Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Nghiên cứu những rào cản trong thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Quảng Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:201

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận án là tìm ra những kiến nghị và giải pháp cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Quảng Nam cũng như các ban ngành địa phương dựa trên những nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn về những rào cản trong thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Nghiên cứu những rào cản trong thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Quảng Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ĐOÀN NGỌC QUANG NGHIÊN CỨU NHỮNG RÀO CẢN TRONG THỰC THI CHIẾN LƢỢC TẠI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Hà Nội - 2019
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ĐOÀN NGỌC QUANG NGHIÊN CỨU NHỮNG RÀO CẢN TRONG THỰC THI CHIẾN LƢỢC TẠI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NAM Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 9340101.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HOÀNG VĂN HẢI Hà Nội - 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận án “Nghiên cứu những rào cản trong thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Quảng Nam” là kết quả nghiên cứu độc lập của cá nhân tôi, chưa được công bố trong bất kỳ một công trình nghiên cứu nào của người khác. Việc sử dụng kết quả, trích dẫn tài liệu của người khác đảm bảo theo đúng các quy định. Các nội dung trong trích dẫn và tham khảo các tài liệu, sách báo, thông tin được đăng tải trên các ấn phẩm, tạp chí và website theo danh mục tham khảo của luận án. Tác giả luận án Đoàn Ngọc Quang
LỜI CẢM ƠN Trước tiên, nghiên cứu sinh xin được bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS. Hoàng Văn Hải đã tận tình hướng dẫn, chỉ dạy cho nghiên cứu sinh trong suốt quá trình thực hiện luận án tiến sĩ. Nghiên cứu sinh cũng xin được trân trọng gửi lời cảm ơn đến Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo và các thầy, cô giảng viên của Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN nói chung, Ban lãnh đạo Viện Quản trị Kinh doanh và các thầy, cô giảng viên của Viện nói riêng đã nhiệt tình chỉ dẫn, góp ý cũng như tạo điều kiện cho nghiên cứu sinh trong quá trình học tập, đào tạo và nghiên cứu của mình. Tác giả cũng xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến những nhà lãnh đạo, nhà quản lý doanh nghiệp, các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã hỗ trợ, phối hợp, tạo điều kiện trong quá trình khảo sát, thu thập thông tin, số liệu nghiên cứu cũng như đưa ra những ý kiến hết sức hữu ích, thiết thực cho tác giả trong quá trình nghiên cứu khoa học và thực hiện viết Luận án. Xin chân thành cảm ơn! Tác giả luận án Đoàn Ngọc Quang
MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................... i DANH MỤC CÁC BẢNG ....................................................................................... ii DANH MỤC CÁC HÌNH ....................................................................................... vi MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RÀO CẢN TRONG THỰC THI CHIẾN LƢỢC ...............................9 1.1. Tổng quan công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về rào cản trong thực thi chiến lược................................................................................................................................................ 9 1.1.1. Tổng quan công trình nghiên cứu ngoài nước .................................................... 9 1.1.2. Tổng quan công trình nghiên cứu ở Việt Nam ..................................................14 1.1.3. Khoảng trống nghiên cứu ...................................................................................18 1.2. Cơ sở lý luận về rào cản trong thực thi chiến lược của doanh nghiệp nhỏ và vừa ....19 1.2.1. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa..................................................................19 1.2.2. Khái niệm và vai trò của chiến lược trong doanh nghiệp ................................23 1.2.3. Thực thi chiến lược trong doanh nghiệp ............................................................27 1.2.4. Những rào cản thường gặp trong thực thi chiến lược ......................................32 1.2.5. Mô hình và các giả thuyết nghiên cứu ...............................................................40 TÓM TẮT CHƢƠNG 1 ..........................................................................................44 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU .......................45 2.1. Quy trình nghiên cứu.................................................................................................................45 2.2. Thiết kế thang đo nghiên cứu ..................................................................................................48 2.2.1. Thang đo rào cản thực thi chiến lược ................................................................48 2.2.2. Thang đo kết quả thực thi chiến lược .................................................................52 2.3. Các phương pháp nghiên cứu .................................................................................................52 2.3.1. Phương pháp phỏng vấn sâu chuyên gia ...........................................................52 2.3.2. Phương pháp điều tra xã hội học .......................................................................53
2.3.3. Phương pháp nghiên cứu tình huống .................................................................54 2.3.4. Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu ............................................................55 2.4. Đánh giá sơ bộ thang đo nghiên cứu......................................................................................56 2.4.1. Đánh giá thang đo nghiên cứu bằng phương pháp định tính ..........................56 2.4.2. Đánh giá sơ bộ thang đo nghiên cứu bằng phương pháp định lượng .............57 2.5. Điều chỉnh thang đo, mô hình và giả thuyết nghiên cứu ..................................................61 TÓM TẮT CHƢƠNG 2 ..........................................................................................66 CHƢƠNG 3: PHÂN TÍCH CÁC RÀO CẢN TRONG THỰC THI CHIẾN LƢỢC TẠI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NAM .........................................................................................................67 3.1. Khái quát về doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Quảng Nam .......................67 3.1.1. Thực trạng phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Quảng Nam trong giai đoạn 2013 - 2016..........................................................................................67 3.1.2. Thành tựu và những tồn tại.................................................................................72 3.2. Kết quả nghiên cứu khảo sát về rào cản trong thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Quảng Nam .....................................................................79 3.2.1. Kết quả thống kê mô tả mẫu nghiên cứu............................................................79 3.2.2. Kết quả kiểm định thang đo ................................................................................82 3.2.3. Đánh giá các rào cản chiến lược .......................................................................86 3.2.4. Kết quả kiểm định các giả thuyết nghiên cứu ....................................................96 3.2.5. Tổng hợp kết quả nghiên cứu và bình luận .....................................................107 TÓM TẮT CHƢƠNG 3 ........................................................................................115 CHƢƠNG 4: NGHIÊN CỨU TÌNH HUỐNG VỀ RÀO CẢN TRONG THỰC THI CHIẾN LƢỢC TẠI MỘT SỐ DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NAM .......................................................................................................116 4.1 Công ty cổ phần Đất Quảng ...................................................................................................116 4.1.1 Giới thiệu chung về Công ty cổ phần Đất Quảng ............................................116 4.1.2 Các rào cản trong thực thi chiến lược tại Công ty Cổ phần Đất Quảng .......117
4.2 Công ty TNHH Dịch vụ Hoa Nam........................................................................................123 4.2.1 Khái quát chung về Công ty TNHH Dịch vụ Hoa Nam ...................................123 4.2.2 Các rào cản trong thực thi chiến lược tại Công ty TNHH Dịch vụ Hoa Nam .......................................................................................................................................124 4.3 Hợp tác xã Nông nghiệp Ái Nghĩa.........................................................................................127 4.3.1 Khái quát về Hợp tác xã Nông nghiệp Ái Nghĩa ..............................................127 4.3.2 Các rào cản trong thực thi chiến lược tại HTX Ái Nghĩa ................................128 TÓM TẮT CHƢƠNG 4 ........................................................................................132 CHƢƠNG 5: CÁC KIẾN NGHỊ VÀ ĐỀ XUẤT NHẰM VƢỢT QUA CÁC RÀO CẢN THỰC THI CHIẾN LƢỢC CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NAM .............................................133 5.1. Định hướng phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Quảng Nam ...133 5.2. Các đề xuất với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại địa bàn tỉnh Quảng Nam ............136 5.2.1. Hạn chế tối đa sự ảnh hưởng môi trường ngành đến thực thi chiến lược của doanh nghiệp ................................................................................................................136 5.2.2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và tăng cường truyền thông về chiến lược cho nhân viên .......................................................................................................137 5.2.3. Nhóm giải pháp hạn chế rào cản Cấu trúc và văn hoá ảnh hưởng tiêu cực đến thành công của chiến lược ..........................................................................................141 5.2.4. Giảm thiểu tác động của các yếu tố vĩ mô đến thực thi chiến lược của doanh nghiệp ...........................................................................................................................143 5.2.5. Sử dụng tối đa nguồn lực trong hoạt động thực thi chiến lược ......................144 5.3. iến nghị, đề uất với các cơ sở đào tạo, hiệp hội, các tổ chức .....................................145 5.4. Kiến nghị đối với các cơ quan hữu quan ............................................................................146 5.4.1. Kiến nghị với UBND tỉnh Quảng Nam ............................................................146 5.4.2 Kiến nghị với các cơ quan quản lý nhà nước liên quan ..................................150 5.5. Hạn chế của luận án và hướng nghiên cứu tiếp theo.......................................................152 5.5.1. Hạn chế của luận án..........................................................................................152
5.5.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo .............................................................................154 TÓM TẮT CHƢƠNG 5 ........................................................................................156 KẾT LUẬN ............................................................................................................157 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................159 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ ...............163 PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT NGUYÊN NGHĨA STT KÝ HIỆU Tiếng Anh Tiếng Việt Association of South East Hiệp hội các Quốc gia 1. ASEAN Asian Nations Đông Nam Á 2. BGĐ Ban Giám đốc 3. BSC Balanced Scorecard Thẻ điểm cân bằng 4. CBCNV Cán bộ công nhân viên 5. CP Cổ phần 6. DN Doanh nghiệp 7. DNNN Doanh nghiệp nhà nước 8. DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa Ma trận đánh giá các yếu tố 9. EFE External Factor Evaluation bên ngoài 10. EU European Union Liên minh Châu Âu 11. FTA Free trade agreement Hiệp định thương mại tự do 12. GTTB Giá trị trung bình 13. HTX Hợp tác xã Ma trận đánh giá các yếu tố 14. IFE Internal Factor Evaluation bên trong 15. NN Nhà nước 16. QLNN Quản lý nhà nước 17. R&D Research & development Nghiên cứu và phát triển 18. TNHH Trách nhiệm hữu hạn i
DANH MỤC CÁC BẢNG STT Bảng Nội dung Trang Định nghĩa về doanh nghiệp vừa và nhỏ với tiêu chuẩn Liên 1 Bảng 1.1 22 minh châu Âu. Tiêu chí phân loại doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam theo 2 Bảng 1.2 23 Nghị định số 39/2018/NĐ-CP 3 Bảng 1.3 Những rào cản thường gặp trong thực thi chiến lược 38 4 Bảng 2.1 Rào cản từ nhà lãnh đạo 49 5 Bảng 2.2 Rào cản từ nhân viên thực hiện chiến lược 50 6 Bảng 2.3 Rào cản từ nội bộ tổ chức 50 7 Bảng 2.4 Rào cản từ môi trường bên ngoài 51 8 Bảng 2.5 Thang đo kết quả thực thi chiến lược 52 Kết quả phân tích EFA và độ tin cậy thang đo Rào cản từ nhà 9 Bảng 2.6 57 lãnh đạo Kết quả phân tích EFA và độ tin cậy thang đo Rào cản từ nhân 10 Bảng 2.7 58 viên thực thi chiến lược 11 Bảng 2.8 Kết quả phân tích EFA của thang đo rào cản từ nội bộ tổ chức 58 Kết quả phân tích độ tin cậy các thang đo rào cảntừ yếu tố nội bộ 12 Bảng 2.9 59 tổ chức Kết quả phân tích EFA thang đo rào cản từ môi trường bên 13 Bảng 2.10 60 ngoài Kết quả phân tích độ tin cậy các thang đo rào cản từ yếu tốmôi 14 Bảng 2.11 60 trường bên ngoài Kết quả phân tích EFA và độ tin cậy thang đo Kết quả thực thi 15 Bảng 2.12 61 chiến lược ii
STT Bảng Nội dung Trang 16 Bảng 2.13 Các thang đo rào cản thực thi chiến lược (điều chỉnh) 61 Số doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2013 – 17 Bảng 3.1 2016 phân theo loại hình doanh nghiệp (tính đến 31/12 hàng 68 năm) Số doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Nam, giai đoạn 2013 – 18 Bảng 3.2 69 2016 phân theo ngành kinh tế (tính đến 31/12 hàng năm) Vốn sản xuất kinh doanh bình quân hàng năm của các doanh 19 Bảng 3.3 nghiệp đang hoạt động phân theo loại hình doanh nghiệp, giai 70 đoạn 2013-2016 Vốn sản xuất kinh doanh bình quân hàng năm của các doanh 20 Bảng 3.4 nghiệp đang hoạt động phân theo ngành kinh tế, giai đoạn 2013 - 71 2016 Doanh thu thuần sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp 21 Bảng 3.5 đang hoạt động, phân theo loại hình doanh nghiệp giai đoạn 72 2013-2016 (tại thời điểm 31/12 hàng năm) 22 Bảng 3.6 Thống kê mô tả mẫu khảo sát 80 Kết quả phân tích độ tin cậy các thang đo rào cản thực thi chiến 23 Bảng 3.7 82 lược Kết quả phân tích độ tin cậy thang đo Kết quả thực thi chiến 24 Bảng 3.8 84 lược 25 Bảng 3.9 Kết quả phân tích EFA các thang đo rào cản chiến lược 84 26 Bảng 3.10 Kết quả phân tích EFA thang đo Kết quả thực thi chiến lược 86 Năm rào cản có tầm ảnh hưởng mạnh nhất theo ngành hoạt 27 Bảng 3.11 88 động 28 Bảng 3.12 Năm rào cản có tầm ảnh hưởng thấp nhất theo ngành hoạt động 89 iii
STT Bảng Nội dung Trang Năm rào cản có tầm ảnh hưởng mạnh nhất theo thời gian hoạt 29 Bảng 3.13 91 động Năm rào cản có tầm ảnh hưởng thấp nhất theo thời gian hoạt 30 Bảng 3.14 92 động Năm rào cản có tầm ảnh hưởng mạnh nhất theo quy mô doanh 31 Bảng 3.15 94 nghiệp Năm rào cản có tầm ảnh hưởng thấp nhất theo quy mô doanh 32 Bảng 3.16 95 nghiệp Kết quả phân tích tương quan các biến trong mô hình nghiên 33 Bảng 3.17 97 cứu 34 Bảng 3.18 Kết quả phân tích hồi quy 99 35 Bảng 3.19 So sánh sự thành công chiến lược giữa các nhóm ngành 101 So sánh kết quả thực thi chiến lược giữa các nhóm loại hình 36 Bảng 3.20 102 doanh nghiệp So sánh kết quả thực thi chiến lược theo mức độ công bố văn 37 Bảng 3.21 103 bản chiến lược So sánh kết quả thực thi chiến lược theo nhóm ngành và loại 38 Bảng 3.22 104 hình doanh nghiệp So sánh kết quả thực thi chiến lược theo số năm hoạt động và 39 Bảng 3.23 106 nhóm ngành 40 Bảng 3.24 Tổng hợp kết quả kiểm định giả thuyết nghiên cứu 107 Sản lượng & giá bán bình quân gạch của Công ty Cổ phần Đất 41 Bảng 4.1 117 Quảng tiêu thụ thực tế qua các năm (từ năm 2012 – 2017) Kế hoạch tiêu thụ sản phẩm từ năm 2019 đến 2023 của Công ty 42 Bảng 4.2 120 Cổ phần Đất Quảng iv
STT Bảng Nội dung Trang Kết quả hoạt động trong hai năm 2016 và 2017 của Công ty 43 Bảng 4.3 124 TNHH Dịch vụ Hoa Nam 44 Bảng 4.4 Tổng kết tài chính HTX nhiệm kỳ 2013-2017 128 v
DANH MỤC CÁC HÌNH TT Hình Nội dung Trang 1 Hình 1.1 Mô hình nghiên cứu 42 2 Hình 2.1 Quy trình nghiên cứu 45 3 Hình 2.2 Mô hình nghiên cứu được điều chỉnh 63 Kết quả thực thi chiến lược theo ngành và loại hình 4 Hình 3.1 105 doanh nghiệp Kết quả thực thi chiến lược theo số năm hoạt động 5 Hình 3.2 106 và loại hình doanh nghiệp vi
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Qua quá trình tìm hiểu và nghiên cứu, có thể thấy quản trị chiến lược vừa có tính khoa học vừa có tính nghệ thuật. Bên cạnh các hoạt động quản trị khác, quản trị chiến lược đóng góp vào sự thành công lâu dài của mỗi đơn vị, doanh nghiệp. Nhận thức đúng đắn được vai trò của chiến lược và quản trị chiến lược trong doanh nghiệp sẽ giúp các doanh nghiệp nắm bắt các cơ hội phát triển và giành được vị thế cạnh tranh bền vững trên thị trường. Tại hầu hết mỗi doanh nghiệp, quy trình quản trị chiến lược bao gồm 3 giai đoạn: hoạch định, thực thi và kiểm soát chiến lược. Trong toàn bộ quy trình quản trị chiến lược, thực thi chiến lược là giai đoạn mang tính chất quyết định đến sự thành công của công ty và thường được đánh giá là một giai đoạn khó khăn, nhiều thách thức. Một chiến lược được hoạch định tốt nhưng lại không được thực thi hoặc thực thi không tốt thì công ty sẽ không thể đạt được thành công. Trong khi đó thực thi chiến lược lại luôn là một thách thức lớn đối với các công ty. Khả năng thực thi chiến lược là yếu tố quyết định sự thành công hay thất bại chiến lược của công ty vì thực thi chiến lược chính là giai đoạn chuyển những ý đồ chiến lược của công ty thông qua một loạt những hành động để đạt được kết quả mong muốn. Rất nhiều nghiên cứu đã tập trung vào giai đoạn hoạch định chiến lược, từ đó tìm ra các mô hình, công cụ hỗ trợ cho việc hoạch định chiến lược trong doanh nghiệp. Nhưng không có nhiều những nghiên cứu về giai đoạn thực thi chiến lược của doanh nghiệp, trong khi thực thi chiến lược lại là một giai đoạn mang tính then chốt, tạo nên sự thành công lâu dài của các doanh nghiệp và giai đoạn này cũng thường nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp. Thực tế đã được công bố trên thế giới cho thấy: nhiều tổ chức thất bại trong giai đoạn thực thi chiến lược, mặc dù họ có thể đã có những chiến lược được hoạch định kỹ lưỡng. Như công bố của Gurowitz (2007) trên tạp chí Fortune “Có không đến 10% các chiến lược hoạch định tốt được thực thi một cách hiệu quả”. Một nghiên cứu khác được công bố trên tạp chí The Times (2007) cũng chỉ ra rằng “Có 1
đến 80% trong số các công ty được nghiên cứu có chiến lược phù hợp nhưng chỉ 14% số công ty đó thực thi tốt chiến lược”. Các số nghiên cứu khác cùng thời cũng đã cho kết quả tương tự. Đã từ lâu các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên thế giới được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm nghiên cứu. Có thể nói các doanh nghiệp nhỏ và vừa đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế tại rất nhiều quốc gia trên thế giới. Ở cấp độ vĩ mô, các doanh nghiệp nhỏ và vừa đã tạo ra phần lớn việc làm mới ở các nước OECD kể từ những năm 1970 (Peacock 2004) và đóng góp chung của các doanh nghiệp này cho GDP tương ứng. Ở cấp độ vi mô, các doanh nghiệp nhỏ và vừa được các chính phủ coi là một yếu tố then chốt để tái tạo kinh tế và cộng đồng khu vực. Thông qua sự tăng trưởng của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhân viên của các công ty lớn đã bị thu hút trở lại những doanh nghiệp nhỏ hơn (Storey 1994; Frank & Landstrom 1998). Thông qua hiệu ứng số nhân, việc làm này mang lại thu nhập cho các khu vực kích thích hoạt động kinh tế địa phương, từ đó thúc đẩy sự giàu có và tạo thêm việc làm (Walker & Webster 2004). Sự hiện diện của các doanh nghiệp nhỏ và vừa cùng với các công ty lớn mang lại sự cân bằng cạnh tranh và cấu trúc quan trọng cho các ngành công nghiệp và dịch vụ (Beaver & Jennings 2000; Peacock 2004). Về mặt hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp nhỏ và vừa thường chiếm thị trường phân mảnh hoặc thị trường ngách mà các doanh nghiệp lớn không thể tham gia kinh tế hoặc không muốn tham gia vì những cân nhắc lợi nhuận rủi ro hấp dẫn (Brouthers, Andriessen & Nicolaes 1998). Và mặc dù khả năng đầu tư nghiên cứu và phát triển (R & D) nói chung bị hạn chế, các doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn đóng góp tích cực vào hoạt động đổi mới (Acs & Audretsch 1990). Ví dụ, Peacock (2004) đã báo cáo rằng các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Úc đã đóng góp 54% cho tất cả các cải tiến công nghệ quan trọng, mặc dù tỷ lệ đầu tư R & D của họ chỉ chiếm 20% chi phí đổi mới kỹ thuật. Với vai trò quan trọng của mình trong nền kinh tế, việc nghiên cứu thực thi chiến lược trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm. Một nghiên cứu của Regan và Ghobadian (2007) đã xác định rằng các doanh nghiệp nhỏ và vừa tập trung vào việc soạn thảo và xây dựng kế hoạch chiến 2
lược và ít nỗ lực hơn trong việc thực thi nó khiến cho việc hoạch định chiến lược thành một bài tập trên giấy do đó không thể đạt được các mục tiêu chiến lược. Brinkschröder (2014) lưu ý rằng các tổ chức đầu tư nhiều thời gian và nguồn lực vào việc hoạch định chiến lược, nhưng rất ít thành công trong việc thực thi chiến lược. Theo Shah (2005) thực thi chiến lược là phần khó khăn và quan trọng nhất trong quản lý chiến lược có ảnh hưởng đến lợi thế cạnh tranh. Trong những năm gần đây, Việt Nam cũng có nhiều doanh nghiệp đã nhận thức được tầm quan trọng của việc hoạch định chiến lược và đã xây dựng được chiến lược. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng thành công khi đưa các chiến lược đó vào thực thi. Tại địa bàn tỉnh Quảng Nam, tính đến 31/12/2016 có gần 5.293 doanh nghiệp đang hoạt động, trong đó hầu hết là doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa. Số doanh nghiệp siêu nhỏ (có dưới 10 lao động) cũng chiếm đến hơn 50% tổng số doanh nghiệp. Xét theo quy mô vốn, có đến hơn 50% số doanh nghiệp có số vốn dưới 5 tỷ đồng, đáng chú ý là số lượng các doanh nghiệp ngoài nhà nước thì có số lượng lớn 5.126 doanh nghiệp nhưng hầu như lại có quy mô vốn khá nhỏ. Với tình hình hiện tại của các doanh nghiệp trên địa bàn Tỉnh thì hệ quả dễ nhận thấy là các doanh nghiệp còn hoạt động thiếu chiến lược lâu dài và nếu doanh nghiệp đã có chiến lược thì việc thực thi các chiến lược đó cũng có thể gặp những khó khăn do chưa lường hết các rào cản trong quá trình thực thi. Một minh chứng cho điều này là: theo bảng xếp hạng PCI năm 2016, Quảng Nam đứng thứ 10 trên tổng số 63 tỉnh thành phố, dù ở vị thế khá cao nhưng những chỉ số thành phần như: Hỗ trợ doanh nghiệp, tính năng động, chi phí không chính thức vẫn có số điểm thấp. Nhìn chung, với môi trường kinh doanh hiện tại thì các doanh nghiệp sẽ gặp không ít các khó khăn, chưa kể đến các yếu tố rào cản nội bộ trong doanh nghiệp. Với vai trò quan trọng như vậy, nhưng việc nghiên cứu hoạt động quản trị chiến lược trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn chưa được coi trọng và nghiên cứu đúng mức. Hầu hết các đề tài nghiên cứu về chủ đề này thường nhằm vào những doanh nghiệp có quy mô lớn. Thực tế đó cho thấy, việc nghiên cứu tìm ra các rào cản thực sự trong giai đoạn thực thi chiến lược và mức độ ảnh hưởng của nó đến kết quả hoạt động của 3
doanh nghiệp là rất cần thiết để từ đó tìm ra những giải pháp phù hợp nhằm thúc đẩy việc thực thi thành công chiến lược. Tuy nhiên, khảo sát các đề tài nghiên cứu trong nước thì hầu hết các nghiên cứu của các học giả tập trung nhiều vào nghiên cứu xây dựng và hoạch định chiến lược mà chưa có nhiều tác giả nghiên cứu vào giai đoạn thực thi chiến lược, đặc biệt là nghiên cứu các rào cản trong quá trình thực thi chiến lược của doanh nghiệp. Chính vì vậy đòi hỏi phải có nhiều nghiên cứu chuyên sâu hơn về lĩnh vực này. Việc hoạch định chiến lược và thực thi tốt chiến lược liên quan rất lớn tới yếu tố con người không chỉ là lãnh đạo doanh nghiệp mà còn là toàn thể đội ngũ nhân viên trong doanh nghiệp. Yếu tố con người luôn gắn liền với văn hoá đặc trưng, cách suy nghĩ của họ trong việc thực hiện công việc. Tại Việt Nam, mỗi vùng miền khác nhau có những nét đặc trưng về văn hoá, khu vực sống khác nhau dẫn đến cách suy nghĩ khác nhau. Chính vì vậy, việc nghiên cứu một vùng miền đặc thù như địa bàn tỉnh Quảng Nam cũng là một yêu cầu cần thiết, từ đó tìm ra những điểm đặc thù trong các rào cản thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại địa bàn này. Xuất phát từ những vấn đề lý luận và thực tiễn nói trên, tác giả lựa chọn đề tài: “Nghiên cứu những rào cản trong thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Quảng Nam” làm đề tài nghiên cứu của Luận án. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận án là tìm ra những kiến nghị và giải pháp cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Quảng Nam cũng như các ban ngành địa phương dựa trên những nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn về những rào cản trong thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Luận án có các nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể nhằm đạt được mục tiêu nghiên cứu đề ra, bao gồm: - Hệ thống hóa các quan điểm về các rào cản trong thực thi chiến lược. 4
- Phân tích thực trạng rào cản trong thực thi chiến lược tại các DNNNVV trên địa bàn tỉnh Quảng Nam. - Đo lường ảnh hưởng của các rào cản thực thi chiến lược đến kết quả thực thi chiến lược và đánh giá sự khác biệt về kết quả thực thi chiến lược theo đặc điểm của các DNNVV trên địa bàn tỉnh Quảng Nam - Đưa ra đề xuất và kiến nghị nhằm vượt qua các rào cản trong thực thi chiến lược của các DNNNVV trên địa bàn tỉnh Quảng Nam. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của Luận án là các rào cản trong thực thi chiến lược của các DNNVV trong lĩnh vực kinh tế tư nhân trên địa bàn tỉnh Quảng Nam. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về nội dung: Nội dung nghiên cứu được giới hạn ở các rào cản trong thực thi chiến lược của các DNNVV. Phạm vi về không gian: Luận án nghiên cứu các doanh nghiệp sản xuất có quy mô nhỏ và vừa trong 3 nhóm ngành chủ đạo trên địa bàn tỉnh Quảng Nam gồm: (1) Nông, lâm nghiệp và thủy sản, (2) Công nghiệp chế biến, chế tạo, (3) Xây dựng. Phạm vi về thời gian: Luận án nghiên cứu giai đoạn thực thi chiến lược của các doanh nghiệp trong vòng 5 năm, từ 2013 đến 2018. 4. Các câu hỏi nghiên cứu Trong khuôn khổ nghiên cứu của Luận án, tác giả đặt ra các câu hỏi nghiên cứu. Cụ thể như sau: - Có những nhóm rào cản nào trong quá trình thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp sản xuất nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Quảng Nam? - Mức độ ảnh hưởng của các rào cản thực thi chiến lược đến sự thành công của chiến lược như thế nào? - Có sự khác biệt giữa các rào cản trong thực thi chiến lược tại các DNNVV tại các Đối với những nhóm doanh nghiệp phân loại theo các tiêu chí đặc điểm doanh nghiệp khác nhau thì rào cản trong quá trình thực thi chiến lược có khác nhau không? 5
5. Tính mới và những đóng góp của Luận án Luận án có những điểm mới và đóng góp về mặt học thuật và thực tiễn như sau: 5.1. Đóng góp về lý luận Với việc nghiên cứu các rào cản trong việc thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong địa bàn tỉnh Quảng Nam một cách nghiêm túc và tâm huyết, tác giả đã thực hiện được Luận án:“Nghiên cứu những rào cản trong thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Quảng Nam”. Thông qua các nghiên cứu của mình để kh ng định về sự đóng góp về mặt lý luận, có thể thấy rằng Luận án đã hệ thống hóa và làm r hơn các tiếp cận lý thuyết về khái niệm, vai trò của việc nghiên cứu rào cản trong thực thi chiến lược tại doanh nghiệp. Đây chính là một tập hợp những rào cản đến thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp đã được nghiên cứu ở một số tài liệu khoa học. Việc hệ thống hóa lý thuyết cũng được thực hiện với kết quả tổng hợp về những rào cản trong thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa, nội suy từ các nghiên cứu về nghiên cứu rào cản trong thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp nói chung. Luận án cũng đã đưa ra cơ sở lý luận về chiến lược, xây dựng chiến lược, thực thi chiến lược và làm tiền đề quan trọng cho việc tìm ra các rào cản trong việc thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp. 5.2. Đóng góp về thực tiễn Những đóng góp về mặt thực tiễn của Luận án thể hiện qua một số kết quả nghiên cứu. Trước hết, Luận án đã đưa ra được nhận định về một số đặc điểm trong rào cản thực thi chiến lược của các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tác giả cũng bước đầu tìm ra một số điểm đặc trưng trong rào cản thực thi chiến lược của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại địa bàn tỉnh Quảng Nam khác với các tỉnh khác. Việc nhận diện được rào cản trong thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa tỉnh Quảng Nam với một số đặc điểm tiêu biểu đã hoàn thành mục tiêu nghiên cứu thứ nhất của Luận án, cũng như trả lời được câu hỏi nghiên cứu số 1. Tiếp theo, việc khảo sát về rào cản trong thực thi chiến lược tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại tỉnh Quảng Nam cả ở trên diện rộng và tại các doanh nghiệp nghiên cứu tình huống cũng đã cung cấp những thông tin hữu ích về những rào cản 6