Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Hướng dẫn học sinh cách nhận dạng từ không có rô và có rô ở sau từ trong tiếng Khmer (Quyển 5)

Chia sẻ: Caphesua | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến nêu những kinh nghiệm dạy học tiếng Khmer nhiều năm tại trường và trải nghiệm qua các lớp người lớn như Bộ đội Biên phòng, Công an tỉnh An Giang, Công an Đồng Tháp, Hải quan tỉnh An Giang. Từ đó, giúp học sinh, học viên biết cách nhận dạng từ không có “rô” và có “rô” ở sau từ trong tiếng Khmer Quyển 5 một cách dễ dàng. Đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Khmer trong và ngoài nhà trường, vừa bổ sung nguồn tư liệu tham khảo quí không những cho học sinh, học viên mà còn dành cho đồng nghiệp trong quá trình giảng dạy tiếng Khmer.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Hướng dẫn học sinh cách nhận dạng từ không có rô và có rô ở sau từ trong tiếng Khmer (Quyển 5)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO AN GIANG TRƯỜNG PT DÂN TỘC NỘI TRÚ THPT AN GIANG ------ SÁNG KIẾN: HƯỚNG DẪN HỌC SINH CÁCH NHẬN DẠNG TỪ KHÔNG CÓ “RÔ” VÀ CÓ “RÔ” Ở SAU TỪ TRONG TIẾNG KHMER (QUYỂN 5) Người thực hiện: Chau Mên Tháng 02 năm2020 1
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc PHIẾU ĐĂNG KÝ SÁNG KIẾN 1. Họ và tên người đăng ký: Chau Mên 2. Chức vụ: Giáo viên 3. Đơn vị công tác: Trường PT Dân tộc nội trú THPT An Giang 4. Nhiệm vụ được giao trong đơn vị: Dạy tiếng Khmer Khối 10; lớp 11a1,2,3,4 và các lớp tiếng Khmer dành cho cán bộ, chiến sĩ công tác ở vùng tiếp giáp biên giới Vương Quốc Campuchia. 5. Tên đề tài sáng kiến: Hướng dẫn học sinh cách nhận dạng từ không có “rô” và có “rô” ở sau từ trong tiếng Khmer (Quyển 5). 6. Lĩnh vực đề tài sáng kiến: Ngữ văn Khmer. 7. Tóm tắt nội dung sáng kiến: Sáng kiến nêu những kinh nghiệm dạy học tiếng Khmer nhiều năm tại trường và trải nghiệm qua các lớp người lớn như Bộ đội Biên phòng, Công an tỉnh An Giang, Công an Đồng Tháp, Hải quan tỉnh An Giang. Từ đó, giúp học sinh, học viên biết cách nhận dạng từ không có “rô” và có “rô” ở sau từ trong tiếng Khmer Quyển 5 một cách dễ dàng. Đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Khmer trong và ngoài nhà trường, vừa bổ sung nguồn tư liệu tham khảo quí không những cho học sinh, học viên mà còn dành cho đồng nghiệp trong quá trình giảng dạy tiếng Khmer. 8. Thời gian, địa điểm, công việc áp dụng sáng kiến: Thực hiện năm học 2019-2020 7. Đơn vị áp dụng sáng kiến: Tại Trường PT Dân tộc nội trú THPT An Giang 8. Kết quả đạt được: Đa số học sinh, học viên tiếp thu tốt những kiến thức đưa ra. Sáng kiến được áp dụng tại trường và các lớp dành cho cán bộ đang công tác ở vùng tiếp giáp biên giới Vương Quốc Campuchia, phát triển trong từng năm học. Châu Đốc, ngày 07 tháng 02 năm 2020 Tác giả Chau Mên 2
SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO AG CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨAVIỆT NAM TRƯỜNG PT DTNT THPT AG Độc lập- Tự do- Hạnh phúc Châu Đốc, ngày 07 tháng 02 năm 2020 BÁO CÁO Kết quả thực hiện sáng kiến, cải tiến, giải pháp kỹ thuật, quản lý, tác nghiệp, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật hoặc nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng I- Sơ lược lý lịch tác giả: - Họ và tên: CHAU MÊN Nam - Ngày tháng năm sinh: 02/10/1978 - Nơi thường trú: Khóm VI, thị trấn Tri Tôn, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. - Đơn vị công tác: Trường PT Dân tộc nội trú THPT An Giang. - Chức vụ hiện nay: Giáo viên giảng dạy tiếng Khmer - Lĩnh vực công tác: Dạy học. II. Tên sáng kiến: HƯỚNG DẪN HỌC SINH CÁCH NHẬN DẠNG TỪ KHÔNG CÓ “RÔ” VÀ CÓ “RÔ” Ở SAU TỪ TRONG TIẾNG KHMER (QUYỂN 5) III. Lĩnh vực: Giáo dục dân tộc IV- Mục đích yêu cầu của sáng kiến: 1. Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng sáng kiến 1.1. Thuận lợi: - Được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của Sở Giáo dục và đào tạo An Giang và cấp lãnh đạo trong công tác giáo dục dân tộc nhất là giảng dạy tiếng Khmer tại trường. - Được sự hỗ trợ của các thành viên trong Tổ chuyên môn, giáo viên giảng dạy tiếng Khmer ở hai huyện Tri Tôn, Tịnh Biên và HĐBM cấp tỉnh, thông qua các tiết dự giờ, thao giảng, báo cáo chuyên đề bộ môn. 1.2. Khó khăn: 1.2.1. Khách quan: 3
Thời lượng tiết học môn ngữ văn Khmer là 2tiết/tuần đối với bậc THPT, cho nên phần lớn dùng vào việc giảng dạy bài mới và củng cố các bài tập trong sách giáo khoa, riêng bài tập giáo khoa mở rộng và các phần nhận dạng về cách nhận dạng từ không có “rô” và có “rô” ở sau từ trong tiếng Khmer Quyển 5 chỉ lướt qua hay chỉ được đề cập ở mức độ thấp. 1.2.2. Chủ quan: - Đa số học sinh chưa có phương pháp học tập bộ môn Khmer thật sự hợp lý, các em chưa nắm vững lý thuyết cơ bản, đa số là học vẹt hay học mau quên, học để đối phó. - Đa số học sinh chưa biết liên hệ kiến thức liên môn vào quá trình học tập, nhất là kiến thức về tiếng Việt. 2. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến Theo xu hướng giáo dục hiện nay và tương lai thì việc đổi mới phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá luôn luôn được Nhà nước và xã hội quan tâm. Trong đó, phương pháp dạy học phải phù hợp với đối tượng và năng lực học sinh, phải lấy học sinh làm trung tâm thì thầy cô chỉ đóng vai trò giúp đỡ, hướng dẫn học sinh khi các em gặp khó khăn trong quá trình tìm hiểu kiến thức mới. Tôi tham gia giảng dạy tiếng Khmer ở hai khối 10 và 11 (Sách tiếng Khmer từ Quyển 5, 6) trong nhiều năm qua cho thấy, việc học cách nhận dạng tiếng Khmer, nhất là phần kiến thức về “nhận dạng từ không có “rô” và có “rô” ở sau từ trong tiếng Khmer ” của các học sinh còn yếu như chưa nắm được qui tắc nhận dạng từ không có “rô” và có “rô”, lúng túng và gặp không ít khó khăn trong quá trình tiếp nhận kiến thức ở phần này. Sáng kiến tập trung vào quyển 5, các tài liệu khác liên quan đến phần kiến thức từ không có “rô” và có “rô” để học sinh và đồng nghiệp cùng tham khảo. Về khách quan, Sách giáo khoa cũng có một số vấn đề khó ở một số bài, tác giả sử dụng từ không có “rô” và có “rô” rất nhiều mà không giải thích từ ngữ, cách đọc, phát âm và cách nhận dạng từ có “rô” và không có “rô”. Với những thực trạng đã nêu ở trên, bản thân tôi đã chọn đề tài “Hướng dẫn học sinh cách nhận dạng từ không có “rô” và có “rô” ở sau từ trong tiếng Khmer (Quyển 5)”. Mục đích là giúp các em học sinh biết phương pháp tự học về cách nhận dạng từ không có “rô” và có “Rô”, đồng thời giúp các em nắm được bản chất của vấn đề “nhận dạng từ không có “rô” và có “rô” trong tiếng Khmer”, dễ đọc, dễ học, tự tin hơn và từ đó kích thích các em thích học môn ngữ văn Khmer. 4
Đây là những tiết dạy khó, do vậy cần phải nghiên cứu thật kỹ để tìm ra cái chung nhất trong cách nhận dạng. 3. Nội dung sáng kiến 3.1. Thời gian thực hiện: Sáng kiến đã có trải nghiệm nhiều năm, được sáng tạo phát triển trong năm học 2019-2020 và các năm tiếp theo. 3.2. Biện pháp tổ chức: - Giáo viên thu thập thông tin, sưu tầm tài liệu, lập đề cương về đề tài “Hướng dẫn học sinh cách nhận dạng từ không có “rô” và có “rô” trong tiếng Khmer” nói chung, và trong Quyển 5 để đồng nghiệp, thành viên tổ chuyên môn góp ý xây dựng hòan chỉnh. Trên cơ sở bản thảo mới, bản thân hoàn thành đề tài. - Giáo viên tiến hành xây dựng các cấu trúc về cách nhận dạng từ không có “rô” và có “rô” để thuận tiện trong quá trình dạy học và gửi đồng nghiệp tham khảo. - Thông qua việc phân tích các ví dụ trong sách giáo khoa và tài liệu tham khảo, tôi yêu cầu các em xây dựng các mẫu cấu trúc về cách nhận dạng từ không có “rô” và có “rô” trong bài học. Sau đó, đưa thêm nhiều bài tập về xây dựng cấu trúc này để cho cá nhân học sinh (nhóm học sinh) tự xây dựng thêm nhiều dạng cấu trúc khác. Từ đó, các em không những vững vàng kiến thức mà còn nắm được rõ các quy luật từ không có “rô” và có “rô”. Nhóm học sinh nào thực hiện tốt sẽ được cộng 01 điểm khuyến khích vào điểm kiểm tra 15 phút. Qua quá trình tìm hiểu, nghiên cứu, tôi đã xây dựng được nhiều dạng cấu trúc về cách nhận dạng từ không có “rô” và có “rô” mà sách giáo khoa chưa đề cập đầy đủ. Sau đây là một số cách nhận dạng từ không có “rô” và có “rô” mà chúng tôi nghiên cứu và tìm hiểu được trong phạm vi ngôn ngữ thường sử dụng trong giao tiếp thông thường và sách giáo khoa quyển 5: 1- Phương pháp nhận dạng một số từ không (Rô) ở phía sau- វ ិធីចំណំពាក្យខ្លះ ដែលគ្មាន(រ) នៅពី នរោយ 1.1. – Trường hợp tiếng, âm tiết mở mà phụ âm gửi chân (rô) người ta không cần ghi (rô) ở phía sau. -ពាក្យ ឬ ពាង្គនបើក្ទំង្ឡាយណ ដែលនក្ើតន ើង្ពីពយញ្ជនៈ នផញើន ើង្ (ររ) នេមិនដែល ដាក្់ (រ) ពីនរោយនទៀតនទ។ 5
Ví dụ: របេល់(SGK Q5, trang 7 dòng 7 từ dưới lên) វតថុដែលបង្នផញើ ខ្ញំុបានរបេល់ ផទល់ដែនោយមិតតន ះន ើយ។ ឆ្លលក្់រា/chhlăk tra/Khắc dấu; សតវរោ/sat kra/con rầy; គ្មំរទ/com trô/ủng hộ Sau đây là một số ví dụ và hình ảnh minh họa: Ví dụ: ឆ្លលក្់រា/chhlăk tra/nghĩa là Khắc dấu Ví dụ: សតវរោ/sat kra/nghĩa là con rầy 1.2. – Trường hợp những từ mà có âm tiết (kro) đứng phía trước người ta không cần thêm (rô) nữa.-ពាក្យ ទំង្ ឡាយណ ដែលមាន ពាង្គ (រក្) នៅខាង្នែើមនេមិនដែលដាក្់ (រ) ដថមនទៀតនទ។ Ví dụ: រក្ទីរក្ទ/kro ti kro tia /lừng chừng ; រក្ដសដភនក្/kro se phnek/(trong)cặp mắt ; រក្យានងោយ/kro da sngoi/ thức ăn, thực phẩm(từ dùng cho vua); រក្ន រក្ឡា/kro lê kro la/sọc(áo sọc) ផ្ការក្វ៉ ន់/phka kro van/hoàng lan; រក្ /kro lo/cái lọ ; រក្នពើ /kro pơ/ cá sấu Sau đây là một số ví dụ và hình ảnh minh họa: Ví dụ:ផ្ការក្វ៉ ន់/phka kro van/nghĩa là hoa Hoàng Lan 6
Ví dụ: រក្ /kro lo/ nghĩa là cái lọ Ví dụ: រក្នពើ/kro pơ/ nghĩa là cá sấu * Trừ 3 trường hợp cá biệt sau - នលើក្ដលង្ដតពាក្យ បី មា៉ ត់ ខាង្នរោមននះនចញ - រក្មរ/kro mo/cái mài (រក្មរក្ម រក្មរន ើ ) បានជា (រក្មរ) ននះមាន (រ) នរពាះខាលចរច ំ និង្ខ្យល់ (រក្ម) = រក្ំ ក្នុង្ពាក្យ នៅរក្ម/chau krom/ ឬ ចាប់រក្ម។-Thay vì từ (រក្មរ/kro mo/) này có (rô) vì sợ nhằm với từ (រក្ម/krom/) trong từ នៅរក្ម/chau krom/ thẩm phán. - រក្ញរ/kro nho/cú ( រក្ញរដែ តបក្មួយរក្ញរ) ពាក្យរក្ញរបានជាដាក្់ (រ) ដថម នែើមបីក្ុំ នោយរច ំយក្ (ញ) ជាតួរបក្ប។ - រក្ងរ/kro sa/cò nhạn (ក្ុក្រក្ងរ ) បានជាដាក្់ (រ) ពីមុខ្ពាក្យរក្ងរ ននះនែើមបីនោយ សមាមន័យដែលបញ្ច ា ក្់ថា សតវក្ុក្ជាសតវរក្ងរៈ (គ្មានងរៈ) នរពាះនេបនរង្ៀន រក្នចះ និយាយ ខ្ុសពីសតវនសក្ និង្ ងរ ិោដក្វ។ Sau đây là một số ví dụ và hình ảnh minh họa: Ví dụ: រក្ញរ/kro nho/nghĩa là Cú (cốc vào đầu) 7
Ví dụ: រក្ងរ/kro sa/ nghĩa là Cò nhạn Ví dụ: រក្ងរ/kro sa/ nghĩa là Cò nhạn 1.3. - Những từ mà có âm tiết (rô) đứng ở phía trước người ta không cần thêm (rô) nữa. - ពាក្យ ទំង្ឡាយណ ដែលមាន ពាង្គ (រ) នៅខាង្នែើមនេមិនដាក្់ (រ) ដថមនទៀតនទ។ Ví dụ: STT Từ Câu 1 រោ/rô ca/ bã đậu នែើមរោ/đơm rô ca/cây bã đậu 2 រងា/rô ngia/ lạnh ដខ្រងា/khe rô ngia/ tháng lạnh 3 រដញ៉/rô nhay/lu bù នក្ាង្រដញ៉/khmêng rô nhay/ trẻ con lu bù 4 រយា៉ /rô da/tua នក្ាង្ពាក្់រយា៉ /trẻ con mặt đồ tua xuống 5 រលា/rô lia/xả នែើ មបីនោយផទុយពី រមូ រ/đơm bây oi phtui pi rô mu/để cho nó trái với từ cuốn. 6 រនវ ើ/rô vơ/mơ រនវ ើរវយ/rô vơ rô via-y/ mơ màng 7 រញី/rô nhi /cù lần សតវរញី/sat rô nhi /con cù lần 8 រោំដភនក្/rô căm មោឺរោំដភនក្/chôm ngư rô căm phnek /bệnh đau mắt đỏ phnek /(đau) mắt đỏ 9 រង្ូ/rô ngu /mật សាររង្ូ/sko rô ngu /mật đường đường Sau đây là một số ví dụ và hình ảnh minh họa: Ví dụ: រោ/rô ca/ nghĩa là (Cây) Bã đậu 8
Ví dụ: រងា/rô ngia/nghĩa là Lạnh Ví dụ: រនវ ើរវយ/rô vơ rô via-y/ nghĩa là mơ màng Ví dụ: សតវរញី/sat rô nhi / nghĩa là con cù lần * Trừ 5 trường hợp cá biệt sau -នលើក្ដលង្ដតពាក្យ របាំ មា៉ ត់ ខាង្នរោម STT Từ Câu 1 របរ/rô bo/nghề របររក្សុី/rô bo rôk si/nghề làm ăn 2 រលរ/rô lô/bóng នសើមមាត់រលរ/sơm mot rô lô/cái miệng bóng lượng 3 រមូរ/rô mu/cuốn រក្ដាសននះរមូរ/kro đas nis rô mu/ giấy này bị cuộn 4 រន ៀរ/rô hia/ tàn tạ រក្រន ៀរ/kro rô hia/ nghèo tàn tạ 5 របារ/rô ba/ máy hiên របារផទះ/rô ba rô phtias/nhà mái hiên Sau đây là một số ví dụ và hình ảnh minh họa: 9
Ví dụ: របារផទះ/rô ba rô phtias/nghĩa là (Nhà) mái hiên Ví dụ: រមូរ/rô mu/nghĩa là Cuốn (ដម៉រតរមូរ/met rô mu/ Thước cuốn) *Xin lưu ý- សូមក្ំណត់ចំណំ - ពាក្យ(របរ) និង្ (រលរ) បានជាមាន (រ) ដថមពីមុខ្នទៀត នរពាះខាលចរច ំនិង្ខ្យល់ (រប) ក្នុង្ ពាក្យ(នរៀបរប) និ ង្ (រល) ក្នុង្ពាក្យ(នសាើរល)។ - (រមូរ) ជាពាក្យផទុយនឹង្ (រលា) នដាយរលាគ្មាន (រ) នៅខាង្មុខ្ែូនចនះ រមូររតូវដថម (រ) នែើមបី នោយខ្ុសពី រលា។ បាននសចក្តីថាផទុយគ្មន ទំង្រូប ទំង្ន័យ (រមូរ - រលា)។ - (រន ៀរ) (រក្ន ៀរ) សូមនឹក្ពាក្យភាសិតមួយឃ្លលនពាលថា (រក្ន ៀររេប) ។ ន តុែូនចនះ ន ើយបានជារន ៀរដថម (រ) មួយមក្នទៀតនែើមបីនោយបានន ៀររេបែូចបាយនរពាះដតោរ ដថមអង្ារ មួយក្ំប៉ុង្នលើស។ - របារ(របាររបង្) នេដាក្់ (រ) នៅពីមុខ្នែើមបីនោយងាយចំ ណំន័យពាក្យននះ នរពាះោចរច ំ នឹង្ពាក្យ (របា) ដែលដរបថាពូ ពង្សដខ្សស្សឡាយ ពង្ាវារ ឬ ោរនិយាយនរៀបរប់ (របាក្សរតដខ្ារ, ងតប់របា)។ 1.4. - Những từ nào mà tạo nên từ phụ âm(rô) và (lo) thì không cần thêm “rô” ở phía sau nữa.-ពាក្យ ទំង្ឡាយណ ដែលនក្ើតន ើង្ពីពយញ្ជនៈ(រ) និង្ ( ) នេមិនដាក្់(រ)ដថម ពីមុខ្ នទៀតដែរ។ Ví dụ: STT Từ Câu 1 នររា/rê ria /chần chừ នែើរនររា/đờ rê ria/đi chần chừ 2 នរ ើ/rơ/ dọn នរ ើរុះ/rơ rus/ dọn dẹp 3 រូ/ru/ từ đệm រអិលរូ/rô el ru/ trơn 10
ូឡា/lô la/ la làng មាត់ ូឡា/mot lô la/ cái miệng la làng 4 5 ៗ/lo lo/ oa oa យំ ៗ/dôm lo lo/ khóc oa oa 1.5. - Từ có 2 âm tiết mà tạo nên cùng một phụ âm người ta luôn luôn thêm phụ âm (rô) ở phía sau nếu âm tiết đó là âm tiết mở trừ trường hợp từ (cho cha) ra.- ពាក្យ ពីរ ពាង្គ ដែលនក្ើត មក្ពីពយញ្ជនៈជាមួយគ្មននេដតង្ដាក្់(រ) នៅពីមុខ្ពាង្គទីពីរ ជានិចា នបើពាង្គន ះ ជាពាង្គនបើក្ នលើក្ដលង្ដតពាក្យ (ចរចា) មួយនចញ។ Ví dụ: សសរ/so so/ cột ; បបរ/bo bo/cháo ; ក្ក្រ/co co/ cặn; ក្ក្ូរ/co cô/(canh)co cô ; សនសៀរ/so sia/mon men ; ទទូរ/tô tu/ đội ; ងច់ ូរ/sa-ch chu/phèn chua។ល។ Sau đây là một số ví dụ và hình ảnh minh họa: Ví dụ: សសរ/so so/ nghĩa là Cột (nhà) Ví dụ: បបរ/bo bo/ nghĩa là Cháo Ví dụ: ក្ក្រ/co co/ nghĩa là Cặn bã 11
Ví dụ: ក្ក្ូរ/co cô/nghĩa là (canh)Co cô Ví dụ: សនសៀរ/so sia/nghĩa là Mon men Ví dụ: ងច់ ូរ/sa-ch chu/ nghĩa là phèn chua 1.5a. Đối với âm tiết thứ nhất người ta không cần thêm(rô) ở phía sau nếu âm tiết thứ nhất đó là tiền tố. - ចំនពាះពាង្គទី១ នេមិនដាក្់(រ) ពីនរោយនទនបើពាង្គទី១ន ះ ជាបុពប វ ទ។ Ví dụ: ក្ក្ិល/co kel/di chuyển(lết) ; ញញាក្់/nhô nhôk/(run) lập cập ; បនបាច/po poch/ nói nhiều; ក្ក្ិត/co ket/cọ xát ; ញនញើត/nhô nhơt/ ớn ; ពពាក្់/pô pot/chằng chịt ; េេុក្/cô kuk/ nóng hổi; ផផុល/pho phol/ ពពូន/pô pun/chồng chất(tấp nập); េរគ្មក្់/cô kriak/ùng ục ; មមុល/mô mul/chen lấn ; ចនចស/cho chês/cứng đầu ; ទទក្់/tô tiak/vỗ về មនមើក្/mô mơk/ chậm rãi; ុះ/chô chôs/ ទទូច/tô tuôch/ សសិត/so sât/ រ ក្/chô chôk/ បបុិច/po pech/ សសុស/so sôs/ ។ល។ Sau đây là một số ví dụ và hình ảnh minh họa: 12
Ví dụ: ក្ក្ិល/co kel/ nghĩa là Lê lết (di chuyển) Ví dụ: ពពូន/pô pun/nghĩa là chồng chất (tấp nập) 1.5b. Còn đối với các từ សរដស/so say/ រជាយ/chô chia-y/ េរនគ្មក្/cô kôk/ រ ួរ/chô chua/ ចរចា/cho cha/ សរនសើរ/so sơ/ សរនសរ/so sê/ នែរដាស/đê đas/ នឃ្លរនៅ/khô khâu/ នរ ថ/nô niêt/ sợ vì thêm (រ) ở phía sau bởi vì âm tiết thứ nhất không phải là tiền tố. - រ ីឯពាក្យ សរដស/so say/mạch,gân, cọng ; រជាយ/chô chia-y/ េរនគ្មក្/cô kôk/ រ ួរ/chô chua/ ចរចា/cho cha/đàm phán; សរនសើរ/so sơ/khen ; សរនសរ/so sê/viết ; នែរដាស/đê đas/ dày đặc ; នឃ្លរនៅ/khô khâu/ tàn bạo ; នរ ថ/nô niêt/ vua chúa ទំង្ននះបានជាមាន (រ)នៅពី នរោយពាង្គទី១ នរពាះពាង្គទី១ មិនដមនជា បុពវបទ។ Sau đây là một số ví dụ và hình ảnh minh họa: Ví dụ: សរដស/so say/nghĩa là Mạch, gân, cọng. 13
Ví dụ: នែរដាស/đê đas/ nghĩa là (khói) Dày đặc 2. Phương pháp ghi chú chính tả của từ theo sự so sánh giữa hình ảnh và nội dung- វ ិធី ចំណំ អក្ខរាវ ិរ ិទធ របស់ពាក្យាមោរនរបៀបនធៀបអតថរប ូ និង្អតថន័យ។ Ví dụ: Theo bảng thống kê sau: TT Tiếng Khmer Tiếng Việt 1 - ក្ំែរ/com đor/(đứng)phụ : េួរចំណំថា នតើអនក្ -Nên nhớ rằng ai đứng phụ người ta? ណជាអនក្ រក្ំែរនេ? េឺ (រ) ដែល រពី Đó là (rô)đứng phụ phía sau này đây. នរោយ ននះឯង្ 2 - ក្ំរពា/com pria/mồ côi : បានជាគ្មនក្ំរពានៅ -Thay vì nó mồ côi một mình vì không ដតឯក្ឯង្ នរពាះគ្មាននរណមក្ ួយក្ំែរ ួយ có ai đến phụ giúp bảo vệ ោរពារ 3 - ោរពារ/ca pia/bảo vệ : េឺ (រ) ដែល រពី -Đó là (rô) đứng ở phía sau này là người នរោយននះន ើយ ជាអនក្រក្ាោរពារ giữ gìn bảo vệ. 4 - ទូ/tu/cái tủ : ាមធមាា ទូនេដតង្ដតចាក្់នង -Bình thường cái tủ luôn khóa lại nên ជានិចា ន តុែូនចនះន ើយបានជា (រ) មិន បាច់ không cần (rô) đứng canh gác cái tủ đâu. រ ចាំយាមទូន ះនទ 5 - ួរ/chua/hàng : បានជាមាន ួររតង្់លយា អ ៉ ង្ -Thay vì thẳng hàng như thế vì có (rô) ននះនរពាះមាន (រ) ជាអនក្ រតរមង្់ពីនរោយ đứng canh hàng phía sau. 6 - ទរ/tia/đòi : នេដតង្នពាលថា ទររក្ (រក្៏ ) –Người ta thường nói rằng đòi kiếm. 7 - នទរនទរ/tê tô/nghiêng: នដាយន ើញនទរឬ -Vì thấy nghiêng nên người ta lấy (rô) នទរ ែូនចនះ ន ើយនទើបនេយក្ (រ) នៅទល់ chống đỡ. នែើមបីក្ុំ នោយែួល 8 - របនវរបវ/pro vê pro va/vơ váo : នរពាះដត គ្មន -Vì đứng một mình không (rô) trợ giúp នៅដតមានក្់ ឯង្គ្មាន (រ) នៅ ួយនទើប របនវរបវ nên vơ váo thế này. 14
យា៉ ង្ននះ 9 - នដាយងរ និង្ នដាះង/đoi sa nưng đos sa/ -Đos sa thoát khỏi (rô) nhưng lại vướng quá giang và lý giải:នដាះង បានរួចខ្លួនពី (រ) với Đoi sa nghĩa là lý giải thoát thân không có (rô) kèm theo nhưng lai ដតមក្ជាប់ នឹ ង្នដាយងរននះវ ិញ បាននសចក្តី vướng quá giang có (rô). ថា: ខាង្ន ះនដាះងរួចខ្លួន ដតមក្ជាប់នដាយ ងរខាង្ននះនៅវ ិញ 10 - មាយា និង្ មារយាទ/mia dia nưng mia diêt/ -Người Mia dia không giữ được của, tính tình và tính nết : មនុសសមាយាទុក្អវីក្៏មាន còn Mia diết thì giữ được của, cho nên Mia dia mất (rô) còn Mia diết giữ (rô) េង្់ដែរេឺ នោយ បាត់អស់។ ចំនពាះអនក្នេ មាន lại được. មារយាទវ ិញ នេដតង្ទុក្ដាក្់ បានេង្់ វង្់ ជានិចា ន តុ ែូនចនះ ន ើយ បានជានេន ើញ មាយា ល រ ីឯមារយាទវ ិញ (រ) ធ្លលក្់ (រ) បាត់ ពី ខ្ួន សថិតនៅែដែល។ 11 - នសាើ និង្ នសទើរ/smơ nưng stơ/bằng và thiếu : -Vì stơ nên thêm (rô) nếu smơ rồi nên នរពាះនសទើរនទើ បនេដថម (រ) នបើនសាើនៅន ើយ ចាំ không cần thêm (rô) nữa. បាច់ដថម (រ) នធវើអីវនទៀត។ 12 - ូរន ៀរ/hô hia/tràn trề: ន តុអីវបានជា ូរ -Thay vì Hô hia ra ngoài vì có (rô) ន ៀរនចញមក្នរៅ? នរពាះ (រ) ចូលនៅបដនថម nhảy vô nên Hô hia ra ngoài như thế. Nếu không có (rô) nó không tràn ra នទើប ូរន ៀរនចញមក្នរៅយា៉ ង្ែូនចនះ។ នបើ ngoài như thế đâu. គ្មាន (រ) វក្៏មិនក្ំពប់ ូរន ៀរែូនចនះនទ េឺរគ្មន់ ដត នពញ លាម។ 13 - ែូរ និង្ ទូរ/đô tu/đổi và so sánh(ví) : នែើមបីែូរ -Để Đô khnia hay Tu khnia trừ khi có គ្មន ឬ ទូរគ្មននក្ើតលុះរាដតមានពីរន តុែូនចនះ 2(hai) cho nên người ta mới thêm (rô) vô nữa để được 2(hai). ន ើយ បាន ជានេ ដថម(រ) មក្នទៀតនែើមបី នោយ បានពីរ។ 3. Đối với phụ âm (rô) nếu đứng ở phía sau âm tiết của từ nó có vai trò như sau - នសចក្តី សនង្ាតចំនពាះមុខ្ងារដនពយញ្ជនៈ (រ) តួ(រ) នបើនៅខាង្ចុង្ពាង្គរបស់ពាក្យ មានមុខ្ ងារ ែូចតនៅ៖ 15
3.1. Để cho dễ đọc, tránh nhằm lẫn giữa phụ âm ráp vần và phụ âm là âm tiết của từ - នែើមបី សរមួលក្នង្ោរោន ុ ក្ុំនោយរច ំ ពយញ្ជនៈខ្យល់របក្ប នឹង្ពយញ្ជនៈដែល ជាពាង្គ របស់ ពាក្យ។ Ví dụ: Theo bảng thống kê sau: TT Tiếng Khmer Tiếng Việt 1 ក្ក្រ(ក្ុំនោយរច ំនឹង្ពាក្យទឹក្ក្ក្) -ក្ក្រ/co co/ cặn (đừng cho nhằm với từ ទឹក្ក្ក្/tức cok/nước đá ) 2 រក្មរ(ក្ុំនោយរច ំនឹង្ពាក្យ(រក្ម -រក្មរ/kro mo/cái mài (đừng cho nhằm ចាប់រក្ម នៅរក្ម) với từ នៅរក្ម/chau krom/thẩm phán) 3 បបរ(ក្ុំនោយរច ំនឹង្ពាក្យរនបៀបរបប) -បបរ/bo bo/cháo (đừng cho nhằm với từ រនបៀបរបប/rô biêp rô bop/trật tự) 4 របរ(ក្ុំនោយរច ំនឹង្ពាក្យនរៀបរប) -បបរ/bo bo/cháo (đừng cho nhầm với từ រនបៀបរបប/rô biêp rô bop/trật tự) 5 រលរ(ក្ុំនោយរច ំនឹង្ពាក្យនសាើរល) -រលរ/rô lô/bóng (đừng cho nhằm với từ នសាើរល/smơ rôl/đều đặn) 3.2. Âm đọc thành phụ âm (lô)- ជាខ្យល់របក្ប ំនួសតួ(ល) Ví dụ: រណរ/rô na/cái cưa នេោចោនថា រណល់/ rô nal/ Từ (ពាក្យ) Đọc thành(នេោចោនថា) Từ (ពាក្យ) TT 1 រណរ/rô na/cái cưa Đọc thành រណល់/ rô nal/ 2 ខ្នុរ/khnố/ (trái)mít Đọc thành ខ្នុល/khnol/ 3 ោរ/a /cưa(cây) Đọc thành ោល់/al / 4 ក្ណុត រ/con đố/con chuột Đọc thành ក្ណុត ល/con đol / 5 សមបុរ/som bố/màu Đọc thành សមបុល/som bol / 6 ឹរ/hấ / cay Đọc thành ឹល/hâl / 7 តារ/to-ba /ngoáy(tai) Đọc thành តាល់/to-bal / 8 ញ័រ/nho / run Đọc thành ញាល់/nhol / 9 ឆ្លនំក្ុរ/chhnăm cố/năm hợi Đọc thành ឆ្លនំក្ុល/nhol / Sau đây là một số ví dụ và hình ảnh minh họa: 16
Ví dụ: រណរ/rô na/ nghĩa là Cái cưa Ví dụ: ខ្នុរ/khnố/ nghĩa là (trái) Mít Ví dụ: ក្ណុត រ/con đố/nghĩa là Con chuột Ví dụ: ឆ្លនំក្ុរ/chhnăm cố/nghĩa là Năm Hợi Ví dụ: ឹរ/hấ / nghĩa là Cay 17
V- Hiệu quả đạt được: Qua việc ứng dụng Sáng kiến về “Hướng dẫn học sinh cách nhận dạng từ không có “rô” và có “rô” ở sau từ trong tiếng Khmer” quyển 5 cho học sinh khối 10 và khảo sát đối với học sinh khối 11, cũng như các lớp tiếng Khmer dành cho cán bộ, công chức, viên chức, như cán bộ chiến sĩ, công an tỉnh Đồng Tháp, công an An Giang, Bộ đội biên phòng An Giang, Hải quan An Giang, cán bộ công chức Tân Châu trong các năm qua đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, ngay sau khi áp dụng sáng kiến chúng tôi đã thu được kết quả rõ rệt. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng bộ môn Khmer của nhà trường, học sinh cảm thấy hứng thú hơn và tự tin hơn trong học tập. Đa số học sinh, học viên nhận dạng được, đọc được, viết sai ít và hiểu được từ có “rô” và không có “rô” rõ hơn, thể hiện rất rõ qua kết quả khảo sát sau đây: + Kết quả điểm khảo sát tiếng Khmer lớp 10 trong năm học 2018-2019 do tôi phụ trách đã thu hoạch được kết quả như sau: Giỏi Khá Trung bình Yếu Kém Tổng Điểm SL TL SL SL SL TL SL TL số TL TL Trước áp dụng 156 62 39,7 67 42,9 22 14,1 5 3,2 // // Sau áp dụng 156 72 46,2 67 42,9 17 10,9 // // // // + Kết quả điểm khảo sát tiếng Khmer lớp 10 trong học kỳ I ( năm học 2019-2020 ) do tôi phụ trách đã thu hoạch được kết quả như sau: Giỏi Khá Trung bình Yếu Kém Tổng Điểm SL TL SL SL SL TL SL TL số TL TL Trước áp dụng 159 73 45,9 63 39,6 17 10,7 6 3,8 // // Sau áp dụng 159 79 49,7 67 42,1 13 8,2 // // // // + Kết quả điểm thi cuối khóa 2019 của lớp Hải quan tỉnh An Giang Giỏi Khá Tr. bình Yếu Kém Tổng Năm học SL TL SL SL SL TL SL số TL TL TL Trước áp dụng 31 9 29,0 12 38,7 8 25,8 2 6,5 // // (khảo sát ban đầu) Sau áp dụng 31 12 38,7 10 32,3 9 29,0 // // // // (thi cuối khóa) Thi cấp chứng chỉ 31 12 38,7 14 45,2 5 16,1 / / / / 18
do Sở GD-ĐT An Giang tổ chức vào tháng 11-2019 VI. Mức độ ảnh hưởng: - Qua những giải pháp của sáng kiến mà tôi đã thực hiện, phần nào đáp ứng các nhu cầu nghiên cứu môn ngữ văn Khmer ở tại trường PT Dân tộc nội trú THPT An Giang nói riêng, tỉnh An Giang và cả khu vực Nam Bộ nói chung. Tìm ra một số qui tắc nhận dạng từ không có “rô” và có “rô” để các em học sinh, học viên biết cách nhận dạng từ có “rô” và không có “rô” cho đúng. - Làm cơ sở cho học sinh, học viên biết cách nhận dạng dễ dàng, từ đó phát âm đúng từ ngữ, tránh được việc võ đoán theo phương ngữ, hoặc theo thói quen. - Sáng kiến này được trải nghiệm ở các lớp đối tượng trường Phổ thông và người lớn ở vùng tiếp giáp biên giới trong năm 2019-2020. VII- Kết luận - Sáng kiến góp phần giúp học sinh, học viên có một phương pháp học tập bộ môn Khmer ngữ tốt hơn, kết quả học tập cụ thể được nêu ở trên. Ngoài ra, Sáng kiến cũng góp phần giúp các em và những người yêu thích ngôn ngữ phát huy khả năng tự học của mình không chỉ ở bộ môn ngữ văn Khmer mà nhân rộng sang các bộ môn khác. - Qua việc nghiên cứu, sưu tầm tài liệu, trau dồi kiến thức với đồng nghiệp và thực hiện sáng kiến, bản thân tôi cũng đã tự bồi dưỡng chuyên môn cho mình. Ngoài ra, sáng kiến có thể là tư liệu quý cho đồng nghiệp tham khảo, giúp đồng nghiệp có cẩm nang về những từ có “rô” và không có “Rô” trong quá trình giảng dạy, tạo ra không khí sôi nổi, kích thích hoạt động dạy học và học môn Khmer ngữ trong và ngoài nhà trường, nhằm giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Khmer theo định hướng phát triển giáo dục dân tộc. Trên đây là kinh nghiệm nhỏ của bản thân đã áp dụng cho giờ học tiếng Khmer theo sách giáo khoa hiện hành do nhà xuất bản giáo dục Việt Nam ấn hành. Tôi cam đoan những nội dung báo cáo trên là đúng sự thật. Xác nhận của đơn vị áp dụng sáng kiến Người viết sáng kiến Chau Mên 19
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Lâm Es (Tổng chủ biên), 2007 Tài liệu Bồi dưỡng giáo viên dạy tiếng Khmer Trung học, 2012- Bộ Giáo dục và đào tạo. 2. Lâm Es (Tổng chủ biên), Sách tiếng Khmer Quyển 5,6 – NXB Giáo dục Việt Nam. 3. Ngô Chân Lý (tác giả) Sách Tự Học Chữ Khmer NXB Thông Tấn. 4. Tài liệu đào tạo giáo viên dạy tiếng Khmer cho cán bộ công chức-UBND tỉnh An Giang. 20