Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng TNHH Indovina

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:86

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu của luận văn đóng góp nhiều ý nghĩa mang tính thực tiễn cho ngân hàng. Từ việc phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh, ngân hàng có thể nhìn rõ hơn về những vấn đề còn hạn chế, nguyên nhân dẫn đến việc hoạt động không hiệu quả của ngân hàng TNHH Indovina trong thời gian qua đề từ đó có những chính sách, chiến lược kinh doanh đúng đắn, thiết thực, phù hợp nhất với quy mô của ngân hàng trong việc phát triển hoạt động kinh doanh, tối đa hóa lợi nhuận cũng như tình hình cạnh tranh khốc liệt trong lĩnh vực ngân hàng hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng TNHH Indovina

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ HỒNG NHUNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN INDOVINA LUẬN VĂN THẠC SĨ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆTNAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ HỒNG NHUNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN INDOVINA LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 8 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: PGS., TSKH NGUYỄN NGỌC THẠCH TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
i TÓM TẮT LUẬN VĂN Mục tiêu chính của luận văn là ước lượng và kiểm định các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TNHH Indovina. Trong đó, hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng được đo lường bằng lợi nhuận trên tổng tài sản và lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu. Bằng việc sử dụng phương pháp hồi quy tuyến tính OLS, đặc biệt là phân tích hồi quy đa biến, tác giả đã xây dựng được hai mô hình bao gồm các biến sau đây có ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TNHH Indovina: tỷ lệ nợ xấu, tỷ lệ chi phí trên thu nhập, tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội và tỷ lệ lạm phát. Tác giả đã sử dụng các kiểm định để đảm bảo mô hình không tồn tại các hiện tượng về đa cộng tuyến, hiện tượng tự tương quan và hiện tượng phương sai thay đổi. Đồng thời, kiểm định Ramsey Reset Test được sử dụng để đảm bảo ước lượng của mô hình không chệch. Tính vững của mô hình được kiểm định bằng kiểm định Bounds. Do đó, mô hình nghiên cứu cuối cùng không còn các khuyết tật. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, tác giả đã tiến hành đề xuất một số giải pháp liên quan đến giám sát, kiểm soát, xử lý nợ xấu và các chi phí hoạt động của ngân hàng nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh hay lợi nhuận của IVB. Cuối cùng, tác giả đề xuất một số kiến nghị liên quan đến môi trường kinh tế vĩ mô như tăng trưởng kinh tế ổn định và ổn định lạm phát để giúp tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của IVB nói riêng và hệ thống NHTM Việt Nam nói chung. Các kiến nghị này cần có sự chỉ đạo của Chính phủ và điều hành bởi NHNN để các NHTM thực thi một cách hiệu quả nhất.
ii LỜI CAM ĐOAN Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn.
iii LỜI CẢM ƠN Trước tiên, tác giả xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc tới đến Quý Thầy Cô Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM đã hỗ trợ, giúp đỡ và trực tiếp giảng dạy, truyền đạt kiến thức khoa học chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng, là cơ sở nền tảng để thực hiện luận văn này và áp dụng vào thực tiễn công việc. Đặc biệt, tôi chân thành tri ân vai trò định hướng khoa học của PGS., TSKH Nguyễn Ngọc Thạch trong việc hỗ trợ và đóng góp ý kiến cho bài nghiên cứu của tác giả về đề tài “CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG TNHH INDOVINA”. Tác giả cũng chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, các anh/chị Lãnh đạo phòng và đồng nghiệp tại Ngân hàng Trách nhiệm hữu hạn Indovina đã tạo điều kiện thuận lợi trong công tác, đồng thời hỗ trợ, tư vấn cho tác giả trong quá trình thực hiện luận văn. Cuối cùng, tác giả xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình và bạn bè luôn động viên, chia sẻ và tiếp thêm nguồn lực cho tôi để hoàn thành luận văn này. Do kinh nghiệm và kiến thức còn hạn chế, luận văn này không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những ý kiến đóng góp từ Quý Thầy Cô, đồng nghiệp và các bạn học viên. Trân trọng cảm ơn
iv MỤC LỤC TÓM TẮT LUẬN VĂN ............................................................................................. i LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... ii LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... iii MỤC LỤC ................................................................................................................ iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ......................................................................... vii DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... viii DANH MỤC CÁC HÌNH......................................................................................... ix CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU.........................................................................................1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................ 2 1.2.1. Mục tiêu tổng quát .............................................................................. 2 1.2.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................... 2 1.3. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................................... 2 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................... 2 1.5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3 1.6. Đóng góp của đề tài ......................................................................................... 4 1.7. Bố cục của luận văn ......................................................................................... 4 1.8. Khung nghiên cứu của luận văn ....................................................................... 4 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH ......................................................................................................................6 2.1. Cơ sở lý luận về hiệu quả hoạt động kinh doanh ............................................. 6 2.1.1 Khái niệm ngân hàng thương mại ....................................................... 6 2.1.2 Hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại ............................. 7 2.1.2.1. Hoạt động huy động vốn ........................................................ 7 2.1.2.2. Hoạt động cấp tín dụng .......................................................... 7 2.1.2.3. Hoạt động thanh toán ............................................................. 8 2.1.2.4. Hoạt động kinh doanh ngoại tệ .............................................. 9 2.1.2.5. Các hoạt động khác ................................................................ 9 2.2. Cơ sở lý luận về hiệu quả kinh doanh ............................................................ 10 2.2.1. Quan điểm về hiệu quả hoạt động kinh doanh .................................. 10
v 2.2.2. Các chỉ tiêu đo lường hiệu quả hoạt động kinh doanh...................... 11 2.2.2.1. Nhóm chỉ tiêu sinh lời ......................................................... 12 2.2.2.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh thu nhập và chi phí ....................... 14 2.2.2.3. Nhóm chỉ tiêu phản ánh chất lượng tài sản và nguồn vốn ... 14 2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại ............................................................................................................ 18 2.5.1. Nhóm nhân tố bên trong ................................................................... 18 2.3.1.1. Năng lực tài chính của ngân hàng ........................................ 18 2.3.1.2. Năng lực quản trị, điều hành ................................................ 19 2.3.1.3. Trình độ kỹ thuật và công nghệ ........................................... 19 2.3.1.4. Chất lượng nguồn nhân sự ................................................... 20 2.5.2. Nhóm nhân tố bên ngoài ................................................................... 21 2.3.2.1. Nhân tố kinh tế ..................................................................... 21 2.3.2.2. Nhân tố chính trị - xã hội ..................................................... 22 2.3.2.3. Môi trường pháp lý .............................................................. 22 2.4. Các nghiên cứu có liên quan đến đề tài ......................................................... 23 2.5. Các biến trong mô hình nghiên cứu ............................................................... 26 2.5.1. Chất lượng tài sản ............................................................................. 27 2.5.2. Hiệu quả hoạt động ........................................................................... 27 2.5.3. Dư nợ cho vay khách hàng ............................................................... 28 2.5.4. Tổng sản phẩm quốc nội ................................................................... 28 2.5.5. Tỷ lệ lạm phát ................................................................................... 29 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ...........................................................................................31 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................32 3.1. Quy trình nghiên cứu ..................................................................................... 32 3.2. Nghiên cứu định tính...................................................................................... 33 3.3. Nghiên cứu định lượng .................................................................................. 33 3.3.1. Mô hình hồi quy tuyến tính với Ước lượng bình phương thông thường nhỏ nhất (OLS) ................................................................................ 34 3.3.2. Mô hình trong nghiên cứu của luận văn ........................................... 34 3.4. Dữ liệu nghiên cứu và các biến trong mô hình nghiên cứu ........................... 35 3.4.1. Dữ liệu nghiên cứu............................................................................ 35 3.4.2. Các biến trong mô hình nghiên cứu .................................................. 35
vi TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ...........................................................................................37 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.................................................................38 4.1. Tổng quan về ngân hàng TNHH Indovina ..................................................... 38 4.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của ngân hàng TNHH Indovina ................. 39 4.2.1. Kết quả hoạt động kinh doanh .......................................................... 39 4.2.2. Tình hình huy động vốn và cho vay ................................................. 41 4.3. Kết quả mô hình hồi quy ................................................................................ 43 4.3.1. Kết quả hồi quy ........................................................................................ 43 4.3.1.1. Mô hình hồi quy 1................................................................ 44 4.3.1.2. Mô hình hồi quy 2................................................................ 49 4.3.2. Thảo luận kết quả nghiên cứu .................................................................. 54 TÓM TẮT CHƯƠNG 4 ...........................................................................................58 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................59 5.1. Kết luận .......................................................................................................... 59 5.2. Kiến nghị ........................................................................................................ 61 5.3.1. Kiến nghị với ngân hàng nhà nước ................................................... 61 5.3.2. Kiến nghị với chính phủ ................................................................... 63 5.3.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh của ngân hàng TNHH Indovina ....................................................................................................... 64 TÓM TẮT CHƯƠNG 5 ...........................................................................................69 KẾT LUẬN LUẬN VĂN .........................................................................................70 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................71 PHỤ LỤC .................................................................................................................74
vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Diễn giải tiếng Anh Diễn giải tiếng Việt CP Government Chính phủ GDP Gross domestic products Tổng sản phẩm quốc nội Indovina Bank Ngân hàng trách nhiệm hữu hạn IVB Indovina NHTM Commercial bank Ngân hàng thương mại NHTMCP Joint stock commercial bank Ngân hàng thương mại cổ phần NHNN State bank Ngân hàng nhà nước ROA Return on assets Lợi nhuận ròng trên tổng tài sản ROE Return on equity Lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu TCTD Credit institution Tổ chức tín dụng TNHH Limited liability Trách nhiệm hữu hạn VCSH Equity Vốn chủ sở hữu
viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3. 1: Tổng hợp các biến trong mô hình nghiên cứu ......................................... 35 Bảng 4. 1: Kết quả hoạt động kinh doanh của IVB năm 2017 - 2018 ......................39 Bảng 4. 2: ROA và ROE của IVB năm 2015 - 2018 ................................................40 Bảng 4. 3: Hoạt động huy động vốn của IVB năm 2015 - 2018 ..............................42 Bảng 4. 4: Bảng kiểm định tính dừng của của chuỗi thời gian .................................43 Bảng 4. 5: Thống kê mô tả ........................................................................................44 Bảng 4. 6: Ma trận hệ số tương quan mô hình 1 .......................................................44 Bảng 4. 7: Bảng hệ số VIF ........................................................................................45 Bảng 4. 8: Kiểm định hiện tượng tự tương quan mô hình 1 .....................................46 Bảng 4. 9: Kiểm định hiện tượng phương sai thay đổi mô hình 1 ............................46 Bảng 4. 10: Mô hình hồi quy 1 .................................................................................46 Bảng 4. 11: Kiểm định sai dạng hàm (Kiểm định RESET của Ramsey) .................47 Bảng 4. 12: Kiểm định Bounds .................................................................................49 Bảng 4. 13: Ma trận hệ số tương quan mô hình 2 .....................................................49 Bảng 4. 14: Bảng hệ số VIF ......................................................................................50 Bảng 4. 15: Kiểm định hiện tượng tự tương quan mô hình 2 ...................................50 Bảng 4. 16: Kiểm định hiện tượng phương sai thay đổi mô hình 2 ..........................50 Bảng 4. 17: Mô hình hồi quy 2 .................................................................................51 Bảng 4. 18: Kiểm định sai dạng hàm (Kiểm định RESET của Ramsey) .................52 Bảng 4. 19: Kiểm định sai dạng hàm (Kiểm định RESET của Ramsey) .................52 Bảng 4. 20: Kiểm định Bounds .................................................................................54 Bảng 4. 21: Tổng hợp kết quả nghiên cứu ................................................................54
ix DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1. 1: Khung nghiên cứu của luận văn ................................................................ 5 Hình 2. 1: Mô hình nghiên cứu dự kiến .................................................................... 30 Hình 3. 1: Quy trình nghiên cứu của luận văn .......................................................... 32 Hình 4. 1: ROA và ROE của IVB năm 2015 - năm 2018......................................... 41 Hình 4. 2: Kiểm định tính ổn định của mô hình ....................................................... 48 Hình 4. 3: Kiểm định tính ổn định của mô hình ....................................................... 53
1 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU 1.1. Tính cấp thiết của đề tài Việc hội nhập kinh tế quốc tế mở ra nhiều cơ hội cũng như thách thức to lớn đối với nền kinh tế Việt Nam nói chung và ngành ngân hàng nói riêng. Trong những năm trước đây, hệ thống ngân hàng được mở rộng với quy mô ngày càng lớn trải rộng khắp các tỉnh thành đáp ứng được nhu cầu luân chuyển vốn trong nền kinh tế cũng như việc cung ứng tín dụng cho các ngành nghề trong nước, khuyến khích đầu tư kinh doanh, phát triển kinh tế đất nước. Tuy nhiên, do năng lực giám sát và quản trị ngân hàng chưa được chú trọng triệt để, yếu kém trong hoạt động tín dụng dẫn đến hệ quả là nhiều ngân hàng phải tiến hành sát nhập, tái cấu trúc cơ cấu để xử lý nợ xấu. Vì thế, các ngân hàng càng phải cạnh tranh gay gắt hơn nữa để khẳng định vị thế của mình trên thị trường. Trước bối cảnh này, các nhà quản trị ngân hàng cần phải cải tiến, đổi mới, hoàn thiện chất lượng phục vụ để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của mình. Cụ thể, các ngân hàng cần chú trọng tạo sự khác biệt thông qua việc xây dựng văn hóa kinh doanh mang bản sắc riêng, xác định rõ ràng hơn phân khúc thị trường mục tiêu của riêng mình. Đồng thời, các ngân hàng phải nhận thức được các rủi ro tiềm ẩn để từ đó kịp thời có những chính sách, giải pháp phù hợp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững trong xu thế toàn cầu hóa hiện nay. Trong điều kiện hiện nay, việc nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh là yêu cầu thiết yếu mà bất kỳ một ngân hàng thương mại nào đều phải đạt được để tiếp tục đứng vững và phát triển trong môi trường cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng. Ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP) nói chung và ngân hàng TNHH Indovina nói riêng đều là một loại hình tổ chức kinh tế đặc biệt, hoạt động dựa trên sự giám sát đặc biệt của Ngân hàng nhà nước, hoạt động kinh doanh đặc thù, tuy nhiên mục tiêu chung của các ngân hàng này chính là tối đa hóa lợi nhuận và tăng hiệu quả hoạt động kinh doanh nhằm thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Chính vì lẽ đó, đề tài: ”Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TNHH Indovina” đã được tác giả chọn làm nghiên cứu cho luận văn cao học, với
2 mong muốn giúp ngân hàng phát hiện được điểm mạnh, điểm yếu của mình, từ đó đề xuất những giải pháp nâng cao vị thế, quy mô của ngân hàng ngày càng phát triển trong thời gian tới. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu tổng quát Mục tiêu chính của luận văn là lựa chọn các nhân tố và đánh giá tác động của chúng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TNHH Indovina. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể Từ mục tiêu nghiên cứu chung, luận văn xác định các mục tiêu cụ thể sau đây: - Nghiên cứu cơ sở lý thuyết về hiệu quả hoạt động kinh doanh của NHTMCP. - Trên cơ sở lý thuyết đó, lựa chọn các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TNHH Indovina. - Đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TNHH Indovina. - Đề xuất những giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TNHH Indovina. 1.3. Câu hỏi nghiên cứu Để đạt được các mục tiêu đề ra, luận văn hướng đến trả lời các câu hỏi sau: - Cơ sở lý thuyết nào về hiệu quả hoạt động kinh doanh của NHTMCP? - Các yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TNHH Indovina? - Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TNHH Indovina ra sao? - Những giải pháp cần thiết nào nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TNHH Indovina? 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3 - Đối tượng nghiên cứu: các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TNHH Indovina. - Phạm vi nghiên cứu: • Thời gian nghiên cứu: xem xét trong giai đoạn 2010 – 2018. • Không gian nghiên cứu: ngân hàng TNHH Indovina. 1.5. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng kết hợp phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng: - Nghiên cứu định tính: • Luận văn sử dụng phương pháp thống kê mô tả, tổng hợp các cơ sở lý thuyết để hệ thống hóa các khái niệm, nội dung liên quan đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Đồng thời luận văn dựa trên các công trình nghiên cứu trong nước và nước ngoài liên quan đến đề tài để tìm kiếm các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các NHTMCP Việt Nam. • Phương pháp phân tích, thống kê, dự báo số liệu thu thập được từ ngân hàng kết hợp với phương pháp duy vật biện chứng kết hợp với phương pháp so sánh, dự đoán, tổng hợp từ đó phân tích các chỉ số liên quan để thấy được hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng. • Nghiên cứu, tham khảo các tài liệu trên mạng, báo chí, các cuốn sách có liên quan đến đề tài.. - Phương pháp nghiên cứu định lượng: • Luận văn sử dụng phương pháp hồi quy bình phương bé nhất (OLS) với dữ liệu chuỗi thời gian về hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TNHH Indovina. • Số liệu để nghiên cứu là số liệu thứ cấp được lấy từ các báo các tài chính từ năm 2010 đến năm 2018 của ngân hàng TNHH Indovina. Quá trình xử lý và phân
4 tích số liệu: (1) nêu vấn đề cần nghiên cứu và các giả thuyết nghiên cứu; (2) giới thiệu mô hình nghiên cứu; (3) thu thập số liệu nghiên cứu; (4) ước lượng các tham số của mô hình; (5) phân tích kiểm định mô hình: hiện tượng đa cộng tuyến, hiện tượng tự tương quan và hiện tượng phương sai thay đổi và kiểm định Bounds về tính vững của mô hình nghiên cứu. 1.6. Đóng góp của đề tài Đề tài nghiên cứu của luận văn đóng góp nhiều ý nghĩa mang tính thực tiễn cho ngân hàng. Từ việc phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh, ngân hàng có thể nhìn rõ hơn về những vấn đề còn hạn chế, nguyên nhân dẫn đến việc hoạt động không hiệu quả của ngân hàng TNHH Indovina trong thời gian qua đề từ đó có những chính sách, chiến lược kinh doanh đúng đắn, thiết thực, phù hợp nhất với quy mô của ngân hàng trong việc phát triển hoạt động kinh doanh, tối đa hóa lợi nhuận cũng như tình hình cạnh tranh khốc liệt trong lĩnh vực ngân hàng hiện nay. 1.7. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn bao gồm các chương sau Chương 1: Giới thiệu Chương 2: Cơ sở lý luận về hiệu quả hoạt động kinh doanh và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh Chương 3: Phương pháp nghiên cứu Chương 4: Kết quả nghiên cứu Chương 5: Kết luận và kiến nghị 1.8. Khung nghiên cứu của luận văn
5 Mục tiêu nghiên cứu Cơ sở lý thuyết Phương pháp nghiên cứu Phương pháp định tính Phương pháp định lượng - Phân tích các vấn đề liên quan đến hiệu Ước lượng và đo lường mức độ tác quả kinh doanh của ngân hàng động của các nhân tố đến hiệu quả - Các nghiên cứu thực nghiệm trước đây kinh doanh của ngân hàng Indovina Kết quả nghiên cứu Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh Hình 1. 1: Khung nghiên cứu của luận văn
6 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH 2.1. Cơ sở lý luận về hiệu quả hoạt động kinh doanh 2.1.1 Khái niệm ngân hàng thương mại Theo (Quốc hội, 2010), ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng (TCTD) - Luật số: 47/2010/QH12, nhằm mục tiêu lợi nhuận. Các ngân hàng thương mại được phân biệt với các tổ chức tài chính khác chủ yếu bằng cách chấp nhận tiền gửi không kỳ hạn. Tiền gửi cung cấp cho họ tiền nhưng trách nhiệm của họ đối với tính thanh khoản và an toàn của tiền gửi làm hạn chế việc sử dụng các khoản tiền này. Ngân hàng thương mại đã hình thành tồn tại và phát triển hàng trăm năm gắn liền với sự phát triển của kinh tế hàng hoá. Sự phát triển hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM) đã có tác động rất lớn và quan trọng đến quá trình phát triển của nền kinh tế hàng hoá, ngược lại kinh tế hàng hoá phát triển mạnh mẽ đến giai đoạn cao nhất là nền kinh tế thị trường thì NHTM cũng ngày càng được hoàn thiện và trở thành những định chế tài chính không thể thiếu được. Thông qua hoạt động tín dụng thì ngân hàng thương mại tạo lợi ích cho người gửi tiền, người vay tiền và cho cả ngân hàng thông qua chênh lệch lãi suất mà thu được lợi nhuận cho ngân hàng. Theo Rose (2002), trong nền kinh tế hiện đại ngày nay, NHTM với các vai trò ngày càng lớn nhằm duy trì, củng cố và thu hút thêm nhiều khách hàng để tăng khả năng cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu ngày phong phú và đa dạng của các đối tượng khách hàng khác nhau. Chính vì vậy, các sản phẩm và dịch vụ mà ngân hàng cung cấp cho khách hàng ngày càng mới và đa dạng dựa trên sự phát triển của công nghệ hiện đại, tiên tiến, hỗ trợ khách hàng tối đa trong việc sử dụng các sản phẩm dịch vụ của ngân hàng.
7 2.1.2 Hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại NHTM là loại hình tổ chức tài chính được phép hoạt động kinh doanh đa dạng nhất trên thị trường tài chính bao gồm hoạt động huy động vốn, hoạt động tín dụng và đầu tư và các hoạt động cung cấp dịch vụ tài chính khác như dịch vụ thanh toán, tư vấn tài chính, quản lý hộ tài sản, kinh doanh ngoại tệ… 2.1.2.1. Hoạt động huy động vốn Khác với các doanh nghiệp phi tài chính, nguồn vốn chủ sở hữu của các NHTM chiếm rất nhỏ trong tổng nguồn vốn, do đó để đảm bảo cho hoạt động của mình công tác quan trọng đầu tiên của các NHTM đó chính là hoạt động huy động vốn. Công tác huy động vốn bao gồm: huy động vốn tiền gửi và huy động vốn phi tiền gửi. Các NHTM huy động các nguồn vốn nhằm đảm bảo cho hoạt động kinh doanh thông qua các nghiệp vụ: tiết kiệm, tiền gửi từ các thành phần dân cư, tiền gửi giao dịch, phát hành giấy tờ có giá, đi vay trên thị trường tiền tệ, vay Ngân hàng Nhà nước… Nghiệp vụ huy động vốn mang lại nguồn vốn cho NH thực hiện các nghiệp vụ kinh doanh khác. Không có nghiệp vụ huy động vốn, NHTM sẽ không có đủ vốn tài trợ cho hoạt động kinh doanh của mình. Mặt khác, thông qua nghiệp vụ huy động vốn, NHTM có thể đo lường được sự tín nhiệm của khách hàng đối với ngân hàng. Nghiệp vụ huy động vốn cung cấp cho khách hàng 1 kênh tiết kiệm và đầu tư nhằm làm sinh lời đồng tiền của họ, tạo cơ hội gia tăng tiêu dùng trong tương lai. Hơn nữa gửi tiền tiết kiệm tại ngân hàng cung cấp cho khách hàng một nơi an toàn để cất trữ và tích lũy vốn tạm thời nhàn rỗi. Giúp khách hàng có cơ hội tiếp cận với các dịch vụ khác của ngân hàng (dịch vụ thanh toán qua ngân hàng, dịch vụ tín dụng) khi khách hàng cần vốn cho sản xuất, kinh doanh hoặc cần khi tiêu dùng. 2.1.2.2. Hoạt động cấp tín dụng Theo Quốc hội (2010), “cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán,
8 bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác”. Trong đó, cho vay là một hình thức cấp tín dụng của các NHTM và được định nghĩa là “hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi”. Nguồn vốn NHTM huy động được chủ yếu được đem cho vay và tái đầu tư trở lại nền kinh tế. Ngay từ thời kỳ sơ khai của các NHTM, nghiệp vụ tín dụng đã được coi là một hoạt động quan trọng bậc nhất đối với sự tồn tại và phát triển của mỗi ngân hàng, cũng như đem lại hiệu quả to lớn cho xã hội. Các sản phẩm gắn liền với hoạt động tín dụng bao gồm: cho vay ngắn hạn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và đời sống; cho vay trung dài hạn để thực hiện các dự án đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh; đầu tư vào giấy tờ có giá; góp vốn liên doanh liên kết… 2.1.2.3. Hoạt động thanh toán Thanh toán qua ngân hàng là quan hệ thanh toán được thực hiện và tiến hành bằng cách trích và chuyển một số tiền trên tài khoản của cá nhân, hoặc tổ chức này sang tài khoản của cá nhân, tổ chức khác hoặc bù trừ lẫn nhau giữa các đơn vị tham gia thanh toán thông qua hệ thống ngân hàng. Ngân hàng là người cung ứng dịch vụ thanh toán. Nếu việc thanh toán diễn ra trong phạm vi một quốc gia thì được gọi là thanh toán trong nước, nếu việc thanh toán diễn ra vượt ra khỏi biên giới của một quốc gia, được gọi là thanh toán quốc tế. Thanh toán qua ngân hàng là thanh toán chuyển khoản, diễn ra thông qua việc ghi tăng hay giảm tiền trên tài khoản tiền gửi thanh toán của các tổ chức, cá nhân liên quan tại ngân hàng. Vì vậy, thanh toán qua ngân hàng không có sự xuất hiện của tiền mặt và tiền chỉ xuất hiện dưới hình thức tiền ghi sổ, được ghi chép trên các chứng từ, sổ sách kế toán và được gọi là tiền chuyển khoản. Khi thực hiện thanh toán, ngân hàng đóng vai trò là trung gian giữa người có nghĩa vụ thanh toán và người thụ hưởng. Khi nhận được yêu cầu thanh toán, ngân hàng tiến hành kiểm tra các điều kiện thanh
9 toán. Nếu yêu cầu thanh toán thỏa mãn các điều kiện, ngân hàng sẽ thực hiện thanh toán cho khách hàng. Ngược lại, khi yêu cầu thanh toán không thỏa mãn các điều kiện thì ngân hàng có thể từ chối thực hiện. 2.1.2.4. Hoạt động kinh doanh ngoại tệ Kinh doanh ngoại tệ bao gồm việc mua bán ngoại tệ đảm bảo số dư tài khoản kinh doanh ngoại hối, nguồn ngoại tệ và tìm cách thu lời qua chênh lệch tỷ giá và lãi suất giữa các đồng tiền khác nhau. Hay nói một cách đơn giản kinh doanh ngoại tệ chỉ đơn thuần là việc mua bán số dư trên tài khoản bằng ngoại tệ. Kinh doanh ngoại tệ hay cụ thể hơn là mua bán ngoại tệ ra đời và phát triển theo sát sự đòi hỏi của hoạt động thương mại quốc tế. Đối với ngân hàng tuy hoạt động mua bán ngoại tệ không phải là hoạt động truyền thống nhưng việc thành lập một bộ phận chuyên trách về kinh doanh ngoại tệ trở nên rất cần thiết: Trước hết đây là hoạt động dịch vụ để đảm bảo chắc chắn việc thực hiện thanh toán cho các khách hàng của ngân hàng giữa các nước được thực hiện trôi chảy. Tăng qui mô của ngân hàng thông qua việc thúc đẩy mạnh hoạt động tín dụng tài trợ xuất nhập khẩu. Phát triển các hình thức kinh doanh khác như thanh toán quốc tế, bảo lãnh và các nghiệp vụ khác. Đem lại doanh thu và lợi nhuận cho ngân hàng thông qua các nghiệp vụ mua bán trên thị trường ngoại hối, tăng cường sức mạnh và khả năng phòng chống rủi ro do biến động tỷ giá và cả khả năng cạnh tranh của ngân hàng trong nền kinh tế. 2.1.2.5. Các hoạt động khác Trong nền kinh tế hiện đại, yêu cầu về các sản phẩm tài chính ngày càng gia tăng mạnh mẽ. Bên cạnh đó, ngày càng có nhiều hơn sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường từ các tổ chức tài chính phi ngân hàng, các ngân hàng thương mại. Do vậy, xuất hiện một xu hướng đáp ứng nhu cầu của mọi đối tượng khách hàng một cách tốt nhất, đang dạng hoá các sản phẩm dịch vụ ngân hàng, tiến tới giảm dần sự phụ thuộc