Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Quản trị rủi ro trong hoạt động trung gian thanh toán của Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:122

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn "Quản trị rủi ro trong hoạt động trung gian thanh toán của Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC" nhằm luận giải và hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về quản trị rủi ro nói chung cũng như vấn đề quản trị rủi ro trong hoạt động trung gian thanh toán nói riêng; Nghiên cứu và đánh giá thực trạng quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC, làm rõ các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Quản trị rủi ro trong hoạt động trung gian thanh toán của Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC

i LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan rằng luận văn được trình bày dưới đây là kết quả công trình nghiên cứu được thực hiện bởi chính tác giả. Những thông tin và nội dung nêu trong đề tài đều phản ánh kết quả nghiên cứu thực tế và hoàn toàn đúng với các nguồn trích dẫn. Các dữ liệu được thu thập từ các tài liệu được ban hành trên các phương tiện thông tin đại chúng của các cơ quan Nhà Nước; đuợc đăng tải trên các tạp chí, báo chí, các trang web hợp pháp. Tác giả xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này. Hà Nội, tháng 07 năm 2022 Tác giả luận văn Nguyễn Minh Anh
ii LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các thầy, cô tại trường đại học Ngoại thương vì đã tận tình giảng dạy và truyền đạt cho tác giả nhiều kiến thức, kĩ năng quý báu làm nền tảng cho quá trình thực hiện luận văn. Để thực hiện được bài luận văn này, tác giả xin gửi lời tri ân sâu sắc đến giảng viên hướng dẫn: TS. Trần Thị Lương Bình. Xin cảm ơn cô vì sự nhẫn nại, nhiệt tình giúp đỡ, sự chỉ bảo tận tâm và những ý kiến quý báu của cô trong suốt quãng thời gian vừa qua. Đồng thời, tác giả xin cảm ơn Ban lãnh đạo Tổng công ty truyền thông đa phương tiện VTC đã hướng dẫn, tạo điều kiện cho tác giả tiếp cận, tìm hiểu về những hoạt động thực tiễn của doanh nghiệp; bạn bè đồng nghiệp đã nhiệt tình hỗ trợ, phối hợp để tác giả có đủ nguồn thông tin thực hiện đề tài luận văn này. Đó là những tri thức, kinh nghiệm quý báu cho bản thân tác giả trong không chỉ quá trình nghiên cứu khoa học mà còn trong công việc sau này. Cuối cùng là lời cảm ơn chân thành nhất của tác giả gửi đến gia đình, bạn bè đã luôn ở bên động viên và góp ý để tác giả có thể hoàn thành tốt bài luận văn tốt nghiệp này. Mặc dù có nhiều cố gắng và tâm huyết nhưng do kiến thức, thời gian nghiên cứu còn hạn hẹp, lĩnh vực nghiên cứu còn tương đối mới mẻ nên không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Tác giả rất mong nhận được sự góp ý và chỉ dẫn của các thầy cô giáo để bài luận văn tốt nghiệp được đầy đủ và hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 07 năm 2022 Tác giả luận văn Nguyễn Minh Anh
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC HÌNH ẢNH, SƠ ĐỒ ........................................................................ vi DANH MỤC BẢNG, BIỂU ................................................................................... vii DANH MỤC TỪ NGỮ VIẾT TẮT ..................................................................... viii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN ........................................... ix LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG ..............................................................9 1.1. Tổng quan về rủi ro hoạt động trung gian thanh toán ................................9 1.1.1. Trung gian thanh toán ............................................................................9 1.1.2. Rủi ro hoạt động trung gian thanh toán ...............................................10 1.1.3. Phân loại rủi ro trong hoạt động trung gian thanh toán ......................12 1.2. Quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán.......................................20 1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro ......................................................................20 1.2.2. Sự cần thiết phải quản trị rủi ro trong doanh nghiệp ...........................20 1.2.3. Một số nguyên tắc quản trị rủi ro cơ bản trong doanh nghiệp ............22 1.2.4. Quy trình quản trị rủi ro trong doanh nghiệp ......................................25 1.2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro trong doanh nghiệp .........28 1.2.6. Các mô hình có liên quan đến việc đánh giá quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán ........................................................................................32 1.3. Kinh nghiệm tại một số nước trên thế giới về quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán .............................................................................................33 1.3.1. Kinh nghiệm của Paypal (Mỹ) ..............................................................33 1.3.2. Kinh nghiệm của Alipay (Trung Quốc) .................................................36 1.3.3. Bài học kinh nghiệm cho VTC và các đơn vị cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán khác tại thị trường Việt Nam ...........................................................40 1.4. Kết luận chương 1 .........................................................................................41
iv CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO HOẠT ĐỘNG TRUNG GIAN THANH TOÁN TẠI TỔNG CÔNG TY TRUYỀN THÔNG ĐA PHƯƠNG TIỆN VTC ............................................................................................42 2.1. Khái quát kết quả hoạt động kinh doanh hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty VTC (giai đoạn 2017 – 2021) .....................................................42 2.1.1. Giới thiệu về Tổng công ty VTC............................................................42 2.1.2. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh................................................44 2.2. Tổ chức hoạt động quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty VTC ...................................................................................................48 2.2.1. Mô hình tổ chức quản trị rủi ro ............................................................48 2.2.2. Vai trò của Ban Tổng giám đốc ............................................................50 2.3. Đánh giá thực trạng quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty VTC (Giai đoạn 2017 – 2021) .........................................................52 2.3.1. Xác định các trường hợp rủi ro trọng yếu và xây dựng bộ câu hỏi......52 2.3.2. Đánh giá kết quả khảo sát ....................................................................55 2.3.3. Thảo luận kết quả kiểm định .................................................................62 2.3.4. Đánh giá chung về quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty VTC ..............................................................................................63 2.4. Kết luận chương 2 .........................................................................................69 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO HOẠT ĐỘNG TRUNG GIAN THANH TOÁN TẠI VTC .................................71 3.1. Định hướng hoạt động quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty VTC ...................................................................................................71 3.1.1. Định hướng phát triển của VTC đến năm 2025 ....................................71 3.1.2. Định hướng quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại VTC đến năm 2015 ...........................................................................................................72 3.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại VTC ............................................................................................................72 3.2.1. Về Công tác nhân sự .............................................................................72 3.2.2. Về Công tác đầu tư tài sản cố định .......................................................74
v 3.2.3. Về hệ thống lưu trữ dữ liệu ...................................................................74 3.2.4. Về công tác lãnh đạo .............................................................................76 3.2.5. Về tuân thủ pháp luật ............................................................................80 3.2.6. Về công tác kiểm toán nội bộ ................................................................80 3.2.7. Công tác phòng, chống tội phạm mạng ................................................81 3.3. Một số kiến nghị ............................................................................................84 3.3.1. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ...............................84 3.3.2. Kiến nghị Chính phủ .............................................................................86 KẾT LUẬN ..............................................................................................................88 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. i PHỤ LỤC ...................................................................................................................v
vi DANH MỤC HÌNH ẢNH, SƠ ĐỒ Hình 1.1: Sơ đồ phân loại rủi ro tài chính theo Basel ...............................................15 Hình 1.2: Sơ đồ quy trình quản trị rủi ro ..................................................................25 Hình 1.3: Mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro doanh nghiệp ...........32 Hình 1.4: Mô hình các nhân tố quyết định sự thành công của quản trị rủi ro doanh nghiệp ........................................................................................................................33 Hình 1.5: Sơ đồ các bước thực hiện xây dựng mô hình quản trị rủi ro ....................35 Hình 1.6: Sơ đồ mạng lưới quan hệ của khách hàng (Alibaba) ................................38 Hình 1.7: Sơ đồ mô hình 310 (Alibaba)....................................................................39 Hình 2.1: Cơ cấu tổ chức Tổng công ty VTC ...........................................................43 Hình 2.2: Danh sách các ngân hàng kết nối thanh toán ............................................47 Hình 2.3: Mô hình tổ chức QTRR tại Tổng công ty VTC ........................................48 Hình 2.4: Sơ đồ các bước đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tại VTC.....................52 Hình 3.1: Phần mềm Veeam Backup & Replication ................................................74 Hình 3.2: Mô hình giải pháp DR ..............................................................................76
vii DANH MỤC BẢNG, BIỂU Bảng 1.1: Rủi ro chính các tổ chức tài chính vi mô phải đối mặt .............................15 Bảng 1.2: Ưu và nhược điểm của Paypal ..................................................................34 Bảng 1.3: Ba tuyến phòng thủ rủi ro của Paypal ......................................................35 Bảng 1.4: Các tình huống rủi ro điển hình tại Paypal ...............................................36 Bảng 2.1: Doanh thu, tỷ trọng doanh thu các khối dịch vụ tại Tổng công ty VTC ..44 Bảng 2.2: Quy trình các bước thực hiện quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty VTC .......................................................................................51 Biểu đồ 2.3: Tỷ trọng các loại rủi ro ghi nhận tại VTC (Giai đoạn 2017 – 2021) ...52 Bảng 2.3: Mã hoá và mô tả thang đo ........................................................................53 Bảng 2.4: Các biến đặc trưng và thang đo chất lượng tốt. ........................................56 Bảng 2.5: Các biến của nhân tố ................................................................................57 Bảng 2.6: Kết quả phân tích yếu tố cho biến phụ thuộc ...........................................58 Bảng 2.7: Ma trận rủi ro còn lại ................................................................................60 Bảng 2.8: Mối quan hệ giữa biến độc lập và biến phụ thuộc....................................62 Bảng 2.9: Vị trí quan trọng của các yếu tố ...............................................................62 Biểu đồ 2.10: Tỷ trọng mức điểm khảo sát ...............................................................65
viii DANH MỤC TỪ NGỮ VIẾT TẮT STT TỪ VIẾT TẮT GIẢI NGHĨA 1 NHNN Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 2 VTC Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC 3 TGTT Trung gian thanh toán 4 HĐQT Hội đồng quản trị 5 HĐTV Hội đồng thành viên 6 TT.TTĐT Trung tâm thanh toán điện tử 7 P.PTSP Phòng Phát triển sản phẩm (trực thuộc TT.TTĐT) 8 P.VH Phòng vận hành (trực thuộc TT.TTĐT) Phòng Kinh doanh Ví điện tử (trực thuộc 9 P.KDVĐT TT.TTĐT) Phòng Kinh doanh Cổng thanh toán (trực thuộc 10 P.KDCTT TT.TTĐT) 11 P.HTQT Phòng Hợp tác Quốc tế (trực thuộc TT.TTĐT) 12 Mudi Dự án sàn Thương mại điện tử Mudi 13 B.TCKH Ban Tài chính kế hoạch 14 RR Rủi ro 15 QTRR Quản trị rủi ro 16 ĐBTT Đảm bảo thanh toán 17 CBNV Cán bộ, nhân viên 18 DN Doanh nghiệp 19 CNTT Công nghệ thông tin 20 TCNH Tài chính – Ngân hàng 21 CSKH Chăm sóc khách hàng 22 ĐVCNTT Đơn vị chấp nhận thanh toán 23 NCC Nhà cung cấp 24 USD Đô - la Mỹ 25 VNĐ Việt Nam Đồng (đồng) 26 Fintech Công ty công nghệ tài chính 27 Admin Người quản trị 28 User Người dùng ERM (Enterprise 29 Quản trị rủi ro doanh nghiệp risk management)
ix TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN Nội dung đề tài “Quản trị rủi ro trong hoạt động trung gian thanh toán của Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC” ngoài phần mở đầu đề cập đến các vấn đề như tính cấp thiết, tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước, mục đích, đối tượng, phạm vi, phương pháp nghiên cứu, … các phụ lục và phần kết luận tổng kết lại kết quả bài nghiên cứu thì toàn bộ nội dung được tác giả bố cục thành ba chương. Ở chương đầu tiên về cơ sở lý luận chung, tác giả đã hệ thống và làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về rủi ro và quản trị rủi ro trong doanh nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực tài chinh - ngân hàng, làm tiền đề để định nghĩa, phát triển hệ thống khái niệm, định nghĩa về rủi ro, quản trị rủi ro cho doanh nghiệp cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán. Chương 1 cũng trình bày các tổng hợp liên quan đến các kinh nghiệm quốc tế trong quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán và rút ra các bài học kinh nghiệm. Chương thứ hai: “Thực trạng quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty truyền thông đa phương tiện VTC” tập trung làm rõ thực trạng hoạt động, thực trạng quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty VTC, Tác giả sử dụng phương pháp khảo sát và căn cứ kết quả khảo sát để đưa ra các đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tại đơn vị này, đồng thời cũng rút ra những kết quả đạt được, những điểm còn hạn chế, tồn tại cũng như nguyên nhân của nó để có biện pháp khắc phục, cải thiện. Trình bày về các giải pháp hoàn thiện công tác quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty truyền thông đa phương tiện VTC, chương 3 là tổng hợp những đề xuất của tác giả với bản thân doanh nghiệp cũng như với các bên liên quan nhằm mục tiêu tăng cường, nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro dịch vụ hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty VTC.
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Giai đoạn ba năm từ năm 2020 đến nay, dưới tác động to lớn của đại dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 và chính sách giãn cách xã hội ngay từ giai đoạn đầu của Chính phủ Việt Nam, quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực thanh toán, trung gian thanh toán ngày càng trở nên rõ nét và mạnh mẽ hơn. Nếu như ở những năm trước, giao dịch bán lẻ tại Việt Nam phần lớn sử dụng tiền mặt, thì trong năm 2021, tỷ trọng giao dịch bằng tiền mặt chỉ còn chiếm khoảng 30%; tỷ trọng 70% còn lại được phân phối cho các hình thức thanh toán điện tử. Chuyển khoản trở thành hình thức thanh toán phổ biến nhất, chiếm tỷ trọng 36,5%, tiếp đó là thanh toán bằng tiền mặt chiếm 30%, thanh toán bằng ví điện tử chiếm tới 15%, quét mã QR code chiếm 9,6%, quẹt thẻ ngân hàng chiếm 8,5%, cổng thanh toán điện tử chiếm 0,5%. Trong báo cáo Nền kinh tế số Đông Nam Á của Google, Temasek và Bain & Company, các chuyên gia nhấn mạnh: từ khi bắt đầu đại dịch đến nửa đầu năm 2021, Việt Nam đã có thêm 8 triệu người tiêu dùng số mới với hơn một nửa đến từ các khu vực không phải thành phố lớn. Đặc biệt, 99% người tiêu dùng số VN có ý định tiếp tục sử dụng các dịch vụ trực tuyến trong tương lai. Tuy vậy, đi kèm với các tác động tích cực kể trên, dịch Covid-19 đã, đang và sẽ tiếp tục gây ra hàng loạt vụ phá sản, đặc biệt là một số lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế như ngành du lịch, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và giao thông vận tải. Đây đều là những lĩnh vực hoạt động chính của các đối tác truyền thống sử dụng dịch vụ trung gian thanh toán tại Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC. Việc đi sâu vào nghiên cứu các rủi ro điển hình cũng như đưa ra những quyết định quản trị rủi ro để giảm thiểu những tổn thất tiềm ẩn tại đơn vị là cần thiết và có nhiều ý nghĩa thực tiễn. Trong bối cảnh đó, tác giả đã chọn đề tài “Quản trị rủi ro trong hoạt động trung gian thanh toán của Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC” làm đề tài luận văn của mình.
2 2. Những kết quả nghiên cứu trong nước và ngoài nước liên quan đến luận văn 2.1. Nghiên cứu trong nước Ở Việt Nam, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu trên cả hai bình diện lý luận và thực tiễn về rủi ro và quản trị rủi ro. Tuy vậy, việc nghiên cứu chuyên sâu riêng về công tác quản trị rủi ro của doanh nghiệp cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán – một lĩnh vực còn tương đối mới mẻ và phát triển mạnh mẽ trong thời gian gần đây, vẫn còn đang bỏ ngỏ. Điểm qua các công trình nghiên cứu, tài liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu, lĩnh vực nghiên cứu này, có thể kể đến: Rủi ro, đo lường rủi ro được đề cập tới trong nhiều sách chuyên khảo về Quản trị rủi ro doanh nghiệp như: “Quản trị rủi ro trong doanh nghiệp” (2008) do PGS.TS Nguyễn Thị Quy chủ biên hay “Quản trị rủi ro doanh nghiệp – Tiếp cận theo khung tích hợp của COSO” (2016) do PGS. TS. Nguyễn Thị Liên Diệp chủ biên, trong đó trình bày một số những nội dung được liên kết chặt chẽ như tổng quan về quản trị rủi ro doanh nghiệp; các vấn đề liên quan đến môi trường bên trong doanh nghiệp; xác định được mục tiêu; nhận diện được biến cố; đánh giá cũng như đối phó với các rủi ro và các hành động cần thực hiện để kiểm soát toàn bộ chu trình đó. Sách chuyên khảo “Quản trị rủi ro tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế” (2021) do TS. Tô Thị Ánh Dương biên soạn đề cập đến vấn đề ngân hàng phải đánh giá đầy đủ các cơ hội kinh doanh dựa trên mối quan hệ rủi ro - lợi ích nhằm tìm ra cơ hội đạt được lợi ích tương xứng với mức độ rủi ro có thể chấp nhận được. “Sổ tay hướng dẫn dành cho các Ngân hàng thương mại Việt Nam về giao dịch với bên liên quan” (2015) – do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Tổ chức tài chính quốc tế (IFC, thành viên nhóm Ngân hàng thế giới), Công ty Tài chính phát triển Hà Lan (FMO, là Ngân hàng phát triển Hà Lan), Dragon Capital Group Limited (DCG) phối hợp phát hành, cuốn sổ tay đã cung cấp một hướng dẫn hoàn chỉnh và cụ thể về các hoạt động quản trị rủi ro, kiểm toán nội bộ cũng như kiểm soát các hoạt động này.
3 Cuốn “Quản trị rủi ro pháp lý trong kinh doanh” (2019) của Luật sư Lê Đăng Khoa, cuốn sách này được biên soạn giống một cuộc trò chuyện, một chia sẻ của tác giả và người đọc. Bên cạnh những kiến thức giúp người đọc dễ dàng hiểu và nắm bắt những vấn đề pháp lý khó hiểu và khô khan. Tác giả cũng hết sức chú trọng đưa vào nội dung sách những án lệ, những tình huống cụ thể để chia sẻ, ở nhiều lĩnh vực như: những điều ít người biết về rủi ro pháp lý, rủi ro vi phạm pháp luật, bị xử phạt hành chính, rủi ro trong quan hệ với đối tác cũng như nội bộ, hoàn thiện khung pháp lý trong doanh nghiệp. Ngoài những tài liệu trên, tác giả cũng tham khảo nhiều tài liệu, giáo trình để hoàn thiện nghiên cứu định lượng trong quá trình đánh giá chất lượng quản trị rủi ro tại doanh nghiệp, có thể kể đến các tài liệu như: Cuốn “Mô hình phân tích và định giá tài sản tài chính” (2010) của PGS. TS. Hoàng Đình Tuấn “Giáo trình kinh tế lượng” (2012) do PGS. TS. Nguyễn Quang Dong và TS. Nguyễn Thị Minh biên soạn 2.2. Nghiên cứu ở nước ngoài Cuốn sách “Financial Institutions Management: A Risk Management Approach” (2021, tái bản lần thứ 10) của Anthony Saunders, Marcia Cornett và Otgo Erhemjamts, cuốn sách này đã cung cấp một cách tiếp cận sáng tạo tập trung vào quản trị lợi nhuận và rủi ro trong các tổ chức tài chính hiện đại. Chủ đề trọng tâm là những rủi ro mà các nhà quản trị tổ chức tài chính phải đối mặt và các phương pháp cũng như thị trường mà những rủi ro này được quản trị ngày càng trở nên giống nhau cho dù tổ chức/ doanh nghiệp đó là ngân hàng thương mại, một ngân hàng tiết kiệm, một ngân hàng đầu tư hay một doanh nghiệp bảo hiểm. “Financial Risk Management” (2012, tái bản lần thứ 2) của Steve L. Allen - một chuyên gia quản trị rủi ro hàng đầu đã giải quyết các khía cạnh thiết yếu của quản trị rủi ro tài chính hiện đại. Đặc biệt, trong Ấn bản thứ hai Steve Allen bổ sung thêm các quan điểm của người trong cuộc bao gồm các chiến lược, nguyên tắc và kỹ
4 thuật đo lường cần thiết để quản trị và đo lường rủi ro tài chính. Allen khám phá các vấn đề trong thế giới thực như định giá phù hợp với thị trường của các vị thế giao dịch và xác định lượng dự trữ cần thiết để chống lại sự không chắc chắn trong định giá, cấu trúc các giới hạn để kiểm soát việc chấp nhận rủi ro; xem xét các mô hình toán học và cách chúng có thể góp phần kiểm soát rủi ro. Xuyên suốt nội dung cuốn sách, tác giả cũng chia sẻ những bài học quý giá giúp phát triển cảm nhận trực quan về việc thu thập và đo lường rủi ro thị trường, cách rủi ro có thể được phân lập, định lượng và quản trị, các ví dụ cập nhật về quản trị thị trường và rủi ro tín dụng. “Principles of Risk Management and Insurance” (2019, tái bản lần thứ 14) của George Rejda và Michael McNamara. Trong cuốn sách này, các nguyên tắc quản trị rủi ro và bảo hiểm của Redja cung cấp một định hướng chuyên sâu về các chủ đề rủi ro chính, cung cấp nội dung phong phú và cập nhật về các khái niệm cơ bản của rủi ro và bảo hiểm, cũng như các chủ đề giới thiệu và nâng cao trong quản trị rủi ro doanh nghiệp ở nhiều lĩnh vực kinh doanh. Được cập nhật và sửa đổi gần nhất năm 2019, ấn bản thứ 14 bao gồm các chủ đề toàn cầu khác nhau, từ thiên tai và khủng bố, đến các vấn đề quốc gia như các Đạo luật. Tác phẩm “Risk, uncertainly and profit” (2014, tái bản lần thứ 2) của Frank Knight, đề cập đến vấn đề "sự không chắc chắn của Knightian" một rủi ro không thể đo lường được, không thể tính toán được. Sự không chắc chắn của Knightian được đặt theo tên của nhà kinh tế học Frank Knight (1885 - 1972) của Đại học Chicago, người đã phân biệt rủi ro và sự không chắc chắn trong tác phẩm "Risk, uncertainly and profit". Tác phẩm nghiên cứu bản chất của lợi nhuận và cũng bao gồm các nội dung về cấu trúc thể chế của các doanh nghiệp, phân phối thặng dư. Đặc biệt là trong Phần III, Chương IX-X, tác phẩm chứa đựng một cuộc thảo luận thú vị về sự khác biệt giữa rủi ro và sự không chắc chắn. “A Practical Guide to Risk Management” (2011) của Thomas S. Coleman nhận định quản trị rủi ro là cốt lõi của việc quản trị bất kỳ tổ chức tài chính nào. Các công cụ định lượng và đo lường rủi ro là những công cụ hỗ trợ quan trọng để thực hiện
5 quản trị rủi ro, nhưng chỉ riêng các công cụ định lượng không thể thay thế cho khả năng phán đoán, sự khôn ngoan và kiến thức. Trước bất kỳ điều gì khác, các nhà quản trị trong một tổ chức tài chính phải là nhà quản trị rủi ro theo đúng nghĩa là quản trị những rủi ro mà doanh nghiệp phải đối mặt. “The Failure of Risk Management: Why It's Broken and How to Fix It” (2020, tái bản lần thứ 2) đã hướng dẫn thực tế để áp dụng một phương pháp phân tích rủi ro chính xác. Việc thất bại trong quản trị rủi ro ở khía cạnh nào đó cũng cung cấp các giải pháp hiệu quả đáng kể trong việc phân tích rủi ro hiện tại. Các cách tiếp cận thông thường để quản trị rủi ro thiếu các phương pháp phân tích định lượng chính xác, các chiến lược mang lại lợi nhuận thực sự có thể làm cho mọi thứ trở nên tồi tệ hơn. Nhiều phương pháp được sử dụng rộng rãi không có hệ thống đo lường hiệu suất, dẫn đến việc lựa chọn không chính xác và áp dụng không hiệu quả các chiến lược quản trị rủi ro. Những sai sót cơ bản này đem đến những nhận thức không thực tế về rủi ro trong doanh nghiệp. Cuốn sách này cung cấp sự định hướng của chuyên gia về các lĩnh vực thiết yếu trong quản trị rủi ro, bao gồm các phương pháp đo lường và đánh giá rủi ro, chiến lược giảm thiểu rủi ro, các lỗi thường gặp trong mô hình định lượng, … Hướng dẫn về các chủ đề như mô hình xác suất và đầu vào thực nghiệm nhấn mạnh tính hiệu quả của phương pháp luận rủi ro thích hợp trong các ứng dụng thực tế. Được công nhận là người đi đầu trong lĩnh vực quản trị rủi ro, tác giả Douglas W. Hubbard kết hợp phân tích dựa trên khoa học với các ví dụ thực tế để trình bày một số trường hợp cụ thể về thực tiễn quản trị rủi ro. Phiên bản thứ hai được sửa đổi và cập nhật này bao gồm các bộ dữ liệu và danh sách công cụ thống kê được cập nhật, phần mở rộng của các phương pháp thống kê sáng tạo và các trường hợp mới về các vấn đề quản trị rủi ro hiện tại như vi phạm dữ liệu và thiên tai. Ngoài ra, “Factors Affecting Implementation of Enterprise Risk Management: An Exploratory Study among Saudi Organizations” (Yousef Aleisa, 2018) và “Influence of Enterprise Risk Management Success Factors on Firm Financial and Non-Financial Performance: A Proposed Model” (Idris Ahmed, N. Manab, 2016)
6 cũng cung cấp một số mô hình khá thú vị về các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro cũng như sự thành công của quản trị rủi ro doanh nghiệp 2.3. Đánh giá các công trình nghiên cứu đã công bố Thông qua nội dung các công trình nghiên cứu tiếp cận được kể trên, liên quan đến lĩnh vực quản trị rủi ro hoặc liên quan đến phương pháp nghiên cứu định lượng ở trong và ngoài nước, tác giả luận văn đã rút ra được những tiền đề đã được các nhà khoa học ở giai đoạn trước giải quyết, cần kế thừa và bên cạnh đó, cả những vấn đề cần được tiếp tục đào sâu nghiên cứu. Bản thân hoạt động trung gian thanh toán cũng là hoạt động đặc thù và liên tục biến đổi, do đó các nội dung quản trị rủi ro liên quan đến chuyên môn, liên quan đến lĩnh vực hoạt động này không được tìm thấy trong các công trình nghiên cứu mà tôi được biết (bao gồm các công trình nghiên cứu kể trên). Do vậy, có thể khẳng định rằng luận văn mà tác giả thực hiện không có tính trùng lặp với các công trình nghiên cứu đã được thực hiện trước đây cả về các phương diện: không gian và thời gian nghiên cứu. 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài - Luận giải và hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về quản trị rủi ro nói chung cũng như vấn đề quản trị rủi ro trong hoạt động trung gian thanh toán nói riêng. - Nghiên cứu và đánh giá thực trạng quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC, làm rõ các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. - Trên cơ sở lý luận, thực tiễn đặc thù của Tổng công ty VTC, đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài Công tác quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán của Tổng công ty truyền thông đa phương tiện VTC.
7 4.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài Về không gian: Đề tài nghiên cứu, đánh giá thực trạng rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty VTC. Tác giả nghiên cứu chủ yếu trong nội bộ doanh nghiệp Tổng công ty VTC. Tác giả lựa chọn Tổng công ty VTC bởi đây là những doanh nghiệp mà bản thân tác giả đang gắn bó, làm việc trong quá trình gần tám năm. Doanh nghiệp nằm trong top 10 các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian thanh toán được các cá nhân và tổ chức tin cậy sử dụng, có quy mô tương đối trên thị trường, trong lĩnh vực hoạt động, có hệ thống quản trị tương đối chính quy, bài bản. Về thời gian: Giai đoạn nghiên cứu là 05 năm từ năm 2017 đến năm 2021. 5. Phương pháp nghiên cứu Tác giả sử dụng phối hợp các phương pháp nghiên cứu truyền thống như: phương pháp điều tra khảo sát, lập bảng hỏi, tổng hợp khảo sát gửi tới các bộ phận liên quan, các cấp lãnh đạo trong Tổng công ty thuộc mẫu nghiên cứu về tình hình quản trị rủi ro Tổng công ty. Sau khi có được kết quả khảo sát, tác giả thực hiện thống kê, xử lý, phân tích số liệu thu thập được qua phần mềm SPSS để phân tích và từ đó đưa ra các nhận xét, đánh giá về chất lượng quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty VTC. Một số những bài học kinh nghiệm cho doanh nghiệp được rút ra qua việc tìm hiểu từ các đơn vị cùng ngành có quy mô toàn cầu và đứng đầu về cả quy mô cũng như sản lượng giao dịch. Ngoài ra, với phương pháp phân tích SWOT, tác giả đã đưa ra các nhận định về điểm mạnh, điểm yếu, những cơ hội và cả những thách thức đối với Tổng công ty VTC, từ đó đề xuất giải pháp giải quyết các vấn đề đã đặt ra, nhằm hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tại doanh nghiệp này. Các số liệu báo cáo tài chính, kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được tác giả tổng hợp, thống kê bằng số liệu nội bộ.
8 6. Đóng góp mới của luận văn - Luận văn hệ thống hóa, làm rõ thêm những vấn đề lý luận về rủi ro, quản trị rủi ro trong doanh nghiệp cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán. - Luận văn nghiên cứu các bài học kinh nghiệm về quản trị rủi ro tại các DN nước ngoài qua đó rút ra các bài học kinh nghiệm quan trọng trong công tác quản trị rủi ro đối với Tổng công ty VTC. - Luận văn đi sâu đánh giá thực trạng quản trị rủi ro trong mẫu nghiên cứu. Các đánh giá dựa trên các kết quả khảo sát ở nhiều khía cạnh liên quan của công tác quản trị rủi ro như: phương pháp quản lý của ban lãnh đạo, luật pháp, kế hoạch và thực hiện, nhân sự, công nghệ thông tin, tài chính, … Và từ kết quả thu được qua các khảo sát này, luận văn trình bày các đánh giá cũng như chỉ ra những điểm hạn chế, tồn tại cần hạn khắc phục. - Trên cơ sở những định hướng phát triển của ngành tài chính – ngân hàng tại Việt Nam, đặt trong bối cảnh kinh tế - xã hội trong thời gian tới, luận văn đề xuất một số nhóm giải pháp tăng cường quản trị rủi ro tại các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán ở Việt Nam. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, phụ lục và danh mục các tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn gồm 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận chung Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty truyền thông đa phương tiện VTC Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản trị rủi ro hoạt động trung gian thanh toán tại Tổng công ty truyền thông đa phương tiện VTC