SKKN: Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở trường THCS

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KRÔNG ANA<br />     <br /> TRƯỜNG THCS BUÔN TR ẤP<br /> Krông Ana, tháng 03/2016<br /> Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TÊN ĐỀ TÀI:<br /> KINH NGHIỆM LỒNG GHÉP VĂN HỌC TRONG <br /> DẠY HỌC LỊCH SỬ<br /> <br /> <br /> <br />       Họ và tên: Trương Thị Lan Anh<br />         Đơn vị công tác: Trường THCS Buôn Trấp<br />      Trình độ: Đại học sư phạm<br />         Môn đào tạo: Lịch sử.<br />                    <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              1<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br /> <br /> Mục lục<br /> <br /> STT Nội dung Số trang<br /> <br /> 1 Trang bìa  1<br /> <br /> 2 Mục lục  2<br /> <br /> 3 Phần mở đầu, lý do chọn đề tài  3<br /> <br /> 4 Mục tiêu của đề tài, đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên  4<br /> cứu, phương pháp nghiên cứu.<br /> <br /> 5 Phần nội dung, cơ sở lý luận 4<br /> <br /> 6 Thực trạng, thuận lợi, khó khăn 6<br /> <br /> 7 Thành công hạn chế; mặt mạnh, mặt yếu 7<br /> <br /> 8 Các nguyên nhân, các yếu tố tác động 8<br /> <br /> 9 Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra. 9<br /> <br /> 10 Giải pháp, biện pháp; mục tiêu của giải pháp, biện pháp 10<br /> <br /> 11 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 14<br /> <br /> 12 Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp 18<br /> <br /> 13  Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp; kết quả khảo  19<br /> nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu<br /> <br /> 14 Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn  20<br /> đề nghiên cứu.<br /> <br /> 15  Phần kết luận, kiến nghị 21<br /> <br /> 16 Tài liệu tham khảo 24<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              2<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br /> <br /> <br /> I. PHẦN MỞ ĐẦU<br /> I.1. Lý do chọn đề tài:<br /> "Môn Lịch sử  giữ  vai trò quan trọng bậc nhất trong giáo dục chủ <br /> nghĩa yêu nước, các giá trị truyền thống và cách mạng, góp phần xây dựng  <br /> nhân cách, bản lĩnh con người, giữ gìn bản sắc dân tộc. Trong bối cảnh hội <br /> nhập quốc tế, môn lịch sử, nhất là quốc sử càng cần coi trọng để chuẩn bị <br /> cho thế hệ trẻ làm tròn trách nhiệm và nghĩa vụ người công dân". Đó là lời <br /> trích dẫn trong bức thư của Đại tướng Võ Nguyên Giáp gửi tới Hội thảo khoa  <br /> học về  "Thực trạng việc dạy và học Lịch sử  trong trường phổ  thông ­ nguyên <br /> nhân và giải pháp" do Hội khoa học Lịch sử, Bộ GD&ĐT, Bảo tàng cách mạng  <br /> Việt   Nam,   trường   Đại   học   KHXH&NV(ĐHQGTPHCM),đại   học   Hồng   Bàng <br /> phối hợp tổ chức ngày 27.3.2008<br /> Thế  nhưng, một thực trạng đáng buồn là, do quan niệm môn lịch sử  và <br /> một số  môn khác như  Địa lí, Giáo dục công dân chỉ  là "môn phụ" nên không <br /> được phụ  huynh và học sinh (ngay cả  một số  nhà quản lí) coi trọng, trong các  <br /> giờ  học trên lớp cũng như   ở  nhà, các em học sinh không  ưa thích với môn sử. <br /> Điều này đã chi phối rất nhiều đến nhiệt tình giảng dạy của giáo viên, kết quả <br /> là nhiều giờ học trở nên khô khan, tẻ nhạt.<br />         Vậy làm thế nào để phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học lịch  <br /> sử? Có rất nhiều biện pháp như: Phương  pháp sử  dụng  đồ  dùng trực quan,  <br /> phương pháp hướng dẫn học sinh ghi nhớ sự kiện lịch sử, nắm vững và sử dụng <br /> sách giáo khoa, vở  bài tập, dạy học ngoại khoá.... Nhưng việc lồng ghép kiến <br /> thức văn học trong dạy học nói chung, dạy học lịch sử  nói riêng là một trong <br /> những biện pháp có nhiều ưu thế để phát triển tư duy của học sinh, làm cho giờ <br /> học lịch sử thêm hấp dẫn hơn.<br />            Để góp phần đổi mới phương pháp dạy học nói chung, dạy học lịch sử <br /> nói riêng đồng thời để nâng cao chất lượng bộ môn và tạo ra hứng thú học tập  <br /> cho học sinh khi học tập lịch sử  ở trường THCS, mỗi giáo viên lịch sử có những <br /> phương pháp và kỹ năng truyền đạt khác nhau. Sau nhiều năm giảng dạy mặc dù <br /> kinh nghiệm chưa nhiều tôi cũng xin mạnh dạn đưa ra một vài “Kinh nghiệm <br /> lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở trường THCS”<br /> I. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:<br /> Nghiên cứu và xác định rõ đối tượng, mục đích, nội dung và phương pháp,  <br /> cách thức lồng ghép kiến thức văn học trong dạy học lịch sử.<br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              3<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br /> Nhiệm vụ của đề  tài này là giúp giáo viên định hình một cách rõ ràng các <br /> bước, các khâu cần thiết để sử dụng kiến thức văn học trong mỗi tiết dạy nhằm <br /> tạo hứng thú học tập cho học sinh trong giờ  học lịch sử. Khôi phục bức tranh <br /> quá khứ một cách chính xác, đồng thời qua đó làm cho thế hệ trẻ thêm tự hào về <br /> truyền thống dân tộc. Lĩnh hội nền văn minh nhân loại cũng như  lịch sử  các <br /> nước trên thế giới.   <br /> Giúp giáo viên biết sưu tầm, nghiên cứu tài liệu, sử liệu, thơ, văn để lồng <br /> ghép vào bài giảng lịch sử. Đưa các nội dung lồng ghép vào chương trình một <br /> cách hợp lí nhằm làm cho bài giảng thêm sinh động, hấp dẫn.<br /> Giúp học sinh biết sưu tầm thơ, văn để phục vụ bài học; vận dụng hợp lí  <br /> văn, thơ  để minh họa lịch sử; giúp các em có hứng thú trong học tập môn lịch sử <br /> và lĩnh hội kiến thức tốt hơn, nhớ  lâu hơn các sự  kiện lịch sử  của dân tộc và  <br /> nhân loại.<br /> Với việc nghiên cứu đề tài này, tôi mong muốn sẽ góp phần giúp giáo viên  <br /> tiến hành một giờ  dạy học đạt hiệu quả  tốt hơn, học sinh tích cực chủ  động <br /> trong việc tiếp thu lĩnh hội kiến thức của bài học. <br /> I.3. Đối tượng nghiên cứu<br />  Lồng ghép kiến thức văn học trong dạy học lịch sử ở trường THCS .<br /> I.4. Phạm vi nghiên cứu<br /> Học sinh các khối lớp 6,7,8,9 trường THCS Buôn Trấp<br /> I.5 . Phương pháp nghiên cứu<br /> Để tiến hành làm đề tài này tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: <br /> ­ Phương pháp lồng ghép kiến thức văn học<br /> ­ Phương pháp nghiên cứu tài liệu bổ trợ.<br /> ­ Phương pháp so sánh, đối chiếu.<br /> ­ Lựa chọn, phân loại<br /> ­  Dự giờ, trao đổi ý kiến với các đồng nghiệp trong quá trình giảng dạy.<br /> ­ Phương pháp thuyết trình vấn đáp<br /> ­ Đánh giá kết quả ban đầu và điều chỉnh bổ sung.<br />   II. PHẦN NỘI DUNG<br /> 1. Cơ sở lí luận <br /> <br /> <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              4<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br /> Môn lịch sử  có chức năng và nhiệm vụ  rất quan trọng trong nhà trường  <br /> phổ thông, bởi lẽ đây là bộ môn “ khôi phục bức tranh quá khứ” một cách chính <br /> xác, khoa học và hiểu được quy luật phát triển của xã hội, nhằm góp phần tích <br /> cực vào việc bồi dưỡng lập trường quan điểm của học sinh. Tuy nhiên, hiện nay <br /> có nhiều quan niệm khác nhau về bộ môn lịch sử.<br />  Một số học sinh chỉ chú trọng nội dung chương trình thi cử “ học tủ” mục <br /> đích đối phó mà không có cái nhìn tổng quát và toàn diện về quá trình hình thành <br /> và phát triển của lịch sử dân tộc và thế giới.<br />   Do cơ chế thị trường , sự bùng nổ thông tin, sự phát triển như vũ bão của  <br /> khoa học và công nghệ, vì thế mà một số  em chú trọng môn khoa học tự  nhiên, <br /> môn lịch sử ít được quan tâm.<br />              Nhưng không vì lẽ đó mà chúng ta xem nhẹ bộ môn lịch sử, vì từ lâu bộ <br /> môn lịch sử có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Bản thân môn lịch sử rất  <br /> hấp dẫn đối với học sinh. Hiện nay nhiều nước trên thế  giới lấy môn lịch sử <br /> làm môn học hàng đầu trong chương trình giáo dục cùng với một số  môn khác <br /> như  Toán, Văn, Đia lý …bởi vì con người tương lai cần phải nắm vững kiến  <br /> thức lịch sử  dân tộc và thế  giới để  sống một cách có ý thức trên hành tinh. Có <br /> nghĩa là họ  hiểu rằng sống và lao động để  làm gì?   Để  chống lại mọi sự  bất <br /> bình đẳng và đánh giá đúng từng giai đoạn phát triển của lịch sử nhân loại.<br />             Vì lẽ  đó,  ở  Việt Nam, tại Đại hội khoa học lịch sử  lần thứ III. Tổng bí  <br /> thư  Đỗ  Mười đã phát biểu: “ Cùng với quá trình quôc tế  hoá ngày càng mở  <br /> rộng. Thì trở  về  nguồn là xu thế  chung của các dân tộc trên thế  giới, với  <br /> chúng ta đó là sự tìm tòi phát hiện ngày càng sâu sắc hơn những đặc điểm xã  <br /> hội Việt Nam, những phẩm chất cao quý, những giá trị  truyền thống và  <br /> những bài học lịch sử giúp chúng ta lựa chọn và tiến hành bước đi thích hợp  <br /> hướng tới mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ và văn  <br /> minh”.     <br />             Vì thế, đối với chúng ta cần nhận thức một cách đúng đắn sâu sắc ý  <br /> nghĩa bộ môn lịch sử trong chương trình giáo dục hiện nay ở trường phổ thông, <br /> phấn đấu làm tốt nhiệm vụ  giáo dục của mình và kiên quyết đấu tranh chống  <br /> những quan niệm sai lệch về bộ môn lịch sử.<br />               Từ  năm 1986 cùng với trào lưu đổi mới chung, giáo dục cũng có nhiều  <br /> đổi mới. Đặc biệt tại Nghị quyết TƯ lần thứ IV, khoá VII vào tháng 1 năm 1993  <br /> cho rằng tiếp tục đổi mới sự  nghiệp giáo dục và đào tạo đã chỉ  rõ : “ Phải xác <br /> định lại mục tiêu, thiết kế lại chương trình kế  hoạch nội dung và phương pháp  <br /> giáo dục đào tạo”<br /> <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              5<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br />               Khái niệm phổ  biến hiện nay là: “ lấy học sinh làm trung tâm” là chủ <br /> trương lớn của bộ giáo dục và đào tạo đòi hỏi thực hiện nhiều khâu trong suốt <br /> quá trình đào tạo. Đây là quan niệm dạy học của nhà trường hiện đại, đòi hỏi  <br /> phải quán triệt tất cả các yếu tố tạo nên phương pháp dạy học, đây là quá trình  <br /> chuyển biến dần dần cách suy nghĩ, việc làm của phong cách thầy và trò.<br />              Điểm cốt lõi là thay đổi mối tương tác giữa thầy và trò tạo cho học sinh  <br /> hứng thú, tạo thói quen, năng lực tự hình thành kiến thức kỹ năng. Đây thực chất <br /> là phát triển tối  ưu hoạt động nhận thức độc lập của học sinh là  yếu tố  quan <br /> trọng nhất để  tạo biểu tượng hình thành khái niệm gắn tri thức với cuộc sống. <br /> Tư tưởng tôn trọng tất cả những gì về  học sinh. Tư tưởng đề  cao tính tích cực, <br /> tự lực của học sinh. Vì thế mà nhà giáo dục Mỹ J.Dewey cho rằng : “ Học sinh  <br /> là mặt trời, xung quanh nó quy tụ mọi phương tiện giáo dục”<br />          Đối với bộ  môn lịch sử, với phương châm này tạo cho học sinh tiếp cận  <br /> với sự kiện, biểu tượng lịch sử và thông qua bài giảng của thầy cùng với các tư <br /> liệu học tập như: sách giáo khoa, tài liệu tham khảo và các nguồn thông tin khác <br /> việc tiếp cận này sẽ  dẫn đến sự  hình thành tri giác, biểu tượng lịch sử  và dẫn <br /> đến nhận thức cảm tính.<br />         Bên cạnh tạo cho học sinh chủ động nắm bắt sự kiện lịch sử  từ sách báo,  <br /> tư  liệu, các phương tiện thông tin đại chúng … Giáo viên có thể  lôi cuốn học <br /> sinh, gây hứng thú cho học sinh trong tiết học, như  ứng dụng công nghệ  thông <br /> tin vào việc giảng dạy. Với giáo án điện tử giáo viên thể hiện toàn bộ nội dung  <br /> như  những trận đánh sinh động hoặc nhân vật lịch sử, các khái niệm … đây là <br /> cách tiếp cận nhanh nhất để hình thành kiến thức, kỹ năng cho học sinh và khắc <br /> sâu vào tâm trí học sinh lâu nhất. Bên cạnh đó việc lồng ghép kiến thức văn học <br /> trong dạy học lịch sử cũng góp phần quan trọng nhằm phát huy tích tích cực chủ <br /> động nắm bắt tri thức lịch sử như địa danh, tinh thần ý thức độc lập dân tộc, tinh  <br /> thần lao động, chiến đấu bất khuất của cha ông, góp phần bồi dưỡng học sinh  <br /> lòng tự hào về dân tộc. Đây là cơ sở  để học sinh vận dụng vào thực tiễn.<br /> Nhưng lịch sử lại là một chuỗi các sự  kiện rất khó nhớ  mà học sinh hiện <br /> nay lại thích học các môn tự  nhiên để  ra trường có nhiều cơ  hội việc làm thì <br /> những bộ  môn xã hội này rất ít được các em quan tâm. Nếu như  giáo viên mà <br /> không tích cực đổi mới phương pháp thì chắc chắn các em sẽ chán học, giờ dạy <br /> sẽ  nhàm chán, hiệu quả  sẽ  không cao. Vậy làm sao để  học sinh không nhàm <br /> chán, bớt căng thẳng mà lại hứng thú trong học tập? Ngoài việc tăng cường ứng  <br /> dụng công nghệ  thông tin, sử  dụng đồ  dùng dạy học mới, hiện đại, tranh  ảnh <br /> phong phú ra thì việc lồng ghép thơ văn vào dạy học sử là không thể thiếu. Chỉ <br /> <br /> <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              6<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br /> có thơ, văn mới đem lại được sự nhẹ nhàng, bớt khô cứng trong việc dạy ­ học <br /> lịch sử.<br /> Trong những năm gần đây, do yêu cầu của xã hội, nhiều nội dung mới đã <br /> được tích hợp vào môn học. Trong quá trình dạy học lịch sử  nếu giáo viên biết  <br /> lồng ghép kiến thức văn học một cách hợp lý sẽ  làm cho bài giảng thêm sinh <br /> động, có tính hấp dẫn với học sinh. Qua kết quả thực nghiệm của bản thân, tôi <br /> thấy việc lồng ghép kiến thức văn học trong dạy học lịch sử theo phương pháp <br /> tích hợp đã kích thích hứng thú học tập của học sinh giúp các em lĩnh hội bài tốt <br /> nhằm nâng cao hiệu quả của bài học. Việc vận dụng phương pháp trên kết hợp <br /> với các phương pháp dạy học tích cực khác sẽ  là lời giải đáp cho bài toán học <br /> sinh quay lưng lại với lịch sử, truyền cho các em lòng yêu nước, tự  hào với  <br /> truyền thống dân tộc, từ đó các em sẽ có ý thức trong việc xây dựng và bảo vệ <br /> Tổ quốc..<br />   2. Thực trạng<br /> 2.1.Thuận lợi, khó khăn<br /> Môn lịch sử   ở  trường phổ  thông cung cấp cho học sinh một số  hiểu biết  <br /> cơ bản cần thiết về sự phát triển của xã hội loài người, lịch sử của dân tộc Việt <br /> Nam phù hợp với tâm lí và trình độ nhận thức của các em.<br />           Với một dung lượng kiến thức hợp lý, cách trình bày dễ  hiểu, chính xác  <br /> trên cơ sở các sự kiện khoa học, môn lịch sử đã góp phần hình thành cho các em  <br /> lòng yêu thương, kính trọng nhân dân, kính yêu Bác Hồ và các anh hùng dân tộc; <br /> tin tưởng vào sự phát triển của đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản <br /> Việt Nam; xác định trách nhiệm của mình đối với đất nước. Qúy trọng những  <br /> giá trị lịch sử lưu truyền suốt 4 nghìn năm của dân tộc. Những tri thức thu nhận  <br /> được từ môn lịch sử gắn chặt với kí ức, tâm trí học sinh <br />           Thế nhưng thực trạng giảng dạy môn lịch sử ở trường THCS chưa được <br /> quan tâm; chất lượng, hiệu quả còn hạn chế. Điều này do nhiều nguyên nhân đó <br /> là: Quan niệm chưa đúng về  vai trò, ý nghĩa của môn lịch sử; các phương tiện  <br /> dạy học lịch sử  còn thiếu thốn, nghèo nàn. Một trong những nguyên nhân chủ <br /> yếu làm  giảm sút  chất lượng  giảng dạy môn lịch sử   ở  trường  THCS là do <br /> phương pháp dạy học chưa được chú trọng đổi mới, chưa đáp ứng được yêu cầu <br /> thay đổi về nội dung, cấu trúc chương trình.<br /> Bên cạnh đó, đội ngũ giáo viên đứng lớp  ở  cấp THCS vẫn còn hạn chế. <br /> Những lý do trên phần nào lý giải vì sao giờ  lên lớp môn lịch sử  của giáo viên  <br /> đơn điệu, thiếu hấp dẫn. Nhiều người cho rằng, do thời gian, điều kiện và cũng <br /> <br /> <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              7<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br /> là yêu cầu của nội dung bài giảng nên họ chỉ có thể  truyền đạt lại cho học sinh <br /> những nội dung cơ bản của sách là đủ. <br /> Bên cạnh đó một bộ  phận giáo viên có tư  tưởng cho rằng lịch sử  là môn <br /> học “phụ”, không thích dạy nên không có sự đầu tư, chuẩn bị bài dạy sơ sài. Và <br /> ít sử  dụng đồ  dùng trực quan để  phát huy tính tích cực của học sinh vì thế  giờ <br /> học lịch sử  diễn ra rất nặng nề, thụ  động. Tình trạng học sinh không nhớ  sự <br /> kiện, nhầm lẫn kiến thức, không hiểu lịch sử là hiện tượng phổ biến .<br />   Hiện nay giáo viên rất tích cực trong việc đổi mới phương pháp, lồng  <br /> ghép kiến thức của nhiều môn học vào giảng dạy để nâng cao hơn nữa hiệu quả <br /> giáo dục. Giáo viên đã nêu ra những thuận lợi cũng như  khó khăn khi vận dụng <br /> phương pháp dạy học này. Số học sinh có hứng thú tìm hiểu kiến thức văn học <br /> để phục cho giờ học lịch sử ngày càng nhiều. Tuy nhiên, việc vân dụng phương  <br /> pháp dạy học này cũng gặp phải những khó khăn nhất định như  điều kiện dạy  <br /> học còn nhiều hạn chế, thiếu thốn, do lượng kiến thức nhiều song thời gian h ọc  <br /> cho mỗi tiết học thì ít; đời sống của giáo viên còn thấp. Học sinh ít hứng thú với <br /> các môn xã hội.<br />    2.2. Thành công, hạn chế<br /> Việc lồng ghép kiến thức văn học trong tiết dạy lịch sử không phải là mới  <br /> đối với một giáo viên giảng dạy lịch sử nhưng để nâng nó lên thành một kỹ năng <br /> và gây hứng thú cho học sinh trong quá trình học tập là một vấn đề  không hề <br /> đơn giản.  Để góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy và học môn lịch sử  trong  <br /> nhà trường phổ  thông, bản thân xin nêu một vài kinh nghiệm trong việc l ồng <br /> ghép kiến thức văn học trong quá trình giảng dạy để việc dạy của người thầy và <br /> việc học của trò được hứng thú, học sinh tiếp thu bài tốt hơn.<br />  2.3. Mặt mạnh, mặt yếu: <br /> Khi thực hiện dạy học lồng ghép kiến thức văn học làm cho quá trình học <br /> tập có ý nghĩa; xác đinh rõ mục tiêu, phân biệt cái cốt yếu và cái ít quan trọng  <br /> hơn; lập mối liên hệ giữa các khái niệm đã học; tránh những kiến thức, kỹ năng  <br /> trùng lặp; các kiến thức gắn liền với kinh nghiệm sống của học sinh; giúp giáo <br /> viên có điều kiện phát triển kỹ  năng chuyên môn.  Qua giảng dạy môn lịch sử <br /> nhiều năm ở trường THCS Buôn Trấp, tôi đã rút ra được một kinh nghiệm: Đó là <br /> khi sử  dụng thơ, văn vào bài giảng lịch sử  sẽ  gây hứng thú cho học sinh trong  <br /> việc tiếp thu bài. Khi tôi đọc thơ minh hoạ, cả lớp chăm chú lắng nghe và tỏ ra <br /> rất thích thú. Những tiết học như vậy lớp học trở nên hấp dẫn hơn, các em có <br /> ấn tượng lâu hơn, nắm bài tốt hơn so với những tiết học không sử dụng thơ, văn <br /> trong bài giảng. Qua thể nghiệm bằng hai cách dạy của bản thân, tôi thấy những <br /> <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              8<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br /> tiết dạy có sử thơ, văn, học sinh tập trung chú ý hơn, tâm lí thoải mái hơn, không <br /> khí lớp học cũng nhẹ nhàng hơn và mức độ hiểu cũng như tiếp thu bài tốt hơn.<br />  Tuy nhiên khi lồng ghép kiến thức văn học cũng gặp phải không ít khó <br /> khăn như: Giáo viên phải mất nhiều thời gian để sưu tầm thơ để lồng ghép vào <br /> các đơn vị  kiến thức phù hợp. Nhiều học sinh cũng không thích học môn Ngữ <br /> Văn nên khi thầy cô yêu cầu các em về  nhà sưu tầm những câu thơ, những tác <br /> phẩm văn có liên quan đến nội dung bài học cũng là một vấn đề  đáng lo ngại <br /> hiện nay….<br /> 2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động <br /> Môn lịch sử là môn học có nội dung kiến thức khá trừu tượng và khô khan, <br /> có quá nhiều sự kiện và niên đại phải ghi nhớ, khó nhớ, kênh thông tin và hình  <br /> ảnh trong sách giáo khoa ít, hình ảnh không sắc nét bằng các môn học khác. Khi <br /> giảng dạy lịch sử giáo viên rơi vào lối dạy học truyền thống, chủ yếu là thuyết  <br /> trình và giảng giải<br />  Một nguyên nhân khác là do quan niệm sai lầm của một bộ phận trong xã <br /> hội chưa nhìn nhận đúng vai trò vị trí của khoa học lịch sử đối với sự phát triển <br /> của xã hội nói chung và đối với sự hình thành nhân cách của con người mới nói <br /> riêng.<br /> Bên cạnh đó còn nhiều người làm công tác giáo dục vẫn còn tư  tưởng  <br /> phân biệt giữa môn chính, môn phụ nên gây ra tâm lí tự ti cho cả người học lẫn  <br /> người dạy. Nhiều giáo viên chưa vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học,  <br /> thiếu đầu tư  công sức, thời gian cho việc tìm hiểu tư  liệu, cập nhật thông tin,  <br /> không trú trọng phát huy tính tích cực, chủ  động, sáng tạo, ham mê tìm tòi vận  <br /> dụng của học sinh, soạn giảng qua loa đại khái để  rồi lên lớp “ Thầy đọc giáo  <br /> án – trò chán không học!”<br /> Trong thực tế  không ít giáo viên đang còn quá rập khuôn trong bài giảng  <br /> nên dẫn đến sự khô khan và thiếu sinh động. Mặc khác, việc tích cực chủ động  <br /> và tìm tòi tài liệu ở học sinh còn hạn chế.<br /> Như vậy, về chủ quan mà nói trong thực tiễn giảng dạy, sự đầu tư tìm tòi  <br /> các nguồn tài liệu để phục vụ cho bài giảng của người giáo viên còn hạn chế và  <br /> thường cho rằng trách nhiệm môn nào thì đào sâu môn đó với nguyên tắc chủ <br /> quan.<br />          Tuy nhiên, những năm gần đây quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về  giáo <br /> dục, thực hiện nghị  quyết Trung  ương Đảng lần thứ  2 khoá IX, lối dạy truyền  <br /> thụ  một chiều đang được khắc phục, việc rèn luyện nếp tư  duy sáng tạo của <br /> <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              9<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br /> học sinh đã và đang được quan tâm. Bộ  môn lịch sử  đã và đang được các cấp <br /> lãnh đạo, Ban giám hiệu nhà trường, xã hội quan tâm nhìn nhận tích cực hơn.<br /> 2.5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra.<br /> Là một giáo viên dạy lịch sử, tôi luôn muốn tất cả mọi người trong xã hội, <br /> đặc biệt là học sinh, phụ huynh học sinh, các nhà quản lý giáo dục có cách nhìn <br /> nhận đúng đắn giá trị của môn học lịch sử trong trường phổ thông để những giáo  <br /> viên lịch sử  chúng tôi không bị  coi là “những thầy, cô phụ  của những môn học <br /> “phụ” có như vậy chúng tôi mới dồn hết tâm huyết cho môn lịch sử nói riêng và  <br /> sự nghiệp trồng người nói chung. Góp phần đào tạo ra một lớp người “vừa hồng  <br /> vừa chuyên” và đáp  ứng mong muốn của chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời là <br /> làm sao cho “ Dân ta phải biết sử ta cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”.<br /> Trong trường phổ thông hiện nay, hầu hết các thầy cô giáo đều được đào  <br /> tạo trình độ cao đẳng và có nhiều thầy cô có trình độ đại học nhưng qua dự giờ <br /> của các giáo viên trên địa bàn toàn huyện trong các hội thi giáo viên giỏi, thanh <br /> tra hoạt động sư  phạm của giáo viên tôi thấy rằng có không ít giáo viên chưa <br /> thực sự  quan tâm nhiều đến phương pháp “lấy người học làm trung tâm” nên <br /> trong các giờ học, học sinh còn tiếp thu bài học một cách thu động, không hăng <br /> say tìm tòi, tự  nghiên cứu. Bên cạnh đó vẫn còn một số  giáo viên không chịu  <br /> hoặc chưa biết cách lồng ghép kiến thức văn học để  tăng tính hấp, sinh động  <br /> cho môn học, như vậy thì thử  hỏi chất lượng của môn học này sẽ  ra sao? Học <br /> sinh làm sao có thể yêu thích và hứng thú với một môn học vốn đã bị coi là khô <br /> khan, khó nhớ chứa đựng quá nhiều sự kiện, niên đại?<br /> Trong những năm gần đây, do sự  quan tâm của các cấp lãnh đạo đối với  <br /> công tác giáo dục nên trường lớp ngày càng khang trang, trang thiết bị dạy học  <br /> ngày càng phong phú, đa dạng hơn về  loại hình đã tạo điều kiện thuận lợi cho <br /> giáo viên khi lên lớp nhưng  ở  không ít trường đồ  dùng dạy học, tài liệu tham <br /> khảo trong thư  viện nhà trường vẫn chưa đáp  ứng được nhu cầu sử  dụng của  <br /> người dạy và người học. <br /> Qua kinh nghiệm mà bản thân đã rút ra được trong quá trình giảng dạy và  <br /> qua các giờ  dạy của đồng nghiệp, thông điệp mà tôi muốn gửi tới tất cả  mọi <br /> người đặc biệt là những người đang làm công tác giáo dục hãy quan tâm nhiều <br /> hơn nữa đến lịch sử  của nhân loại, của dân tộc, của quê hương bằng cách tin <br /> tưởng vào chúng tôi những người đang ngày đêm âm thầm đem đến cho các thế <br /> hệ học trò những nguồn tri thức bổ ích từ “quá khứ” để sống tốt hơn ở hiện tại  <br /> và vươn tới những tầm cao mới trong tương lai.<br />   3. Giải pháp, biện pháp<br /> <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              10<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br />  3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp<br /> Trước hết, giáo viên phải xác định vị  trí, ý nghĩa của việc lồng ghép kiến <br /> thức văn học trong dạy học lịch sử. Bởi vì việc lồng ghép kiến thức văn học  <br /> trong giờ học lịch sử nhằm tạo hứng thú cho học sinh, góp phần quan trọng tạo  <br /> biểu tượng cho học sinh, là chỗ  dựa để  học sinh hiểu biết sâu sắc, nhớ  lâu nội <br /> dung bài học.<br /> Giáo viên phải tổ  chức, hướng dẫn, phát huy tính tích cực, độc lập của  <br /> học sinh trong quá trình tìm hiểu nội dung lịch sử được phản  ánh qua kiến thức <br /> văn học. Sau khi kết thúc một bài học ở trên lớp, giáo viên hướng dẫn học sinh <br /> về nhà ( tuỳ vào từng bài) tự tìm hiểu các đơn vị kiến thức văn học có liên quan  <br /> đến bài học lịch sử  trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đến khi lên lớp <br /> học bài mới, học sinh sẽ  có dịp thảo luận (dưới sự  hướng dẫn của giáo viên)  <br /> những gì các em đã chuẩn bị, tạo nên một không khí học tập sôi nổi, tạo tâm lí <br /> tốt cho học sinh khi học tập, phát huy được tính tích cực, độc lập của học sinh <br /> và còn đảm bảo nguyên tắc "thầy thiết kế ­ trò thi công” <br /> Đối với công việc dạy học nói chung, dạy học lịch sử  nói riêng. Việc <br /> chuẩn bị  của giáo viên là vô cùng cần thiết. Ngoài việc xác định mục đích, yêu <br /> cầu, đồ dùng dạy học liên quan đến bài dạy. Giáo viên còn dự kiến cho bài dạy, <br /> dạy mục nào, chuẩn bị đồ dùng dạy học gì, kiến thức cho mục đó ra sao…<br /> Đối với những bài dạy có liên quan đến việc lồng ghép kiến thức văn học <br /> thì giáo viên phải xác định nội dung cho phù hợp với bài dạy, thời điểm thực  <br /> hiện lồng ghép, cách lồng ghép như thế nào cho phù hợp với bài dạy có thể dùng  <br /> hình ảnh tư liệu minh họa cho nội dung kiến thức lồng ghép. <br />  Để nâng cao chất lượng môn lịch sử mỗi giáo viên cần phải trau dồi kiến <br /> thức, tích cực sưu tầm sách báo, đọc các loại tài liệu văn học, tìm hiểu các môn <br /> học khác để  thực hiện việc lồng ghép kiến thức văn học đạt hiệu quả  tối  ưu <br /> nhất nhằm lôi cuốn học sinh và thực sự    hỗ  trợ  cho tiết dạy đạt kết quả  cao  <br /> nhất.     <br /> 3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp<br />  Môn lịch sử với chức năng là cung cấp những kiến thức cơ bản về lịch sử <br /> phát triển của xã hội loài người, việc nắm vững các sự  kiện lịch sử  liên quan <br /> chặt chẽ với hiểu biết trí thức của nhiều môn khoa học xã hội và nhân văn, khoa <br /> học tự nhiên…. là yêu cầu vô cùng quan trọng.<br /> Việc lồng ghép kiến thức văn học trong dạy học lịch sử thực hiện tính kế <br /> thừa trong nhận thức, quá trình lịch sử  dân tộc và thế  giới từ  cổ  đại đến hiện <br /> đại, giúp cho học sinh hiểu rõ sự  phát triển của xã hội một cách liên tục thống <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              11<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br /> nhất, nhận thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa các lĩnh vực của đời sống xã hội, tính <br /> toàn diện của lịch sử. Lồng ghép kiến thức văn học trong dạy học lịch sử đòi hỏi  <br /> giáo viên bộ môn lịch sử phải có kiến thức vững về bộ môn, nắm nội dung kiến  <br /> thức văn học ở trường phổ thông có liên quan tới bài học. <br /> Đòi hỏi học sinh phải có vai trò tích cực chủ  động huy động những kiến <br /> thức đã học liên quan đến bài học để  hiểu sâu sắc, toàn diện sự  kiện lịch sử <br /> đồng thời ôn tập củng cố tổng hợp các kiến thức  ở  mức độ  cao hơn rèn luyện  <br /> các kỹ năng thực hành vận dụng trong học tập.<br /> Nhận thức sâu sắc ý nghĩa tác dụng của viêc lồng ghép kiến thức văn học <br /> trong dạy học lịch sử tôi đã cố gắng tìm tòi, vận dụng, tổ chức hướng dẫn học  <br /> sinh tích cực chủ động trong học tập. Huy động những kiến thức đã học để hiểu <br /> sâu hơn, toàn diện hơn một sự kiện.<br /> Trong giảng dạy bộ  môn lịch sử, người giáo viên đóng vai trò quan trọng  <br /> trong việc làm sống lại các sự  kiện lịch sử. Tuy nhiên nếu chỉ  dựa vào những  <br /> kiến thức trong SGK thì khó có thể tạo dựng lại không khí lịch sử cần thiết. Để <br /> thu hút các em đi sâu tìm hiểu khám phá quá khứ của dân tộc tạo nên những cảm  <br /> xúc thực sự trước những sự kiện thì việc vận dụng kiến thức văn học vào giảng <br /> dạy lịch sử  là điều cần thiết góp phần làm cho bài giảng trở  nên sinh động và <br /> hấp dẫn, nâng cao hứng thú học tập của các em..<br />    Ví dụ khi dạy bài 17 ( Lịch sử 6) “ Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm <br /> 40” giáo viên  yêu cầu học sinh đọc 4 câu thơ: <br />                         “ Một xin rửa sạch nước thù<br />                           Hai xin đem lại nghiệp xưa họ Hùng<br />                           Ba kẻo oan ức lòng chồng<br />                           Bốn xin vẻn vẹn sở công lênh này”<br />                                                              ( Thiên nam ngữ lục)<br />   Sau đó giáo viên dùng 4 câu thơ trên để khai thác mục tiêu của cuộc khởi <br /> nghĩa hay nói cách khác là để làm nổi bật nguyên nhân dẫn đến cuộc khỏi nghĩa <br /> bùng nổ  là do chính sách cai trị  hà khắc, tàn bạo của nhà Hán, đồng thời cuộc <br /> khởi nghĩa nổ ra còn để trả thù cho Thi Sách chồng của Trưng Trắc nhưng mục  <br /> tiêu cuối cùng là để giành lại nền độc lập cho đất nước.<br /> Hay sau khi dạy xong bài 20( lịch sử  6)   “ Từ  sau Trưng Vương đến <br /> trước Lý Nam đế” giáo viên cũng có thể  gọi học sinh đọc đoạn ca dao trong <br /> sách giáo khoa:<br /> <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              12<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br />                             “ Ru con con ngủ cho lành<br />                            Để mẹ gành nước rửa bành con voi<br />                               Muốn coi lên núi mà coi<br />                          Coi bà Triệu tướng cưỡi voi đánh cồng<br />                               Túi gấm cho lẫn túi hồng<br />                          Têm trầu cánh kiến cho chồng ra quân”<br />                                                                                  ( Ca dao)<br /> Sau khi học sinh đọc xong giáo viên có thể  hỏi theo em đoạn ca dao trên <br /> muốn nói lên điều gì? Học sinh sẽ  trả  lời theo khả  năng của mình. Cuối cùng  <br /> giáo viên sẽ  chốt lại để  giáo dục học sinh tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh <br /> bất khuất của cha ông để  giành độc lập nhất là ý chí sắt đá của những người  <br /> phụ  nữ  chân yếu tay mềm. Qua đó còn giáo dục thêm cho các em lòng biết  ơn <br /> đối với các anh hùng dân tộc đã hy sinh cho độc lập tự do của đất nước.<br />      Trong cuộc đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc ta đã có 2 áng văn thơ <br /> bất hủ  được là những bản tuyên ngôn độc lập của dân tộc nên trong quá trình <br /> dạy lịch sử tôi tin chắc rằng mỗi người sẽ có một cách để khai thác và vận dụng <br /> vào bài dạy của mình. Ví dụ  khi dạy bài 11(lịch sử  7) “ Cuộc kháng chiến <br /> chống quân xâm lược Tống 1075 ­1077”  giáo viên cũng có thể  yêu cầu học <br /> sinh trả  lời câu hỏi, Em hãy cho biết trong cuộc kháng chiến chống quân xâm  <br /> lược Tống trên sông Như Nguyệt, Lý Thường Kiệt đã sử  dụng loại vũ khí độc <br /> đáo nào để đánh giặc?  Câu hỏi này yêu cầu học sinh phải tư duy suy nghĩ để trả <br /> lời và chắc chắn các em sẽ  trả  lời được đó là cách đánh giặc bằng thơ  ( đánh  <br /> vào tinh thần của kẻ thù). Đến đây giáo viên trích dẫn bài thơ Nam quốc sơn hà.<br />                              “ Sông núi nước Nam vua Nam ở<br />                                Rành rành định phận ở sách trời<br />                                Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm<br />                                Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời”<br />  Ông cha ta ngày xưa có cách đánh giặc thật độc đáo và sáng tạo khiến cho <br /> quân thù phải khiếp sợ chúng phải thốt lên “ai bàn đánh sẽ  bị  chém” đó là lệnh <br /> của Quách Quỳ  đưa ra sau khi liên tiếp thất bại cộng với việc đêm đêm chúng <br /> lại nghe thấy những câu thơ trên vọng ra từ đền của Trương Hống, Trương Hát  <br /> giống như lời của thần linh khiến cho tinh thần quân sĩ của chúng vô cùng khiếp <br /> đảm.<br /> <br /> <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              13<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br /> Đứng trước cuộc sống đói khổ của nhân dân ta cuối thời Trần Nguyễn Phi <br /> Khanh đã viết:                 “ Ruộng lúa ngàn dặm đỏ như cháy<br />                                Đồng quê than vãn trong vào đâu?<br />                                   Lưới chài quan lại còn vơ vét<br />                                  Máu thịt nhân dân cạn nửa rồi...”<br /> Qua những câu thơ trên sẽ cho học sinh thấy được việc chiếm đoạt ruộng  <br /> đất công làng xã của các vương hầu, quý tôc, địa chủ  nhà Trần đã làm con dân <br /> trăm họ phải sống trong cảnh lầm than đói khổ. Những câu thơ trên giáo viên có <br /> thể lòng ghép khi dạy bài 16( lịch sử 7) Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỷ <br /> XIV.<br /> Trong bài 19 (lịch sử 7) Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn ( 1418­1427) khi dạy <br /> những tới chiến công oanh liệt của nghĩa quân Lam Sơn giáo viên sẽ  linh hoạt  <br /> lồng ghép những câu thơ trong “ Bình Ngô đại cáo” của Nguyễn Trãi để các em <br /> hiểu rõ và sâu sắc.<br />                      “ Ninh kiều máu chảy thành sông, tanh trôi vạn dặm<br />                        Tốt Động thây chất đầy nội, nhơ để ngàn năm...<br />                         Ngày mười tám, trận Chi Lăng, Liễu Thăng thất thế<br />                         Ngày hai mươi, trận Mã Yên Liễu Thăng cụt đầu...<br />                         Đánh một trận sạch không kình ngạc<br />                          Đánh hai trận tan tác chim muông...<br />                          Lạng Giang, Lạng Sơn, thây chất đầy đường<br />   Xương Giang, Bình Than, máu trôi đỏ nước...”<br /> Trong khi tìm hiểu bài chúng ta không chỉ lồng ghép những câu thơ ca ngợi  <br /> chiến thắng vang dội của nghĩa quân mà chúng ta nên lồng ghép những câu thơ <br /> ca ngợi niềm tự hào của dân tộc : “ Từ Triệu, Đinh, Lê, Lý Trần, Hồ<br />                                         Bao đời dựng nền độc lập<br />                                        Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên<br />                                        Mỗi bên hùng cứ một phương<br />                                        Tuy mạnh yếu mỗi lúc khác nhau<br />                                         Song hào kiệt đời nào cũng có”<br /> Sau khi đã lồng ghép những câu thơ, khổ thơ vào các đơn vị kiến thức phù  <br /> hợp trong mỗi tiết dạy giáo viên sẽ kết luận lại để học sinh biết được Bình Ngô <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              14<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br /> Đại Cáo của Nguyễn Trãi được coi là bản tuyên ngôn độc lập thứ  hai của dân <br /> tộc.<br /> Khi dạy bài “ Cuộc kháng chiến từ 1858 – 1873” ( Lịch sử  8) mô tả  về <br /> hoàn cảnh nước ta khi thực dân Pháp xâm lược, lên án trách nhiệm của nhà  <br /> Nguyễn và nêu cao tinh thần chiến đấu của nhân dân Nam Kỳ. Chúng ta trích  <br /> dẫn thơ của Nguyễn Đình Chiểu bài “ Chạy tây” và bài “Văn Tế Nghĩa Sỹ Cần  <br /> Giuộc”. Khi khẳng định sức mạnh của nghĩa quân họ  vốn là những người dân <br /> hiền lành chất phác đúng như nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu viết:<br />                           “ Nhớ linh xưa<br />                              Côi cút làm ăn, toan lo nghèo khó<br />                     Chưa quên cung ngựa đâu tới trường nhung<br />                     Chỉ biết ruộng trâu ở theo làng họ<br />                     Việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy tay vốn làm quen<br />                    Tập khiên tập súng tập mác tập cờ mắt chưa từng ngó”<br /> Nhưng khi Tổ  Quốc lâm nguy họ  sẵn sàng hành động với khí thế  dũng <br /> cảm phi thường:<br />                    “ Ngoài cật có một manh áo vải<br />                      Nào đợi mang bao tấu, bầu ngòi, <br />                     Trong tay cầm một ngọn tầm vông <br />                      Nài chi sắm dao tu nón gõ<br />                     Hoả mai đánh bằng rơm con cúi <br />                      Cũng đốt xong nhà dạy đạo kia<br />                      Gươm đeo dùng bằng lưỡi dao phay<br />                      Nhưng chém rớt đầu quan hai nọ…”<br />   Cũng trong bài  “ Cuộc kháng chiến từ  1858 – 1873”  ( Lịch sử  8)  giáo <br /> viên còn có thể lồng ghép văn thơ của Nguyễn Đình Chiểu để  cho các em thấy <br /> được ngoài cuộc đấu tranh chống Pháp bằng vũ trang của nhân dân ta thì các văn  <br /> thân, sĩ phu còn dùng văn thơ để làm vũ khí chống Pháp với những lời thơ chứa  <br /> chan tinh thần yêu nước nước:<br />                          “ Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm<br />                                Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà”<br /> Hay những câu thơ để tố cáo tội ác của bọn việt gian bán nước hại dân<br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              15<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br />                                       “ Dù đui mà giữ đạo nhà<br />   Còn hơn có mắt ông cha không thờ<br /> Dù đui mà khỏi danh nhơ<br /> Còn hơn có mắt ăn dơ tanh rình<br /> Dù đui mà đặng trọn mình<br /> Còn hơn có mắt đổi hình tóc râu”<br /> Khi dạy  bài 14 “Việt Nam sau chiến tranh thế  giới thứ  nhất”   giáo <br /> viên cũng có thể  lồng ghép bài “Ba mươi năm đời ta có Đảng” của nhà thơ  Tố <br /> Hữu để học sinh hiểu rõ nỗi thống khổ của nhân dân ta do chính sách bóc lột của <br /> thực dân Pháp  ở  các đồn điền, hầm mỏ. Từ đó giáo viên yêu cầu học sinh nêu  <br /> suy nghĩ của bản thân mình về thân phận người nông dân Việt Nam trong thời kì <br /> này.<br /> “Nửa đêm thuế thúc trống dồn<br /> Sân đình máu chảy, đường thôn lính đầy.<br /> Cha trốn ra Hòn Gai cuốc mỏ<br /> Anh chạy vào Đất Đỏ làm phu<br /> Bán thân đổi mấy đồng xu<br /> Thịt xương vùi gốc cao su mấy tầng!”<br /> Giáo viên cũng có thể minh họa cảnh thúc sưu thuế của thực dân Pháp và <br /> tay sai khi dạy bài 14 “Việt Nam sau chiến tranh thế  giới thứ  nhất”   bằng <br /> cách tóm tắt đoạn trích " Tức nước vỡ bờ" ­ Ngô Tất Tố: ” Tiếng trống mõ, tù  <br /> và inh  ỏi, tiếng thét lác đánh đập, tiếng kêu khóc vang lên như  trong một cuộc  <br /> săn người. Chị Dậu cố chạy vạy bằng mọi cách nhưng không đủ  tiền nộp suất  <br /> sưu cho anh Dậu.   Đường cùng chị  phải đứt ruột, gạt nước mắt bán con cho  <br /> Nghị Quế. Một đứa con lên bảy, một ổ chó cộng với mấy hào bán khoai mới đủ  <br /> nộp tiền sưu để  chồng được tha về...ngờ  đâu lại còn suất sưu của em chồng  <br /> chết năm ngoái! Thật là đường cùng....anh Dậu vừa hơi tỉnh sau một trận no đòn  <br /> và đói lả do nhịn đói hai ngày thì bọn cai Lệ đến đòi tiền sưu. Mặc cho chị Dậu  <br /> van xin nhưng bọn chúng không tha, bịch luôn mấy vào ngực chị  Dậu rối sấn  <br /> đến anh Dậu... ” <br /> Dạy bài 7 “ Các nước Mĩ­La­tinh”( Lịch sử 9) sau khi kết thúc mục I giáo <br /> viên dùng đoạn thơ này để chuyển ý sang mục II<br />                  Anh viết cho em, tự đảo này<br /> <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trương Thị Lan Anh                                          THCS Buôn Trấp              16<br />  Kinh nghiệm lồng ghép văn học trong dạy học Lịch sử ở  trường THCS<br /> <br />                                         Cu ba, hòn đảo Lửa, đảo Say<br />                                         Ở đây say thật, say trời đất<br />                                         Sóng biển say cùng rượu, mật say...<br />                                         Em ạ, Cu ­ ba ngọt lịm đường<br />                                         Mía xanh đồng bãi biếc đồi nương<br />                                         Cam ngon, xoài ngọt vàng nông trại<br />                                         Ong lạc đường hoa rộn bốn phương...<br />                                                                             ( Từ Cu ba ­ Tố Hữu)<br />    Đồng thời qua đó giới thiệu về đất nước Cu­ba nhằm giúp học sinh hình  <br /> dung thêm về  vẻ  đẹp và nguồn tài nguyên phong phú của đất nước Cu ba. Một  <br /> đất nước có mối quan hệ gắn bó thủy chung với nước ta.<br /> Khi giới thiệu sự  kiện tháng 7 năm 1920, Nguyễn Ái Quốc đọc Sơ  thảo  <br /> lần thứ  nhất những Luận cương về  vấn đề  dân tộc và thuộc địa của Lê­nin, <br /> trong <br /> bài 16 ( Lịch sử 9) " Những hoạt động của Nguyễn Ái Quốc ở nước ngoài <br /> trong những năm 1919 ­ 1925" giáo viên trích đọc thơ trong bài “ Người đi tìm <br /> hình của nước” của nhà thơ Chế Lan Viên để học sinh hiểu được niềm vui <br /> sướng của Người:<br />   “Luận cương đến và Người đã khóc <br />    Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin<br />                                   Bốn bức tường im <br />                                   Nghe Bác lật từng trang sách gấp <br />                                             Tưởng bên ngoài, đất nước đợi mong tin <br />                                             Bác reo lên một mình như nói cùng dân tộc <br />                                             Cơm áo là đây! Hạnh phúc đây rồi!” <br />                                             Hình của Đảng lồng trong hình của nước <br />                                              Phút khóc đầu tiên là phút Bác Hồ cười…”<br />    Sau 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước Hồ Chí Minh đã trở về quê hương  <br /> đó là niềm vui mừng khôn xiết đối với đồng bào cả nước. Nhưng không chỉ con <br /> người mới cảm được nhận niềm vui mừng mà cả  cảnh vật cũng thế. Vậy để <br /> giúp học sinh dễ nhớ thời gian trở về nước của Bác trong bài 22 ( Lịch sử  9)   “ <br /> Cao trào cách mạng tiến tới Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945”  giáo <br /> viên sử dụng đoạn thơ:         “ …Ôi sáng xuân nay, xuân bốn mốt<br /> <br /> ………………………………………………………………………..<br /> Trươ