Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Kinh nghiệm thiết kế hoạt động khởi động trong các bài dạy môn Giáo dục công dân cấp trung học phổ thông

Chia sẻ: Mucnang999 Mucnang999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:52

Thêm vào BST

Báo xấu

126
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nhằm mục đích cung cấp một số cơ sở lí luận về đổi mới phương pháp dạy học, kĩ thuật dạy học cho việc tổ chức hoạt động khởi động trong các bài dạy. Đồng thời cung cấp một số kinh nghiệm của bản thân tôi trong việc thiết kế hoạt động khởi động cho các bài dạy môn GDCD.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Kinh nghiệm thiết kế hoạt động khởi động trong các bài dạy môn Giáo dục công dân cấp trung học phổ thông

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: KINH NGHIỆM THIẾT KẾ HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG TRONG CÁC BÀI DẠY MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG MÔN: GIÁO DỤC CÔNG DÂN
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT CỜ ĐỎ __________________________________________________ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: KINH NGHIỆM THIẾT KẾ HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG TRONG CÁC BÀI DẠY MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG MÔN: GIÁO DỤC CÔNG DÂN Người thực hiện: TRẦN THỊ OANH Điện thoại: 0963.768.881 Tổ: Xã hội Năm học 2019 - 2020
MỤC LỤC PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ...................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1 2. Mục đích của đề tài ...................................................................................... 1 3. Tính mới và kết quả đạt được của đề tài ..................................................... 1 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................... 1 PHẦN II: NỘI DUNG ......................................................................................... 2 1. Cơ sở lí luận ................................................................................................. 2 1.1. Một số vấn đề về đổi mới phương pháp dạy học .................................... 2 1.2. Vai trò của hoạt động khởi động trong trong tiến trình dạy học .............. 3 1.3. Một số hình thức và phương pháp sử dụng cho hoạt động khởi động ..... 4 1.4. Một số lưu ý khi thực hiện hoạt động khởi động ..................................... 5 2. Cơ sở thực tiễn ............................................................................................. 7 2.1. Thực trạng của việc tổ chức hoạt động khởi động trong dạy học nói chung hiện nay ................................................................................................. 7 2.2. Thực trạng của việc tổ chức hoạt động khởi động trong việc dạy học môn giáo dục công dân tại các trường trung học phổ thông trên địa bàn Huyện Nghĩa Đàn và thị xã Thái Hòa ............................................................. 9 3. Một số kinh nghiệm thiết kế hoạt động khởi động trong các bài dạy môn Giáo dục công dân cấp trung học phổ thông ......................................... 11 3.1. Kinh nghiệm trong việc sử dụng phương pháp trò chơi khi thiết kế hoạt động khởi động ............................................................................... 11 3.2. Kinh nghiệm trong việc sử dụng phương pháp đóng vai khi thiết kế hoạt động khởi động ............................................................................... 17 3.3. Kinh nghiệm trong việc khai thác ca dao, tục ngữ, thành ngữ, thơ khi thiết kế hoạt động khởi động ......................................................................... 21 3.4. Kinh nghiệm trong việc sử dụng phương pháp kể chuyện khi tổ chức hoạt động khởi động ...................................................................................... 25 3.5. Kinh nghiệm trong việc khai thác video, tranh ảnh trong việc thiết kế hoạt động khởi động trong các bài dạy Giáo dục công dân cấp trung học phổ thông ....................................................................................................... 33 4. Kết quả đạt được ........................................................................................ 40 PHẦN III: KẾT LUẬN ..................................................................................... 42 1. Phạm vi ứng dụng của đề tài ..................................................................... 42 2. Mức độ vận dụng ....................................................................................... 42 3. Kết luận...................................................................................................... 42 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 43 PHỤ LỤC ........................................................................................................... 44
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TT Từ viết tắt Từ đầy đủ 1 GDCD Giáo dục công dân 2 GV Giáo viên 3 HS Học sinh 4 PPDH Phương pháp dạy học 5 THPT Trung học phổ thông
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1.Lý do chọn đề tài Giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, nghĩa là từ chỗ quan tâm đến việc học sinh học cái gì đến chỗ quan tâm học sinh làm được cái gì qua việc học. Để làm được điều đó nhất định phải thực hiện thành công việc chuyển từ phương pháp dạy học nặng về truyền thụ kiến thức sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực và phẩm chất. Trong phương pháp dạy học tích cực học sinh luôn được cuốn hút vào các hoạt động do giáo viêntổ chức và chỉ đạo. Một trong những hoạt động của tiến trình dạy học đó chính là hoạt động khởi động. Khởi động là hoạt động đầu tiên trong tiến trình dạy học của một bài nên có có vai trò rất lớn giúp tiết dạy thànhcông. Mục đích nhằm tạora không khí vui vẻ tronglớp và tình huống có vấn đề giúp học sinh tiếp cận được với nội dung bàihọc. Với ý nghĩa đó, trong những năm qua bản thân tôi luôn quan tâm, tìm tòi đổi mới để tìm ra cách khởi động bài học hấp dẫn, đúng yêu cầu và đem lại hiệu quả cho từng tiết dạy. Chính vì vậy tôi viết đề tài “Kinh nghiệm thiết kế hoạt động khởi động trong các bài dạy môn Giáo dục công dân cấp trung học phổ thông”. Hy vọng qua đề tài này tôi nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp để được sự dụng rộng rãi. 2. Mục đích của đề tài Đề tài nhằm mục đích cung cấp một số cơ sở lí luận về đổi mới phương pháp dạy học, kĩ thuật dạy học cho việc tổ chức hoạt động khởi độngtrong các bài dạy. Đồng thời cung cấp một số kinh nghiệm của bản thân tôi trong việc thiết kế hoạt động khởi động cho các bài dạy môn GDCD. 3. Tính mới và kết quả đạt được của đề tài Với đề tài này tôi xin khẳng định lần đầu tiên được áp dụng tại trường THPT Cờ Đỏ. Tên đề tài có thể là không mới hoặc đã có những tác giả khai thác nhưng tôi xin khẳng định những vấn đề tôi nêu ra ở đây hoàn toàn là những kinh nghiệm, những tâm huyết mà bản thân tôi đã đúc kết lại trong quá trình giảng dạy của mình tại đơn vị của mình đã được kiểm định qua thực tế và mang lại những hiệu quả tích cực, góp phần nâng cao thành tích giảng dạy của của bản thân tôi. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Nghiên cứu ở bộ môn GDCD cấp THPT - Thực nghiệm tại trường THPT Cờ Đỏ- Huyện Nghĩa Đàn - Thời gian thực hiện: Từ năm học 2018- 2019 đến năm học 2019 – 2020. 1
PHẦN II: NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận 1.1. Một số vấn đề về đổi mới phương pháp dạy học Đổi mới chương trình giáo dục và cùng với nó là đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) và đổi mới đánh giá là những phương diện thể hiện sự quyết tâm cách tân, đem lại những thay đổi về chất lượng và hiệu quả giáo dục. Và ở khía cạnh hoạt động, tất cả những đổi mới này đều được biểu hiện sinh động trong mỗi giờ học qua hoạt động của người dạy và người học. Chính vì thếnhữngcâu hỏi như: Làm thế nào để có một giờ học tốt? Đánh giá một giờ học tốt như thế nào cho chính xác, khách quan, công bằng?Luôn có tính chất thời sự và thu hút sự quan tâm của tất cả các giáo viên và cán bộ quản lí giáo dục. Về phương pháp dạy học, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Bởi vậy một giờ học tốt là một giờ học phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạocủa cả người dạy và người học nhằm nâng cao tri thức, bồi dưỡng năng lực hợptác,năng lực vận dụng tri thức vào thực tiễn, bồi dưỡng phương pháptự học,tácđộng tích cực đến tư tưởng, tình cảm, đem lại hứng thú học tập cho người học.Về bản chất, đó là giờ học có sự kết hợp giữa học tập cá thể (hình thức học cá nhân) với học tập hợp tác (hình thức học theo nhóm, theo lớp); Chú trọng kết hợp học với hành, nâng cao tri thức với rèn luyện các kỹ năng, gắn với thực tiễncuộc sống; Phát huy thế mạnh của các phương pháp dạy học tiên tiến, hiện đại; Các phương tiện, thiết bị dạy học và những ứng dụng của công nghệ thông tin…; Chú trọng cả hoạt động đánh giá của giáo viên và tự đánh giá của học sinh. Mặt khácđổi mới phương pháp dạy học còn được cụ thể hóa trong các văn bản chỉ đạo về việc thực hiện nhiệm vụ năm học hàng năm của Bộ Giáo dục và Đào tạo;Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học của Sở Giáo dục và Đào tạo; Kế hoạch năm học của nhà trường và kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học của mỗi giáo viên. Chính vì lẽ đó trong những năm gần đây, nhiều giáo viên đã có sáng kiến trong việc áp dụng kỹ thuật dạy học,đổi mới phương pháp dạy học đã góp phần tăng hiệu quả giờ dạy. Tuy nhiên, trên thực tế đa số giáo viên mới chỉ tập trung đổi mới hoạt động hình thành kiến thức là chủ yếu, chưa quan tâm đúng mức tới hoạt động khởi động cũng như vai trò của khởi động trong việc định hướng giờ dạy học. 2
1.2. Vai trò của hoạt động khởi động trong trong tiến trình dạy học Trong tiến trình dạy học bao gồm các chuỗi hoạt động sau: Hoạt động khởi động; Hoạt động hình thành kiến thức; Hoạt động luyện tập; Hoạt động vận dụng; Hoạt động mở rộng. Theo tiến sỹ Đặng Thị Thu Hương, Học viện quản lý giáo dục, một trong những nội dungcủa phương pháp giảng dạy mà giáo viên cần chú trọng tới đó là tổ chức các hoạtđộng khởi động trong giờ học. Hoạt động này có vai trò làm “tan băng” (ice-breaking),xóa đi sự ngại ngùng, e dè của người học và thu hẹp khoảng cách giữa người dạy -người học, người học - người học.Thay vào đó, nó giúp làm “ấm lên”bầukhông khí trong lớp học.Hoạt động này thường được sử dụng trước khi bắt đầu buổi học, trước một nội dunghọc nhưng cũng có lúc được dùng đan xen trong giờ nếu giáo viên nhận thấy ngườihọc đang chán nản hoặc mệt mỏi.Có rất nhiều hoạt động khởi động được tổ chức trong giờ học.Chẳng hạn, hoạt động“Giới thiệu bản thân” của giáo viên, giáo viên ghi lên bảng một số từ khóa về bản thân. Giáo viên cho học sinh làm việc theocặp để đoán thông tin trên bảng, sau đó mời một số học sinh đặt câu. Hoạt động khởi động rất cần thiết trong dạy học nhằm phát triển năng lực cho học sinh, phát triển năng lực tư duy nêu để giải quyết vấn đề.Hoạt động nàycần tạo ra những tình huống, những vấn đề ở đó người học cần được huy động tất cả các kiến thức hiện có, những kinh nghiệm, vốn sống của mình để cố gắng nhìn nhận và giải quyết theo cách riêng của mình và cảm thấy thiếu hụt kiến thức, thông tin để giải quyết. Như vậy, hoạt động “khởi động” nêu vấn đề là một hoạt động học tập, nhiệm vụ chuyển giao của giáo viên phải rõ ràng, học sinh phải được bày tỏ ý kiến riêng của mình cũng như ý kiến của nhóm về vấn đề đó cũng như việc trình bày báo cáo kết quả.Hoạt động khởi động bài học thường chỉ chiếm một vài phút đầu giờ nhưng có ý nghĩa rất quan trọng trong việc kích hoạt sự tích cực của người học. Trước hết, hoạt động khởi động có vai trò tạo hứng thú học tập cho học sinh. Một khởi động bài học hiệu quả trước hết phải tạo được hứng thú cho học sinh. “Hứng thú là một thái độ đặc biệt của cá nhân đối với một hiện tượng nào đó vừa có ý nghĩa đối với cuộc sống, vừa mang lại cảm xúc cho cá nhân trong quá trình học tập”. Hứng thú có một vai trò quan trọng trong quá trình hoạt động của con người. Nó là động cơ thúc đẩy con người tham gia tích cực vào hoạt động, là động lực thúc đẩy chủ thể tạo ra những sản phẩm góp phần vào sự phát triển của xã hội. Trong hoạt động học tập, hứng thú có vai trò hết sức quan trọng, thực tế cho thấy hứng thú đối với các bộ môn của học sinh tỉ lệ thuận với kết quả học tập của các em. Không phải bất cứ học sinh nào đều có sẵn niềm say mê, yêu thích đối với môn học. Vì vậy, nhiệm vụ của hoạt động khởi động là khơi gợi hứng thú đối với bài học và hơn thế nữa còn khơi dậy niềm đam mê, gây dựng, bồi đắp tình yêu lâu bền đối với môn học.Dạy học trò không có hứng 3
thú cũng chỉ như “đập búa trên sắt nguội” mà thôi.Bởi vậy, người thầy trước hết phải là người “thắp lửa đam mê”.Bên cạnh đó hoạt động khởi động còn huy động vốn tri thức, kĩ năng nền tảng của học sinh.Bởi dạy học là một quá trình kiến tạo.Nếu ví tri thức, kĩ năng học sinh tiếp nhận được ví như ngôi nhà, thì nền móng sẽ xuất phát từ những tri thức, kĩ năng vốn có, nền tảng của người học. Quan điểm dạy học kiến tạo đặc biệt chú ý đến việc huy động kiến thức, kĩ năng, hệ giá trị nền tảng của cá nhân người học tạo tiền đề cho việc tiếp nhận kiến thức mới. Vì vậy, một khởi động bài học hiệu quả nên tạo ra cơ hội cho các em tự làm sống lại những kiến thức nền đã có, cần thiết cho việc học bài mới.Đó là một tiền đề để thầy cô thiết kế hoạt động khởi động.Có thể nói rằng học tập là một quá trình khám phá,quá trình ấy bắt đầu bằng sự tò mò, nhu cầu cần được hiểu biết và giải quyết mâu thuẫn giữa điều đã biết và điều muốn biết. Một khởi động bài học thành công cần khơi gợi trong học trò mong muốn được tìm hiểu, khám phá bằng những hoạt động tiếp theo trong giờ học, thậm chí là sau giờ học. Muốn như vậy, hoạt động khởi động cần tạo ra mâu thuẫn trong nhận thức cho học trò.Đây là tiền đề để thực hiện một loạt các hoạt động tìm tòi, giải quyết vấn đề.Muốn như vậy, giáo viên phải là người có ý tưởng, biết gieo vấn đề để kích thích trí tò mò của người học. 1.3. Một số hình thức và phương pháp sử dụng cho hoạt động khởi động Việc vận dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực, thiết kế tiến trình dạy học các bài học hoặc chủ đề dạy học đảm bảo các yêu cầu về phương pháp dạy học, cách xây dựng, tổ chức thực hiện, kiểm tra đánh giá chuỗi các hoạt động học theo sự định hướng phát triển năng lực người học là rất cần thiết đối với giáo viên trong giai đoạn hiện nay.Khởi động là hoạt động đầu tiên, hoạt động này nhằm giúp học sinh huy động những kiến thức, kĩ năng, kinh nghiệm của bản thân về các vấn đề có nội dung liên quan đến bài học mới.Mặt khác hoạt động khởi động sẽ kích thích tính tò mò, sự hứng thú, tâm thế của học sinh ngay từ đầu tiết học. Chính vì vậy trong quá trình thiết kế giáo viên phải tìm tòi các hình thức và phương pháp phù hợp, phải linh hoạt, sáng tạo, trong việc tổ chức hoạt động khởi động bài học. Tránh tình trạng hoạt động đơn điệu, nhàm chán, hoặc không tổ chức hoạt động khởi động mà để nó diễn ra một cách tuần tự, cứng nhắc. Sau đây là một sốhình thức và phương pháp mà bản thân tôi đã sử dụng khi thiết kế hoạt động khởi động trong các tiết dạy: - Thứ nhất là khởi động tiết học dưới dạng trò chơi. Hiện nay hầu hết các tiết dạy tại trường tôi thường chọn cho mình hình thức khởi động bằng cách tổ chức các trò chơi nhanh như:Đuổihình bắt chữ, Giải ô chữ, Trò chơi nhanh như chớp, Trò chơi phá băng, trò chơi mảnh ghép… Với việc sử dụng trò chơi giúp cho hoạt động dạy học trở nên sôi nổi, cuốn hút, giúp học sinh rèn luyện sự mạnh dạn, tự tin, khả năng phản xạ nhanh, sự sáng tạo, nâng cao tinh thần đoàn kết và sự tương tác giữa học sinh với học sinh, học sinh với giáo viên…Trong tiết học môn giáo dục công dâncác trò chơi thường 4
được giáo viên tổ chức liên quan đến kiến thức của các tiết học trước như học sinh sẽ được tái hiện kiến thức hay kiểm tra nhận thức của học sinh về những vấn đề liên quan đến bài học mới, làm tiền đề để giáo viên dẫn vào bài một cách hấp dẫn. - Thứ hai là sử dụng tranh ảnh, video-clip có liên quan đến bài học. Mục đích của việc sử dụng tranh ảnh, video- clip để học sinh được trải nghiệm, được phát huy những tri thức vốn có của mình về vấn đề của tiết học tạo thêm hứng thú cho giờ học. - Thứ ba là khởi động bằng các bài tập hay câu hỏi tình huống. Các câu hỏi trong phần khởi động có thể chỉ là một tình huống để cho học sinh phát hiện hay huy động vốn hiểu biết của mình để giải quyết tình huống ấy. Các vấn đề hay câu hỏi được đưa ra sẽ giúp học sinh phát triển tư duy, xâu chuỗi vấn đề một cách mạch lạc đồng thời tạo hứng thú cho học sinh vào tiết học mới để khám phá vấn đề còn đang bỏ ngỏ. - Thứ tư là khởi động bằng cách sử dụng kho tàngtục ngữ, ca dao, thành ngữ, thơ… Ca dao, tục ngữ rất phong phú trong văn học dân tộc lại có đặc điểm về nội dung và hình thức ngắn gọn, có vần, dễ nhớ nên giáo viên sử dụng sẽ tạo hứng thú học tập cho các em hơn. Đặc biệt đối với các bài về đạo đức thì việc sử dụng ca dao, tục ngữ, thành ngữ, thơ… cho hoạt động khởi động sẽ phát huy hiệu quả rất cao. - Thứ năm là khởi động bài học bằng cách sử dụng các câu chuyện. Có thể là chuyện dân gian, chuyện trong nước, chuyện nước ngoài, chuyện pháp luật, các câu chuyện về Bác Hồ… khi thiết kế hoạt độngkhởi động cho các bài dạy GDCD tạo sự hấp dẫn cho giờ học. Thứ sáu là khởi động bằng cách sử dụng phương pháp đóng vai. Đóng vai là một trong những cách thức đem lại hiệu quả cao trong phần khởi động bài học, là phương pháp giáo dục giúp học sinh thực hành cách ứng xử, bày tỏ thái độ trong những tình huống giả định hoặc trên cơ sở óc tưởng tượng và ý nghĩ sáng tạo của các em. Với việc sử dụng phương pháp đóng vai trong thiết kế hoạt động khởi động sẽ đem lại hiệu quả trong quá trình dạy học, đặc biệt là khi dạy các bài về pháp luật… 1.4. Một số lưu ý khi thực hiện hoạt động khởi động Chúng ta biết rằng việc tạo hứng thú cho học sinh với bài học ngay từ những phút đầu tiên là điều rất quan trọng.Bởi thông qua hoạt động khởi độnggiáo viên sẽkiểm tra quá trình học sinh nắm bài cũ cũng như thiết lập mối quan hệ thân thiện giữa giáo viên và học sinh. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện cần lưu ý những vấn đề sau: 5
- Vấn đềđịnh lượng thời gian: đây là khâu quan trọng để đảm bảo tiến trình giờ học. Tùy vào nội dung bài học giáo dục công dân để giáo viên định lượng thời gian. Đối với các bài dạy học theo chủ đề từ 2 tiết trở lên, giáo viên có thểtổ chức hoạt động khởi động trong vòng 10-15 phút. Đối với bài học theo từng tiết, giáo viên nên tổ chức hoạt động khởi động 5-7 phút. Tránh tình trạng khởi động quá nhiều thời gian, làm ảnh hưởng đến quá trình chiếm lĩnh tri thức, kĩ năng. Hoặc khởi động rất công phu, bài bản nhưng lại không ăn nhập gì với bài học.Mặt khác khởi động quá phấn kích cũng làm cho học sinh khó tập trung trở lại bài học. -Vấn đề kỹ thuật thiết kế hoạt động khởi động: Khi xây dựng kịch bản cho hoạt động khởi động giáo viên cần đảm bảo trong khởi động bao quát được nội dung bài học. Giáo viên có thể lựa chọn một số kịch bản phù hợp như kịch bản dựa trên vấn đề: Loại kịch bản này là lý tưởng cho các tình huống mà người học phải tích hợp kiến thức lý thuyết và thực hành của họ để giải quyết một vấn đề. Là loại kịch bản giúp người học phân tích vấn đề, tìm kiếm dữ liệu, thông tin, lập luận logic và ra quyết định giải quyết vấn đề; Kịch bản dựa trên tình huống: Trong loại kịch bản này, người học được học cách khám phá các vấn đề để hiểu cách thức chúng ảnh hưởng đến việc ra quyết định; Kịch bản suy đoán: Trong kịch bản này, người học phải dự đoán kết quả của một sự kiện trong tương lai dựa trên kiến thức và các suy luận của họ; Kịch bản dựa trên các trò chơi: Như được hiển nhiên từ tên gọi của kịch bản này, các kịch bản này liên quan đến việc sử dụng các trò chơi như các công cụ học tập. Từ đó giáo viên sẽ khai thác sâu vào những nội dung học sinh chưa biết một cách nhẹnhàng, sinh động. - Vấn đề về cách tiến hành hoạt động: Để tổ chức hoạt động khởi động đạt mục đích trên, người dạy có thể thực hiện bằng nhiều cách khác nhau. Lựa chọn cách thức như thế nào phụ thuộc vào từng bài học, đối tượng học sinh và phụ thuộc vào sở trường và sự linh hoạt của mỗi giáo viên, một nội dung có thể triển khai các cách thức khác nhau miễn làm sao phù hợp và hiệu quả, nên tránh sự trùng lặp một kiểu vào bài gây sự nhàm chán. Tuy nhiên lưu ý trong quá trình thực hiện hoạt động giáo viên phải luôn giữ tâm thái vui vẻ, thoải mái, gần gũi thân thiện với học sinh để tạo giờ dạy hấp dẫn và cuốn hút người học. - Vấn đề về cách đặt và sử dụng câu hỏi hay tình huống khởi động. Mục đích của việc đặt câu hỏi và tình huống là thách thức các ý tưởng hiện tại, thăm dò kiến thức người học, khẳng định vấn đề đã được người học hiểu rõ và thu hút người học tạo ra không khí học tập sống động. Câu hỏi phải liên quan bài học, những dự kiến vềkế hoạch học tập tiếp theo hoặc những dự đoán về kết quả của việc họ. Muốn vậy thì câu hỏi cần có nhiều mức độ như nhận biết, thông hiểu, vận dụng.Các câu hỏi phải có câu dễ, câu hỏi khó liên 6
quan đến nội dung bài học, đòi hỏi học sinh phải tư duy, phải chủ động khai thác kiến thức mới.Giáo viên phải biết cách sử dụng câu hỏi đóng, câu hỏi mở.Dù có bất kỳ hình thức nào thì giáo viên phải dùng câu hỏi kết nối học sinh tham gia vào hoạt động học.Giáo viên có thể dự kiến hoạt động của học sinh, tức là học sinh làm gì?Trả lời câu hỏi như thế nào?Sẽ có những thắc mắc gì?Đồng thời giáo viên phải biết cách xử lý các câu trả lời của học sinh như biết khen ngợi, ghi nhận đóng góp tránh phê bình thẳng thắn, phải luôn luôn khích lệ học sinh tham gia xây dựng. Do đó nếu tronghoạt động khởi động, nếu giáo viên đưara được tình huống khó thì vẫn có thểhấp dẫn, kích thích trí tò mò của học sinhđể các em có nhu cầu tìm hiểu để tự giác, tích cực giải quyết điều khúc mắc đã được đưa ra trước đó. 2. Cơ sở thực tiễn 2.1.Thực trạng của việc tổ chức hoạt động khởi động trong dạy học nói chung hiện nay Quá trình dạy - học là một hoạt động phức tạp có sự tác động đa chiều, trong đó chất lượng và hiệu quả của hoạt động dạy - học cơ bản phụ thuộc vào chủ thể nhận thức - người học.Tuy nhiên các yếu tố khách quan cũng đóng vai trò rất quan trọng trong việc tác động để tạo tâm lý sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ và hứng thú học tập của học sinh. Hiện nay đa số giáo viên đều có tinh thần tự đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh; tuy nhiên phần lớn các thầy cô giáo đều hướng đến việc đổi mới trong hoạt động hình thành kiến thức là chủ yếu, chưa quan tâm đúng mức tới hoạt động khởi động cũng như vai trò của khởi động trong việc định hướng tiết dạy, tạo tâm lý tích cực cho học sinh để các em chủ động và tích cực khai thác, khám phá kiến thức mới nhằm đạt được mục tiêu giáo dục đề ra về kiến thức, kỹ năng và những năng lực cần hình thành cho học sinh sau mỗi tiết học. Thực tế cho thấy hầu hết giáo viên khi thiết kế hoạt động khởi động thường chỉ làm theo hình thức giới thiệu qua một chút để vào bài, như vậy sẽ tiết kiệm được nhiều thời gian dành cho hoạt động khai thác kiến thức mới, không lo lắng nhiều về vấn đề thiếu thời gian, cháy giáo án… do đó tiết học tương đối khô khan, thiên về lý thuyết và giảng mà thiếu đi sự hợp tác tích cực của học sinh; ngay từ bước vào bài học sinh đã có tâm lý thụ động chờ giáo viên dẫn dắt nội dung và truyền thụ một chiều, từ đó sẽ khó tạo tâm lý để các em sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ một cách tích cực ở các hoạt động tiếp theo của bài học. Để khách quan tôi đã tiến hành khảo sát việc tiến hành thực hiện hoạt động khởi động của giáo viênở tại trường trung học phổ thôngCờ Đỏ - Huyện Nghĩa Đàn nơi tôi đang công tác(bao gồm 59 giáo viên giảng dạy các môn) và đem lại kết quả như sau: 7
*Kết quả khảo sát: Nội dung Số lượng Tỷ lệ % 1. Thực hiện hoạt động khởi động - Có 52 88 - Không 7 12 2. Cơ sở tiến hành khởi động - Xuất phát từ nội dung 20 34 - Từ các nội dung liên quan đến bài học 15 25 - Từ nội dung liên quan đến tên bài học 18 31 - Từ nguồn khác 6 10 3. Mục đích khởi động - Kiểm tra và thống kê kiến thứccủa học sinh 25 42 - Tạo hứng thú cho học sinh 23 39 - Tạo tình huống có vấn đề để vào bài 11 19 4. Cách thứctiến hành hoạt động khởi động thường dùng - Tổ chức thành hoạt động 25 42 - Dẫn dắt 34 58 - Khác 0 0 5. Người thực hiện hoạt động khởi động - Giáo viên 30 51 - Học sinh 5 8 - Giáo viên và học sinh 24 41 6. Mức độ thu hút và hiệu quả - Cao 28 47 - TB 20 34 - Thấp 11 19 * Nhận xét: Đa số giáo viên có thực hiện khởi động nhưng chỉ được tiến hành trong giờ thao giảng, dạy học chủ đề, dạy học minh họa, nghiên cứu bài học. Họ dành thời gian và tập trung cho hoạt động khai thác kiến thức mới được nhiều hơn còn việc định hướng vào bài học chỉ sơ qua bằng một vài câu dẫn dắt có liên quan, mang tính chất giới thiệu bài học. Không ít giáo viên gặp lúng túng khi tổ chức do chưa nắm được các yêu cầu, mục tiêu cơ bản của hoạt động khởi động, làm cho giờ học còn nặng nề, nhàm chán. Một số ít giáo viên có nêu tình huống khởi động nhưng còn mang tính hình thức, chưa xuất phát và tạo được liên kết thực sự với bài học để tạo hứng thú, kích thích sự sáng tạo, chủ động học tập của học sinh. Giáo viên bộ môn 8
GDCD đã đều tay trong triển khai trong giờ dạy song có một số có khi có lúc còn lúng túng, làm cho xong chuyện. 2.2.Thực trạng của việc tổ chức hoạt động khởi động trong việc dạy học môn giáo dục công dân tại các trường trung học phổ thông trên địa bàn Huyện Nghĩa Đàn và thị xã Thái Hòa Trong quá trình thực hiện đề tài bản thân tôi cũng đã tiến hành khảo sát việc tổ chức hoạt động khởi động trong việc dạy học môn GDCD ở các trường THPT trên địa bàn Huyện Nghĩa Đàn và Thị Xã Thái Hòa (bao gồm: Trường THPT Cờ Đỏ, Trường THPT 1/5, Trường THPT Thái Hòa, Trường THPT Tây Hiếu, Trường THPT Đông Hiếu. Tổng 5 trường gồm 12 giáo viên) kết quả như sau: *Kết quả khảo sát: Nội dung Số lượng Tỷ lệ % 1. Thực hiện hoạt động khởi động - Có 10 83 - Không 2 17 2. Cơ sở tiến hành khởi động - Xuất phát từ nội dung 5 42 - Từ các nội dung liên quan đến bài học 4 33 - Từ nội dung liên quan đến tên bài học 3 25 - Từ nguồn khác 0 0 3. Mục đích khởi động - Kiểm tra và thống kê kiến thức của học sinh 5 42 - Tạo hứng thú cho học sinh 3 25 - Tạo tình huống có vấn đề để vào bài 4 33 4. Cách thức tiến hành hoạt động khởi động thường dùng - Tổ chức thành hoạt động 5 42 - Dẫn dắt 7 58 - Khác 0 0 5. Người thực hiện hoạt động khởi động - Giáo viên 5 42 - Học sinh 3 25 - Giáo viên và học sinh 4 33 6. Mức độ thu hút và hiệu quả - Cao 5 42 - TB 5 42 - Thấp 2 16 * Nhận xét: Đa số các giáo viên GDCD trên địa bàn Huyện Nghĩa Đàn và Thị xã Thái 9
Hòa đều đã có sự đổi mới đầu tư cải tiến phương pháp giảng.Tuy nhiên vẫn còn một số ít giáo viên có những hạn chế nhất định như:giáo viên vẫn chưa mạnh dạn vận dụng phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực vào việc thiết kế các hoạt động dạy học trong đó có hoạt động khởi động. Do đó đang tạo cảm giác mệt mỏi, thụ động đối với học sinh trong việc tiếp nhận kiến thức. Bên cạnh đó, việc thiếu những dẫn chứng sinh động trong thực tế cũng như thiếu những dụng cụ trực quan làm cho hoạt động khởi động trở nên khô khan, nhàm chán, không gây được sự hứng thú đối với học sinh.Hệ quả tất yếu là chất lượng tiết học có nhiều hạn chế.Một số giáo viên tâm lí môn mình là môn phụ nên chưa chịu đầu tư trong việc soạn giáo án, tìm hiểu những nội dung kiến thức mới thành ra bài dạy gây nhàm chán, không tạo được sự hứng thú cho người học.Thực tế trong quá trình giảng dạy bộ môn này đối với hoạt động khởi động thì chủ yếu giáo viên đang sử dụng phương pháp dạy học truyền thống.Do đó chưa kích thích được học sinh chưa chủ động, tích cực trong việc học, không chủ động tìm hiểu kiến thức, vào lớp không chú ý nghe giảng, về nhà không xem bài, không học bài. Chính vì lẽ đó bản thân tôi nghĩ người giáo viên dạy môn GDCD luôn phải tìm tòi, đổi mới để tìm ra phương pháp phù hợp cho từng bài đặc biệt phải biết cách thiết kế hoạt động khởi động để đem lại hiệu quả khi giảng dạy.Chúng ta thường thấy những lời vào bài mượt mà, trơn tru với câu từ bay bổng, trau chuốt của giáo viên.Tất nhiên để có được lời vào bài đầy tính nghệ thuật như vậy đòi hỏi giáo viên phải có sự am hiểu sâu sắc về nội dung kiến thức bài học cùng những vấn đề có liên quan rồi chuyển hóa thành câu từ kết hợp với giọng đọc hay nói diễn cảm, thuyết phục. Tuy nhiên, lời vào bài có hay đến đâu cũng chỉ là hoạt động khởi động cho giáo viên là chủ yếu.Bởi học sinh vẫn đóng vai trò thụ động lắng nghe, được “ru vỗ” bằng những lời có cánh. Còn cảm xúc, hứng thú chỉ là sự “lây lan” từ giáo viên sang học sinh chứ không phải được khơi dậy, hình thành từ sự hoạt động của học sinh. Mặt khác do việc ứng dụng công nghệ thông tin chưa tốt nên một số giáo viên còn ngại và rơi vào tình trạng lúng túng trong việc đổi mới phương pháp dạy học, thiết kế hoạt động khởi động có khi có lúc còn máy móc, rập khuôn, thiếu tính sáng tạo. Cá biệt có giáo viên năng lực chuyên môn chưa đáp ứng được với nhu cầu của người học hiện nay nên tình trạng tổ chức hoạt động khởi động nhưng còn lạm dụng như tổ chức trò chơi, hát múa mà không phù hợp với bài học hoặc chỉ là để “vào bài” với cái tên bài học vẫn xảy ra. Bên cạnh đó nhiều bài học trong sách giáo khoa môn GDCD còn khô khan, một số kiến thức triết học, kinh tế, chính trị, chủ nghĩa xã hội khoa học... khá trừu tượng, khó hiểu đối với học sinh phổ thông nên việc lựa chọn hình thức hoạt động như thế nào để dẫn dắt học sinh vào bài quả là vấn đề không mấy dễ dàng đối với mỗi giáo viên. Rất nhiều giáo viên trong quá trình dạy học thường không tổ chức hoạt động khởi động vì nhiều lí do: lo lắng vì thời gian không đủ cho kiến thức bài dạy; không biết tổ chức như thế nào; sợ hoạt động gây ồn ảnh hưởng lớp học khác.Vì vậy, trong quá trình dạy, dù rất cố gắng, nhiều giáo viên 10
cũng không thể lôi kéo sự tập trung của học sinh, hiệu quả giờ học bị giảm sút. Chính vì lẽ đó bản thân tôi trong quá trình giảng dạy bộ môn GDCD bậc THPT tôi luôn luôn trăn trở để tìm ra giải pháp dạy hoạt động khởi động một cách hiệu quả nhằm tạo hứng thú cho các em khi học bộ môn này. 3. Một số kinh nghiệm thiết kế hoạt động khởi động trong các bài dạy môn Giáo dục công dân cấp trung học phổ thông 3.1. Kinh nghiệm trong việc sử dụng phương pháp trò chơi khi thiết kế hoạt động khởi động - Trò chơi là hoạt động được các học sinh thích thú tham gia. Vì vậy nó có khả năng lôi kéo sự chú ý và khơi dậy được hứng thú học tập. Rất nhiều trò chơi ngoài mục đích đó còn có thể ôn tập kiến thức cũ hoặc dẫn dắt các em vào hoạt động tìm kiếm tri thức mới một cách tự nhiên, nhẹ nhàng. Hoặc có những trò chơi giúp các em vận động tay chân khiến cho cơ thể tỉnh táo, giảm bớt những áp lực tâm lý do tiết học trước gây ra. - Sử dụng phương pháp trò chơi là phương pháp giáo viên thông qua việc tổ chức các trò chơi có liên đến nội dung bài học, có tác dụng tạo hứng thú học tập cho học sinh ngay từ khi bắt đầu bài học mới. - Qua trò chơi học sinh tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, tự nhiên, đồng thời cũng phát triển tính tự giác ở học sinh.Bản chất của phương pháp sử dụng trò chơi học tập là dạy học thông qua việc tổ chức hoạt động cho học sinh. Dưới sự hướng dẫn của GV, HS được hoạt động bằng cách tự chơi trò chơi trong đó mục đích của trò chơi chuyển tải mục tiêu của bài... - Phương pháp trò chơi có một số ưu điểm và nhược điểm sau: + Ưu điểm: .Trò chơi học tập là một hình thức học tập bằng hoạt động, hấp dẫn HS do đó duy trì tốt hơn sự chú ý của các em với bài học. . Trò chơi làm thay đổi hình thức học tập chỉ bằng hoạt động trí tuệ, đo đó giảm tính chất căng thẳng của giờ học, nhất là các giờ học kiến thức lý thuyết mới. . Trò chơi có nhiều học sinh tham gia sẽ tạo cơ hội rèn luyện kỹ năng học tập hợp tác cho HS. +Nhược điểm: .Khó củng cố kiến thức, kỹ năng một cách có hệ thống. . Học sinh dễ sa đà vào việc chơi mà ít chú ý đến tính chất học tập của các trò chơi. Khi sử dụng phương pháp này GVcần lưu ý một số điều sau: . Lựa chọn hoặc tự thiết kế trò chơi đảm bảo những yêu cầu: 11
.Mục đích của trò chơi phải thể hiện mục tiêu của bài học hoặc một phần của chương trình. .Hình thức chơi đa dạng giúp HS được thay đổi các hoạt động học tập trên lớp, giúp HS phối hợp các hoạt động trí tuệ với các hoạt động vận động. . Luật chơi đơn giản để HS dễ nhớ, dễ thực hiện. Cần đưa ra các cách chơi có nhiều HS tham gia để tăng cường kỹ năng học tập hợp tác. . Các dụng cụ chơi cần đơn giản, dễ làm hoặc dễ tìm kiếm tại chỗ .Chọn quản trò chơi có năng lực phù hợp với yêu cầu của trò chơi. . Tổ chức chơi vào thời gian thích hợp của bài học để vừa làm cho học sinh hứng thú học tập vừa hướng cho học sinh tiếp tục tập trung các nội dung khác của bài học một cách có hiệu quả. - Trong quá trình tổ chức hoạt động khởi động bản thân tôi thường sử dụng một số trò chơi sau: Trò chơi “Hỏi nhanh, đáp gọn”, trò chơi “làm theo lời tôi hát”, trò chơi ô chữ, trò chơi “Gió thổi”, Trò chơi mảnh ghép, trò chơi đoán ý đồng đội, trò chơi “nhanh như chớp”… Sau đây tôi xin trình bày một số ví dụ cụ thể trong các tiết dạy của tôi khi vận dụng phương pháp trò chơi để thiết kế hoạt động khởi động trong bài dạy môn GDCD bậc THPT Ví dụ 1:Khi dạy bài 6: Công dân với các quyền tự do cơ bản (tiết 3- GDCD 12) thì giáo viên thiết kế hoạt động khởi động bằng trò chơi “Hỏi nhanh đáp gọn”. - Đây là trò chơi rất hấp dẫn tạo ra không khí học tập sôi nổi cho học sinh đầu tiết học. Giáo viên sẽ đưa ra bộ câu hỏi gồm 10 câu và trong thời gian 1 phút học sinh sẽ trả lời ‘đúng’ hoặc ‘sai” -Mục tiêu: +Kích thích HS tự tìm hiểu xem các em biết gì về các quyền tự do cơ bản của công dân +Rèn luyện kĩ năng quan sát, giao tiếp +Rèn luyện năng lực tư duy. -Cách tiến hành: GV tổ chức cho học sinh trò chơi “Hỏi nhanh đáp gọn” GV chia lớp thành 2 đội. Mỗi đội cử 1 người tham gia chơi GV cử 1 thư kí ghi kết quả. Thời gian cho mỗi đội chơi là 1 phút 2 bạn chơi sẽ phải trả lời 10 câu hỏi trong vòng 1 phút. 12
GV mời lần lượt từngHS trả lời Thư kí ghi kết quả nhưng giáo viên chưa vội công bố đáp án mà phầnđápán sẽ được công bố sau khi tìm hiểu xong bài Câu1: Không ai được xâm phạm tới tính mạng sức khỏe của người khác.Đúng hay sai? Câu 2: Nếu chỉ có hành vi đe dọa giết người nhưng chưa thực hiện thì không vi phạm pháp luật. Đúng hay sai? Câu 3: Nói xấu người khác là không vi phạm pháp luật. Đúng hay sai? Câu 4: Tự ý vào chỗ người khác làkhông vi phạm pháp luật đúng hay sai? Câu 5: Em đến nhà bạn mượn sách nhưng không có ai ở nhà em vẫn mở cửa vào lấy sách đem về. Việc làm đó đúng hay sai? Câu 6:Đồ áo nhà em phơi trên sân thượng, gió thổi bay sang nhà hàng xóm. Mặc dù không có ai ở nhà nhưng em vẫn trèo qua lấy.Việc làm đó đúng hay sai? Câu 7: Xâm nhập vào và đọc trộm mail của người khác. Đúng sai Sai? Câu 8: Tự tiện xem nhật kí của người khác. Đúng hay sai? Câu 9: Nghe lén điện thoại của người khác là hành vi đúng hay sai? Câu 10: Đọc trộm thư và tin nhắn của người khác nhưng bí mật không nói cho ai biết là không vi phạm pháp luật. Đúng hay sai? Kết thúc trò chơi GV: Như vậy 2 đội đã vừa tham gia một trò chơi rất thú vị với 10 câu hỏi nhanh. Một số câu liên quan đến các quyền chúng ta đã được học. Tuy nhiên cũng có một số câu hỏi liên quan đến nội dung kiến thức mà chúng ta sẽ tìm hiểu trong tiết học ngày hôm nay. Do đó phần đánh giá kết quả của 2 đội chơi chúng ta sẽ chờ sau khi chúng ta tìm hiểu xong tiết học này nhé! Và bây giờ chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu bài 6 tiết 3. Ví dụ 2:Khởi động phá băngbằng trò chơi“Làm theo lời tôi hát” khi dạy bài 3: Sự vận động và phát triển của thế giới vật chất (GDCD 10) - Phá băng đầu giờ được xem là một công cụ hữu hiệu để bắt đầu một buổi học hiệu quả. Phiên đá này được diễn ra vào đầu bài học với nhiều hoạt động tương tác vui vẻ để giúp mọi người hiểu nhau hơn và giúp học sinh hứng thú với buổi học hơn. Nếu một phiên đá băng được thiết kế tốt thì mọi người sẽ có một khởi đầu tuyệt vời. Bằng cách phá băng, tất cả mọi thành viên sẽ có cơ hội được hiểu về nhau nhiều hơn, được biết rõ mục tiêu của buổi học từ đó hứng thú hơn với bài giảng và đóng góp hiệu quả để buổi học đi đến thành công. 13
Trò chơi với mục đích phá băng này được thiết kế để xóa đi những sự ngại ngùng và khoảng cách giữa các thành viên khi bắt đầu buổi học. -Mục tiêu: Kích thích tạo không khí vui vẻ cho tiết học đồng thời rèn luyện kĩ năng quan sát, giao tiếp cho học sinh. -Cách tiến hành: GV: Hôm nay nhìn các bạn rất là tuyệt. Cô muốn mời các em chơi một trò chơi khởi động cho tiết học Chúng ta sẽ hát một câu trong bài ALIBABA Các em để ý trong câu hát cô yêu cầu gì thì các em sẽ làm theo yêu cầu đó nhé và đồng thời các em hát câu ALIBABA GV: Alibaba xin mời cả lớp chúng ta đứng lên HS: vừa đứng lên vừa hát Alibaba GV: Alibaba xin mời cả lớp chúng ta vỗ tay thật to HS: vừa vỗ tayvừa hát Alibaba GV: Alibaba xin mời cả lớp giơtay trái lên HS: vừa giơ tayvừa hát Alibaba GV: Alibaba xin mời cả lớp giơ tay phải lên HS: vừa giơ tayvừa hát Alibaba GV: Alibaba xin mời cả lớp chúng ta ngồi xuống HS: vừa ngồi xuống vừa hát Alibaba GV: Rất tuyệt vời. Xin Cảm ơn các bạn Hỏi: Các em thấy trong màn khởi động đó chúng ta đã làm những làm những gì nào? HS: thực hiện những động tác đứng lên, vỗ tay, giơ tay trái lên, giơ tay phải lên, ngồi xuống GV: Tất cả những động tác đó là chúng ta đang vận động và đó là 1 hình thức vận động. Trong thực tế vận động nó có phải là như thế hay không?Nó có những hình thức nào?Vì sao phải vận động?Vận động có làm cho sự vật hiện tượng phát triển và tồn tại hay không?Thì bài học hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu. Ví dụ 3:Khởi động phá băng bằng trò chơi “gió thổi” khi thiết kế hoạt động khởi động bài3: Sự vận động và phát triển của thế giới vật chất (tiết 1- GDCD 10) * Mục tiêu:Tạo không khí vui vẻ trong lớp và tạo tình huống có vấn đề 14
giúp học sinh tiếp cận được kiến thức sẽ tìm hiểu trong bài học * Cách tiến hành: - Cách chơi: GV hướng dẫn: Các em hãy tưởng tượng mình là một cái cây. Tất cả đứng giang tay ra để tạo hàng cây. Gió thổi bên nào các em nghiêng về bên đó. Cả lớp đứng rồi dang tay sang hai bên. + GV: (Hô) Gió thổi, gió thổi. + Cả lớp: Về đâu, về đâu? + GV: Bên trái, bên trái. + Cả lớp: Nghiêng người sang bên trái. + GV: Bên phải, bên phải. + Cả lớp: Nghiêng người sang bên phải. +GV hô rồi làm tiếp với các vị trí: trước, sau. GV dẫn dắt: Tất cả những động tác đó là chúng ta đang vận động và đó là 1 hình thức vận động. Trong thực tế vận động nó có phải là như thế hay không? Nó có những hình thức nào? Vì sao phải vận động? Vận động có làm cho sự vật hiện tượng phát triển và tồn tại hay không? Thì bài học hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu. Ví dụ 4:Khởi động bằng trò chơi “Nhanh như chớp”khi dạy bài 12: Công dân với tình yêu hôn nhân gia đình (Tiết 2- GDCD 10) Đây là trò chơi mang tính trí tuệ và cũng rèn luyện khả năng phản xạ của học sinh. Các em phải đối mặt với người hỏi, trong thời gian nhanh nhất trả lời được nhiều câu hỏi nhất. Câu hỏi ở đây có thể liên quan đến kiến thức bài học trước, cũng có thể là những câu hỏi hài hước để các em suy luận theo logic lứa tuổi. * Mục tiêu:Tạo không khí vui vẻ trong lớp và tạo tình huống có vấn đề giúp học sinh tiếp cận được kiến thức sẽ tìm hiểu trong bài học * Cách tiến hành: - Trong thời gian 2 phút sẽ có các câu hỏi ngắn. Học sinh đối diện trực tiếp với dẫn chương trình. - Gói câu hỏi được chuẩn bị như sau: Câu 1: Điền từ còn thiếu vào hai câu thơ sau: Nhớ ai bổi hổi bồi hồi Như đứng… như ngồi đống than Đáp án: Đống lửa 15
Câu 2: Tình yêu là sự… và…sâu sắc giữa hai người khác giới? Đáp án: Rung cảm và quyến luyến Câu 3: Trong tình yêu chúng ta cần tránh những điều gì Đáp án: Yêu đương quá sớm Yêu một lúc nhiều người Quan hệ tình dục trước hôn nhân Câu 4: Lối sống của một số thanh niên hiện nay mà dư luận xã hội lên án? Đáp án: Sống thử Câu 5: Hậu quả đau lòng do nhận thức không đúng đắn trong yêu đương của một bộ phận giới trẻ hiện nay? Đáp án:Nạo phá thai Câu 6: Đây là cụm từ dùng để nói đến tình cảm của lứa tuổi học sinh? Đáp án: Trong sáng Câu 7:Tên một bài hát ca ngợi tình cảm gia đình của nhạc sỹ Ngọc Lễ? Đáp án: Ba ngọn nến lung linh Với gói câu hỏi nhanh đó giáo viên vừa giúp học sinh hệ thống lại những kiến thức vừa học đồng thời cũng là để khởi động cho tiết học mới.Với trò chơi này tạo không khí lớp học sôi nổi giúp học sinh bước vào tiết học nhẹ nhàng và hiệu quả. Ví dụ 5:Khởi động bằng trò chơi mảnh ghép khi dạy Bài 11: Một số phạm trù cơ bản của đạo đức học (tiết 2- GDCD 10) Đây là trò chơi vừa đòi hỏi học sinh có vốn hiểu biếtnhất định, vừa có sự nhanh nhẹ vận động thể lực, lại vừa đòi hỏi sự kết hợp ăný với các bạn cùng nhóm. * Mục tiêu:Tạo không khí vui vẻ trong lớp và tạo tình huống có vấn đề giúp học sinh tiếp cận được kiến thức sẽ tìm hiểu trong bài học * Cách tiến hành: - Cách tổ chức: Chia lớp thành 2 đội chơi. Giáo viên sẽ cho chủ đề trước thích hợp cho bài dạy. Mỗi nhóm sẽ tìm những mảnh ghép phù hợp để ghép vào chủ đề đã chotheo nhóm. Trong thời gian 2 phút, đội nào tìm được nhiều mảnh ghép sẽ chiến thắng. Nhóm 1: Chủ đề tìm những việc làm thể hiện là người có nhân phẩm, danh dự Nhóm 2: Chủ đề viết những điều em cảm nhận được xung quanh cuộc sống của mình mà em cho đó là hạnh phúc? 16