Sáng kiến kinh nghiệm: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác hướng nghiệp và dạy nghề góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước

Chia sẻ: Duong Quoc Huan Huan | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

63
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu: Nâng cao nhận thức của học sinh, giáo viên và các bậc phụ huynh về lĩnh vực nghề nghiệp. Đề ra một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác hướng nghiệp và dạy nghề ở các nhà trường phổ thông, khắc phục tình trạng “thừa thày, thiếu thợ” như thực tế hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác hướng nghiệp và dạy nghề góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước

MỞ ĐÂU ̀ 1. Đăt vân đê ̣ ́ ̀ Lao động nghề nghiệp quyết định sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người, đồng thời góp phần vào việc hình thành và phát triển nhân cách. Sự phát triển xã hội tuỳ thuộc vào sự tăng năng suất lao động của từng nghề. Muốn có năng suất lao động cao đáp ứng nhu cầu của con người và thúc đẩy sự phát triển của xã hội con người phải cải tiến công cụ, thiết kế mới những máy móc định ra phương pháp gia công hợp lý, tổ chức và sản xuất khoa học. Muốn làm được điều đó con người cần có tri thức, kỹ năng sáng tạo. Hướng nghiệp là một hoạt động giáo dục nhằm mục đích giáo dục học sinh lựa chọn nghề một cách tự giác có ý nghĩa là việc lựa chọn đó có sự phù hợp với yêu cầu của xã hội và phù hợp với những đòi hỏi của nghề. Nó là một quá trình giáo dục lâu dài, gian khổ và phức tạp. Với tư cách là một bộ phận cấu thành của nền giáo dục phổ thông, hướng nghiệp là một vấn đề giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ góp phần vào việc bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, bồi dưỡng ý thức đúng đắn đối với lạo động, nâng cao chất lượng dạy và học, tạo ra những cơ sở ban đầu rất quan trọng cho thế hệ trẻ tham gia lao động sản xuất và đào tạo nghề. Chính vì vậy, công tác hướng nghiệp cho học sinh phổ thông là một công tác giáo dục toàn diện. Giáo dục hướng nghiệp và dạy nghề phổ thông là một nội dung đượ c pháp lý hoá bằng những quy chế, quy định, chỉ thị nhà nước, một yếu tố quan trọng trong nội dung giáo dục toàn diện cho học sinh ph ổ thông và là yêu cầu giáo dục tất yếu trong nhà trường. Thực trang đât n ̣ ́ ươc ta hiên nay đang lâm vao tinh trang “th ́ ̣ ̀ ̀ ̣ ưa thay, thiêu th ̀ ̀ ́ ợ”. ̣ ̃ ử nhân, ky s Đôi ngu c ̃ ư thi nhiêu trong khi đo công nhân, th ̀ ̀ ́ ợ co tay nghê thi lai thiêu ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̃̉ trâm trong. Điêu nay đa anh h ̀ ưởng rât l ́ ơn t ́ ơi qua trinh tuyên dung va san xuât cua cac ́ ́ ̀ ̉ ̣ ̀ ̉ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̉ ̣ ̉ ́ ̣ ̉ doanh nghiêp, cac doanh nghiêp tuyên dung không đu sô công nhân hoăc tuyên đu ́ ̉ 1
nhưng chât l ́ ượng công nhân lai không nh ̣ ư mong muôn. Nguyên nhân dân t ́ ̃ ơi tinh ́ ̀ ̣ ́ ̣ trang trên thi co rât nhiêu, tuy nhiên co môt nguyên nhân c ̀ ́ ́ ̀ ơ ban la hoc sinh sau khi tôt ̉ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̉ nghiêp trung hoc phô thông đi theo con đương hoc nghê chiêm sô l ̀ ̣ ̀ ́ ́ ượng rât it. Do đo, ́ ́ ́ ́ ương nghiêp day nghê công tac h ́ ̣ ̣ ̀ở cac nha tr ́ ̀ ương trung hoc phô thông la rât quan ̀ ̣ ̉ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ̉ ̣ ́ ượng, hiêu qua cua trong. Đê gop phân nho be cua minh vao công cuôc nâng cao chât l ̀ ̀ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ương nghiêp day nghê công tac h ́ ̣ ̣ ̀ở cac nha tr ́ ̀ ương, tôi l ̀ ̀ ̀ “Môt sô giai ựa chon đê tai ̣ ̣ ́ ̉ phap nâng cao hiêu qua công tac h ́ ̣ ̉ ́ ương nghiêp va day nghê gop phân vao s ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ự nghiêp công nghiêp hoa, hiên đai hoa đât n ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ́ ươc” ̉ ̀ ̀ ̣ ́ đê lam bai tâp nghiên cưu cua ́ ̉ ̀ ́ ̃ ̣ ́ ́ ̀ ương THCS trên đia ban huyên co minh. Thông qua đo cung hy vong giup cac nha tr ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ́ ương nghiêp va day nghê cua đ thêm môt sô giai phap đê lam tôt công tac h ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ̉ ơn vi minh. ̣ ̀ 2. Muc đich nghiên c ̣ ́ ưu ́ ̣ Nâng cao nhân th ưc cua hoc sinh, giao viên va cac bâc phu huynh vê linh v ́ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ̃ ực ̣ nghê nghiêp. ̀ ̣ ́ ̉ ́ ượng, hiêu qua cua công tac h Đê ra môt sô giai phap gop phân nâng cao chât l ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ương ́ ̣ ̀ ̣ ̀ở cac nha tr nghiêp va day nghê ́ ̀ ương phô thông, khăc phuc tinh trang “th ̀ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ưa thay, thiêu ̀ ̀ ́ thợ” như thực tê hiên nay. ́ ̣ 3. Cơ sở khoa hoc̣ 3.1. Cơ sở ly luân ́ ̣ Hướng nghiệp là một hệ thống biện pháp tác động của nhà trường, gia đình, xã hội trong đó nhà trường đóng vai trò chủ đạo nhằm hướng dẫn và chuẩn bị nghề cho thế hệ trẻ sẵn sàng đi vào ngành nghề tại những nơi xã hội đang cần phát triển đồng thời phù hợp với hứng thú năng lực cá nhân. Trong nhà trường phổ thông, hướng nghiệp là một bộ phận quan trọng của nền giáo dục phổ thông. Thực hiện công tác hướng nghiệp là một yêu cầu cần thiết của cải cách giáo dục nhằm thực hiện mục tiêu, nguyên lý và nội dung giáo 2
dục của Đảng góp phần tích cực và có hiệu quả vào việc phân công và sử dụng hợp lý học sinh sau khi tốt nghiệp. Công tác hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông nhằm mục đích bồi dưỡng hướng dẫn học sinh chọn nghề phù hợp với yêu cầu phát triển của xã hội, đồng thời phù hợp với thể lực và năng khiếu của cá nhân. Công tác giáo dục là một bộ phận của công tác giáo dục XHCN. Về phương diện này, hướng nghiệp là công việc điều chỉnh động cơ chọn nghề cho học sinh, điều chỉnh hứng thú cua các em theo xu th ̉ ế phân công lao động xã hội. Hướng nghiệp là một công việc góp phần vào việc cụ thể hoá mục tiêu đào tạo của trường phổ thông. Công tác hướng nghiệp luôn hướng vào việc sử dụng hợp lý tiềm năng lao động trẻ tuổi của đất nước, từ đó nâng cao năng suất lao động của xã hội, đưa thanh thiếu niên vào đúng vị trí lao động nghề nghiệp, giúp cho họ phát huy được hết năng lực, sở trường lao động, phát triển cao những hứng thú nghề nghiệp, làm nảy nở óc sáng tạo trong lao động là việc làm hết sức quan trọng đối với hướng nghiệp. Làm như vậy, nghề nghiệp không phải là nơi kiếm sống mà là nơi thể hiện nhân cách, phát triển tài năng, cống hiến sức lực và trí tuệ cho công cuộc xây dựng CNXH và bảo vệ tổ quốc. Hướng nghiệp có tác dụng góp phần làm cụ thể hoá mục tiêu đào tạo của trường phổ thông thì điều đó có nghĩa là công tác hướng nghiệp có chức năng thực hiện đường lối giáo dục của Đảng và nhà nước, thực hiện đường lối giáo dục trong đời sống xã hội. Hướng nghiệp sẽ tạo nên những yếu tố mới trong con người lao động yếu tố cơ bản của việc tăng năng suất lao động xã hội. Hướng nghiệp có tác dụng điều chỉnh sự phân công lao động xã hội, tạo ra sự công bằng trong việc phân bố lực lượng dân cư. Khi xã hội gặp khó khăn trong việc tìm kiếm “công ăn, việc làm" cho thanh thiếu niên, hướng nghiệp se k ̃ ết hợp chặt chẽ với lao động sản xuất và dạy nghề có những tác dụng làm ổn định đời 3
sống xã hội, góp phần tạo điều kiện để xã hội sử dụng hết lực lượng học sinh phổ thông ra trường trong lĩnh vực kinh tế, kể cả kinh tế quốc doanh và kinh tế gia đình. 3.2. Cơ sở thực tiên ̃ Hội nghị lần thứ hai của BCH TW khóa VIII (12/1996) đã nêu 6 quan điểm chỉ đạo định hướng chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo trong thời kỳ CNH HĐH. Quan điểm mới của Đảng ta là phát triển giáo dục phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế xã hội, những tiến bộ khoa học công nghệ và củng cố quốc phòng, an ninh. Giáo dục là một hoạt động có mục đích, có chương trình, nội dung, phương pháp và phương tiện giáo dục nhằm giáo dục và đào tạo học sinh trở thành những người lao động có trình độ, có kỹ năng nghề nghiệp. Phát triển giáo dục gắn với tiến bộ khoa học công nghệ là quan điểm chỉ đạo xuyên suốt quá trình phát triển của giáo dục. Vào những năm 60 ở miền Bắc cùng với sự phát triển cũ nền giáo dục công tác hướng nghiệp đã được đặt ra dưới hình thức là trường vừa học vừa làm, song hình thức đó tổ chức chưa được quy mô, rải rác chỉ vài trường. Đến những năm 80 để đẩy mạnh công tác giáo dục, Hội đồng Chính phủ đã có quyết định về công tác hướng nghiệp trong trường phổ thông. Công tác hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông nhằm mục đích bồi dưỡng, hướng dẫn việc chọn nghề cho học sinh phù hợp với yêu cầu phát triển của xã hội đồng thời phù hợp với năng khiếu cá nhân. Thông tư số 31/TTBGD&ĐT của Bộ giáo dục Đao tao ngày 17/8/1981 cũng ̀ ̣ nêu rõ vị trí và nhiệm vụ của công tác hướng nghiệp, trong nhà trường phô thông ̉ hướng nghiệp là một bộ phận quan trọng của nền giáo dục phổ thông. Thực hiện công tác hướng nghiệp là một yêu cầu cần thiết của cải cách giáo dục nhằm thực hiện mục tiêu, nguyên lý và nội dung giáo dục của Đảng. Góp phần tích cực và có hiệu quả vào việc phân công và sử dụng hợp lý học sinh sau khi tốt nghiệp. 4
Để thực hiện đúng quan điểm giáo dục của Đảng từ nay đến năm 2015 là phát triển giáo dục phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế xã hội những tiến bộ của khoa học công nghệ, củng cố quốc phòng, an ninh. Từ năm học 20042005 đến nay ngành giáo dục đã quyết định đưa công tác hướng nghiệp và dạy nghề vào trường phổ thông xem đây là một hoạt động có ý nghĩa quan trọng trong quá trình dạy học. ̀ ường đã quán triệt được những văn bản đó song việc Nhìn chung, các nha tr thực hiện chưa đồng bộ, việc hương nghiêp va d ́ ̣ ̀ ạy nghề thường chuyển giao cho ̀ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ ưa chú trọng hoăc̣ cac trung tâm GDTX va day nghê hoăc trung tâm day nghê, ch ́ khoán cho giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, chưa có sự kiểm tra đánh giá cụ thể nên kêt qua vê linh v ́ ̉ ̀ ̃ ực nay rât thâp. ̀ ́ ́ 4. Đôi t ́ ượng, pham vi, gi ̣ ơi han nghiên c ́ ̣ ưu ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ược ap dung trong cac nha tr Pham vi ap dung đê tai: Đê tai đ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ường phô thông. ̉ ̃ ực nghiên cưu: Nhân th Linh v ́ ̣ ưc cua giao viên va hoc sinh vê linh v ́ ̉ ́ ̀ ̣ ̀ ̃ ực hoc nghê. ̣ ̀ ́ ượng nghiên cưu: Giao viên va cac em hoc sinh THCS trong đô tuôi 1215. Đôi t ́ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̉ 5. Thơi gian va đia điêm nghiên c ̀ ̀ ̣ ̉ ưu ́ Thơi gian nghiên c ̀ ưu: t ́ ừ thang 09/2011 06/2012. ́ Điạ điêm ̉ nghiên cưu: ́ Trương ̀ Lương, THCS Hoang ̀ THCS Hoang ̀ Vân, ̀ ơn, THCS Đai Thanh. THCS Hoa S ̣ ̀ 6. Phương phap nghiên c ́ ưu ́ Trong qua trinh nghiên c ́ ̀ ưu đê tai s ́ ̀ ̀ ử dung môt sô ph ̣ ̣ ́ ương phap sau: ́ Phương phap điêu tra, phong vân. ́ ̀ ̉ ́ Phương phap trăc nghiêm. ́ ́ ̣ Phương phap phân tich, x ́ ́ ử ly sô liêu. ́ ́ ̣ 5
NÔI DUNG ̣ Chương 1 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIÊU QUA CÔNG TAC ̣ ̉ ́ HƯƠNG NGHIÊP DAY NGHÊ ́ ̣ ̣ ̀Ở CAC NHA TR ́ ̀ ƯỜNG THCS ́ ượng, hiêu qua cua công tac h Đê nâng cao chât l ́ ̣ ̉ ̉ ́ ương nghiêp va day nghê. Đê ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ̀ tai đa tiên hanh th ̀ ̃ ́ ̀ ực hiên đông bô môt sô giai phap sau: ̣ ̀ ̣ ̣ ́ ̉ ́ 1. Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên, học sinh và lực lượng ngoài nhà trường Nhận thức là một vấn đề rất quan trọng trong công tác quản lý, chỉ đạo hoạt động giáo dục hương nghiêp day nghê, đây là m ́ ̣ ̣ ̀ ột hoạt động để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh. 6
1.1. Đối với cán bộ giáo viên Cán bộ giáo viên là lực lượng nòng cốt quyết định chất lượng các hoạt động trong nhà trường vì vậy nâng cao nhận thức là một việc làm cần thiết. Trước hết là đối với hiệu trưởng, người cán bộ quản lý trường học phải nhận thức được tầm quan trong của công tác hương nghiêp day nghê ́ ̣ ̣ ̀ở trường phổ thông nhận thức được sự chỉ đạo, tổ chức hoạt động hương nghiêp day nghê ́ ̣ ̣ ̀ là nhiệm vụ của hiệu trưởng và Hội đồng giáo dục. Thấy được tầm quan trọng của công tác hương nghiêp day nghê trong tr ́ ̣ ̣ ̀ ường phổ thông, giúp học sinh định hướng được nghề nghiệp hoặc làm quen được một số nghề đê sau này có c ̉ ơ sở chọn nghề mà mình yêu thích. Qua đó hiệu trưởng không được xem nhẹ công tác này và biết đầu tư thích đáng để công tác hương nghiêp day nghê ho ́ ̣ ̣ ̀ ạt động có chất lượng và đạt được hiệu quả cao nhất. Đối với khối 9 là khối cuối cấp, chương trình hướng nghiệp được đưa vào dạy học chính khoá, hiệu trưởng cùng giáo viên phải có sự quan tâm đến việc nâng cao nhận thức cho các em, các em phải có sự nhìn nhận, hiểu đượ c tầm quan trọng của công tác hướng nghiêp day nghê, đây là m ̣ ̣ ̀ ục tiêu của việc giáo dục toàn diện học sinh. 1.2. Đối với giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm Sự hợp tác của giao viên chu nhiêm va giao viên bô môn có vai trò quy ́ ̉ ̣ ̀ ́ ̣ ết định cho sự thành công của công tác hướng nghiệp, vì vậy nâng cao nhận thức cho giáo viên là việc làm rât cân thiêt. ́ ̀ ́ Thông qua hoạt động ngoại khoá như: tham quan cac c ́ ơ sở san xuât, cac trung ̉ ́ ́ tâm hướng nghiệp dạy nghề, trung tâm day nghê... giúp giáo viên nh ̣ ̀ ận thức tầm quan trọng của công tác hướng nghiệp, đây là nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục nói chung và trường nói riêng nhằm góp phần giáo dục toàn diện học sinh. Đặc biệt đối với giao viên chu nhiêm kh ́ ̉ ̣ ối 9 phải nhận thức được hoạt động hương nghiêp day nghê là m ́ ̣ ̣ ̀ ột môn học chính khoá, hiểu được tầm quan trọng 7
của bộ môn này từ đó có hướng giáo dục học sinh, tìm phương pháp giảng dạy phù hợp để công tác giáo dục hương nghiêp day nghê đ ́ ̣ ̣ ̀ ạt hiệu quả cao nhất. 1.3. Đối với học sinh khối 9 Đây là lứa tuổi sắp làm người lớn nhưng chưa có sự hiểu biết sâu sắc về tầm ̣ quan trong c ủa hoạt động này. Vì vậy, nhiệm vụ của can bô, giao viên là giúp các ́ ̣ ́ em hiểu được tầm quan trọng của công tác hương nghiêp day nghê đ ́ ̣ ̣ ̀ ể các em tham gia đầy đủ, tích cực và có ý thức hoạt động tốt. Thông qua các buổi ngoại khoá, chào cờ đầu tuần, sinh hoạt lớp, hoặc các bộ môn văn hoá như: Công nghệ, Vật lý, Sinh học... can bô, giao viên giúp h ́ ̣ ́ ọc sinh nhận thức được trong thời đại công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước ngoài việc đào tạo những người thầy phải cần đến những người thợ. Những kiến thức mà các em được học trên lớp cần phải được vận dụng vào thực tiễn. Thông qua hoạt động này sẽ giúp các em tìm hiểu một số nghề để các em định hướng được nghề nghiệp trong tương lai của mình. 1.4. Đối với lực lượng ngoài xã hội Trong giai đoạn hiện nay nước ta đang trên đà phát triển, nhu cầu về nhân lực ̀ ỏi ngày càng cao, để đáp ứng được nhu cầu đó thì yêu cầu học tập, hoạt động đoi h giáo dục nhà trường cũng được nâng cao. Để thực hiện mục tiêu giáo dục thì nhà trường cần có sự tiếp sức của lực lượng xã hội một cách có trách nhiệm. Nhà trường có trách nhiệm giúp phụ huynh học sinh, các lực lượng khác ngoài xã hội nhận thức đúng đắn vai trò, ý nghĩa của hoạt động hương nghiêp day nghê. Ho ́ ̣ ̣ ̀ ạt động này không ảnh hưởng đến chất lượng các môn văn hoá mà đây là công tác giúp các em phát triển toàn diện. Từ nhận thức đầy đủ về hoạt động này nhà trường dễ dàng tranh thủ sự hỗ trợ, hợp tác, ung hô c ̉ ̣ ủa họ trong qua trình giáo ́ dục. 2. Giải pháp 2: Xây dựng kế hoạch và chương trình hoạt động 8
Theo mục tiêu giáo dục của thời kỳ công nghiêp hoa, hiên đai hoa đ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ể phát triển toàn diện học sinh ngoài việc học các bộ môn văn hoá cần phải cung cấp thêm cho học sinh một số kiến thức cơ bản về một số nghề quen thuộc, giúp các em làm quen được với một số nghề mà em yêu thích, hiểu được ý nghĩa tầm quan trọng của việc lựa chọn nghề nghiệp tương lai. Biết được một số thông tin cơ bản về định hướng phát triển kinh tê xa hôi c ́ ̃ ̣ ủa đất nước, khu vực và địa phương, về thế giới nghề nghiệp, thị trường lao động, hệ thống giáo dục phổ thông, trung hoc chuyên ̣ ̣ nghiêp và dạy nghề, cao đẳng, đại học ở địa phương và cả nước. Để giúp học sinh hiểu được tầm quan trọng của hoạt động này cần phải chỉ đạo xây dựng kế hoạch từ đầu năm học. Công tác hương nghiêp day nghê đ ́ ̣ ̣ ̀ ược đưa vào kế hoạch hoạt động của năm học, đảm bảo đúng chỉ tiêu của Sở giáo dục đề ra tối thiểu là 80% học sinh khối 9 tham gia học nghề phô thông. ̉ Người phụ trách công tác hướng nghiệp của các lớp là giao viên chu nhiêm, ́ ̉ ̣ ̉ ̣ giao viên chu nghiêm ph ́ ối hợp với giao viên bô môn đ ́ ̣ ể làm tốt công tác hương ́ ̣ ̣ nghiêp day nghê. ̀ Công tác hướng nghiệp một tháng tổ chức một tiết, giáo viên lên lớp phải có giáo án và dạy theo đúng chủ đề của từng tháng. Cu thê: ̣ ̉ Tháng 9: Ý nghĩa tầm quan trọng của việc chọn nghề . Tháng 10: Định hướng phát triển kinh tê xa hôi c ́ ̃ ̣ ủa đất nước và địa phương. Tháng 11: Thế giới nghề nghiệp quanh ta. Tháng 12: Tìm hiểu thông tin một số nghề phổ biến ở địa phương. Tháng 1: Thông tin về thị trường lao động. Tháng 2: Tìm hiểu năng lực bản thân và truyền thống nghề nghiệp của gia đình. Tháng 3: Tìm hiểu hệ thống giao duc trung hoc và đào t ́ ̣ ̣ ạo nghề của trung ương và địa phương. 9
Tháng 4: Các hướng đi sau khi tốt nghiệp THCS. Tháng 5: Tư vấn hướng nghiệp. Hiệu trưởng chỉ đạo giao viên chu nhiêm ph ́ ̉ ̣ ối hợp giao viên bô môn th ́ ̣ ực hiện đúng chương trình do Bộ, Sở GDĐT quy định. Giáo viên phụ trách công tác hướng nghiệp có thể tổ chức nhiều hoạt động giáo dục hướng nghiệp bằng nhiều phương pháp: Thuyết trình. Tổ chức học sinh điều tra thông tin nghề. Tổ chức thảo luận lớp về chủ đề hướng nghiệp. Tổ chức học sinh học theo nhóm nhỏ. Tổ chức trò chơi theo chủ đề hướng nghiệp. Phương pháp đóng vai (diễn kịch) mô phỏng. Phương pháp tổ chức hoạt động hướng nghiệp phải phù hợp với chủ đề từng tháng. Đối với chủ đề tìm hiểu thông tin nghề ở địa phương, hiệu trưởng chỉ đạo ̉ ̣ giao viên chu nhiêm có th ́ ể mời một số thợ giỏi giới thiệu các nghề phổ biến ở địa phương như: nghê may công nghiêp, mây tre đan, c ̀ ̣ ơ khi, điên t ́ ̣ ử... hoặc cho các tham quan các cơ sở sản xuất mây tre đan, chăn nuôi thu y, nuôi trông thuy san... ́ ̀ ̉ ̉ ở địa phương. Đối với giao viên bô môn công ngh ́ ̣ ệ, vật lý, sinh học...cần hướng nghiệp cho học sinh qua các tiết dạy, bài dạy. Sưu tầm một số mẫu vật giới thiệu một số nghề mà các em chưa biết hoặc những tài liệu có mục đích tư vấn nghề nghiệp. Khi học lớp 9 học sinh nào cũng có những dự định chọn một hướng đi cho bản thân mình như: hoc lên THPT, hoc trung câp nghê ho ̣ ̣ ́ ̀ ặc về gia đình tham gia lao động sản xuất... kèm theo cac d ́ ự định đo th ́ ường là những ước mơ về sự thành 10
đạt trong tương lai. Sự hình thành dự định chọn một hướng đi này gần như bao giờ cũng gắn vơi vi ́ ệc xem xét, cân nhắc các yếu tố ảnh hưởng như hứng thú, năng lực bản thân va nh ̀ ững khó khăn thuận lợi sẽ gặp. Đây là lần đầu tiên trong đời các em phải đối đầu với việc lựa chọn này. Do vậy, học sinh sẽ gặp không ít khó khăn hoặc mắc phải những sai lầm khi chọn cho mình một hướng đi phù hợp. Vì vậy, thông qua cac bu ́ ổi thảo luận trên lớp, giáo viên cần cho các em nhận thức những thuận lợi, khó khăn khi quyết định lựa chọn hướng đi của riêng mình. 3. Giải pháp 3: Tổ chức và chỉ đạo hoạt động, bồi dưỡng giáo viên và ban quản lý hoạt động hương nghiêp day nghê ́ ̣ ̣ ̀ Hiệu trưởng chỉ đạo giao viên chu nhiêm, giao viên bô môn, tông phu trach Đôi ́ ̉ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ đặc biệt là giao viên chu nhiêm kh ́ ̉ ̣ ối 9 phải nắm vững nội dung chương trình hoạt động hương nghiêp day nghê theo ch ́ ̣ ̣ ̀ ương trình hướng dẫn của Bộ giáo dục và đào tạo, chương trình được xây dựng theo chủ đề hàng tháng. ̉ ̣ ̣ ́ Giao viên chu nhiêm, giao viên phu trach công tác h ́ ́ ướng nghiệp phải chuẩn bị hồ sơ giáo án, có kế hoạch, hình thức tổ chức cụ thể, tránh tình trạng soạn đối phó. Ngoài việc thực hiện đúng, đủ nội dung chương trình phần bắt buộc, cần phải thường xuyên thay đổi hình thức tổ chức để tạo hứng thú cho học sinh. Thành lập Ban chỉ đạo công tac h ́ ướng nghiệp day nghê, bao gôm: ̣ ̀ ̀ Phó hiệu trưởng: Trưởng ban Tổ trưởng chuyên môn: Phó ban ̉ ̣ Ủy viên Giao viên chu nhiêm: ́ Tổng phụ trách: Ủy viên Huy động học sinh học nghề tại Trung tâm GDTX Day nghê và tr ̣ ̀ ường phải đạt tối thiểu là 80% . 11
Ban chỉ đạo hướng nghiệp mỗi tháng họp một lần và có sự phân công trách nhiệm cụ thể. Để hoạt động hướng nghiệp có hiệu quả, có chất lượng thì không chỉ là nhiệm vụ của cán bộ quản lý, giao viên chu nhiêm, giao viên bô môn, tông phu ́ ̉ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ trach mà là nhi ́ ệm vụ của tất cả hội đồng sư phạm và học sinh. Vì vậy, bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ cán bộ giáo viên là một việc làm cần thiết. Hiện nay, nội dung chương trình hướng nghiệp có yêu cầu cao song can bô, ́ ̣ ̉ ̣ ́ giao viên, tông phu trach ch ́ ưa được tập huấn nhiều vì vậy để làm tốt công tác hướng nghiệp cần tổ chức các đợt tập huấn bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ tổ chức công tác hướng nghiệp, cho giáo viên tham quan học tập một số cơ sở sản xuất ở địa phương mình hoặc địa phương khác. Đối với tông phu trach thông qua ho ̉ ̣ ́ ạt động giao duc ngoai gi ́ ̣ ̀ ờ lên lớp giáo dục cho học sinh ý thức tham gia hoạt động hương nghiêp và các bu ́ ̣ ổi học nghề. Ngoài các nghề mà trường để tổ chức cần phối hợp với trung tâm GDTX ̣ ̣ ̀ ổ chức tư vân vê môt sô nghê khac đang đ Day nghê, trung tâm day nghê t ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ược chú ̣ ̣ trong hiên nay. Tổ chức kiểm tra việc tham gia học tập hướng nghiệp và học nghề theo sự hướng dẫn của Bộ, Sở GDĐT. 4. Giải pháp 4: Tăng cường cơ sở vật chất, kinh phí hoạt động Công tác hướng nghiệp được tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau đoi h ̀ ỏi phải đầu tư nhiều kinh phí cho việc xây dựng phòng hướng nghiệp đặc biệt là việc mua sắm trang thiết bị để phục vụ cho hoạt động này. Hàng năm, huyện đều dành một phần kinh phí trong ngân sách để xây dựng cơ sở vật chất mua sắm trang thiết bị dạy học. Ngoài việc huyện tạo điều kiện để sử dụng nguồn kinh phí từ quỹ học phí, thì nhà trường phải huy động cộng đồng bằng cách vận động sự giúp đỡ của cá nhân phụ huynh, các cơ quan đoàn thể các doanh nghiệp đóng trên 12
địa bàn, các tổ chức phi chính phủ ... ủng hộ cơ sở vật chất, thiết bị cho nhà trường. Tham mưu với Đảng bộ, UBND cac xa, th ́ ̃ ị tr ấn, H ội ph ụ huynh để tranh thủ hỗ trợ xây dựng cơ sở vât chât. Đ ̣ ́ ầu tư kinh phí để mua sắm trang thiết bị giảng dạy cho giáo viên bộ môn, giao viên chu nhiêm, nh ́ ̉ ̣ ững người phụ trách công tác hướng nghiệp như sách tham khảo, tài liệu hướng nghiệp, những mô hình sản phẩm mô tả nghề... 5. Giải pháp 5: Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động hương nghiêp day nghê ́ ̣ ̣ ̀ở khối 9 Kiểm tra, đánh giá là một biện pháp tích cực để nâng cao chất lượng hoạt động hương nghiêp day nghê. B ́ ̣ ̣ ̀ ất kỳ một hoạt động nào ở trường cũng phải chú ý đến khâu kiểm tra, đánh giá. Không kiểm tra, đánh giá có nghĩa là không có quá trình quản lý. Vì vậy, can bô quan ly ph ́ ̣ ̉ ́ ối hợp với Ban chỉ đạo hướng nghiệp, các đoàn thể trong nhà trường phải thường xuyên kiểm tra đánh giá cụ thể công tác hương nghiêp day nghê c ́ ̣ ̣ ̀ ủa giao viên chu nhiêm, giao viên bô môn. ́ ̉ ̣ ́ ̣ Thường xuyên dự giờ, kiểm tra các buổi hoạt động hương nghiêp và các ti ́ ̣ ết dạy nghề để đánh giá chất lượng và hiệu quả của tiết dạy, hình thức tổ chức không phù hợp để kịp thời điều chỉnh và có biện pháp bồi dưỡng và nâng cao nghiệp vụ cho giáo viên. Kiểm tra việc thực hiện chương trình theo đúng quy định của Bộ và Sở GDĐT. Sau khi kiểm tra cần đánh giá cụ thể những mặt mạnh, mặt yếu từ đó rút ra kinh nghiệm về hình thức, phương pháp hoạt động để bổ sung vào kế hoạch. 13
Chương 2 KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC ́ ợp vơi cac nha tr Sau khi phôi h ́ ́ ̀ ương th ̀ ực hiên đông bô cac giai phap nhăm nâng ̣ ̀ ̣ ́ ̉ ́ ̀ ́ ượng hương nghiêp day nghê, kêt qua thu đ cao chât l ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̉ ược trên cac măt cu thê nh ́ ̣ ̣ ̉ ư sau: 1. Vê măt nhân th ̀ ̣ ̣ ưć Trươc khi th ́ ực hiên cac giai phap nhăm nâng cao chât l ̣ ́ ̉ ́ ̀ ́ ượng hương nghiêp ́ ̣ ̣ ̀ở cac nha tr day nghê ́ ̀ ương THCS. Đê tai co th ̀ ̀ ̀ ́ ực hiên lây phiêu thăm do vê nhân ̣ ́ ́ ̀ ̀ ̣ thưc cua cac em hoc sinh khôi 9 ́ ̉ ́ ̣ ́ ở 04 nha tr ̀ ường, kêt qua thu đ ́ ̉ ược: Tra l ̉ ơi cua hoc sinh ̀ ̉ ̣ Câu hoỉ Cân thiêt ̀ ́ Binh th ̀ ương ̀ Không cân thiêt ̀ ́ ̃ ́ ́ ́ ̉ ̀ ưć Hay cho biêt y kiên cua em vê m SL % SL % SL % độ câǹ thiêt́ cuả công tać hương ́ ̣ ̣ nghiêp day nghề ? 135 43,2 123 39,4 54 17,4 ̉ ́ ̣ Tông sô hoc sinh tham gia: 312 em ̃ ực hiên đông bô 5 giai phap cua đê tai, kêt qua thu đ Sau khi đa th ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ược: 14
Tra l ̉ ơi cua hoc sinh ̀ ̉ ̣ Câu hoỉ Cân thiêt ̀ ́ Binh th ̀ ương ̀ Không cân thiêt ̀ ́ Hay c ́ ́ ́ ̉ ̀ ưć ̃ ho biêt y kiên cua em vê m SL % SL % SL % độ câǹ thiêt́ cuả công tać hương ́ ̣ ̣ nghiêp day nghề ? 264 84,6 33 10,6 15 4,8 ̉ ́ ̣ Tông sô hoc sinh tham gia: 312 em Như vây, co thê noi sau khi cac nha tr ̣ ́ ̉ ́ ́ ̀ ương tac đông đông bô thông qua cac giai ̀ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ̉ ̣ phap nhân th ́ ưc cua cac em vê ́ ̉ ́ ́ ướng nghiêp day nghê đa co nh ̀ công tac h ̣ ̣ ̀ ̃ ́ ững ̉ ́ ́ ực: sô hoc sinh cho răng công tac h chuyên biên tich c ́ ̣ ̀ ́ ương nghiêp day nghê la cân ́ ̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ́ ̃ ̀ ́ ̣ thiêt ban đâu chi chiêm 43,2%, sau đo đa tăng lên 84,6% va sô hoc sinh cho răng ̀ binh th ̀ ương va không cân thiêt cung đa giam đang kê. ̀ ̀ ̀ ́ ̃ ̃ ̉ ́ ̉ 2. Kêt qua huy đông sô hoc sinh tham gia hoc nghê phô thông ́ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ Năm hoc 20112012: Sô hoc sinh tham ́ ̣ Sô hoc sinh tôt ́ ̣ ́ Ti lê ̉ ̣ Trương ̀ gia hoc nghề ̣ nghiêp ̣ (%) THCS Hoang L ̀ ương 94 94 100 THCS Hoang Vân ̀ 87 87 100 ̀ ơn THCS Hoa S 82 82 100 ̣ THCS Đai Thanh ̀ 49 49 100 Tông̉ 312 312 100 3. Kêt qua huy đông sô hoc sinh tham gia hoc Trung câp nghê ́ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̀ Năm hoc 20112012 ̣ Năm hoc 20122013 ̣ Trương ̀ ́ ̣ (Sô hoc sinh) ́ ̣ (Sô hoc sinh) THCS Hoang L ̀ ương 06 09 THCS Hoang Vân ̀ 0 07 ̀ ơn THCS Hoa S 0 08 ̣ THCS Đai Thanh ̀ 04 05 Tông̉ 10 29 15
́ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̉ Qua sô liêu trên cho thây sô hoc sinh tham gia hoc nghê phô thông va trung câp ̀ ́ ̀ ̉ ̀ ương ngay cang tăng. Chinh kêt qua đo cung cho chung ta thây nghê cua 04 nha tr ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̉ ́ ̃ ́ ́ được hiêu qua cua viêc đ ̣ ̉ ̉ ̣ ưa cac giai phap vao nâng cao chât l ́ ̉ ́ ̀ ́ ượng cua công tac ̉ ́ hương nghiêp va day nghê ́ ̣ ̀ ̣ ̀ở cac nha tr ́ ̀ ường THCS. KÊT LUÂN KIÊN NGHI ́ ̣ ́ ̣ 1. Kêt luân ́ ̣ Để đạt được mục tiêu của giáo dục là ưu tiên nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực, đặc biệt chú trọng nhân lực khoa học công nghệ trình độ cao, can bô ́ ̣ ̉ ́ ̉ quan ly gioi và công nhân kỹ thuật lành nghề trực tiếp góp phần nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, đưa chương trình hoạt động hương nghiêp day nghê vào ́ ̣ ̣ ̀ kế hoạch giáo dục của trường phổ thông là một trong những biểu hiện rõ nhất của sự nghiệp đổi mới giáo dục. Đảng, Nha n ̀ ươc và Ngành giáo d ́ ục để chủ động bằng nhiều hình thức, biện pháp trong đó có biện pháp đổi mới phương pháp nội dung và hình thức dạy học. Việc đưa chương trình hương nghiêp day nghê vao ́ ̣ ̣ ̀ ̀ trường phổ thông có tác dụng tích cực trong việc giao duc hoc sinh toan diên. ́ ̣ ̣ ̀ ̣ Để thực hiện mục tiêu nay cac nhà tr ̀ ́ ường phải nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn, đối chiếu thực trạng và tình hình thực tiễn của trường, của địa phương để có tầm nhìn chính xác hệ thống, khoa học, sau đó nhân rộng và rút ra bài học kinh nghiệm về công tác tổ chức hương nghiêp day nghê, t ́ ̣ ̣ ̀ ạo tiền đề cho các lớp tiếp theo đáp ứng yêu cầu giáo dục, yêu cầu của sự nghiệp đổi mới đất nước, thời kỳ công nghiêp hoa, hiên đai hoa. ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ưa 5 nhom giai phap nhăm nâng cao hiêu qua, chât l Qua viêc đ ́ ̉ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ượng cua công ̉ ́ ướng nghiêp day nghê vao th tac h ̣ ̣ ̀ ̀ ực hiên ̣ ở bôn nha tr ́ ̀ ường THCS cung đa cho ̃ ̃ ́ ̣ ược môt sô kêt qua nhât đinh nh thây đat đ ̣ ́ ́ ̉ ́ ̣ ư: sự chuyên biên nhân th ̉ ́ ̣ ức vê linh v ̀ ̃ ực 16
̣ ̉ ̀ ̣ ̃ ược nâng lên ro rêt, sô l nghê nghiêp cua giao viên va hoc sinh đa đ ̀ ́ ̃ ̣ ́ ượng hoc sinh ̣ ̣ ̉ ̣ ̀ ̉ ́ ương ngay môt tăng, tham gia hoc nghê phô thông, hoc trung câp nghê cua cac tr ̀ ́ ̀ ̀ ̣ ̃ ̉ ̣ ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ưa ra va hoan toan điêu đo cung đa khăng đinh hiêu qua cua cac nhom giai phap đ ̀ ́ ̃ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ co đem ap dung vao tinh hinh th ́ ́ ̀ ̀ ̀ ực tê đôi v ́ ́ ới công tac h ́ ướng nghiêp day nghê ̣ ̣ ̀ ̉ ̀ ương THCS. cua cac nha tr ́ ̀ * Bai hoc kinh nghiêm ̀ ̣ ̣ ̣ ́ ương nghiêp day nghê m Măc du công tac h ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ới được đưa vao cac nha tr ̀ ́ ̀ ường THCS được vai năm tr ̀ ở lai đây. Tuy nhiên, qua kêt qua đat đ ̣ ́ ̉ ̣ ược chung ta co thê ́ ́ ̉ ̣ ́ ướng nghiêp va day nghê ngay cang co nh nhân thây công tac h ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ững chuyên biên ̉ ́ ́ ực. tich c ̉ ̀ ̉ ̣ Đê lam tôt công tac nay chung ta phai biêt huy đông s ́ ́ ̀ ́ ́ ức manh cua toan xa hôi: ̣ ̉ ̀ ̃ ̣ ̀ ương, gia đinh, xa hôi, cac c nha tr ̀ ̀ ̃ ̣ ́ ơ sở san xuât, cac c ̉ ́ ́ ơ sở day nghê... moi tac đông ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ới đem lai hiêu qua cao nhât. Đôi v phai mang tinh đông bô m ́ ̀ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ới cac nha tr ́ ̀ ương ̀ ́ ́ ̣ ́ ̣ THCS cân chu y môt sô nôi dung sau: ̀ Xây dựng kê hoach, ph ́ ̣ ương hương chi đao hoat đông h ́ ̉ ̣ ̣ ̣ ướng nghiêp day nghê ̣ ̣ ̀ ngay từ đâu năm hoc. ̀ ̣ ̣ Thanh lâp Ban h ̀ ương nghiêp cua nha tr ́ ̣ ̉ ̀ ương, co s ̀ ́ ự phân công cu thê, đanh gia ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ưng bô phân. trach nhiêm cua t ́ ̀ ̣ ̣ Xây dựng nôi dung h ̣ ương nghiêp day nghê phong phu, giup hoc sinh h ́ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ưng ́ ̀ ơ hôi l thu va co nhiêu c ́ ̀ ́ ̣ ựa chon. ̣ Thường xuyên liên hê v ̣ ới cac c ́ ơ sở san xuât trong va ngoai đia ph ̉ ́ ̀ ̀ ̣ ương, cać cơ sở day nghê đê cung phôi h ̣ ̀ ̉ ̀ ́ ợp công tac thăm quan th ́ ực tê, tuyên truyên va ́ ̀ ̀ ̉ tuyên sinh. ̉ ̣ Phai huy đông được sưc manh cua ca nhân va tâp thê, cac đoan thê xa hôi trong ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̀ ̉ ̃ ̣ ̀ ương. Moi hoat đông không năm ngoai muc đich la nâng cao hiêu qua cua va ngoai tr ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ương nghiêp day nghê công tac h ́ ̣ ̣ ̀ở đơn vi.̣ 2. Kiên nghi ́ ̣ ́ ơi S Đôi v ́ ở GDĐT cân tô ch ̀ ̉ ức cac l ́ ơp tâp huân vê chuyên môn cho can bô, ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ́ ướng nghiêp day nghê cua cac nha tr giao viên phu trach công tac h ́ ̣ ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ường THCS. ́ ơi Phong Giao duc Đao tao: Đôi v ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̣ 17
̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ̉ ̣ ́ ương Cân thanh lâp môt bô phân chuyên môn cua phong đê chi đao công tac h ́ ̣ ̣ ̣ nghiêp day nghê trên đia ban. ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ướng nghiêp Chu trong công tac thanh, kiêm tra, đanh gia nhân xet công tac h ́ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̉ ́ ường hang năm. day nghê cua cac tr ̀ ́ ợp vơi Trung tâm GDTX Day nghê, Trung tâm day nghê tô ch Phôi h ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ̉ ức cać ̣ ̣ ̀ ̀ ́ ướng nghiêp day nghê trong toan huyên. Hôi nghi ban vê công tac h ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ XAC NHÂN CUA C ́ ̣ ̉ Ơ QUAN, ĐƠN VI NG ̣ ƯƠI VIÊT SKKN ̀ ́ Dương Quôc Huân ́ 18
19