Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Giải pháp xây dựng động cơ học tập và rèn luyện đạo đức cho học sinh lớp 10 ở trường PT dân tộc nội trú THPT An Giang qua công tác chủ nhiệm

Chia sẻ: Ganuongmuoiot | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu đề tài “Giải pháp xây dựng động cơ học tập và rèn luyện đạo đức cho học sinh lớp 10 ở trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT An Giang qua công tác chủ nhiệm” với hy vọng góp một phần nhỏ vào nguồn tài liệu tham khảo cho các thầy cô đang thực hiện công tác quản lý lớp chủ nhiệm tại trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Giải pháp xây dựng động cơ học tập và rèn luyện đạo đức cho học sinh lớp 10 ở trường PT dân tộc nội trú THPT An Giang qua công tác chủ nhiệm

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO AN GIANG CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG PT DTNT THPT AN GIANG Độc lập – Tự do – Hạnh phúc Châu Đốc, ngày 6 tháng 03 năm 2019 BÁO CÁO Kết quả thực hiện sáng kiến, cải tiến, giải pháp kĩ thuật, quản lý, tác nghiệp, ứng dụng tiến bộ kĩ thuật hoặc nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng I- Sơ lược lý lịch tác giả: - Họ tên: Ngô Thị Hạnh; Nam, nữ: Nữ - Ngày tháng năm sinh: 20/11/1986 - Nơi thường trú: khóm Châu Thới 1, phường Châu Phú B, TP Châu Đốc, An Giang - Đơn vị công tác: PT DTNT THPT AN GIANG, Châu Đốc, An Giang - Chức vụ hiện nay: Giáo viên - Lĩnh vực công tác: Giảng dạy bộ môn Ngữ văn. II - Sơ lược đặc điểm tình hình đơn vị: 1. Tình hình đơn vị Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT An Giang (xưa là trường THPT Dân Tộc Nội Trú An Giang) là ngôi trường thành lập lâu đời và có bề dày lịch sử trong công tác giảng dạy. Hiện nay, trường tọa lạc tại Khóm Châu Thới 1, Phường Châu Phú B, TP. Châu Đốc, tỉnh An Giang. Đây là một ngôi trường mới xây dựng trong thời gian gần đây, được xem là ngôi trường có diện tích lớn nhất và đẹp nhất của tỉnh. Cơ sở vật chất của trường được trang bị hiện đại, đầy đủ phục vụ cho công tác giảng dạy và học tập của gần 500 học sinh con em người dân tộc. Trong điều kiện thực tế đó, hằng năm, trường đào tạo những học sinh là con em của người dân tộc (Khmer, Chăm, Thái..) ở tại địa phương và kết quả đậu tốt nghiệp, Đại học – Cao đẳng tăng dần qua các năm. Đáng tự hào nhất là trong 7 năm liền, từ 2012 đến 2018, trường có tỉ lệ học sinh đậu tốt nghiệp Phổ thông 100%. Số học sinh đậu vào các trường Đại học – Cao đẳng cũng giao động từ 60 – 80% trở lên. Chất lượng giáo dục của trường càng được củng cố và giữ vững trong những năm qua. Niềm tin của các phụ huynh dành cho nhà trường ngày càng nâng lên. Đó cũng là nguồn động lực lớn cho tập thể sư phạm trường càng nỗ lực và phấn đấu trong công tác giảng dạy cũng như trong việc đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp với xu thế mới của xã hội. 2. Tên sáng kiến: GIẢI PHÁP XÂY DỰNG ĐỘNG CƠ HỌC TẬP VÀ RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH LỚP 10 Ở TRƯỜNG PT DÂN TỘC NỘI TRÚ THPT AN GIANG QUA CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM. Trang 1
3. Lĩnh vực: Giải pháp tác nghiệp – giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm. III- Mục đích, yêu cầu của sáng kiến. 1. Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng sáng kiến. Động cơ học tập của học sinh không có sẵn, không bẩm sinh, di truyền và cũng không thể cung cấp hay áp đặt mà có. Động cơ học tập của học sinh được hình thành dần dần trong quá trình học tập, rèn luyện. Trong quá trình đó, vai trò của người thầy là vô cùng quan trọng đối với học sinh phổ thông. Thầy, cô là người dẫn dắt học sinh chiếm lĩnh tri thức, hình thành nhân cách. Điều quan trọng là học sinh hình thành và phát triển được cho mình những động cơ học tập đúng đắn, lành mạnh. Đối với học sinh của trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT An Giang, việc xây dựng động cơ học tập và rèn luyện đạo đức được Ban Giám hiệu, thầy cô coi trọng và xem đây là nhiệm vụ cần thiết trong chương trình giáo dục cho học sinh THPT của Bộ GD&ĐT. Bởi các em phải sống xa gia đình, sống tự lập trong ký túc xá. Mọi vấn đề của cuộc sống từ học hành, chi tiêu tài chính, giữ gìn sức khỏe, bảo vệ bản thân khỏi những rủi ro, những tác động tiêu cực trong xã hội, hay bảo vệ bản thân mình tránh những rủi ro trong lao động và học tập, vạch kế hoạch cho cuộc sống hiện tại và tương lai…các em đều cần đến sự chỉ dẫn của thầy cô. Nếu sự dẫn dắt đó không kịp thời sẽ dễ dẫn đến việc các em không quản lý tốt quỹ thời gian, các em dễ bị sao lãng chuyện học hành, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy chung của nhà trường. Ngoài ra, môi trường học tập của học sinh trường Phổ thông Dân Tộc Nội Trú mang tính đặc thù, thiếu sự quản lý sâu sát từ gia đình, người thân. Nhà trường quản lý các em trên viện rộng, không thể nào nhắc nhỡ đến từng em. Vì thế có một bộ phận học sinh có ý thức tự học kém và có những hành vi lệch chuẩn về đạo đức. Nếu hiện tượng này không chấn chỉnh, uốn nắn các em dễ bị lôi kéo, sa ngã vào các tệ nạn xã hội dẫn đến nghỉ học. Từ tầm quan trọng đó, việc xây dựng động cơ học tập và rèn luyện đạo đức cho học sinh là điều cần thiết, để đảm bảo đến chất lượng và uy tín của nhà trường. Qua thực tế ba năm công tác tại trường Phổ thông Dân Tộc Nội Trú THPT An Giang, bản thân nhận thấy điểm chung của các em khối 10 là rụt rè, thiếu tự tin trong các hoạt động tập thể, thiếu những kỹ năng tự phục vụ nhu cầu cá nhân, thiếu tính tự lập trong mọi hoạt động. Mặt khác, học sinh chưa thật sự thích nghi với môi trường học tập mới nhất là các em lớp 10. Trong thời gian đầu, các em chưa biết phân bố thời gian cá nhân hợp lí bởi những yếu tố như: game, phim ảnh, tình yêu tuổi mới lớn, hay bạn bè rủ nhau đi chơi,...Vì thế, phần nào ảnh hưởng đến chất lượng học tập và nề nếp sinh hoạt chung của lớp, của trường. Từ đó dẫn đến hiện tượng các em cảm thấy chán nản trong học tập và vi phạm nội quy như: trốn tập thể dục sáng, đi học trễ, sử dụng điện thoại trong giờ học, ngủ trong giờ học,... Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến việc các em muốn nghỉ học, bỏ học hay học với thái độ đối phó, bất cần, còn một số khác có suy nghĩ đi học thì được tự Trang 2
do trong sinh hoạt, không chịu sự quản thúc của gia đình mà còn được học bỗng. Khi làm công tác chủ nhiệm và giảng dạy tại trường, tôi gặp không ít những em có tư tưởng và thái độ học tập như thế, thật sự lúc đó bản thân rất lúng túng không biết xử lý tình huống đó như thế nào? Thấy được thực trạng trên, tôi là một giáo viên chủ nhiệm đầu khối cũng không khỏi trăn trở trong công tác quản lý lớp chủ nhiệm. Qua tìm hiểu, tôi nhận thấy rằng là do các em chưa có động cơ phấn đấu trong học tập hoặc có động cơ nhưng chưa thật sự phù hợp với bản thân. Từ đó, tôi tự tìm tòi và trao đổi kinh nghiệm cùng đồng nghiệp để tìm ra giải pháp phù hợp nhất. Tôi thiết nghĩ việc xây dựng động cơ và mục tiêu phấn cho học sinh trong môi trường nội trú là cần thiết. Nó góp phần ổn định nề nếp chung cho nhà trường mà còn đảm bảo hiệu quả, chất lượng đào tạo. 2. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến. Hiện nay, con người của thời đại mới là con người bản lĩnh, sáng tạo, con người đó góp phần tích cực vào công cuộc bảo vệ và xây dựng thành công xã hội Xã hội Chủ nghĩa. Để đáp ứng yêu cầu đó, giáo dục Việt Nam không ngừng đổi mới, hoàn thiện trong mọi lĩnh vực, trong đó có mục tiêu giáo dục phổ thông. Để cụ thể hóa mục tiêu chung, trong những năm qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo mạnh dạn đổi mới nội dung và hình thức thi cử, đánh giá đối với cấp học Trung học Phổ thông. Có thể nói, đây là bước ngoặt quan trọng nằm trong lộ trình đổi mới toàn diện và căn bản hệ thống giáo dục phổ thông của chúng ta trong thời đại mới. Như vậy, mục tiêu chung của giáo dục Việt Nam trong giai đoạn hiện nay là tập trung ở hai nhiệm vụ: trang bị cho học sinh hệ thống kiến thức và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, trong đó kỹ năng tự học, tự nghiên cứu là phương pháp tốt nhất. Nhưng để các em tự giác, đam mê học tập nghiên cứu thì phải có động cơ và mục tiêu phấn đấu rõ ràng.Từ đó, chúng ta mới có được đội ngũ lao động “năng động, sáng tạo” đáp ứng cho nhu cầu của xã hội trong thời đại mới. Bên cạnh đó, nếu các giáo viên bộ môn có nhiệm vụ thông qua dạy chữ để dạy người, thì ngược lại giáo viên chủ nhiệm lại thông qua việc dạy các em làm người tốt để học chữ tốt. Chúng ta thừa biết con người làm chủ tương lai trong sự hòa nhập với cộng đồng thế giới không thể là con người thụ động, ngoan ngoãn giản đơn, chỉ biết vâng lời rập khuôn một cách máy móc, mà thực sự phải là con người biết làm chủ mình, ra lệnh cho mình, làm theo ý mình sao cho nhanh nhạy, chủ động, phù hợp nhất với lợi ích cộng đồng. Một lớp người tương lai như vậy sẽ không thể hình thành nếu chúng ta không biết tạo ra cơ hội để các em được tập dượt, rèn luyện tính tự giác, tự học, năng động, sáng tạo ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.Vì thế, công tác chủ nhiệm chúng ta cần phải đổi mới, phải thực sự lấy học trò làm trung tâm, phải biến quá trình giáo dục thành tự giáo dục, tự ý thức, tự nghiên cứu. Nhưng để có được như thế thì các em phải xác định chính xác động cơ học tập và mục tiêu phấn đấu của bản thân. Do đó ta thấy rằng việc xác định động cơ học và mục tiêu phấn đấu là khâu cơ bản và có tầm quan trọng đối với mỗi cá Trang 3
nhân, nhất là các em học sinh trong giai đoạn hoàn thiện bản thân để trở thành một công dân có ích sau này. Nó không những quyết định sự thành công của các em trong tương lai mà còn góp phần hình thành nhân cách của một con người. Như để làm tốt khâu định hướng này, không ai làm tốt ngoài giáo viên chủ nhiệm lớp. Thấy được tầm quan trọng đó, hiện nay nhiều giáo viên đã phải đầu tư cho công tác chủ nhiệm một quỹ thời gian lớn gấp nhiều lần so với con số 4 tiết/ tuần theo quy định hiện hành. Thế nhưng, kết quả chẳng mấy khi được như ý. Họ băn khoăn, lo ngại không biết lấy thời gian đâu để làm tốt nhiệm được giao. Trong khi đó, thời gian đối với giáo viên bây giờ là vàng là ngọc: nào là phải dành cho soạn bài cải tiến phương pháp giảng dạy, làm đồ dùng dạy học; nào là dạy thêm, làm thêm... Bên cạnh đó, kết quả học tập, rèn luyện của lớp chủ nhiệm ít nhiều sẽ ảnh hưởng đến uy tín của giáo viên. Đây là một hoạt động gắn liền với vai trò, nhiệm vụ của người thầy, đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải luôn trăn trở để tìm giải pháp quản lý tốt nhất lớp mình, để vừa là hoàn thành tốt nhiệm vụ vừa thể hiện uy tín, bản lĩnh quản lý của người thầy. Mặc khác, học sinh của chúng ta đang trong lứa tuổi phổ thông rất ưa hoạt động, ham hiểu biết. Các em không chỉ ước ao khám phá bí mật của thế giới xung quanh, mà còn rất muốn khám phá chính mình. Bước sang tuổi phổ thông các chức năng tâm lý của con người cũng có nhiều thay đổi, đặc biệt là trong lĩnh vực phát triển trí tuệ, khả năng tư duy. Tư duy của học sinh phổ thông rất tích cực và có tính độc lập tư duy lý luận phát triển mạnh. Sự phát triển mạnh của tư duy liên quan chặt chẽ với khả năng sáng tạo. Nhờ khả năng khái quát các em có thể tự mình phát hiện ra những cái mới. Các em có thể đánh giá các bạn thông minh trong lớp không dựa vào điểm số mà dựa vào cách thức giải bài tập. Đánh giá thầy cô qua phương pháp giảng dạy, tôn trọng những suy nghĩ độc lập của cá nhân, phê phán sự gò ép, máy móc trong phương pháp sư phạm. Vì thế, không em nào không nảy sinh ý thức muốn tự khẳng định mình với tập thể. Với đặc điểm tâm lí trong giai đoạn này, các em dễ bị thu hút bởi những trò chơi vô bổ, dễ bị các bạn lôi kéo, kích bác sa vào những tệ nạn xã hội hay đắm chìm trong tình yêu nam nữ làm ảnh hưởng đến kết quả học tập. Do đó, việc định hướng động cơ học tập, mục tiêu phấn đấu của bản thân không những thỏa mãn được nét tâm lí phổ biến ấy của các em, mà còn giúp các em có cơ hội để nuôi dưỡng, rèn luyện và phát triển tâm lí theo hướng tích cực. Riêng học sinh trường Phổ thông Dân Tộc Nội Trú có môi trường học tập, sinh hoạt đặc biệt hơn so với các học sinh phổ thông khác. Vì các em phải sống xa gia đình và sống tập thể nên từ học tập đến thiết lập các mối quan hệ mới, ăn, ở, đi lại, rèn luyện không có sự trợ giúp thường xuyên của cha mẹ. Việc quản lý giờ giấc của các em không thể nào sâu sát đến từng thành viên mà quan trọng là chúng ta giáo dục các em tự ý thức, tự quản lý và sử dụng quỹ thời gian cá nhân hợp lý. Cuộc sống ở nội trú đòi hỏi các em phải có khả năng sống tự lập và ý thức tự giác cao. Do đó, để rèn tốt tính tự ý thức trong học tập và Trang 4
rèn luyện đạo đức thì việc xây dựng động cơ và mục tiêu phấn đấu cho học sinh là cần thiết. Từ những lí do trên, tôi mạnh dạn chọn đề tài “Giải pháp xây dựng động cơ học tập và rèn luyện đạo đức cho học sinh lớp 10 ở trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT An Giang qua công tác chủ nhiệm”. Qua quá trình thực hiện đề tài, tôi hy vọng góp một phần nhỏ vào nguồn tài liệu tham khảo cho các thầy cô đang thực hiện công tác quản lý lớp chủ nhiệm tại trường. 3. Nội dung sáng kiến. 3.1. Cơ sở lí luận. - Khái niệm động cơ học tập: Động cơ trong tiếng Latin là Motif, có nghĩa là nguyên nhân thúc đẩy con người hành động. Nguyên nhân này nằm bên trong chủ thể có thể xuất phát từ nhu cầu sinh lý hay tâm lý. Theo từ điển Tiếng Việt: “Động cơ là những gì thôi thúc con người có những ứng xử nhất định một cách vô thức hay hữu ý và thường gắn liền với những nhu cầu”. Vậy với ý nghĩa chung nhất, ta có thể suy ra "Động cơ học tập là những nhân tố kích thích, thúc đẩy tính tích cực, hứng thú học tập liên tục của người học nhằm đạt kết quả về nhận thức, phát triển nhân cách và hướng tới mục đích học tập đã đề ra" - Tác dụng của việc xây dựng động cơ học tập: Hình thành động cơ học tập đúng đắn sẽ tạo nguồn để xây dựng thái độ học tập tự giác, tích cực hướng đến mục đích học tập. Việc hình thành động cơ học tập đúng đắn đồng nghĩa với việc hoàn thiện nhân cách cho học sinh. Trong giảng dạy, giáo dục, sinh hoạt, thầy, cô tổ chức cho học sinh tự phát hiện ra cái mới, có những trải nghiệm tốt đẹp trong cuộc sống. Học tập dần dần trở thành nhu cầu, niềm vui không thể thiếu của học sinh. Qua đó, động cơ học tập bắt đầu định hướng cho các hoạt động khác. Động cơ học tập là động lực thúc đẩy cho học sinh vượt qua khó khăn, nghịch cảnh trong học tập. 3.2. Cơ sở thực tiễn Trong thực tế, động cơ mang tính tiêu cực hay tích cực, nó đều có thể thúc đẩy học sinh đạt kết quả học tập. Học để hiểu biết, học để làm người, học để thỏa mãn ghen ghét, ganh tỵ, học để khen thưởng, học vì cha mẹ, ông bà, học vì tiền… thì các động cơ này vẫn có thể thúc đẩy học sinh học tập tích cực nhưng dĩ nhiên là nhân cách khác nhau. Vì vậy, học sinh cần quan tâm chọn lựa để hình thành, phát triển cho mình những động cơ tích cực, đúng đắn, loại bỏ những động cơ tiêu cực. Trong hoạt động học tập, học sinh sẽ chịu nhiều tác động từ nhà trường, gia đình, xã hội và hình thành nhiều loại động cơ học tập khác nhau. Mỗi học sinh sẽ dần hình thành, sắp xếp cho mình thứ bậc các động cơ, động cơ nào là ưu thế, cốt lõi, động cơ nào là thứ yếu, phụ thuộc. Tùy đặc điểm tâm lý, môi trường sống, nhận thức của mỗi học sinh, thầy, Trang 5
cô giáo là người giúp học sinh hình thành động cơ học tập đúng đắn, lành mạnh. Thầy cô đóng vai trò là người khơi dậy mạnh mẽ ở học sinh nhu cầu nhận thức, nhu cầu chiếm lĩnh tri thức trong học tập. Do đó, giáo viên cần phải biết các em chán học và không có động lực phấn đấu vì những nguyên nhân nào sau đây: - Học kém do mất kiến thức cơ bản. - Gia đình không quan tâm và tạo điều kiện học tập tốt. - Ham chơi, thiếu sự kiềm chế trước rủ rê của bạn bè, các tệ nạn xã hội. - Có cố gắng, chăm chỉ học nhưng phương pháp học chưa đúng. - Chưa xác định được mục tiêu đi học. - Phương pháp dạy của thầy cô bộ môn không thu hút, hứng thú với học sinh. - Giáo viên chủ nhiệm không quan tâm học sinh. Trên đây là những nguyên nhân thường gặp đối với những học sinh chán học, lười phấn đấu. Đó có thể là yếu tố khách quan, đó cũng có thể là yếu tố chủ quan nhưng nhìn chung nó ảnh hưởng rất lớn đến kết quả học tập của các em cũng như tương lai sau này. Với vai trò của một người đưa đò, dẫn dắt thế hệ tương lai của đất nước, người thầy cần kịp thời uôn nắn để các em chọn đúng con đường đi để trở thành một người có ích cho xã hội. 3.3. Một số giải pháp xây dựng động cơ học tập và rèn luyện đạo đức cho học sinh 3.3.1. Xây dựng tập thể kĩ cương, nề nếp. a. Mục tiêu : xây dựng một tập thể có tinh thần tự giác thực hiện các nội quy, quy định của nhà trường, theo tôi đây là điều kiện tiên quyết, ảnh hưởng rất lớn tới công tác xây dựng động cơ học tập và phấn đấu rèn luyện của học sinh. Bởi vì, môi trường học tập tốt thì góp phần làm cho kết quả học tập tốt mà kết quả tốt là nguồn động lực để các em đạt được mục tiêu cao hơn. Chính vì lẽ đó, bản thân tôi rất xem trọng khâu này trong công tác chủ nhiệm và rèn luyện cho các em ngay từ những ngày đầu nhận lớp. b. Tiến hành. Bước 1: Tìm hiểu thông tin học sinh Tìm hiểu hoàn cảnh gia đình học sinh có thể nói đây là khâu quan trọng mà bất kì một giáo viên chủ nhiệm nào cũng phải tiến hành đầu tiên khi nhận lớp. Nó không những giúp chúng ta dễ dàng quản lý lớp mà còn có thể phát hiện ra những cá nhân đặc biệt để trưng dụng hay giúp đỡ các em. Đầu năm, tôi cũng tìm hiểu thông tin các em qua phiếu sơ yếu lí lịch, qua thăm hỏi, trò chuyện, qua hồ sơ xét tuyển, qua cuộc họp phu huynh đầu năm...để nắm số điện thoại liên lạc, số phòng ở kí túc xá, hoàn cảnh gia đình, kết quả rèn luyện của năm trước và điểm thi tuyển. Việc nắm rõ thông tin, đặc điểm, năng lực của từng thành viên, giáo viên dễ dàng trong việc sắp xếp chổ ngồi, chọn lựa ra những cá nhân giữ vai trò cốt cán của tập thể cũng như kết nhóm cho các em giúp nhau tham gia các hoạt đông tập thể. Trang 6
Bước 2: Xây dựng đội ngũ cán sự lớp với tinh thần trách nhiệm cao. Giáo viên chủ nhiệm cần chú trọng khâu xây dựng cán sự lớp. Vì cán sự lớp là những hạt nhân giúp giáo viên chủ nhiệm điều hành lớp trong phạm vi quyền hạn của lớp. Do vậy, ta cần tập trung lựa chọn những học sinh có năng lực, có tinh thần trách nhiệm cao, gương mẫu, trung thực, mạnh dạn, nhiệt tình. Tuy nhiên, trong thời gian thực hiện có những học sinh không đầy đủ năng lực thì giáo viên sẽ bãi nhiệm và bổ sung các học sinh khác có năng lực. Ban cán sự lớp gồm có: 1 lớp trưởng (kiêm bí thư chi đoàn), 3 lớp phó (1 phụ trách học tập - kiêm thư kí lớp, 1 phụ trách văn thể - kiêm thủ quỹ, 1 phụ trách lao động – kiêm phó trật tự), 4 tổ trưởng. Tiếp theo, giáo viên cần nêu rõ vai trò, nhiệm vụ của từng thành viên cán sự lớp. Mỗi thành viên được trang bị một quyển vở ghi chép và được lưu giữ tại tủ lớp. - Lớp trưởng (kiêm Bí thư chi đoàn lớp): đại diện lớp tham gia các cuộc họp từ Đoàn trường, triển khai các thông báo từ các thầy cô giáo, quản lý chung trong các giờ tự quản, báo cáo nhanh các tình hình đột xuất của lớp đến giáo viên chủ nhiệm, .... - Lớp phó học tập (kiêm thư kí lớp): báo cáo tình hình học tập của các bạn diễn ra trong tuần; giữ, trả và ghi ngày tháng, môn học vào sổ đầu bài đúng quy định (GVCN cần hướng dẫn cách ghi cho các em); ghi sổ nhật kí lớp trong các tiết sinh hoạt chủ nhiệm; nhắc nhở khâu chuẩn bị bài và kiểm tra (15 phút và 1 tiết), những yêu cầu, dặn dò của thầy cô GVBM... - Lớp phó văn thể (kiêm luôn thủ quỹ lớp): tổ chức và chọn lựa các thành viên lớp tham gia các phong văn nghệ do trường, lớp tổ chức; quản các trò chơi tập thể; các hoạt động thu chi của lớp và ghi chép, báo cáo hàng tuần (GVCN cần hướng dẫn kĩ cách ghi chép, lưu sổ cho các em);... - Lớp phó lao động (kiêm phó trật tự lớp): lên lịch phân từng nhóm lao động khi lớp tham gia lao động chung, quan sát và ghi nhận tình hình trực nhật của các tổ, giữ trật tự trong các giờ học... - Tổ trưởng: kiểm tra bài tập về nhà của các thành viên, phân công lịch trực nhật của tổ tại bảng thông tin lớp... Ngoài ra, giáo viên chủ nhiệm cần hướng dẫn các em trong các giờ tự quản: Tự quản 15 phút đầu giờ, tự quản các giờ học trên lớp, tự quản tiết sinh hoạt tập thể, tự quản trong giờ học đêm,tự quản trong giờ tập thể dục sáng... Bước 3: Xây dựng quy ước thi đua của lớp. Sự công bằng trong thi đua, công bằng trong khen thưởng, trách phạt, sẽ góp phần xây dựng nề nếp chung của lớp, của trường. Do đó, ngay từ đầu năm học, tôi phổ biến kĩ quy ước thi đua cho tập thể nắm và nó cũng là cơ sở để xem xét, đánh giá hạnh kiểm của từng học sinh theo Thông tư 58 của Bộ Giáo dục. Quy ước thi đua của lớp quy định những nội dung, xếp loại cụ thể dựa trên thang điểm và kết quả hàng tuần rồi tổng hợp Trang 7
hàng tháng và học kì. Trong quá trình thực hiện, giáo viên chủ nhiệm cần phải có thái độ nghiêm túc, sự công tâm trong công tác quản lý tránh trường hợp tị nạnh, phân bì lẫn nhau. Đối với, những học sinh chưa có ý thức tự giác thực hiện tốt nội quy trường, lớp, còn vi phạm nhiều thì ban cán sự lớp kết hợp với giáo viên chủ nhiệm đôn đốc nhắc nhở kịp thời. Giáo viên chủ nhiệm kết hợp cùng gia đình để giáo dục học sinh. Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm luôn gần gũi, yêu thương trao đổi với học sinh để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, xu hướng, sở thích của học sinh giúp các em nêu ra "điều muốn nói", tạo ra môi trường thân thiện, khơi gợi từng bước và phát huy tinh thần tự giác học tập và rèn luyện của học sinh. 3.3.2. Định hướng nghề nghiệp tương lai. a. Mục tiêu: Giáo viên chủ nhiệm phải giúp các em phát hiện ra những giá trị của bản thân để từ đó xây dựng cho học sinh các mục tiêu phấn đấu ở tương lai. Khuyết điểm lớn của các em học sinh người dân tộc là rụt rè, nhút nhát trong tất cả các hoạt động. Điều này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân lớn nhất là các em không có khả năng nhận định chính xác năng lực bản thân. Do đó, giáo viên chủ nhiệm là người tinh tế phát hiện và giúp từng cá nhân phát huy tiềm năng của các em. Nó không những giúp cá em định hướng nghề nghiệp tốt mà còn tạo được một tập thể vững mạnh trong các phong trào thi đua do trường tổ chức. b. Tiến hành Bước 1: phát phiếu khảo sát (tiến hành ngay từ đầu năm học) gồm hai nội dung sau: - Giá trị về bản thân. + Em thấy ngoại hình của mình như thế nào? + Môn thể thao em yêu thích là gì? + Em có thích kết bạn với nhiều người không? Theo em, mình là người có tính cách như thế nào? + Tình trạng sức khỏe như thế nào? + Em thích tham gia các hoạt động xã hội nào? Vì sao? + Khả năng tiếp thu kiến thức ra sao? + Bản thân có gì khác biệt so với bạn trang lứa? + Liệt kê những việc làm tốt nhất và những nhận định của người khác về bản thân? + Trong thời gian tới em cần cải thiện điều gì ở bản thân? - Nhận thức về nghề nghiệp tương lai. + Môn học em yêu thích là gì? Vì sao em thích môn đó? + Gia đình em làm nghề gì? Em nhận xét gì về nghề nghiệp của cha mẹ? + Trong tương lai em sẽ làm gì? Nghề nghiệp em chọn là nghề gì? Em hiểu biết gì về nghề đó? + Theo em, mình có thích hợp cho nghề nghiệp đó không? Vì sao? Trang 8
+ Em sẽ làm gì để thực hiện ước mơ của mình ở tương lai? Giáo viên thiết kế các nội dung trên trong phiếu trả lời và yêu cầu các em về nhà hoàn thành, tránh trường hợp các bạn trong lớp tham khảo ý kiến các bạn khác để trả lời. Giáo viên cần yêu cầu học sinh ghi đúng sự thật về bản thân mình. Bước 2: Tạo nhóm học tập và vui chơi, sinh hoạt. Từ kết quả của phiếu khảo sát, giáo viên phần nào biết được sở thích, năng lực của các em, từ đó bước đầu mình dễ dàng trong công tác quản lý và bố trí nhiệm vụ cho từng thành viên. Sau đó, giáo viên chọn những hạt nhân nồng cốt để giúp nhau trong học tập và rèn luyện. Giáo viên tiến hành ghép các nhóm: học tập ( theo kết quả của năm học trước ) ; thể thao ( theo sở thích môn thể thao ); lao động ( theo đơn vị tổ ); nhóm rèn luyện thói quen sinh hoạt (theo phòng ở). Một thành viên lớp sẽ tham gia ở nhiều đơn vị nhóm khác nhau từ đó giúp các em đoàn kết và tự tin hơn trong cuộc sống. Bước 3: xây dựng mục tiêu phấn đấu. - Mục tiêu của tập thể: giáo viên cần nêu mục tiêu rõ ràng và có sự thống nhất cả tập thể. Xây dựng mục tiêu phải trên tình hình thực tế và mang tính khả thi. + Về nề nếp: tập thể vững mạnh trong thi đua. Giáo viên cần giải thích cho các em hiểu được bản chất của việc phấn đấu xây dựng tập thể vững mạnh. Tập thể phấn đấu không phải mục đính chính là vì danh hiệu khen thưởng mà mục đích là hình thành thói quen, nhân cách tốt cho cá nhân. Các em hiểu được bản chất của vấn đề thì sẽ tự giác thực hiện theo quy định chung. + Về học tập cả lớp thống nhất số lượng học sinh giỏi, học sinh khá, học sinh trung bình, không có học sinh yếu, kém. - Mục tiêu của cá nhân: dựa vào năng lực, đặc điểm từng cá nhân để đưa ra mục tiêu phấn đấu phù hợp. Phần này các em tự đăng ký nhưng giáo viên kiểm tra và có sự điều chỉnh sao cho hợp lí. + Về học tập: điểm trung bình môn của tất cả các môn, điểm trung bình môn của những môn yêu thích ( có liên quan đến chọn nghề ). + Về rèn luyện: không vi phạm nội quy trường, nội quy kí túc xá. + Định hướng nghề nghiệp: thông qua tìm hiểu, giáo viên cần định hướng cụ thể cho từng học sinh cần phấn đấu điều gì để chuẩn bị cho nghề nghiệp tương lai. Công tác định hướng này không thể nào thực hiện chính xác ngay từ đầu mà có thể trong quá trình hoạt động học tập và rèn luyện của các em, người thầy khéo léo động viên và tư vấn cho các em một hướng đi phù hợp với bản thân. Nếu công tác định hướng tốt thì đây là nguồn động lực vô cùng mạnh mẽ giúp các em vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong học tập cũng như trong cuộc sống. Mỗi một nội dung, giáo viên cần phát cho học sinh tờ cam kết thực hiện mục tiêu của tập Trang 9
thể và cá nhân mình để lưu giữ. Trong quá trình thực hiện các mục tiêu trên, giáo giáo thường xuyên động viên, giúp đỡ các em khi gặp khó khăn, đồng thời chỉ cho các em cách giải quyết, xử lí một cách tốt nhất. 3.3.3. Xây dựng lối sống lành mạnh, tích cực. a. Mục đích : Hiện nay, nhiều tác động tiêu cực ngoài xã hội chi phối rất nhiều đến thời gian học tập và vui chơi của các em. Nhất là thời đại của công nghệ 4.0 đã khiến các em không làm chủ được bản thân mà trở thành con nghiện của những trò chơi vô bổ hay có lối sống lệch lạc, suy nghĩ tiêu cực. Chính vì thế xây dựng lối sống lành mạnh để nhằm hạn chế những tác động xấu của xã hội đến môi trường học tập của các em. Đồng thời, nó góp phần hình thành những thói quen tốt, một nếp sống văn minh. Sống như thế các em mới quý trọng giá trị của bản thân và có động lực hoàn thiện mình trước tập thể, trước cộng đồng xã hội. b. Tiến hành. Học sinh của trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT An Giang phải sống xa gia đình và người thân. Trong môi trường tập thể mới, các em gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt. Vì thế, thầy cô chủ nhiệm được xem như là người cha, người mẹ thứ hai của các em lúc này, nhất là những học sinh đầu cấp, lần đầu bước vào cuộc sống tự lập. Do đó, trong công tác chủ nhiệm, tôi chú trọng giáo dục, hướng dẫn cho các em những thói quen sinh hoạt và kỹ năng sống tập thể. Bản thân tôi thực hiện công tác giáo dục này ngay từ tuần đầu nhận lớp qua các tiết sinh hoạt chủ nhiệm, hay lồng ghép vào các giờ dạy. Những vấn đề nào chung giáo viên có thể nói trước lớp còn những vấn đề nào tế nhị, nhạy cảm về giới tính thì nên chia nhóm nam nữ để dễ dàng hướng dẫn các em. Một số nội dung giáo viên cần xây dựng và giáo dục cho học sinh: - Tập thể thao vào các buổi chiều sau giờ học dưới hình thức tạo thành từng nhóm chơi theo sở thích các môn thể thao của các em (bóng đá, bóng chuyền, cầu lông..), hay tham gia học võ, học bơi do trường tổ chức. - Thói quen sinh hoạt cá nhân của các em từ ăn uống đến sinh hoạt nội trú tôi đều hướng dẫn cận kẽ một lần để các em tập quen dần như : Các bạn cùng phòng phải nhắc và gọi nhau xuống đúng giờ tập thể dục sáng, giờ lao động tập trung, giờ lên lớp... Để tạo thói quen, tôi thường nhắc các em ghi nhớ vào điện thoại các giờ thầy cô quy định. Phòng ở phải sạch sẽ, gọn gàng, ngăn nắp. Ăn uống đúng giờ và chọn những thức ăn tốt cho sức khỏe. Đặc biệt là mỗi em chuẩn bị cho mình một túi sơ mi nhỏ để giữ thẻ BHYT, giấy CMND, một vài viên thuốc hạ sốt, nhức đầu, không tiêu... - Thói quen học tập : mỗi buổi tối, phó học tập có nhiệm vụ ghi các nội dung cần chuẩn bị cho ngày học mới lên bảng để nhắc các bạn. Mười lăm phút đầu giờ tổ trưởng kiểm tra bài soạn, bài tập về nhà. Trước mỗi kỳ thi học kỳ khoảng hai tuần, giáo viên chủ nhiệm cần lập kế hoạch ôn tập chung cho cả lớp. Dựa vào thời khóa biểu lớp, giáo viên Trang 10
xác định thời gian nào học môn gì cho các em. Còn cán sự bộ môn có nhiệm vụ soạn đề cương và giúp đỡ một vài bạn học yếu. - Giáo dục tình yêu, giới tính: qua các kênh thông tin, giáo viên cần biết bao nhiêu bạn đang yêu và bao nhiêu bạn chưa yêu, công tác này phải thật khéo léo tránh hiểu nhầm chúng ta xâm phạm đến quyền tự do cá nhân của các em. Bởi nắm được tình hình chung, giáo viên mới dễ dàng giáo dục và uốn nắn các em. Quan điểm giáo dục của chúng ta là không cấm nhưng chỉ cho các em những gì nên và không nên. Khi thực hiện công tác này, tôi chia các em làm hai nhóm nam và nữ để nói chuyện. Đối với nữ tôi giáo dục cho các em về: những dấu hiệu chu kỳ nguyệt san, chuẩn bị những vật dụng cần thiết vào những ngày ấy; những biểu hiện nào của tình yêu không nên làm, những tình huống cần tránh khi yêu... Riêng các bạn nam giáo dục về: chăm sóc sức khỏe ở tuổi mới lớn; xây dựng tình yêu trên tình cảm chân thành, trong sáng và đặc biệt không yêu theo phong trào; những điều không nên làm khi yêu nhau ở lứa tuổi học trò...Công tác này giáo viên cần khéo léo, chúng ta không ngăn cấm nhưng chúng ta cũng chẳng cổ vũ mà phải cho các em hiểu rằng tình yêu ở lứa tuổi này không phải là tất cả. Các em muốn xây dựng hạnh phúc đó lâu dài thì phải có tương lai nghề nghiệp ổn định. Khi hiểu được bản chất của tình yêu tuổi học trò, biến nó thành động lực lớn giúp các em phấn đấu trong học tập và rèn luyện. - Tập thể cùng chăm sóc công trình thanh niên : giáo viên chia công trình thanh niên ra làm ba phần bằng nhau và giao cho mỗi tổ một phần rồi phát động thi đua giữa các tổ. Mỗi tổ tự do cải tạo phần đất được giao thành những mô hình mang ý nghĩa thông điệp. Trong tuần, giáo viên chọn một buổi cố định để cả lớp cùng chăm sóc công trình của tổ mình. Cuối mỗi học kỳ thì tổ chức chấm chọn và trao giải cho các tổ. - Giáo dục kỹ năng ứng xử trong sinh hoạt tập thể : Giáo viên đưa ra những vấn đề, những tình huống thực tế từ sinh hoạt tập thể để các em thảo luận cách ứng xử, giải quyết hợp tình hợp lí, ví dụ như: có một bạn cùng phòng đang bị ốm không dùng quạt, em đang nóng nực thì em làm sao? Hay trong giờ nghỉ trưa, tất cả mọi người im lặng nhưng có một bạn bật lớn loa điện thoại xem phim, em ứng xử sao? Hoặc cho các em xem một đoạn video từ các chương trình dạy kỹ năng... Từ những hoạt động thực tế này giúp các em hiểu nhau hơn, tình cảm được vun đắp nhiều hơn và ý thức hoàn thiện bản thân của các em sẽ tốt hơn. - Giáo dục tình cảm gia đình và cách ứng xử với ông bà, cha mẹ : Để giáo dục điều này, bản thân tôi thường lồng ghép vào các bài giảng hay trong những tiết sinh hoạt chủ nhiệm. Giáo viên cần giải thích cho học sinh hiểu và thấy được sự hi sinh thầm lặng của cha mẹ đối với con cái. Từ đó, giáo viên hướng dẫn các em biểu hiện tình cảm của mình đối với họ bằng những việc làm cụ thể như : mỗi tuần về quê thấy cha làm về có thể rót sẵn cho cha ly nước hay giúp mẹ quét nhà, giặt đồ; cha mẹ rầy oan thì không nên lớn tiếng cải lại mà đợi khi cha mẹ bớt giận các em hãy giải thích;... Những hành động rất nhỏ Trang 11
nhưng nó giúp các em hiểu được giá trị, sức mạnh của gia đình. Gia đình trở thành chổ dựa, nguồn động lực to lớn giúp các em nỗ lực, phấn đấu trong học tập và rèn luyện. 3.3.4. Công tác phối hợp với phụ huynh và các bộ phận khác. a. Mục đích: Cha mẹ là người chăm sóc, nuôi dưỡng các em từ nhỏ. Chính vì thế, tình cảm gia đình có sức mạnh to lớn giúp các em phấn đấu vượt qua những khó khăn trong học tập. Giáo viên chủ nhiệm làm tốt mối quan hệ này sẽ góp phần rất lớn trong việc xây dựng động cơ học tập cũng như giáo dục, uốn nắn đối với những học sinh chưa ngoan. b. Tiến hành. Để làm tốt công tác này, bản thân tôi có một số giải pháp sau: Thứ 1: Đối với phụ huynh học sinh. -Vận động phụ huynh tham gia đầy đủ các cuộc họp lớp theo định kì : việc vận động phải khéo léo thông tin đến phụ huynh tầm quan trọng của buổi họp (qua thư mời và nhắn tin hoặc điện) để hạn chế mức thấp nhất trường hợp vắng. Một thực tế cho thấy một số phụ huynh còn né tránh các cuộc họp vì tâm lí sợ con mình vi phạm nội quy, ngại đường xa nên thường qua loa vài câu trong điện thoại với giáo viên chủ nhiệm. Vì thế, trong phiên họp đầu năm, giáo viên cần vận động phụ huynh tham gia đầy đủ. Trong buổi họp mặt đầu tiên này, giáo viên cần nói rõ quan điểm, mục đích của mình khi yêu cầu phụ huynh đến dự họp tránh trường hợp hiểu nhầm mình gây khó dễ đối với gia đình. - Tổ chức một buổi họp vừa nghiêm túc vừa thân tình : chúng ta đừng xem nhẹ khâu tổ chức mà phải tiến hành một cách chu đáo, bài bản. Giáo viên hoàn chỉnh từ khâu sắp xếp phòng họp, tiếp đón khách đến việc tuyên bố lý do, phổ biến nội dung buổi họp...có như thế phụ huynh mới thật sự yên tâm và cảm thấy vinh dự khi tham gia buổi họp. Bên cạnh đó, giáo viên có thể cùng phụ huynh trao đổi những giải pháp giáo dục học sinh, cần đến việc lấy ý kiến thống nhất của tập thể về quy ước thi đua xếp loại hạnh kiểm học sinh mà lớp xây dựng. Giáo viên chủ nhiệm cũng trình bày những khó khăn, những trăn trở của mình trước việc quản lý nề nếp, sinh hoạt của các em để có sự cảm thông, chia sẻ, chung tay cùng phụ huynh giáo dục các em. Điều này nó sẽ tạo mối liên hệ gắn kết giữa giáo viên và phụ huynh trong việc quản lý, giáo dục nhân cách học sinh. - Thường xuyên thông tin tình hình học tập, rèn luyện của học sinh đến phụ huynh: việc thông tin này giáo viên có thể sử dụng phần mềm SMAS thông báo hàng tuần hoặc trực tiếp thông báo đối với những trường hợp đặc biệt. Giáo viên lưu ý việc lấy số điện thoại phụ huynh cần có sự xác nhận chính xác từ cha mẹ trong phiên họp đầu tiên. Ngoài ra, giáo viên thăm dò và chọn một số điện thoại nào liên lạc hiệu quả nhất. Bởi vì thông thường các em sẽ cung cấp cho giáo viên số của một người thân mà thương yêu, bao che những vi phạm của các em. Nên tôi thường liên lạc với phụ huynh nào có thể bảo ban, giáo dục các em, tránh trường hợp thông tin không mang lại hiệu quả. Trang 12
- Đồng tình và thống nhất quan điểm trong việc uốn nắn, giáo dục học sinh: giáo viên cần nêu ra cụ thể các vấn đề cần ý kiến thống nhất với phụ huynh như: quy chế thi đua của lớp; cuối tuần cho các em về quê thăm gia đình (trừ trường hợp đặc biệt); trang bị cho các em điện thoại, tư trang, tiền bạc vừa đủ tiêu xài... Mỗi nội dung trình bày, thảo luận giáo viên cần yêu cầu phụ huynh giơ tay biểu quyết và ghi nhận vào văn bản họp. Ngoài ra, để được sự đồng tình và nhất trí cao của các phụ huynh, giáo viên cần giải thích những mặt lợi ích và tác hại của từng vấn đề với không khí cởi mở, cảm thông và chung tay cùng giáo dục các em. Riêng đối với những trường hợp đặc biệt, cần kĩ luật để răn đe, giáo dục chung cho cả tập thể, giáo viên cần có sự trao đổi riêng với phụ huynh. Làm như thế sẽ có sự thống nhất quan điểm trong giáo dục các em tránh tình trạng hiểu lầm, mất tình cảm gắn kết giữa giáo viên và phụ huynh học sinh. - Để dễ dàng biết được tính cách của các em cũng như nguyện vọng từ phụ huynh, trong phiên họp đầu năm, giáo viên nên phát cho phụ huynh một phiếu khảo sát với những nội dung sau: Phụ huynh em (cha/mẹ/ người giám hộ): Số điện thoại: Nghề nghiệp hiện tại: Tính cách của con anh /chị như thế nào? Những điều gì anh/ chị cảm thấy hài lòng nhất về con mình? Những điều gì anh/ chị mong muốn hoàn thiện cho con trong thời gian tới? Sau thời gian rèn luyện để đánh giá sự tiến bộ của các em, thầy cô có thể hỏi trực tiếp phụ huynh qua các phiên họp định kỳ. Đối với những học sinh nào tiến bộ thì khen ngợi cổ vũ còn học sinh nào chưa tiến bộ thì tìm hiểu nguyên nhân để động viên, giúp đỡ. Tóm lại, chúng ta làm tốt công tác phối hợp này nó sẽ góp phần rất lớn trong việc uôn nắn, giáo dục học sinh, đặc biệt là những học sinh chưa ngoan. Có thể nói, bản lĩnh và uy tín của người thầy đối với phụ huynh học sinh sẽ được khẳng định qua công tác xây dựng mối quan hệ với cha mẹ học sinh. Thứ 2 : Đối với các bộ phận khác trong nhà trường. Để làm tốt công tác phối hợp này, bản thân tôi tranh thủ những lúc gặp gỡ đồng nghiệp ở trường để hỏi thăm tình hình lớp. Nhưng thú thật việc làm này cũng chẳng mấy khả quan vì việc gặp gỡ không nhiều nên tôi tận dụng triệt để vào công cụ mạng xã hội (Facbook và Zalo) thành lập các nhóm như: nhóm giáo viên bộ môn lớp 10A3, nhóm chủ nhiệm. Thông qua các nhóm này, tôi linh động và dễ dàng hơn trong việc nắm các thông tin từ các bộ phận khác. Bởi có việc gì chung các thầy cô trong nhóm thường trao đổi với nhau mọi người cùng góp ý kiến hoặc thông tin cho nhau tình hình học tập rèn luyện của Trang 13
các lớp. Qua đó, giáo viên chủ nhiệm kịp thời biết được thông tin học sinh lớp mình qua các giáo viên bộ môn và giáo viên chủ nhiệm của lớp khác. Như vậy, giáo viên sẽ quản lý tốt hơn về nề nếp cũng như kịp thời giúp đỡ các em khi gặp khó khăn trong học tập và rèn luyện đạo đức. IV. Hiệu quả đạt được. Những giải pháp này bản thân đã thực nghiệm trên ba lớp 10A2 năm học 2016 – 2017, lớp 10A3 năm học 2017 – 2018, lớp 10A3 năm học 2018 – 2019. Qua quá trình thực hiện, giải pháp bước đầu đã mang lại hiệu quả đáng phấn khởi: a. Những kết quả trong rèn luyện đạo đức và phong trào thi đua. Thứ nhất, lớp có sự chuyển biến về tinh thần và ý thức: nề nếp lớp học ngày một tốt hơn, có ý thức kỷ luật hơn. Tập thể biết yêu thương, biết quan tâm, giúp đỡ nhau trong học tập và trong rèn luyện. Mỗi thành viên lớp nêu cao vai trò trách nhiệm của mình với tập thể. Các em cảm thấy thân thiện và tự tin hơn trong mọi hoạt động, giao tiếp trôi chảy, lưu loát, không còn sự rụt rè, nhút nhát. Lớp học thi đua đạt nhiều điểm tốt. Đội ngũ cán sự lớp mạnh dạn, thành thạo trong việc quản lý và có khả năng giải quyết những tình huống một cách hợp lí hơn. Thứ hai, hiện tượng học sinh vi phạm các quy định, nề nếp của lớp của trường của kí túc xá giảm hẳn. Không có hiện tượng các em thường xuyên trốn thể dục sáng. Không có học sinh thường xuyên đi trễ, nghỉ học. Không có học sinh uống rượu, hút thuốc, ra ngoài không đúng quy định. Không có hiện tượng mất đồ, tiền bạc trong lớp, trong phòng ở... Tất cả tập thể nghiêm túc thực hiện, thỉnh thoảng vẫn có vài trường hợp vi phạm nhưng được nhắc nhở, sửa đổi kịp thời. Thứ ba, tập thể tích cực tham gia các phong trào của lớp của trường phát động và được ghi nhận bằng những thành tích đáng khích lệ: Năm 2016 -2017 Năm 2017 -2018 Năm 2018 -2019 Tên phong trào ( 10A2) (10A3) (10A3) - Nhất ba tuần liên - Nhất ba tuần liên - Nhất ba tuần liên tục tục. tục. Thi đua hàng tuần - Nhất cả năm - Nhất học kì I - Nhất học kì I - Nhất cả năm. Công trình thanh - Hạng ba - Hạng ba - Hạng ba niên Thư viện góc lớp Giải nhất Giải nhất ( chưa có kết quả) Các phong trào do - Giải khuyến khích - Giải nhì nuôi heo - Hạng nhất nuôi Đoàn trường phát hội thi diễn tiểu đất heo đất. Trang 14
động phẩm. - Giải khuyến khích - Ba giải cá nhân - Giải nhì cá nhân ngày hội chúng mình. và một tập thể về tháng học tốt. - Giải ba cá nhân tháng học tốt. - Giải khuyến khích tháng học tốt. - Giải nhất bóng sáng tác thơ văn. - Giải khuyến khích chuyền nữ - Giải nhì cuộc thi ngày hội tuổi chúng - Giải nhì bóng tiếng Khmer cấp mình. chuyền nam trường. - Giải ba kéo co chào - Giải nhất bóng đá mừng 26/3. nam. - Giải ba hội thi văn nghệ cấp trường. - Ngoài ra, các em còn đạt được những thành tích cá nhân về thể thao, vui chơi, các hoạt động khác do trường phát động như : Hội thi Rung chuông vàng về An toàn giao thông cấp Thành phố, thi đẩy gậy cấp Tỉnh, thi ca múa nhạc cấp cụm,... b. Kết quả trong học tập. - Lớp 10A2 năm học 2016 – 2017. Học kì G K TB Y I ( 29 HS ) 3 21 5 0 II (29 HS ) 7 19 3 0 - Lớp 10A3 năm học 2017 – 2018. Học kì G K TB Y I ( 32 HS ) 0 24 8 0 II (32 HS ) 2 28 2 0 Như vậy, qua những năm áp dụng các giải pháp trên tại trường, bản thân đã thấy được phần nào hiệu quả của sáng kiến. Mặc dù, các lớp 10A2, 10A3, là những lớp có học sinh có năng lực học khá, trung bình nhưng qua số liệu thống kê, ta thấy được số lượng học sinh khá, giỏi tăng lên và số học sinh trung bình giảm xuống đáng kể. Có những em ở học kì I từng bị kỉ luật do có tham gia đánh nhau với bạn cùng trường thì sang học kì II có sự tiến bộ rõ rệt từ học lực đến ý thức chấp hành nội quy nhà trường như em Hà Minh Hiếu (10A2), em Chau Kunh (10A3). Có thể nói, đây là nguồn động lực rất lớn cho người làm công tác chủ nhiệm lớp và sẽ tiếp tục áp dụng trong thời gian tới. Nhìn chung, các giải pháp xây dựng động cơ học tập và rèn luyện cho học sinh qua Trang 15
công tác chủ nhiệm đòi hỏi chúng ta phải có sự quyết tâm và kiên trì trong thời gian dài. Thật sự khó khăn, vất vả trong khâu tổ chức và hướng dẫn các em trong thời gian đầu. Bởi mỗi học sinh mỗi tính cách, sở thích, thói quen sinh hoạt khác nhau mà bắt các em thay đổi và tự giác thực hiện thì thật khó khăn. Do đó, người thầy phải thường xuyên nhắc nhỡ, phải thật tinh tế, khéo léo trong việc giải quyết những tình huống thực tế của lớp để có kết quả như mong muốn. Một vấn đề then chốt là giáo viên chủ nhiệm phải gương mẫu thực hiện nguyên tắc “nói đi đôi với làm”, những gì đề ra có tính nguyên tắc tập thể thì nhất định phải thống nhất tập thể và làm theo kế hoạch đề ra. V- Mức độ áp dụng của sáng kiến. Từ những kết quả đạt được, trong thời gian tới, tôi tiếp tục áp dụng tại lớp mình chủ nhiệm và phổ biến trong tổ chuyên môn để đồng nghiệp tham khảo và áp dụng. Tôi hy vọng rằng kinh nghiệm của mình có thể góp một phần nhỏ bé vào việc giữ gìn nề nếp nội quy của trường, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục, rèn luyện nhân cách cho học sinh tại đơn vị trong thời gian tới. Ngoài đối tượng áp dụng là học sinh lớp 10, kinh nghiệm này cũng có thể áp dụng cho nhiều khối lớp khác của trường và các trường nội trú. Để vận dụng các giải pháp một cách hiệu quả, chúng ta cần lưu ý một số vấn đề sau: Về phía giáo viên Thứ nhất, cần nắm rõ tình hình, đặc điểm tính cách và trình độ nhận thức của học sinh lớp chủ nhiệm để có biện giáo dục phù hợp với từng đối tượng. Thứ hai, giáo viên cần tạo được uy tín trước tập thể lớp, gương mẫu trong mọi hoạt động. Khi đánh giá, nhận xét, người thầy phải công bằng, khách quan, trung thực. Trong công tác giáo dục học sinh, chúng ta phải có thái độ gần gũi, thân thiện đối với học sinh, làm cho các em thấy rằng giáo viên chủ nhiệm là chỗ dựa tinh thần để vượt qua khó khăn trong học tập và sinh hoạt. Thứ ba, giáo viên phải có sự hướng dẫn, tập huấn cụ thể cho ban cán sự lớp những nhiệm vụ cần thiết trong quá trình điều hành tập thể tự quản nhằm trang bị cho các em phong cách làm việc khoa học, nghiêm túc xứng đáng với sự tin cậy của tập thể. Thứ tư, giáo viên phải có sự phối hợp chặt chẽ, đảm bảo mối liên hệ hai chiều với các đoàn thể, giáo viên bộ môn trong nhà trường và phụ huynh học sinh nhằm kịp thời uốn nắn những hành vi sai phạm của học sinh. Thứ năm, giáo viên cần lên kết hoạch công việc cụ thể từng giai đoạn và chuẩn bị các biểu mẫu văn bản (phiếu sơ yếu lý lịch, bảng xếp loại thi đua hằng tháng, phiếu khảo sát...) để dễ dàng tiến hành các hoạt động rèn luyện cho các em.  Về phía học sinh: - Phải ý thức được tầm quan trọng của việc tự rèn luyện kĩ năng tự quản trong mọi hoạt động. Nghiêm túc thực hiện các nguyên tắc do tập thể đề ra. - Phải có tinh thần hợp tác, đoàn kết, ý thức trách nhiệm của từng cá nhân trong tập Trang 16
thể có như thế mới đạt kết quả cao trong việc tham gia các hoạt động học tập, phong trào của nhà trường. - Ban cán sự lớp phải thật sự là một đầu tàu gương mẫu, từng cá nhân phải có năng lực và bản lĩnh lãnh đạo, thực sự là người có uy tín để truyền lửa cho các thành viên trong tập thể. VI- Kết luận. Tóm lại, động cơ học tập không có sẵn, cũng không thể áp đặt mà nó được hình thành dần dần trong quá trình người học đi sâu chiếm lĩnh đối tượng học tập. Từ nhu cầu với các đối tượng học tập, từ những yếu tố bên ngoài mà hình thành nên động cơ thúc đẩy hoạt động học tập của người học. Đối với giáo viên có thể tạo động cơ học tập cho người học thông qua nội dung bài giảng, sử dụng phương pháp, hình thức tổ chức dạy học… nhằm kích thích tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh để việc hình thành trong ý thức của các em có tính chất lâu dài, bền vững. Động cơ học tập của học sinh là một yếu tố động, khi được hình thành nó tiếp tục vận động và biến đổi theo nhiều chiều hướng nhưng người thầy cố gắng hướng dẫn cho các em phát triển theo chiều hướng tích cực. Động cơ học tập của học sinh được coi là phát triển khi các nhân tố tạo nên động cơ được gia tăng mức độ và khả năng đạt được mục đích học tập đã đề ra thí dụ như năng lực học tập ngày càng nâng cao, ý chí học tập ngày càng bền chặt…Động cơ học tập có vai trò quyết định đối với chất lượng, hiệu quả học tập của học sinh. Hơn thế nữa, động cơ học tập còn có những ảnh hưởng, chi phối mạnh mẽ đến việc hình thành phẩm chất năng lực và nhân cách học sinh trong quá trình học tập. Vì thế, nhà trường, gia đình, xã hội và nhất là thầy, cô giáo trong giảng dạy, giáo dục cần có những tác động tích cực, trách nhiệm để giúp học sinh tự hình thành và phát triển động cơ học tập phù hợp, đúng đắn theo phương châm “Dạy học là quan trọng, nhưng dạy cho học sinh cách học còn quan trọng hơn. Dạy cách học là quan trọng nhưng dạy cho học sinh cách hình thành và phát triển động cơ học tập còn quan trọng hơn.” Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân rút ra được trong quá trình công tác tại trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT An Giang. Tôi mong được sự đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp để sáng kiến có thể hoàn chỉnh hơn và áp dụng rộng rãi trong đơn vị mình. Tôi cam đoan những nội dung báo cáo trên là đúng sự thật. Xác nhận của đơn vị áp dụng sáng kiến Người viết sáng kiến Trang 17