Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Tăng cường hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn - Hà Nội (SHB)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:124

Thêm vào BST

Báo xấu

46
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của luận văn là trên cơ sở nghiên cứu, phân tích, làm rõ thực trạng rủi ro thanh khoản, công tác quản trị rủi ro thanh khoản tại NH TMCP Sài Gòn – Hà Nội, luận văn đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường quản trị rủi ro thanh khoản tại NH này trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Tăng cường hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn - Hà Nội (SHB)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUÂN VĂN THAC SỸ ̣ ̣ TĂNG CƯỜNG HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ RỦI RO THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN – HÀ NỘI (SHB) Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng TRẦN THỊ HƯƠNG TRÀ
HÀ NỘI 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUÂN VĂN THAC SỸ ̣ ̣ Tăng cường hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Hà Nội (SHB) ̉ ̉ Ngành: Tài chính – Ngân hàng – Bao hiêm Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60340201 HO VA TÊN ̣ ̀ : TRẦN THỊ HƯƠNG TRÀ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA : PGS, TS NGUYÊN THI QUY ̃ ̣
HỌC HÀ NỘI 2017
LỜI CÁM ƠN Để hoàn thành luận văn này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến người hướng dẫn khoa học của luận văn – PGS, TS Nguyễn Thị Quy, đã tận tình hướng dẫn, đưa ra những đánh giá xác đáng giúp tôi hoàn thành luận văn này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các thầy cô Trường Đại học Ngoại Thương Hà Nội, Ban lãnh đạo, các đồng nghiệp Ban Định chế tài chính Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội, cùng bạn bè và người thân đã giúp đỡ, hỗ trợ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Tác giả: Trần Thị Hương Trà i
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các thông tin và kết quả nghiên cứu trong luận văn là do tôi tự tìm hiểu, đúc kết và phân tích một cách trung thực, phù hợp với thực tế. Tác giả: Trần Thị Hương Trà ii
MỤC LỤC LỜI CÁM ƠN .......................................................................................................... i DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT .............................................. vii DANH MỤC BẢNG BIỂU ..................................................................................... vii DANH MỤC ĐỒ THỊ, HÌNH VẼ ........................................................................... ix TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................................................... x LỜI MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO THANH KHOẢN TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .............................. 6 1.1. Tính thanh khoản và rủi ro thanh khoản trong hoạt động của Ngân hàng thương mại .................................................................................................... 6 1.1.1. Khái niệm tính thanh khoản của Ngân hàng thương mại ........................................................ 6 1.1.2. Cung, cầu thanh khoản và trạng thái thanh khoản ròng ........................................................... 7 1.1.3. Rủi ro thanh khoản ........................................................................................................................ 8 1.1.3.1. Khái niệm rủi ro thanh khoản ................................................................................................. 8 1.1.3.2. Biểu hiện của rủi ro thanh khoản .......................................................................................... 9 1.1.3.3. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro thanh khoản ............................................................................ 10 1.1.3.4. Ảnh hưởng của rủi ro thanh khoản đến hoạt động kinh doanh của NHTM ...................... 13 1.2. Quản trị rủi ro thanh khoản của Ngân hàng thương mại ....................... 14 1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro thanh khoản của NHTM ................................................................ 14 1.2.2. Tiêu chí đánh giá chất lượng quản trị rủi ro thanh khoản ..................................................... 15 1.2.2.1. Các chỉ tiêu định tính ............................................................................................................. 15 1.2.2.2. Các chỉ tiêu định lượng .......................................................................................................... 16 1.2.3. Nội dung quản trị rủi ro thanh khoản NHTM .......................................................................... 18 1.2.3.1. Tổ chức quản trị rủi ro thanh khoản .................................................................................... 18 1.2.3.2. Nhận diện rủi ro thanh khoản .............................................................................................. 20 1.2.3.3. Đo lường rủi ro thanh khoản ................................................................................................ 22 1.2.3.4. Kiểm soát rủi ro thanh khoản ............................................................................................... 27 1.2.3.5. Xử lý rủi ro thanh khoản ....................................................................................................... 31 1.2.4. Vai trò của quản trị rủi ro thanh khoản đối với hoạt động của NHTM ............................... 33 1.2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro thanh khoản NHTM ........................................ 34 iii
1.2.5.1. Nhân tố chủ quan ................................................................................................................... 34 1.2.5.2. Nhân tố khách quan ............................................................................................................... 35 1.3. Kinh nghiệm quản trị rủi ro thanh khoản của một số ngân hàng trên thế giới và bài học cho Việt Nam ...................................................................... 36 1.3.1. Kinh nghiệm về quản trị rủi ro thanh khoản của một số NHTM trên thế giới ................. 36 1.3.1.1. Rủi ro thanh khoản ở các NHTM Nga năm 2004 ................................................................. 36 1.3.1.2. Rủi ro thanh khoản ở Anh – Thảm họa Northern Rock ...................................................... 36 1.3.1.3. Rủi ro thanh khoản ở các NHTM Mỹ Ngân hàng Lehman Brothers ................................. 38 1.3.2. Bài học kinh nghiệm về quản trị rủi ro thanh khoản cho các NHTM Việt Nam ................. 38 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ RỦI RO THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN – HÀ NỘI (SHB) .......................... 40 2.1. Khái quát về Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB) ......................... 40 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ................................................................................................ 40 2.1.2. Cơ cấu tổ chức ............................................................................................................................ 41 2.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh trong thời gian gần đây ......................................................... 42 2.1.3.1. Số liệu kết quả kinh doanh và một số chỉ tiêu tài chính cơ bản ......................................... 42 2.1.3.2. Công nghệ thông tin và sản phẩm, dịch vụ .......................................................................... 48 2.1.3.3. Hoạt động quản trị rủi ro ...................................................................................................... 48 2.1.3.4. Phát triển mạng lưới ............................................................................................................. 49 2.2. Thực trạng rủi ro thanh khoản của Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội 49 2.2.1. Thực trạng các nhân tố ảnh hưởng tới tính thanh khoản tại SHB ...................................... 49 2.2.1.1. Nhân tố khách quan đến từ nền kinh tế ............................................................................... 49 2.2.1.2. Nhân tố chủ quan đến từ chính SHB .................................................................................... 50 2.2.2. Thực trạng rủi ro thanh khoản tại SHB ................................................................................... 52 2.3. Thực trạng quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội 63 2.3.1. Cơ sở pháp lý của hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản .................................................... 63 2.3.1.1. Quy định của NHNN Việt Nam ............................................................................................ 63 2.3.1.2. Quy định của Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội ............................................................. 66 iv
2.3.2. Bộ máy tổ chức quản lý thanh khoản ....................................................................................... 67 2.3.3. Thực trạng quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội .............. 69 2.3.3.1. Nhận diện rủi ro thanh khoản .............................................................................................. 69 2.3.3.2. Đo lường rủi ro thanh khoản ................................................................................................ 72 2.3.3.3. Kiểm soát rủi ro thanh khoản ............................................................................................... 77 2.3.3.4. Xử lý rủi ro thanh khoản ....................................................................................................... 80 2.4. Đánh giá hoạt động quản rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội ......................................................................................................... 83 2.4.1. Những kết quả đạt được ............................................................................................................ 83 2.4.2. Hạn chế ........................................................................................................................................ 85 2.4.3. Nguyên nhân ................................................................................................................................. 87 2.4.3.1. Nguyên nhân khách quan ....................................................................................................... 87 2.4.3.2. Nguyên nhân từ phía SHB ..................................................................................................... 89 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HOẠT ĐỘNG .................................. 91 QUẢN TRỊ RỦI RO THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN – HÀ NỘI (SHB) ........................................................................................................ 91 3.1. Định hướng và mục tiêu tăng cường quản trị rủi ro thanh khoản của Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội trong thời gian tới .................................. 91 3.1.1. Các mục tiêu chủ yếu .................................................................................................................. 91 3.1.2. Định hướng tăng cường quản trị rủi ro thanh khoản của Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội .......................................................................................................................................................... 92 3.1.2.1.Định hướng của NHNN Việt Nam về quản trị rủi ro thanh khoản ..................................... 92 3.1.2.2. Định hướng của SHB trong việc tăng cường quản trị rủi ro thanh khoản ........................ 92 3.2. Giải pháp tăng cường hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội ............................................................................. 93 3.2.1. Xác định mục tiêu, chiến lược quản trị thanh khoản phù hợp .............................................. 93 3.2.2. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị rủi ro thanh khoản .......................................... 94 3.2.3. Xây dựng và hoàn thiện chính sách quản trị rủi ro thanh khoản ........................................... 95 v
3.2.4. Hoàn thiện công tác thông tin, báo cáo ....................................................................................... 95 3.2.5. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quản lý thanh khoản .................................................. 96 3.2.6. Tăng cường công tác chăm sóc khách hàng ............................................................................... 96 3.3. Kiến nghị nhằm tăng cường hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội ................................................................... 97 3.3.1. Kiến nghị đối với Chính phủ .................................................................................................... 97 3.3.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước ................................................................................... 97 3.3.2.1. Điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt ................................................................................ 97 3.3.2.2. Hoàn thiện hành lang pháp lý ................................................................................................ 98 3.3.2.3. Xây dựng chính sách và quy trình kiểm soát, đo lường rủi ro ........................................... 100 3.3.2.4. Tăng cường công tác kiểm soát, giám sát hoạt động của NHTM ..................................... 101 3.3.2.5. Củng cố và phát triển thị trường tiền tệ và thị trường vốn thứ cấp ................................ 102 3.3.2.6. Hoàn thiện các văn bản pháp quy, hướng dẫn cho thị trường tài chính phái sinh ............ 102 KẾT LUẬN ........................................................................................................... 104 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. x PHỤ LỤC 1: BẢNG CÂN ĐỐI THANH KHOẢN CỦA SHB THEO KỲ HẠN GIAI ĐOẠN 20142016 ........................................................................................... xii PHỤ LỤC 2: MẪU BÁO CÁO MCO NH TMCP SÀI GÒN HÀ NỘI ................ xiii vi
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 ALCO AssetLiability Committee (Ủy ban Quản lý tài sản nợcó) 2 AML Antimoney Laundering 3 CAR Capital Adequacy Ratio (Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu) 4 HĐQT Hội đồng quản trị 5 LDR Loan deposit ratio 6 LNST Lợi nhuận sau thuế MCO Maximum Cumulative Outflow (Dòng tiền cộng dồn tối 7 đa) 8 NH Ngân hàng 9 NHTM Ngân hàng thương mại 10 NHTW Ngân hàng Trung ương 11 NLP Net liquidity position (Trạng thái thanh khoản ròng) 12 NPL Nonperforming loan (Nợ xấu) 13 ODA Hỗ trợ phát triển chính thức 14 OMO Open Market Operations (Nghiệp vụ thị trường mở) 15 QLRR Quản lý rủi ro REPO Repurchase agreement (Nghiệp vụ mua/bán lại chứng 16 khoán có kỳ hạn) 17 RRTK Rủi ro thanh khoản 18 SHB Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội 19 SME Doanh nghiệp vừa và nhỏ 20 TCTD Tổ chức tín dụng 21 TMCP Thương mại cổ phần 22 TSC Tài sản có 23 TSN Tài sản nợ 24 TTQLV Trung tâm quản lý vốn 25 TTS Tổng tài sản 26 VCSH Vốn chủ sở hữu DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng Nội dung Trang 1 Bảng 1.1 Thang đáo hạn dựa trên kỳ hạn hợp đồng 17 2 Bảng 2.1 Kết quả hoạt động kinh doanh 40 3 Bảng 2.2 Các chỉ tiêu tài chính cơ bản 41 vii
4 Bảng 2.3 Chỉ số lạm phát Việt Nam 20102016 46 Tốc độ tăng trưởng tín dụng và huy động vốn 5 Bảng 2.4 47 SHB 20142016 Tỷ trọng đầu tư vào giấy tờ có giá của SHB 6 Bảng 2.5 47 20142016 7 Bảng 2.6 Hệ số CAR 48 8 Bảng 2.7 Tỷ lệ dự trữ thanh khoản 49 9 Bảng 2.8 Tỷ lệ khả năng chi trả trong 30 ngày 50 Tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung dài 10 Bảng 2.9 51 hạn 11 Bảng 2.10 Tỷ lệ LDR 52 12 Bảng 2.11 Chỉ số trạng thái tiền mặt 53 13 Bảng 2.12 Chỉ số giới hạn huy động vốn 54 14 Bảng 2.13 Chỉ số chứng khoán thanh khoán 55 15 Bảng 2.14 Chỉ số vị thế ròng của các NH trên thị trường 2 56 16 Bảng 2.15 Báo cáo tóm tắt GAP SHB năm 2016 67 17 Bảng 2.16 Báo cáo MCO tổng hợp SHB năm 2016 68 18 Bảng 2.17 Các loại báo cáo thanh khoản của SHB 72 19 Bảng 2.18 Hệ thống thông tin quản lý thanh khoản 73 viii
DANH MỤC ĐỒ THỊ, HÌNH VẼ STT Biểu đồ Nội dung Trang 1 Hình 2.1 Cơ cấu tổ chức SHB 39 2 Hình 2.2 Tổng tài sản SHB 20142016 41 3 Hình 2.3 Lợi nhuận trước thuế SHB 20142016 42 4 Hình 2.4 Tổng huy động vốn SHB 20142016 42 5 Hình 2.5 Tổng dư nợ tín dụng SHB 20142016 45 6 Hình 2.6 Hệ số an toàn vốn CAR SHB 20142016 48 7 Hình 2.7 Tỷ lệ dự trữ thanh khoản SHB 20142016 49 8 Hình 2.8 Tỷ lệ khả năng chi trả SHB 20142016 50 9 Tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn Hình 2.9 51 SHB 20142016 10 Tỷ lệ dư nợ cho vay so với tổng tiền gửi LDR Hình 2.10 52 SHB 20142016 11 Hình 2.11 Chỉ số trạng thái tiền mặt SHB 20142016 53 12 Hình 2.12 Chỉ số giới hạn huy động SHB 20142016 55 13 Hình 2.13 Chỉ số chứng khoán thanh khoản 56 14 Chỉ số vị thế ròng của SHB trên thị trường 2 Hình 2.14 57 20142016 ix
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Để thực hiện đề tài “Tăng cường hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội (SHB)”, tác giả đã tiến hành nghiên cứu cơ sở lý luận về rủi ro thanh khoản và quản trị rủi ro thanh khoản, trên cơ sở đó đi sâu vào phân tích thực trạng các nhân tố khách quan đến từ nền kinh tế và các nhân tố chủ quan đến từ chính ngân hàng SHB ảnh hưởng tới thực trạng rủi ro thanh khoản của Ngân hàng trong giai đoạn 2014 2016, sau đó phân tích thực trạng rủi ro thanh khoản của SHB thông qua các chỉ số thanh khoản. Tiếp theo, tác giả phân tích công tác quản trị rủi ro thanh khoản của SHB trong đó chủ yếu nhấn mạnh các phương pháp đo lường rủi ro thanh khoản thông qua các báo cáo dòng tiền cộng dồn và các báo cáo về chỉ số thanh khoản theo quy định của Ngân hàng nhà nước. Từ đó, đánh giá các mặt SHB đã đạt được, những vấn đề còn hạn chế và nguyên nhân từ phía khách quan và chủ quan. Cuối cùng, luận văn đã đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản tại SHB và một số kiến nghị đối với Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước nhằm tăng cường hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản đối với SHB nói riêng và các NHTM nói chung. x
LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngân hàng thương mại đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định và phát triển nền kinh tế. Trong những năm qua, hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam đã có những đổi mới sâu sắc đóng góp vào việc ổn định tiền tệ, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, mở rộng quan hệ kinh tế với các nước trong khu vực và trên thế giới. Những lợi ích mà hệ thống ngân hàng mang lại cho nền kinh tế nói chung và mức lợi nhuận mang lại cho chủ sở hữu nói riêng là vô cùng lớn. Tuy nhiên, các hoạt động của ngân hàng đồng thời cũng là một trong những hoạt động mang lại nhiều rủi ro nhất. Trong số đó, rủi ro thanh khoản là một trong những rủi ro đặc thù của hoạt động kinh doanh ngân hàng, bên cạnh những loại rủi ro khác như rủi ro tín dụng, rủi ro lãi suất, rủi ro thị trường, rủi ro hoạt động. Xuất phát từ tính liên kết hệ thống một cách chặt chẽ, một ngân hàng gặp rủi ro thanh khoản sẽ ảnh hưởng tới hoạt động bình thường của các ngân hàng khác, và rộng hơn là đe dọa đến sự an toàn trong hoạt động của toàn bộ hệ thống ngân hàng. Trong thời gian vừa qua, trước những tác động tiêu cực của sự bất ổn định nền kinh tế vĩ mô và các chính sách của Nhà nước, thanh khoản của hệ thống ngân hàng thương mại đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng, cá biệt có một số ngân hàng rơi vào tình trạng thiếu thanh khoản. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh của bản thân ngân hàng mà còn tác động đến thị trường tiền tệ và toàn bộ nền kinh tế nói chung. Đứng trước những vấn đề đó, các ngân hàng đã nhận thức được tầm quan trọng của công tác quản trị rủi ro thanh khoản trong hoạt động kinh doanh của mình. Xuất phát từ thực tế nêu trên, việc tìm hiểu cách tiếp cận hiện đại trong quản trị rủi ro thanh khoản, ứng dụng nó để phân tích hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản trong hệ thống NHTM Việt Nam nói chung và Ngân hàng thương mại cổ phần (TMCP) Sài Gòn – Hà Nội nói riêng là cần thiết, góp phần tăng cường hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản trong ngân hàng. Đề tài “Tăng 1
cường hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội” được lựa chọn nhằm đáp ứng nhu cầu trên. 2. Tình hình nghiên cứu Các công trình nghiên cứu trên thế giới Trên thế giới đã có một số tác giả nghiên cứu về vấn đề quản lý rủi ro thanh khoản, có thể kể đến một số tác giả sau: Guglielmo Michael R. (2007) trong bài nghiên cứu “Managing Liquidity Risk” đã đề cập 06 bước để tăng cường thanh khoản và quản trị RRTK mà Ủy ban ALCO cũng như các nhà quản lý phải quan tâm bao gồm: xác định mức thanh khoản mà NH đang có; dự đoán mức thanh khoản mà NH cần; thiết lập một hệ thống cảnh báo sớm; thử kiểm tra sức chịu đựng nhu cầu và tính sẵn có của vốn; vạch ra các phản ứng của nhà quản lý; lên kế hoạch cho cả quá trình và kiểm tra nguồn thanh khoản định kỳ. Trong đó Guglielmo đặc biệt nhấn mạnh đến việc các nhà quản lý phải xác định được mức thanh khoản mà NH đang nắm giữ là bao nhiêu, trên cơ sở đó mới có thể định hướng cho việc quản trị RRTK cho NH mình. Gianfranco A. Vento (2009) với nghiên cứu về “Bank Liquidity Risk Management and Supervision: Which Lessons from recent Market Turmoil?” đã phân tích các kỹ thuật đo lường RRTK và phương pháp giám sát thanh khoản. Theo đó tác giả đưa ra khung định lượng để đo lường RRTK gồm các phương pháp tiếp cận chứng khoán, phương pháp tiếp cận dựa trên dòng tiền và phương pháp hỗn hợp. Trong phần giám sát thanh khoản, tác giả chỉ ra một vài phương pháp tiếp cận giám sát thanh khoản của một số nước Châu Âu như Anh, Đức, Pháp và Italia để minh chứng cho nghiên cứu của mình. Rudofl Duttweiler (2009) với công trình nghiên cứu “Quản lý thanh khoản trong ngân hàng” đã mở rộng phạm vi xem xét đến quá trình thiết lập các yếu tố thuộc về cấu trúc cho một khuôn khổ giám sát đối với công tác quản lý thanh khoản nhằm đánh giá tính hợp lý của những khái niệm và quy trình được giới thiệu khi chúng vượt qua các quy định về giám sát và pháp lý. 2
Các công trình nghiên cứu trong nước “Tăng cường năng lực quản trị rủi ro thanh khoản tại các ngân hàng thương mại Việt Nam” Đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành của Tiến sĩ Tô Ngọc Hưng (2007). Trong nghiên cứu này tác giả chỉ đi vào tìm hiểu một số chỉ số thanh khoản của NH để đánh giá xem liệu NH có chống đỡ được khi RRTK xảy ra hay không, trên cơ sở đó tác giả đưa ra những giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cường năng lực quản lý RRTK tại NHTM Việt Nam, đảm bảo tính khoa học, khả thi và phù hợp của công tác quản lý rủi ro, góp phần nâng cao hiệu quả và đảm bảo an toàn hoạt động kinh doanh của NHTM. “Giải pháp nâng cao chất lượng quản trị tài sản Nợ, tài sản Có tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam” Luận án Tiến sĩ kinh tế của tác giả Trịnh Hồng Hạnh (2015). Luận án đã hệ thống hóa, làm sang tỏ lý luận về quản trị TSNTSC của NHTM từ việc khái quát lại những đặc trưng của TSN, TSC từ đó xác định rõ những mục tiêu, phạm vi, nội dung của quản trị TSNTSC. Trên cơ sở đó, luận án đưa ra quan điểm về chất lượng quản trị TSNTSC của NHTM và xây dựng hệ thống các chỉ tiêu đánh giá chất lượng quản trị TSNTSC của NHTM cũng như chỉ ra các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng quản trị TSNTSC. Mặc dù đã có những đóng góp có giá trị khoa học lớn nhưng nhìn chung, hầu hết những công trình nghiên cứu nói trên đều chưa tiếp cận được một cách toàn diện về quản lý RRTK tại NHTM, bao gồm việc kết hợp giữa lý luận và thực tiễn để làm rõ mục tiêu và những nội dung cơ bản của quản lý RRTK, làm rõ thực trạng thanh khoản và quản lý rủi ro thanh khoản tại một NHTM cụ thể từ đó đề xuất các giải pháp đồng bộ, phù hợp với thực trạng của bản thân NH. Những “khoảng trống” trên đây đã gợi mở cho tác giả những hướng nghiên cứu với mong muốn Luận văn thạc sỹ “Tăng cường hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản tại NH TMCP Sài Gòn – Hà Nội ” là luận văn nghiên cứu một cách hệ thống và toàn diện về các nội dung của RRTK và quản lý RRTK tại NH, là cơ sở lý luận để đánh giá thực trạng RRTK và quản lý RRTK tại SHB, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm tăng cường hoạt động quản trị RRTK tại NH này. 3
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu  Mục đích nghiên cứu của đề tài: Trên cơ sở nghiên cứu, phân tích, làm rõ thực trạng rủi ro thanh khoản, công tác quản trị rủi ro thanh khoản tại NH TMCP Sài Gòn – Hà Nội, luận văn đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường quản trị rủi ro thanh khoản tại NH này trong thời gian tới.  Nhiệm vụ nghiên cứu: Hệ thống hóa các vấn đề lý thuyết cơ bản về rủi ro thanh khoản và hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản của Ngân hàng thương mại. Phân tích thực trạng công tác quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội, ảnh hưởng của nó đến trạng thái thanh khoản hiện tại của ngân hàng. Đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu  Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu rủi ro thanh khoản và công tác quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng thương mại.  Phạm vi nghiên cứu: Luận văn tập trung phân tích công tác quản tr ị r ủi ro thanh kho ản t ại một NHTM c ụ th ể (Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội), những mặt đạ t đượ c và những vấn đề còn hạn chế, đặ t trong mối tươ ng quan so sánh vớ i các NHTM khác tại Việt Nam . Các số liệu, thông tin chỉ tập trung nghiên cứu cho giai đoạn 2014 2016. Ngoài ra, khi nghiên cứu kinh nghiệm thế giới, thời gian xảy ra khủng hoảng thanh khoản ở Nga vào năm 2004 và ở Anh, Mỹ vào năm 2007, 2008 cũng là phạm vi nghiên cứu của đề tài. 5. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu như: 4
Phương pháp nghiên cứu tổng quan tài liệu để xây dựng cơ sở lý thuyết về thanh khoản, rủi ro thanh khoản và quản trị rủi ro thanh khoản trong hoạt động kinh doanh của các NHTM hiện nay. Phương pháp phân tích số liệu để thấy được rủi ro thanh khoản tại SHB. Phươ ng pháp tiếp cận l ịch s ử logic; Ph ươ ng pháp phân tích – tổ ng hợp – hệ thống hóa để đánh giá thực trạng khả năng phòng ngừa rủi ro thanh khoản tại SHB. 6. Những đóng góp của luận văn Hệ thống hóa, làm sáng tỏ những cơ sở lý luận về rủi ro thanh khoản và quản trị rủi ro thanh khoản trong hoạt động của Ngân hàng thương mại. Làm rõ thực trạng rủi ro thanh khoản và công tác quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội. Phân tích những nguyên nhân ảnh hưởng tới kết quả công tác quản trị rủi ro thanh khoản tại NH TMCP Sài Gòn – Hà Nội. Đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại NH TMCP Sài Gòn – Hà Nội. 7. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro thanh khoản trong hoạt động của Ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội. Chương 3: Giải pháp nhằm tăng cường hoạt động quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội. 5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO THANH KHOẢN TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Tính thanh khoản và rủi ro thanh khoản trong hoạt động của Ngân hàng thương mại 1.1.1. Khái niệm tính thanh khoản của Ngân hàng thương mại Trong tài chính, thuật ngữ “thanh khoản” được sử dụng trong nhiều phạm vi khác nhau. Dưới góc độ tài sản: thanh khoản được hiểu là khả năng chuyển hóa thành tiền của tài sản. Theo Giáo sư Peter Rose (Quản trị ngân hàng thương mại, 2008), một tài sản có tính thanh khoản cao khi nó thỏa mãn đồng thời ba đặc điểm: có một thị trường sẵn sàng để có thể được chuyển thành tiền nhanh chóng; giá của tài sản phải ổn định, dù tài sản giá trị lớn thế nào hay cần được bán nhanh ra sao, thị trường vẫn đủ “sâu” để chấp nhận với mức giá thay đổi không đáng kể; thị trường của tài sản phải có khả năng đảo chiều để cho người bán có thể mua lại tài sản với mức tổn thất không đáng kể. Như vậy, tính thanh khoản của tài sản được đo lường thông qua thời gian và chi phí để chuyển hóa tài sản thành tiền. Một tài sản có tính thanh khoản cao nếu thời gian để chuyển hóa thành tiền ngắn, chi phí về chuyển nhượng thấp bao gồm các chi phí về giao dịch, chênh lệch giữa giá bán tài sản ngay tức thì và giá trị thị trường của tài sản. Dưới góc độ doanh nghiệp nói chung, thanh khoản là lượng tiền và tương đương tiền mà doanh nghiệp sở hữu. Nhưng thuật ngữ này khi được sử dụng dưới góc độ quản trị NH lại được hiểu là khả năng ngân hàng đáp ứng kịp thời và đầy đủ các nghĩa vụ tài chính phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh như chi trả tiền gửi, cho vay, thanh toán và các giao dịch tài chính khác. Theo bộ quy tắc về “Nguyên tắc quản lý và giám sát rủi ro thanh khoản” của Basel ban hành tháng 9/2008 thì “Thanh khoản là khả năng của ngân hàng 6
vừa có thể tăng thêm tài sản vừa đáp ứng các nghĩa vụ nợ khi đến hạn mà không bị những thiệt hại quá mức cho phép”. Như vậy, có thể hiểu rằng tính thanh khoản của ngân hàng là trạng thái luôn có trong tay một lượng vốn khả dụng với chi phí thấp đúng tại thời điểm ngân hàng có nhu cầu hoặc khả năng nhanh chóng huy động được vốn thông qua con đường vay nợ hay bán tài sản. Tính thanh khoản của ngân hàng phải được xem xét ở từng thời điểm cụ thể và ở những thời điểm khác nhau thì tính thanh khoản của ngân hàng có thể là khác nhau. 1.1.2. Cung, cầu thanh khoản và trạng thái thanh khoản ròng Theo Peter Rose (Quản trị ngân hàng thương mại, 2008) và Trần Huy Hoàng (Quản trị ngân hàng thương mại, 2011) yêu cầu thanh khoản của một ngân hàng có thể được xem xét qua mô hình cung cấp về thanh khoản. Trong đó:  Cung thanh khoản: là các khoản vốn làm tăng khả năng chi trả của ngân hàng, là nguồn cung cấp thanh khoản cho ngân hàng.  Cầu thanh khoản: là nhu cầu vốn cho các mục đích hoạt động của ngân hàng, các khoản vay làm giảm quỹ của ngân hàng. Những hoạt động tạo ra cầu về thanh khoản trong lĩnh vực kinh doanh của ngân hàng.  Những nghiệp vụ của cung cầu thanh khoản: Cung thanh khoản Cầu thanh khoản Các khoản tiền gửi đang đến Khách hàng rút các khoản tiền gửi Doanh thu từ việc bán các khoản dịch Yêu cầu cấp các khoản tín dụng có vụ chất lượng cao Thu hồi tín dụng đã cấp Hoàn trả các khoản vay mượn phi Bán các tài sản đang kinh doanh và sử tiền gửi dụng Chi phí phát sinh khi kinh doanh các Vay mượn từ thị trường tiền tệ sản phẩm và dịch vụ Thanh toán cổ tức cho các cổ đông  Trạng thái thanh khoản ròng: 7