Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:117

Thêm vào BST

Báo xấu

51
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội, Luận văn đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- PHẠM THỊ THANH HIÊN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NHẬP KHẨU NGUYÊN, PHỤ LIỆU DỆT MAY TẠI CỤC HẢI QUAN THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG Hà Nội - Năm 2020
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- PHẠM THỊ THANH HIÊN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NHẬP KHẨU NGUYÊN, PHỤ LIỆU DỆT MAY TẠI CỤC HẢI QUAN THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành Quản lý kinh tế Mã số: 60340410 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS LÊ DANH TỐN XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội - Năm 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Lê Danh Tốn, các số liệu được sử dụng trong luận văn là trung thực, có xuất xứ, rõ ràng. Hà Nội, ngày tháng 1 năm 2020 Tác giả Phạm Thị Thanh Hiên i
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới Trường Đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội) cùng các thầy cô giáo tham gia giảng dạy đã cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc và đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập nghiên cứu. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Lê Danh Tốn - người thầy trực tiếp hướng dẫn khoa học đã tận tâm giúp đỡ và chỉ dẫn cho tôi những kiến thức cũng như phương pháp luận trong suốt thời gian nghiên cứu, hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn: Ban lãnh đạo và toàn thể các đồng nghiệp đang công tác tại Cục Hải quan thành phố Hà Nội đã cung cấp số liệu và những thông tin hữu ích, những người thân, bạn bè đã động viên, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng 1 năm 2020 Tác giả Phạm Thị Thanh Hiên ii
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................... 1 2. Câu hỏi nghiên cứu của luận văn ...................................................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................... 3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 4 5. Kết cấu của luận văn ......................................................................................... 5 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ HẢI QUAN ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG NHẬP KHẨUNGUYÊN, PHỤ LIỆU ĐỂ GIA CÔNG XUẤT KHẨU HÀNG DỆT MAY ............................................................................................... 6 1.1.Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ............................... 6 1.1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan .......................................................... 6 1.1.2. Những kết quả chủ yếu của các công trình nghiên cứu và khoảng trống trong nghiên cứu ................................................................................................... 9 1.2. Lý luận chung về quản lý hải quan đối với hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may .................................. 10 1.2.1. Một số khái niệm cơ bản ........................................................................... 10 1.2.2. Nội dung của công tác quản lý hải quan đối với hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may. ...................................... 19 1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hải quan đối với hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may. .................... 28 1.2.4. Tiêu chí đánh giá hoạt động quản lý hải quan đối với công tác quản lý nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may. .................... 31 1.3. Kinh nghiệm của một số cục hải quan về quản lý nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may và bài học rút ra cho cục hải quan Hà Nội ....................................................................................................... 33 1.3.1. Kinh nghiệm của một số Cục Hải quan .................................................... 33 1.3.2. Bài học rút ra cho Cục Hải quan Hà Nội ................................................. 34 iii
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................ 36 2.1. Phƣơng pháp thu thập tài liệu, số liệu, dữ liệu........................................ 36 2.1.1. Phương pháp thu thập thông tin, tài liệu, số liệu thứ cấp ........................ 36 2.1.2. Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp ....................................................... 37 2.2. Phƣơng pháp xử lý thông tin, tài liệu, số liệu .......................................... 39 2.2.1. Phương pháp thống kê mô tả .................................................................... 39 2.2.2. Phương pháp phân tích tổng hợp .............................................................. 40 2.2.3. Phương pháp so sánh ................................................................................ 41 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NHẬP KHẨU NGUYÊN, PHỤ LIỆU ĐỂ GIA CÔNG XUẤT KHẨU HÀNG DỆT MAYTẠI CỤC HẢI QUAN THÀNH PHỐ HÀ NỘI .................................... 43 3.1.Tổng quan về Cục Hải Quan Thành phố Hà Nội và các doanh nghiệp nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may do Cục Hải quan Thành phố Hà Nội quản lý .............................................................. 43 3.1.1. Tổng quan về Cục Hải Quan thành phố Hà Nội ....................................... 43 3.1.2. Khái quát về các doanh nghiệp nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may do Cục Hải quan TP Hà Nội quản lý ........................... 48 3.2. Phân tích thực trạng quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội .... 49 3.2.1. Thực trạng công tác lập kế hoạch quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công hàng dệt may xuất khẩu ..................................................... 49 3.2.2. Tổ chức thực hiện mục tiêu và kế hoạch quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công hàng dệt may xuất khẩu ....................................... 52 3.2.3. Kiểm tra, giám sát công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công hàng dệt may xuất khẩu: .......................................................... 70 3.3 Đánh giá chung về công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội. ...................................................................................................................... 73 3.3.1. Những kết quả chủ yếu .............................................................................. 73 3.3.2. Những hạn chế tồn tại ............................................................................... 76 3.3.3. Nguyen nhan của hạn chế ......................................................................... 77 iv
CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NHẬP KHẨU NGUYÊN, PHỤ LIỆU ĐỂ GIA CÔNG XUẤT KHẨU HÀNG DỆT MAY TẠI CỤC HẢI QUAN THÀNH PHỐ HÀ NỘI .... 81 4.1. Bối cảnh quốc tế và trong nƣớc ................................................................ 81 4.1.1. Bối cảnh quốc tế ........................................................................................ 81 4.1.2. Bối cảnh trong nước .................................................................................. 82 4.2. Quan điểm, định hƣớng hoàn thiện quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội ............................................................................................. 83 4.2.1 Quan điểm quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội ................................... 83 4.2.2 Định hướng hoàn thiện công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội .... 84 4.3. Một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện quản lý hoạt động nhập nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội ............................................................................................. 86 4.3.1. Hoàn thiện công tác kế hoạch hóa quản lý hải quan đối với nguyên, phụ liệu nhập khẩu để gia công xuất khẩu hàng dệt may .......................................... 86 4.3.2. Hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện mục tiêu và kế hoạch quản lý hoạt động nhập nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may. .................... 88 4.3.3. Tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động nhập nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may. ............................................................................. 93 4.3.4. Phát triển nguồn nhân lực, nâng cao chất lượng cán bộ công chức Hải quan tại đơn vị: ................................................................................................... 97 4.3.5. Nâng cao hiệu quả sử dụng cong nghẹ thong tin trong quản lý hoạt động nhập nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may: ............................. 98 KẾT LUẬN ...................................................................................................... 101 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 103 PHỤ LỤC ......................................................................................................... 106 v
DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Nội dung Trang Bảng 2.1 Mô tả mẫu khảo sát 38 Khảo sát về công tác xác định mục đích, và lập kế 52 Bảng 3.1 hoạch quản lý nhập khẩu nguyên, phụ liệu cho gia công hàng dệt may xuất khẩu Bảng 3.2 Kết quả thông báo đến cơ sở gia công 53 Bảng 3.3 Kết quả thông báo hợp đồng gia công hàng hoá 54 Bảng 3.4 Kết quả thông báo mã nguyên, phụ liệu 55 Khảo sát về công tác quản lý định mức nhập khẩu 60 Bảng 3.5 nguyên, phụ liệu cho gia công hàng dệt may xuất khẩu ở Cục Hải quan thành phố Hà Nội Tỷ lệ nguyên, phụ liệu phục vụ gia công hàng dệt 63 Bảng 3.6 may xuất khẩu được thông quan Kết quả thực hiện các thủ tục hải quan đối với xuất 64 Bảng 3.7 khẩu sản phẩm gia công từ năm 2014 -2018 Khảo sát đánh giá về công tác tiếp xúc doanh nghiệp 66 Bảng 3.8 nhập khẩu nguyên, phụ liệu cho gia công hàng dệt may xuất khẩu ở Cục Hải quan thành phố Hà Nội Tỷ lệ nguyên, phụ liệu phục vụ gia công hàng dệt may 67 Bảng 3.9. xuất khẩu tồn kho qua các năm 2016, 2017, 2018 DANH MỤC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ STT Nội dung Trang Hình 3.1 Cơ cấu tổ chức của Cục Hải quan thành phố Hà Nội 47 Thủ tục quản lý định mức nhập khẩu nguyên, phụ liệu 57 Sơ đồ 3.1. cho gia công hàng dệt may xuất khẩu ở Cục Hải quan thành phố Hà Nội vi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT 1. Danh mục chữ viết tắt Tiếng Việt Chữ viết tắt Giải nghĩa CP Cổ phần DN Doanh nghiệp DV Dịch vụ GDP Tổng sản phẩm quốc nội GS Giáo sư NS Nhân sự NK Nhập khẩu QL Quản lý QLNN Quản lý nhà nước TNHH Trách nhiệm hữu hạn TS Tiến sỹ VN Việt Nam XK Xuất khẩu XNK Xuất nhập khẩu 2. Danh mục chữ viết tắt Tiếng Anh Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Anh Nghĩa tiếng Việt OECD Organization for Economic Co- Tổ chức hợp tác và phát triển operation andDevelopment kinh tế WTO World Trade Organization Tổ chức thương mại thế giới vii
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Từ khi gia nhập WTO đến nay nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển. Với sự tham gia của các doanh nghiệp Việt Nam vào hoạt động thương mại quốc tế ngày càng mạnh mẽ thì hoạt động nhập khẩu, xuất khẩu hàng hóa tại Việt Nam ngày càng trở nên quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của quốc gia. Kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam ngày càng tăng cao và một trong những loại hình chiếm tỷ trọng lớn nhất là hàng hoá gia công tại Việt Nam (chiếm tới 40% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước). Trong số các ngành gia công xuất khẩu mũi nhọn của Việt Nam thì gia công xuất khẩu hàng dệt may không chỉ có doanh số lớn mà còn giải quyết việc làm cho hàng triệu lao động xã hội góp phần ổn định cuộc sống cho hàng chục triệu người. Theo số liệu thống kê trong sáu tháng đầu năm 2017, xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam đạt trên 4,8 tỷ USD nhưng nhập khẩu nguyên phụ liệu cũng vượt hơn 4 tỷ USD. Kim ngạch nhập khẩu nguyên phụ liệu của ngành dệt may trong 6 tháng đầu năm đã tăng 38,5% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với các lợi thế trên, gia công xuất khẩu hàng dệt may ở Việt Nam được hỗ trợ về chính sách thuế nên thực tế xảy ra các hiện tượng tiêu cực như: tình trạng vi phạm luật hải quan, gian lận thương mại, trốn thuế và làm mất ổn định thị trường hàng dệt may trong nước.....những tiêu cực này đều xuất phát trong quá trình nhập khẩu nguyên phụ liệu dệt may. Hải quan là cơ quan có nhiệm vụ quản lý và giám sát hoạt động xuất nhập khẩu nói chung trong đó bao gồm hoạt động gia công xuất khẩu cũng như làm thủ tục xuất nhập khẩu cho hàng gia công. Tất cả các khâu từ tiếp nhận hợp đồng gia công, nhập khẩu nguyên liệu từ nước ngoài vào đến xuất khẩu thành phẩm đều đặt dưới sự quản lý nhà nước về Hải quan. 1
Những năm gần đây, hoạt động hàng hóa nhận gia công nói chung tại Việt Nam đã bộc lộ nhiều bất cập như hệ thống văn bản pháp lý thiếu đồng bộ, tính ổn định kém; nhiều quy định chưa rõ ràng; việc quản lý nhà nước đối với hoạt động này chưa được quan tâm đúng mức. Để gia công xuất khẩu hàng dệt may phát triển lành mạnh, có lợi cho nền kinh tế, đồng thời hạn chế tối đa những tiêu cực thì vấn đề đặt ra là làm thế nào để quản lý khâu nhập khẩu nguyên, phụ liệu của hoạt động gia công xuất khẩu chặt chẽ, đảm bảo nguyên, phụ liệu được sử dụng đúng với mục đích gia công, được miễn thuế nhập khẩu đúng với bản chất của loại hình nhập khẩu (nhập để gia công sản xuất xuất khẩu). Trong khi thực tế, để quản lý khâu nhập khẩu nguyên, phụ liệu thì cơ quan hải quan còn phải quan tâm, kiểm soát cả những khâu liên quan khác đến hoạt động gia công xuất khẩu, như: tổ chức sản xuất, xuất khẩu hàng gia công, quyết toán hợp đồng gia công, … Cục Hải quan Thành phố Hà Nội đã thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về hải quan trên địa bàn thủ đô đối với các hoạt động xuất nhập khẩu như hàng kinh doanh xuất nhập khẩu, hàng đầu tư, hàng gia công xuất khẩu, nhập khẩu nguyên liệu sản xuất phục vụ xuất khẩu. Mỗi một loại hình đều có đặc thù riêng, vì vậy, cũng có những chính sách điều hành và phương pháp quản lý khác nhau. Trong đó quản lý hoạt động NK nguyên liệu, vật tư để gia công xuất khẩu hàng dệt may là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của đơn vị vì tính phức tạp, dễ lợi dụng chính sách ưu đãi của Nhà nước để gian lận thương mại. Trong thời gian qua công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải Quan Thành phố Hà Nội đã có những bước cải tiến quan trọng tạo thuận lợi cho các DN khi tham gia các hoạt động XNK thương mại. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những hạn chế nhất định làm ảnh hưởng đến hiệu quả công tác quản lý Nhà nước tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội. Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt 2
động nhập khẩu nguyên, phụ liệu dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội” để thực hiện luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý kinh tế, chương trình định hướng ứng dụng. Luận văn giới hạn phạm vi nghiên cứu đối với nguyên, phụ liệu nhập khẩu để gia công xuất khẩu hàng dệt may. 2. Câu hỏi nghiên cứu của luận văn Luận văn được thực hiện nhằm trả lời câu hỏi: Cục Hải quan Thành Phố Hà Nội cần phải làm gì và làm như thế nào để hoàn thiện công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may? 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội, Luận văn đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý của cơ quan hải quan đối với hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may. - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành Phố Hà Nội, tìm ra những thành công, hạn chế và chỉ ra nguyên nhân của những hạn chế đó. - Xây dựng hệ thống quan điểm cơ bản và đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan TP Hà Nội trong thời gian tới. 3
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cơ quan Hải quan cấp Cục. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về không gian: Nghiên cứu được thực hiện tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội. - Phạm vi về thời gian: - Thực trạng công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội từ năm 2014 đến tháng 12/2018. - Các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội được đề xuất cho giai đoạn 2019-2022 - Phạm vi về nội dung nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu đề tài “Quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội” được giới hạn ở nội dung quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may theo các nội dung của quản lý kinh tế: + Xác định mục tiêu và kế hoạch quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội. + Tổ chức thực hiện mục tiêu và kế hoạch quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội. + Kiểm tra, giám sát, đánh giá công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội. 4
Đối với hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu dệt may không nhằm mục đích gia công xuất khẩu thì không thuộc phạm vi nghiên cứu của luận văn. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, luận vănđược kết cấu thành 4 chương. Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý hải quan đối với hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may. Chương 2: Phương pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội. Chương 4: Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may tại Cục Hải quan TP Hà Nội. 5
CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ HẢI QUAN ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG NHẬP KHẨUNGUYÊN, PHỤ LIỆU ĐỂ GIA CÔNG XUẤT KHẨU HÀNG DỆT MAY 1.1.Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài 1.1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan Đến nay đã có nhiều cong trình, đề tài ở các cấp đọ nghien cứu về quản lý nhà nước về hải quan dưới nhiều khía cạnh, ở các địa phưong khác nhau như: Luạn van thạc sĩ “ ổi mới hoạt đọng của Cục Hải quan t nh, lien t nh, thành phố trực thuọc Trung uong”, chuyen ngành quản lý nhà nước, Học viẹn Hành chính Quốc gia (Vũ Hoàng Dưong, 2002). Trong giai đoạn này, bọ máy hải quan có các Cục Hải quan lien tỉnh, thành phố trực thuọc Trung ưong, vừa là cấp trung gian, vừa là cấp trực tiếp tổ chức thực hiẹn các hoạt đọng hải quan. Vì vạy, quá trình tổ chức hoạt đọng còn nhiều bất cạp, đạc biẹt là viẹc thực hiẹn các nghiẹp vụ hải quan, gay phiền hà cho các tổ chức kinh tế, vi phạm pháp luạt của mọt bọ phạn cán bọ cong chức hải quan... đã được luạn van chỉ rõ nhằm hoàn thiẹn tổ chức, thể chế, hoạt đọng của hải quan, đáp ứng yeu cầu của xu hướng họi nhạp kinh tế quốc tế của Viẹt Nam giai đoạn đầu những nam 2000.Tuy nhien, đến nay bọ máy, co cấu, tổ chức hải quan đã thay đổi can bản, nọi dung đổi mới của luạn van đã khong còn nhiều giá trị thực tiễn. Luạn van thạc sĩ Tiếp tục hoàn thiẹn quản lý nhà nu ớc về hải quan tren địa bàn t nh ồng Nai”, chuyen ngành Kinh doanh và quản lý, Học viẹn Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (Le Van Danh, 2005). Đề tài đã làm rõ nọi dung co bản của Q NN về hải quan trong điều kiẹn mở cửa, họi nhạp kinh tế, quốc tế; pha n tích thực trạng hoạt đọng Q NN về hải quan tại tỉnh Đồng Nai để đề xuất các giải pháp đổi mới và hoàn thiẹn Q NN về hải quan tại Đồng Nai. 6
Luạn van thạc sĩ iải pháp nang cao hiẹu quả quản lý nhà nuớc về hải quan qua thực tế Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh”, chuyen ngành Quản lý hành chính cong, Học viẹn Hành chính (Le Thịnh, 2009). Từ thực tiễn Cục Hải quan Tp. Hồ Chí Minh, đon vị hải quan lớn nhất trong toàn ngành, là noi thực thi và phản ánh đầy đủ, trung thực co chế, chính sách Q NN về hải quan, cong trình nghien cứu đã khái quát mọt số nọi dung mang tính lý luạn về Q NN về hải quan, đồng thời xay dựng mọt số giải pháp nang cao hon nữa hiẹu quả Q NN về hải quan. Thời gian nghien cứu của luạn van từ nam 2004 - 2008. Luạn van thạc sĩ Quản lý nhà nuớc về hải quan t thực ti n Cục Hải quan Hải Ph ng”, chuyen ngành Quản lý hành chính cong, Học viẹn Hành chính Quốc gia (Nguyễn Tuấn Ngọc, 2013). Tren co sở nghien cứu làm rõ mọt số vấn đề lý luạn về hải quan và cong tác Q NN về hải quan; điều tra, phan tích làm rõ thực trạng Q NN về hải quan từ thực tiễn Cục Hải quan Tp. Hải phòng, luạn van đã đề xuất mọt số giải pháp hoàn thiẹn, nang cao hoạt đọng Q NN về hải quan trong thời kỳ họi nhạp góp phần ổn định và phát triển bền vững nền kinh tế, chính trị đất nước. Giải pháp có tính đọt phá được tác giả đề xuất bổ sung them mọt số quy định cho lực lượng kiểm soát hải quan, quy định chi tiết thẩm quyền của cong chức hải quan làm nhiẹm vụ kiểm soát hải quan tưong đưong với thẩm quyền của lực lượng Cong an trong phát hiẹn, điều tra, xử lý đối với các vụ buon lạu, gian lạn thưong mại, vạn chuyển hàng hóa trái ph p qua bien giới và các hành vi khác vi phạm uạt Hải quan. Luạn van thạc sĩ Quản lý nhà nuớc về hải quan tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nọi”, chuyen ngành Quản lý hành chính cong, Học viẹn Hành chính Quốc gia ( Dưong Thị Kim Oanh, 2014). Đề tài đã xay dựng khái niẹm và nhạn diẹn đạc điểm Q NN về hải quan; phan tích, đánh giá thực trạng hoạt đọng Q NN về hải quan tại Cục Hải quan Tp. Hà Nọi từ nam 2010 - 2014 để chỉ ra 7
những thành tựu, hạn chế và thực trạng Q NN về hải quan tại Cục Hải quan Tp. Hà Nọi. Tren co sở đó, luạn van đề xuất các giải pháp Q NN về hải quan tại Cục Hải quan Tp. Hà Nọi, nổi bạt là đề xuất kiẹn toàn tổ chức bọ máy Q NN về hải quan, nhạp phòng chống buon lạu và xử lý vi phạm với Đọi Kiểm soát hải quan, thành lạp Tổ chuyen gia trong từng lĩnh vực nghiẹp vụ, xay dựng hẹ thống “Mọt cửa” ở tất cả các Chi cục trực thuọc Cục Hải quan Tp. Hà Nọi. i sâu vào mọt số cong tác cụ thể t thực ti n hoạt động hải quan một số địa phuong, các công trình nghiên cứu cũng đã đưa ra rất nhiều vấn đề cụ thể: Luạn van thạc sĩ “Cải cách thủ tục hành chính trong l nh vực hải quan”, chuyen ngành Quản lý hành chính cong, Học viẹn Hành chính Quốc gia ( Nguyễn Đức Hạnh, 2000). Luạn van đã đánh giá thực trạng thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan để đề xuất các giải pháp cải cách thủ tục hành chính.Tuy nhien các giải pháp này chỉ thực sự có ý nghĩa về mạt thực tiễn trong giai đoạn những nam 2000. Luạn van thạc sĩ Nang lực cong chức thong quan hàng hóa của Cục Hải quan t nh Thanh Hóa”, chuyen ngành Quản lý hành chính cong, Học viẹn Hành chính Quốc gia (Nguyễn Van Chung, 2014). Đề tài đã nghien cứu co sở lý luạn và thực tiễn về nang lực thực thi cong vụ của cong chức thong quan ngành hải quan; đánh giá thực trạng nang lực cong chức thong quan hàng hóa của Cục Hải quan tỉnh Thanh Hóa để tìm ra nguye n nhan của tồn tại, hạn chế; qua đó đề xuất giải pháp nang cao nang lực cong chức thong quan hàng hóa của Cục Hải quan tỉnh Thanh Hóa, trong đó có các giải pháp có tính khả thi như: đảm bảo sự ổn định, thống nhất của các chính sách, pháp luạt; chuẩn hóa đọi ngũ cong chức thong quan hàng hóa... Luạn van thạc sĩ Thủ tục hải quan điẹn tử đối với các doanh nghiẹp chế xuất tại Hải Ph ng”, chuyen ngành Quản lý cong, Học viẹn Hành chính Quốc gia (Trần Ngọc Tuấn, 2014). Luạn van đã phan tích thủ tục hành chính trong 8
hoạt đọng Q NN và thủ tục hải quan điẹn tử trong hoạt đọng của ngành hải quan; thực trạng hoạt đọng thủ tục hải quan điẹn tử của các doanh nghiẹp chế xuất tại Tp. Hải Phòng; kinh nghiẹm của Hải quan mọt số nước tren thế giới để đề xuất giải pháp thực hiẹn hiẹu quả hoạt đọng hải quan điẹn tử và cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan. Giải pháp được quan tam là hoàn thiẹn hẹ thống quản lý rủi ro, xay dựng hình ảnh cong sở chuyen nghiẹp, chính sách phục vụ khách hàng s n sàng đối thoại, lắng nghe, chia s khó khan... Riêng đối với l nh vực quản lý hoạt động xuất khẩu nguyên, phụ liệu để gia công hàng nhập khẩu ở các cơ quan Hải quan địa phương thì vẫn còn khá ít ỏi. Cụ thể: Luận văn thạc sĩ Quản lý hải quan đối với hoạt động nhập khẩu nguyên vật liệu để sản xuất hàng xuất khẩu, nghiên cứu tại t nh ồng Nai” ( Trần Hồ Quốc Thiện, 2011) phân biệt rõ hoạt động nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất hàng xuất khẩu và nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu. Luận văn chỉ tập trung cho công tác quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên vật liệu để sản xuất các sản phẩm xuất khẩu tại Đồng Nai. Cũng tương tự, ưu Thị Thu Hương (2013) trong luận văn thạc sĩ Cải tiến cong tác quản lý về thủ tục hải quan đối với nguyen liẹu, vạt tu nhạp khẩu để sản xuất hàng xuất khẩu tại Chi cục Hải quan Nam ịnh” cũng hướng tới phân tích về thủ tục hải quan đối với hoạt động nhập khẩu nguyên vật liệu phục vụ sản xuất hàng xuất khẩu nói chung. 1.1.2. Những kết quả chủ yếu của các công trình nghiên cứu và khoảng trống trong nghiên cứu Từ những tổng quan ở trên, có thể thấy rõ các cong trình nghien cứu được công bố có ý nghĩa về lý luạn và thực tiễn, các luạn cứ khoa học đã góp phần đề xuất các giải pháp có hiẹu quả, tính khả thi cao, đáp ứng nhu cầu nang cao hiẹu quả Q NN về hải quan tại các tỉnh, thành phố như Tp. Hồ Chí 9
Minh, Đồng Nai, Hà Nọi, Hải Phòng... Đay là co sở lý luạn và thực tiễn quý giá để tác giả tham khảo kế thừa có chọn lọc trong luận văn của mình. Tuy nhien, các nghiên cứu tập trung phần lớn vào hoạt động quản lý nhà nước về hải quan nói chung hoặc khai thác các lĩnh vực quản lý ở các Cục, chi cục hải quan địa phương về thủ tục, đội ngũ lao động hay các hoạt động quản lý thuế. Riêng lĩnh vực quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để sản xuất hàng xuất khẩu tại các Cục, Chi cục Hải quan địa phương cũng đã được đề cập nhưng khá ít ỏi. Các nghiên cứu chỉ tập trung đối với hoạt động sản xuất hàng xuất khẩu nói chung mà không khai thác khía cạnh quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu. Đây là một khoảng trống nghiên cứu khá rõ ràng. Cho tới nay chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu về đề tài “Quản lý hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu dệt may tại Cục Hải quan Thành phố Hà Nội”, trong đó nghiên cứu cụ thể đối với nguyên, phụ liệu nhập khẩu để gia công xuất khẩu hàng dệt may. Vì thế đề tài có tính cấp thiết, tính mới. 1.2. Lý luận chung về quản lý hải quan đối với hoạt động nhập khẩu nguyên, phụ liệu để gia công xuất khẩu hàng dệt may 1.2.1. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1.1. Hàng dệt may Hàng dệt may có thể định nghĩa là: hàng dệt may là một loại hàng hóa, được tạo ra từ quá trình lao động của con người bao gồm: Sản phẩm Sợi: Sợi tự nhiên có nguồn gốc từ Bông, đay, lanh, tơ, lụa... ;Sản phẩm Vải : Vải được chia làm hai loại là vải dệt thoi và vải dệt kim; Hàng may mặc: bao gồm các loại quần áo nói chung và các phụ kiện kèm theo. Các sản phẩm này có vai trò thiết yếu đối với đời sống của con người cũng như phục vụ các hoạt động kinh tế, xã hội. 10
1.2.1.2. Hoạt động gia công xuất khẩu Luật Thương mại Việt Nam được Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam khoá XI, kỳ họp thứ 07 thông qua ngày 14/06/2005 thay thế cho Luật Thương mại (1997), tại điều 178 luật này quy định: ia công thương mại là hoạt động thương mại, theo đó bên nhận gia công sử dụng một phần hoặc toàn bộ nguyên liệu, vật liệu của bên đặt gia công để thực hiện một hoặc nhiều công đoạn trong quá trình sản xuất theo yêu cầu của bên đặt gia công để hưởng thù lao” Khi hoạt động gia công thương mại vượt ra khỏi biên giới quốc gia thì gọi là gia công quốc tế (gia công xuất khẩu) Hoạt động gia công xuất khẩu, hay còn gọi là gia công quốc tế là một phương thức khá phổ biến trong buôn bán ngoại thương của nhiều nước trên thế giới. Gia công quốc tế có thể được quan niệm theo nhiều cách khác nhau nhưng theo cách hiểu chung nhất thì gia công quốc tế là hoạt động kinh doanh thương mại trong đó một bên (gọi là bên nhận gia công) nhập khẩu nguyên liệu hoặc bán thành phẩm của một bên khác (gọi là bên đặt gia công) để chế biến thành ra thành phẩm, giao lại cho bên đặt gia công và nhận thù lao (gọi là phí gia công). Như vậy trong hoạt động gia công quốc tế, hoạt động xuất nhập khẩu gắn liền với hoạt động sản xuất. Như vậy, gia công quốc tế là sự cải tiến đặc biệt các thuộc tính riêng của đối tượng lao động (nguyên liệu hoặc bán thành phẩm) được tiến hành một cách sáng tạo và có ý thức nhằm tạo cho sản phẩm một giá trị sử dụng nào đó. Bên đặt gia công có thể giao toàn bộ nguyên vật liệu hoặc chỉ nguyên vật liệu chính hoặc bán thành phẩm có khi gồm cả máy móc thiết bị, chuyên gia cho bên nhận gia công. Trong trường hợp không giao nhận nguyên vật liệu chính thì bên đặt gia công có thể chỉ định cho bên kia mua nguyên vật liệu ở một địa điểm nào đó với giá cả được ấn định từ trước hoặc thanh toán thực tế trên hoá 11