Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Giải pháp tổ chức các hoạt động giáo dục trong công tác chủ nhiệm lớp nhằm phát triển phẩm chất nhân ái cho học sinh đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông 2018

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:39

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến nhằm giúp học sinh thấy được những vai trò và hành động của lòng nhân ái trong nội dung bài học, liên hệ được với tình hình của từng địa phương nơi các em học tập. Từ đó giáo dục cho các em ý thức, trách nhiệm và hành vi bảo vệ để phát huy phẩm chất nhân ái.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Giải pháp tổ chức các hoạt động giáo dục trong công tác chủ nhiệm lớp nhằm phát triển phẩm chất nhân ái cho học sinh đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông 2018

PHẦN A. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Phẩm chất nhân ái là yếu tố không thể thiếu để hình thành nhân cách con người. Nghị quyết Trung ương 8 khoá XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước trong điều kiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã thể hiện rõ quan điểm chỉ đạo của Đảng trong đổi mới giáo dục là chuyển từ trang bị kiến thức là chủ yếu sang phát triển năng lực và phẩm chất người học, lấy học sinh làm trung tâm của quá trình giáo dục. Nhân ái là yêu thương con người, lòng nhân ái có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống và là một tiêu chí hàng đầu để định giá con người. Lòng nhân ái là cơ sở không thể thiếu để xây dựng một xã hội văn minh, nhân đạo; là sợi dây bền chắc, thiêng liêng kết nối con người... Lòng nhân ái là một phẩm chất tốt đẹp, cao quý, cần phải được bồi đắp, gìn giữ. Nghị quyết của Bộ Chính trị về cải cách giáo dục đã chỉ rõ: “Giáo dục thế hệ trẻ yêu quê hương, Tổ quốc xã hội chủ nghĩa và tinh thần quốc tế vô sản, ý thức làm chủ tập thể, tinh thần đoàn kết, thân ái, yêu nhân dân, yêu lao động, yêu khoa học, có ý thức kỷ luật, tôn trọng và bảo vệ của công, đức tính thật thà, khiêm tốn, dũng cảm ...”. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 phẩm chất nhân ái là một trong năm phẩm chất cốt lõi cần hình thành cho học sinh bao gồm: Yêu nước, Nhân ái, Chăm chỉ, Trung thực và Trách nhiệm. Ngày 26/12/2018 Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 32/2018/TT - BGDĐT về Chương trình giáo dục phổ thông, trong đó định hướng hình thành phẩm chất nhân ái cho học sinh; giúp học sinh nâng cao hiểu biết về nhân ái trong xã hội góp phần củng cố, mở rộng và khắc sâu kiến thức đã được học ở trên lớp; có thái độ đúng đắn trước những vấn đề nhân ái sau khi ra trường bước vào cuộc sống, biết chịu trách nghiệm về những hành vi của bản thân, biết tự hoàn thiện. Như vậy việc tổ chức các hoạt động thông qua giáo dục phẩm chất nhân ái là rất cần thiết. Hoạt động giáo dục phẩm chất nhân ái là hoạt động giáo dục bắt buộc được thực hiện từ lớp 1 đến lớp 12. Tại trường THPT Thanh Chương 3, giáo dục lòng nhân ái luôn được nhà trường quan tâm chỉ đạo và người chịu trách nhiệm chính trong thực hiện là các giáo viên chủ nhiệm lớp. Đó là hoạt động giáo dục do nhà trường định hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện, tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế, thể hiện các cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kỹ năng, phẩm chất của các môn học để thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những nhiệm vụ thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi; thông qua đó, chuyển hoá những kinh nghiệm để trải qua thành tri thức mới, kỹ năng mới góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng 1
thích ứng với cuộc sống, môi trường và sự nghiệp tương lai. Giáo viên chủ nhiệm là người lập kế hoạch cụ thể, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của học sinh lớp mình chủ nhiệm, xây dựng nội dung để tổ chức các hoạt động dựa trên các mối quan hệ của cá nhân học sinh với bản thân, với xã hội, với tự nhiên và với nghề nghiệp; là lực lượng chủ đạo có vai trò quan trọng trong việc hình thành phẩm chất nhân ái cho học sinh. Qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, chúng tôi đã thực hiện các hoạt động giáo dục lòng nhân ái cho học sinh và đạt được kết quả nhất định.Từ những kết quả đó, chúng tôi đã xây dựng đề tài:“Giải pháp tổ chức các hoạt động giáo dục trong công tác chủ nhiệm lớp nhằm phát triển phẩm chất nhân ái cho học sinh đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông 2018”, nhằm trao đổi thêm với các đồng nghiệp về một số kinh nghiệm của chúng tôi trong việc phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua hoạt động giáo dục phẩm chất nhân ái hướng tới phát triển toàn diện cho học sinh khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường. 2. Mục đích và nhiệm vụ 2.1 Mục đích đề tài - Nhằm hình thành lòng nhân ái cho học sinh thông qua huy động tổng hợp kiến thức, kỹ năng của các môn học và lĩnh vực giáo dục khác nhau để trải nghiệm thực tiễn gia đình, nhà trường, địa phương; tham gia các hoạt động phục vụ cộng đồng và hoạt động giáo dục hướng nghiệp dưới sự hướng dẫn, tổ chức của nhà giáo dục, qua đó hình thành phẩm chất nhân ái. Từ đó giúp các em: + Thu nhận được những thông tin, những kiến thức cơ bản về lòng nhân ái và hiểu sự phụ thuộc lẫn nhau giữa hoạt động của con người với con người, về mối quan hệ giữa con người và xã hội... + Phát triển những kĩ năng bảo vệ và giữ gìn mối đoàn kết, kĩ năng dự đoán, phòng tránh và giải quyết những vấn đề xã hội nẩy sinh. + Tham gia tích cực vào những hoạt động phát triển và nhân rộng tấm lòng nhân ái trong lớp, trường, xã hội. - Giúp học sinh thấy được những vai trò và hành động của lòng nhân ái trong nội dung bài học, liên hệ được với tình hình của từng địa phương nơi các em học tập. Từ đó giáo dục cho các em ý thức, trách nhiệm và hành vi bảo vệ để phát huy phẩm chất nhân ái. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài - Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc tổ chức hoạt động giáo dục lòng nhân ái thông qua: Khái niệm, nội dung, yêu cầu, các hình thức tổ chức hoạt động học tập trong giáo dục. - Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của hoạt động giáo dục sáng tạo trong công tác chủ nhiệm. 2
- Nghiên cứu nội dung chương trình giáo dục trung học phổ thông để xác định nội dung tiến hành hoạt động học tập. Đề xuất một số hình thức và biện pháp tổ chức hoạt động học tập sáng tạo cho học sinh trong giáo dục lòng nhân ái ở trường trung học phổ thông. - Thực nghiệm sư phạm để kiểm chứng tính khả thi của đề tài. 3. Đối tượng nghiên cứu - Nghiên cứu áp dụng đối với học sinh tại Trường THPT Thanh Chương 3 và các trường THPT lân cận trên địa bàn huyện Thanh Chương. - Phương pháp dạy học theo hướng trải nghiệm liên hệ kết hợp với các phương pháp giáo dục khác. - Nội dung nghiên cứu chỉ dừng lại ở việc xây dựng phương pháp trải nghiệm liên hệ trong giáo dục lòng nhân ái cho học sinh. 4. Giới hạn của đề tài: - Giúp phát triển phẩm chất nhân ái cho học sinh THPT thông qua công tác chủ nhiệm lớp 5. Phương pháp nghiên cứu - Nghiên cứu dựa trên tính hiệu quả của việc sử dụng phương pháp liên hệ thực tiễn giáo dục lòng nhân ái thông qua một số nội dung hoạt động thực tiễn - Nghiên cứu thông qua kinh nghiệm giảng dạy chủ nhiệm lớp cấp THPT trong nhiều năm và kinh nghiệm thực tiễn trong trong nhiều năm . - Lập bảng liệt kê nội dung giáo dục lòng nhân ái, có thể khai thác từ nhiều nguồn khác nhau trong chương trình giáo dục 2018. - Phương pháp thu thập thông tin, liên hệ, thử nghiệm trong các nội dung giáo dục hoạt động trải nghiệm. - Thiết kế nội dung phải có tính mềm dẻo, thích ứng với nhiều tình huống khác nhau, nhưng đều đạt được mục tiêu giáo dục lòng nhân ái . PHẦN B. NỘI DUNG CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN I. CƠ SỞ LÝ LUẬN 1. Quan điểm truyền thống Theo từ Hán Việt, “nhân” là chỉ người, còn “ái” là yêu. Vậy lòng nhân ái là tình yêu thương giữa người với người, sự quan tâm, giúp đỡ mà không cần đền đáp. Mở rộng ra chính là tình đồng bào, đoàn kết dân tộc. Lòng nhân ái thể hiện cho nét đẹp tâm hồn của mỗi con người. 3
Lòng nhân ái còn được hiểu là sự đồng cảm, bao bọc và che chở cho những số phận kém may mắn trong xã hội. Dù ở bất kỳ hoàn cảnh xã hội nào, lòng nhân ái cũng được thể hiện thông qua tình yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau, đồng lòng và chung một niềm tin vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. Trong chiến tranh, lòng nhân ái còn được biểu hiện là tình yêu quê hương, tổ quốc cùng nhau chiến đấu và bảo vệ đất nước. Đó là truyền thống quý báu của dân tộc ta từ bao ngàn đời nay. 2. Quan điểm nhân ái trong tư tưởng Hồ Chí Minh Lòng nhân ái của Chủ tịch Hồ Chí Minh xuất phát từ lẽ sống “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ” và dành tất cả cho mọi kiếp người. Quan điểm ấy là sự kết tinh từ những giá trị truyền thống của dân tộc với truyền thống “lá lành đùm lá rách, lá rách ít đùm lá rách nhiều” bởi “Dân tộc ta là một dân tộc giàu lòng bác ái”. Nói vậy lòng nhân ái của Hồ Chí Minh thể hiện trước hết là tình yêu thương với đại đa số nhân dân, những người lao động, người nghèo khổ, bị áp bức, bóc lột trong xã hội. Tình yêu thương con người của Bác không phân biệt miền xuôi hay miền ngược, già hay trẻ, gái hay trai, hễ là người Việt Nam yêu nước đều có chỗ trong trái tim của Người. Tấm lòng nhân ái, hết lòng vì con người đó không chỉ dừng lại đối với nhân dân Việt Nam, mà còn mở rộng ra với nhân dân lao động toàn thế giới. Bác Hồ đã dành trọn cuộc đời mình để đấu tranh cho tự do, hạnh phúc, cho áo ấm, cơm no của dân tộc. Trước lúc vĩnh viễn đi xa, trong bản Di chúc ngày 10 tháng 5 năm 1969, Người còn căn dặn: “Tôi để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng. Tôi cũng gửi lời chào thân ái đến các đồng chí, các bè bạn và các cháu thanh niên, nhi đồng quốc tế”. Chủ tịch Hồ Chí Minh chính là hiện thân rực sáng của tấm lòng nhân ái, khoan dung Việt Nam. Trong Điếu văn tại Lễ tang của Người, đồng chí Lê Duẩn viết: “Cuộc đời của Hồ Chủ tịch trong như ánh sáng, đó là tấm gương tuyệt vời về chí khí cách mạng kiên cường, tinh thần độc lập tự chủ, lòng nhân đạo và yêu mến nhân dân tha thiết”. Bác Hồ với bạn bè quốc tế. (Ảnh tư liệu) 4
Tư tưởng nhân ái, nhân văn Hồ Chí Minh là cội nguồn sức mạnh của nhân dân Việt Nam, dân tộc Việt Nam; góp phần quan trọng trong việc giáo dục lòng nhân ái, tính hướng thiện làm lan tỏa các giá trị nhân đạo trong các tầng lớp nhân dân. Học tập Bác, chúng ta cần sống vì mọi người, luôn nêu cao tinh thần tương thân tương ái, “mình vì mọi người” bằng nhữnh hành động, việc làm cụ thể. Lòng nhân ái, nghĩa đồng bào đã trở thành giá trị tinh thần trong văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam, thấm sâu trong các quan hệ từ gia đình đến xóm làng và cộng đồng xã hội Việt Nam qua hàng ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ nước. Nó đã tạo nên một nét độc đáo trong chủ nghĩa nhân văn truyền thống Việt Nam. 3. Phẩm chất nhân ái trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 Trong chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ hình thành và phát triển cho học sinh 5 phẩm chất chủ yếu là yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. Trong đó, lòng nhân ái là yêu quý mọi người. Tôn trọng danh dự sức khỏe và cuộc sống riêng tư của người khác. Phản đối cái ác, cái xấu, biết quan tâm chia sẻ khó khăn giúp đỡ mọi người; tích cực tham gia các hoạt động từ thiện và phục vụ cộng đồng. Đồng thời nhân ái còn là sự tôn trọng sự khác biệt giữa mọi người; Đó là tôn trọng sự khác biệt về nhận thức, phong cách cá nhân, tôn trọng sự đa dạng về văn hóa của các dân tộc trong cộng đồng người Việt Nam; cảm thông sẵn sàng chia sẻ giúp đỡ mọi người. II. CƠ SỞ THỰC TIỄN VÀ THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1. Cơ sở thực tiễn. Đất nước ta đang trong giai đoạn đổi mới và không ngừng phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của mỗi người dân ngày được nâng cao. Tuy nhiên trong bối cảnh của nền kinh tế thị trường năng động những mặt trái của nó như lối sống thực dụng, tôn sùng vật chất và đồng tiền hơn cả nghĩa tình… đang phá vỡ dần những mối quan hệ đẹp giàu lòng nhân ái trong xã hội chúng ta, làm xói mòn những chuẩn mực về đạo đức truyền thống của dân tộc Việt Nam. Một số học sinh có biểu hiện lối sống ích kỉ chỉ thích hưởng thụ và đòi hỏi ở cha mẹ quá nhiều về tiền bạc, vật chất… giảm sút tình nghĩa gia đình. Lòng hiếu thảo, sự ham mê trong học tập, tình nghĩa thầy trò, tình bạn,….là điều khiến chúng ta không khỏi băn khoăn, lo lắng. Vì vậy việc giáo dục đạo đức trong mỗi học sinh là một vấn đề cần thiết không chỉ trong nhà trường, gia đình và toàn xã hội. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm, trước hết để giáo dục lòng nhân ái, tính tự học cho học sinh, bản thân mỗi nhà giáo phải là những người có lòng nhân ái biểu hiện ở tư cách của người thầy, ở sự tận tâm trong công việc chuyên môn và trong công tác chủ nhiệm lớp, ở tấm lòng độ lượng khoan dung và sự thông cảm sâu sắc với mỗi học sinh. Để giáo dục học sinh lòng nhân ái thì người thầy phải tỏ rõ năng lực chuyên môn của mình. Thầy không giỏi, không chịu rèn luyện chuyên môn thì 5
khó có thể giáo dục học sinh trong và ngoài giờ học. Đây chính là uy tín của người thầy là cơ sở để giáo viên gần gũi, hiểu biết học sinh của mình. Giáo viên chủ nhiệm cần phải là người có đầu óc tổ chức cao, kết hợp tâm huyết với nghề, sẵn sàng hy sinh thời gian cần thiết để tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng hoàn cảnh của học sinh. Hiểu rõ từng học sinh của mình thì giáo viên mới có phương pháp giáo dục đúng hướng và phù hợp. Mỗi học sinh là một mảnh đời riêng, một tâm hồn riêng nếu giáo viên chủ nhiệm nhanh chóng nắm bắt được khoảng trời đó, hòa nhập với chúng thì rất dễ cảm hóa và hướng thiện học sinh của mình. Giáo viên chủ nhiệm cũng như một nhạc trưởng giỏi, phải biết huy động được lực lượng giáo dục hỗ trợ. Đó là các tổ chức Đoàn, Đội, Đảng trong nhà trường, hội đồng giáo viên bộ môn, Hội cha mẹ học sinh, BGH, kể cả bộ phận phục vụ trong nhà trường như bảo vệ, lao công … 2. Thực trạng về công tác giáo dục lòng nhân ái cho học sinh THPT Lòng nhân ái là biểu hiện cao đẹp của con người, là cái gốc của đạo đức và nền tảng của luân lí xã hội. Một con người có lòng nhân ái là phải biết yêu thương, quan tâm, chăm sóc những người thân yêu nhất của mình. Lòng nhân ái đã trở thành nét đẹp truyền thống Việt Nam với tinh thần “thương người như thể thương thân”, “lá lành đùm lá rách”,... Thế nhưng hiện nay trong vấn đề giáo dục lòng nhân ái cho học sinh tại trường học phổ thông Thanh Chương 3 nói riêng và các trường THPT nói chung còn rất nhiều bất cập. Trước hết về nội dung giáo dục lòng nhân ái chưa thể hiện một cách rõ ràng, nhiều khi còn mang tính lí thuyết. Về hình thức giáo dục chưa đa dạng, chưa gắn liền với thực tế. Từ đó dẫn tới trong nhà trường vẫn còn hiện tượng một số học sinh vi phạm nội quy, pháp luật. Nhiều học sinh vẫn còn tham gia vào các tệ nạn xã hội, gây mất trật tự an ninh hay đánh nhau, bỏ học, vô cảm... Nguyên nhân của các sự việc nêu trên là do: Thiếu sự quan tâm của gia đình, bản thân học sinh không có sự rèn luyện tốt, tác động tiêu cực của bạn bè, sự ảnh hưởng của khoa học công nghệ như internet, games... Đây thực sự là vấn đề rất đáng quan tâm của học sinh để phụ huynh cùng giáo viên có thể xem lại các biện pháp giáo dục đạo đức cho các em. 3. Một số nguyên nhân của thực trạng . - Hiện nay, trong thời đại khoa học công nghệ và sự phát triển mạnh mẽ của cơ chế thị trường có các dịch vụ giải trí không lành mạnh như internet, phim ảnh bạo lực, bida, tình cảm lứa đôi thể hiện ở trong phim với mức độ quá trớn… - Ngoài những tiện ích to lớn mà nó mang đến cho nhân loại thì kèm theo đó là hàng loạt các tác động tiêu cực đến học sinh với nhiều hình thức khác nhau có thể lôi kéo học sinh sa ngã vào các tệ nạn bất cứ lúc nào và đã có không ít học sinh ngoan, hiền, học giỏi đã vô tình trở thành học sinh hư, cá biệt thường xuyên vi phạm nội quy nề nếp, chửi thề, nghỉ, bỏ học, cúp tiết chơi game online, sa sút về 6
đạo đức, vô lễ với giáo viên, sa sút về học lực và đặc biệt nghiêm trọng đó là tình trạng bạo lực học đường ngày càng xảy ra nhiều ở cả học sinh nam và nữ. CHƯƠNG II: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP NHẰM PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT NHÂN ÁI CHO HỌC SINH 1. Lập kế hoạch 1.1. Coi trọng công tác giáo dục tư tưởng đạo đức của học sinh ngay từ đầu năm học. - Mục đích: Để giáo dục lòng nhân ái cho các em học sinh thì điều đầu tiên là bản thân thầy cô phải là người luôn yêu thương các em, coi các em học sinh như con em mình, phải luôn làm gương cho các em. Phải để cho các em thấy được chính các em được yêu thương, được bao bọc, thấy được ngôi trường là ngôi nhà thứ hai của các em, thầy cô là người cha người mẹ thứ hai của các em dưới mái ấm gia đình của mình. Chúng tôi luôn quan niệm: “thấu hiểu để yêu thương” trong công tác chủ nhiệm. Vì mỗi con người sinh ra đều có những mặt tốt, mặt xấu, mỗi người sinh ra đều có tư duy và cá tính khác nhau, mỗi người sẽ có thế mạnh và hạn chế khác nhau. Mỗi một thầy cô chúng ta cần phải định hướng đúng, phát huy những thế mạnh các em, hạn chế những điểm yếu. Để cho các em được hoàn thiện về nhân cách, có thể thể hiện mình, chứng tỏ mình với mọi người, các em thấy được mỗi một cá nhân trong tập thể đều có cơ hội như nhau, đều được bình đẳng, được yêu thương với nhau, tạo nên một tập thể đoàn kết. Thầy cô là người tạo động lực, là người truyền cảm hứng cho các em. Đó là sự yêu thương một cách đúng mực, tạo sự tin tưởng và các em cũng thấy được sự tự tin để các em khẳng định bản thân.Từ đó, các em sẽ đạt được những mục tiêu cho mình trong việc học và xác định đúng hướng cho cuộc đời mình, từ đó sẽ mang lại niềm hạnh phúc cho các em. - Cách thức thực hiện Hoạt động 1: Ngay sau khi nhận lớp chủ nhiệm, giáo viên cần tiến hành tìm hiểu, nắm bắt thông tin về đối tượng học sinh lớp chủ nhiệm qua các kênh thông tin khác nhau: Điều tra qua học bạ năm học trước của học sinh, qua giáo viên chủ nhiệm cũ; lập phiếu điều tra các thông tin cá nhân; tiến hành phân loại học sinh… Sự phân loại và các thông tin trên là căn cứ để lựa chọn học sinh có năng lực, nhiệt tình vào Ban cán sự lớp, Ban chấp hành chi đoàn; đồng thời cũng là cơ sở để đưa ra những biện pháp phù hợp trong việc giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm. Hoạt động 2: Tìm hiểu sự hiểu biết của học sinh ngay từ đầu năm thông qua phiếu điều tra. 7
PHIẾU ĐIỀU TRA Nội dung điều tra: Điều tra tìm hiểu việc giáo dục học sinh bằng biện pháp “giáo dục phẩm chất nhân ái” của GVCN đối với học sinh. Yêu cầu thực hiện: Hãy đánh dấu X vào nội dung tương ứng trong các câu trả lời mà em cho là đúng, là phù hợp với bản thân mình. Có Chưa có Nội dung tìm hiểu 1. Có hiểu biết về truyền thống nhà trường không?. 2. Có tinh thần đoàn kết trong mọi hoạt động không? 3. Có ý thức giúp đỡ những người xung quanh không? 4. Biết tôn trọng sự khác biệt không? 5. Có ý thức tham gia tổ chức các hoạt động thiện nguyên giúp đỡ người khác không? Hoạt động 3: Giáo viên sưu tầm tài liệu liên quan đến giáo dục phẩm chất nhân ái phù hợp để lồng ghép cho phù hợp với nội dung và thời gian vào trong các tiết sinh hoạt. 1.2. Tìm hiểu lí lịch, hoàn cảnh, tính cách sinh hoạt của học sinh - Mục đích - Nắm được vị trí, ý nghĩa của giai đoạn phát triển tuổi học sinh trong sự phát triển cả đời người, những biến đổi mạnh mẽ về mọi mặt của sự phát triển lứa tuổi: về thể chất, về nhận thức, về giao tiếp, về nhân cách... - Vận dụng các hiểu biết về đặc điểm tâm, sinh lý của học sinh, những thuận lợi và khó khăn của lứa tuổi vào việc giảng dạy và giáo dục học sinh có hiệu quả. - Thái độ thông cảm, chia sẻ và giúp đỡ học sinh, đặc biệt với học sinh cá biệt do các em đang trong giai đoạn phát triển quá độ với nhiều khó khăn. - Cách thức thực hiện. Ngay sau khi nhận lớp chủ nhiệm, giáo viên cần tiến hành tìm hiểu, nắm bắt thông tin về đối tượng học sinh lớp chủ nhiệm qua các kênh thông tin khác nhau: Điều tra qua học bạ năm học trước của học sinh, qua giáo viên chủ nhiệm cũ; lập phiếu điều tra các thông tin cá nhân; tiến hành phân loại học sinh… Sự phân loại và các thông tin trên là căn cứ để lựa chọn học sinh có năng lực, nhiệt tình vào Ban cán sự lớp, BCH chi đoàn; đồng thời cũng là cơ sở để đưa ra những biện pháp phù hợp trong việc giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm. 8
+ Nắm thông tin học sinh: Việc nắm các thông tin của học sinh đầu năm là rất cần thiết. Có được thông tin học sinh giúp cho giáo viên chủ nhiệm phục vụ cho việc ghi chép hồ sơ giáo viên, nắm được hoàn cảnh gia đình, lực học của năm trước, việc liên lạc với gia đình các em,…Vì thế ngay từ đầu năm, tôi đã làm Phiếu ghi thông tin học sinh, phát cho từng em, hướng dẫn các em ghi đầy đủ, rõ ràng, sau đó thu lại để phục vụ cho công tác chủ nhiệm lớp của mình. Mẫu phiếu như sau: PHIẾU GHI THÔNG TIN HỌC SINH 1) Họ và tên:………………………… Dân tộc:………………………..………….. 2) Ngày tháng năm sinh:…………………………………………………………… 3) Nơi sinh:………………………. Quê quán:…………………………………….. 4) Địa chỉ: Số nhà:….Đội:…Thôn:…Xã:………Huyện: …………………………….. (Số CCCD………………….Số điện thoại gia đình:………………………..……) 5) Họ và tên bố:………………….Năm sinh:……..….Nghề nghiệp:……..……….. Họ và tên mẹ:…………………Năm sinh:………….….Nghề nghiệp:……….……. 6) Sống với: ………………………………..; Người đỡ đầu: ………...……………. 7) Hoàn cảnh gia đình: (khá giả, đủ ăn, cận nghèo, nghèo):……………..…………. 8) Kết quả học tập cuối lớp 9: (HT, TH tốt, HT xuất sắc):………………..……… 9) Những môn học yêu thích:………………………………………...…………… 10) Góc học tập riêng ở nhà: (Có, không, học chung):……………………………. 11) Sở thích (Năng khiếu):…………………………………………………………. + Xử lý thông tin: Sau khi thu phiếu điều tra, tôi đã có đầy đủ các thông tin của học sinh, phục vụ cho những việc sau: + Ghi chép vào hồ sơ: Tôi đã ghi chép đầy đủ thông tin cần thiết vào sổ theo dõi chất lượng, sổ chủ nhiệm, sổ liên lạc với gia đình học sinh,…Cập nhật phần mềm (Quản lý học sinh). + Xếp chỗ ngồi học sinh: Tôi dựa vào kết quả học lực của các em, phần nào nắm được những em học khá, giỏi và yếu kém, để xếp chỗ ngồi cho hợp lý như: nam ngồi xen kẽ nữ, em khá giỏi ngồi với em yếu kém, kết hợp phân công đôi bạn cùng tiến,… + Trao đổi, chia sẻ: Tôi chủ động đến gặp một số em, để hỏi thăm thêm về gia đình, hoàn cảnh sống thường ngày của gia đình,…động viên, chia sẻ, giúp đỡ. + Bầu ban cán sự lớp: Bầu ban cán sự lớp là việc cần làm ngay từ đầu năm, đây là một trong những điều kiện để các em thể hiện mình, có ý thức tự quản tốt, có ý thức đi vào nề nếp. Do đó tôi đã sắp xếp thời gian hợp lý nhất, cho các em tổ chức bầu ban cán sự lớp theo quy định, chọn ra những em có năng lực tốt để đảm 9
nhận nhiệm vụ của lớp giao phó, sau đó phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên trong ban cán sự. 2. Phối hợp tổ chức các hoạt động nhằm giáo dục lòng nhân ái. 2.1. Tăng cường giáo dục kĩ năng sống - Mục đích Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành quan tâm chủ yếu tới cung cấp kiến thức cho học sinh. Chương trình như vậy được xây dựng theo hướng tiếp cận nội dung dạy học, khác với một chương trình được xây dựng theo hướng tiếp cận năng lực, tức là xuất phát từ các năng lực mà mỗi học sinh cần có trong cuộc sống và kết quả cuối cùng phải đạt các năng lực ấy bằng việc xây dựng chuẩn đầu ra về năng lực mà học sinh cần phải đạt được sau một quá trình dạy - học. Khác với cách tiếp cận nội dung, tiếp cận năng lực chú trọng vào việc yêu cầu học sinh học xong phải thể hiện được, làm được; biết vận dụng những kiến thức để giải quyết các tình huống đặt ra trong cuộc sống, ... Vì thế, việc học tập theo hướng tiếp cận này trở nên gần gũi và thiết thực đối với cá nhân và cộng đồng. Theo đó, nội dung, phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra đánh giá đều phải hướng tới năng lực tự học, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề trong học tập, trong cuộc sống; coi trọng rèn luyện kỹ năng sống. Trong thời gian qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức một số hoạt động hướng tới việc rèn luyện năng lực cho học sinh như: Tổ chức Chương trình đánh giá học sinh quốc tế PISA với cách đánh giá kỹ năng vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tiễn trong cuộc sống; tổ chức cuộc thi vận dụng kiến thức liên môn giải quyết các vấn đề thực tiễn; triển khai phương pháp dạy học "Bàn tay nặn bột" (la main à la pâte), là phương pháp dạy học khoa học được tiến hành dưới sự giúp đỡ của giáo viên, chính học sinh tìm ra câu trả lời cho các vấn đề được đặt ra trong cuộc sống thông qua tiến hành thí nghiệm, quan sát, nghiên cứu tài liệu hay điều tra để từ đó hình thành kiến thức cho mình. Ở Việt Nam, với đề án đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, mục tiêu giáo dục đang chuyển hướng từ trang bị kiến thức nặng lý thuyết sang trang bị những năng lực cần thiết và phẩm chất cho người học. Điều đó cũng khẳng định thêm tầm quan trọng và yêu cầu thiết yếu đưa giáo dục kỹ năng sống vào trường học cùng với các môn học và các hoạt động giáo dục. Vậy kỹ năng sống giữ vai trò rất quan trọng trong việc phát triển toàn diện cho mỗi con người nói chung và cho các em học sinh nói riêng, vì khoa học giáo dục ngày nay đã khẳng định mỗi cá nhân muốn tồn tại và phát triển trong một xã hội công nghiệp, hiện đại thì phải học, học không chỉ để có kiến thức mà còn để tự khẳng định (Learn to Be), học để cùng chung sống (Learn to Live together), học để biết (Learn to Know), học để hành ( Learn to Do). 10
- Cách thức thực hiện Hoạt động 1 Ngay từ đầu năm giáo viên cho học sinh nhận biết và tìm hiểu làm quen với các kĩ năng cần thiết trong đó cần chú ý các kĩ năng sau đây: Nhóm kỹ năng trong học tập, làm việc, vui chơi giải trí: - Các kỹ năng nghe, đọc, nói, quan sát trong các hoạt động tập thể; - Kỹ năng giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh chung; - Biết chào hỏi lễ phép trong nhà trường, ở nhà và ở nơi công cộng; - Kỹ năng kiểm soát tình cảm, kìm chế thói hư tật xấu, sở thích cá nhân; - Biết phân biệt hành vi đúng - sai, phòng tránh tai nạn; - Kỹ năng sống còn là những kiến thức về giới tính, chống lại sự cám dỗ từ tệ nạn xã hội, chống xâm phạm tình dục; - Kỹ năng ứng phó với một tình huống bạo lực trong học sinh (khi tình trạng bạo lực trong học sinh thường xảy ra), ….. Hoạt động 2 Giáo viên thông qua hoạt động học tập cũng như các hoạt động giáo dục khác trong và ngoài nhà trường kết hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội bằng nhiều hoạt động trải nghiệm như: hoạt động văn hóa, nghệ thuật; hoạt động xã hội, hoạt động ngoại khóa; hoạt động tiếp cận khoa học - kĩ thuật; hoạt động tham quan, dã ngoại……để từ đó các em hình thành được những kĩ năng cần thiết. - Tổ chức hoạt động lao động cho học sinh. + Giáo viên nêu ra yêu cầu và mục tiêu của buổi lao động + Giáo viên phân công nhiệm vụ giao việc và giám sát quá trình thực hiện của học sinh + Đại diện học sinh báo cáo việc hoàn thành nhiệm vụ + Giáo viên nhận xét đánh giá chung và cụ thể từng học sinh từ đó học sinh thấy được giá trị của buổi lao động. Hình ảnh học sinh lao động vệ sinh 11
- Tổ chức hoạt động cho học sinh tri ân thầy cô trong các ngày lễ. + Giáo viên trình bày ý nghĩa của các ngày lễ lớn trong năm để từ đó hình thành cho học sinh được phẩm chất tôn sư trọng đạo. + Hướng dẫn học sinh cách thể hiện sự tôn trọng thông qua các món quà tinh thần trong sự sáng tạo của lứa tuổi học sinh. Hình ảnh học sinh tri ân thầy cô ngày lễ - Tổ chức cho học sinh tham quan trải nghiệm Bước 1 - Chuyển giao và nhận nhiệm vụ trải nghiệm GV: Xác định chính xác, rõ ràng mục tiêu, hình thức, định hướng và nhiệm vụ trải nghiệm (nhiệm vụ trải nghiệm phải liên quan đến nội dung theo yêu cầu, các em thực hiện công việc tiếp nhận nhiệm vụ trải nghiệm từ giáo viên. Sau khi tiếp nhận nhiệm vụ, học sinh có thể nêu ý kiến phản hồi về nhiệm vụ (nếu băn khoăn, thắc mắc) để giáo viên giải thích rõ nhiệm vụ, yêu cầu trước khi bắt đầu trải nghiệm. Bước 2 - Trải nghiệm GV cần chú ý thực hiện tốt vai trò của người hướng dẫn, hỗ trợ học sinh. Ví dụ: Khi học sinh trải nghiệm, giáo viên phải là người bao quát, kịp thời điều chỉnh, hướng học sinh vào các hoạt động trải nghiệm; tạo điều kiện cho các nhóm (hoặc cá nhân) học sinh đều được tham gia trải nghiệm; ghi nhận những kết quả, ý tưởng mà học sinh tạo ra; sử dụng những câu hỏi gợi mở hỗ trợ học sinh trong quá trình trải nghiệm và xử lí kết quả trải nghiệm. Các em phải thu thập nguồn học liệu (thông tin, dữ liệu, sự kiện, hiện tượng lịch sử…) từ vốn kiến thức, kinh nghiệm của bản thân, từ thầy cô, sách vở và các kênh thông tin khác để giải quyết nhiệm vụ trải nghiệm. Từ đây, học sinh tiến hành xử lí các thông tin qua hoạt động tri giác, hình dung, tưởng tượng, tư duy. 12
Bước 3 – Viết bài thu hoạch: Đây chính là bước giáo viên tổ chức để học sinh phân tích, khái quát hóa từ những kết quả thu được ở bước 3; từ đó giáo viên gợi ý, dẫn dắt để học sinh tự rút ra kiến thức mới. Ở bước này, học sinh có nhiệm vụ quan sát, đối chiếu giữa kết quả của mình với các thành viên trong lớp hoặc giữa nhóm mình với các nhóm. Trên cơ sở đó, học sinh tự tổng hợp những vấn đề cốt lõi (từ nhiệm vụ trải nghiệm) để hình thành kiến thức mới. Hình ảnh học sinh tham gia hoạt động trải nghiệm 2.2. Giáo dục tôn trọng sự khác biệt - Mục đích Mọi sự vật hiện tượng trong cuộc sống này đều tồn tại hai khía cạnh, hai thái cực khác biệt. Không gì là hoàn toàn đúng hay hoàn toàn sai, vấn đề chỉ là cách nhìn nhận khác nhau. Chúng ta thường có xu hướng nhìn đời khắt khe hơn. Mặt khác chúng ta cũng dễ bị thu hút bởi những người có tư duy phê phán. Trong cuộc sống luôn có những điều tốt đẹp. Tuy nhiên, những điều đó thường không dễ dàng để ta nhận ra. Hãy tận dụng con mắt bao dung của bạn, cho nó vận động, “làm việc” nhiều hơn trong công cuộc tìm kiếm, đồng thời tự gạt bỏ những suy nghĩ kiểu “người khác xấu”… ra khỏi đầu mình. Cách đơn giản và cơ bản nhất là hãy nhã nhặn trong bất cứ hoàn cảnh nào và sẵn lòng chia sẻ cảm xúc của bạn về điểm tích cực của người khác. Hãy nói với người nào đó bạn ngưỡng mộ những gì họ làm được trong công việc và cuộc sống. Việc lưu tâm đến những phẩm chất tốt và sự tử tế của người khác sẽ xóa tan ấn tượng về những nỗi buồn, khó gần và khắt khe từ phía bạn. Mỗi người chúng ta đều có một giá trị riêng, khi ta chấp nhận và tôn trọng sự khác biệt, giá trị của người khác cũng là khi ta trân trọng chính mình. Và như thế ta không cần phải chỉ trích ai để khẳng định giá trị của bản thân nữa. Tôn trọng sự 13
khác biệt là văn hóa ứng xử tối thiểu cần phải có của một người sống trong xã hội này. Tôn trọng sự khác biệt cũng chính là sức mạnh của trí tuệ. Mỗi học sinh có cá tính riêng, không ai giống ai. Vì thế không thể yêu cầu các em thực hiện theo một “công thức” chung. Do đó, vấn đề tôn trọng sự khác biệt của học sinh cần được nhìn nhận một cách thấu đáo. - Cách thức thực hiện. Bước 1: Ngay từ đầu năm giáo viên kết hợp với các thông tin đã tìm hiểu và gặp gỡ trao đổi từng học sinh để nắm bắt các tâm tư tình cảm từ đó thấy được sự khác biệt của từng học sinh. Bước 2: Thông qua các buổi sinh hoạt. Tùy theo thời gian giáo viên trong 1 tiết có thể gọi một hoặc hai học sinh khác biệt đứng trước lớp tự trình bày những đặc điểm của bản thân từ đó cho học sinh cả lớp thảo luận và tìm ra điểm chung của mình ở trong tính cách của bạn đó là mấu chốt để học sinh xích lại gần nhau. H ình ảnh học sinh chia tay bạn chuyển trường 2.3. Tổ chức các hoạt động thiện nguyện giúp đỡ người khác trong lớp học, trong nhà trường, ngoài xã hội. - Mục đích: + Làm thiện nguyện để tâm hồn luôn được cảm thấy thư thái những muộn phiền được giải tỏa thông qua việc tốt, giúp các em học sinh luôn cảm thấy mình là con người có ích cho xã hội. + Hoạt động thiện nguyện là cách để giúp đỡ những mảnh đời bất hạnh trong xã hội, hỗ trợ người nghèo, những người kém may mắn vươn lên giành lấy một cuộc sống tốt hơn. + Sau khi gặp gỡ và chia sẻ hoàn cảnh khó khăn với những người cần được giúp đỡ các em học sinh sẽ luôn có ý thức rằng mình vẫn là một người may mắn. Trong cuộc sống hàng ngày trước những khó khăn của cuộc đời bạn thường hay 14
than thở và phàn nàn rất nhiều điều về cuộc sống của mình. Nhưng chúng ta đâu biết rằng ở ngoài kia vẫn còn rất nhiều mảnh đời bất hạnh hơn nữa, họ luôn cố gắng với nghị lực phi thường để vươn lên trong cuộc sống. + Hoạt động thiện nguyện các em học sinh sẽ học được cách chia sẻ và quan tâm đến người khác hơn, biết được cách làm sao để yêu thương con người. Lòng thương người và tình nhân ái chính là một tính cách vô giá mà con người nên học tập. Làm từ thiện được gì? Chính là lòng yêu thương con người và biết chia sẻ khó khăn với người xung quanh Như vậy, những hoạt động thiện nguyện có ý nghĩa tích cực, giúp nhiều người có hoàn cảnh khó khăn có được cuộc sống tốt đẹp hơn. Tấm lòng nhân ái giúp lan tỏa yêu thương đến mọi người xung quanh, xây dựng xã hội văn minh hơn. Sống trong đời sống cần có một tấm lòng…”. Những câu hát trong bài hát “Để gió cuốn đi” của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã để lại cho người nghe những suy nghĩ sâu sắc về cách sống biết cho đi những yêu thương để nhận lại được hạnh phúc. Thế hệ trẻ hôm nay cần phải tích cực tham gia các hoạt động thiện nguyện, sống và cống hiến để cuộc sống trở nên ý nghĩa. - Cách thức thực hiện: + Trong lớp học: Đầu năm học, trong cuộc họp phụ huynh đầu năm giáo viên chủ nhiệm trình bày kế hoạch thiện nguyện của lớp để được sự đồng tình, ủng hộ của các bậc phụ huynh. Sau đó giáo viên chủ nhiệm tìm hiểu hoàn cảnh gia đình của các em học sinh, chọn ra những em có hoàn cảnh khó khăn nhất để báo cáo lên nhà trường có những hỗ trợ chi phí trong học tập. Về phía lớp kêu gọi các bạn có hoàn cảnh khá hơn quyên góp để tặng bạn quà vào các dịp mùa đông, đón Tết Nguyên đán. + Trong nhà trường: - Tham gia ủng hộ, giúp đỡ những gia đình học sinh và nhân dân bị lũ lụt cả vật chất lẫn tinh thần và dọn dẹp nhà cửa vật, dụng sau lũ lụt. Hình ảnh học sinh giúp nhân dân sau lũ lụt 15
- Thực hiện chương trình mùa đông áo ấm tình thương với hơn 30 chiếc áo ấm được tặng đến những bạn nghèo trong trường. - Thực hiện tết vì người nghèo, vì bạn nghèo với hơn 130 suất quà, mỗi suất trị giá 1 triệu đồng cho những học sinh nghèo vượt khó ở các lớp. Hình ảnh trao quà tết “Vì người nghèo” năm Quý Mão - Thực hiện nấu những bữa cơm miễn phí cho những em ở trọ và bị ngập lụt khi đến trường với hơn một nghìn suất ăn miễn phí. Hình ảnh bữa cơm miễn phí cho các em học sinh ở trọ bị ngập lụt - Thực hiện thăm hỏi, ủng hộ những học sinh bị bệnh hiểm nghèo và tai nạn thương tâm. + Ngoài xã hội: - Thực hiện ủng hộ đồng bào lũ lụt như vùng Kì Sơn: kêu gọi quyên góp tiền, nhu yếu phẩm. - Thực hiện ủng hộ hội người mù huyện Thanh Chương, hội người khuyết tật tỉnh Nghệ An. - Chăm sóc người già neo đơn, gia đình hộ nghèo vào dịp tết đến. - Chăm sóc và vệ sinh sạch sẽ Nghĩa trang liệt sỹ vào dịp ngày thương binh liệt sỹ và dịp Tết Nguyên Đán. 16
Hình ảnh chăm sóc và dâng hương tại nghĩa trang liệt sỹ xã Phong Thịnh nhân ngày thương binh liệt sỹ 2.4. Giáo dục lòng nhân ái qua lễ Tri ân trưởng thành cho học sinh lớp 12. - Mục đích: các em được tạo điều kiện để: - Tri ân công sức nuôi nấng chăm sóc của cha mẹ, ông bà đằng đẵng trong nhiều năm. - Tri ân thầy cô đã hết lòng giảng dạy, giáo dục các em về tri thức khoa học, tư tưởng đạo đức tình cảm. - Khắc sâu tình bạn trong sáng của những năm cùng chung sống dưới mái trường THPT. Cuộc họp mặt này, được tổ chức chu đáo, trở thành một kỷ niệm đẹp đẽ, sâu sắc cho mỗi em; tạo sự tự tin, tự hào cho các em trước khi bước vào hai kỳ thi lớn trong đời đi học- thi tốt nghiệp THPT và thi Đại học, Cao đẳng. - Cách thức thực hiện Những Chuẩn bi cần thiết cho Lễ trưởng thành và tri ân: Điều trước tiên và chủ yếu là mọi đối tượng liên quan đều hiểu rõ và thống nhất với nhà trường về ý nghĩa và tác dụng tích cực của hoạt động này. Hằng năm, ngay từ đầu năm học, hội đồng sư phạm, toàn thể phụ huynh và học sinh khối 12 được lãnh đạo trường trình bày chi tiết mục đích yêu cầu, nội dung tổ chức. Rất đáng mừng là tất cả đều nhiệt tình hướng ứng, đều khẳng định đó là một hoạt động mang tính "hướng thiện", thấm đẫm chất nhân văn. Để ý nghĩa của Lễ đọng lại lâu bền trong các em, nhà trường trước khi nghỉ tết phát động trong tất cả các lớp 12 ngay trong những ngày về đoàn tụ, vui xuân với gia đình hãy dành thời gian suy nghĩ hồi tưởng, chắt lọc để ghi nhận những kỷ niệm sâu sắc về những người ruột thịt (cha mẹ, ông bà, cô dì, anh chị) về thầy cô (từ thời tiểu học đến THPT) 17
Nghiền ngẫm cho kỹ, cho sâu những kỷ niệm chân thực - rất chân thực chứ không tưởng tượng, hư cấu - về những người thân yêu ấy, để rồi trong buổi học đầu xuân, các thầy cô giáo dạy văn sẽ bố trí giờ cho các em viết. Tác phẩm "đầu đời" ấy được chấm, ghi điểm như một bài văn nghị luận. Các thầy cô sẽ lọc lựa những bài trội nhất giới thiệu với Ban giám hiệu. Hiệu trưởng, với sự giúp sức của một vài thầy cô giàu kinh nghiệm giáo dục, sẽ đọc kỹ, tuyển chọn những bài tình cảm, xúc động, có chiều sâu suy nghĩ hơn cả để in thành một tuyển tập. Mỗi năm một tập "Tiếng nói tri ân" ngày càng dầy dặn, chất lượng hơn. Sách được in ấn trang nhã, trở thành món quà tinh thần trao tặng phụ huynh và học sinh trong ngày họp mặt. Ngày lễ thường được trường tổ chức vào thượng tuần tháng 5. Thời điểm này rơi đúng vào "cao trào" ôn thi của các em, nhưng không ai phản đối. Tự nhiên, nó trở thành một buổi thư giãn thật tích cực, giúp các em giảm "stress" có hại. Tinh thần tình cảm phấn chấn hơn, và sau đó ôn tập chuẩn bị thi chất lượng hơn. Các em cùng xem lại quần áo đồng phục sao cho chỉnh tề. Các vị phụ huynh cũng hào hứng, thu xếp công việc, thời gian để đến ngày đó đến chia vui với con em. Khá nhiều người ở xa vẫn có mặt. Có gia đình đi 2,3 thậm chí 4 người- cả cha mẹ, ông nội, bà ngoại. Rất xúc động, có vị tàn tật cũng chống nạng hoặc đi xe lăn đến dự. Đặc biệt, có em cha mẹ li dị từ lâu, mỗi người đã có một cuộc sống riêng, nhưng hôm đó vẫn gác bỏ mọi tị hiềm, đến với ngày lễ của con mình. Ban đại diện cha mẹ học sinh trường cũng xắn tay áo vào cuộc. Các vị chia nhau tham gia vào những khâu, những việc nhà trường cần sự góp sức. Ông trưởng ban chuẩn bị những lời phát biểu ngắn gọn, thấm đẫm nghĩa tình với các em. Năm nào tổ chức này cũng chuẩn bị tặng mỗi em một món quà có ý nghĩa. 18
Hình ảnh Lễ tri ân & trưởng thành của học sinh khối 12 năm học 2021 - 2022 19
3. Sử dụng phương pháp nêu gương và uốn nắn kịp thời, điều chỉnh tư tưởng sai lệch của học sinh. 3.1. Sử dụng phương pháp nêu gương thông qua sinh hoạt chủ nhiệm lớp. - Mục đích: Học sinh soi mình vào mà học tập, cố gắng thực hiện những hành động, hành vi, việc làm cụ thể như những tấm gương đó. Những mẫu mực cụ thể sẽ làm cơ sở, chỗ dựa quan trọng cho sự hình thành ý thức đạo đức của các em đầy đủ hơn. Nêu gương là phương pháp sử dụng những điển hình, những tấm gương mẫu mực “người tốt, việc tốt” cụ thể sinh động trong đời sống để kích thích tính tích cực, tự giác của học sinh. Trong giáo dục, tấm gương được sử dụng như một phương tiện. Nó làm cho chuẩn mực đạo đức trở nên trực quan hơn, cụ thể hơn, có sức thuyết phục hơn. Lời nói sẽ giảm giá trị, giảm ảnh hưởng nếu nó không có các tấm gương thực tế sinh động, cụ thể của người khác chứng minh. Bởi vậy, nêu gương được sử dụng với phương pháp khuyến khích, đàm thoại, kể chuyện. - Nêu gương học sinh: Nắm được tâm lý của học sinh rất thích được khen, thích được động viên nên tôi hướng dẫn Ban cán sự lớp lập bảng chấm điểm thi đua từng HS như sau: những cá nhân của tổ có thành tích : điểm tốt, tham gia tích cực các hoạt động của lớp và nhà trường cộng 0,5 điểm, những học sinh vi phạm trừ mỗi lỗi 0,2 điểm. Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm tôi đã đề xuất với Ban đại diện phụ huynh về việc khen thưởng các học sinh trong lớp thực hiện tốt các phong trào học tập cũng như các phong trào khác như sau: + Mỗi tuần tặng 1 cây bút cho mỗi học sinh đạt số điểm tốt cao nhất tổ. + Cuối tháng tặng thưởng cho những tổ về nhất điểm thi đua các hoạt động. + Mỗi đợt kiểm tra định kỳ tặng một 1 phần quà cho những em đạt điểm tốt mỗi môn. + Tặng một phần quà cho học sinh tham gia tích cực các phong trào nhà trường đề ra. + Sau mỗi tuần thi đua, lớp trưởng đánh giá chung các mặt hoạt động, tổ trưởng đánh giá cụ thể các mặt học tập cũng như hoạt động của từng thành viên trong tổ thông qua bảng điểm, sau đó bầu chọn một học sinh tuyên dương trước lớp và nhận thưởng. + Đặc biệt chú ý đến học sinh chậm trong học tập nhưng có tiến bộ thì tổ trưởng các tổ đề nghị Ban thi đua lớp tuyên dương và khen thưởng. 20