intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Sáng kiến kinh nghiệm: Kết hợp thí nghiệm vui cùng với hiện tượng thực tế giúp tăng hứng thú và nâng cao hiệu quả học tập cho học sinh lớp 11

Chia sẻ: Nguyễn Tuấn Anh | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:51

Thêm vào BST
Báo xấu
51
lượt xem 2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của sáng kiến là nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh, tạo niềm tin, niềm vui, hứng thú trong học tập bộ môn. Mời các bạn tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Kết hợp thí nghiệm vui cùng với hiện tượng thực tế giúp tăng hứng thú và nâng cao hiệu quả học tập cho học sinh lớp 11

  1. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 MỤC LỤC   1. Cơ sở đề xuất giải pháp.                                                                                                                                           .....................................................................................................................................      4   1.1. Sự cần thiết  hình thành giải pháp.                                                                                                                        ....................................................................................................................      4  1.2. Tổng quan các vấn  đề liên quan đến giải pháp.                                                                                               ...........................................................................................      5  1.2.1. Hứng thú.                                                                                                                                                    ................................................................................................................................................      5  1.2.2. Đặc điểm cơ bản của lứa tuổi học sinh THPT với việc tiếp thu môn Hóa học                                        ....................................       10  1.2.3. Thực trạng về hứng thú học tập hóa học của học sinh.                                                                          .....................................................................       11  1.2.4. Vai trò của thí nghiệm vui cùng với hiện tượng thực tế trong dạy học bộ môn hóa học                         .....................       13  1.3. Mục tiêu của giải pháp.                                                                                                                                    ................................................................................................................................       14  1.4. Các căn cứ đề xuất giải pháp.                                                                                                                          ......................................................................................................................       14  1.5. Phương pháp thực hiện.                                                                                                                                   ...............................................................................................................................       16  1.5.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu:                                                                                                             .........................................................................................................       16  1.5.2. Phương pháp thống kê phân tích số liệu                                                                                                  ..............................................................................................       16  1.5.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm                                                                                                        ....................................................................................................       16  1.6. Đối tượng và phạm vi áp dụng.                                                                                                                        ....................................................................................................................       17  1.6.1. Đối tượng: Chương trình hóa học lớp 11                                                                                                  ..............................................................................................       17 1.6.2. Phạm vi áp dụng: Đề tài này có thể áp dụng cho tất cả các đơn vị trường học nhất là các trường   THPT.                                                                                                                                                                  ..............................................................................................................................................................       17   2. Quá trình hình thành và nội dung giải pháp                                                                                                            ........................................................................................................       17  2.1. Quá trình hình thành nên giải pháp                                                                                                                  ..............................................................................................................       17  2.2. Những cải tiến để phù hợp với thực tiến phát sinh.                                                                                         .....................................................................................       17  2.3. Nội dung của giải pháp mới hiện nay                                                                                                               ..........................................................................................................       18  2.3.1. Thí nghiệm vui cùng với hiện tượng thực tế dùng để đặt tình huống vào bài mớ                                 i...............................         19  2.3.2. Thí nghiệm biểu diễn cùng với hiện tượng thực tế đặt ra trong quá trình dạy.                                        ...................................       23  2.3.3.Thí nghiệm học sinh tự làm ở nhà                                                                                                             .........................................................................................................       32   3. Hiệu quả giải pháp                                                                                                                                                  ..............................................................................................................................................       36  3.1. Thời gian áp dụng hoặc áp dụng thử của giải pháp.                                                                                       ...................................................................................       36 3.2. Hiệu quả đạt được hoặc dự kiến đạt được: Để  đánh giá hiệu quả áp dụng, tôi tiến hành thực nghiệm sư   phạm kiến thức lớp 11 hóa học ban cơ bản.                                                                                                           ......................................................................................................       37  3.2.1. Kiểm tra trước tác động                                                                                                                            ........................................................................................................................       37  3.2.2. Kiểm tra 45 phút sau tác động lớp TN và lớp ĐC                                                                                     .................................................................................       39  3.3. Khả năng triển khai, áp dụng giải pháp.                                                                                                           .......................................................................................................       40  3.4. Kinh nghiệm thực tiễn khi áp dụng giải pháp.                                                                                                  ..............................................................................................       41   4. Kết luận và đề xuất, kiến nghị                                                                                                                                ............................................................................................................................      42  4.1. Kết luận:                                                                                                                                                            ........................................................................................................................................................       42  4.3.  Đề xuất, kiến nghị:                                                                                                                                          .....................................................................................................................................       42   TÀI LIỆU THAM KHẢO                                                                                                                                                ............................................................................................................................................       43   PHỤ LỤC                                                                                                                                                                     .................................................................................................................................................................       44   2. Đề kiểm tra 45 phút sau tác động (10 câu trắc nghiệm và 3 câu tự luận)                                                              ..........................................................       46 1 GV: Đinh Thị Bé
  2. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 2 GV: Đinh Thị Bé
  3. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 CHỮ VIẾT TẮT 1 GV: Giáo viên . 2 HS: Học sinh . 3 TN: Thực nghiệm (Thí nghiệm) . 4 ĐC: Đối chứng . 5 SGK: Sách giáo khoa . 6 PPDH: Phương pháp dạy học . 7 THPT: Trung học phổ thông . 3 GV: Đinh Thị Bé
  4. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 Giải pháp KẾT HỢP THÍ NGHIỆM VUI CÙNG VỚI HIỆN TƯỢNG THỰC TẾ GIÚP  TĂNG HỨNG THÚ VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ HỌC TẬP CHO HỌC SINH  LỚP 11 1. Cơ sở đề xuất giải pháp. 1.1. Sự cần thiết  hình thành giải pháp. Đại hội XII tiếp tục khẳng định: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu. Phát triển   giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài .  Chuyển mạnh quá trình giáo dục chủ yếu từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn  diện năng lực và phẩm chất người học; học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực  tiễn. Phát triển giáo dục và đào tạo phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế­ xã hội,   xây dựng và bảo vệ tổ quốc, với tiến bộ khoa học – công nghệ, yêu cầu phát triển   nguồn  nhân lực và thị  trường lao động”. Như  vậy, phải nói rằng giáo dục và công  cuộc đổi mới phương pháp dạy học đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của các cấp   lãnh đạo Đảng, Nhà nước và ngành giáo dục. Để  đạt được hiệu quả  trong công tác đổi mới thì sự  hứng thú, thái độ  và sự  quan tâm của người học đối với môn học đóng vai trò rất quan trọng. Tuy nhiên,  hiện nay tại các trường trung học phổ  thông tồn tại thực trạng là học sinh không  hứng thú với các môn học nói chung và môn hóa học nói riêng. Vấn đề  này đã gây   ảnh hưởng rất nhiều cho quá trình dạy học trên lớp của giáo viên và sự hưng phấn   của giáo viên trong quá trình dạy học. Phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng  4 GV: Đinh Thị Bé
  5. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 tạo của học sinh; phù hợp với từng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh, điều  kiện của từng lớp học; bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự  học, khả năng hợp   tác; rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm,   đem lại niềm vui, hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh.           Xuất phát từ  những thực tế  đó và một số  kinh nghiện trong gi ảng d ạy b ộ  môn hóa học, tôi thấy để có chất lượng giáo dục bộ môn hóa học cao, người giáo   viên ngoài phát huy tốt các phương pháp dạy học tích cực cần khai thác thêm các  thí nghiệm hóa học vui trong đời sống, câu hỏi thực tiễn đưa vào bài giảng bằng  nhiều hình thức khác nhau nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh,   tạo niềm tin, niềm vui, h ứng thú trong học tập bộ  môn. Từ  những lí do đó tôi   chọn giải pháp:  “Kết hợp thí nghiệm vui cùng với hiện tượng thực tế  giúp   tăng   hứng thú và nâng cao hiệu quả học tập cho học sinh lớp 11”.  1.2. Tổng quan các vấn  đề liên quan đến giải pháp. 1.2.1. Hứng thú. a) Khái niệm hứng thú.  Hứng thú là một thuộc tính tâm lý của nhân cách, là một hiện tượng tâm lý   phức tạp được thể  hiện khá rộng rãi trong cuộc sống của mỗi cá nhân cũng như  trong các lĩnh vực nghiên cứu khoa học. Có nhiều quan điểm khác nhau về hứng thú,  thậm chí trái ngược nhau: Theo các nhà tâm lý học nước ngoài:  A.K. Markova va V.V. Repkin cho răng: “H ̀ ̀ ưng thu hoc tâp la môt loai h ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ưng thu ́ ́  chưa được y th ́ ưc môt cach ro rang, co tinh chât tinh huông, th ́ ̣ ́ ̃ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ường chu y t ́ ́ ơi nh ́ ưng̃   ́ ̣ ̀ ̉ ́ ượng hoat đông hoc tâp, it co tac dung thuc đây hanh khia canh bên ngoai cua đôi t ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̀   5 GV: Đinh Thị Bé
  6. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 ̣ ̣ ̣ ̉ đông hoc tâp theo sang kiên riêng cua ng ́ ́ ươi hoc, đ ̀ ̣ ược xuât hiên d ́ ̣ ưới nhưng phan ̃ ̉   ứng rât manh liêt nh ́ ̃ ̣ ưng ngăn ngui”. ́ ̉ A.G. Covaliop cho răng: “H ̀ ưng thu hoc tâp chinh la thai đô l ́ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ựa chon đăc biêt cua ̣ ̣ ̣ ̉   ̉ ̉ ơi đôi t chu thê v ́ ́ ượng cua hoat đông hoc tâp vê s ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ự  cuôn hut vê tinh cam va y nghia ́ ́ ̀ ̀ ̉ ̀ ́ ̃  ́ ực cua no trong đ thiêt th ̉ ́ ời sông ca nhân”. ́ ́ Nhà tâm lý học I.PH. Shecbac cho rằng : “Hứng thú là thuộc tính bẩm sinh vốn   có của con người, nó được biểu hiện thông qua thái độ, tình cảm của con người vào   một đối tượng nào đó trong thế giới khách quan”. Annoi nhà tâm lý học người Mỹ lại cho rằng: “Hứng thú là một sự sáng tạo của tinh  thần với đối tượng mà con người hứng thú tham gia vào”. Theo các nhà tâm lý học, giáo dục học Việt Nam  Các tác giả: Phạm Minh Hạc – Lê Khanh – Trần Trọng Thủy cho rằng: Khi ta   có hứng thú về một cái gì đó, thì cái đó bao giờ cũng được ta ý thức, ta hiểu ý nghĩa   của nó đối với cuộc sống của ta. Hơn nữa ở ta xuất hiện một tình cảm đặc biệt đối  với nó, do đó hứng thú lôi cuốn hấp dẫn chúng ta về  phía đối tượng của nó tạo ra  tâm lý khát khao tiếp cận đi sâu vào nó . Có nhiều quan niệm khác nhau về  hứng thú, tuy nhiên có thể  coi quan niệm  của GS.TS. Nguyễn Quang Uẩn là bao hàm nhất: “Hứng thú là thái độ đặc biệt của  cá nhân đối với đối tượng nào đó, vừa có ý nghĩa đối với cuộc sống, vừa có khả  năng mang lại khoái cảm cho cá nhân trong quá trình hoạt động”. Khái niệm này vừa nêu được bản chất của hứng thú, vừa gắn hứng thú với  hoạt động của cá nhân. Hứng thú là một thái độ  đặc biệt của cá nhân đối với đối   tượng, thể hiện ở sự chú ý tới đối tượng, khao khát đi sâu nhận thức đối tượng sự  thích thú được thỏa mãn với đối tượng.  b) Vai trò của hứng thú trong dạy học. 6 GV: Đinh Thị Bé
  7. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 Có nhiều công trình nghiên cứu đã đồng nhất hứng thú học tập với hứng thú  nhận thức. Theo chúng tôi thì hứng thú học tập chỉ  là một bộ  phận của hứng thú   nhận thức.    Hứng thú nhận thức là một hiện tượng tâm lý diễn ra trong quá trình con  người tiến hành hoạt động nhận thức. Hứng thú nhận thức là khuynh hướng lựa  chọn của cá nhân nhằm vào việc nhận thức được hoặc một số  lĩnh vực khoa học  nhằm vào mặt nội dung và quá trình hoạt động của nó. Trong quá trình này cá nhân   không chỉ dừng lại  ở những đặc điểm bên ngoài của sự  vật, hiện tượng mà còn xu   thế đi sâu vào cái bản chất bên trong của sự vật hiện tượng muốn nhận thức.  Hứng thú học tập quan hệ mật thiết với tính tò mò, ham hiểu biết của cá nhân.   Hứng thú là nguồn kích thích mạnh mẽ tính tích cực cá nhân. Khi có hứng thú học   sinh sẽ tích cực học tập hơn và học tập có hiệu quả hơn. Thái độ học tập tích cực  được thể  hiện ở việc tiến hành nhiều hình thức học tập khác nhau và học tập một  cách không mệt mỏi .  c) Hứng thú và vấn đề tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh  Để tích cực hoá hoạt động nhận thức của HS thì hứng thú được các thầy giáo   quan tâm nhất, vì: 1.  Hứng thú có quan hệ  rất chặt chẽ  đến tinh thần học tập. Khi học sinh đã   hứng thú vấn đề  nào đó thì các em tích cực học tập ngay, điều đó xảy ra như  một  phản  ứng dây chuyền một cách tự  nhiên và trực tiếp mà không cần một thao tác  trung gian nào khác.  2. Hứng thú là một yếu tố có tính biện chứng rất cao, có thể  hình thành ở  HS  một cách nhanh chóng bất cứ lúc nào trong quá trình dạy học.  3. Điều quan trọng hơn cả là nó nằm trong tay của người thầy. Người thầy có   thể  điều khiển hứng thú của HS qua các yếu tố  của quá trình dạy học:  Nội dung,  7 GV: Đinh Thị Bé
  8. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 phương pháp, phương tiện, hình thức tổ  chức qua các bước lên lớp: Mở bài, giảng  bài mới, củng cố, vận dụng, kiểm tra kiến thức, qua mối quan h ệ thầy, trò v.v…,   nghĩa là qua hoạt động hàng ngày của họ. Để kích thích hứng thú học tập cần chú ý những vấn đề gì?  Hứng thú là sự  phản ánh thái độ  (mối quan hệ) của chủ  thể đối với thế  giới  khách quan. Như  vậy hứng thú không phải mà một quá trình khép kín mà phải có  nguồn gốc từ cuộc sống tự nhiên và xã hội xung quanh. Nếu điều kiện thay đổi thì  hứng thú có thể thay đổi. Điều đó có nghĩa là có thể điều khiển được hứng thú, khác  với quan niệm cho rằng hứng thú là một cái gì bẩm sinh, bất biến. Điều mà thầy giáo phải thực hiện thường xuyên là kích thích hứng thú trong   quá   trình dạy học thông qua: Nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức tổ  chức… Hiện nay việc tích cực hóa hoạt động nhận thức của HS chủ yếu tập trung   vào hướng này.  d) Hứng thú học tập môn Hóa học  Vai trò của hứng thú trong học tập môn hóa học:  Hứng thú làm nảy sinh khát vọng hành động, làm tăng hiệu quả của hoạt động   nhận thức, tăng sức làm việc. Vì thế cùng với nhu cầu hứng thú là một trong những   hệ thống động lực của nhân cách.  Trong bất kỳ hoạt động nào, tạo được hứng thú là điều cực kỳ quan trọng, làm  cho các em say sưa với công việc của mình, đặc biệt là học tập.  Đối với môn Hóa học, có hứng thú các em sẽ có tinh thần học bài, tìm thấy các   lý thú, cái hay trong môn học, không cảm thấy môn học khô khan, khó hiểu nữa. Từ  đó tạo niềm tin say mê học tập, đồng thời nó làm cho các em nhận thức đúng đắn  hơn vai trò của môn Hóa học trong trường phổ thông.  8 GV: Đinh Thị Bé
  9. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017          Hứng thú học tập môn Hóa học còn tạo ra những xúc cảm, tình cảm tích cực ở  HS trong quá trình học tập. Nó tạo ra sự say mê, thích thú khi tiếp nhận tri thức, tạo   ra sự  hài lòng với kết quả học tập. Đây chính là động lực thúc đẩy các em tìm tòi,  sáng tạo trong học tập hóa học. Vì vậy, hứng thú học tập hóa học tác động đến toàn  diện bản thân người học và hiệu quả của quá trình dạy học môn Hóa học.           Hứng thú học tập môn Hóa học tác động đến HS cả trong và ngoài giờ lên lớp,  kích thích họ  tìm kiếm nguồn tài liệu tham khảo để  thỏa mãn nhu cầu nhận thức,   đồng thời suy nghĩ tìm ra nhiều hình thức học tập hiệu quả hơn.  Chính vì vậy, hình thành và phát triển hứng thú học tập cho HS là mục tiêu quan  trọng mà mỗi GV hướng tới để nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường.  Các biểu hiện của hứng thú học tập hóa học :  Hứng thú học tập hóa học biểu  hiện ở cả trong và ngoài giờ học, bao gồm biểu hiện về mặt nhận thức, về mặt thái   độ và về mặt hành vi. Những biểu hiện của hứng thú học hóa học có thể được liệt   kê qua các chỉ số tiêu biểu sau :  + Hào hứng say mê khi học tập, chú ý nghe giảng, hăng hái phát biểu ý kiến.   + Mong muốn được thầy cô gọi trả lời câu hỏi, thường nêu thắc mắc nhờ  thầy cô   giải đáp. + Thích thú với nhiều hình thức học tập: nghe giảng lý thuyết, làm thí nghiệm ứng  dụng kiến thức vào thực tiễn… + Thực hiện đầy đủ, có chất lượng nhiệm vụ học tập ở nhà.  + Đọc thêm các sách tham khảo về hóa học, tìm hiểu các hiện tượng  hóa học trong  tự nhiên, tìm cách giải thích dựa vào kiến thức đã học.  + Cảm thấy giờ học trôi nhanh, sảng khoái với giờ học, không muốn nghỉ buổi học  có môn Hóa học.  9 GV: Đinh Thị Bé
  10. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 + Thích thú làm các thí nghiệm hóa học, hăng hái tham gia các buổi sinh hoạt tìm  hiểu về hóa học, câu lạc bộ Hóa học…  Những  biểu hiện của hứng thú học tập của mỗi HS về môn Hóa học ở  mỗi lớp,  mỗi lứa tuổi là khác nhau. Tuy nhiên nếu chịu khó quan sát ta có thể nhận biết được,  bởi các em thường bộc lộ cảm xúc, tình cảm ra bên ngoài rất dễ nhận biết.  1.2.2. Đặc điểm cơ bản của lứa tuổi học sinh THPT với việc tiếp thu môn Hóa   học Mỗi giai đoạn có những đặc điểm riêng biệt, với lứa tuổi từ 15 đến 18 tuổi là   giai đoạn đầu tuổi thanh niên (thanh niên học sinh). Nội dung và tính chất của hoạt  động học tập khác rất nhiều so với hoạt động học tập của thiếu niên, hoạt động  học tập và độc lập ở mức cao hơn nhiều, kinh nghiệm sống các em phong phú hơn,   các em ý thức được rằng mình đang đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời. Do vậy, thái   độ có ý thức của các em đối với học tập ngày càng phát triển .  Thái độ  đối với các môn học trở  nên có lựa chọn hơn.  Ở  các em hình thành  hứng thú học tập gắn liền với khuynh hướng nghề nghiệp. Các em đã xác định cho   mình một hứng thú ổn định về một số môn học nào đó và thường liên quan đến việc   chọn nghề của HS, nên nhiều em rất tích cực học một số môn mà các em chọn thi   đại học, mặt khác các em lại sao nhãng các môn học khác. Hơn nữa, hứng thú nhận   thức của thanh niên sâu và bền vững hơn thiếu niên.  Các em có khả năng tư duy lý luận, tư duy trừu tượng một cách độc lập, sáng   tạo, tư  duy của các em chặt chẽ, có căn cứ  và nhất quán hơn. Những đặc điểm đó   tạo điều kiện cho HS thực hiện các thao tác tư duy phức tạp, phân tích nội dung cơ  bản của khái niệm trừu tượng và nắm được mối quan hệ nhân quả  trong tự  nhiên.   Các em có khả năng tự làm thí nghiệm, tự tạo ra các thí nghiệm đơn giản, sử  dụng   10 GV: Đinh Thị Bé
  11. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 được các phương tiện kỹ thuật hiện đại. Do vậy, các em thuận lợi hơn trong việc   tiếp thu các kiến thức về Hóa học và vận dụng vào thực tiễn.  1.2.3. Thực trạng về hứng thú học tập hóa học của học sinh.  a) Hứng thú của HS đối với giờ học hóa học  Với mục đích tìm hiểu mức độ biểu hiện hứng thú của HS đối với giờ học hóa  học đưa  ra các mức độ. Kết quả điều tra  62 HS (2 lớp) về mức độ biểu hiện hứng   thú của HS:  Bảng 3.1. Hứng thú của HS đối với giờ học hóa học  Mức độ Số lượng % Rất thích  6 10 Thích  20 32 Bình thường  31 50 Không thích  5 8 Biểu đồ 3.1. Biểu thị hứng thú của HS đối với giờ học Hóa học  11 GV: Đinh Thị Bé
  12. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 Số  HS “rất thích” giờ  học hóa là 10%, “thích” là 32%, trong đó có 8% không   thích giờ hóa, vậy số HS thật sự hứng thú với giờ học hóa đối với các em là  thấp.   Điều này chứng tỏ  vai trò của thầy giáo trong   dạy học hóa học chưa kích thích  hứng thú học hóa cho các em.  b) Những hoạt động học tập tác động đến hứng thú của HS  Kết quả  điều tra 62 HS về  sở thích, hứng thú của HS trong giờ  hóa cho thấy  các hoạt động đem lại hứng thú nhất cho người học là những hoạt động trong đó  người học phát huy tính tự lực như: tự làm thí nghiệm, làm bài tập ... Đặc biệt đáng   mừng là người học trong giờ hóa học rất thích được tự tay làm thí nghiệm (27,7%). Biểu đồ 3.2. Các hoạt động ảnh hưởng hứng thú học tập môn Hoá học Chỉ nghe thầy giáo giảng 15.6 Làm bài tập 19.7 Theo gõi GV làm thí nghiệm 8.5 Tự làm thí nghiệm 27.7 Xem thầy giáo trình bày qua máy chiếu 6.1 Làm bài kiểm tra 3.7 Thi đố vui giữa các nhóm 15.2 Lựa chọn khác 3.3 0 5 10 15 20 25 30 12 GV: Đinh Thị Bé
  13. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 Trong khi các hoạt động tự  lực kích thích hứng thú của HS thì các hoạt động  thụ  động không thể  làm được điều đó, chỉ  có 8,5% số  HS được điều tra cảm thấy  hứng thú khi theo dõi GV làm thí nghiệm và 15,6% tìm thấy sự  hứng thú khi ngồi   nghe thầy giáo giảng bài. ­ Tình trạng lớp học tương đối trầm ở các trường lớp THPT khá phổ biến hiện  nay. Khi khảo sát ngẫu nhiên 2 lớp THPT, chúng tôi nhận thấy tỷ  lệ  phát biểu ít  chiếm quá nửa 50% , rồi đến tỷ  lệ những học sinh chưa bao giờ phát biểu khá cao   (xấp xỉ 43%), còn lại lượng học sinh hăng hái phát biểu không đáng kể. Nguyên nhân gây nên hiện tượng này khá phức tạp, bắt nguồn từ tâm lý chung  của học sinh (sợ  bị  chê cười khi phát biểu sai, chưa tự  tin vào năng lực của mình,  chưa hiểu rõ tác dụng của việc phát biểu xây dựng bài), do cá nhân chưa chuẩn bị  bài kỹ, đến phương pháp giảng dạy của giáo viên chưa gây hứng thú tới học sinh… 1.2.4. Vai trò của thí nghiệm vui cùng với hiện tượng thực tế trong dạy học bộ   môn hóa học Đối với bộ môn Hóa học: Các khái niệm, định luật, hiện tượng, bản chất hóa  học nhiều khi rất trìu tượng, khó hiểu, khô cứng làm HS khó tiếp thu, dễ nhàm chán,   đặc biệt các HS có tư duy không tốt sẽ có xu hướng sợ bộ môn Hóa học.  13 GV: Đinh Thị Bé
  14. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 Để  nâng cao hứng thú học tập bộ  môn hóa của học sinh  ở  trường phổ  thông hiện   nay, người giáo viên ngoài các phương pháp dạy học tích cực cần khai thác thêm các  hiện tượng hóa học thực tiễn trong đời sống, các thí nghiệm vui hóa học đưa vào bài   giảng nhằm phát huy tính tích cực, tạo niềm vui, hứng thú trong học tập bộ môn. a) Tổ  chức hoạt động hướng dẫn học sinh lập mối liên hệ  giữa nội dung bài   học và thực tiễn.          Học sinh thấy hứng thú và dễ ghi nhớ bài hơn nếu trong quá trình dạy và học,  giáo viên luôn có liên hệ thực tế giữa các kiến thức sách giáo khoa và thực tiễn đời   sống hàng ngày. Rất nhiều kiến thức hóa học có thể  liên hệ    được với các hiện  tượng tự nhiên xung quanh chúng ta bằng các thí nghiệm hóa học. b) Liên hệ thức tế trong bài dạy Khi học xong vấn đề gì học sinh thấy có ứng dụng thực tiễn trong cuộc sống  thì sẽ  chú ý tìm tòi, chủ động tư duy để tìm hiểu và dễ nhớ hơn. Do đó mỗi bài học   giáo viên đưa ra những ứng dụng thực tiễn, những thí nghiệm vui sẽ lôi cuốn sự chú  ý của học sinh. 1.3. Mục tiêu của giải pháp. ­ Xây dựng hệ  thống các thí nghiệm vui cùng với hiện tượng thực tế  cho các   bài giảng trong chương trình hóa học THPT ­ Vận dụng hệ thống các thí nghiệm vui cùng với hiện tượng thực tế  để  xây  dựng các bài dạy nhằm tăng hứng thú học tập bộ môn cho học sinh. 1.4. Các căn cứ đề xuất giải pháp. ­ Hóa học là một môn khoa học thực nghiệm, hầu hết kiến thức hóa học đều   được rút ra từ  quan sát thí nghiệm, trong dạy học hóa học  ở  trường phổ  thông TN  luôn giữ một vai trò hết sức quan trọng. 14 GV: Đinh Thị Bé
  15. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 ­ Trước hết TN hóa học góp phần tạo trực quan sinh động, nhằm hổ trợ cho tư  duy trừu tượng của HS, giúp cho HS tư  duy trên những hiện tượng cụ  thể, xảy ra   trước mắt họ. Nhờ TN góp phần làm đơn giản hoá hiện tượng, làm nổi bậc những   khía cạnh cần nghiên cứu. Tức là nhờ TN mà các quá trình tự nhiên được tái hiện lại   trước mắt HS  ở  dạng rõ ràng nhất. Nhờ  đó, HS dễ  dàng nhận ra những tính chất  đặc trưng của các hiện tượng, quá trình và mối quan hệ giữa các tính chất đó. ­ Sử  dụng thí nghiệm hoá học trong dạy học hoá học được coi là tích cực khi  thí nghiệm hoá học được dùng làm nguồn kiến thức để  học sinh khai thác, tìm tòi  kiến thức hoặc dùng để  kiểm chứng, kiểm tra những dự  đoán, suy luận lý thuyết,  hình thành khái niệm. Các thí nghiệm trong giờ học chủ yếu do học sinh thực hiện   nhằm nghiên cứu kiến thức, kiểm tra dự đoán. ­ Thí nghiệm hóa học là một trong những PPDH hóa học ở  trường phổ  thông,   giúp cho HS tự  chiếm lĩnh kiến thức, kỹ  năng, kỹ  xảo, đặc biệt rèn luyện cho các  em kỹ  năng, kỹ  xảo thực hành. Ngoài ra, TN còn giúp cho việc dạy học hóa học  không còn xa vời với thực tiễn.  ­ Nếu vận dụng tốt hệ thống các thí nghiệm  hóa học vui cùng với  hiện tượng  thực tế  vào bài giảng trong chương trình hóa THPT sẽ  làm tăng ý nghĩa thực tiễn  của môn học, làm cho các bài học trở nên hấp dẫn và lôi cuốn học sinh hơn. Đồng  thời góp phần năng cao năng lực nhận thức, tự học, tích cực chủ động học tập của  học sinh. Điều đó làm tăng hứng thú học tập mang lại kết quả học tập bộ môn cao  hơn. Với mong muốn cải thiện thực trạng hứng thú học tập bộ  môn của học sinh  hiện nay nhằm góp phần nâng cao chất lượng học tập của học sinh chúng tôi đã  chọn giải pháp:  “Kết hợp thí nghiệm vui cùng với hiện tượng thực tế  giúp   tăng   hứng thú và nâng cao hiệu quả học tập cho học sinh lớp 11”. 15 GV: Đinh Thị Bé
  16. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 1.5. Phương pháp thực hiện. 1.5.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu: ­ Tài liệu chuyên môn: Bộ sách giáo khoa và sách GV môn hóa học 11; Tài liệu  bồi dưỡng giảng dạy thực hiện chương trình sách giáo khoa môn Hóa học, Tài liệu  chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Hóa học THPT; Tài liệu tâp huấn GV dạy học, kiểm   tra đánh giá theo chuẩn kiến thức, kĩ năng trong chương trình giáo dục phổ  thông  môn Hóa học cấp THPT; Tài liệu tập huấn dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả  học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh môn hóa cấp trung học phổ  thông. ­ Tài liệu sư phạm: Lý luận dạy học hóa học;  ­ Tạp chí hóa học và ứng dụng. ­ Trang website: Dạy và học môn hóa học. 1.5.2. Phương pháp thống kê phân tích số liệu Thu thập các số liệu, xử lý thống kê và đánh giá. 1.5.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm ­ Tiến hành thực nghiệm sư phạm cho lớp thực nghiệm (TN) 11a 11 và lớp đối  chứng (ĐC) 11a12,  năm học 2016 – 2017 tại THPT Nguyễn Du, tỉnh Bà Rịa Vũng  Tàu ­ Kiểm tra, đánh giá hiệu quả hệ thống câu hỏi qua bài kiểm tra 15 phút và bài  kiểm tra 45 phút. 16 GV: Đinh Thị Bé
  17. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 1.6. Đối tượng và phạm vi áp dụng. 1.6.1. Đối tượng: Chương trình hóa học lớp 11 1.6.2. Phạm vi áp dụng: Đề tài này có thể áp dụng cho tất cả các đơn vị trường học   nhất là các trường THPT. 2. Quá trình hình thành và nội dung giải pháp 2.1. Quá trình hình thành nên giải pháp Stt Thời gian Kế hoạch thực hiện Từ 1/8/2016  Xác định đề tài nghiên cứu 1 đến 20/8/2016 Xây dựng đề cương chi tiết Từ 20/8/2016 Thu thập tư  liệu lý luận dạy học, tư  liệu phương tiện   2 đến 21/9/2016 dạy  học Từ 21/9/2016 3 Nghiên cứu, viết phần cơ sở lý luận đến 18/10/2016 Từ 18/10/2016  Thực nghiệm sư phạm và khảo sát đánh giá kết quả thực   4 đến 30/11/2016 nghiệm sư phạm. Từ 30/11/2016 5 Phân tích, đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm. đến 15/12/2016 Từ  15/12/2016  6 Viết, kiểm tra và hoàn tất đề tài. đến 4/1/2017 2.2. Những cải tiến để phù hợp với thực tiến phát sinh. Với những giải pháp hiện có thì phần lớn là GV tự làm TN. Với giải pháp mới  của chúng tôi là muốn học sinh tự thực hiện các thí nghiệm đó dưới sự hướng dẫn   của GV  sẽ giúp học sinh có kĩ năng làm thí nghiệm và khắc sâu được kiến thức 17 GV: Đinh Thị Bé
  18. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 Để  làm TN thành công   không những hóa chất phải đúng, tốt mà người giáo  viên phải có, kinh nghiệm, kiến thức vững thì vận dụng mới đạt kết quả  cao. Tuy   nhiên mỗi giáo viên có một phong cách dạy riêng nên tùy vào mỗi giáo viên mà thí  nghiệm đó, câu hỏi đó có thể  vận dụng vào những tình huống khác nhau trong quá   trình dạy học hóa học cho hiệu quả. Có những kinh nghiệm có thể  áp dụng cho   nhiều người, nhưng có những phong cách không thể áp dụng cho giáo viên khác. Vì   phong cách dạy “nó như  tính cách của mỗi con người không thể  ai cũng giống ai ”  nhưng  phải đảm bảo được nội dung dạy học theo yêu cầu của chương trình. như  vậy không có nghĩa người giáo viên không đổi mới phương pháp giảng dạy mà mỗi   giáo viên luôn phải tìm cách đổi mới trong phong cách dạy của mình theo yêu cầu   của thực tiễn hiện hành.  2.3. Nội dung của giải pháp mới hiện nay  TN hóa học cùng với hiện tượng thực tế được sử dụng ở nhiều giai đoạn khác  nhau trong quá   trình học. Chẳng hạn, TN được tiến hành nhằm đề  xuất vấn đề,  nghiên cứu tài liệu mới hoặc củng cố bài. TN có thể  do GV tiến hành hay HS tiến   hành dưới sự chỉ dẫn của GV. Tuy nhiên, HS hứng thú nhất khi trực tiếp làm TN. Vì  vậy, với giải pháp này thì chủ  yếu GV tạo điều kiện cho các em được trực tiếp  thực hiện đặc biệt là các TN đơn giản mà các em tự tạo được và TN thực hành hóa  học. Khi dạy học và biểu diễn thí nghiệm minh họa về  hiện tượng hóa học, giáo  viên có thể  gia công những thí nghiệm đó bằng những dụng cụ  đơn giản trong đời   sống để học sinh dễ thực hiện, điều đó sẽ giúp học sinh có thể tự thực hành và kích   thích sự tìm hiểu, khám phá ở học sinh. 18 GV: Đinh Thị Bé
  19. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 2.3.1. Thí nghiệm vui cùng với hiện tượng thực tế dùng để  đặt tình huống vào   bài mới Tình huống có vấn đề  là hoàn cảnh trong đó xuất hiện mâu thuẫn nhận thức  mà HS chấp nhận việc giải quyết mâu thuẫn đó như một nhiệm vụ học tập và sẵn   sàng đem sức lực trí tuệ ra giải quyết. Khi ở trong tình huống có vấn đề, trạng thái tâm lý của HS có sự chuyển biến   rõ rệt. Học sinh sau khi chấp nhận mâu thuẫn của bài toán nhận thức, sẽ xuất hiện   nhu cầu bức thiết muốn tìm đáp số của bài toán. Lúc này tính tò mò vốn có ở HS bị  kích thích.Trạng thái tâm lý ngạc nhiên, tò mò, hứng thú là điểm khởi đầu để các em  đi tìm lời giải đáp. Những yếu tố đó tạo nên động cơ học tập của HS trong giờ học.  Liên hệ  thực tế  khi giới thiệu bài giảng mới. Cách nêu vấn đề  này có thể  tạo cho  học sinh bất ngờ, có thể là một câu hỏi rất khôi hài hay một vấn đề rất bình thường   mà hàng ngày học sinh vẫn gặp nhưng lại tạo sự chú ý quan tâm của học sinh trong  quá trình học tập. a) Bài: “Hợp chất của cacbon” – Hóa học 11. ­ GV đặt vấn đề: Vì sao khi mở nắp chai nước ngọt có ga lại có nhiều bọt khí  thoát ra? Đó là khí gì? Những ngày nóng nực vì sao mọi người thích uống nước uống  có gas?  Hãy làm thí nghiệm sau để tìm các câu giải đáp.  ­ Chuẩn bị:  + Tìm một miếng bọt xốp gọt thành một chiếc nút chai, đục một lỗ   ở  góc nút để  lồng khít vào một ống cao su.  + Ở trong một lọ rộng miệng, đặt vào một cây nến đang cháy. + Cốc thủy tinh chứa nước vôi trong. ­ Cách làm: 19 GV: Đinh Thị Bé
  20. Trường THPT Nguyễn Du Năm học 2016 ­ 2017 + Mở nắp chai nước uống có gas, dùng chiếc nút chai đã chuẩn bị để nút miệng chai   nước uống có gas, để một đầu ống cao su thò vào trong lọ rộng miệng, rồi nhè nhẹ  xóc chai nước uống có gas thì chất khí bốc lên trong chai nước uống có gas sẽ theo  ống cao su sang lọ rộng miệng, chỉ lát sau đã làm tắt ngọn nến đang cháy. + Nếu thử  chuyển đầu  ống cao su cắm vào trong nước vôi, nước vôi trong sẽ  trở  nên đục ngầu.  + Chúng ta có thể phán đoán chất khí trong nước uống có gas chính là khí cacboníc.   Ở  các nhà máy nước ngọt người ta dùng áp lực lớn để  ép CO 2 hòa tan trong nước  sau đó nạp vào bình đóng kín thu được nước ngọt. Những ngày nóng nực, mọi người  thích uống nước uống có gaz vì khi uống nước có gas, dạ dày và ruột không hấp thu   CO2, nhiệt độ   ở  dạ  dày cao hơn nên khí thoát ra ngoài theo đường miệng thì sẽ  không ngừng ợ  ra thứ  khí đó, từ  đó mà thải ra theo một phần nhiệt lượng trong cơ  thể  làm cho người có cảm giác mát mẻ, dễ  chịu. Ngoài ra, CO2  có tác dụng kích  thích nhẹ thành dạ dày, tăng cường tiết dịch vị giúp dễ tiêu hóa . b) Bài : Silic và hợp chất của silic  “Hợp chất của silic” – Hóa học 11 ­ GV đặt vấn đề: Dung dịch HF là một axit yếu, SiO 2 (thành phần chính của  thủy tinh) là một oxitaxit, vậy giữa chúng có phản  ứng hóa học xảy ra hay không?   Để tìm hiểu vấn đề này, chúng ta cùng làm thí nghiệm sau: ­ Chuẩn bị: + Một tấm thủy tinh trơn không màu. + Parafin + Dung dịch axit flohiđric ­Cách làm: + Muốn chạm khắc các hoa văn hay khắc chữ  trên bề  mặt thủy tinh. Trước tiên ta   quét đều đặn lên bề mặt thủy tinh một lớp parafin.  20 GV: Đinh Thị Bé
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

EXAM.03: Bộ 400 Đề Thi Thử THPT Quốc Gia 2021
400 tài liệu
955 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2