Sáng kiến kinh nghiệm: Vận dụng kết hợp nhiều phương pháp dạy học trong giảng dạy môn GDCD ở trường THPT

1<br /> PHẦN I: MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài:<br /> Phương pháp là một thành tố hết sức quan trọng của bất kỳ một hoạt động nào.<br /> Khi đã xác định được mục đích và nội dung hoạt động thì phương pháp hoạt động<br /> có vai trò quyết định chất lượng hoạt động. Đêcactơ R (1596-1650), một đại biểu<br /> của triết học Pháp thế kỷ XVII đã từng nói: “Không có phương pháp người tài<br /> cũng mắc lỗi, có phương pháp đúng người bình thường cũng có thể làm được<br /> những việc phi thường”.<br /> Trong hoạt động dạy học cũng vậy, phương pháp dạy học nói riêng và phương<br /> pháp giáo dục nói chung có vai trò vô cùng quan trọng trong công tác giáo dục và<br /> đào tạo. Môn giáo dục công dân có nhiệm vụ trang bị tri thức khoa học để giúp học<br /> sinh vận dụng tri thức môn học vào đười sống thực tế. Để thực hiện tốt nhiệm vụ<br /> này đòi hỏi người giáo viên giảng dạy môn giáo dục công dân phải có những<br /> phương pháp dạy học phù hợp và thích ứng. Nhiệm vụ của phương pháp là giúp<br /> học sinh nắm được bài học một cách đầy đủ, sâu sắc, phát huy được khả năng tư<br /> duy, sáng tạo trong quá trình học tập. Với đặc trưng của môn học này là phải lồng<br /> ghép tích hợp nhiều nội dung khác nhau trong quá trình giảng dạy: Tư tưởng Hồ<br /> Chí Minh, môi trường, kỹ năng sống,……..Thế nên, trong một tiết dạy với 45 phút<br /> nếu người giáo viên chỉ đơn thuần sử dụng một phương pháp dạy học ( thuyết trình<br /> hoặc đàm thoại,….) thì chưa đủ, chắc chắn sẽ gây nên sự nhàm chán ở học sinh,<br /> không kích thích được tư duy sáng tạo của các em. Vì vậy, đòi hỏi người giáo viên<br /> trong một tiết dạy phải biết kết hợp nhiều phương pháp dạy học khác nhau nhằm<br /> tạo nên sự chú ý và hứng thú ở học sinh. Chính vì lẽ đó tôi quyết định chọn đề tài:<br /> “Vận dụng kết hợp nhiều phương pháp dạy học trong giảng dạy môn GDCD ở<br /> trường THPT” làm đề tài nghiên cứu cho sáng kiến kinh nghiệm của bản thân.<br /> 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu:<br /> Mục đích mà tôi chọn đề tài này nghiên cứu là nhằm làm rõ vai trò của<br /> những phương pháp dạy học môn GDCD ở trường THPT và tình hình sử dụng các<br /> phương pháp đó trong quá trình giảng dạy để rút ra bài học kinh nghiệm cho bản<br /> thân. Đồng thời nhằm tăng thêm sự chú ý của học sinh vào bài giảng, giúp các em<br /> nắm bắt kiến thức nhanh hơn, dể hiểu, dể tiếp thu bài và khắc sâu kiến thức, từ đó<br /> <br /> 2<br /> cải thiện kết quả học tập của học sinh đối với môn GDCD và giúp các em có cái<br /> nhìn thân thiện hơn đối với môn học này.<br /> Hiện nay chất lượng học tập của học sinh nói chung đều giảm xuống rõ rệt,<br /> đa số các em chưa có ý thức cao trong học tập, mà đặc biệt là đối với môn GDCD (<br /> Môn học được xem là môn phụ) thì học sinh lại càng không chú ý vào bài giảng (<br /> quan niệm học cho có). Nhưng thực chất đây là một môn học giữ vai trò rất quan<br /> trọng trong việc hình thành nhân cách, đạo đức của học sinh. Cho nên nhằm phát<br /> huy vai trò giáo dục đạo đức cho học sinh ở môn GDCD và làm cho mọi người<br /> xung quanh có cái nhìn đúng đắn hơn về tầm quan trọng của môn học này, vì vậy<br /> đề tài “ Vận dụng kết hợp nhiều phương pháp dạy học trong giảng dạy môn<br /> GDCD ở trường THPT” mang tính cấp thiết rất cao.<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:<br /> Do đây chỉ là một đề tài sáng kiến cải tiến kỷ thuật trong công tác giảng dạy,<br /> nêu lên những kinh nghiệm đã dạt được trong quá trình giảng dạy của bản thân, nên<br /> phạm vi đề tài chỉ là một bài viết ngắn gọn về vai trò, tác dụng và hiệu quả của việc<br /> “Vận dụng kết hợp nhiều phương pháp dạy học trong giảng dạy môn GDCD ở<br /> trường THPT”<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu:<br /> Để hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm này tôi đã sử dụng nhiều phương pháp như:<br /> - Sử dụng phương pháp nêu và giải quyết vấn đề trong giảng dạy môn GDCD.<br /> - Sử dụng phương pháp dạy học mới lấy học sinh làm trung tâm.<br /> - Tham khảo các tài liệu trên mạng internet về phương pháp giảng dạy môn<br /> GDCD.<br /> - Dự giờ đồng nghiệp và đặc biệt là đã áp dụng “Vận dụng kết hợp nhiều phương<br /> pháp dạy học trong giảng dạy môn GDCD ở trường THPT”.<br /> 5. Tính mới của đề tài:<br /> Phương pháp dạy học là cách thức giáo viên dùng để truyền thụ kiến thức<br /> cho học sinh.Và nếu ai là giáo viên thì đều am hiểu về các phương dạy học và vận<br /> dụng chúng một cách phù hợp nhằm đem lại hiệu quả cao trong công tác giảng dạy.<br /> Chính vì lẽ đó, có thể nói phương pháp dạy học đóng vai trò rất quan trọng và là<br /> yếu tố quyết định chất lượng của việc giảng dạy. Thực tế cho thấy trong quá trình<br /> giảng dạy đa số giáo viên đều sử dụng kết hợp nhiều phương pháp dạy học trong<br /> <br /> 3<br /> tiết dạy của mình nhằm tạo nên sự chú ý và hứng thú ở học sinh. Mặc dù có vận<br /> dụng kết hợp nhiều phương pháp dạy học vào trong môn học của mình nhưng để<br /> viết thành một bài nghiên cứu cải tiến kỷ thuật trong công tác giảng dạy hoàn chỉnh<br /> thì chưa thấy. Cho nên có thể nói đề tài “Vận dụng kết hợp nhiều phương pháp<br /> dạy học trong giảng dạy môn GDCD ở trường THPT” là một đề tài mới mẻ.<br /> <br /> 4<br /> PHẦN II: NỘI DUNG<br /> <br /> 1.<br /> <br /> Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu:<br /> 1.1.<br /> <br /> Khái niệm phương pháp dạy học:<br /> <br /> Phương pháp dạy học không phải là một thực thể độc lập, mà chỉ là hình thức<br /> vận động của một hoạt động đặc thù: hoạt động dạy học. Vì vậy, định nghĩa chung<br /> nhất về phương pháp dạy học là con đường, cách thức tiến hành phương pháp dạy<br /> học.<br /> Trong thực tiễn, phương pháp dạy học có thể được hiểu theo ba cấp độ. Cấp độ<br /> rộng nhất: Phương pháp dạy học là cách thức triển khai của một hệ thống dạy học<br /> đa tầng, đa diện cho một bậc học, một cấp học, ngành học, phương thức học,….Cấp<br /> độ thức hai: Phương pháp dạy học được hiểu là cách thức triển khai một quá trình<br /> dạy học cụ thể. Tức là cách thức hình thành mục đích dạy học, cách thức soạn và<br /> triển khai nội dung bài học, cách thức tổ chức hoạt động dạy và học sao cho đạt<br /> hiệu quả, cách thức kiểm tra và đánh giá kết quả của quá trình dạy học. Cấp độ thứ<br /> ba: pháp dạy học được hiểu là cách thức tiến hành các hoạt động của người dạy và<br /> người học nhằm thực hiện một nội dung đã được xác định.<br /> Tóm lại, phương pháp dạy học là tổng hợp các cách thức hoạt động của giáo<br /> viên và học sinh, trong đó phương pháp dạy chỉ đạo phwowng pháp học, nhằm<br /> giúp học sinh chiếm lĩnh kiến thức khoa học và hình thành hệ thống kỹ năng, kỹ<br /> xảo, thực hành sáng tạo.<br /> 1.2.<br /> <br /> Phân loại phương pháp dạy học:<br /> Phân loại phương pháp dạy học là dựa trên cơ sở xác định mục đích, chức<br /> <br /> năng, nội dung thực hiện các biện pháp tác động đến đối tượng dạy và học để định<br /> danh cho nó. Sau đó quy các phương pháp gần nhau, giống nhau lại thành một<br /> nhóm phương pháp dựa trên các tiêu chí nhất định.<br /> Gía trị của việc phân loại các phương pháp dạy học ở chỗ: Một mặt, giúp người<br /> dạy và học hiểu biết về phương pháp dạy học, Mặt khác định danh và lựa chọn<br /> được nó trong hệ thống phương pháp hiện có. Ngoài ra, phân loại phương pháp dạy<br /> học còn phản ánh yêu cầu của xã hội và xu thế phát triển của việc dạy học. Như<br /> vậy, việc phân loại phương pháp dạy học có giá trị lý luận rất lớn.<br /> <br /> 5<br /> Trong thực tế, không có phương pháp nào tồn tại độc lập. Trong một quá trình<br /> dạy học cụ thể, tùy theo mục đích và nội dung dạy học, các phương pháp dạy học<br /> được sử dụng phối hợp với nhau sao cho phù hợp để đạt được hiệu quả cao nhất<br /> trong quá trình dạy học.<br /> 2. Cơ sở thực tiễn của vấn đề nghiên cứu:<br /> Mặc dù môn GDCD có vai trò phát triển cân đối, hài hòa giữa các giá trị, kiến<br /> thức, kĩ năng và thái độ, giũa nhận thức và hành động ở học sinh. Những thực tế ở<br /> một số trường còn phân biệt giữa một phụ và môn chính, xem môn GDCD như là<br /> môn giờ giải lao cho học sinh (học hay không là tùy học sinh ). Vì có một số ý kiến<br /> cho rằng các em đã mệt mõi khi tập trung học những môn chính, đến môn GDCD<br /> nên giảm tải không cần phải đi sâu vào nội dung bài làm gì. Thậm chí lại có ý kiến<br /> cho rằng giáo viên dạy môn GDCD chỉ cần giáo dục làm sao để học sinh trở thành<br /> “Con ngoan, trò giỏi, công dân tốt” là đạt yêu cầu không cần phải cung cấp kiến<br /> thức phức tạp làm gì.<br /> Còn phía gia đình nghĩ rằng môn công dân không giúp ích gì cho tương lai con<br /> em sau này nên không cần phải học.<br /> Học sinh thì sao? Chỉ học đối phó cho qua những yêu cầu lại cao quá, muốn có<br /> điểm lớn để kéo các môn thấp lên. Chưa kể đến ánh mắt nhìn phân biệt giữa giáo<br /> viên dạy môn giáo dục công dân, cho nên muốn đạt được kết quả cao việc dạy học<br /> theo phương pháp mới hiện nay đối với môn GDCD là một điều hết sức khó khăn.<br /> Tuy nhiên với tin thần và trách nhiệm, với tâm huyết của mình tôi và quá trình<br /> hợp tác của học sinh trong việc giảng dạy tôi sử dụng nhiều phương pháp trong đó<br /> “Vận dụng kết hợp nhiều phương pháp dạy học trong giảng dạy môn GDCD ở<br /> trường THPT” đã đạt một số kết quả đáng kể.<br /> 2.1. Thuận lợi và khó khăn:<br /> 2.1.1.Thuận lợi:<br /> - Hiện nay môn GDCD được xem là môn học chính thức chứ không còn là tài<br /> liệu GDCD như trước<br /> - Học sinh có đầy đủ sách giáo khoa, chăm chỉ lắng nghe giáo viên giảng bài.<br /> - Học sinh thích tìm hiểu kiến thức pháp luật, chịu khó phát biểu xây dựng bài,<br /> công tác chuẩn bị bài tốt<br /> <br />