Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:117

Thêm vào BST

Báo xấu

35
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm làm rõ cơ sở lý luận về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo, đánh giá thực trạng chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, luận văn nhằm 5 đề xuất phương hướng và giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LƯU THỊ THU HUYỀN QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BA VÌ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG HÀ NỘI - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LƯU THỊ THU HUYỀN QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BA VÌ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Tài chính Ngân hàng Mã số: 8 34 02 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. LÊ CHI MAI HÀ NỘI - NĂM 2018
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của cá nhân tôi dưới sự hướng dẫn của PGS.TS.Lê Chi Mai Các nội dung nghiên cứu, số liệu và kết quả nghiên cứu trong đề tài này là trung thực và chưa từng được ai trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào trước đây. Những số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, đánh giá, nhận xét được chính tác giả thu thập từ nhiều nguồn thông tin khác nhau và đã ghi rõ trong phần tài liệu tham khảo. Ngoài ra, đề tài đã sử dụng một số nhận xét, đáng giá cũng như số liệu của các tác giả, tổ chức cơ quan khác và cũng đã được thể hiện trong phần tài liệu tham khảo. Hà Nội, ngày tháng năm 2018 Tác giả Lưu Thị Thu Huyền
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình cao học và viết luận văn này, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của Quý thầy cô trường Học viện Hành chính Quốc gia. Tôi xin chân thành cảm ơn đến Quý thầy cô trường Học viện Hành chính Quốc gia, Ban Quản lý Đào tạo sau đại học đặc biệt là những thầy cô đã tận tình giảng dạy tôi trong suốt thời gian học tập tại trường. Đặc biệt, tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến Người hướng dẫn khoa học của tôi – PGS.TS. Lê Chi Mai đã dành nhiều thời gian và tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu, cung cấp tài liệu giúp tôi hoàn thành Luận văn tốt nghiệp. Tuy đã có nhiều cố gắng và nhiệt huyết để nghiên cứu hoàn thiện luận văn nhưng không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến quý báu của Quý thầy cô và các bạn. Để đáp lại tấm chân tình đó, tôi sẽ cố gắng vận dụng các kiến thức mà mình đã được trang bị vào thực tiễn công việc một cách có hiệu quả nhất nhằm đểm lại lợi ích cho mình và cộng động. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2018 Tác giả Lưu Thị Thu Huyền
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii DANH MỤC BẢNG ...................................................................................... vii DANH MỤC SƠ ĐỒ .................................................................................... viii DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT ................................................... ix MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN .................................................................................................... 8 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn cấp huyện ....................................................... 8 1.1.1. Một số khái niệm .............................................................................. 8 1.1.2. Hệ thống quản lý chi ngân sách cấp huyện cho giáo dục đào tạo .. 15 1.1.3. Tính cấp thiết của quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn cấp huyện .......................................... 17 1.2. Nguyên tắc, nội dung và nhân tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn cấp huyện20 1.2.1. Nguyên tắc quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn cấp huyện ......................................................... 20 1.2.2. Nội dung quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn cấp huyện ......................................................... 23
iv 1.2.3. Một số nhân tố ảnh hưởng quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn cấp huyện ................................. 27 1.3. Kinh nghiệm của một số địa phương trong công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo ........................................ 30 1.3.1. Kinh nghiệm của huyện Thanh Trì, Hà Nội ................................... 30 1.3.2. Kinh nghiệm của huyện Yên Khánh, Ninh Bình ............................. 32 1.3.3. Một số bài học rút ra cho huyện Ba Vì .......................................... 33 Tóm tắt chương 1 .......................................................................................... 36 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BA VÌ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ........................................... 37 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo. ..................... 37 2.1.1. Điều kiện tự nhiên,, kinh tế-xã hội của huyện ............................... 37 2.1.2. Khái quát về giáo dục đào tạo ....................................................... 39 2.2. Thực trạng chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo huyện Ba Vì ................................................................................................. 40 2.2.1. Tình hình chi ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo huyện Ba Vì ......................................................................................................... 40 2.2.2. Tình hình chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo huyện Ba Vì ........................................................................................ 42 2.2.3. Nguồn vốn chi thường xuyên cho giáo dục đào tạo huyện Ba Vì ...... 43 2.2.4. Thực trạng cơ cấu chi thường xuyên cho giáo dục đào tạo huyện Ba Vì ......................................................................................................... 45
v 2.3. Thực trạng quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo huyện Ba Vì .................................................................................... 48 2.3.1. Mô hình quản lý.............................................................................. 48 2.3.2. Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục-đào tạo huyện Ba Vì ........................................................................................ 50 Bảng 2.8. Đánh giá thực hiện chi thường xuyên cho sự nghiệp giáo dục theo nhóm mục chi ở huyện Ba Vì giai đoạn năm 2015 - 2017 .............. 55 2.4. Đánh giá thực trạng quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội. ...................................... 72 2.4.1. Kết quả đạt được ............................................................................ 72 2.4.2. Hạn chế........................................................................................... 74 2.4.3. Nguyên nhân ................................................................................... 77 Tóm tắt chương 2 .......................................................................................... 79 CHƯƠNG 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BA VÌ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI .......................................................................................................... 80 3.1. Phương hướng và mục tiêu quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục và đào tạo huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội giai đoạn 2016 – 2020 ................................................................................................. 80 3.1.1. Mục tiêu, nhiệm vụ phát triển giáo dục đào tạo ............................ 80 3.1.2. Phương hướng, mục tiêu quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho sự nghiệp giáo dục đào tạo ...................................................... 83
vi 3.2. Giải pháp tăng cường quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục - đào tạo huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội.............................. 84 3.2.1. Xây dựng cơ cấu chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho sự nghiệp giáo dục - đào tạo hợp lý, hiệu quả.............................................. 84 3.2.2. Tăng cường quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trong cả ba khâu lập, chấp hành và quyết toán ngân sách nhà nước........................................................................................... 86 3.2.3. Tiếp tục triển khai thực hiện tốt cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm đối với đơn vị sự nghiệp giáo dục đào tạo ............................................... 90 3.2.4. Bảo đảm cơ cấu chi thường xuyên ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp giáo dục hợp lý ............................................................................. 93 3.2.5. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát các khoản chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo........................................................ 95 3.3. Kiến nghị .............................................................................................. 98 3.3.1. Kiến nghị với UBND thành phố Hà Nội ........................................ 98 3.3.2. Kiến nghị với Bộ Giáo dục và Đào tạo .......................................... 99 3.4. Điều kiện thực hiện hiệu quả các giải pháp ....................................... 100 Tóm tắt chương 3 ........................................................................................ 102 KẾT LUẬN .................................................................................................. 103 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 108
vii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Chi NSNN cho giáo dục đào tạo theo cơ cấu chi ........................... 41 Bảng 2.2: Chi thường xuyên NSNN cho giáo dục đào tạo ............................. 42 Bảng 2.3 : Nguồn vốn chi thường xuyên đầu tư cho giáo dục đào tạo ........... 43 Bảng 2.4: Mức học phí áp dụng từ năm 2015-2017 ....................................... 44 Bảng 2.5: Chi NSNN cho giáo dục đào tạo phân theo cấp học ...................... 46 Bảng 2.6: Lương bình quân hàng tháng của giáo viên từ nguồn NSNN ........ 48 trong các cơ sở giáo dục công lập ................................................................... 48 Bảng 2.7. Dự toán chi thường xuyên ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp giáo dục huyện Ba Vì giai đoạn 2015 - 2017.......................................................... 52 Bảng 2.8. Đánh giá thực hiện chi thường xuyên cho sự nghiệp giáo dục theo nhóm mục chi ở huyện Ba Vì giai đoạn năm 2015 - 2017 ............................. 55 Bảng 2.9. Tình hình chi cho con người thuộc khối giáo dục huyện Ba Vì giai đoạn năm 2015-2017 ....................................................................................... 58 Bảng 2.10 Tình hình chi nghiệp vụ chuyên môn cho giáo dục ở huyện Ba Vì giai đoạn từ năm 2015 - 2017 ......................................................................... 62 Bảng 2.11. Tình hình chi mua sắm, sửa chữa cho giáo dục huyện Ba Vì giai đoạn 2015 - 2017 ............................................................................................. 66 Bảng 2.12. Công tác thanh tra, kiểm tra trong sử dụng chi thường xuyên NSNN cho sự nghiệp giáo dục trên địa bàn huyện Ba Vì .............................. 70
viii DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Hệ thống ngân sách nhà nước ........................................................ 10 Sơ đồ 2.1: Mô hình quản lý, cấp phát chi thường xuyên NSNN .................... 49 cho giáo dục đào tạo ........................................................................................ 49
ix DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 GDTX Giáo dục thường xuyên 2 HĐND Hội đồng nhân dân 3 NSNN Ngân sách nhà nước 4 THCS Trung học cơ sở 7 UBND Ủy ban nhân dân 8 CNH-HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa 9 KBNN Kho bạc nhà nước
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài Giáo dục đào tạo có vị trí quan trọng đặc biệt trong sự phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia. Đại hội XI của Đảng Cộng sản Việt Nam đã khảng định mục tiêu tổng quát của Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 2011-2020 là: "Phấn đấu đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại; chính trị - xã hội ổn định, dân chủ, kỷ cương, đồng thuận; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng lên rõ rệt; độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ được giữ vững; vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế tiếp tục được nâng lên; tạo tiền đề vững chắc để phát triển cao hơn trong giai đoạn sau”[13]. Để đạt được mục tiêu nêu trên, giáo dục đào tạo và khoa học công nghệ có vai trò quyết định, phát triển giáo dục đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Từ mục tiêu trên, thời gian qua Nhà nước ta luôn luôn quan tâm dành một tỷ lệ ngân sách thích đáng đầu tư cho giáo dục và đào tạo góp phần tạo ra những thành tựu quan trọng về mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo và cơ sở vật chất nhà trường... Tuy nhiên, việc quản lý kinh phí ngân sách nhà nước chi cho hoạt động giáo dục đào tạo ở các địa phương còn tồn tại một số nhược điểm. Vì vậy, nghiên cứu, phát huy những mặt tốt, tìm tòi và đề ra các giải pháp khắc phục những mặt còn yếu kém trong công tác quản lý chi ngân sách cho giáo dục đào tạo có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc thúc đẩy giáo dục đào tạo đào tạo phát triển, đáp ứng yêu cầu đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội . 1
Nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của giáo dục trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ CNH-HĐH trong những năm qua chi ngân sách cho hoạt động giáo dục nói chung, chi ngân sách cho giáo dục huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội nói riêng đã không ngừng tăng lên theo từng năm đã góp phần quan trọng vào quá trình phát triển giáo dục của thành phố Hà Nội. Tuy nhiên thực trạng hiện nay công tác quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Ba Vì còn nhiều hạn chế đặc biệt là vấn đề chi ngân sách cho giáo dục, định mức phân bổ vẫn chưa thật sự gắn liền với các tiêu chí đảm bảo chất lượng đào tạo, đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất. Cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm về nhiệm vụ, tổ chức bộ máy và tài chính của các trường mầm non, tiểu học và THCS của huyện Ba Vì còn hạn chế, các trường không thể tiết kiệm để tăng thêm thu nhập cho giáo viên và tăng cường cơ sở vật chất nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Hơn nữa, Ba Vì là huyện miền núi phía Tây Bắc Thủ đô với địa bàn rộng lớn, đời sống nhân dân ở nhiều vùng còn khó khăn có điểm xuất phát kinh tế ở mức thấp, nên vấn đề quản lý chặt chẽ, tiết kiệm, có hiệu quả các khoản chi ngân sách cho giáo dục đào tạo lại càng có ý nghĩa cực kỳ quan trọng là yêu cầu cấp bách đặt ra cho địa phương trong giai đoạn hiện nay [42]. Căn cứ từ những vấn đề trên, tác giả đã chọn đề tài “Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội” làm đề tài luận văn cao học là phù hợp với chuyên ngành đào tạo và có ý nghĩa khoa học và thực tiễn nhất định. 2. Tình hình nghiên cứu có liên quan tới đề tài luận văn Có nhiều công trình nghiên cứu trước đây có liên quan đến vấn đề quản lý chi ngân sách nhà nước ở cấp huyện hay liên quan đến việc quản lý chi ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, chỉ có một số nghiên cứu có giá trị tham khảo lớn cho đề tài và được thể hiện ở một số nội dung sau đây: 2
- Những công trình nghiên cứu về công tác quản lý ngân sách nhà nước: Nguyễn Thị Thanh Hương (2007), Tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Thái Bình, Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội. Luận văn đã trình bày một cách tổng quát về thực trạng công tác quản lý chi ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Thái Bình giai đoạn 2001– 2006, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý chi ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Thái Bình giai đoạn tiếp theo [19]. Nguyễn Ngọc Hải (2008), Hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách nhà nước cho việc cung ứng hàng hóa công cộng ở Việt Nam, Luận án Tiến sỹ kinh tế, Học viện Tài chính. Luận án đã làm sáng tỏ nội hàm của cơ chế quản lý chi ngân sách nhà nước cho việc cung ứng hàng hóa công cộng (trong đó có giáo dục đào tạo), những ưu, nhược điểm của cơ chế đó trong thực tiễn đổi mới đất nước. Từ đó đề xuất các hệ thống các giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách nhà nước cho việc cung ứng hàng hóa công cộng. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2009), Đề án Đổi mới cơ chế tài chính giáo dục giai đoạn 2009 – 2014. Nội dung Đề án đã làm rõ hiện trạng, ưu điểm và hạn chế của cơ chế tài chính của giáo dục nước ta; Thu thập, tham khảo các chỉ số phát triển và tài chính cho giáo dục của các nước phát triển và các nước mới phát triển. Căn cứ vào yêu cầu phát triển giáo dục phục vụ phát triển đất nước trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2020, Đề án xác định các nội dung cần thiết đổi mới cơ chế tài chính giáo dục tới năm 2016. Bùi Thị Lan Hương (2012), Các giải pháp tài chính thúc đẩy phát triển giáo dục đào tạo trên đại bàn huyện Ba Vì, Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học Kinh doanh và công nghệ, Hà Nội. Luận văn đã trình bày một cách tổng quát về giáo dục- đào tạo và vai trò của giáo dục- đào tạo đối với sự phát triển kinh 3
tế xã hội; Tài chính, vai trò của tài chính, cơ chế quản lý tài chính đối với giáo dục - đào tạo. Tổng kết và đánh giá thực trạng của giáo dục - đào tạo, những tác động tích cực và hạn chế của nguồn tài chính, công cụ tài chính, cơ chế quản lý tài chính đối với giáo dục- đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì trong thời gian qua. Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp tài chính thúc đẩy phát triển giáo dục - đào tạo trên địa bàn Ba Vì trong thời gian tới [18]. Ngoài ra còn hàng loạt các sách tham khảo, các bài viết đăng tải trên các tạp chí chuyên ngành. Đây là các công trình nghiên cứu có giá trị tham khảo rất tốt về lý luận và thực tiễn. Phần lớn các công trình nghiên cứu và các bài viết trên đều tập trung nghiên cứu về các chính sách tài chính vĩ mô và quản lý ngân sách nhà nước nói chung hoặc quản lý ngân sách nhà nước tại một địa phương đơn lẻ. Các công trình, đề tài trên đã đề cập đến một số lĩnh vực về quản lý chi ngân sách nhà nước như: Quản lý, điều hành ngân sách nhà nước; Đổi mới và hoàn thiện các giải pháp tài chính nhằm thúc đẩy xã hội hóa trong lĩnh vực giáo dục; Các giải pháp tài chính thúc đẩy phát triển giáo dục đào tạo; Các giải pháp tăng cường công tác quản lý chi ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo. Tuy nhiên mỗi đề tài có một cách tiếp cận và nội dung nghiên cứu khác nhau và do mục đích, yêu cầu khác nhau và đặc thù riêng có của từng địa phương mà các nghiên cứu trên chỉ tập trung phân tích, đánh giá và đưa ra các kiến nghị, đề xuất cho từng nội dung, từng địa phương cụ thể và gần như không thể áp dụng các giải pháp đó cho các địa phương khác. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở làm rõ cơ sở lý luận về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo, đánh giá thực trạng chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, luận văn nhằm 4
đề xuất phương hướng và giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hoá những lý luận cơ bản về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn cấp huyện; - Phân tích thực trạng quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội; - Đề xuất phương hướng giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Quản lý chi thường xuyên ngân sách cho giáo dục đào tạo trên địa bàn cấp huyện. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: lý luận và thực tiễn quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo ở cấp huyện theo nội dung và chu trình ngân sách. Về không gian: tại huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội Về thời gian: thực tiễn giai doạn 2015-2017 và định hướng đến 2025 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Luận văn dựa trên cơ sở phương pháp luận Duy vật biện chứng và Duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lênin; - Phương pháp nghiên cứu: Để hoàn thành việc nghiên cứu luận văn của mình, Tác giả đã sử dụng phổ biến những phương pháp nghiên cứu dưới đây: + Phương pháp nghiên cứu định tính: Thu thập số liệu và thông tin qua các tài liệu thu được về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước nói chung 5
và quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội nói riêng, phân tích thực trạng về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Ba Vì rồi từ đó đề xuất các giải pháp chủ yếu nâng cao hiệu quả chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội. + Phương pháp phân tích hệ thống: Tác giả sử dụng phương pháp này để phân tích dữ liệu thu thập được trong việc quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội + Phương pháp phân tích tổng hợp: Sử dụng để khái quát hóa và phân tích lý luận và thực tiễn quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội. + Phương pháp phân tích thống kê: Sử dụng để phân tích định lượng hiệu quả quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội. + Phương pháp so sánh: Được tác giả sử dụng để so sánh qua các năm đối với việc phân tích quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội. + Phương pháp chuyên gia: Tác giả sử dụng phương pháp này để bổ sung thêm thông tin thông qua tham vấn chuyên gia về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội. + Kết hợp sử dụng các phương pháp dự báo, lập biểu và phân tích số liệu. 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài - Ý nghĩa về lý luận của luận văn: Hệ thống hoá và làm rõ cơ sở khoa học về hoạt động quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện. - Ý nghĩa thực tiễn của luận văn: Qua việc nghiên cứu hoạt động 6
quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, Luận văn đã khái quát thực trạng cũng như nêu ra những ưu điểm và hạn chế của hoạt động quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, nội dung luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục và đào tạo trên địa bàn cấp huyện. Chương 2: Thực trạng quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội. Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội. 7
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo trên địa bàn cấp huyện 1.1.1. Một số khái niệm 1.1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước Trong nền kinh tế, chủ thể kinh tế nào cũng cần phải có nguồn lực tài chính nhất định để phục vụ cho việc thực hiện những mục tiêu của mình. Nguồn lực tài chính của mỗi một Nhà nước là Ngân sách nhà nước. Ngân sách nhà nước ra đời và gắn với sự tồn tại của Nhà nước. Theo Điều 4 luật ngân sách nhà nước số 83/2015/QH13 đã được Quốc hội thông qua ngày 25/06/2015 quy định: “ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước”. Có thể thấy Luật ngân sách nhà nước chú trọng đến vấn đề lớn khi đề cập về khái niệm ngân sách nhà nước: + Một là, tính cụ thể của ngân sách nhà nước biểu hiện ở: “Toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước”, tức là nội dung của ngân sách nhà nước bao gồm hai yếu tố thu và chi. + Hai là, phải được “Cơ quan nhà nước có tham quyền quyết định”, ở nước ta là Quốc hội, cơ quan quyền lực cao nhất có đủ tham quyền phê duyệt dự toán ngân sách nhà nước hàng năm do Chính phủ trình. + Ba là, thực hiện ngân sách nhà nước nhằm đảm bảo thực hiện các 8
chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước, ở đây nói về khía cạnh vai trò ngân sách là công cụ của Nhà nước khi xây dựng và chấp hành Ngân sách. - Ngân sách nhà nước được quản lý thống nhất theo nguyên tắc tập trung dân chủ, công khai, minh bạch, có phân công, phân cấp quản lý, gắn quyền hạn với trách nhiệm. - Quốc hội quyết định dự toán ngân sách nhà nước, phân bổ ngân sách trung ương, phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước [17]. 1.1.1.2. Hệ thống ngân sách nhà nước Hệ thống ngân sách nhà nước là tổng thể các cấp ngân sách gắn bó hữu cơ với nhau trong quá trình thực hiện nhiệm vụ thu, chi của mỗi cấp ngân sách và được tổ chức theo một cơ cấu nhất định. Bao gồm: - Ngân sách Trung ương - Ngân sách địa phương, bao gồm: + Ngân sách tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là ngân sách huyện), bao gồm ngân sách cấp tỉnh và ngân sách của huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh). + Ngân sách huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc huyện (gọi chung là ngân sách huyện), bao gồm ngân sách cấp huyện và ngân sách các xã, phường, thị trấn. + Ngân sách các xã, phường, thị trấn (gọi chung là ngân sách cấp xã) Theo quy định hiện nay, hệ thống ngân sách nhà nước có thể khái quát theo sơ đồ sau: 9