Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Bình

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:119

Thêm vào BST

Báo xấu

94
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài nhằm hệ thống các vấn đề về tín dụng bán lẻ tại NHTM gồm khái niệm, tiêu chí đo lường, các nhân tố ảnh hưởng và các biện pháp phát triển tín dụng bán lẻ. Phân tích, đánh giá về phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Bình. Nghiên cứu thực trạng phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Bình qua các tiêu chí và các giải pháp Chi nhánh đã áp dụng để phát triển tín dụng bán lẻ trong thời gian qua.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN QUANG CHIẾN PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN QUANG CHIẾN PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 8 34 02 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN MẠNH HÙNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu luận văn thạc sỹ chuyên ngành Tài Chính Ngân Hàng của tôi. Các phân tích, số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào. Mọi thông tin thứ cấp sử dụng trong đề tài đã được trích dẫn đầy đủ. Thừa Thiên Huế, ngày tháng năm 2019 Học viên Trần Quang Chiến
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và nghiên cứu, tôi nhận được sự giúp đỡ tận tình chỉ bảo của tập thể và cá nhân, các cơ quan trong và ngoài Trường Học viện Hành chính Quốc gia. Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc nhất đến thầy giáo TS. Nguyễn Mạnh Hùng – Khoa Tài Chính Công - Trường Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo tôi trong suốt quá trình nghiên cứu đề tài này. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của các phòng ban tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Quảng Bình, Phòng Tổng hợp - Chi cục Thống kê tỉnh Quảng Bình, Sở Công thương tỉnh Quảng Bình, đã giúp tôi thu thập số liệu, nghiên cứu hoàn thiện luận văn. Bên cạnh sự hợp tác giúp đỡ trong công việc tôi không thể quên sự động viên của gia đình và bạn bè trong quá trình học tập và nghiên cứu thực tế. Dù đã cố gắng nhưng trình độ bản thân còn hạn chế, trong luận văn của tôi sẽ không tránh khỏi thiếu sót, kính mong các thầy, cô giáo, các bạn sinh viên đóng góp ý kiến để nội dung nghiên cứu này hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn!
MỤC LỤC Trang bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Danh mục viết tắt Danh các bảng biểu, biểu đồ, sơ đồ MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ................................................................... 7 1.1. Tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng thương mại .............................................. 7 1.1.1. Tín dụng Ngân hàng thương mại .......................................................... 7 1.1.2 Tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng thương mại .......................................... 12 1.2. Phát triển tín dụng bán lẻ ....................................................................... 19 1.2.1. Tiêu chí đánh giá phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng thương mại ....... 19 1.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng thương mại ................................................................................................... 23 1.3. Cơ sở thực tiễn phát triển tín dụng bán lẻ của Ngân hàng thương mại ... 31 1.4. Kinh nghiệm phát triển tín dụng bán lẻ ngân hàng của một số Ngân hàng thương mại trên thế giới và bài học .............................................................. 33 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................ 39 Chương 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH QUẢNG BÌNH (VIETINBANK QUẢNG BÌNH) ..................................... 40 2.1. Khái quát về Vietinbank Quảng Bình .................................................... 40
2.1.1. Tình hình Kinh tế - Xã hội trên địa bàn ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng bán lẻ của Vietinbank Quảng Bình ...................................................... 40 2.1.2 Quá trình hình thành và phát triển của Vietinbank Quảng Bình .......... 44 2.2. Thực trạng phát triển tín dụng bán lẻ tại Vietinbank Chi nhánh Quảng Bình . 54 2.2.1 Sự đa dạng các sản phẩm tín dụng bán lẻ tại Vietinbank Quảng Bình.. 54 2.2.2. Mức độ hài lòng của khách hàng đối với sản phẩm tín dụng bán lẻ tại Vietinbank Quảng Bình ................................................................................ 57 2.2.3. Phát triển mạng lưới cung cấp các sản phẩm tín dụng bán lẻ tại Vietinbank Quảng Bình ................................................................................ 60 2.2.4. Kênh phân phối các sản phẩm tín dụng bán lẻ...................................... 61 2.2.5. Quy mô và tốc độ tăng trưởng tín dụng bán lẻ tại Vietinbank Quảng Bình 64 2.2.6. Chất lượng và hiệu quả tín dụng bán lẻ tại Vietinbank Quảng Bình.... 66 2.2.7. Kết quả một số sản phẩm tín dụng bán lẻ của Chi nhánh .................... 67 2.3 Đánh giá thực trạng tín dụng bán lẻ của Chi nhánh Vietinbank Quảng Bình .. 75 2.3.1. Đánh giá các kết quả đạt được ............................................................ 75 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ......................................................... 79 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................ 86 Chương 3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH QUẢNG BÌNH ............................................................................ 87 3.1. Mục tiêu, định hướng phát triển tín dụng bán lẻ của Vietinbank Quảng Bình 87 3.1.1 Mục tiêu, định hướng phát triển tín dụng bán lẻ của Vietinbank ......... 87 3.1.2. Định hướng và mục tiêu phát triển tín dụng bán lẻ của Vietinbank Quảng Bình đến năm 2020 ........................................................................... 88 3.2 Giải pháp phát triển sản phẩm tín dụng bán lẻ tại Chi nhánh Vietinbank Quảng Bình .................................................................................................. 89 3.2.1. Tăng cường thu hút khách hàng tiềm năng ......................................... 89
3.2.2. Đẩy mạnh các hoạt động Marketing Ngân hàng ................................ 90 3.2.3. Cải tiến, đa dạng hóa dịch vụ, sản phẩm tín dụng bán lẻ .................... 92 3.2.4. Phát triển, mở rộng mạng lưới hoạt động của Ngân hàng................... 94 3.2.5. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quan hệ khách hàng cá nhân ...... 94 3.2.6. Nâng cao hình ảnh, vị thế của Ngân hàng ........................................... 96 3.2.7. Tiếp tục tăng cường năng lực quản lý rủi ro........................................ 97 Tiểu kết cương 3 .......................................................................................... 99 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 100 1. Kiến nghị với Chính Phủ, Bộ, Ngành ..................................................... 102 2. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước ................................................. 103 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC VIẾT TẮT Viết tắt Tên đầy đủ CN : Chi nhánh DN : Doanh nghiệp KH : Khách hàng NH : Ngân hàng NHCT : Ngân hàng Công Thương NHCT VN : Ngân hàng Công Thương Việt Nam NHTM : Ngân hàng thương mại NHNN : Ngân hàng Nhà nước VietinBank : Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam Vietinbank-Quảng : Ngân hàng thương mại cổ phần Công Bình Thương Việt Nam- Chi nhánh Quảng Bình POS : Máy bán hàng chấp nhận thẻ ngân hàng để thanh toán hóa đơn dịch vụ GTCG : Giấy tờ có giá DN SVM : Doanh nghiệp Siêu vi mô
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tăng trưởng GDP và cơ cấu kinh tế tỉnh Quảng Bình .................. 44 Bảng 2.1: Thị phần của Vietinbank Quảng Bình với các đối thủ .................. 46 Sơ đồ 2.3. Mô hình tổ chức của Chi nhánh Vietinbank Quảng Bình ............. 48 Bảng 2.4: Kết quả hoạt động kinh doanh của Vietinbank-Quảng Bình giai đoạn 2015-2017 ..................................................................................................... 49 Bảng 2.5: So sánh số lượng sản phẩm tín dụng bán lẻ với một số Ngân hàng trên địa bàn đến 31/12/2017 ......................................................................... 55 Bảng 2.6: Danh mục sản phẩm tín dụng bán lẻ đang triển khai .................... 56 tại Vietinbank Quảng Bình ........................................................................... 56 Bảng 2.7. Kết quả khảo sát đo lường sự hài lòng của khách hàng đối với dịch vụ tín dụng của Chi nhánh năm 2017 ........................................................... 58 Bảng 2.8: Kết quả hoạt động tín dụng bán lẻ tại Chi nhánh Vietinbank Quảng Bình giai đoạn 2015– 2017.......................................................................... 65 Bảng 2.9: Hiệu quả hoạt động tín dụng bán lẻ tại Chi nhánh Vietinbank Quảng Bình giai đoạn 2015– 2017 .............................................................. 67 Bảng 2.10: Kết quả hoạt động cho vay hỗ trợ nhu cầu nhà ở ........................ 69 Bảng 2.11: Kết quả hoạt động cho vay cá nhân, hộ gia đình và DN SVM sản xuất kinh doanh .................................................................................... 70 Bảng 2.12: Kết quả hoạt động cho vay đảm bảo bằng GTCG/TTK .............. 72 Bảng 2.13: Kết quả hoạt động cho vay mua ô tô........................................... 74
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: So sánh dư nợ tín dụng bán lẻ/tổng dư nợ tín dụng tại Vietinbank Quảng Bình giai đoạn 2015-2017 ................................................................. 66 Biểu đồ 2.2. Dư nợ cho vay hỗ trợ nhu cầu nhà ở giai đoạn 2015-2017........ 69 Biểu đồ 2.3: Dư nợ cho vay cá nhân hộ gia đình, DN SVM SXKD .............. 71 Biểu đồ 2.4. Dư nợ cho vay đảm bảo bằng GTCG/TTK ............................... 73 Biểu đồ 2.5. Dư nợ cho vay mua ô tô ........................................................... 74
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hội nhập kinh tế quốc tế tạo ra cơ hội và thách thức đối với các ngân hàng thương mại trong nước về tiềm lực tài chính, vốn và công nghệ. Sự xuất hiện của các tập đoàn tài chính, các ngân hàng thương mại nước ngoài đã tạo ra sức ép cạnh tranh đối với các ngân hàng thương mại trong nước.Trong khi các ngân hàng thương mại trong nước mới chỉ bước đầu chú trọng đến phát triển mảng ngân hàng bán lẻ thì các ngân hàng nước ngoài đã tập trung hoạt động vào mảng thị trường giàu tiềm năng này. Đây là bài toán mà các ngân hàng thương mại Việt Nam cần có lời giải để không ngừng phát triển một cách an toàn, hiệu quả và bền vững trên chính thị trường của mình.Thị trường bán lẻ tạo ra một nền khách hàng vững chắc, ổn định, phân tán rủi ro trong hoạt động tín dụng, cơ hội tốt để bán chéo các sản phẩm dịch vụ khác, đặc biệt là các dịch vụ ngân hàng hiện đại. Xét trên giác độ tài chính và quản trị ngân hàng, hoạt động bán lẻ nói chung và hoạt động tín dụng bán lẻ nói riêng tạo ra nguồn thu nhập thường xuyên, ổn định, chắc chắn. Hoạt động bán lẻ là giải pháp hữu hiệu để phân tán rủi ro, mở rộng nền khách hàng, nâng cao năng lực cạnh tranh, góp phần đa dạng hóa hoạt động ngân hàng Thực tế cho thấy Ngân hàng nào nắm bắt được cơ hội trong việc mở rộng và phát triển tín dụng bán lẻ đến đông đảo đối tượng khách hàng là các cá nhân, các hộ gia đình đang rất thiếu các dịch vụ tài chính sẽ dễ dàng chiếm lĩnh thị trường. Với việc phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ, các Ngân hàng không chỉ có thị trường lớn hơn mà hiệu quả kinh tế cũng cao hơn nhờ các sản phẩm được đa dạng hoá và cung cấp với khối lượng lớn, doanh thu cao, phân tán được rủi ro kinh doanh, đồng thời mang lại cho Ngân hàng khả năng phát triển nhờ liên tục đổi mới và đa dạng hoá các sản phẩm của mình. Nắm bắt được nhu cầu thực tế cũng như để đẩy mạnh sức cạnh tranh 1
với các ngân hàng trên địa bàn, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Quảng Bình đã triển khai các loại hình tín dụng bán lẻ đối với khách hàng là doanh nghiệp siêu vi mô, cá nhân, hộ gia đình. Tuy đạt được một số thành tựu đáng khá tốt tuy nhiên việc phát triển tín dụng trên địa bàn còn gặp những khó khăn nhất định, số lượng sản phẩm triển khai còn hạn chế, tỷ trọng tín dụng vẫn thấp so với tổng dư nợ của ngân hàng. Mặt khác về công tác quảng cáo, marketing cũng như công tác phát triển mạng lưới tín dụng bán lẻ, nguồn nhân lực vẫn còn tồn tại những khó khăn, vướng mắc khách quan, chủ quan làm ảnh hưởng đến khả năng phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ của Chi nhánh. Xuất phát từ những vấn đề nghiên cứu khoa học và thực tiễn hoạt động tín dụng bán lẻ đang diễn ra tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Bình như đã trình bày ở trên, tôi đã tiến hành nghiên cứu đề tài “Phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Bình”. 2. Tổng quan về tình hình nghiên cứu 1. Luận văn thạc sỹ kinh tế: “Giải pháp phát triển hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh 6” của Triều Mạnh Đức thực hiện vào năm 2009 lưu tại Trường đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh. Luận văn đưa ra được: + Hệ thống hóa về lý luận cơ bản về hoạt động kinh doanh và hoạt động tín dụng bán lẻ của NHTM. + Nghiên cứu những thách thức và cơ hội trong phát triển lĩnh vực tín dụng bán lẻ của các NHTM Việt Nam trong thời kỳ hội nhập. + Tác giả đã tập trung phân tích thực trạng hoạt động tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh 6. Từ đó, đánh giá được thành tựu cũng như mặt hạn chế còn tồn tại của hoạt động 2
tín dụng bán lẻ tại NHTM và phân tích nguyên nhân của những hạn chế đó. + Đưa ra những định hướng cơ bản và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng bán lẻcủa Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh 6. 2. Luận văn thạc sỹ: “Phát triển tín dụng bán lẻ đối với hộ gia đình của Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam”, của Đoàn Thị Hồng Nga (2010), Đại học Kinh tế quốc dân. Luận văn đã góp phần làm rõ cơ sở lý luận về tín dụng bán lẻ đối với hộ gia đình và đánh giá thực trạng, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân trong hoạt động tín dụng bán lẻ đối với hộ gia đình của Ngân hàng Đầu tư & Phát triển Việt Nam trong thời gian qua và sự cần thiết trong việc đưa ra định hướng, giải pháp phát triển tín dụng bán lẻ đối với hộ gia đình của Ngân hàng Đầu tư & Phát triển Việt Nam trong thời gian tới. 3. Luận văn thạc sỹ kinh tế: “Nâng cao hiệu quả tín dụng bán lẻ tại ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh ĐăkLak (2014), Phạm Trường Giang, Đại học Kinh tế Quốc Dân. Luận văn đã hệ thống hóa các vấn đềlý luận về hiệu quả tín dụng, vận dụng vào việc đánh giá thực trạng hiệu quả tín dụng của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam –Chi nhánh Đăk Lăk (BIDV Đăk Lăk). Từ đó đưa ra những giải pháp, chính sách để nâng cao hiệu quả tín dụng của chi nhánh. 4. Luận án tiến sĩ kinh tế, “Phát triển dịch vụ Ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam”,(2014), Tô Khánh Toàn, Học viện hành chính Quốc giá Tp. Hồ Chí Minh. Luận án đã hệ thống hóa được các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ ngân hàng và bán lẻ, đưa ra các chỉ tiêu đánh giá đo lường sự phát triển. Luận án phân tích dựa trên sự tương quan giữa dịch vụ Ngân hàng bán buôn và bán lẻ bao gồm tất cả các hoạt động của dịch vụ Ngân hàng: Tín dụng, Huy động vốn, Ngân quỹ, Tiền mặt đến các yếu tố phát triển dịch vụ như marketing, chăm sóc khách hàng, 3
quản trị chiến lược, mạng lưới phân phối..... 5. Luận văn thạc sĩ: “Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam –chi nhánh Cầu Giấy”, (2012), Lê Quốc Khánh, Trường Đại học Kinh tế-Đại học Quốc gia Hà Nội. Luận văn đã hệ thống hóa các kiến thức về hoạt động tín dụng Ngân hàng, đi sâu nghiên cứu về chất lượng tín dụng, đưa ra được các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng (bao gồm các nhân tố chủ quan và các nhân tố khách quan) đồng thời đưa ra các chỉ tiêu định lượng để đánh giá, đo lường chất lượng tín dụng. 6. Luận văn Thạc sỹ quản trị kinh doanh, “Phát triển tín dụng bán lẻ tại ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Bắc Giang”,Vương Hồng Hà (2013), Đại học Nông nghiệp Hà Nội. Trước thực trạng hoạt động tín dụng bán lẻ của BIDV chi nhánh Bắc Giang còn kém phát triển, số lượng sản phẩm triển khai còn hạn chế, tỷ trọng tín dụng vẫn còn thấp so với tổng dư nợ của chi nhánh, công tác quảng cáo cũng như công tác phát triển mạng lưới tín dụng bán lẻ của chi nhánh chưa sâu rộng, luận văn hướng đến phân tích để làm rõ những vấn đề đặt ra trong các hình thức tín dụng bán lẻ nhằm đề xuất các giải pháp góp phần phát triển tín dụng bán lẻ tại BIDV Bắc Giang một cách có hiệu quả 7. Luận văn Thạc sỹ kinh doanh, “Nâng cao hiệu quả hoạt động tính dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu Tư và Phát Triển Việt Nam Chi nhánh Thành Đông (2016), Vũ Thị Thu, Đại học Thăng Long. Thực trạng hoạt động tín dụng bán lẻ của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Thành Đông còn rất nhiều tồn tại: số lượng khách hàng nghèo nàn, chưa khai thác việc bán chéo sản phẩm đối với khách hàng, nhiều khách hàng chỉ đơn thuần sử dụng một dịch vụ tiền vay; sản phẩm tín dụng bán lẻ chưa đa dạng, lãi suất áp dụng chưa linh hoạt và đặc biệt chưa xây dựng chính sách khách hàng và cơ chế động lực trong việc phát triển khách hàng và thị trường 4
bán lẻ. Do đó tác giả thực hiện luận văn nhằm nghiên cứu và đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng bán lẻ tại BIDV Chi nhánh Thành Đông. 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài - Hệ thống các vấn đề về tín dụng bán lẻ tại NHTM gồm khái niệm, tiêu chí đo lường, các nhân tố ảnh hưởng và các biện pháp phát triển tín dụng bán lẻ. - Phân tích, đánh giá về phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Bình. Nghiên cứu thực trạng phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Bình qua các tiêu chí và các giải pháp Chi nhánh đã áp dụng để phát triển tín dụng bán lẻ trong thời gian qua. - Đề xuất các giải pháp để phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Quảng Bình trong thời gian tới. 4. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là thực trạng hoạt động và các giải pháp phát triển tín dụng bán lẻ tại Chi nhánh Vietinbank Quảng Bình. 5. Phạm vi nghiên cứu Luận văn nghiên cứu thực trạng phát triển tín dụng bán lẻ và những giải pháp phát triển tín dụng bán lẻ của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Quảng Bình giai đoạn 2015-2017. 6. Phương pháp nghiên cứu * Phương pháp thu thập số liệu Số liệu phục vụ cho nghiên cứu được thu thập từ các tài liệu như: báo cáo thường niên của Chi nhánh Vietinbank Quảng Bình qua các năm, tạp chí ngân hàng, trang web điện tử của UBND tỉnh Quảng Bình, của Chi cục thống 5
kê tỉnh Quảng Bình, các thông tin thị trường và các tài liệu có liên quan đến hoạt động tín dụng bán lẻ của Chi nhánh Vietinbank Quảng Bình. * Phương pháp nghiên cứu Luận văn dùng phương pháp nghiên cứu truyền thống như phương pháp luận biện chứng, duy vật lịch sử kết hợp với phương pháp phân tích thông kê kinh tế, tổng hợp, tư duy logic để làm rõ vấn đề nghiên cứu. 7. Kết cấu đề tài Ngoài lời mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, nội dung luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển tín dụng bán lẻ tại các Ngân hàng Thương mại. Chương 2: Thực trạng phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Quảng Bình. Chương 3: Giải pháp phát triển tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Quảng Bình 6
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng thương mại 1.1.1. Tín dụng Ngân hàng thương mại Tín dụng là một phạm trù kinh tế khách quan, có quá trình ra đời, tồn tại và phát triển cùng với sự phát triển của kinh tế hàng hóa. Nó phản ánh mối quan hệ vay mượn giữa các chủ thể dựa trên nguyên tắc hoàn trả. Theo đó, người cho vay sẽ chuyển giao quyền sử dụng của hàng hóa hoặc tiền tệ thuộc sở hữu của mình sang người vay và người vay có nghĩa vụ hoàn trả lại người cho vay một lượng giá trị lớn hơn lượng giá trị ban đầu đã nhận. (1) Cho vay vốn Chủ thể cho vay Chủ thể đi vay (Lender) (Borrower) Hoàn trả cả gốc lẫn lãi (2) Tín dụng ngân hàng là quan hệ chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ ngân hàng sang cho khách hàng (tổ chức, cá nhân) trong một thời gian nhất định với một khoản chi phí nhất định. Nói cách khác, tín dụng ngân hàng là quan hệ tín dụng giữa ngân hàng với các tổ chức, cá nhân được thực hiện dưới hình thức: ngân hàng đứng ra huy động vốn bằng tiền và cho vay với các đối tượng trên. Tín dụng ngân hàng là một hình thức tín dụng chủ yếu trong 4 hình thức tín dụng trên. Tín dụng ngân hàng giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế, hoạt động của nó hết sức đa dạng và phong phú. Tín dụng ngân hàng ra đời và phát triển gắn liền với sự ra đời và phát triển của hệ thống ngân hàng. Đối tượng của tín dụng ngân hàng là vốn tiền 7
tệ, trong đó: ngân hàng là người cho vay còn tổ chức, cá nhân là người đi vay. Tín dụng ngân hàng là hoạt động sinh lời lớn nhất cho NHTM song rủi ro cao nhất. Đây là hoạt động quan trọng nhất của các ngân hàng nói riêng và của các trung gian tài chính nói chung, chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng sổ tài sản và tạo thu nhập từ lãi lớn. Tín dụng còn là hoạt động tài trợ của ngân hàng cho khách hàng . Quan hệ tín dụng phần lớn được xác định thông qua hợp đồng tín dụng với trọng tâm là xác định khả năng và ý muốn của người nhận tín dụng trong việc thực hiện hợp đồng. * Các nguyên tắc tín dụng ngân hàng Tín dụng ngân hàng vừa là tín dụng mang tính chất sản xuất kinh doanh do gắn liền với hoạt động sản xuất kinh doanh vừa là tín dụng tiêu dùng, không gắn liền với hoạt động sản xuất kinh doanh. Song, nghiệp vụ tín dụng ngân hàng luôn đảm bảo 3 nguyên tắc cơ bản: Thứ nhất: Khách hàng phải cam kết hoàn trả vốn (gốc), lãi với thời gian xác định. Các khoản tín dụng chủ yếu có nguồn gốc từ các khoản tiền gửi của khách hàng và các khoản vay mà ngân hàng đi vay. Do vậy, ngân hàng luôn yêu cầu người nhận tín dụng phải thực hiện đúng cam kết này. Đây là điều kiện để ngân hàng tồn tại và phát triển. Thứ hai: Khách hàng phải cam kết sử dụng tín dụng theo đúng mục đích được thoả thuận với ngân hàng, không trái với các quy định của pháp luật và các quy định khác của ngân hàng cấp trên. Luật pháp quy định phạm vi hoạt động cho các ngân hàng. Bên cạnh đó mỗi ngân hàng có thể có mục đích và phạm vi hoạt động riêng. Mục đích tài trợ được ghi trong hợp đồng tín dụng đảm bảo ngân hàng không tài trợ cho các hoạt động trái luật pháp và việc tài trợ đó không phù hợp với cương lĩnh của ngân hàng. 8
Thứ ba: Tiền vay phải được bảo đảm bằng tài sản (trừ trường hợp cho vay tín chấp, không có tài sản đảm bảo. Ngân hàng tài trợ dựa trên phương án (hoặc dự án) có hiệu quả. Thực hiện nguyên tắc này là thực hiện nguyên tắc thứ nhất. Phương án có hiệu quả của người vay minh chứng cho khả năng thu hồi được vốn đầu tư và có lãi để trả nợ cho ngân hàng, các khoản tài trợ của ngân hàng phải gắn liền với việc hình thành tài sản của người vay. Trong trường hợp xét thấy kém an toàn, ngân hàng đòi hỏi người vay phải có tài sản đảm bảo khi vay. * Bản chất của tín dụng ngân hàng Bản chất của tín dụng nói chung là hệ thống các quan hệ kinh tế giữa người cho vay và người đi vay. Qua đó, vốn được vận động từ chủ thể này sang chủ thể khác trên nguyên tắc có hoàn trả để đáp ứng cho các nhu cầu khác nhau trong nền kinh tế xã hội. * Vai trò của tín dụng ngân hàng Tín dụng ngân hàng có vai trò rất quan trọng đến sự tồn tại và phát triển của nền kinh tế - xã hội. Song nội tại bên trong của tín dụng có tồn tại hai mặt đối lập nhau: tính tích cực và tiêu cực ảnh hưởng đến nền kinh tế - xã hội. Nếu tín dụng phát triển một cách tràn lan, không kiểm soát được sẽ dẫn đến việc lượng tiền trong lưu thông quá lớn, cung vượt quá cầu sẽ dẫn đến lạm phát gây ảnh hưởng đến đời sống kinh tế - xã hội. Do vậy, tín dụng thực sự phát triển với các vai trò tích cực sau:  Thúc đẩy sản xuất và lưu thông hàng hóa: Tín dụng vừa là một công cụ huy động vốn vừa là công cụ cung ứng vốn rất hữu hiệu đối với nền kinh tế, đáp ứng kịp thời nhu cầu về vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các tổ chức, doanh nghiệp. Tín dụng tập trung được lượng vốn từ nơi thừa, đang nhàn rỗi trong xã hội và phân phối lại cho các nơi cần vốn, như: doanh nghiệp, tổ chức kinh tế. Thông qua hoạt 9
động tín dụng, tiền tệ được sử dụng hiệu quả. Trong mọi thời đại kinh tế - xã hội, tín dụng đều có vai trò quan trọng nhất định đối với mọi thành phần trong xã hội: - Đối với doanh nghiệp: với nguồn vốn huy động được, hoạt động tín dụng có thể cung ứng vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, đáp ứng về nhu cầu vốn cố định (mua máy móc, thiết bị, xây dựng cơ sở hạ tầng,…), vốn lưu động (mua vật tư, nguyên vật liệu sản xuất hàng hóa). Mặt khác, tín dụng còn kiểm soát được sự vận động lưu thông hàng hóa trong nền kinh tế. - Đối với người dân (người tiêu dùng): tín dụng huy động vốn nhàn rỗi từ trong dân cư, tổ chức, doanh nghiệp. Khuyến khích người dân tiết kiệm, tích lũy để đầu tư.  Ổn định tiền tệ: Với chức năng tập trung vốn, Tín dụng đã góp phần giảm đi một khối lượng tiền lưu thông trong kinh tế, đặc biệt là lượng tiền mặt trong dân cư, giảm đi áp lực lạm phát, góp phần ổn định tiền tệ trong nền kinh tế. Tín dụng cung ứng vốn cho nền kinh tế, góp phần mở rộng và phát triển sản xuất, tạo ra sản phẩm hàng hóa dịch vụ ngày càng nhiều, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của xã hội, ổn định giá cả trên thị trường.  Ổn định đời sống, trật tự xã hội và tạo công ăn việc làm: Tín dụng cung ứng vốn tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất được đảm bảo liên tục, tạo ra nhiều việc làm phong phú đa dạng, giải quyết công ăn việc làm cho người lao động, giảm tỷ lệ thất nghiệp, giúp ổn định trật tự xã hội, góp phần vào việc ổn định đời sống, nâng cao mức sống của người dân.  Đóng vai trò tích cực trong mối quan hệ đối ngoại: Sự phát triển của tín dụng không ngừng ở phạm vị một quốc gia mà mở rộng trên phạm vị quốc tế. Việc cấp tín dụng giữa các quốc gia nhằm đáp ứng nhu cầu về vốn cho những quốc gia, góp phần rút ngắn khoảng cách giữa các 10