Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn là trên cơ sở đánh giá thực trạng QLTC của BVĐK huyện Mê Linh giai đoạn 2013-2018, đề xuất một số giải pháp hoàn thiện QLTC góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ được giao của bệnh viện trong thời gian tới. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN THỊ HỒNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA HUYỆN MÊ LINH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG HÀ NỘI - 2020
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN THỊ HỒNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA HUYỆN MÊ LINH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS MAI THỊ THANH XUÂN HÀ NỘI - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, chưa được công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào của người khác. Việc sử dụng kết quả, trích dẫn tài liệu của người khác đảm bảo theo đúng các quy định. Các nội dung trích dẫn và tham khảo các tài liệu, sách báo, thông tin được đăng tải trên các tác phẩm, tạp chí và trang web theo danh mục tài liệu tham khảo của luận văn. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Hồng
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn thạc sĩ quản lý kinh tế của mình, ngoài sự nỗ lực cố gắng của bản thân, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của nhiều cá nhân và tập thể. Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới sự giúp đỡ, chỉ bảo tận tình của các thầy, cô giáo Khoa Kinh tế chính trị, Trường Đại học kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội; đặc biệt là sự quan tâm, chỉ dẫn tận tình của cô giáo PGS.TS Mai Thị Thanh Xuân đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn tới Ban lãnh đạo Bệnh viện Đa khoa huyện Mê Linh; Phòng Kế hoạch tổng hợp và vật tư y tế; Phòng hành chính quản trị và tổ chức cán bộ; tập thể phòng Tài chính kế toán Bệnh viện đa khoa huyện Mê Linh đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và thu thập tài liệu phục vụ cho luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả luận văn Nguyễn Thị Hồng
MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT....................................................................... i DANH MỤC CÁC BẢNG .......................................................................... ii DANH MỤC SỞ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .................................................................iii MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TRONG CÁC BỆNH VIỆN CÔNG LẬP CÓ THU ................................................................................ 5 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................................... 5 1.1.1. Những công trình nghiên cứu liên quan trực tiếp đến QLTC tại các đơn vị sự nghiệp y tế công lập. ................................................................................ 5 1.1.2. Đánh giá kết quả nghiên cứu của các công trình và những vấn đề luận văn cần tiếp tục làm rõ. ....................................................................................... 8 1.2. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính tại các BVCL có thu .............................. 8 1.2.1. Khái quát về hệ thống BVCL có thu ...................................................... 8 1.2.2. Quản lý tài chính tại các bệnh viện công lập có thu................................ 10 1.2.3. Tiêu chí đánh giá hoạt động QLTCBVCL có thu .................................. 28 1.2.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến QLTCBVCL có thu............................... 30 1.3. Cơ sở thực tiễn về QLTC tại BVCL có thu.............................................. 36 1.3.1. Kinh nghiệm QLTCcủa Bệnh viện Đa khoa Đông Anh.......................... 36 1.3.2. Kinh nghiệm QLTC của Bệnh viện Đa khoa huyện Gia Lâm. ................ 38 1.3.3. Bài học kinh nghiệm về QLTC rút ra cho BVĐK huyện Mê Linh. .......... 39 Chương 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 41 2.1. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu ..................................................... 41 2.2 Phương pháp xử lý thông tin ................................................................. 42 2.3 Phương pháp phân tích số liệu ............................................................... 42
2.3.1. Phương pháp thống kê -so sánh........................................................... 42 2.3.2. Phương pháp phân tích-tổng hợp......................................................... 43 Chương 3 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA HUYỆN MÊ LINH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI................................. 45 3.1. Khái quát về Bệnh viện đa khoa huyện Mê Linh...................................... 45 3.1.1.Khái quát lịch sử hình thành và phát triển.............................................. 45 3.1.2 Chức năng nhiệm vụ........................................................................... 45 3.1.3. Tổ chức bộ máy ................................................................................ 46 3.1.4. Các nguồn lực ................................................................................... 49 3.2. Thực trạng QLTC tại Bệnh viện đa khoa huyện Mê Linh giai đoạn 2013-2018 ................................................................................................................ 51 3.2.1. Công tác lập dự toán thu, chi ngân sách................................................ 51 3.2.2. Tổ chức thực hiện dự toán thu, chi ngân sách........................................ 54 3.2.2 Quyết toán thu, chi ............................................................................. 67 3.2.4 Tổ chức thanh tra, kiểm tra.................................................................. 72 3.2.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động QLTC tại bệnh viện ..................... 73 3.3 Đánh giá chung .................................................................................... 77 3.3.1. Những thành tựu cơ bản..................................................................... 77 3.3.2 Những hạn chế và nguyên nhân ........................................................... 78 Chương 4 ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA HUYỆN MÊ LINH, TP.HÀ NỘI... 83 4.1. Định hướngphát triển của Bệnh viện đến năm 2025 ................................. 83 4.1.1.Bối cảnh mới ảnh hưởng tới công tác QLTC tại Bệnh viện...................... 83 4.1.2 Định hướng hoàn thiện QLTC tại Bệnh viện đến năm 2025 .................... 85 4.2. Một số giải pháp hoàn thiện QLTC tại Bệnh viện đến năm 2025. .............. 88 4.2.1 Nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực của bệnh viện ........................ 88 4.2.2 Xây dựng phương án tự chủ tài chính phù hợp....................................... 89
4.2.3. Tăng cường công tác kiểm tra tài chính, xây dựng và hoàn thiện ban kiểm tra tài chính, ban thanh tra nhân dân ............................................................. 91 4.2.4 Cần có Qui chế chi tiêu nội bộ hợp lý hơn. ............................................ 92 4.2.5 Đẩy mạnh xã hội hóa để tăng cường các nguồn tài chính ........................ 93 4.2.6 Xây dựng đội ngũ cán bộ QLTC chuyên trách, có tinh thần, trách nhiệm và chuyên môn nghiệp vụ cao .......................................................................... 94 4.2.7 Nâng cao nhận thức của Lãnh đạo, cán bộ viên chức người lao động về công tác tự chủ. ................................................................................................. 95 4.2.8 Kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền hoàn thiện các cơ chế liên quan đến tự chủ tài chính tại các BVCL có thu ................................................................ 96 KẾT LUẬN ............................................................................................. 97 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 99
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 BHTN Bảo hiểm thất nghiệp 2 BHXH Bảo hiểm xã hội 3 BHYT Bảo hiểm y tế 4 BVĐK Bệnh viện đa khoa 56 CBVC Cán bộ công nhân viên 7 KCB Khám bệnh, chữa bệnh 8 KPCĐ Kinh phí công đoàn 9 NSNN Ngân sách nhà nước 10 NVYT Nhân viên y tế 11 TCKT Tài chính kế toán 12 XHH Xã hội hóa i
DANH MỤC CÁC BẢNG STT Bảng Nội dung Trang Kết quả hoạt động của Bệnh viện Đông Anh 1 Bảng 1.1 37 từ năm 2015-2017 Nguồn nhân lực bệnh viện giai đoạn 2013- 2 Bảng 3.1 50 2018 Bảng dự toán thu, chi ngân sách của các năm 3 Bảng 3.2 53 từ 2013 đến 2018 4 Bảng 3.3 Cơ cấu nguồn thu các năm từ 2013 đến 2018 56 Kết quả thực hiện dự toán thu của các năm từ 5 Bảng 3.4 58 2013 đến 2018 Tổng hợp dự toán chi theo từng nhóm các 6 Bảng 3.5 61 năm từ 2013-2018 Các khoản chi của bệnh viện từ năm 2013 7 Bảng 3.6 63 đến 2018 Số lượng và tỷ trọng các khoản chi từ nguồn 8 Bảng 3.7 65 NSNN Kết quả thực hiện dự toán chi của từ năm 9 Bảng 3.8 66 2013 đến 2018 Quyết toán thu, chi của bệnh viện Mê Linh 10 Bảng 3.9 69 giai đoạn từ 2013 đến 2018 Lương tăng thêm bình quân cán bộ bệnh viện 11 Bảng 3.10 71 2013-2018 Chi phí sử dụng dịch vụ công, vật tư văn 12 Bảng 3.11 phòng của bệnh viện giai đoạn năm 2013- 79 2018 ii
DANH MỤC SỞ ĐỒ, BIỂU ĐỒ STT Hình Nội dung Trang 1 Sơ đồ 3.1 Mô hình tổ chức bộ máy kế toán Bệnh viện 47 iii
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Cơ chế tự chủ về tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp có thu được thực hiện từ năm 2002, và đến năm 2006 thì được mở rộng đến toàn bộ các đơn vị sự nghiệp công lập theo Nghị định 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính Phủ. Trước yêu cầu đổi mới mạnh mẽ của Chính Phủ để thực hiện các nhiệm vụ cải cách hành chính, cơ chế này ngày càng được quan tâm, đẩy mạnh hơn gắn với việc thực hiện xã hội hóa trong cung cấp dịch vụ sự nghiệp công lập. Việc thực hiện cơ chế tự chủ về tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập đã tạo điều kiện cho các đơn vị tự chủ trong việc sử dụng nguồn kinh phí, từ đó từng bước nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ cho xã hội, tạo điều kiện cho người dân ngày càng có cơ hội được lựa chọn, tiếp cận các dịch vụ có chất lượng cao, đồng thời, góp phần cải thiện từng bước thu nhập của người lao động tại các đơn vị sự nghiệp công lập theo đúng mục tiêu đề ra tại Chương trình cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020 của Chính Phủ. Trong bối cảnh đó công tác quản lý tài chính (QLTC) các đơn vị sự nghiệp công lập nói chung cần được chú trọng và quan tâm hơn nữa để đảm bảo các đơn vị sự nghiệp công lập có thể hoàn thành được các mục tiêu chung của Chính phủ đã đề ra. Bệnh viện đa khoa (BVĐK) huyện Mê Linh là một đơn vị sự nghiệp y tế công lập cũng đang trên lộ trình thực hiện nhiệm vụ tự chủ tài chính theo chủ trương chung của Chính phủ và UBND Tp.Hà Nội.Với nhiệm vụ cơ bản của việc đầu thực hiện công tác tự chủ là đảm bảo nguồn tài chính và nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh tại bệnh viện. Công tác QLTC tại Bệnh viện Đa khoa huyện Mê Linh trong thời gian vừa qua đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể. Hàng năm nguồn thu và thu 1
nhập của người lao động đều tăng lên, các quy định về QLTC được chấp hành đúng quy định. Tuy nhiên,vấn đề QLTC tại bệnh viện hiện vẫn còn một số khó khăn, hạn chế. Cụ thể là: cơ chế quản lý còn chưa rõ ràng, chưa khuyến khích được tinh thần hăng say làm việc của người lao động. Việc đảm bảo được hoạt động cho bệnh viện khi không có sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước (NSNN) cho hoạt động chi thường xuyên, đòi hỏi bệnh việncần phải có những thay đổi trong công tác QLTC để phù hợp hơn với điều kiện thực tế hiện nay. Thực tế đó đòi hỏi phải nghiên cứu để tìm giải pháp khắc phục hạn chế, nhằm hoàn thiện công tác QLTC tại bệnh viện trong thời gian tới. Vì vậy đề tài “Quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội” được lựa chọn nghiên cứu nhằm tìm ra những giải pháp hữu hiệu để hoàn thiện QLTC tại BVĐK huyện Mê Linh. 2. Câu hỏi nghiên cứu Câu hỏi nghiên cứu của luận văn là: Hoạt động QLTC của BVĐK huyện Mê Linh giai đoạn 2013-2018 còn những hạn chế gì? Nguyên nhân do đâu, lãnh đạo bệnh viện cần phải làm gì để hoàn thiện công tác QLTC trong thời gian tới? 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích Mục đích của luận văn là trên cơ sở đánh giá thực trạng QLTC của BVĐK huyện Mê Linh giai đoạn 2013-2018, đề xuất một số giải pháp hoàn thiện QLTC góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ được giao của bệnh viện trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ Để thực hiện mục đích trên, luận văn phải thực hiện các nhiệm vụ sau: -Khái quát và hệ thống hóa những vấn đề lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về QLTC tại các đơn vị sự nghiệp y tế công lập có thu. 2
- Phân tích, đánh giá thực trạng QLTC tại BVĐK huyện Mê Linh giai đoạn 2013-2018. - Đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác QLTC tại bệnh viện đến năm 2025. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu. Đối tượng nghiên cứu của luận văn là những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến công tác QLTC tại các Bệnh viện công lập (BVCL) có thu dưới góc độ quản lý kinh tế. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nội dung: Hệ thống đơn vị sự nghiệp công lập có thu gồm nhiều bộ phận khác nhau, như: bệnh viện; trung tâm y tế; trung tâm chuyên khoa;... Do giới hạn về dung lượng luận văn không có tham vọng nghiên cứu tất cả những vấn đề quản lý tài chính của toàn bộ các đơn vị sự nghiệp y tế công lập có thu mà chủ yếu chỉ tập trung vào hoạt động QLTC tại các BVCL có thu. Luận văn nghiên cứu hoạt động QLTC tại các BVCL có thu. Phạm vi không gian: Đề tài nghiên cứu hoạt động QLTC tại BVĐK huyện Mê Linh. Tuy nhiên, Luận văn cũng nghiên cứu ở mức độ nhất định về QLTC tại một số bệnh viện khác có điều kiện tương đồng với BVĐK huyện Mê Linh để học tập kinh nghiệm của họ. Phạm thời gian: Giai đoạn nghiên cứu từ năm 2013 đến năm 2018. Năm 2013 là thời điểm Chính phủ ban hành Nghị định số 85/2012/NĐ- CP về “cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp y tế công lập và giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh công lập”. Đây là nghị định đầu tiên về giá dịch vụ y tế, là tiền đề của lộ trình thực hiện tự chủ tài chính cho các đơn vị sự nghiệp y tế công lập.Trên cơ sở đó các đơn vị sự nghiệp y tế công lập có thu dần chuyển đổi cơ chế tài 3
chính từ đơn vị tự chủ một phần chi thường xuyên sang đơn vị tự chủ chi thường xuyên; đơn vị tự chủ chi thường xuyên và chi đầu tư. 5. Đóng góp của luận văn + Hệ thống hóa và bổ sung, làm rõ hơn một số vấn đề lý luận về QLTC tại các BVCL có thu. + Chỉ ra những hạn chế chủ yếu của hoạt động QLTC tại BVĐK huyện Mê Linh giai đoạn 2013-2018, làm rõ những nguyên nhân của hạn chế đó. + Đề xuất một số giải pháp sát thực với điều kiện cụ thể của BVĐK huyện Mê Linh, nhằm hoàn thiện hoạt động QLTC tại bệnh viện này trong giai đoạn tới. 6. Kết cấu luận văn Ngoài Phần Mở đầu và Kết luận, nội dung chính của luận văn được kết cấu thành 4 chương: Chương 1:Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về QLTC trong các bệnh viện công lập có thu. Chương 2:Phương pháp nghiên cứu. Chương 3: Thực trạng QLTC tại Bệnh viện đa khoa huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội. Chương 4: Định hướng và giải pháp hoàn thiện QLTC tại Bệnh viện đa khoa huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội. 4
Chương1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TRONG CÁC BỆNH VIỆN CÔNG LẬP CÓ THU 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu 1.1.1. Những công trình nghiên cứu liên quan trực tiếp đến QLTC tại các đơn vị sự nghiệp y tế công lập. QLTC tại hệ thống các đơn vị sự nghiệp y tế công lập là vấn đề đã được nhiều tác giả quan tâm, nghiên cứu trong thời gian gần đây. Trong số các công trình đã công bố liên quan đến nội dung luận văn có thể kể đến các công trình chủ yếu sau: Theo tác giả Nguyễn Thị Xuân Mai (2008), trong luận văn về Cơ chế tài chính đối với dịch vụ y tế bệnh viện công ở Việt Nam bảo vệ tại Trường Đại học kinh tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội thì Cơ chế tài chính đối với dịch vụ y tế bệnh viện công là các định chế tài chính nội bộ, tổ chức bộ máy quản lý và kiểm soát tài chính, khai thác và sử dụng tốt mọi nguồn tài lực từ bên trong và bên ngoài bệnh viện phục vụ cho hoạt động chuyên môn nghiệp vụ của bệnh viện với mục tiêu cơ bản là tiết kiệm và hiệu quả nhằm tạo ra các dịch vụ y tế chất lượng cho người dân đến khám bệnh, chữa bệnh tại các bệnh viện. Bên cạnh đó, tác giả cũng chỉ ra được các nội dung QLTC trên các mặt: quản lý sử dụng tài sản công; quản lý các nội dung chi; phân tích chi phí cấu thành các dịch vụ y tế và phân tích tài chính là công cụ hữu hiệu trong giải pháp QLTC đơn vị sự nghiệp y tế công lập. Luận văn nghiên cứu và đề xuất những giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện cơ chế tài chính, cải thiện tình hình cung cấp và khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế tại các BVCL có thu ở Việt Nam, góp phần nâng cao mức sống cho nhân viên y tế, chất lượng dịch vụ y tế công. 5
Theo tác giả Nguyễn Thị Ngọc Tú (2013), trong Luận văn: Quản lý tài chính Bệnh viện đa khoa Đông Anh bảo vệ tại Trường Đại học Nông nghiệp thì QLTC bệnh viện công là việc phát huy vai trò của đội ngũ QLTC trong hoạt động quản lý đến đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn lực của đơn vị trong bối cảnh giá viện phí không bù đắp được đủ chi phí cho các dịch vụ y tế. Không để xảy ra tình trạng cơ sở y tế đã tự áp dụng các quy định và hình thức khác nhau nhằm tăng thêm nguồn thu, bù đắp vào các khoản chi phí thiếu hụt. Từ việc nghiên cứu thực trạng quản lý sử dụng các nguồn thu, các nội dung, và xây dựng các quy định tài chính tại Bệnh viện đa khoa Đông Anh, tác giả đã đưa ra các giải pháp hoàn thiện cơ chế QLTC mới cho phép đơn vị sự nghiệp có thu tự chủ về tài chính, lao động và tự chịu trách nhiệm trong hoạt động của đơn vị. Tác giả Vương Thị Hải Anh (2016) viết trong Luận văn: Quản lý chi NSNN cho các cơ sở khám chữa bệnh thuộc Sở Y tế trên địa bàn Hà Nội bảo vệ tại Trường Đại học kinh tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội chỉ ra các vấn đề cơ bản và quan trọng trong quản lý chi NSNN cho các cơ sở thuộc Sở Y tế Hà Nội trong giai đoạn hiện nay. Trong thời kỳ đổi mới, chính sách đầu tư, quản lý các nguồn tài chính trong ngành Y tế thành phố Hà Nội đã có một số chuyển biến tích cực, mạng lưới y tế của thành phố đã từng bước được củng cố, cơ sở vật chất ngày càng được tăng cường, các loại hình dịch vụ y tế trong khám chữa bệnh, phòng bệnh và cung ứng thuốc được đầu tư ngày càng đa dạng. Cùng với các cơ sở trực thuộc Bộ Y tế và của nhiều ngành khác trên địa bàn thành phố Hà Nội, ngành Y tế Hà Nội đã góp phần đáng kể trong vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô và cả nước, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao nhu cầu khám chữa bệnh của người dân. Tuy nhiên, hoạt động QLTC đối với ngành Y tế của Hà Nội vẫn còn những bất cập do ngành y tế có những đặc thù riêng so với các ngành khác, cơ chế chính sách của nhà nước 6
đối với tốc độ phát triển các dịch vụ y tế chưa đồng bộ làm ảnh hưởng đến việc quản lý các nguồn tài chính trong các đơn vị y tế, mặt khác cán bộ làm công tác QLTC trong các đơn vị y tế trình độ chưa đồng đều. Theo cơ chế cũ các đơn vị sự nghiệp y tế có thu chỉ được phép sử dụng nguồn kinh phí Nhà nước hoặc được coi là kinh phí Nhà nước (viện phí, phí…). Trong cơ chế tài chính mới, các đơn vị sự nghiệp có thu ngoài nguồn kinh phí Nhà nước cấp còn được phép vay tín dụng ngân hàng hoặc quỹ hỗ trợ phát triển để mở rộng và nâng cao chất lượng hoạt động, cung ứng dich vụ và tự chịu trách nhiệm trả nợ vay theo quy định của pháp luật. Vai trò của NSNN trong các hoạt động tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập có thu đã được giảm nhẹ, tuy nhiên việc phân bổ, quản lý, sử dụng có hiệu quả nguồn NSNN cấp cho các đơn vị sự nghiệp y tế công lập cần được thực hiện phù hợp với nhu cầu thực tế của từng đơn vị thuộc Sở Y tế Hà Nội. Với xu hướng mới, tác nghiên cứu thực trạng quản lý chi NSNN cho các cơ sở khám chữa bệnh thuộc Sở Y tế Hà Nội, từ đó đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện quản lý chi NSNN cho các cơ sở khám chữa bệnh thuộc Sở Y tế Hà Nội. Tác giả Đặng Thái Long (2017) trong luận văn: Quản lý tài chính Bệnh viện Xanh Pôn, thành phố Hà Nội bảo vệ tại Học viện Hậu cần. Nhìn chung, công tác QLTC của Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ chứng tỏ sự cố gắng quyết tâm của lãnh đạo cùng toàn thể cán bộ công nhân viên trong Bệnh viện, tuy nhiên thực trạng công tác QLTC của bệnh viện vẫn còn một số tồn tại hạn chế, điều này đòi hỏi để khắc phục được những tồn tại hạn chế, cần phải nhận thức được đúng đắn các nguyên nhân của những hạn chế đó.Từ phân tích thực trạng hoạt động QLTC Bệnh viện Xanh Pôn, tác giả đã đưa ra phương hướng hoàn thiện và nhóm giải pháp hoàn thiện cơ chế QLTC tại Bệnh viện Xanh Pôn, thành phố Hà Nội. 7
1.1.2. Đánh giá kết quả nghiên cứu của các công trình và những vấn đề luận văn cần tiếp tục làm rõ. Kết quả nghiên cứu của các công trình thời gian trước đây đã thu được một số kết quả cụ thể như: làm rõ một số tồn tại, bất cập trong công tác QLTC tại các đơn vị sự nghiệp công lập cụ thể, qua đó đưa ra một số kiến nghị, giải pháp nhằm khắc phục và hoàn thiện các tồn tại đó. Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu các văn bản, quy định liên quan đến công tác quản lý bệnh viện của Nhà nước liên tục được ban hành, từ đó các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý bệnh viện cũng vì vậy cần được điều chỉnh cho phù hợp với các quy định, tiêu chuẩn, định mức mới. Đồng thời các nội dung nghiên cứu đã được đề cập chủ yếu được thực hiện ở các đơn vị quản lý cấp trên như Sở Y tế hay các Bệnh viên đa khoa tuyến tỉnh, các bệnh viện chuyên khoa,...các giải pháp đưa ra chưa phù hợp cho các Bệnh viện đa khoa tuyến cơ sở như tuyến huyện. Vì vậy, việc nghiên cứu trong luận văn cần tiếp tục làm rõ một số vấn đề sau: + Hệ thống hóa và bổ sung làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến QLTC BVCL có thu tại tuyến huyện. + Phân tích, đánh giá thực trạng QLTC tại Bệnh viện đa khoa huyện Mê Linh. + Đưa ra các giải pháp hoàn thiện công tác QLTC tại bệnh viện tuyến huyện trong giai đoạn tiếp theo. 1.2. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính tại các BVCL có thu 1.2.1. Khái quát về hệ thống BVCL có thu 1.2.1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến hệ thống bệnh viện công lập có thu (i) Đơn vị sự nghiệp y tế công lập là tổ chức do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập và quản lý theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp 8
nhân, con dấu, tài khoản và tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của pháp luật về kế toán để thực hiện nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công hoặc phục vụ quản lý nhà nước trong các lĩnh vực chuyên môn y tế như: Y tế dự phòng; khám bệnh; chữa bệnh; điều dưỡng và phục hồi chức năng; giám định y khoa, pháp y, pháp y tâm thần; y dược cổ truyền; kiểm nghiệm dược, mỹ phẩm, trang thiết bị y tế; an toàn vệ sinh thực phẩm; dân số - kế hoạch hóa gia đình; sức khỏe sinh sản; truyền thông giáo dục sức khỏe (sau đây gọi tắt là đơn vị sự nghiệp y tế). – Nghị định 85/2012/NĐ-CP. Đơn vị sự nghiệp y tế công lập có thu là một loại đơn vị sự nghiệp y tế công lập có nguồn thu sự nghiệp theo quy định của Nhà nước. (ii) Bệnh viện công lậplà đơn vị sự nghiệp y tế công lập do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập và quản lý theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, có dấu, tài khoản và tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của pháp luật về luật kế toán để thực hiện nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công hoặc phục vụ quản lý nhà nước trong các lĩnh vực chuyên môn khám chữa bệnh (iii) Bệnh viện công lập có thu là BVCL có nguồn thu sự nghiệp từ các hoạt động khám bệnh, chữa bệnh và các hoạt động khác theo quy định của Nhà nước. (iv) Chế độ tài chính trong các đơn vị sự nghiệp công lập có thu là các quy định của pháp luật về quá trình tạo lập, phân phối, sử dụng các quỹ và các nguồn vốn tiền tệ, gắn liền với việc thực hiện các chức năng nhiệm vụ và hoạt động của đơn vị. (v) Quyền tự chủ về tài chính trong các đơn vị sự nghiệp công lập có thu là khả năng đơn vị tự thực hiện các hành vi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép trong lĩnh vực tài chính và tự chịu trách nhiệm về hành vi của mình. 1.2.1.2. Đặc điểm hoạt động của bệnh viện công lập có thu. 9
Một là, những hoạt động của các BVCL có thu khác với các loại hình dịch vụ thông thường, nó phục vụ lợi ích cần thiết của xã hội. Hoạt động của các BVCL có thu giống như các hoạt động dịch vụ thông thường là công việc phục vụ trực tiếp cho nhu cầu nhất định của số đông, có tổ chức và được trả công. Tuy nhiên, khác với hoạt động dịch vụ thông thường khác hoạt động của BVCL có thu không phải là hoạt động thương mại, hàng hóa do các BVCL có thu cung cấp là loại hàng hóa đặc biệt, các đối tượng sử dụng có thể tự thanh toán cho dịch vụ mình đã sử dụng hoặc được chi trả từ nguồn kinh phí khác như: bảo hiểm y tế (BHYT), NSNN,... Hai là, hoạt động trao đổi giữa đơn vị sự nghiệp y tế công lập có thu với các tổ chức cá nhân không thông qua quan hệ thị trường đầy đủ, nghĩa là nó không giống với hoạt động kinh doanh thông thường của các doanh nghiệp. Các dịch vụ mà tổ chức, cá nhân sử dụng có thể chỉ phải đóng một phần hoặc toàn kinh phí. Việc cung ứng các dịch vụ của hệ thống đơn vị sự nghiệp y tế công lập có thu không nhằm mục tiêu lợi nhuận. Ba là, hoạt động của các đơn vị sự nghiệp y tế công lập có thu không trực tiếp phục vụ cho quản lý hành chính nhà nước, không mang tính quyền lực pháp lý như hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước. Nó phân biệt với hoạt động quản lý nhà nước. Bốn là, đơn vị sự nghiệp y tế công lập có thu có nguồn thu thường xuyên từ hoạt động sự nghiệp bởi vậy nó khác với cơ quan quản lý hành chính là nó mang lại nguồn thu cho NSNN và được tự chủ về mặt tài chính, không phụ thuộc vào cơ chế xin cho. Nguồn kinh phí có được từ hoạt động cung cấp dịch vụ của các BVCL có thu được không phải nộp ngân sách mà để lại toàn bộ tại bệnh viện, bệnh viện có quyền sử dụng nguồn kinh phí này để tổ chức hoạt động, chi trả tiền lương, tiền công và các chi phí khác phát sinh tại đơn vị theo quy định của Nhà nước. 1.2.2. Quản lý tài chính tại các bệnh viện công lập có thu 10