giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên tại KBNN huyện Cƣ Jút, tỉnh Đắk Nông. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Hệ thống hóa lý luận về công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên NSNN của KBNN; - Phân tích, đánh giá thực trạng (năng lực trình độ của công chức làm KSC; phân định trách nhiệm trong KSC chƣa chặt chẽ; hệ thống tiêu chuẩn, định mức chi vừa thừa vừa thiếu và không theo cơ chế thị trƣờng….) công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên tại KBNN huyện Cƣ Jút, tỉnh Đắk Nông, rút ra những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. - Đề xuất những giải pháp có tính thực tiễn và khoa học nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên tại KBNN huyện Cƣ Jút, tỉnh Đắk Nông. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên tại KBNN huyện Cƣ Jút, tỉnh Đắk Nông. - Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về nội dung: Chi thƣờng xuyên NSNN gồm nhiều nội dung chi đa dạng và phức tạp, cho nhiều đối tƣợng thụ hƣởng NSNN khác nhau. Vì vậy, về kiểm soát chi thƣờng xuyên tại KBNN, luận văn tập trung chủ yếu nghiên cứu về kiểm soát chi thƣờng xuyên NSNN cho các cơ quan nhà nƣớc và đơn vị sự nghiệp công lập. Kiểm soát chi thƣờng xuyên ngân sách cấp xã và những lĩnh vực đặc thù nhƣ an ninh, quốc phòng… không thuộc phạm vi nghiên cứu của luận văn. Phạm vi về không gian: công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên tại KBNN huyện Cƣ Jút. Phạm vi về thời gian: Về thực trạng công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên tại KBNN huyện Cƣ Jút luận văn tập trung nghiên cứu chủ yếu trong giai đoạn từ năm 2018 đến năm 2020.
7 Những đề xuất về phƣơng hƣớng và giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên tại KBNN huyện Cƣ Jút đƣợc xem xét nghiên cứu áp dụng đến năm 2022, tầm nhìn đến 2030. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Việc nghiên cứu đề tài chủ yếu vận dụng phƣơng pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, trên cơ sở quan điểm, đƣờng lối của Đảng, chính sách của Nhà nƣớc dựa trên lý thuyết kinh tế - tài chính cũng nhƣ thừa kế kết quả các nghiên cứu trƣớc đây. - Phƣơng pháp luận nghiên cứu khoa học đƣợc sử dụng để nghiên cứu đề tài luận văn là Phƣơng pháp tổng hợp phân tích, kết hợp phƣơng pháp logic, quy nạp, diễn dịch; thống kê, so sánh. - Phƣơng pháp thu thập số liệu: số liệu trong nghiên cứu đƣợc thu thập là số liệu thứ cấp từ các báo cáo tổng hợp của KBNN huyện Cƣ Jút, tỉnh Đắk Nông, các thông tƣ, nghị định, luật, các nghiên cứu trong và ngoài nƣớc. - Phƣơng pháp phân tích số liệu: nghiên cứu sử dụng phƣơng pháp luận duy vật lịch sử và duy vật biện chứng, kết hợp với phân tích tổng hợp, so sánh, đánh giá lý thuyết và thực trạng chi và kiểm soát chi thƣờng xuyên NSNN để làm sáng tỏ các mục tiêu nghiên cứu của đề tài luận văn. 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Hệ thống hoá có chọn lọc và bổ sung làm rõ thêm những vấn đề lý luận về kiểm soát chi thƣờng xuyên tại KBNN. Phân tích, đánh giá thực trạng công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên tại KBNN huyện Cƣ Jút. Từ đó, chỉ rõ những vấn đề hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong kiểm soát chi thƣờng xuyên tại KBNN huyện Cƣ Jút, tỉnh Đắk Nông. Những quan điểm, giải pháp và kiến nghị đƣợc đƣa ra trong luận văn có thể đƣợc vận dụng ngay vào thực tiễn công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên tại KBNN huyện Cƣ Jút, tỉnh Đắk Nông, để có chất lƣợng sử dụng NSNN một cách có hiệu quả nhất trong thời gian tới. 7. Cấu trúc của luận văn
8 Ngoài phần mở đầu và kết luận và danh mục tham khảo, nội dung nghiên cứu của luận văn đƣợc kết cấu thành 3 chƣơng, bao gồm: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về kiểm soát chi thƣờng xuyên tại Kho bạc Nhà nƣớc. Chƣơng 2: Thực trạng công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên tại KBNN Cƣ Jút, tỉnh Đắk Nông. Chƣơng 3: Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi thƣờng xuyên tại KBNN Cƣ Jút, tỉnh Đắk Nông.
9 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG XUYÊN QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC 1.1. Chi thƣờng uyên ng n sách nhà nƣớc 1.1.1. Tổng quan về chi Ngân sách Nhà nước 1.1.1.1. Chi Ngân sách Nhà nước Khái niệm NSNN Có rất nhiều quan niệm khác nhau về ngân sách Nhà nƣớc, tùy thuộc vào từng thời kỳ và từng quốc gia. Theo quan niệm của các nhà nghiên cứu kinh tế cổ điển thì: “Ngân sách Nhà nƣớc là một văn kiện tài chính mô tả các khoản thu, chi của Chính Phủ, đƣợc thiết lập hàng năm”. Mặt khác các nhà nghiên cứu kinh tế hiện đại thì cho rằng: “Ngân sách Nhà nƣớc là bảng liệt kê các khoản thu, chi bằng tiền mặt trong một giai đoạn nhất định của Nhà nƣớc”. NSNN luôn gắn liền với Nhà nƣớc, nó đƣợc dùng để chỉ các khoản thu nhập và các khoản chi tiêu của Nhà nƣớc đƣợc thể chế hóa bằng pháp luật. Cho đến nay, các Nhà nƣớc khác nhau đều tạo lập và sử dụng NSNN. Ở Việt Nam hiện nay, Theo luật ngân sách Nhà nƣớc (Luật số 83/2015/QH13) đƣợc thông qua tại kỳ họp thứ chín Quốc Hội khóa 13, ngày 25/6/2015[23] định nghĩa: Ngân sách nhà nƣớc là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nƣớc đƣợc dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nƣớc. Ngân sách nhà nƣớc gồm 2 loại đó là: - Ngân sách địa phƣơng: là các khoản thu ngân sách nhà nƣớc phân cấp cho cấp địa phƣơng hƣởng, thu bổ sung từ ngân sách trung ƣơng cho ngân sách địa phƣơng và các khoản chi ngân sách nhà nƣớc thuộc nhiệm vụ chi của cấp địa phƣơng.
10 - Ngân sách trung ƣơng: là các khoản thu ngân sách nhà nƣớc phân cấp cho cấp trung ƣơng hƣởng và các khoản chi ngân sách nhà nƣớc thuộc nhiệm vụ chi của cấp trung ƣơng. Đặc điểm của NSNN: NSNN có những đặc điểm chung như sau: - Hoạt động thu chi của NSNN luôn gắn chặt với quyền lực kinh tế - chính trị của nhà nƣớc và việc thực hiện các chức năng của nhà nƣớc, đƣợc nhà nƣớc tiến hành trên cơ sở những luật lệ nhất định; - Hoạt động NSNN là hoạt động phân phối lại các nguồn tài chính, nó thể hiện ở hai lĩnh vực thu và chi của nhà nƣớc; - NSNN luôn gắn chặt với sở hữu nhà nƣớc, luôn chứa đựng những lợi ích chung, lợi ích công cộng; - Hoạt động thu chi của NSNN đƣợc thực hiện theo nguyên tắc không hoàn trả trực tiếp là chủ yếu; - NSNN cũng có những đặc điểm nhƣ các quỹ tiền tệ khác. Vai trò của NSNN - Vai trò huy động các nguồn tài chính để đảm bảo nhu cầu chi tiêu của NN, phân phối lại các nguồn tài chính theo tỷ lệ hợp lý, nhằm đảm bảo, duy trì sức mạnh của bộ máy nhà nƣớc; - NSNN là công cụ điều tiết thị trƣờng, bình ổn giá cả và chống lạm phát. Điều chỉnh kinh tế vĩ mô của Nhà nƣớc thông qua định hƣớng đầu tƣ, điều chỉnh cơ cấu của nền kinh tế, thúc đẩy tăng trƣởng kinh tế…; - NSNN là công cụ định hƣớng phát triển sản xuất; - NSNN là công cụ điều chỉnh thu nhập giữa các tầng lớp dân cƣ. Thực hiện công bằng xã hội và giải quyết các vấn đề xã hội. 1.1.1.2. Quản lý chi Ngân sách Nhà nước - Quản lý chi NSNN, là quá trình Nhà nƣớc vận dụng chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nƣớc trong quản lý kinh tế, đồng thời sử dụng các công cụ và phương pháp quản lý chi thường xuyên NSNN là các chế độ, chính sách; Các tiêu chuẩn, định mức do các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban
11 hành tác động lên đối tượng và chủ thể quản lý nhằm tác động đến quá trình sử dụng các nguồn vốn của NSNN để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ do nhà nƣớc đảm nhiệm một cách có hiệu quả nhất. Lập dự toán chi NSNN Chu trình quản lý chi NSNN đƣợc hiểu là một vòng tròn khép kín lặp đi lặp lại từ khâu lập dự toán chi NSNN, chấp hành dự toán đến quyết toán chi NSNN, đƣợc cụ thể nhƣ sau: Lập dự toán chi NSNN là việc các cơ quan, đơn vị có trách nhiệm chi Ngân sách Nhà nƣớc phải tổ chức lập dự toán chi Ngân sách trong nhiệm vụ đƣợc giao và gửi cơ quan Tài chính cùng cấp, cơ quan Tài chính xem xét tổng hợp, lập dự toán trình UBND cùng cấp, UBND có trách nhiệm kiểm tra, xem xét dự toán Ngân sách của cấp mình trình HĐND cùng cấp quyết định và báo cáo cơ quan Tài chính cấp trên trực tiếp... Dự toán chi NSNN đã đƣợc phê chuẩn trở thành các chỉ tiêu pháp lệnh, các cơ quan nhà nƣớc, các đơn vị dự toán ngân sách các cấp khi nhận đƣợc số phân bổ về Ngân sách có trách nhiệm giao nhiệm vụ cho các đơn vị dự toán trực thuộc bảo đảm đúng với dự toán ngân sách đƣợc phê duyệt, không một tổ chức, cá nhân nào đƣợc thay đổi nhiệm vụ chi ngân sách đã đƣợc phân bổ khi chƣa có sự đồng ý của cơ quan có thẩm quyền. Lập dự toán là công việc ban đầu cho quá trình thực hiện của cả năm ngân sách do đó việc xây dựng dự toán mang ý nghĩa rất quan trọng, quyết định đến chất lƣợng, hiệu quả của toàn bộ các khâu trong chu trình quản lý NSNN. Một dự toán NSNN đúng đắn, có cơ sở khoa học và cơ sở thực tiễn sẽ có tác dụng quan trọng đối với việc phát triển kinh tế- xã hội, đối với việc đảm bảo cân đối về tài chính, ngân sách; đồng thời cũng tạo điều kiện thuận lợi rất lớn cho các khâu tiếp theo, đặc biệt là khâu chấp hành NSNN. Chấp hành dự toán chi NSNN Sau khi dự toán chi ngân sách nhà nƣớc đƣợc giao và đƣợc phê chuẩn, năm ngân sách bắt đầu thực hiện và việc quản lý chi NSNN đƣợc triển khai. Các cơ quan