Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý Nhà nước về hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai

Chia sẻ: ViJensoo ViJensoo | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:97

Thêm vào BST

Báo xấu

44
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế "Quản lý Nhà nước về hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai" trình bày các nội dung chính sau: Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước hộ kinh doanh; Thực trạng quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch; Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý Nhà nước về hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI KHOA KINH TẾ HỌC --------------------- LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HỘ KINH DOANH TRÊN ĐỊABÀN HUYỆN NHƠN TRẠCH, TỈNH ĐỒNG NAI NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ: ……………… HỌ VÀ TÊN HỌC VIÊN: TRẦN NGỌC HỒ HỌ VÀ TÊN GVHD : TS. VÒNG THÌNH NAM Hà Nội, tháng 3 năm 2021
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI KHOA KINH TẾ HỌC --------------------- LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HỘ KINH DOANH TRÊN ĐỊABÀN HUYỆN NHƠN TRẠCH, TỈNH ĐỒNG NAI NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ: ……………… LUẬN VĂN THẠC SỸ HỌ VÀ TÊN HỌC VIÊN: TRẦN NGỌC HỒ HỌ VÀ TÊN GVHD : TS. VÒNG THÌNH NAM LỜI CAM ĐOAN Hà Nội, tháng 3 năm 2021 i
LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác Hà Nội, ngày tháng 3 năm 2021 Người viết Trần Ngọc Hồ ii
LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cám ơn sâu sắc nhất đến TS.Vòng Thình Nam là người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình tiến hành viết luận văn này. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện Luận văn tôi không tránh khỏi sự thiếu sót nên tôi rất mong được sự đóng góp của quý thầy cô và bạn bè. iii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... iii MỤC LỤC ..................................................................................................................iv DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................... vii DANH MỤC BẢNG BIỂU .................................................................................... viii DANH MỤC VIÊT TẮT ...........................................................................................ix PHẦN MỞ ĐẦU .........................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài .....................................................................................................1 2. Các công trình nghiên cứu có liên quan ..................................................................2 3. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................ 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................5 5. Phương pháp nghiên cứu .........................................................................................5 6. Đóng góp của luận văn ............................................................................................8 7. Kết cấu của luận văn ............................................................................................... 8 Chương 1 .....................................................................................................................9 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC HỘ KINH DOANH ......................9 1.1 Các khái niệm ................................................................................................ 9 1.1.1 Hộ kinh doanh............................................................................................. 9 1.1.2 Quản lý Nhà nước về hộ kinh doanh ........................................................11 1.2 Vai trò quản lý Nhà nước đối với hộ kinh doanh ........................................12 1.3 Nội dung quản lý Nhà nước đối với hộ kinh doanh ....................................13 1.3.1 Hoạch định chính sách và tạo môi trường pháp lý ............................... 13 1.3.2 Quản lý Nhà nước về lĩnh vực ngành nghề hộ kinh doanh ..................14 1.3.3 Quản lý Nhà nước về số lao động và quy mô vốn của hộ kinh doanh .14 1.3.4 Quản lý Nhà nước về thuế đối với hộ kinh doanh ................................ 15 1.3.5 Khuyến khích, hỗ trợ tạo môi trường hoạt động cho hộ kinh doanh ....17 1.3.6 Thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm đối với hộ kinh doanh ...............18 1.4 Các nhân tố ảnh hưởng công tác quản lý Nhà nước với hộ kinh doanh .....20 iv
1.4.1 Chính sách, văn bản pháp luật đối với hộ kinh doanh ..........................20 1.4.2 Trách nhiệm quản lý Nhà nước của các cơ quan hành chính đối với hộ kinh doanh..........................................................................................................20 1.4.3 Mô hình hoạt động kinh doanh cá thể ..................................................21 1.4.4 Sự phối hợp giữa các cơ quan để thực thi chính sách ..........................21 1.4.5 Ý thức chấp hành của các hộ kinh doanh .............................................22 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ............................................................................................ 23 Chương 2 ...................................................................................................................24 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NHƠN TRẠCH, TỈNH ĐỒNG NAI ........................................24 2.1 Tổng quan huyện Nhơn Trạch .....................................................................24 2.1.1 Điều kiện tự nhiên .................................................................................24 2.1.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội ......................................................................25 2.2 Khái quát về tình hình các hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai ........................................................................................................26 2.3 Thực trạng quản lý Nhà nước về hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai ............................................................................................. 27 2.3.1 Hoạch định chiến lược và tạo môi trường pháp lý ............................... 27 2.3.2 Quản lý Nhà nước về lĩnh vực ngành nghề hộ kinh doanh ..................30 2.3.3 Quản lý Nhà nước về số lao động và quy mô vốn của hộ kinh doanh .32 2.3.4 Quản lý Nhà nước về thu thuế đối với hộ kinh doanh ..........................34 2.3.5 Khuyến khích, hỗ trợ tạo môi trường hoạt động cho hộ kinh doanh ....41 2.3.6 Kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm ....................................................47 2.4 Phân tích các nhân tố tác động đến quản lý Nhà nước hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai ........................................................... 49 2.4.1 Chính sách, văn bản pháp luật hỗ trợ hộ kinh doanh ............................ 49 2.4.2 Trách nhiệm quản lý Nhà nước của cá cơ quan hành chính đối với hộ kinh doanh..........................................................................................................50 2.4.3 Mô hình hộ kinh doanh cá thể .............................................................. 51 2.4.4 Sự phối hợp giữa các cơ quan ban ngành .............................................52 v
2.4.5 Ý thức chấp hành của các hộ kinh doanh .............................................52 2.5 Đánh giá thực trạng quản lý Nhà nước hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai ...................................................................................53 2.5.1 Những kết quả đạt được ........................................................................53 2.5.2 Những vấn đề tồn tại và nguyên nhân ..................................................55 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ............................................................................................ 61 Chương 3 ...................................................................................................................62 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HỘ KINH DOANH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NHƠN TRẠCH, TỈNH ĐỒNG NAI ............................ 62 3.1 Cơ sở đề xuất giải pháp ..............................................................................62 3.1.1 Định hướng phát triển hộ kinh doanh huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai ........................................................................................................................... 62 3.1.2 Quan điểm phát triển hộ kinh doanh huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai 63 3.2 Giải pháp hoàn thiện quản lý Nhà nước về hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai ...................................................................................64 3.2.1 Hoàn thiện việc hoạch định chiến lược, tạo môi trường pháp lý ..........64 3.2.2 Hoàn thiện công tác quản lý Nhà nước về thu thuế .............................. 67 3.2.3 Hoàn thiện công tác khuyến khích, hỗ trợ tạo môi trường hoạt động cho hộ kinh doanh.....................................................................................................67 3.2.4 Nâng cao công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát hộ kinh doanh ...........69 3.2.5 Các giải pháp bổ trợ ..............................................................................70 3.3 Kiến nghị .....................................................................................................75 TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ............................................................................................ 76 KẾT LUẬN ...............................................................................................................77 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................79 PHỤ LỤC ..................................................................................................................82 vi
DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 2.1: Bản đồ hành chính huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai ............................ 24 Hình 2.2: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế huyện Nhơn Trạch ........................................25 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 0.1: Quy trình nghiên cứu ..............................................................................7 Biểu đồ 2.1: Số lượng hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch giai đoạn 2016 - 2020.........................................................................................................................31 Biểu đồ 2.2: Quy trình, trình tự cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh .........42 vii
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tổng hợp ý kiến đánh giá về quy mô hoạt động kinh doanh của các hộ kinh doanh .................................................................................................................28 Bảng 2.2: Cơ cấu lĩnh vực ngành nghề của hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch năm 2020.........................................................................................................31 Bảng 2.3: Số lao động và số hộ kinh doanh huyện Nhơn Trạch giai đoạn 2018 - 2020 ........................................................................................................................... 33 Bảng 2.4: Thực trạng quản lý đối với hộ kinh doanh huyện Nhơn Trạch giai đoạn 2018 - 2020 ...............................................................................................................35 Bảng 2.5: Tổng hợp kết quả khảo sát hộ kinh doanh về mức thu thuế .....................36 Bảng 2.6: Kết quả số hộ nghỉ kinh doanh huyện Nhơn Trạch giai đoạn 2018 - 2020 ...................................................................................................................................37 Bảng 2.7: Kết quả thu nộp thuế các hộ kinh doanh huyện Nhơn Trạch giai đoạn 2018 - 2020 ...............................................................................................................39 Bảng 2.8: Báo cáo thực hiện triển khai kế toán hộ năm 2019 huyện Nhơn Trạch ...40 Bảng 2.9: Tổng hợp kết quả khảo sát hộ kinh doanh về mức thu thuế .....................43 Bảng 2.10: Tổng hợp kết quả khảo sát hộ kinh doanh về mức thu thuế ...................49 viii
DANH MỤC VIÊT TẮT CCHC Cải cách hành chính CNH - HĐH Công nghiệp hóa - hiện đại hóa HGĐ Hộ gia đình HKD Hộ kinh doanh KHCN Khoa học công nghệ KT - XH Kinh tế - xã hội QLNN Quản lý Nhà nước SXKD Sản xuất kinh doanh ix
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Một nền kinh tế thị trường tồn tại rất nhiều các thành phần kinh tế khác cạnh tranh với nhau để phát triển. Chình vì thế hiện nay tồn tại rất nhiều hình thức kinh doanh phong phú và đa dạng có thể kể đến như: kinh doanh cá thể, hộ kinh doanh, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh v.v… Các mô hình này đóng góp rất nhiều cho sự phát triển kinh tế và xã hội của cả nước. Thấy được vai trò quan trọng của các hình thức kinh doanh trên Đảng và Nhà nước ta luôn cố gắng tạo cho các hộ kinh doanh, các doanh nghiệp trên thị trường có được môi trường cạnh tranh bình đẳng, thuận lợi, bảo đảm quyền tự do kinh doanh từ đó thúc đẩy họ phát triển, đặc biệt vai trò của kinh tế tư nhân ngày càng được ghi nhận. Đặc biệt là lực lượng hộ kinh doanh đang không ngừng tăng về số lượng và đóng góp rất nhiều cho ngân sách của cả nước. Theo tổng cục thống kê, Việt Nam hiện nay có hơn 5 triệu hộ kinh doanh đóng góp gần 30% GDP toàn quốc gia, là bộ phận quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Tuy nhiên, hộ kinh doanh hiện nay vẫn chưa được thừa nhận vị trí pháp lý bằng cách luật hóa, mà chỉ mới có một nghị định điều chỉnh hoạt động. Chính vì vậy rất khó để có thể đánh giá chính xác về nguồn lực tài chính, nhân sự, đóng góp của loại hình này trên cả nước nói chung cũng như khó khăn trong công tác quản lý các hộ ở từng địa phương nói riêng. Huyện Nhơn Trạch là địa bàn nằm ở phía nam thuộc tỉnh Đồng Nai, là một trong những địa bàn huyện có điều kiện tự nhiên tương đối thuận lợi, có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế. Khu vực hộ kinh doanh có vai trò quan trọng trong tạo việc làm, tăng thu nhập và đóng góp ngân sách trên địa bàn huyện, nhưng hoạt động kinh doanh cá thể vẫn trong tình trạng phát triển tự phát, chưa có mô hình hoạt động hiệu quả cụ thể. Số lượng nhiều các hộ tự hoạt động không có sự quản lý của địa phương, cố ý không thực hiện đăng ký kinh doanh nhằm né tránh đóng thuế cũng như né tránh các nghĩa vụ với Nhà nước. Nguyên nhân một phần xuất phát từ sự khó khăn trong quá trình hoạt động kinh doanh, không biết tận dụng các cơ hội từ thị trường, song song đó trình độ kiến thức còn hạn chế. 1
Xuất phát từ những vấn đề trên, tác giả đã thực hiện luận văn với đề tài “Quản lý Nhà nước về hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai” với mong muốn phần đóng góp các giải pháp thiết thực cho ban lãnh đạo địa phương nhằm quản lý tốt các hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai. 2. Các công trình nghiên cứu có liên quan * Đoàn Hương Quỳnh và Phạm Thị Vân Anh năm 2015, Học viện Tài chính với đề tài “Phát triển hộ kinh doanh thành doanh nghiệp, những vấn đề đặt ra”: Thực tiễn, có những hộ hộ kinh doanh có doanh thu hàng trăm tỷ đồng/năm và số lượng sử dụng hóa đơn rất nhiều nhưng vẫn không chuyển đổi thành Doanh nghiệp. Hoạt động của hộ kinh doanh, không có tư cách pháp nhân, chịu trách nhiệm vô hạn đối với các nghĩa vụ tài sản nên dễ xảy ra những trường hợp không minh bạch, lợi dụng thuế khoán để xuất hóa đơn bất hợp pháp, ảnh hưởng xấu đến môi trường kinh doanh, gây thất thu ngân sách nhà nước. Về bản chất hộ kinh doanh và DN vừa và nhỏ là một, nhưng hiện nay còn phân biệt chính sách, còn nhiều hạn chế so với DN. Có thể thấy khuyết điểm của hộ kinh là sự hạn chế về quyền kinh doanh, chỉ đăng ký hoạt động trong phạm vi quận, huyện, không có chi nhánh, văn phòng đại diện tại các khu vực khác… Ngoài ra, sự hạn chế về ngành và quy mô sử dụng chỉ dưới 10 lao động. Mô hình hộ kinh doanh cũng bị hạn chế về huy động vốn ngân hàng, ít nhận được sự hỗ trợ từ các hiệp hội ngành nghề, chủ yếu sử dụng vốn tự có. Thêm vào đó, mô hình hộ kinh doanh đã thể hiện sự kém minh bạch, tính đại chúng, kèm với các vấn đề liên quan đến chế tài, thực thi, bảo vệ lợi ích hợp pháp khi có sự cố… khiến công tác quản lý trở nên yếu kém hơn so với pháp nhân là doanh nghiệp. * Hoàng Xuân Nghĩa và Nguyễn Văn Hưởng - Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên với đề tài “Chính thức hóa hộ kinh doanh ở Việt Nam: khía cạnh lý luận, thực tiễn và lập pháp” Trên cơ sở thực tiễn phát triển của hộ kinh doanh trong thời gian qua, cho thấy: hộ kinh doanh có đóng góp quan trọng cho sự tăng trưởng, đóng góp tới 30- 2
32% GDP; hộ kinh doanh tạo ra nhiều việc làm nhất so với khu vực các doanh nghiệp. Số liệu thống kê cho thấy, lao động làm việc tại khu vực hộ kinh doanh chiếm 40-45% tổng số lao động của khu vực sản xuất vật chất; hộ kinh doanh có vai trò quan trọng cung cấp hàng hóa, dịch vụ cho xã hội, cải thiện đời sống cho dân cư (hộ kinh doanh chỉ nắm giữ 3% tổng nguồn vốn kinh doanh nhưng tạo ra hơn 13% doanh thu của các tổ chức kinh doanh có đăng ký). Hộ kinh doanh gián tiếp cải thiện cuộc sống cho những người thu nhập thấp, người nghèo ở cả thành thị và nông thôn thông qua cung cấp các hàng hoá, dịch vụ sớm hơn, nhanh hơn và với giá thấp hơn (giá bình dân); hộ kinh doanh huy động, sử dụng có hiệu quả nguồn vốn trong dân ở một số ngành, lĩnh vực và là một kênh đóng góp cho tăng trưởng. Tuy nhiên, đánh giá về mặt pháp lý có những hạn chế nhất định, cần phải chuyển đổi chuyển đổi hộ doanh thành doanh nghiệp. Nhận thấy các kinh nghiệm từ các bài báo, hội thảo và đề tài nghiên cứu trên, tác giả có định hướng nghiên cứu về những thuận lợi, khó khăn và cơ sở pháp lý về quản lý nhà nước về hộ kinh doanh, từ đó kiến nghị đề xuất những nội dung phù hợp để phát triên loại hình hộ kinh doanh, hoặc những hộ kinh doanh đủ điều kiện sẽ phát triển trở thành doanh nghiệp. Tuy nhiên, đề tài “quản lý nhà nước về hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch” chưa thấy hướng nghiên cứu tương tự trên địa bàn huyện Nhơn Trạch – tỉnh Đồng Nai. Do đó, tôi chọn nghiên cứu đề tài này làm đề tài để áp dụng các kiến thức đã học vào thực tiễn công tác. * Trần Ngọc Trà với đề tài “Pháp luật về hộ kinh doanh ở Việt Nam” Tác giả đã tìm hiểu vấn đề pháp lý quy định về hoạt động của hộ kinh doanh, kinh nghiệm điều chỉnh pháp luật về hộ kinh doanh của một số nước trên thế giới, thực trạng pháp luật về hộ kinh doanh ở Việt Nam. Từ đó đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về hộ kinh doanh ở Việt Nam. * Nguyễn Đinh Cung với đề tài “hộ kinh doanh ở Việt Nam, thực trạng và khuyến nghị chính sách” Nghiên cứu đã chỉ ra những cơ sở lý luận khoa học về hộ kinh doanh sang đăng ký thành lập doanh nghiệp theo quy định tại Luật Doanh nghiệp. Đây đang là 3
vấn đề được quan tâm sâu sắc hiện nay khi phát triển doanh nghiệp được coi là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Chính phủ nhằm hướng tới mục tiêu đến năm 2020 Việt Nam có một triệu doanh nghiệp hoạt động hiệu quả. * Mai Thị Thanh Xuân và Đặng Thị Thu Hiền (2013) với đề tài “Phát triển hộ kinh tế gia đình ở Việt Nam dựa vào các số liệu thứ cấp” Đề tài đã hệ thống hóa được các cơ sở lý luận có liên quan tới kinh tế hộ gia đình, đánh giá được vai trò của kinh tế hộ trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế của Việt Nam dựa trên số liệu tổng điều tra nông thôn, nông nghịp và thủy sản trên phạm vi cả nước được thực hiện vào các năm 2001, 2006 và 2011. Bên cạnh đó, nghiên cứu đã đề xuất được các giải pháp nhằm khắc phục thúc đẩy kinh tế hộ khu vực nông thôn giúp phát triển theo hướng có hiệu quả, bền vững. Các công trình trên đều tập trung nghiên cứu đặc điểm, vai trò, thực trạng phát triển các hộ kinh doanh, từ đó đưa ra các giải pháp, chính sách phát triển hộ kinh doanh ở Việt Nam và một số tỉnh. Tuy nhiên, các giải pháp còn mang tính vĩ mô khá cao, chưa sát với thực tế, chưa sát với những thực trạng tại địa bàn nghiên cứu do tại mỗi tỉnh, thành phố có những đặc điểm, nguồn lực, thế mạnh, định hướng phát triển riêng. Xuất phát từ những lý do đó, tôi đã tiến hành thực hiện nghiên cứu đề tài "Quản lý Nhà nước về hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai”. Với các tài liệu, công trình nghiên cứu trên, tác giả sẽ tham khảo, kế thừa và phát triển đầy đủ hơn cơ sở lý luận liên quan đến quản lý nhà nước về hộ kinh doanh. Trên cơ sở đó, sẽ nghiên cứu, đánh giá thực trạng QLNN hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hộ kinh doanh có hiệu quả hơn trong thời gian tới tại địa phương. 3. Mục tiêu nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý Nhà nước về hộ kinh doanh. 4
- Phân tích đánh giá thực trạng công tác quản lý Nhà nước về hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai - Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước về hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu  Đối tượng nghiên cứu Công tác quản lý Nhà nước về hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai  Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Luận văn nghiên cứu thực trạng công tác quản lý Nhà nước về hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai - Về không gian: Địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai - Về thời gian : khái chung giai đoạn 2016 - 2020, phân tích sâu giai đoạn 2018 - 2020. 5. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng các phương pháp, công cụ nghiên cứu định tính để nghiên cứu các tài liệu; thực hiện thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp và hệ thống các thông tin thu thập. Đồng thời, kết hợp với nghiên cứu thực tiễn qua phỏng vấn, tiếp xúc và quan sát trực tiếp để thu thập thông tin, số liệu phục vụ cho đề tài của luận văn. Trong đó: - Phương pháp thu thập số liệu: Tổng hợp các số liệu liên quan đến vấn đề QLNN về HKD từ những nghiên cứu trước hoặc từ các tài liệu có liên quan. Số liệu bao gồm 2 loại: + Số liệu thứ cấp: Các tài liệu từ sách, tạp chí, số liệu từ cơ quan thống kê, các báo cáo hàng năm của địa phương, v.v… + Số liệu sơ cấp: Thông tin, số liệu thu thập thông qua việc điều tra tham khảo ý kiến của các hộ gia đình đang kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch. - Phương pháp phân tích số liệu: Bao gồm nhiều phương pháp khác nhau như: 5
 Phương pháp thống kê mô tả: Với phương pháp này sẽ thống kê số liệu một cách cụ thể về hoạt động hộ kinh doanh nhằm phục vụ cho việc phân tích thực trạng của hoạt động hộ kinh doanh, làm cơ sở cho việc đề xuất giải pháp.  Phương pháp thống kê phân tích: nghiên cứu các số liệu báo cáo của các cơ quan, đơn vị để đưa ra những ưu điểm và hạn chế của hoạt động quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh để phát huy những ưu điểm và hạn chế của các nhược điểm. Từ đó đề ra các giải pháp phù hợp.  Phương pháp so sánh, đối chiếu: Được sử dụng để phân tích, đánh giá, so sánh kết quả của hoạt động hộ kinh doanh qua từng năm. Đưa ra được những mặt còn tồn tại, hạn chế, khó khăn, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp. - Phương pháp khảo sát bảng câu hỏi: Để cho thấy rõ được thực trạng quản lý Nhà nước đối với các hộ kinh doanh trên địa bàn. Tác giả đã thực hiện bảng khảo sát với 100 hộ kinh doanh bất kỳ trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, các câu hỏi xoay quanh các nội dung các sẽ phân tích trong thực trạng công tác QLNN đối với HKD. 100 phiếu điều tra phát ra được đưa đều cho 10 xã trên địa bàn huyện, bao gồm: xã Đại Phước, Long Tân, Long Thọ, Phú Đông, Phú Hội, Phú Thạnh, Phú Hữu, Phước An, Phước Khánh, Phước Thiền và với mỗi huyện sẽ có 10 phiếu điều tra với 10 hộ kinh doanh bất kỳ tại xã. Kết quả 100 phiếu điều tra phát ra thu lại được 92 phiếu đủ điều kiện. Quy trình nghiên cứu bao gồm 7 bước được thể hiện theo sơ đồ sau: 6
Biểu đồ 0.1: Quy trình nghiên cứu Bước 1 Xác định vấn đề nghiên cứu QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC HỘ KINH DOANH Bước 2 Mục tiêu nghiên cứu Đối tượng và phạm vi Câu hỏi nghiên cứu Bước 3 Cơ sở lý thuyết Tổng quan nghiên cứu Bước 4 Phương pháp nghiên cứu Thu thập dữ liệu: Thứ cấp và sơ cấp Bước 5 Xử lý và phân tích dữ liệu Bước 6 Kết quả nghiên cứu Thảo luận Giải pháp Kiến nghị Bước 7 Tổng hợp và viết luận văn (Nguồn: Tác giả) 7
6. Đóng góp của luận văn Luận văn có ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn nhằm góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về lĩnh vực kinh tế nói chung và đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai nói riêng theo hướng chuyên nghiệp. Với hi vọng kết quả nghiên cứu của luận văn mang tính khả thi, hữu ích và có thể được dùng làm tài liệu tham khảo cho các phòng ban có liên quan đến hoạt động kinh tế và các UBND xã của huyện Nhơn Trạch trong quá trình lãnh đạo và phát triển lĩnh vực kinh tế trong những năm tiếp theo. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài các phần mở đầu, tài liệu tham khảo, mục lục, danh mục bảng biểu hình ảnh v.v… luận văn được chia thành 3 chương như sau:  Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước hộ kinh doanh  Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch  Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhơn Trạch. 8
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC HỘ KINH DOANH 1.1 Các khái niệm 1.1.1 Hộ kinh doanh 1.1.1.1 Khái niệm Hộ kinh doanh là mô hình tổ chức kinh tế đơn giản, gọn nhẹ, sử dụng ít lao động, được phân bổ rộng rãi trong các tầng lớp dân cư. Về thời gian của hộ kinh doanh là đa thời gian, điều này xuất phát từ nhu cầu thực tế của người dân trên địa bàn và có cầu ắt có cung, nhất là nhu cầu về ăn uống, dịch vụ, thương mại. Hộ kinh doanh được bắt nguồn từ hộ gia đình có tham gia hoạt động kinh tế, cùng sở hữu chung về tài sản, tư liệu sản xuất, cùng tham gia các hoạt động kinh tế chung và cùng thụ hưởng thành quả trong lao động sản xuất chung của họ. Đôi với nền kinh tế Việt Nam, HKD là một bộ phận cấu thành của kinh tế tư nhân đã được Nhà nước xác định thông qua Văn kiện Đại hội Đảng và Hiến pháp. Vai trò của kinh tế tư nhân ngày càng quan trọng đối với sự phát triển chung của nền kinh tế nước ta trong quá trình hội nhập quốc tế và khẳng định nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Theo nghị định số 78/2015/NĐ - CP thì HKD được định nghĩa là: “Hộ kinh doanh là do một cá nhân hoặc một nhóm người gồm các cá nhân là công dân Việt Nam đủ 18 tuổi, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, hoặc một hộ gia đình làm chủ, chỉ được đăng ký kinh doanh tại một địa điểm, sử dụng dưới mười lao động và chịu trách nhiệm bằng toàn hộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh. Hộ kinh doanh sử dụng từ 10 lao động trở lên phải đăng ký thành lập doanh nghiệp theo quy định”. 1.1.1.2 Đặc điểm hộ kinh doanh HKD có hình thức kinh doanh quy mô lẻ, tản mạn, rời rạc. Đa phần là hoạt động kinh doanh dưới hình thức cung ứng các hàng hóa, dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng. Chiếm số lượng đông đảo nhất là các hộ HKD trong lĩnh vực thương 9
nghiệp bán các loại hàng hóa phục vụ tiêu dùng, từ lương thực, thực phẩm thiết yếu cho đời sống hàng ngày của người dân đến các hàng hóa khác, phần lớn tập trung kinh doanh ở các chợ đầu mối và chợ trung tâm của thành phố, thị xã, thị trấn. Một số ít hơn được tập trung ở các đường phố chính, đông người qua lại. Nhìn chung các HKD xuất hiện ở khắp mọi nơi có nhu cầu về hàng hóa dịch vụ. Chủ hộ kinh doanh chịu trách nhiệm vô hạn đối với các khoản nợ của HKD. Điều này xuất phát từ tính chất bên trong quan hệ mua bán của HKD, thường là thỏa thuận trực tiếp, tiền và quyền sở hữu hàng hóa được trao tự nguyện trên cơ sở “thuận mua vừa bán” không thông qua ký kết hợp đồng kinh tế do giá trị các thương vụ nhỏ. Chủ yếu là mua bán trao tay. HKD có tính tư hữu về tư liệu sản xuất và người chủ tự quyết định từ quy trình sản xuất kinh doanh đến tiêu thụ sản phẩm. Do đó hoạt động sản xuất kinh doanh mang tính tự chủ cao: tự tìm kiếm nguồn lao động, vốn, lựa chọn phương án sản xuất, tiêu thụ sản phẩm… 1.1.1.3 Các loại hình hộ kinh doanh Có 3 loại hình hộ kinh doanh đã được phân loại căn cứ trên chủ thể tạo lập ra nó: - Hộ kinh doanh do một cá nhân làm chủ Công dân Việt Nam với đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự đầy đủ thì được quyền thành lập hộ kinh doanh. Chủ hộ kinh doanh phải tự chịu tự chịu trách nhiệm về hành vi thương mại của mình. Nhìn chung, hộ kinh doanh do một cá nhân làm chủ về bản chất là một thương nhân thể nhân. - Hộ kinh doanh do hộ gia đình làm chủ Đối với việc hộ kinh doanh là hộ gia đình làm chủ không có tư cách pháp nhân mà muốn tham gia quan hệ dân sự thì các thành viên trong HKD, tổ chức, tổ hợp tác, tổ chức khác là chủ thể tham gia phải xác lập, thực hiện giao dịch dân sự hoặc ủy quyền cho người đại diện tham gia xác lập, thực hiện giao dịch dân sự. Nếu ủy quyền, phải được thành lập thành văn bản, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. 10