Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc tỉnh Vĩnh Phúc

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:102

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài phân tích thực trạng quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. Từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc tỉnh Vĩnh Phúc

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- TRẦN THỊ THUYẾT QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÓ THU CỦA HUYỆN YÊN LẠC, TỈNH VĨNH PHÚC LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG Hà Nội – 2020
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- TRẦN THỊ THUYẾT QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÓ THU CỦA HUYỆN YÊN LẠC, TỈNH VĨNH PHÚC Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã Số: 60340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN MẠNH HÙNG XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội – 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “Quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc tỉnh Vĩnh Phúc ” là công trình nghiên cứu độc lập, số liệu và kết quả nghiên cứu trong công trình nghiên cứu này là độc lập và chƣa đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Việc sử dụng các nội dung trích dẫn và tài liệu, sách báo tham khảo của ngƣời khác đảm bảo đúng quy định. Tác giải luận văn Trần Thị Thuyết
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chƣơng trình đào tạo cao học ngành Quản lý kinh tế ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận đƣợc sự quan tâm tạo điều kiện của cơ quan nơi công tác; sự ủng hộ, giúp đỡ tận tình của các thày cô khoa Kinh tế chính trị, trƣờng Đại học Kinh tế - ĐHQG Hà Nội; giảng viên hƣớng dẫn tôi. Tôi xin cảm Ban Giám hiệu nhà trƣờng; thầy, cô khoa Kinh tế chính trị; phòng Đào tạo trƣờng Đại học Kinh tế - ĐHQG Hà Nội đã tạo điều kiện, giúp đỡ và tận tình truyền đạt kiến thức cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn thạc sĩ của mình. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Mạnh Hùng đã tận tình hƣớng dẫn giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn thạc sĩ của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo UBND huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc; Lãnh đạo, cán bộ Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện Yên Lạc, các phòng ban liên quan đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thu thập số liệu để nghiên cứu và hoàn thành luận văn thạc sĩ. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã quan tâm, giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn của mình. Tác giả luận văn Trần Thị Thuyết
MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................................... i DANH MỤC BẢNG BIỂU ....................................................................................... ii DANH MỤC CÁC HÌNH ......................................................................................... iii MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1 Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH Ở CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP ...............4 CÓ THU CẤP HUYỆN ..............................................................................................4 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ......................................................................4 1.2. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính ở các đơn vị sự nghiệp có thu cấp huyện ......7 1.2.1. Một số khái niệm cơ bản ...........................................................................7 1.2.2. Quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu cấp huyện ......................16 1.2.3. Nội dung quản lý tài chính các đơn vị có thu huyện Yên Lạc, Tỉnh Vĩnh Phúc ..........................................................................................................20 1.3. Kinh nghiệm quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu ở một số địa phƣơng và bài học đối với huyện Yên lạc, tỉnh Vĩnh Phúc ..................................35 1.3.1. Kinh nghiệm của một số địa phƣơng ......................................................35 1.3.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh phúc ...........37 Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..........................................................40 2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin .....................................................................40 2.1.1. Thu thập thông tin thứ cấp ......................................................................40 2.1.1. Thu thập thông tin sơ cấp ........................................................................40 2.2.2. Phƣơng pháp thống kê, mô tả .................................................................42 2.2.3. Phƣơng pháp thống kê so sánh................................................................42 Chƣơng 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÓ THU HUYỆN YÊN LẠC, TỈNH VĨNH PHÚC ................................................43 3.1. Tổng quan tình hình huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc ...................................43
3.1.1. Vị trí địa lý ..............................................................................................43 3.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội huyện Yên Lạc, Tỉnh Vĩnh Phúc ...................43 3.1.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc ...........................................50 3.1.4. Bộ máy quản lý tài chính đơn vị sự nghiệp có thu cấp huyện. ...............52 3.2. Thực trạng quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc.......................................................................................................55 3.2.2. Lập dự toán .............................................................................................55 3.2.2. Tổ chức thực hiện dự toán.......................................................................59 3.2.3. Kiểm tra, giám sát quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc ........................................................................66 3.2.3.Thanh tra, kiểm tra quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc ........................................................................70 3.3 Đánh giá thực trạng quản lý tài chính của các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, Tỉnh Vĩnh Phúc. ..........................................................................73 3.3.1 . Những kết quả đạt đƣợc .........................................................................73 3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân .........................................................................76 Chƣơng 4: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÓ THU HUYỆN YÊN LẠC, ......................80 TỈNH VĨNH PHÚC...................................................................................................80 4.1. Định hƣớng và mục tiêu hoàn thiện quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc ...............................................................80 4.1.1 Định hƣớng ..............................................................................................80 4.1.2. Mục tiêu ..................................................................................................80 4.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc ............................................................................81 4.2.1. Giải pháp hoàn thiện lập dự toán thu, chi ...............................................81 4.2.2. Hoàn thiện quy định về quản lý nguồn thu .............................................82
4.2.3. Tăng cƣờng công tác quản lý chi theo hƣớng công khai, minh bạch, nâng cao trách nhiệm giải trình..................................................................................84 4.2.4. Tăng cƣờng công tác kiểm tra, kiểm soát về công tác quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp..........................................................................................85 4.2.5. Nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý tài chính ở Huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc .......................................................................86 KẾT LUẬN ...............................................................................................................87 DANH MỤC TÀI LIÊỆU THAM KHẢO ...............................................................88 PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Viết tắt Tên đầy đủ 1 BTC Bộ tài chính 2 CB Cán bộ 3 CCTL Cải cách tiền lƣơng 4 CNH-HĐH Công nghiệp hóa-Hiện đại hóa 5 CNVC Công nhân viên chức 6 CP Chính Phủ 7 ĐHQGHN Đại học Quốc gia Hà Nội 8 HĐND Hội đồng nhân dân 9 KBNN Kho bạc nhà nƣớc 10 KH-TC Kế hoạch – Tài chính 11 NĐ Nghị định 12 NQ Nghị quyết 13 NSNN Ngân sách nhà nƣớc 14 QĐ Quyết định 15 QLTC Quản lý tài chính 16 TNTT Thu nhập tăng thêm 17 TT Thông tƣ 18 TTg Thủ tƣớng Chính Phủ 19 TW Trung ƣơng 20 UBND Ủy ban nhân dân i
DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng Nội dung Trang 1 Bảng 2.1 Thu thập thông tin sơ cấp từ các đơn vị 41 2 Bảng 3.1 Tốc độ tăng trƣởng kinh tế qua các năm 45 3 Bảng 3.2 Kết quả công tác y tế huyện Yên Lạc 46 Số trƣờng lớp, học sinh và giáo viên huyên Yên 4 Bảng 3.3 47 Lạc giai đoạn 2016-2019 Lao động và việc làm của huyện giai đoạn 2017- 5 Bảng 3.4 49 2019 Dự toán nguồn thu hoạt động sự nghiệp của huyện 6 Bảng 3.5 56 Yên Lạc giai đoạn 2017-2019 Dự toán ngân sách nhà nƣớc cấp chi thƣờng xuyên 7 Bảng 3.6 cho các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc 57 từ năm 2017-2019 Dự toán ngân sách nhà nƣớc cấp chi xây dựng cơ 8 Bảng 3.7 bản cho các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên 58 Lạc từ năm 2017-2019 5 Bảng 3.8 Tổng hợp khảo sát ý kiến về công tác lập dự toán 58 Tổng nguồn thu hoạt động sự nghiệp của huyện Yên 6 Bảng 3.9 60 Lạc giai đoạn 2017-2019 7 Bảng 3.10 Tình hình thực hiện so với dự toán thu 62 8 Bảng 3.11 Tổng hợp ý kiến về công tác thực hiện dự toán thu 62 Quyết toán chi thƣờng xuyên từ Nguồn NSNN 9 Bảng 3.12 63 cấp 2017-2019 Quyết toán chi chi xây dựng cơ bản từ nguồn 10 Bảng 3.13 63 NSNN cấp 11 Bảng 3.14 Tình hình thực hiên dự toán chi thƣờng xuyên 64 12 Bảng 3.15 Tổng hợp ý kiến khảo sát về công tác quyết toán 65 Số lƣợng cuộc thanh tra, kiểm tra và xửu lý vi 13 Bảng 3.16 68 phạm 14 Bảng 3.17 Tổng hợp ý kiến khảo sát về công tác quyết toán 69 Số lƣợng cuộc thanh tra, kiểm tra và xửu lý vi 15 Bảng 3.18 72 phạm 16 Bảng 3.19 Tổng hợp ý kiến khảo sát về công tác quyết toán 72 ii
DANH MỤC CÁC HÌNH STT Hình Nội dung Trang 1 Bản đồ hành chính huyện Yên Lạc, tỉnh 43 Hình 3.1 Vĩnh Phúc 2 Cơ cấu tổ chức bộ máy UBND huyện Yên 53 Hình 3.2 Lạc iii
iv
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Quản lý tài chính (QLTC) là một bộ phận của quản lý kinh tế xã hội và là một bộ phận quản lý mang tính tổng hợp. Quản lý tài chính đƣợc coi là hợp lý, có hiệu quả nếu nó tạo ra đƣợc một cơ chế quản lý thích hợp, có tác động tích cực tới các quá trình phát triển kinh tế xã hội theo các phƣơng hƣớng đã đƣợc hoạch định. Việc quản lý, sử dụng nguồn tài chính ở các đơn vị sự nghiệp có thu có liên quan mật thiết đến hiệu quả kinh tế xã hội do đó phải có sự quản lý, giám sát nhằm hạn chế, ngăn ngừa các hiện tƣợng tiêu cực, tham nhũng trong quá trình khai thác và sử dụng nguồn lực tài chính để từ đó nâng cao hiệu quả việc sử dụng các nguồn tài chính. QLTC các đơn vị sự nghiệp có thu là một bộ phận cấu thành trong hoạt động QLTC các đơn vị hành chính, tổ chức chính trị. Trong các đơn vị sự nghiệp có thu, Nhà nƣớc là chủ thể quản lý, đối tƣợng QLTC là các đơn vị sự nghiệp có thu. Tài chính đơn vị sự nghiệp có thu bao gồm các hoạt động và quan hệ tài chính liên quan đến quản lý, điều hành của Nhà nƣớc trong lĩnh vực sự nghiệp. Nguồn tài chính của các đơn vị sự nghiệp có thu không chỉ do ngân sách nhà nƣớc cấp mà từng đơn vị đều khai thác thêm các nguồn thu từ hoạt động cung ứng dịch vụ không chỉ là nguồn bổ sung mà còn chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong tổng nguồn kinh phí của cả đơn vị. Công tác quản lý tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp có thu cũng có nhiều thay đổi. Quốc hội đã ban hành luật Ngân sách Nhà nƣớc, pháp lệnh thu phí, lệ phí, Chính phủ và Bộ tài chính đã ban hành nhiều thông tƣ, nghị định hƣớng dẫn và bƣớc đầu đã tạo ra đƣợc một số kết quả trong việc quản lý tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp có thu. Trong đó nổi bật là thực hiện chế độ tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp có thu theo quy định tại Nghị định 141/2016/NĐ-CP 1
ngày 10 tháng 10 năm 2016 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực sự nghiệp kinh tế và sự nghiệp khác. Các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc là một bộ phận các đơn vị có thu trên toàn quốc, là những hoạt động có vị trí đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, đóng góp cho sự ổn định và phát triển lâu dài của đất nƣớc. Chính vì thế nhà nƣớc rất quan tâm tạo cơ chế đầu tƣ, cung cấp nguồn vốn cho các lĩnh vực sự nghiệp nhƣ Giáo dục, Y tế, Văn hóa... Trong những năm qua công tác quản lý tài chính các đơn vị nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc có nhiều cố gắng tuy nhiên còn một số hạn chế nhƣ: Văn bản pháp lý về quản lý tài chính còn bất cấp, thiếu đồng bộ; đội ngũ cán bộ quản lý tài chính còn thiếuvề số lƣợng; kết quả kiểm tra, xử lý vi phạm chƣa bám sát nội dung, hoạt động kiểm tra còn chồng chéo… Xuất phát từ thực tiễn đặt ra phải tăng cƣờng hoàn thiện quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc tôi chọn đề tài “Quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc tỉnh Vĩnh Phúc” để làm luận văn tốt nghiệp thạc sỹ của mình. 2. Câu hỏi nghiên cứu Giải pháp nào cần đƣợc thực hiện để hoàn thiện công quản lý lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc? 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu: 3.1. Mục đích: Phân tích thực trạng quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. Từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. 3.2. Nhiệm vụ: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp có thu; 2
- Phân tích thực trạng công tác quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc tỉnh Vĩnh Phúc; - Đề xuất một số giải pháp để nâng cao công tác quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Đề tài trung nghiên cứu công tác quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu do ngân sách nhà nƣớc cấp của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. Cụ thể đề tài tập trung nghiên cứu quản lý tài chính về y tế, giáo dục, văn hóa – thể thao huyện Yên lạc, Tỉnh Vĩnh Phúc. Chủ thể quản lý là UBND huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: + Về không gian: Các đơn vị sự nghiệp của thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. + Về thời gian: từ năm 2017 đến năm 2019. + Về nội dung nghiên cứu quản lý Các đơn vị sự nghiệp của thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc: Lập dự toán; Tổ chức thực hiện dự toán; Quyết toán tài chính; Kiểm tra, giám sát hoạt động quản lý tài chính. 5. Kết cấu của luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục và tài liệu tham khảo, luận văn gồm 04 chƣơng nhƣ sau: Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính ở các đơn vị sự nghiệp có thu cấp huyện Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Thực trạng quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. Chƣơng 4: Định hƣớng và giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc tỉnh Vĩnh Phúc. 3
Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH Ở CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÓ THU CẤP HUYỆN 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu Quản lý tài chính là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất trong tất cả các đơn vị, tổ chức nói chung và tại các đơn vị sự nghiệp có thu nói riêng. Trên thực tế chúng ta thấy không một đơn vị, tổ chức nào thành công nếu quá trình quản lý tài chính của một đơn vị đó không khoa học, quản lý tài chính yếu kém. Trong thời gian qua, đã có rất nhiều các công trình nghiên cứu đƣợc công bố trong và ngoài nƣớc liên quan đến lĩnh vực quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu, cụ thể: Chử Thị Hải, 2012 đã nghiên cứu “Tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập”. Tác giải đặt ra những cơ sở pháp lý của việc giao quyền tự chủ, những kết quả đạt đƣợc cũng nhƣ những vƣớng mắc, tồn tại trong việc thực hiện quyền tự chủ của các đơn vị sự nghiệp có thu. Lê Thế Tuyên, 2018 nghiên cứu “Cơ chế quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp có thu” của tác giả Lê Thế Tuyên. Tác giả nêu ra những kết quả đạt đƣợc, cũng nhƣ nguyên nhân, tồn tại trong tiến trình đổi mới cơ chế quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp từ đó tác giả đƣa ra tính cấp thiết cần phải nâng cao cơ chế quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu nhằm đáp ứng kịp thời yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn kinh tế-xã hội đất nƣớc. Trần Mạnh Hà, 2014 nghiên cứu “Quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp” . Tác giả đã nêu một số kiến nghị cùng với sự phát triển của nền kinh tế-xã hội, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách nhằm từng bƣớc đổi mới cơ chế hoạt động của các đơn vị sự nghiệp có thu. Tuy nhiên, cơ chế quản lý 4
tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp có thu hiện nay vẫn còn nhiều bất cập, nhất là trong công tác quản lý tài chính. Trong bối cảnh, yêu cầu về hoàn thiện công tác quản lý tài chính hiệu quả tại các đơn vị sự nghiệp có thu là rất cần thiết. Nguyễn Phú Giang, 2010 “Quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp và các vấn đề đặt ra hiện nay” tác giả nêu rõ việc quản lý, sử dụng nguồn tài chính ở các đơn vị sự nghiệp có liên quan trực tiếp đến hiệu quả kinh tế xã hội do đó phải có sự quản lý, giám sát, kiểm tra nhằm hạn chế, ngăn ngừa các hiện tƣợng tiêu cực, tham nhũng trong việc khai thác và sử dụng nguồn lực tài chính đồng thời nâng cao hiệu quả việc sử dụng các nguồn tài chính. Trần Hồng Hà, 2006 “Quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu tại tỉnh Bình Thuận”. Luận văn hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý tài chính ở đơn vị sự nghiệp có thu. Làm rõ đƣợc thực trạng quản lý tài chính hiện đang áp dụng tại các đơn vị sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Thuận. Chỉ ra đƣợc những thành tựu, hạn chế, và nguyên nhân của công tác quản lý tài chính hiện nay. Đƣa ra đƣợc các giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại các bệnh viện công lập trên địa bàn tỉnh Bình Thuận trong thời gian tới. Luận văn thạc sỹ quản lý kinh tế “Đổi mới cơ chế quản lý tài chính ở đơn vị sự nghiệp có thu” (Đỗ Thị Mai Xuân, 2005) . Luận văn đã nêu tổng quan về đơn vị sự nghiệp có thu, những ƣu nhƣợc điểm của cơ chế quản lý tài chính của đơn vị sự nghiệp có thu trong nền kinh tế thị trƣờng hiện nay. Luận văn cũng đƣa ra đƣợc các nội dung cần thiết đổi mới cơ chế quản lý tài chính ở đơn vị sự nghiệp có thu. Luận văn thạc sỹ kinh tế: “Quản lý tài chính tại Trường Trung cấp Kinh tế Quảng Ninh” (Hoàng Thị Diệu Thúy, 2016 ). Luận văn đã chỉ ra đƣợc cơ sở nghiên cứu thực trạng quản lý tài chính của trƣờng, để đƣa ra các giải 5
pháp nhằm tăng cƣờng công tác quản lý tài chính của trƣờng trung cấp kinh tế Quảng Ninh Thông qua việc phân tích, đánh giá thực trạng quản lý tài chính đối với đơn vị sự nghiệp có thu tại nhà trƣờng nhằm rút ra những ƣu, nhƣợc điểm, nguyên nhân để làm cơ sở đƣa ra các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính của nhà trƣờng. Luận văn thạc sỹ kinh tế: “Quản lý tài chính đối với các bệnh viện công lập trên địa bàn tỉnh Binh Bình” (Phạm Thị Thu Hà, 2014). Luận văn đã hệ thống hóa đƣợc những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý tài chính ở đơn vị sự nghiệp có thu. Phân tích, nghiên cứu chỉ ra đƣợc thực trạng quản lý tài chính hiện hành đang áp dụng tại các bệnh viện trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Chỉ ra đƣợc những thành tựu, hạn chế, và nguyên nhân của công tác quản lý tài chính hiện nay.Đƣa ra đƣợc các giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại các bệnh viện công lập trên địa bàn tỉnh Ninh Bình trong thời gian tới. Luận văn “Quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin thư viện Đại học Quốc gia” (Mai Thế Nhật Quỳnh, 2018). Luận văn đã Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công lập có thu. Nghiên cứu kinh nghiệm thực tiễn về quản lý tài chính tại một số thƣ viện thuộc các trƣờng đại học trong nƣớc. Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin Thƣ viện, Đại học Quốc gia Hà Nội dƣới góc độ quản lý kinh tế giai đoạn 2014 – 2016. Từ đó rút ra đƣợc những kết quả đạt đƣợc, hạn chế và nguyên nhân tồn tại những hạn chế đó. Đề xuất phƣơng hƣớng, giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý tài chính tại Trung tâm Thông tin Thƣ viện, Đại học Quốc gia Hà Nội dƣới góc độ quản lý kinh tế đến năm 2020 và những năm tiếp theo. Những công trình nghiên cứu trên đã cho chúng ta thấy đƣợc tầm quan trọng của công tác Quản lý tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp có thu, một cái nhìn tƣơng đối toàn diện về tự chủ, tự chịu trách nhiệm về quản lý tài 6
chính các đơn vị sự nghiệp có thu của nƣớc ta hiện nay. Các công trình nghiên cứu trên đã đã nêu lên đƣợc cơ sở lý luận về đơn vị sự nghiệp có thu và đánh giá đƣợc thực trạng quản lý tài chính của các đơn vị sự nghiệp có thu, đƣa ra đƣợc những giải pháp hoàn thiện, nâng cao cơ chế quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu. Tuy nhiên chƣa có công trình nào nghiên cứu một cách chuyên sâu, khái quát và có hệ thống về cơ chế quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn hiện nay. Vì vậy, trên cơ sở kế thừa các công trình nghiên cứu, tôi chọn đề tài: “Quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu tại huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc” để nghiên cứu, tổng hợp và tiếp tục chỉ ra những vấn đề hạn chế trong quá trình quản lý thu, chi và đề xuất những giải pháp khắc phục các hạn chế đồng thời hoàn thiện công tác quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu của huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. 1.2. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính ở các đơn vị sự nghiệp có thu cấp huyện 1.2.1. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1.1. Khái niệm về đơn vị sự nghiệp Đơn vị sự nghiệp có thu cấp huyện là những đơn vị cung cấp dịch vụ công hoạt động trong các lĩnh vực Giáo dục, Y tế, Văn hóa thông tin thể thao, phát thanh truyền hình... (Lê Chi Mai, 2011). Hoạt động dạy học, khám chữa bệnh, biểu diễn nghệ thuật, thể dục thể thao là những hoạt động tạo ra và cung ứng các dịch vụ công. Đối tƣợng phục vụ của các hoạt động này là công chúng và các hoạt động này đƣợc gọi là hoạt động sản xuất kinh doanh cung ứng dịch vụ, đây chính là nhiệm vụ cơ bản của đơn vị sự nghiệp có thu cấp huyện. Đơn vị sự nghiệp có thu cấp huyện là đơn vị đƣợc cơ quan nhà nƣớc (Ủy ban nhân dân huyện) có thẩm quyền quyết định thành lập, để thực hiện một số chức năng nhiệm vụ của huyện giao, trong đó chủ yếu là cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho xã hội. Trong quá trình hoạt động, đơn vị sự nghiệp có 7
thu đƣợc Nhà nƣớc (Ủy ban nhân dân huyện) cho phép thu một số loại phí, lệ phí, đƣợc tiến hành hoạt động sản xuất cung ứng dịch vụ để bù đắp chi phí hoạt động, tăng thu nhập cho cán bộ, viên chức… (Lê Chi Mai, 2011). Đơn vị sự nghiệp có thu cấp huyện có tƣ cách pháp nhân, có con dấu và tài i i i i i i i i i i i i i i i i i i khoản riêng. Hoạt động của đơn vị sự nghiệp có thu cấp huyện có những điểm i i i i i i i i i i i i i i i i khác với cơ quan hành chính nhà nƣớc. Cơ quan hành chính thực hiện chức năng i i i i i i i i i i i i i i i i quản lý Nhà nƣớc của mình, cung ứng các dịch vụ hành chính công (Lê Chi Mai, i i i i i i i i i i i i i 2011). i Đây là trách nhiệm và nghĩa vụ của bộ máy Nhà nƣớc với nhân dân và i i i i i i i i i i i i i i i i chỉ có Nhà nƣớc mới có đủ thẩm quyền thực hiện chức năng đó. Nhà nƣớc i i i i i i i i i i i i i i i i với tƣ cách là một tổ chức công quyền phải có nghĩa vụ cung cấp các dịch vụ này i i i i i i i i i i i i i i i i i i i cho nhân dân, còn ngƣời dân có nghĩa vụ đóng góp cho Nhà nƣớc dƣới hình thức i i i i i i i i i i i i i i i i i thuế; Quan hệ trao đổi các dịch vụ hành chính công không phản ánh quan hệ thị i i i i i i i i i i i i i i i i i trƣờng một cách đầy đủ: ngƣời sử dụng dịch vụ có thể trả một phần hoặc không i i i i i i i i i i i i i i i i i phải trả tiền cho việc sử dụng dịch vụ đó khi hƣởng thụ. Trong khi đó, do dịch vụ i i i i i i i i i i i i i i i i i i i của đơn vị sự nghiệp công lập cung ứng có thể có sự tham gia cạnh tranh của khu i i i i i i i i i i i i i i i i i i i vực tƣ nhân nên các đơn vị này đƣợc phép khai thác và mở rộng nguồn thu từ các i i i i i i i i i i i i i i i i i i i hoạt động sự nghiệp của mình, ngƣời sử dụng dịch vụ có thể phải chi trả cho việc i i i i i i i i i i i i i i i i i i sử dụng dịch vụ nên hình thành quan hệ mua bán, trao đổi (Lê Chi Mai, 2011). i i i i i i i i i i i i 1.2.1.2. Phân loại đơn vị sự nghiệp có thu Dựa vào các tiêu thức khác nhau đơn vị sự nghiệp có thu cũng đƣợc phân thành nhiều loại khác nhau: * Căn cứ vào cấp quản lý đơn vị sự nghiệp gồm: - Đơn vị sự nghiệp có thu ở quận, huyện nhƣ Trung tâm Văn hóa Thể thao huyện, Đài truyền thanh huyện, Trung tâm bồi dƣỡng chính trị huyện, Trung tâm y tế huyện, các trƣờng học do Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện quản lý, các Trƣờng Trung học phổ thông do Sở Giáo dục tỉnh quản lý. 8
* Căn cứ vào lĩnh vực hoạt động đơn vị sự nghiệp có thu cấp huyện bao gồm: - Đơn vị sự nghiệp giáo dục, đào tạo: nhƣ trƣờng mầm non, tiểu học, trung học, các trƣờng đại học, cao đẳng, trung tâm dạy nghề…. - Đơn vị sự nghiệp y tế (bảo vệ chăm sóc sức khoẻ nhân dân): các bệnh viện, các cơ sở điều dƣỡng và phục hồi chức năng, các trung tâm y tế dự phòng; kế hoạch hóa gia đình… - Đơn vị sự nghiệp văn hoá, thông tin: Các đơn vị nghệ thuật, bảo tàng, cơ quan báo chí, thƣ viện, tạp chí…. - Đơn vị sự nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thể dục, thể thao: Trung tâm đào tạo vận động viên, báo thể thao … - Đơn vị sự nghiệp khoa học công nghệ, môi trƣờng - Đơn vị sự có thu hoạt động trong lĩnh vực kinh tế: là các đơn vị sự nghiệp gắn liền với các hoạt động kinh tế của từng ngành, từng lĩnh vực kinh tế nhƣ công nghiệp, địa chính, nông nghiệp… - Đơn vị sự nghiệp có thu khác: sự nghiệp phát thanh truyền hình, sự nghiệp đảm bảo xã hội (Lê Thị Ngọc, 2012). * Căn cứ vào nguồn thu của các đơn vị sự nghiệp Các ĐVSN có thu cấp huyện đƣợc phân loại để thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính nhƣ sau: - Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm toàn bộ chi phí hoạt động thƣờng xuyên (gọi tắt là ĐVSN tự bảo đảm chi phí hoạt động): là đơn vị có mức tự đảm bảo chi hoạt động thƣờng xuyên, NSNN không cấp kinh phí chi thƣờng xuyên. - Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi phí hoạt động thƣờng xuyên, phần còn lại đƣợc ngân sách nhà nƣớc cấp (gọi tắt là ĐVSN tự bảo đảm một phần chi phí hoạt động); 9