Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Phương pháp tổ chức Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT

Chia sẻ: Caphesua | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm góp phần hình thành cho học sinh thái độ đúng đắn, các hành vi và thói quen tốt, các kỹ năng hoạt động và ứng xử trong các mối quan hệ xã hội về chính trị, đạo đức , pháp luật… Nghiên cứu phương pháp tổ chức các HĐGDNGLL để kết hợp tốt với các hoạt động học trên lớp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Phương pháp tổ chức Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC TRƯỜNG THPT TRIỆU THÁI BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN Tên sáng kiến kinh nghiệm PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG THPT Tác giả sáng kiến: Nguyễn Thị Thúy Mã sáng kiến: 15.64.01 Lập Thạch, năm 2018 BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN 1. Lời giới thiệu Từ trước đến nay, sự nghiệp giáo dục luôn luôn nhận được sự quan tâm sâu sắc của Đảng, nhà nước và của toàn xã hội. Đặc biệt từ sau khi Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng Cộng Sản Việt Nam khẳng định: “Cùng với khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” thì giáo dục ngày càng được chú ý nhiều hơn. Nền kinh tế thị trường phát triển làm nảy sinh các trào lưu xã hội mới, những lối sống mới hình thành trong giới trẻ. Những trào lưu này tác động trực tiếp vào giới trẻ và một trong những đối tượng trực tiếp là học sinh trung học phổ thông. Trong quá trình giáo dục, ngoài việc học tập các kiến thức trên lớp chúng ta còn phải hình thành cho học sinh thái độ đúng đắn, các hành vi và thói quen tốt, các kỹ năng hoạt động và ứng xử trong các mối quan hệ xã hội về chính trị, đạo đức , pháp luật…. Vì vậy, quá trình giáo dục không những được thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục trên lớp mà còn thông qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp(HĐGDNGLL).
HĐGDNGLL có vị trí rất quan trọng trong quá trình giáo dục. Hoạt động này đối với học sinh THPT có nhiều thú vị nhưng cũng không ít phức tạp, đòi hỏi phải có sự khéo léo, kịp thời, đúng đắn, lôi cuốn các em hoạt động, nhằm phát huy khuynh hướng tự lập, sáng tạo, tinh thần tập thể, ý thức tổ chức kỷ luật. Vì vậy, có thể nói HĐGDNGLL có vị trí then chốt trong quá trình giáo dục nhằm định hướng, điều chỉnh quá trình giáo dục đạt hiệu quả cao. Thực tế ,trong những năm qua, đối với học sinh phần lớn là con em người lao động, rất thích được tham gia vào các hoạt động ngoại khoá, giao lưu văn hoá…, qua đó có dịp học hỏi các kỹ năng giao tiếp, ứng xử có văn hoá, những thói quen tốt trong học tập cũng như trong đời sống. Tuy nhiên, môi trường xã hội xung quanh cũng có tác động xấu đến các em. Vì vậy là một người giáo viên trực tiếp dạy dỗ các em về mặt tri thức lẫn đạo đức, tôi không khỏi trăn trở làm thế nào để kết hợp tốt và hài hòa giữa việc học trên lớp và các HĐGDNGLL, để hai hoạt động này luôn song song và bổ sung tốt cho nhau. Tôi đã nhận ra rằng: Để nâng cao chất lượng giáo dục học sinh, làm tốt công tác giáo dục đạo đức cho học sinh thì HĐGDNGLL là một trong những hoạt động thiết yếu. Mặt khác , trong thời gian qua, trường THPT Triệu Thái mặc dù đã thực hiện tốt tổ chức HĐGDNGLL nhưng bên cạnh đó vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, chưa thu hút và kích thích tư duy của học sinh, để học sinh thực sự được phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp. Với những lý do đó, tôi chọn đề tài 2. Tên sáng kiến: Phương pháp tổ chức Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT. 3. Tác giả sáng kiến: Họ và tên: Nguyễn Thị Thúy Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường THPT Triệu Thái – Lập Thạch – Vĩnh Phúc Số điện thoại: 0989.701.015. Email: nguyenthithuyl.gvtrieuthai@vinhphuc.edu.vn 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Góp phần hình thành cho học sinh thái độ đúng đắn, các hành vi và thói quen tốt, các kỹ năng hoạt động và ứng xử trong các mối quan hệ xã hội về chính trị, đạo đức , pháp luật… Nghiên cứu phương pháp tổ chức các HĐGDNGLL để kết hợp tốt với các hoạt động học trên lớp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh. 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: Ngày 15/09/ 2018 đến nay. 7. Mô tả bản chất của sáng kiến: Về nội dung của sáng kiến: 7.1. Cơ sở lí luận 7.1.1. Khái niệm Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ( HĐGDNGLL ) là những hoạt động giáo dục được thực hiện ngoài thời gian học tập, nhằm lôi cuốn đông đảo học sinh tham gia để mở rộng hiểu biết, tạo không khí vui tươi lành mạnh, tạo cơ hội để học sinh
rèn luyện thói quen sống trong cộng đồng và phát huy tối đa năng lực, sở thích của từng cá nhân. HĐGDNGLL là một mặt hoạt động giáo dục cơ bản được thực hiện một cách có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức nhằm góp phần hình thành nhân cách học sinh theo mục tiêu đào tạo, đáp ứng nhu cầu đa dạng của xã hội. HĐGDNGLL được phân chia hai mức độ do phạm vi tác động của lực lượng tổ chức các hoạt động chi phối. Đó là hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và hoạt động giáo dục ngoài nhà trường. HĐGDNGLL do nhà trường quản lý chỉ đạo, với sự tham gia của các lực lượng xã hội. Nó được tiến hành xen kẽ hoặc tiếp nối hoạt động dạy học trong phạm vi nhà trường hoặc trong đời sống xã hội. Hoạt động này diễn ra trong suốt năm học và cả thời gian nghỉ hè để khép kín quá trình đào tạo, làm cho quá trình này được thực hiện mọi nơi mọi lúc. HĐGDNGLL là tổ chức cuộc sống của thanh thiếu niên để giáo dục, là cuộc sống thực của họ về học tập, lao động, vui chơi…Giáo dục ngoài nhà trường là trách nhiệm của toàn xã hội, của gia đình học sinh, nhà trường đóng vai trò cố vấn sư phạm và phối hợp tổ chức. 7.1.2. Vị trí vai trò của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp Về mặt pháp lý, theo điều lệ nhà trường phổ thông, các hoạt động giáo dục trong nhà trường phổ thông bao gồm : + Hoạt động giáo dục trên lớp thông qua việc dạy và học các môn học theo quy định. + Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp do nhà trường phối hợp với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường tổ chức, bao gồm các hoạt động ngoại khoá về khoa học, đố vui qua các môn học, thể dục thể thao nhằm phát triển năng lực toàn diện của học sinh và bồi dưỡng học sinh có năng khiếu, các hoạt động vui chơi, tham quan, du lịch, giao lưu văn hoá, các hoạt động giáo dục môi trường, hoạt động công ích, các hoạt động xã hội, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của học sinh. Về phương diện thực tiễn, HĐGDNGLL có vị trí là cầu nối hai chiều giữa nhà trường và xã hội. HĐGDNGLL tạo điều kiện cho nhà trường phát huy vai trò của mình với đời sống xã hội, mở ra khả năng thuận lợi để gắn học với hành, nhà trường với xã hội. HĐGDNGLL là điều kiện và phương tiện để huy động sức mạnh cộng đồng tham gia vào quá trình giáo dục đào tạo học sinh.
7.1.3. Nhiệm vụ của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. 7.1.3a. Những nhiệm vụ về nhận thức. HĐGDNGLL giúp học sinh bổ sung, củng cố và hoàn thiện những tri thức đã học trên lớp, đồng thời giúp các em có những hiểu biết mới, mở rộng nhân sinh quan với thế giới xung quanh, cộng đồng và xã hội. HĐGDNGLL giúp học sinh có điều kiện vận dụng tri thức vào hoạt động hằng ngày, biết tự điều chỉnh hành vi đạo đức, lối sống cho phù hợp.Qua đó từng bước làm giàu thêm những kinh nghiệm thực tế, xã hội cho các em. HĐGDNGLL giúp học sinh định hướng chính trị,xã hội, có những hiểu biết nhất định về truyền thống đấu tranh cách mạng, truyền thống xây dựng và bảo vệ tổ quốc, truyền thống văn hoá tốt đẹp của dân tộc, đất nước, địa phương…Qua đó tăng thêm hiểu biết, thái độ đối với Bác Hồ, về Đảng, về Đoàn. HĐGDNGLL giúp học sinh có những hiểu biết tối thiểu về các vấn đề có tính thời đại như vấn đề quốc tế, hợp tác, hoà bình, hữu nghị, bảo vệ môi trường, dân số kế hoạch hoá gia đình, vấn đề phòng chống tệ nạn xã hội, vấn đề pháp luật…. 7.1.3b. Nhiệm vụ giáo dục thái độ HĐGDNGLL từng bước hình thành cho học sinh niềm tin vào chế độ xã hội chủ nghĩa, vào tương lai đất nước, từ đó các em có lòng tự hào dân tộc, mong muốn làm đẹp truyền thống của trường, của lớp, của quê hương đất nước. HĐGDNGLL từng bước hình thành cho học sinh những tình cảm tốt đẹp, trong sáng, tình cảm thầy trò, tình bạn, tình yêu quê hương đất nước. Qua đó giúp các em biết kính yêu và tôn trọng cái tốt, cái đẹp, biết ghét cái xấu, cái lỗi thời không phù hợp. HĐGDNGLL bồi dưỡng, xây dựng cho học sinh lối sống phù hợp với đạo đức, chấp hành pháp luật, truyền thống tốt đẹp của địa phương, đất nước. HĐGDNGLL góp phần giáo dục học sinh tình đoàn kết hữu nghị với các bạn thiếu niên quốc tế, với các dân tộc khác trên thế giới. HĐGDNGLL bồi dưỡng cho học sinh tính tích cực, tính năng động, sáng tạo, sẵn sàng tham gia những hoạt động xã hội, hoạt động tập thể của trường, lớp vì lợi ích chung, vì sự trưởng thành và tiến bộ của bản thân. 7.1.3c. Nhiệm vụ rèn luyện kỹ năng HĐGDNGLL rèn luyện cho học sinh kỹ năng giao tiếp,ứng xử có văn hoá, có thói quen tốt trong học tập, lao động công ích và các hoạt động khác.
HĐGDNGLL rèn cho học sinh kỹ năng tự quản, trong đó có kỹ năng tổ chức, điều khiển và thực hiện một hoạt động tập thể có hiệu quả, kỹ năng nhận xét, đánh giá kết quả hoạt động. HĐGDNGLL rèn cho học sinh các kỹ năng giáo dục, tự điều chỉnh, kỹ năng hoà nhập để thực hiện tốt các nhiệm vụ do thầy cô giáo, do nhà trường hoặc tập thể giao cho. 7.1.4. Một số nguyên tắc tổ chức các HĐGDNGLL Để đảm bảo hiệu quả cao của hoạt động này, quá trình tổ chức phải tuân theo các nguyên tắc sau: 7.1.4a. Nguyên tắc về tính mục đích và tính kế hoạch Tính mục đích : Cần xác định mục tiêu, yêu cầu hoạt động GDNGLL cho cả năm học, từng học kỳ, từng hoạt động, trong đó tính đa dạng của mục tiêu cần được định hướng nhằm thực hiện mục tiêu tổng quát là phát triển nhân cách cho học sinh. Tính kế hoạch : Mọi hoạt động đếu cần có kế hoạch, đặc biệt kế hoạch HĐGDNGLL cần đảm bảo tính ổn định tương đối, tính hệ thống, tính hướng đích không gây sự xáo trộn, tuỳ tiện.Trên cơ sở kế hoạch, nhà trường định ra cách thức tổ chức, chỉ đạo nội dung, phương tiện và quy mô hoạt động. 7.1.4b. Tính tự nguyện, tự giác Nếu học tập trên lớp là bắt buộc thì HĐGDNGLL là tự nguyện , tự giác. Các em có quyền lựa chọn các hoạt động mà mình yêu thích. Nguyên tắc này đảm bảo cho học sinh quyền lựa chọn tham gia các hoạt động phù hợp với khả năng, hứng thú, sức khoẻ và điều kiện cụ thể của bản thân mỗi em; Chỉ có như vậy,nhà trường nhà giáo dục mới tạo được sự hứng thú, tự giác , tích cực tham gia hoạt động, phát huy được thiên hướng, khả năng của mỗi học sinh, trên cơ sở đó giúp nhà trường và gia đình hướng nghiệp học sinh phù hợp nhất. Nguyên tắc này đòi hỏi nhà trường các nhà giáo dục phải tổ chức được nhiều hoạt động phong phú, đa dạng; tổ chức và duy trì được nhiều nhóm hoạt động với các chủ đề khác nhau như câu lạc bộ bộ môn, các đội thể thao, đội văn nghệ…; các hoạt động giao lưu kết bạn trong và ngoài nhà trường, hoạt động tham gia du lịch kết hợp học tập…Chỉ khi đó, học sinh mới có thể tự nguyện, tự giác và theo hứng thú của mình lựa chọn cho mình loại hình hoạt động thích hợp. 7.1.4c. Tính đến đặc điểm lứa tuổi và tính cá biệt của học sinh Mỗi lứa tuổi có những đặc điểm sinh lý khác nhau, cá biệt có một số ít học sinh có những biểu hiện khác biệt trong quá trình phát triển. Nhà trường thầy cô giáo phải
hiểu biết nhũng nét đặc trưng của sự phát triển này để tổ chức hoạt động có nội dung và hình thức đáp ứng nhu cầu và phù hợp với khả năng phát triển của học sinh. Vì vậy, thầy cô thường xuyên theo dõi học sinh, phát hiện những nét mới, những khả năng mới được hình thành ở các em để kịp tghời đề xuất và điều chỉnh và hình thức hoạt động cho phù hợp với sự phát triển của các em trong từng giai đoạn của năm học, cấp học. 7.1.5. Hình thức tổ chức các HĐGDNGLL HĐGDNGLL ở trường phổ thông rất đa dạng và phong phú. Ta có thể phân chia nội dung và hình thức HĐGDNGLL theo các loại sau: 7.1.5a. Theo thời gian Hoạt động trong năm học thực hiện theo các loại hình hoạt động và theo chủ điểm, thực hiện xen kẽ cùng với chương trình, kế hoạch học tập các môn học trên lớp. Hoạt động hè: + Hoạt động Đoàn TNCS Hồ Chí Minh hoặc Đội TNTP Hồ Chí Minh ở địa phương. + Hoạt động ở các câu lạc bộ và cung thiếu nhi. + Ôn tập 7.1.5b. Hoạt động theo chủ điểm các ngày kỉ niệm lớn trong năm học Tháng 9: 05/09 ngày hội khai trường Tháng 10: 15/10 kỉ niệm ngày Bác Hồ gửi thư cho học sinh, sinh viên Tháng 11: 20/11 kỉ niêm ngày nhà giáo Việt Nam Tháng 12: 22/12 kỉ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, ngày Quốc phòng toàn dân Tháng 1: 9/1 kỉ niệm ngày học sinh, sinh viên quốc tế Tháng 2: 3/2 kỉ niệm ngày thành lập Đảng Cộng Sản Việt Nam Tháng 3: 8/3 kỉ niệm ngày quốc tế Phụ nữ, 26/3 ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Tháng 4: 22/4 kỉ niệm ngày sinh Lênin Tháng 5: 19/5 kỉ niệm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh 7.1.5c. Hoạt động theo loại hình hoạt động Hoạt động chính trị xã hội Hoạt động công ích xã hội
Hoạt động lao động sản xuất phục vụ địa phương Hoạt động văn hóa. Khoa học kỹ thuật Hoạt động văn nghệ, thể thao, tham quan du lịch Hoạt động nhân đạo, từ thiện, đền ơn đáp nghĩa Hoạt động bảo vệ môi trường Hoạt động bảo vệ trật tự trị an, giữ gìn pháp luật, phòng chống bệnh tật, tệ nạn xã hội 7.1.6. Nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp Căn cứ vào hướng dẫn của Bộ Giáo dục Đào tạo, tình hình cụ thể của môi trường, mỗi địa phương, mỗi loại hình trường…có thể tiến hành HĐGDNGLL theo nôi dung chính sau: 7.1.6a. Hoạt động tư tưởng, chính trị, đạo đức, pháp luật Tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động chính trị ở địa phương: Tuyên truyền cho bầu cử Hội đồng Nhân dân, Đại hội Đảng các cấp, tổ chức các ngày lễ lớn… Thông qua các hoạt động này để giáo dục tư tưởng chính trị cho học sinh. Chăm sóc gia đình liệt sĩ, thương binh, giúp đỡ gia đình neo đơn, giúp đỡ các bạn học sinh nghèo vượt khó, trẻ em lang thang cơ nhỡ. Tham gia các chương trình từ thiện. Đây là việc làm toàn xã hội quan tâm, nhiều địa phương làm tốt công tác này. Thông qua các hoạt động từ thiện để giáo dục lòng nhân ái cho học sinh. Xây dựng nếp sống văn hóa, bài trừ mê tín dị đoan: Câu lạc bộ nếp sống văn minh, gia đình văn hóa, phòng chống tệ nạn xã hội. Tuyên truyền pháp luật: + Học tập luật lệ giao thông, nếp sống văn hóa + Mời công an nói chuyện, tổ chức thi tìm hiểu pháp luật, luật lệ an toàn giao thông + Triển khai chương trình giáo dục đạo đức pháp luật trong nhà trường Tìm hiểu lịc sử địa phương, anh hùng, lãnh tụ và danh nhân văn hóa trường mang tên Hội thảo: Tổ chức tranh luận về một số vấn đề mà thanh niên quan tâm… Tham gia phụ trách đội thiếu niên, nhi đồng ở địa phương (hè) Thông qua những hoạt động trên không những giáo dục tư tưởng chính trị cho học sinh mà còn hình thành nhiều phẩm chất khác ở các em: Tình đoàn kết, gắn bó, yêu thương con người, tự hào về quê hương đất nước… 7.1.6b. Tìm hiểu ứng dụng KHKT phục vụ học tập
Thành lập những tổ khoa học ứng dụng vào cuộc sống: Sinh học: Chiết, ghép, lai tạo giống Hóa học: phòng trừ sâu bệnh Lịch sử: Tìm hiểu truyền thống lịch sử địa phương… Tìm hiểu dân số, bảo vệ môi trường Câu lạc bộ thơ: thơ văn, tin học, điện tử, vật lí, hóa học… 7.1.6c. Hoạt động lao động công ích xã hội Hoạt động lao động công ích nhằm giáo dục ý thức góp phần xâp dựng quê hương. Lao động giúp đỡ gia đình để sản xuất của cải vật chất cho xã hội. Tham gia trồng cây phủ xanh đất trống, đồi trọc, trồng cây xung quanh trường, trồng cây kỉ niệm. Lao động tu sửa trường lớp, xây dựng “Công trình thanh niên”. Lao động giúp nhân dân địa phương: phòng chống thiên tai, phòng trừ sâu bệnh Lao động giúp đỡ gia đình Những hình thức trên giúp các em nhận thức rõ hơn giá trị lao động, từ đó có thái độ đúng với người lao động, xây dựng quê hương đất nước. 7.1.6d. Hoạt động văn hóa nghệ thuật Thực chất của hoạt động văn hóa nghệ thuật là bồi dưỡng, làm phong phú thêm đời sống tinh thần, bồi dưỡng lòng khao khát cái đẹp, đưa cái đẹp vào cuộc sống, biết thưởng thức cái đẹp để có hành động đẹp. Giới thiệu những sách, bóa, tạp chí có giá trị lớn mà thanh niên quan tâm Tổ chức các cuộc thi mang tính chất văn hóagiáo dục: + Thi học sinh thanh lịch + Thi nữ sinh duyên dáng + Thi sáng tác văn thơ,nhạc hoặc báo tường. Tổ chức hội diễn văn nghệ, triển lãm, trưng bày về truyền thống nhà trường bằng tranh ảnh của học sinh, tác phẩm do học sinh sáng tác. Tham gia câu lạc bộ: Mỹ thuật, hội họa, điện ảnh Tổ chức xem phim, ca nhạc, biểu diễn nghệ thuật… 7.1.6e. Hoạt động thể thao quốc phòng, tham quan du lịch Chỉ thị 12/CP của Hội đồng Bộ trưởng về công tác thể thao trong những năm trước mắt (9/5/1989) nhấn mạnh: Phải thực hiện nghiêm túc việc dạy và học môn TDTT mà chương trình qui định và có biện pháp tổ chức, hưỡng dẫn các hình thức tập
luyện và hoạt động thể thao tự nguyện ngoại giờ học. Tổ chức các hoạt động TDTT: bóng đá, bóng bàn, cầu lông, đá cầu, điền kinh, bơi lội, võ thuật. Tổ chức “Hội khỏe phù đổng”. Tổ chức kết nhĩa đơn vị bộ đội, công an Tổ chức các đội: tuần tra bảo vệ trường, phòng cháy chữa cháy, phòng chống tệ nạn xã hội, phòng chốn dịch bệnh. Tổ chức tham quan du lịch, cắm trại: tham quan bảo tàng, danh lam thắng cảnh, di tích văn hóa, lịch sử, tổ chức cắm trại ngắn ngày, dài ngày (23 ngày) hoặc vào ngày nghỉ. 7.1.6f. Giáo dục dân số sức khỏe sinh sản vị thành niên Đối với vấn đề gia đình, dân số sức khỏe sinh sản (SKSS), HĐGDNGLL có nhiều khả năng mở rộng hiểu biết cho học sinh về các kiến thức SKSS đồng thời cũng tạo điều kiện thuận lợi để các em rèn kỹ năng sống. Nếu lựa chọn đúng chủ đề hoạt động và sát với đặc điểm đối tượng thì sẽ đem lại hiệu quả: kích thích học sinh tham gia vòa hoạt động. 7.1.6g. Giáo dục phòng chống các tệ nạ xã hội Xây dựng lực lượng cốt cán phòng chống ma túy – HIV/AIDS là giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm, các tổ chức đoàn đội, hội cha mẹ học sinh. Tổ chức lực lượng phối hợp là công an địa phương, chính quyền địa phương, Đoàn TNCS địa phương. Chỉ đạo thực hiện nội dung giáo dục phòng chống ma túy HIV/AIDS trong các cơ sở được đưa vào nội khóa bằng cách tích hợp lồng ghép qua các môn học. Chủ yếu môn sinh vật, địa lí, GDCD có liên quan nhiều đến nội dung giáo dục phòng chống ma túy HIV/AIDS. Khi thực hiện giáo viên phải chú ý đến mức độ tích hợp lồng ghép kiến thức cho phù hợp tránh làm thay đổi kiến thức cơ bản của bài dạy. Chỉ đạo giáo dục phòng chống ma túy – HIV/AIDS thông qua các hoạt động ngoại khóa: Tổ chức đa dạng cá hoạt động ngoài giờ lên lớp phù hợp với lứa tuổi và với thực tiễn nhà trường. Đó là các hoạt động: Hoạt động chính trị xã hội: tuyên truyền cổ động, nghe nói chuyện các chuyên đề về phòng chống ma túy. Hoạt động văn hóa nghệ thuật: thi sáng tác thơ ca, biểu diễn văn nghệ Hoạt động vui chơi giải trí Giáo viên chủ nhiệm kết hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh, với địa phương, với công an địa phương nơi trường đóng trong việc giáo dục phòng chống ma túy –
HIV/AIDS. 7.1.6h. Giáo dục bảo vệ môi trường Lồng ghép hoặc tích hợp, liên hệ, vận dụng giáo dục môi trường vòa các môn học, chủ yếu thông qua môn sinh học, địa lí và GDCD. Hình thành nhóm “bảo vệ thiên nhiên” Xây dựng trạm sinh thái với 3 chủ đề: + Theo dõi biến động sinh thái của môi trường và bảo vệ môi trường + Ô nhiễm môi trường + Theo dõi phản ứng thực vật, sinh vật Tổ chức lao động bảo vệ môi trường Tổ chức các cuộc thi quanh chủ đề bảo vệ môi trường Tham quan môi trường thiên nhiên quanh chúng ta. 7.2 Thực trạng tổ chức HĐGDNGLL ở trường THPT Triệu Thái – Lập Thạch – Vĩnh Phúc 7.2.1. Vài nét về tình hình trường Trường THPT Triệu Thái tiền thân là trường THPT Bán công Triệu Thái và được chính thức chuyển lên công lập từ năm 2009. Tuy nhiên ở những năm đầu công lập, học sinh trong trường chủ yếu vẫn còn nhiều học sinh trung bình và dưới trung bình. Vì vậy dẫn đến việc giáo dục học sinh trong các hoạt động trên lớp cũng như ngoài giờ lên lớp còn gặp nhiều khó khăn. Những thuận lợi và khó khăn mà nhà trường gặp phải: * Thuận lợi • Đa số giáo viên còn trẻ, tuổi đời chưa qua 40.Trình độ chuyên môn đạt chuẩn 100%. • Mặc dù vừa lên công lập được vài năm, nhưng nhà trường đã nhanh chóng ổn định, xây dựng các phong trào hoạt động giáo dục nói chung, hoạt động NGLL nói riêng có hiệu quả. • Đa số học sinh của trường được giáo dục đạo đức, hoạt động tập thể tốt, tinh thần tự giác cao, biết yêu thương giúp đỡ bạn bè… • Nhiều học sinh có năng khiếu văn nghệ, TDTT, đặc biệt các trò chơi trong sinh hoạt tập thể. • Đội ngũ giáo viên có năng lực, nhiệt tình, trẻ, khoẻ. Nội bộ nhà trường đoàn kết, ổn định, an tâm công tác, tâm huyết với nghề nghiệp.
* Khó khăn: Nhà trường đang trong quá trình sửa chữa nhà lớp học 3 tầng, sân, tường bao quanh…nên sân chơi của học sinh bị thu hẹp, chưa có nhà giáo dục thể chất để học sinh tập luyện. Một nửa số lớp phải di chuyển phòng học sang các phòng bộ môn ở nhà 5 tầng nên học sinh bị phân tán, khó tập trung. Một số ít học sinh chưa xác định động cơ học tập, ham chơi, hay bỏ tiết, không hứng thú với hoạt đông tập thể, đặc biệt các hoạt động chính trị, xã hội. Đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình nhưng thiếu kinh nghiệm trong giáo dục học sinh, trong tổ chức HĐNGLL. Vì còn có nhiều học sinh học lực trung bình trở xuống nên hầu hết thời gian các buổi chiều đều dành cho học chuyên đề và hội họp. Công tác xã hội hóa giáo dục trong HĐNGLL chưa được chú trọng. 7.2.2. Vai trò của các lực lượng giáo dục trong nhà trường trong việc tổ chức HĐGDNGLL Đối với GVCN lớp: + GVCN lớp có vai trò hết sức quan trọng trong việc phân công, tổ chức hướng dẫn học sinh trong HĐGDNGLL của lớp mình. Nhà trường đề ra kế hoach cụ thể hàng tuần, tháng và chỉ đạo GVCN xây dựng kế hoạch cho lớp mình phụ trách. + GVCN tập trung vào một số GV trẻ, nhiệt tình, năng động, hoạt bát. Phân công GV có kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp 10 12. Những GV có con nhỏ hoặc sắp về hưu không phân công chủ nhiệm nếu có đủ giáo viên.Vì vậy họ thờ ơ với công tác giáo dục học sinh, cũng như HĐGDNGLL. + Trong những năm qua, tập huấn,bồi dưỡng cho GVCN những kỹ năng, biện pháp về công tác đoàn còn hạn chế. + Chưa tổ chức thao giảng tiết sinh hoạt lớp, chưa có chuyên đề, sáng kiến kinh nghiệm về hoạt động này. Mọi hoạt động vẫn trong phạm vi chuyên môn dạy và học. Như vậy chính trong đội ngũ thầy cô giáo vẫn còn hạn chế kỹ năng, phương pháp cho hoạt động GDNGLL, vẫn khô cứng chỉ biết dạy học về kiến thức theo sách giáo khoa. + Các tiết sinh hoạt cuối tuần nặng nề về phê bình, kiểm điểm học sinh vi phạm và nhắc nhở việc đóng góp các khoản tiền, nhiều khi quên cả khuyến khích khen thưởng học sinh tích cực, quên đi công tác “ dạy người”. + Thời gian sinh hoạt 15 phút đầu giờ GVCN không lên lớp thường xuyên. + Nhiều thầy cô nhà ở xa trường, con nhỏ nên tiết cuối thứ bảy đúng ra là tiết sinh hoạt lớp, tiết mà học sinh đang mong đợi tình cảm từ thầy cô sau 1 tuần học tập căng
thẳng, nhưng muốn vội về nhà nên nhiều lúc vô tình giáo viên chủ nhiệm đã để lại ấn tượng trong các em sự gian dối, không chuẩn mực , sự qua loa đối phó của thầy cô mình. Đối với tập thể giáo viên : + Không thể tổ chức tốt HĐGDNGLL nếu không có sự đóng góp của tập thể giáo viên nhà trường. + Quy định nhiệm vụ cụ thể của giáo viên. Một trong những nhiệm vụ của giáo viên là tham gia HĐGDNGLL với những lĩnh vực khác nhau : văn nghệ, thể dục thể thao, ngoại khoá bộ môn… + Tuỳ theo đặc thù của từng bộ môn mà nhà trường phân công các tổ chuyên môn phối hợp với Đoàn TN để tổ chức các hoạt động ngoại khóa, tìm hiểu… + Phân công một số giáo viên có năng khiếu văn nghệ, TDTT.. trực tiếp tham gia vào các hoạt động. Ví dụ : Khi tổ chức tìm hiểu kiến thức về dân số thì giao các tổ xã hội, về matuýHIV AIDS thì giao các tổ tự nhiên. Đối với tổ chức Đoàn Thanh niên CSHCM: + Tổ chức Đoàn TN trong trường THPT đóng vai trò nòng cốt để tiến hành HĐGDNGLL. Nhà trường tạo điều kiện cho Đoàn hoạt động, trang bị những điều kiện CSVC cần thiết. Tham dự đầy đủ các lớp tập huấn do huyện Đoàn tổ chức như tập huấn bồi dưỡng về MatuýHIVAIDS… + Tổ chức các cuộc thi cấp trường : Tiếng hát dâng thầy cô, học sinh thanh lịch… Tóm lại, với sự phối hợp giữa các bộ phận, đoàn thể, thời gian qua HĐGDNGLL của nhà trường đã có tiến bộ.Tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế so với yêu cầu chung, so với những thuận lợi mà trường đang có. 7.2.3. Công tác phối hợp với các lực lượng ngoài nhà trường để tổ chức các HĐGDNGLL * Đối với ban đại diện cha mẹ học sinh: Ban đại diện cha mẹ học sinh là cầu nối giữa nhà trường và gia đình học sinh. Gia đình là nơi sinh ra, nuôi dưỡng trẻ đến tuổi trưởng thành, gia đình có ảnh hưởng lớn đến sự hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Vì vậy, nhà trường cần phối hợp chặt chẽ với Ban đại diện cha mẹ học sinh từng lớp và toàn trường. Nhìn chung, công tác này chưa đạt hiệu quả cao như mong muốn. * Với các tổ chức xã hội, ban ngành địa phương: Tham mưu với UBND huyện Lập Thạch tổ chức hội thi sân khấu không chuyên về an toàn giao thông, tổ chức cổ động nhân các ngày lễ lớn, bầu cử HĐND huyện , Đại
hội Đảng bộ cấp huyện… Xây dựng các điều kiện cho hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp: Thông qua các cuộc họp giáo viên phải nhận thấy tham gia HĐGDNGLL là nhiệm vụ của GV. Tuy nhiên GV có con nhỏ tương đối nhiều nên tham gia các hoạt động như một sự ép buộc, chưa có sự thu hút, không sáng tạo, cống hiến bằng năng lực họ đang có. Chưa tổ chức giao lưu, học hỏi kinh nghiệm trong công tác này với các trường bạn lân cận. Ngoài ra, cơ sở vật chất còn đóng vai trò cần thiết để tiến hành một HĐGDNGLL. Trong điều kiện hiện nay, CSVC tương đối đầy đủ, tuy nhiên một số đồ đã cũ cần phải thay mới để có chất lượng tốt hơn (âm li, loa đài… 7.3. Đề xuất, cải tiến một số biện pháp về công tác tổ chức HĐGDNGLL ở trường THPT Triệu Thái Xuất phát từ thực trạng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của trường trong những năm qua, với kiến thức lý luận đã được tiếp thu, tôi xin mạnh dạn đề xuất một số ý kiến như sau : 1. Nâng cao nhận thức của giáo viên, nhân viên và phụ huynh học sinh về nội dung giáo dục học sinh thông qua con đường dạy học và hoạt động ngoài giờ lên lớp. 2. Coi trọng HĐGDNGLL ở tiết sinh hoạt lớp cuối tuần vì được tổ chức trong một không gian nhỏ của lớp học, mọi học sinh đều được cơ hội tham gia, GVCN dễ năm bắt sự vận động và phát triển của từng học sinh. 3. Cần chú trọng công tác bồi dưỡng các kỹ năng HĐGDNGLL cho lực lượng thanh niên, giáo viên, GVCN dưới các hình thức : Cử đi học bồi dưỡng chuyên đề GDNGLL do tỉnh, huyện tổ chức từng năm học. 4. Một số hoạt động văn hoá , văn nghệ cần mạnh dạn mời một số người có chuyên môn ở địa phương như : Huyện Đoàn, đội văn nghệ ở địa phương… 5. Đối với GVCN :Có phương pháp xây dựng kế hoạch hoạt động của lớp theo kế hoạch của trường. 6. Đối với giáo viên bộ môn : Các giáo viên có năng khiếu văn nghệ, TDTT, năng khiếu tổ chức…nên tích cực tham gia vào các HĐGDNGLL. 7. Có chế độ bồi dưỡng, khen thưởng, khuyến khích kịp thời đối với cá nhân tích cực và đạt hiệu quả cao trong các HĐGDNGLL. 8. Đối với Ban đại diện cha mẹ học sinh : Phối hợp xây dựng kế hoạch và tổ chức hoạt động cùng với nhà trường. 9. Mua sắm thiết bị phục vụ HĐGDNGLL như : âm thanh, phông màn, sân khấu di động…..
Trên đây là một số đề xuất nhỏ của tôi về việc tổ chức các HĐGDNGLL làm sao cho hiệu quả và phát huy tác dụng tốt tới các em học sinh. Về khả năng áp dụng của sáng kiến: Bản thân tôi là một thành viên nằm trong ban thường vụ Đoàn trường và đồng thời cũng là một giáo viên chủ nhiệm, sau khi áp dụng một số nội dung của sáng kiến này tôi thấy rằng nó cũng mở ra ít nhiều hướng đi có hiệu quả cho việc tổ chức các HĐGDNGLL, giúp lôi cuốn các em hoạt động, nhằm phát huy khuynh hướng tự lập, sáng tạo, tinh thần tập thể, ý thức tổ chức kỷ luật. Tuy nhiên với thời gian có hạn, điều kiện nghiên cứu chưa cho phép nhiều nên đề tài sáng kiến của tôi chỉ mới mang tính khởi thảo về một vấn đề khá rộng lớn, chắc chắn không thể toàn diện được, kính mong các nhà giáo dục, các đồng nghiệp tiếp tục nghiên cứu, bổ sung để được đầy đủ và có tính khả dụng hơn./. 8. Những thông tin cần được bảo mật (nếu có): 9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: a. Đổi mới phương pháp tổ chức HĐGDNGLL sao cho phù hợp với những yêu cầu, nguyện vọng của người học. Trong điều kiện mới của đất nước, những thay đổi lớn lao trong đời sống kinh tế xã hội có tác động mạnh mẽ đến sự thay đổi nhân cách của mỗi con người. Học sinh ngày nay có những bước nhảy vọt về chất trong quá trình rèn luyện và học tập ở trường. Các em mạnh mẽ hơn, suy nghĩ “táo bạo” hơn, có những nhu cầu mới hơn nhằm thỏa mãn cho được cái “tôi” trong con người mình. Nếu giáo viên không nắm bắt được đúng “bí quyết” ấy mà chỉ áp đặt học sinh theo ý mình sẽ không thúc đẩy họ hành động và ứng xử. Cho nên, thông qua các hoạt động được tổ chức một cách hợp lí, những nguyện vọng, năng lực mới của học sinh được thỏa mãn. b. Đổi mới phương pháp tổ chức HĐGDNGLL theo quan điểm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Học sinh phải là chủ thể trong mọi hoạt động. Họ tự thực hiện, giải quyết các tình huống nảy sinh dưới vai trò cố vấn, giúp đỡ người thầy. Giáo viên giúp các em định hướng mục tiêu, nội dung, cách thức hoạt động. Trên cơ sở đó họ tự thiết kế chương trình, tổ chức và điều khiển hoạt động, tự đánh giá và rút ra bài học kinh nghiệm. Theo phương châm “mưa dầm thấm sâu”, có thể lúc đầu các em chưa quen, song nếu biết kiên trì, điều chỉnh và sáng suốt nhận ra tồn tại non yếu thì sẽ khắc phục và tìm được cách khắc phục tốt hơn. Vấn đề ở chỗ, giáo viên phải thực sự có niềm tin ở học sinh, tôn trọng các em, tạo ra được quan hệ phù hợp giữa họ với học sinh. Như vậy quan hệ giữa giáo viên với học sinh là quan hệ hợp tác, cộng đồng trách nhiệm, điều đó sẽ tạo ra cho học sinh có niềm tin hơn, mạnh dạn hơn, sáng tạo hơn, sẽ khẳng định tính chủ thể hoạt động của học sinh.
c. Bám sát mục tiêu giáo dục và chú ý tới việc rèn luyện cho học sinh những năng lực then chốt, lấy kỹ năng hành động và ứng dụng làm trung tâm. Đó là những năng lực: Thích ứng với những thay đổi trong thực tiễn để tự chủ, năng động trong hoạt động, trong cuộc sống. Hành động để biết làm việc với tập thể, với cộng đồng, cùng hợp tác với cá nhân và các nhóm để đạt mục tiêu chung của hoạt động. Tự học thường xuyên thông qua các hoạt động khác nhau để rèn luyện, nuôi dưỡng lòng ham hiểu biết nhằm chiếm lĩnh tri thức mới và bố sung những điều đã được học. Đất nước trong giai đoạn mới ngày càng đòi hỏi những con đường độc lập, sáng tạo có kỉ luật… d. Phải tính đến đặc điểm, khả năng của nhà trường, của địa phương phù hợp với truyền thống bản sắc văn hóa dân tộc. Đặc điểm, điều kiện, khả năng của địa phương, của mỗi trường học có quan hệ chặt chẽ đến tính đa dạng, linh hoạt của các hình thức hoạt động. Ngoài những nội dung hình thức hoạt động mang tính chất chương trình hóa có tính pháp quy, cần sáng tạo thêm những nội dung hoạt động mới có liên quan mật thiết với phương pháp tổ chức hoạt động. Những nội dung hoạt động mới là sự phản ánh những sáng tạo, tự suy nghĩ tìm tòi trên cơ sở những kinh nghiệm cổ truyền nhằm làm cho hoạt động thêm phong phú, có sức hấp dẫn học sinh hơn. Chính từ đó sẽ kích thích tính tích cực, tinh thần trách nhiệm của học sinh, tạo cho các em những động cơ mới trong hoạt động. Như vậy, nói đến phương pháp tổ chức HĐGDNGLL không phải là nói đến đặc thù của nó, mà muốn nói đến sự vận dụng tổng hợp và khéo léo nhiều phương pháp và cách thức khác nhau trong quá trình giáo dục. Trong đó phải chú ý đặc biệt đến phương pháp làm việc với học sinh. 10. Đánh giá lợi ích thu được tham gia áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả: Sau khi áp dụng một số nội dung nằm trong sáng kiến này tôi thấy rằng nó cũng mở ra ít nhiều hướng đi có hiệu quả cho việc tổ chức các HĐGDNGLL, giúp lôi cuốn các em hoạt động, nhằm phát huy khuynh hướng tự lập, sáng tạo, tinh thần tập thể, ý thức tổ chức kỷ luật của học sinh. 10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân: Qua quá trình nghiên cứu đề tài này cho phép chúng tôi rút ra một số kết luận sau:
Quá trình giáo dục trên lớp và quá trình giáo dục ngoài giờ lên lớp là những bộ phận quan trọng của quá trình giáo dục thống nhất nhằm hình thành bồi dưỡng và hoàn thiện nhân cách cho học sinh. Nếu coi quá trình giáo dục trên lớp được thực hiện thông qua dạy học các bộ môn văn hóa là “dạy chữ” thì quá trình giáo dục ngoài giờ lên lớp là “dạy người”. Chính vì vậy việc đổi mới phương pháp tổ chức các HĐGDNGLL luôn là vấn đề cấp bách. 11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử : Số TT Tên tổ chức/cá nhân Địa chỉ Phạm vi/Lĩnh vực áp dụng sáng kiến 1 Lớp 11 A1 Trường THPT Triệu Giờ sinh hoạt lớp Thái 2 Trường THPT Triệu Lập Thạch – Vĩnh Phúc Các giờ chào cờ, ngo Thái khóa, chào mừng 201 sơ kết học kì I… Lập Thạch, Lập Thạch, Lập Thạch, ngày.....tháng......năm...... ngày.....tháng......năm...... ngày.....tháng......năm...... Thủ trưởng đơn vị/ CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG Tác giả sáng kiến SÁNG KIẾN CẤP CƠ SỞ Nguyễn Thị Thúy TÀI LIỆU THAM KHẢO :
• Giáo trình quản lý HĐGDNGLL . • Điều lệ trường trung học • Giáo trình quản lí hoạt động giáo dục vi mô II. Phan Thị Hồng Vinh. NXB Giáo dục • Tạp chí giáo dục • Giáo trình Giáo dục học hiện đại. Trần Thị Tuyết Oanh (chủ biên). Nguyễn Ngọc Bảo. Nguyễn Văn Diện. NXB ĐH Sư phạm. Các chữ cái viết tắt Trung học phổ thông: THPT Sáng kiến kinh nghiệm: SKKN Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp: HĐGDNGLL Giáo viên : GV Học sinh: HS Nhà xuất bản giao duc: NXBGD Đại Học quốc gia: ĐHQG