Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại Tổng công ty xuất nhập khẩu và xây dựng Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:103

Thêm vào BST

Báo xấu

38
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn "Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại Tổng công ty xuất nhập khẩu và xây dựng Việt Nam" nhằm hệ thống hóa lý thuyết về hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh, các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trong doanh nghiệp xây dựng; Đưa ra các đề xuất, giải pháp nhằm mục đích giúp Tổng Công ty xuất khẩu và xây dựng Việt Nam sử dụng vốn kinh doanh hiệu quả hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại Tổng công ty xuất nhập khẩu và xây dựng Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG ---------***-------- LUẬN VĂN THẠC SĨ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH TẠI TỔNG CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU VÀ XÂY DỰNG VIỆT NAM Ngành Tài chính - Ngân hàng NGUYỄN THỊ THU HƯƠNG Hà Nội, năm 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH TẠI TỔNG CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU VÀ XÂY DỰNG VIỆT NAM Ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 8340201 Họ và tên học viên: Nguyễn Thị Thu Hương Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Đình Đạt Hà Nội, năm 2022
LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân tác giả. Các kết quả nghiên cứu và các kết luận trong luận văn là trung thực, không sao chép từ bất kỳ một nguồn nào và dưới bất kỳ hình thức nào. Việc tham khảo các nguồn tài liệu (nếu có) đã được thực hiện trích dẫn và ghi nguồn tài liệu tham khảo đúng quy định. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thu Hương
LỜI CẢM ƠN Đề tài: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại Tổng công ty xuất nhập khẩu và xây dựng Việt Nam” được hoàn thành tại trường Đại học Ngoại Thương. Trong cả quá trình nghiên cứu, ngoài sự phấn đấu nỗ lực của bản thân, tác giả đã nhận được sự chỉ bảo, giúp đỡ tận tình của các thầy giáo, cô giáo, của bạn bè và đồng nghiệp. Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới TS. Nguyễn Đình Đạt, người trực tiếp hướng dẫn tác giả hoàn thành luận văn này. Tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo và cán bộ Trường Đại học Ngoại thương đã giảng dạy và giúp đỡ để tôi có thể hoàn thành khóa học và luận văn. Đồng thời, xin dành sự biết ơn tới gia đình, Bố, Mẹ và đồng nghiệp trong cơ quan vì những chia sẻ khó khăn và tạo điều kiện tốt nhất để tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................ii LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................vii DANH MỤC HÌNH ............................................................................................... viii DANH MỤC BẢNG ................................................................................................. ix TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN .............................................. i PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ ĐỀ TÀI .................................................. 2 1.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu .................................................................... 2 1.2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu ........................................................ 7 1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu chung .......................................................................... 7 1.2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể........................................................................... 7 1.3. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................... 7 1.3.1. Phương pháp thống kê .................................................................................. 7 1.3.2. Phương pháp so sánh .................................................................................... 7 1.4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 8 1.5. Kết cấu đề tài ........................................................................................................ 8 CHƯƠNG 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ VỐN KD VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP ......................... 9 2.1. Vốn kinh doanh của doanh nghiệp ....................................................................... 9 2.1.1. Khái niệm và đặc trưng của vốn kinh doanh ................................................ 9 2.1.2. Nguyên tắc cơ bản về quản lý và sử dụng vốn kinh doanh .......................... 9 2.1.3. Phân loại vốn kinh doanh ........................................................................... 11 2.1.4. Nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp .................................................. 13 2.1.5. Vai trò vốn kinh doanh đối với doanh nghiệp ............................................ 16 2.2. Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh...................................................................... 17 2.2.1. Khái niệm về hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ........................................ 17 2.2.2. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh đối với doanh nghiệp ........................................................................................................ 19
2.2.3. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ............. 20 2.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp 27 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH TẠI TỔNG CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU VÀ XÂY DỰNG VIỆT NAM ...... 31 3.1. Tổng quát ngành xây dựng Việt Nam ................................................................ 31 3.2. Khái quát chung về Tổng công ty xuất nhập khẩu và xây dựng Việt Nam ....... 32 3.2.1. Quá trình hình thành và phát triển .............................................................. 32 3.2.2. Nhiệm vụ và ngành nghề kinh doanh ......................................................... 33 3.2.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý và tổ chức sản xuất của Tổng Công ty Vinaconex ............................................................................................................. 35 3.3. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng Công ty VINACONEX ...... 41 3.4. Thực trạng sử dụng vốn kinh doanh tại Tổng Công ty Vinaconex .................... 46 3.4.1. Phân tích tình hình biến động và Cơ cấu nguồn vốn .................................. 46 3.4.2. Tình hình sử dụng và hiệu quả sử dụng vốn ............................................... 49 3.5. Đánh giá thực trạng sử dụng vốn và hiệu quả sử dụng vốn của Tổng Công ty Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam ................................................................... 62 3.5.1. Những kết quả đạt được và nguyên nhân ................................................... 62 3.5.2. Những hạn chế tồn tại và nguyên nhân ...................................................... 64 CHƯƠNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH CỦA TỔNG CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU VÀ XÂY DỰNG VIỆT NAM ........................................................................................................................ 67 4.1. Định hướng hoạt động của Tổng Công ty .......................................................... 67 4.1.1. Mục tiêu phấn đấu....................................................................................... 67 4.1.2. Định hướng phát triển của Tổng Công ty ................................................... 68 4.2.2. Hoàn thiện công tác quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động 77 4.2.3. Sử dụng hợp lý và hiệu quả vốn cố định .................................................... 82 4.2.4. Các giải pháp tiết kiệm chi phí, hạ giá thành SP, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ........................................................................................................................ 83 4.2.5. Đầu tư nghiên cứu phân tích thị trường kinh doanh, đẩy mạnh công tác tiêu thụ sản phẩm, tăng nhanh vòng quay vốn............................................................. 84
4.3. Một số kiến nghị với cơ quan quản lý Nhà nước ............................................... 85 4.3.1. Cần tăng cường công tác quản lý đầu tư tại các doanh nghiệp vốn Nhà nước .. 85 4.3.2. Tạo lập và duy trì một thị trường tài chính ổn định .................................... 86 4.3.3. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và các thủ tục đầu tư ..................... 87 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 88 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 89
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 1. DN : Doanh nghiệp 2. XNK : Xuất nhập khẩu 3. TSLĐ : Tài sản lưu động 4. TSCĐ : Tài sản cố định 5. SXKD : Sản xuất Kinh doanh 6. NV : Tổng nguồn vốn 7. VCSH : Vốn chủ sở hữu 8. VN : Vốn nợ 9. LNST : Lợi nhuận sau thuế 10. G : Hệ số mắc nợ chung 11. K : Hệ số nợ 12. ROA : Chỉ số doanh lợi vốn 13. ROE : Chỉ số doanh lợi vốn chủ sở hữu 14. KHKT : Khoa học Kỹ thuật 15. Tr.Đ : Triệu đồng 16. DNXD : Doanh nghiệp xây dựng
DANH MỤC HÌNH Hình 2.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của Tổng công ty xuất nhập khẩu và xây dựng Việt Nam ..........................................................................................................36 Hình 3.2. Doanh thu thuần bán hàng và cung cấp dịch vụ .......................................44 Hình 3.3. Cơ cấu và sự biến động của nguồn vốn ....................................................47 Hình 3.4. Hàng tồn kho .............................................................................................53 Hình 3.5. Biểu đồi thể hiện Giá vốn hàng bán và Hàng tồn kho bình quân .............55 Hình 3.6. Hiệu quả sử dụng tổng vốn kinh doanh ....................................................62
DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1: Vốn kinh doanh của DNXD giai đoạn 2016-2021 ...................................31 Bảng 2.1: Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng Công ty VINACONEX..42 Bảng 2.3: Cơ cấu và sự biến động của nguồn vốn ....................................................47 Bảng 2.4: Tình hình sử dụng hiệu quả vốn lưu động ................................................49 Bảng 2.5: Cơ cấu và biến động vốn là hàng tồn kho ................................................53 Bảng 2.6. Chỉ tiêu phản ánh tình hình quản lý hàng tồn kho ....................................54 Bảng 2.7: Tình hình quản lý nợ và chiếm dụng vốn .................................................56 Bảng 2.8: Hiệu quả sử dụng vốn cố định ..................................................................58 Bảng 2.9: Hiệu quả sử dụng tổng vốn kinh doanh ....................................................61
i TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN Luận văn nghiên cứu hệ thống cơ sở lý luận chung về vốn kinh doanh; việc sử dụng vốn kinh doanh trong DN, phân tích và đánh giá thực trạng sử dụng vốn kinh doanh tại DN, từ đó đưa ra một số giải pháp, khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại DN. Bài luận gồm 4 chương, bao gồm Chương 1: Giới thiệu chung về đề tài, nêu tổng quan về đề tài nghiên cứu, tính cấp thiết đề tài, vai trò của vốn kinh doanh trong doanh nghiệp rất quan trọng, chưa có nhiều nghiên cứu trong nước nghiên cứu trong nước và ngoài nước về hiệu quả vốn kinh doanh trong ngành xây dựng, vì vậy việc chọn đề tài nghiên cứu là cần thiết. Chương này còn thể hiện mục tiêu nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu, các phương pháp, đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tại. Chương 2: Luận văn hệ thống một số vấn đề lý luận cơ bản về vốn kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh, gồm: Khái niệm, đặc trưng, nguyên tắc cơ bản về quản lý sử dụng vốn, phân loại nguồn vốn, vai trò và hiệu quả sử dụng vốn nêu khái niệm về hiệu quả sử dụng vốn và sự cần thiết của việc cải thiện, nâng cao hiệu quả. Hệ thống chỉ tiêu đánh gía hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh theo các nhóm chỉ tiêu đánh giá; Hệ thống các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp; Tổng hợp các nghiên cứu liên quan trong nước và quốc tế. Chương 3: Phân tích thực trạng và hiệu quả sử dụng vốn tại Tổng công ty Xuất nhập khẩu và xây dựng Việt Nam thông qua kết quả hoạt động kinh doanh của Tổng Công ty trong giai đoạn 2017 - 2021, phân tích cơ cấu tài sản, cơ cấu nguồn vốn, các chỉ tiêu thanh toán, quản lý hàng tồn kho và các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn. Từ đó nêu ra những hạn chế và nguyên nhân. Chương 4: Luận văn nêu ra định hướng hoạt động của Tổng công ty từ đó đưa ra các giải pháp về: đa dạng hóa kênh huy động vốn và điều chỉnh cơ cấu vốn hợp lý; Hoàn thiện công tác quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động; Sử dụng hợp lý và hiệu quả vốn cố định; các giải pháp tiết kiệm chi phí nhằm hạ giá thành sản phẩm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn; Phân tích thị trường, đẩy mạnh công tác tiêu thụ sản phẩm, tăng nhanh vòng quay vốn và đưa ra một số kiến nghị với cơ quan quản lý Nhà Nước.
1 PHẦN MỞ ĐẦU Các công ty xây dựng đóng một vai trò quan trọng trong quá trình tạo ra của cải cho xã hội trong nền kinh tế thị trường bằng cách tích cực tham gia vào các giai đoạn đầu của quá trình tạo ra cơ sở vật chất cũng như hạ tầng kỹ thuật có giá trị không hề nhỏ, có thể đáp ứng nhu cầu trong các hoạt động xã hội. Tổng Công ty Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam là doanh nghiệp nhà i nước thuộc Bộ Xây dựng. Tổng công ty hoạt động kinh doanh chính trong lĩnh vực xây dựng, đầu tư và vận hành dự án thủy điện, phát triển khu đô thị và nhà ở, sản xuất vật liệu xây dựng, ngoài ra công ty còn nhiều lĩnh vực kinh doanh khác và có một số lượng lớn các công ty thành viên có mặt trên khắp cả nước và đã bắt đầu phát triển toàn cầu. Tăng hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp là một vấn đề thách thức mà doanh nghiệp nào cũng cần phải giải quyết. Vì mục tiêu tồn tại và tiếp tục phát triển, Tổng công ty luôn nỗ lực để củng cố vị thế và khả năng cạnh tranh của mình. Trước khi đưa ra bất kỳ quyết định tài chính nào, việc tăng hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp luôn được ưu tiên hàng đầu. Nghiên cứu nhằm phân tích hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp, tìm ra những hạn chế còn tồn tại, phân tích hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh, từ đó đề xuất các giải pháp và hành động phù hợp để doanh nghiệp phát triển bền vững. Để có thể khắc phục những vấn đề còn tồn tại, việc tìm hiểu và phân tích thực trạng là hết sức cấp thiết nhằm giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, từ đó giúp họ khắc phục các vấn đề hiện tại. Nghiên cứu đề tài: “MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH TẠI TỔNG CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU VÀ XÂY DỰNG VIỆT NAM” mang ý nghĩa thiết thực.
2 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ ĐỀ TÀI 1.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Vốn kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của DN luôn là vấn đề được các nhà quản trị DN và các nhà nghiên cứu lý luận quan tâm nên trong thời gian qua, đã có nhiều tiếp cận nghiên cứu về lý luận và thực tiễn lĩnh vực sử dụng vốn kinh doanh trong DNXD và những tác động của vốn kinh doanh đến các lĩnh vực kinh tế - xã hội được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, như: luận án tiến sỹ, đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ, cấp Nhà nước, các bài báo, bài nghiên cứu trong và ngoài nước, cụ thể: Các nghiên cứu trong nước liên quan đến hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trong doanh nghiệp xây dựng, bao gồm: Trần Hồ Lan (2004), "Những biện pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của các DNNN ngành nhựa ở Việt Nam" - Đại học Kinh tế Quốc dân, đã nghiên cứu các vấn đề: + Đề tài hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn trong các DNNN ngành nhựa, gồm: Hệ thống tiêu chí đánh giá theo chế độ kế toán; hệ thống tiêu chí đánh giá của một số tác giả; hệ thống tiêu chí đánh giá của Thống kê - kinh tế thuộc trường Đại học Kinh tế Quốc dân; hệ thống chỉ tiêu đánh giá theo tác giả luận án. + Bài luận phân tích các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của các DNNN ngành nhựa Việt Nam: Phân tích năng lực sản xuất vốn; hệ số vòng quay doanh thu thuần; hệ số vòng quay của vốn lưu động. + Bài luận phân tích hiệu quả sử dụng vốn của DN nhà nước lĩnh vực ngành nhựa từ năm 1996 đến năm 2001. + Từ đó đề xuất các giải pháp khắc phục như: Linh hoạt đòn cân nợ; thay đổi cách xác định nhu cầu vốn lưu động gắn chặt với việc tính lượng hàng tồn kho an toàn, lượng hàng tối ưu cho mỗi lần đặt hàng để giảm vốn lưu động tồn kho trong các DNNN. Nguyễn Quỳnh Sang (2008), "Nghiên cứu một số giải pháp nâng cao hiệu quả
3 sử dụng vốn trong các doanh nghiệp xây dựng giao thông" - Trường Đại học Giao thông vận tải, đã nghiên cứu các vấn đề: + Bài tiểu luận phân tích các doanh nghiệp xây dựng giao thông khi họ chuyển đổi sang cơ chế thị trường, đánh giá sự đổi mới cơ cấu vốn và giải thích các lý do cơ bản đằng sau việc sử dụng vốn trong các doanh nghiệp xây dựng giao thông hiện nay bằng cách sử dụng hệ thống dữ liệu. + Bài luận nghiên cứu xem xét những khiếm khuyết chính trong quản trị doanh nghiệp, năng lực sản xuất, quy mô doanh nghiệp, vốn điều lệ thấp, sức cạnh tranh thấp của ngành xây dựng công trình giao thông. + Bài luận đưa ra các khuyến nghị hành động đổi mới trong các lĩnh vực, nâng cao nhận thức về hội nhập, cập nhật cơ cấu tổ chức và quản lý của các doanh nghiệp vận tải và xây dựng, nâng cao năng lực nguồn nhân lực và tạo dựng văn hóa doanh nghiệp. + Đưa ra giải pháp tăng hiệu quả sử dụng vốn trong các doanh nghiệp xây lắp. Hệ thống dữ liệu nghiên cứu bao gồm các năm 1999 đến 2005 và hệ thống giải pháp năm 2009. Trần Thị Thanh Tú (2006), "Đổi mới cơ cấu vốn của các doanh nghiệp nhà nước Việt Nam hiện nay" - Đại học kinh tế Quốc dân. Luận án đã nghiên cứu các vấn đề: + Luận giải những vấn đề và các yếu tố ảnh hưởng đến cơ cấu vốn của doanh nghiệp, mô hình cơ cấu vốn tối ưu. + Đánh giá tình trạng cơ cấu vốn của các doanh nghiệp Nhà nước Việt Nam. + Đề xuất các biện pháp hoàn thiện các điều kiện xây dựng mô hình kinh tế lượng để nghiên cứu cơ cấu vốn của DNNN Việt Nam hiện nay. Theo Th.S Phan Hồng Mai (2012), "Quản lý tài sản tại các công ty cổ phần ngành xây dựng niêm yết ở Việt Nam" - Trường Đại học kinh tế quốc dân. Bài luận đã nghiên cứu các vấn đề:
4 + Bài luận đã dựa vào thông tin được lấy từ các công ty cổ phần xây dựng niêm yết, tổng doanh thu của DN của các hoạt động xây lắp chiếm tỷ trọng cao. Từ đó nhận định được các nội dung quản lý tài sản tại DN ngành xây dựng. + Bài luận đã mô tả và đánh giá công tác quản lý tài sản tại các công ty cổ phần ngành xây dựng niêm yết ở Việt Nam. + Đưa ra các giải phải, phương án huy động vốn, hạ tỷ lệ nợ ngắn hạn, quản lý tài sản đến ROA và ROE, cũng như các cách đánh giá tác động trực tiếp của việc sử dụng mô hình Miller-Orr đối với quản lý ngân sách. quản lý công nợ và tồn kho bằng phần mềm kế toán. Tuy nhiên, các luận văn nói trên vẫn chưa làm rõ được các yếu tố chính xác có vai trò trong việc phân loại vốn kinh doanh đối với doanh nghiệp xây lắp. Bài tiểu luận chủ yếu chỉ tiếp cận vấn đề dưới nhiều góc độ khác nhau và dựa trên cơ sở tổng hợp, phân tích các số liệu thứ cấp và sơ cấp, chưa chứng minh được các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn. Các doanh nghiệp xây dựng đặc biệt quy mô lớn bị ảnh hưởng do chưa đánh giá được hiệu quả sử dụng vốn và chưa sử dụng được các mô hình định lượng mối liên hệ giữa quan điểm quản lý tài chính, đặc biệt là các DNXD có quy mô lớn chịu ảnh hưởng nhiều ở giai đoạn trong và sau khủng hoảng kinh tế. Từ giai đoạn xảy ra khủng hoảng kinh tế đến nay, chưa có các nghiên cứu về hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp xây dựng và những hạn chế của hiệu quả sử dụng vốn khi doanh nghiệp gặp phải môi trường kinh doanh đầy thách thức. Các nghiên cứu nước ngoài, bao gồm: Đã có rất nhiều bài nghiên cứu về đề tài vốn kinh doanh trên thế giới: Năm 1984, Myers đề xuất rằng các cổ đông không nên đầu tư nhiều vào cổ phiếu của công ty nếu nó có tỷ lệ nợ cao (hay còn gọi là đòn bẩy tài chính) trong cơ cấu vốn vì lợi nhuận từ những khoản đầu tư này sẽ thuộc về các chủ nợ hơn là cổ đông. Kết quả là, các nhà đầu tư bị thu hút bởi những doanh nghiệp có khả năng sinh lời cao, tỷ lệ vốn chủ sở hữu cao và tỷ lệ nợ thấp.
5 Theo nghiên cứu của Titaman và Wessels (1988) đã chỉ ra ở các nước phát triển, các doanh nghiệp có lợi nhuận cao thường duy trì tỷ lệ nợ thấp, hay còn gọi là đòn bẩy tài chính, tỷ lệ này có liên quan nghịch với lợi nhuận. Mô hình lý thuyết dựa trên thuế cho rằng các doanh nghiệp có lợi nhuận cao nên gánh thêm nợ vì những khoản phí đó sẽ giúp giảm nghĩa vụ thuế tổng thể của họ. Rajan và Zingales (1995) nhận thấy rằng các doanh nghiệp sử dụng càng nhiều nợ trong cấu trúc vốn của họ thì lượng tài sản cố định hữu hình trong tổng tài sản càng cao. Kết quả của Wiwattnakantang (1999) và Chen (2004) ở Thái Lan và Trung Quốc đồng tình với kết luận này. Ngược lại, Rajan và Zingales (1995) cũng nêu bật một nghiên cứu rất điển hình về cấu trúc vốn của các công ty ở các quốc gia OECD, đó là mối liên hệ rất chặt chẽ giữa giá trị sổ sách của cổ phiếu và đòn bẩy tài chính, vốn luôn có quan hệ nghịch biến. Các phát hiện của các nghiên cứu của Huang và Song (2002) và Chen (2004) được thực hiện ở các quốc gia mới nổi, cũng như của Titman và Wessels (1988), Rajan và Zingales (1995), tất cả đều ủng hộ kết luận rằng quy mô của miếng bánh kinh tế ở các nước này đang giảm dần. Có sự khác biệt về quy mô nghiên cứu, số lượng mẫu nghiên cứu và số lượng doanh nghiệp có khả năng tài chính giữa các công trình nghiên cứu quốc tế và Việt Nam. Các doanh nghiệp mạnh được tiếp cận sớm với môi trường kinh doanh của nền kinh tế thị trường. Doanh nghiệp cổ phần tư nhân là đối tượng nghiên cứu, không phải DNNN hay DNNN đã chuyển đổi thành doanh nghiệp cổ phần nên đặc điểm cũng khác nhau. Ngoài ra, thời gian nghiên cứu cho các dự án khá lâu từ năm 2022 (từ năm 2003 trở về trước). Do những bài nghiên cứu kể trên được lấy số liệu từ những nước kinh tế đã phát triển, và chỉ xoay quanh một số lĩnh vực tài chính nhất định, có sự khác biệt về quy mô vốn, cơ cấu vốn, đòn bẩy tài chính, hệ số nợ trên tổng nguồn vốn, trong tập đoàn kinh tế tư nhân có tiềm lực tài chính mạnh khác với quy mô ở Việt Nam. Kết quả các nghiên cứu kể trên được thực hiện trong môi trường có tính cạnh tranh cao, nên các DN đã có kinh nghiệm để hoàn thiện năng lực toàn diện, nâng
6 cao năng lực cạnh tranh trên thương trường, chỉ phù hợp với đặc thù môi trường kinh doanh nước đó. Vốn kinh doanh của doanh nghiệp có vai trò quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của các doanh nghiệp, bởi vốn là điều kiện tiền đề của quá trình sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp. Vốn kinh doanh có thể được xem là nguồn sống của doanh nghiệp, vốn càng dồi dào, nguồn sống càng phát triển mạnh mẽ và ngược lại. Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ khai thác, sử dụng vốn làm cho đồng vốn sinh lời tối đa nhằm mục tiêu cuối cùng của doanh nghiệp là tối đa hóa lợi nhuận. Lợi nhuận thu được càng cao so với chi phí thì hiệu quả sử dụng vốn càng cao, tạo ra nhiều giá trị gia tăng cho doanh nghiệp. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp có thể phát triển vững mạnh. Để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp thì người quản lý phải khai thác, sử dụng các nguồn lực một cách triệt để, không để vốn nhàn rỗi, năng lực của người quản lý tài chính ngày càng được cải thiện, nâng cao hơn, sử dụng vốn đúng mục đích, không để thất thoát, lãng phí, cần có sự tính toán sử dụng nguồn vốn đưa vào sản xuất kinh doanh hợp lý. Về mặt học thuật, chưa có nhiều nghiên cứu trong nước nghiên cứu hiệu quả vốn kinh doanh trong ngành xây dựng, thể hiện qua các đề tài trong và ngoài nước. Trên thực tế, tìm được nguồn vốn kinh doanh đã khó, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh lại càng khó hơn, làm sao để có thể giảm chi phí, giảm giá thành, tăng được lượng hàng bán ra,... Đây là bài toán khó đối với các nhà quản lý doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp trong ngành xây dựng nói riêng. Tổng Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam là doanh nghiệp đầu ngành, đầu tàu cho ngành xây dựng, việc phân tích hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh đóng vai trò quan trọng.
7 Do vậy, việc nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại Tổng công ty xuất nhập khẩu và xây dựng Việt Nam” là thiết thực. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu chung Tổng hợp các lý thuyết về hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trong doanh nghiệp, thêm vào đó phân thích thực trạng sử dụng vốn kinh doanh tại Tổng Công ty Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam, từ đó đề xuất giải pháp giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả. 1.2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể Mục tiêu 1: Hệ thống hóa lý thuyết về hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh, các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trong doanh nghiệp xây dựng. Mục tiêu 2: Phân tích thực trạng sử dụng vốn kinh doanh, các yếu tố dẫn đến tình trạng sử dụng vốn kinh doanh kém hiệu quả tại các doanh nghiệp xây dựng của Tổng công ty xuất khẩu và xây dựng Việt Nam. Mục tiêu 3: Đưa ra các đề xuất, giải pháp nhằm mục đích giúp Tổng Công ty xuất khẩu và xây dựng Việt Nam sử dụng vốn kinh doanh hiệu quả hơn. 1.3. Phương pháp nghiên cứu 1.3.1. Phương pháp thống kê Bằng cách tiến hành thu thập và xử lý số liệu tình hình hoạt động kinh doanh của Tổng Công ty. Sau đó, thực hiện quy trình tổng hợp để đưa ra kết luận tổng quát về hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của Tổng Công ty. 1.3.2. Phương pháp so sánh Phân tích, so sánh và đối chiếu hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của Tổng công ty, từ đó đề xuất các giải pháp và đánh giá tình hình hoạt động tài chính vốn kinh doanh của Tổng công ty trong những năm tài chính vừa qua.
8 1.4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Vốn kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của Tổng công ty xuất khẩu và xây dựng Việt Nam. - Phạm vi nghiên cứu của luận án: + Không gian nghiên cứu: Công ty Xây dựng và Xuất khẩu Việt Nam là địa điểm nghiên cứu của đề tài. + Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của Tổng công ty Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam giai đoạn 2017 - 2021. 1.5. Kết cấu đề tài Chương 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ ĐỀ TÀI Chương 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ VỐN KINH DOANH VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP. Chương 3: THỰC TRẠNG SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH TẠI TỔNG CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU VÀ XÂY DỰNG VIỆT NAM. Chương 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH CỦA TỔNG CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU VÀ XÂY DỰNG VIỆT NAM.
9 CHƯƠNG 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ VỐN KD VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP 2.1. Vốn kinh doanh của doanh nghiệp 2.1.1. Khái niệm và đặc trưng của vốn kinh doanh 2.1.1.1. Khái niệm vốn kinh doanh Để có thể thực hiện hoạt động kinh doanh, việc sử dụng và quản lý vốn kinh doanh một cách hiệu quả là chìa khóa của sự vận hành tốt và định hướng phát triển lâu dài của mỗi doanh nghiệp. Khái niệm về vốn kinh doanh được hiểu là: " Vốn kinh doanh của doanh nghiệp có thể được hiểu như là khối lượng giá trị được tạo lập và đưa vào kinh doanh nhằm mục đích sinh lợi. Theo đó, vốn kinh doanh là tài sản, phương tiện và các yếu tố vật chất khác (tiền tệ, máy móc, thiết bị, nhà xưởng, nguyên vật liệu, ...) mà một doanh nghiệp phải có để tiến hành các hoạt động kinh doanh của mình"[1] 1.1.1.2. Đặc trưng của vốn kinh doanh. - Vốn kinh doanh là nguồn lực ban đầu, thúc đẩy quá trình sản xuất kinh doanh, tạo ra của cải vật chất mới và mang lại doanh thu, lợi nhuận cho doanh nghiệp. - Vốn kinh doanh là cái đầu tiên và tất yếu trước khi tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh. - Vốn kinh doanh luôn tuần hoàn, điểm cuối của vòng tuần hoàn vốn là giá trị, nếu giá trị thu được lớn hơn giá trị ban đầu bỏ ra thì mới có lãi. Vì vậy mục tiêu của doanh nghiệp là làm sao cải thiện được hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh, từ đó tạo giá trị lớn hơn giá trị ban đầu bỏ ra. - Kết thúc chu kỳ, vốn kinh doanh không được thu hồi đồng nghĩa với việc doanh nghiệp có nguy cơ phá sản. 2.1.2. Nguyên tắc cơ bản về quản lý và sử dụng vốn kinh doanh Vốn kinh doanh là nhân tố vô cùng quan trọng trong việc quyết định doanh nghiệp có tồn tại và phát triển hay không, vì vậy cần nắm vững những đặc điểm của