SKKN: Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn lớp 3

     Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> <br /> I. Phần mở đầu<br /> I.1. Lí do chọn đề tài<br />   Phân môn Tập làm văn là một phân môn có vai trò quan trọng trong việc giúp  <br /> học sinh hình thành văn bản nói và viết. Đây là một phân môn mang tính trừu <br /> tượng trong chương trình Tiếng Việt tiểu học. Dạy phân môn Tập làm văn có <br /> hiệu quả cao tức là người giáo viên đã xâu chuỗi kiến thức từ các phân môn: Tập <br /> đọc, Kể chuyện, Luyện từ và câu. Chính vì thế mà phân môn tập làm văn có tính <br /> chất tổng hợp, là kết quả  lĩnh hội các kiến thức của môn Tiếng Việt. Trong <br /> chương trình tiểu học hiện nay, mục tiêu chính của môn Tiếng Việt là hình thành <br /> và phát triển cho học sinh các kỹ  năng: nghe, nói, đọc, viết. Đặc biệt  ở  lớp 3, <br /> phân môn tập làm văn rèn cả  bốn kỹ năng: nói, nghe, đọc và viết. Trong giờ  tập  <br /> làm văn học sinh được cung cấp kiến thức về cách làm bài và làm các bài tập (nói,  <br /> viết); xây dựng các loại văn bản và các bộ phận cấu thành văn bản. Bên cạnh đó  <br /> học sinh còn tập kể  lại những mẩu chuyện được nghe thầy, cô kể  trên lớp. Bên  <br /> canh đó qua từng nội dung bài dạy, phân môn tập làm văn còn bồi dưỡng thái độ <br /> ứng xử  có văn hoá, tinh thần trách nhiệm trong công việc, bồi dưỡng tình cảm <br /> lành mạnh tốt đẹp cho học sinh. <br />       Nói và viết là những hình thức giao tiếp rất quan trọng, thông qua đó con <br /> người thực hiện quá trình tư  duy – chiếm lĩnh tri thức, trao đổi tư  tưởng, tình <br /> cảm, quan điểm, giúp mọi người hiểu nhau, cùng hợp tác trong cuộc sống lao <br /> động. Ngôn ngữ (dưới dạng nói ­ ngôn bản và dưới dạng viết ­ văn bản) giữ vai <br /> trò quan trọng trong sự  phát triển xã hội. Chính vì vậy hướng dẫn học sinh nói <br /> đúng và viết đúng là hết sức cần thiết. Nhiệm vụ nặng nề đó phụ  thuộc rất lớn <br /> vào việc giảng dạy môn Tiếng Việt nói chung và phân môn Tập làm văn nói <br /> riêng.<br />    Để thực hiện tốt mục tiêu của môn học, đòi hỏi người thầy phải biết vận  <br /> dụng linh hoạt, sáng tạo các phương pháp và hình thức tổ  chức dạy học sao cho  <br /> phù hợp với khả năng sử  dụng ngôn ngữ  và tâm lí lứa tuổi học sinh (HS) để  giờ <br /> học diễn ra tự nhiên, nhẹ nhàng và có hiệu quả. Trong giảng dạy giáo viên phải <br /> có nghệ  thuật sư  phạm, biết dẫn dắt, gợi mở  đưa học sinh giải quyết các tình <br /> huống và thông qua việc xử lí các tình huống đó học sinh lĩnh hội được kiến thức  <br /> bài học. Đối với phân môn Tập làm văn, để  thực hiện được điều đó càng khó <br /> hơn. Qua thực tế  giảng dạy học sinh lớp 3, tôi thấy hầu như  học sinh rất lúng <br /> túng, chưa biết cách vận dụng để làm các dạng bài Tập làm văn. Từ đó, tôi đã tìm  <br /> cách để hướng dẫn học sinh phương pháp học tập để học tốt phân môn Tập làm  <br /> văn với dạng bài: “Kể  hay nói, viết về  một chủ  đề”. Từ  thực tế  vận dụng, tôi <br /> tổng hợp thành kinh nghiệm : "Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  1<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> cao chất lượng phân môn Tập làm văn lớp 3" với dạng bài “Kể hay nói, viết <br /> về một chủ đề” với hi vọng trao đổi với đồng nghiệp về các phương pháp giảng  <br /> dạy phân môn Tập làm văn dạng bài “Kể  hay  nói, viết về  một chủ  đề”, nhằm <br /> làm tốt hơn vai trò giảng dạy, giúp học sinh dễ dàng hơn trong khi làm các bài tập <br /> dạng này.<br /> <br /> <br /> I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài<br /> * Mục tiêu<br /> Việc dạy cho học sinh nắm được cách kể  hay nói, viết về  một chủ  đè có <br /> hiệu quả trong phân môn Tập làm văn ở lớp Ba là rất quan trọng. Dạy tốt vấn đề <br /> này giúp học sinh rèn luyện các kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết một cách linh hoạt để <br /> biết làm bài văn  kể hay nói, viết về một chủ đề cho trước có hiệu quả. Giúp học  <br /> sinh mạnh dạn, tự tin và ham thích học văn. Vậy mục tiêu nghiên cứu trong đề tài <br /> này tập trung vào các nội dung chủ yếu sau:<br />    ­ Tìm hiểu các bài nói, viết về  một chủ  đề  có trong chương trình tập làm <br /> văn lớp 3.<br />    ­ Thực trạng việc dạy của giáo viên và việc học của học sinh về phân môn  <br /> Tập làm văn lớp 3 ở trường tiểu học hiện nay.<br /> ­ Một số biện pháp hỗ trợ học sinh khi lam các bài tập dạng bài Kể hay nói, <br /> viết về một chủ đề.<br />    * Nhiệm vụ<br />  Nghiên cứu tìm ra một số giải pháp hợp lí nhằm nâng cao hiệu quả giờ học  <br /> Tập làm văn ở lớp 3 với dạng bài: Kể hay nói, viết về một chủ đề.<br /> I.3. Đối tượng nghiên cứu<br /> Học sinh lớp 3 năm học 2011 – 2012 đến năm học 2014 – 2015.<br /> I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu<br /> Nghiên cứu một số  biện pháp giúp học sinh có thể  làm tốt các bài tập dạng <br /> bài Kể hay nói, viết về một chủ đề trong phân môn Tập làm văn lớp 3.<br />         Thời gian thực hiện đề tài bắt đầu thực hiện từ tháng 8 năm 2011 đến nay.<br /> I.5. Phương pháp nghiên cứu<br /> <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  2<br />       Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br />         1 ­ Phương pháp nghiên cứu tài liệu, lí luận.<br /> 2 ­ Phương pháp phân tích, tổng hợp.<br /> 3 ­ Phương pháp điều tra, khảo sát<br /> 4 ­ Phương pháp luyện tập, thực hành<br /> 5 ­ Phương pháp trao đổi, tranh luận.<br /> II. Phần nội dung<br /> II.1. Cơ sở lí luận<br /> Tiếng Việt lớp 3 được học trong 35 tuần, học kì I có 18 tuần, học kì II có 17 <br /> tuần, mỗi tuần học 8 tiết, riêng phân môn Tập làm văn mỗi tuần học sinh được <br /> học 1 tiết. Các tiết Tập làm văn đều được sắp xếp  ở  cuối mỗi tuần học, bởi vì <br /> đây là phân môn tích hợp của các phân môn khác trong môn Tiếng Việt.<br /> Tập làm văn là một trong những phân môn có vị trí quan trọng của môn Tiếng  <br /> Việt. Phân môn này đòi hỏi học sinh phải vận dụng những kiến thức, kĩ năng tổng <br /> hợp từ nhiều phân môn khác như: Học Vần, Tâp viết, Chính tả, Tập đọc, Luyện từ <br /> và câu… Để  làm được một bài văn học sinh phải sử  dụng cả  bốn kĩ năng: “ Nghe, <br /> nói, đọc, viết “. Phải vận dụng những kiến thức về tiếng Việt, về cuộc sống thực  <br /> tiễn. Phân môn Tập làm văn rèn luyện cho học sinh các kĩ năng tạo lập văn bản, <br /> trong quá trình lĩnh hội các kiến thức khoa học, góp phần dạy học sinh sử dụng tiếng  <br /> Việt trong đời sống sinh hoạt. Bài tập làm văn là nơi thể  hiện rõ nhất năng lực, kĩ <br /> năng, kiến thức của học sinh. Vì vậy, Tập làm văn được coi là phân môn có tính tổng <br /> hợp, toàn diện, sáng tạo có liên quan mật thiết đến các môn học khác. Trên cơ sở nội <br /> dung, chương trình phân môn Tập làm văn có rất nhiều đổi mới, nên đòi hỏi tiết dạy  <br /> Tập làm văn phải đạt được mục đích cụ  thể  hơn, rõ nét hơn. Ngoài phương pháp  <br /> của thầy, học sinh cần có vốn kiến thức ngôn ngữ  về  đời sống thực tế.  Điều này  <br /> đòi hỏi phân môn Tập làm văn phải có nhiệm vụ  cơ  bản sau: Thứ  nhất là giúp cho <br /> học sinh sau quá trình luyện tập lâu dài có ý thức nắm được cách viết và cách nói <br /> sáng tạo các văn bản theo nhiều phong cách khác nhau. Thứ hai là phân môn này góp <br /> phần bổ  sung kiến thức, rèn luyện tư  duy, trau dồi thái độ   ứng xử  có văn hóa, tinh  <br /> thần trách nhiệm trong công việc, bồi dưỡng những tình cảm tốt đẹp; qua nội dung  <br /> bài dạy, hình thành nhân cách cho học sinh. Còn nhiều nhiêm vụ khác nữa nhưng tôi  <br /> chỉ nêu hai nhiệm vụ tôi coi là quan trọng nhất. Tóm lại: Dạy phân môn Tập làm văn  <br /> theo hướng đổi mới phải khích lệ học sinh tích cực, sáng tạo, chủ động học tập, biết  <br /> diễn đạt suy nghĩ của mình thành ngôn bản, văn bản. <br /> II.2. Thực trạng <br /> <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  3<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> a. Thuận lợi, khó khăn<br /> * Thuận lợi về phía giáo viên<br /> ­ Đặc trưng phân môn Tập làm văn là hình thành và rèn luyện cho học sinh  <br /> khả  năng trình bày văn bản nói (viết)  ở  nhiều thể  loại khác nhau. Để  thực hiện <br /> mục tiêu đó, mỗi giáo viên không ngừng học hỏi, cải tiến phương pháp và hình <br /> thức tổ chức dạy học để giúp học sinh nắm được kiến thức, nói (viết) được đoạn <br /> văn theo yêu cầu.<br /> ­ Giáo viên luôn quan tâm chăm sóc học sinh trong từng tiết học, nghiên cứu <br /> nội dung bài dạy, lựa chọn các phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp với mỗi  <br /> đối tượng học sinh.<br /> ­   Qua   các   phương   tiện   thông   tin   đại   chúng,   qua   bồi   dưỡng   chuyên   môn <br /> thường xuyên, giáo viên luôn được tiếp cận với những phương pháp day học đổi <br /> mới, phát <br /> huy tính tích cực sáng tạo của học sinh.<br /> * Thuận lợi về phía học sinh<br /> ­ Ở lứa tuổi học sinh lớp 3, các em rất thích tìm tòi, học hỏi.<br /> ­ Nội dung chương trình môn Tiếng Việt nói chung và phân môn Tập làm văn <br /> nói riêng rất phong phú. Sách giáo khoa kênh chữ  rõ ràng, các câu hỏi sát thực;  <br /> kênh hình được trình bày đẹp phù hợp tâm lí lứa tuổi.<br /> ­ Học sinh đã được làm quen kĩ năng tạo lập văn bản ở các lớp dưới. Đây là <br /> cơ sở giúp học sinh học tốt phân môn Tập làm văn ở lớp 3.<br /> * Khó khăn về phía giáo viên<br /> ­ Trong giảng dạy phân môn Tập làm văn, khi rèn kĩ năng nói, viết cho học  <br /> sinh giáo viên có đầu tư nghiên cứu mục tiêu từng bài dạy, lựa chọn các phương  <br /> pháp phù hợp với đối tượng học sinh nhưng sự đầu tư  chưa sâu, hầu hết chỉ dựa  <br /> vào sách giáo viên nên hiệu quả môn dạy chưa cao.<br /> ­  Một số đề bài chưa thực sự gần gũi với học sinh như kể về một ngày hội, <br /> viết tin thể  thao… thiếu thực tế  nếu giáo viên chỉ  nói suông thì học sinh không  <br /> hiểu, không nắm bắt được nên hiệu quả chưa cao.<br /> ­ Việc tổ chức giờ học trên lớp của giáo viên chưa phát huy dược vốn ngôn <br /> ngữ  vốn có của các em cũng như  chưa khơi dậy  ở  học sinh sự mạnh dạn tự tin  <br /> trong học tập.<br /> * Khó khăn về phía học sinh<br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  4<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br />   ­ Môn tập làm văn là một môn khó, nhiều em còn ngại làm văn, lười suy  <br /> nghĩ nên  ở  các giờ  học các em còn ngại phát biểu, viết bài sơ  sài. Cách dùng từ <br /> đặt câu chưa đúng, viết đoạn văn còn nghèo ý, chưa có sự sáng tạo. Hầu hết học  <br /> sinh chỉ trả lời hay viết đúng theo câu hỏi gợi ý.<br /> Đây là những vấn đề  nan giải đòi hỏi người giáo viên phải có biện pháp <br /> thích hợp để từng bước nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn Tập làm văn.<br /> b. Thành công, hạn chế<br /> b.1. Đối với học sinh<br /> Khi tôi vận dụng các biện pháp này trong giờ  dạy Tập làm văn, học sinh  <br /> buộc phải có sự tư duy động não suy nghĩ vấn đề mà giáo viên nêu ra, tìm tòi các <br /> từ ngữ, hình ảnh phù hợp với chủ đề trong bài nói, viết. Học sinh phải sắp xếp ý, <br /> hình ảnh phù hợp sau đó sắp xếp câu để thành đoạn văn phù hợp chủ đề. Tóm lại  <br /> biện pháp này giúp học sinh học tập rất tích cực, hiệu quả.<br /> ­ Tiết học diễn ra nhẹ nhàng, tạo hứng thú học tập cho học sinh. Qua kiểm <br /> tra, chất lượng các bài văn của học sinh nâng lên rõ rệt. Bài Tập làm văn dạng Kể <br /> hay nói, viết về một chủ đề  đã có những ý tưởng độc lập, sáng tạo, có màu sắc  <br /> riêng; một số em còn có những ý tưởng độc đáo, mới lạ. Hầu hết học sinh đã biết  <br /> nói (viết) một đoạn văn ngắn theo chủ đề, diễn đạt khá lưu loát, trôi chảy.<br /> ­  Ở  các tiết học Tập làm văn, khi đã làm quen với cách học này, học sinh  <br /> mạnh dạn, tự tin hơn trong học tập cũng như giao tiếp nhất là đối với những học <br /> sinh trung bình và yếu.<br />   ­ Khi vận dụng các giải pháp trên vào dạy Tập làm văn  ở  lớp 3, giờ  học  <br /> không trầm như trước mà học sinh chú ý học hơn nhiều, qua thực hành giao tiếp <br /> cho thấy khả  năng hoạt động học tập của học sinh rất tích cực, hiệu quả, chất  <br /> lượng phân môn Tập làm văn và môn Tiếng Việt nói chung được nâng lên rõ rệt.<br /> b.2. Đối với giáo viên<br /> Khi dạy các bài tập dạng này, giáo viên hoàn thành mục tiêu bài dạy, không <br /> còn cảm thấy áp lực vì học sinh đã viết được đoạn văn theo yêu cầu dễ dàng hơn.<br /> b.3. Hạn chế<br /> Phương pháp này yêu cầu người giáo viên phải tổng hợp được kiến thức từ <br /> các phân môn khác trong môn Tiếng Việt, đòi hỏi giáo viên phải có kĩ năng phân <br /> tích, tổng hợp, tóm lại phải nắm chắc nội dung chương trình của môn Tiếng Việt  <br /> lớp 3.<br /> <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  5<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> c. Mặt mạnh, mặt yếu<br /> Giúp cho học sinh nói (viết) được đoạn văn đúng chủ đề theo yêu cầu của đề <br /> bài.<br /> Học sinh phải nắm được các từ  ngữ  thuộc chủ  đề, mạnh dạn trình bày ý <br /> kiến của bản thân.<br /> d. Nguyên nhân<br /> ­ Nguyên nhân thành công: Bản thân tích cực tìm tòi học hỏi, nghiên cứu kĩ <br /> chương trình, sách giáo khoa và kinh nghiệm giảng dạy nhiều năm. Đặc biệt có  <br /> sự  quan tâm của đồng nghiệp, của lãnh đạo nhà trường trong việc giúp đỡ  bản <br /> thân trong công tác chuyên môn.<br /> ­ Nguyên nhân hạn chế: Một số  giáo viên chưa tổng hợp được kiến thức <br /> trong quá trình giảng dạy, chưa thực sự  quan tâm đến chất lượng học sinh nói  <br /> chung và chất lượng phân môn Tập làm văn nói riêng.<br /> e. Phân tích, đánh giá về các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra<br /> Vậy làm thế nào để thực hiện được mục tiêu dạy học của môn Tập làm văn,  <br /> khắc phục thực trạng học Tập làm văn như  đã nói trên? Nhà xuất bản Giáo dục  <br /> Việt Nam đã phát hành bộ  sách Hướng dẫn dạy Tiếng Việt lớp 3 dành cho giáo  <br /> viên. Người giáo viên có thể  lấy đó làm cơ  sở  để  tham khảo, tiến hành thiết kế <br /> bài giảng Tập làm văn của lớp mình phụ  trách. Tuy nhiên, sách giáo viên (SGV)  <br /> khi hướng dẫn dạy dạng bài Kể  hay nói, viết về  một chủ  đề  hầu hết chỉ  hướng  <br /> dẫn theo một cách, dẫn đến GV thụ  động kiến thức  ở  SGK,  SGV mà ít tìm tòi  <br /> đọc thêm tài liệu khác liên quan đến giảng dạy đặc biệt là khi dạy Tiếng Việt nên  <br /> ngôn ngữ  của giáo viên còn hạn hẹp, bí từ. Khi tổ  chức các hoạt động trong giờ <br /> học, một số  giáo viên chưa phân định được hoạt động nào là trọng tâm nên hình  <br /> thức tổ  chức dạy còn dàn trải, chưa có sự  liên kết giữa các hoạt động. Một số <br /> giáo viên chưa chịu khó suy nghĩ, tìm tòi, vận dụng các phương pháp dạy học và <br /> hình thức dạy học khác nhau vào các tiết dạy mà chỉ giảng dạy theo một quy trình <br /> áp đặt rập khuôn đã hướng dẫn trong SGV.<br /> Một số  đề  bài trong Sách giáo khoa còn thiếu thực tế, xa rời vốn sống của  <br /> học sinh. Khi làm bài, các em chỉ dựa vào các hình ảnh, tư liệu mà giáo viên cung  <br /> cấp nên bài viết còn sơ sài, chưa có sự sáng tạo.<br /> <br /> <br /> <br /> <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  6<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> Do cách tổ  chức giờ  học còn nhàm chám, rập khuôn nên trong giờ  Tập làm <br /> văn, đa số học sinh chỉ trả lời câu hỏi theo gợi ý mà ít chịu tìm tòi các chi tiết, hình <br /> ảnh phù hợp chủ đề, dẫn đến nói, viết bài Tập làm văn cho có, lấy lệ.<br /> II.3. Giải pháp, biện pháp<br /> a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp<br />          Sử  dụng mạng ý nghĩa, bản đồ  tư  duy để  giúp học sinh tìm kiếm và phát  <br /> triển diễn đạt ý tưởng, giúp cho các em khi làm bài tập làm văn dạng  “Kể  hay <br /> nói, viết về một chủ đề” có thêm vốn từ ngữ, tạo cho các em có sự liên tưởng các <br /> chi tiết hình ảnh trong cùng một chủ đề, biết sắp xếp các chi tiết hình ảnh ấy tạo <br /> thành một ngôn bản (nói) hay văn bản (viết). Từ đó, có sự mạnh dạn tự tin trong  <br /> học tập cũng như trong giao tiếp.<br /> b. Nội dung, cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp<br /> b.1. Nội dung các bài tập làm văn trong Chương trình Lớp 3 dạng “Kể  hay  <br /> nói, viết theo chủ đề”.<br /> <br /> Tuần Yêu cầu Chủ điểm<br /> <br /> 6 Kể về buổi đầu em đi học Tới trường<br /> <br /> 8 Kể về người hàng xóm Cộng đồng<br /> <br /> 11 Nói về quê hương Quê hương<br /> <br /> 16 Nói về thành thị, nông thôn Thành   thị   và <br /> nông thôn<br /> <br /> 17 Viết về thành thị, nông thôn Thành   thị   và <br /> nông thôn<br /> <br /> 21 Nói về trí thức Sáng tạo<br /> <br /> 22 Nói, viết về người lao động trí óc Sáng tạo<br /> <br /> 23 Kể lại một buổi biểu diễn nghệ thuật Nghệ thuật<br /> <br /> 25 Kể về lễ hội Lễ hội<br /> <br /> 26 Kể về một ngày hội Lễ hội<br /> <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  7<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> <br /> 28 Kể lại trận thi đấu thể thao Thể thao<br /> <br /> 29 Viết về một trận thi đấu thể thao Thể thao<br /> <br /> 31 Thảo luận về bảo vệ môi trường Bầu   trời   và <br /> mặt đất<br /> <br /> 32 Nói, viết về bảo vệ môi trường Bầu   trời   và <br /> mặt đất<br /> <br /> Nội dung các bài tập thuộc dạng bài này nhằm rèn cho học sinh kỹ năng diễn  <br /> đạt bằng lời nói (viết) về một chủ đề thuộc các chủ điểm của môn học: Nói, viết <br /> về  thành thị  hoặc nông thôn thuộc chủ  điểm Thành thị  và Nông thôn; Kể  về  gia  <br /> đình thuộc chủ điểm Mái ấm; Kể về một buổi thi đấu, kể về lễ hội, …<br /> Xem xét cách triển khai câu hỏi gợi ý  ở  mỗi đề, chúng ta có thể  thấy dạng <br /> đề  này hầu như  là sự  kết hợp của nhiều thể  loại: miêu tả, tường thuật, thuyết <br /> minh và phát biểu cảm nghĩ. Trong sách giáo viên, các kiểu đề này chủ yếu được <br /> tiến hành theo một trình tự như sau:<br /> ­ Giáo viên giới thiệu bài:<br /> ­ Giáo viên hướng dẫn học sinh làm bài:<br /> + Học sinh đọc và xác định yêu cầu của bài tập<br /> + GV cho học sinh tìm ý theo hệ thống câu hỏi trong SGK hay hệ thống câu <br /> hỏi trong SGV hoặc giải thích cho học sinh cách làm bài.<br /> + Một học sinh kể mẫu và giáo viên nhận xét<br /> ­ Học sinh tập nói theo tổ (nhóm).<br /> ­ Đại diện một số nhóm nói trước lớp. Cả lớp và giáo viên nhận xét.<br /> ­ Cả lớp viết bài vào vở nếu bài yêu cầu cả nói và viết.<br /> Trình tự dạy học như vậy bài nào cũng giống bài nào, dẫn đến sự nhàm chán, <br /> thiếu sự sáng tạo và không tích hợp được các phân môn học khác của môn Tiếng  <br /> Việt.<br /> Khi dạy dạng đề này, ngoài phương án được nêu trên (trong sách giáo viên), <br /> tôi đã tham khảo một số kinh nghiệm trên mạng internet của đồng nghiệp và của <br /> chính bản thân, trước hết là nghiên cứu dạy thật tốt các phân môn khác trong môn  <br /> Tiếng Việt, sau đó sử dụng mạng ý nghĩa và bản đồ  tư duy để giúp học sinh tìm <br /> kiếm và phát triển diễn đạt ý tưởng, giúp cho các em khi làm bài tập làm văn <br /> dạng  “Kể hay nói, viết về một chủ đề” có thêm vốn từ ngữ, giúp cho các em dựa <br /> <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  8<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> vào mạng ý nghĩa hay bản đồ  tư  duy, có thể  nói (viết) thành đoạn văn theo yêu <br /> cầu đề bài một cách dễ dàng hơn, tạo sự mạnh dạn tự tin trong học tập.<br />    b.2. Cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp<br /> b.2.1. Hình thành và phát triển “môi trường tư liệu ở lớp học”<br /> Trước tiên tôi thực hiện hình thành “môi trường tư liệu ở lớp học” để giúp  <br /> học sinh có điều kiện dễ dàng sử dụng từ ngữ khi sử dung mạng ý nghĩa hay bản <br /> đồ tư duy mà tôi trình bày ở phần sau.<br />         + Thu thập và trưng bày các bài văn mẫu của học sinh khá giỏi năm trước.<br /> + Phân tích điểm hay của các bài đọc tiêu biểu cho các thể loại văn bản, giới <br /> thiệu thành bộ sưu tập và trưng bày.<br /> + Xây dựng từ điển lớp: Giáo viên đưa ra hoặc hướng dẫn học sinh thu thập  <br /> danh mục các từ mà các em đã biết theo chủ đề Tập làm văn trong sách giáo khoa.<br /> + Tập cho học sinh có thói quen quan tâm đến các trường hợp sử dụng từ hay <br /> trong khi đọc, kể chuyện hay luyện từ và câu.<br /> b.2.2. Sử dụng “Mạng ý nghĩa”:<br /> Sử dụng “Mạng ý nghĩa” như  là sử  dụng một đồ  dùng dạy học, một biện  <br /> pháp dạy học cụ  thể. Sử dụng mạng ý nghĩa là cách thức giáo viên tổ  chức cho <br /> học sinh suy nghĩ diễn đạt một cách chủ động và sáng tạo trong dạy học Tập làm  <br /> văn. Phương pháp này hướng đến việc cá thể  hoá tối đa  hoạt động nói và viết  <br /> của học sinh sao cho sản phẩm làm văn của các em vừa bảo đảm được chuẩn  <br /> mực cơ  bản của một thể  loại văn bản, vừa thể  hiện bản chất cái tôi của  mỗi <br /> học sinh trên cơ sở khai thác khái niệm và hiểu biết có trước của các em cũng như <br /> những ý tưởng và ngôn từ  trong các bài đọc theo chủ đề  mà các em đã được học  <br /> trong SGK. <br />          *Tiến trình thực hiện phương pháp mạng ý nghĩa:<br />  Hoạt động 1: Tìm hiểu đề<br /> Trong hoạt động này, học sinh định hình cụ thể đối tượng nói hay viết trong  <br /> trí nhớ để xác định đối tượng đó là ai? Là gì? ở đâu? Lúc nào?.. vào khung chủ đề. <br /> Trong trường hợp dùng vật thật hay tranh  ảnh thì khung chủ  đề  cũng chính là <br /> chúng.<br />   <br /> Để thực hiện hoạt động này tôi sử dụng một trong các hình thức sau:<br /> ­ GV trò chuyện khơi gợi rồi đề nghị học sinh nhắm mắt nghĩ về đối tượng,<br /> ­ Tạo tình huống khơi gợi rồi đề nghị học sinh nghĩ đến chủ đề hay đề tài.<br /> <br /> <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  9<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> ­ Kể một mẩu chuyện nhỏ liên quan đến đề bài, kết hợp đặt câu hỏi hướng  <br /> học sinh đến đề tài.<br /> ­ Dùng tranh  ảnh hoăc mẫu vật thật do giáo viên mang đến lớp hay do học  <br /> sinh tự sưu tầm.<br /> ­ Cho học sinh tô màu rồi đặt tên cho một hình vẽ nào đó (do giáo viên cung <br /> cấp) liên quan đến đề tài.<br /> ­ Sử  dụng mô hình (khung ngôi nhà, khung ngôi trường ...). Trên nền khung <br /> giáo viên hướng dẫn  học sinh vẽ hay viết thêm chi tiết vào.<br /> ­ Sử  dụng một đoạn văn mẫu lấy từ  bài tập đọc đã học hay từ  các bài làm <br /> của học sinh.<br />   Hoạt động 2: Tìm ý <br /> Học sinh tập trung động não nghĩ về đối tượng đã xác định trong khung chủ <br /> đề và viết ra bất kì những từ ngữ nào liên quan đến đối tượng ấy.  <br /> Khi tiến hành hoạt động này tôi thực hiện theo các bước sau:<br /> ­ Sử dụng hệ thống câu hỏi để  kích thích và định hướng cho học sinh phát <br /> triển ý. Cần lưu ý câu hỏi phải có tính chất mở, hướng đến việc khơi gợi kinh <br /> nghiệm riêng, vốn sống thực tế của các em. Ví dụ   đối với văn miêu tả, câu hỏi  <br /> có thể được triển khai theo hướng mở sau: Em thấy gì? Em nghe gì? Em nghĩ gì? <br /> Em cảm thấy gì?...<br /> ­ Đưa ra một khung mạng trong đó cho sẵn vài ý, phần còn lại để học sinh <br /> suy nghĩ và đưa thêm ý vào để hoàn thành mạng (khung mạng ý nghĩa có thể được  <br /> trình bày dưới nhiều hình thức khác nhau tuỳ  theo nội dung từng bài : Bông hoa, <br /> chùm bong bóng, mạng nhện, một cây với những cành lá...<br /> ­ Đối với học sinh khá giỏi hay học sinh đã quen với việc sử  dụng mạng,  <br /> giáo viên nên để các em tự nghĩ và viết ra các ý mà không cần đưa một hệ thống <br /> câu hỏi hoàn chỉnh.<br /> ­ Học sinh viết các ý dưới dạng từ  hay cụm từ  xung quanh chủ  đề. Giáo  <br /> viên tuyệt đối tránh viết chốt lại một số  từ  về  đề  bài. Cần xoá đi những ý đã <br /> được ghi lên bảng trong giai đoạn làm mẫu nghĩa là khi học sinh làm việc cá nhân  <br /> trong phiếu học tập thì trên bảng chỉ còn lại khung mạng trống. <br />  Hoạt động 3: Lập dàn ý : Sắp xếp ý đã có trong mạng. <br /> ­ Hướng dẫn học sinh đánh số  thứ  tự  cho các ý tìm được, lưu ý trình tự <br /> chung của thể loại văn đang làm và hướng dẫn có tính chất mở (đoạn văn miêu tả <br /> thì lưu ý những chi tiết nào có ý nghĩa giới thiệu chung thì nói trước, ý nào miêu  <br /> tả chi tiết, cụ <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  10<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> <br /> <br /> thể thì nói sau).<br /> ­ Mỗi học sinh xem lại các ý trong mạng và đánh số thứ tự.<br /> ­ Gọi vài học sinh lên thể hiện mạng ý nghĩa của mình đã làm trước lớp để <br /> cả  lớp theo dõi. Ngoài khung mạng làm mẫu, GV vẽ  sẵn trên bảng các mạng <br /> tương tự và che chúng lại. Sau khi HS đã tìm ý và hình thành mạng ý nghĩa trong  <br /> phiếu bài tập, giáo viên cho một số em lên thể hiện lại ý của mình vào các khung  <br /> mạng trên bảng.<br />  Hoạt động 4: Học sinh diễn đạt các ý trong mạng ý nghĩa thành bài dưới  <br /> dạng nói hay viết <br /> ­ Nếu là bài tập nói, giáo viên hướng dẫn học sinh nhìn mạng ý nghĩa của <br /> mình diễn đạt thành câu, thành bài trước lớp hay theo nhóm, cặp, theo nhóm đôi là <br /> tốt nhất.<br /> ­ Nếu là bài tập viết, giáo viên hướng dẫn học sinh diễn đạt mỗi từ  ngữ <br /> xoay quanh mạng ít nhất một câu.<br />  Hoạt động 5: Trao đổi, sửa chữa và nhận xét:<br /> ­ Nếu là bài nói, cho vài nhóm học sinh thể  hiện lại trước lớp rồi tổ  chức  <br /> trao đổi nhận xét và rút kinh nghiệm về  cách nói phù hợp với yêu cầu của nội <br /> dung và thể loại của đề bài .<br /> ­ Nếu là bài viết: Tổ chức cho học sinh đọc sửa chữa bản nháp của mình theo <br /> hình thức nhóm/cặp (đổi vở cho nhau sửa chữa). Giáo viên theo dõi giúp đỡ chung.<br />   Hoạt động 6: Dựa vào bản nháp đã được sửa, học sinh viết lại bài hoàn <br /> chỉnh.<br /> *Ví dụ minh họa<br /> Ví dụ 1: Đề bài: Nói về quê hương em (BT2­TV3 ­Tập1­ Tr92)<br /> 1. Chuẩn bị: <br /> Phiếu học tập<br /> a..Hoàn thành bảng dưới đây<br /> <br /> Tên bài đọc Quê hương là... Chi tiết làm em xúc động nhất<br /> Giọng   quê  ...................................... ..............................................................<br /> hương ...................................... ..............................................................<br /> Quê hương  ..................................... ...............................................................<br /> ..................................... ..............................................................<br /> Đất quý, đất yêu ..................................... .............................................................<br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  11<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> ..................................... .............................................................<br /> Vẽ quê hương ..................................... ...............................................................<br /> ..................................... ..............................................................<br /> <br />         <br /> b. Đánh dấu X trước mỗi câu nếu em đồng ý, đánh XX trước mỗi câu nếu em rất <br /> đồng ý.<br />         Qua các bài đọc trên em thấy quê hương:<br />            Là tất cả những gì gần gũi, thân thương đối với mình.<br />            Là nơi mình sinh ra và lớn lên.<br />            Là những điều mình có thể nghe, có thể thấy, có thể sờ, có thể nếm.<br />            Là nơi mà khi xa mình thấy nhớ thương.<br />    c. Các em hãy nghĩ về quê hương mình:<br />          Quê em  ở đâu? Em yêu nhất cảnh vật gì ở  quê hương? Cảnh vật đó có gì <br /> đáng nhớ? Tình cảm của em đối với quê hương như thế nào?<br /> 2. Cách tiến hành<br />  Hoạt động 1: Giúp HS tìm hiểu yêu cầu của đề bài và chuẩn bị thông tin ý <br /> tưởng để nói. Trước hết GV phát phiếu học tập cho học sinh và dẫn dắt học sinh  <br /> hoàn thành bài tập a, b trên phiếu (theo nhóm)<br /> ­ GV treo bảng phụ có ghi các bài tập a, b trên bảng. Cho các nhóm tự  nêu  <br /> kết quả  bài làm của mình, các nhóm khác nhận xét, GV bổ  sung hoàn thành bài <br /> tập. Giới thiệu nội dung chủ đề “Nói về quê hương”.<br /> Hoạt động 2: HS tập trung động não nghĩ về  quê hương đã xác định trong  <br /> khung chủ  đề  và viết ra bất kì những từ  ngữ  nào liên quan đến quê hương mà <br /> mình đang nghĩ tới.<br /> ­ GV treo bài tập c (ghi sẵn  ở bảng phụ) lên bảng kèm với lời dẫn dắt để <br /> kích thích học sinh hồi tưởng.<br /> ­ HS làm vào giấy nháp; GV đồng thời gọi hai em làm vào bảng phụ ghi vào  <br /> khung chủ  đề  cụm từ  “Quê hương em” rồi sau đó ghi ra bất kì ý tưởng nào của <br /> mình có được xung quanh chủ đề ấy (lưư ý HS chỉ ghi từ hoặc cụm từ)<br />  Ví dụ:                    <br />                       Vườn cây                  công viên                thành phố yêu<br />                            <br /> <br /> <br /> <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  12<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br />                       con sông                      Quê hương em              bờ đê, bãi cỏ        <br />                                                                             <br /> <br />                      nông thôn                  đường phố              nhà cao tầng<br />       Hoạt động 3: HS đánh số  thứ  tự  các ý mình vừa tìm được, GV hướng <br /> dẫn các em sắp xếp các ý bằng số thứ tự 1,2,3.<br /> ­ GV bao quát lớp đặc biệt là chú ý HS trung bình và yếu để  giúp các em  <br /> điều <br /> <br /> chỉnh.<br />            Chẳng hạn với ví dụ trên, học sinh có thể đánh số thứ tự như sau:<br />                      vườn cây (4)            công viên (4)            thành phố (1)          yêu (5)<br />                            <br /> <br /> <br />                       con sông (2)                     Quê hương em                   bờ đê, bãi cỏ (3) <br />                                                                             <br /> <br />                      nông thôn (1)                  đường phố (3)              nhà cao tầng (2)<br /> <br /> Hoạt động 4: HS nhìn mạng của mình và nói <br /> Cho hai em nói mẫu trước lớp . <br />  Ví dụ : Quê hương em thuộc một vùng nông thôn yên bình. Ở đó có cây đa <br /> cổ thụ che bóng rợp cả một vùng. Giếng nước trong veo. Trước mặt ngôi nhà em  <br /> là con sông quê hương uốn lượn quanh làng. Ven sông là bờ  đê với bãi cỏ  xanh <br /> mượt, những chú trâu béo tròn đang ung dung gặm cỏ. Em rất thích tắm mình <br /> dưới con sông ấy khi mùa hè đến. Em yêu quê hương của mình.<br />  Hoặc: Em và gia đình sống  ở thành phố. Ở đó em thấy có nhiều ngôi nhà  <br /> cao tầng. Trên đường phố, mọi người và xe cộ  đi lại tấp nập. Ngày nghỉ, em <br /> thường được bố  mẹ  dẫn đi chơi công viên, được ngồi trên cái ghế  đá mát rượi.  <br /> Cảm giác của em lúc đó rất là thích. Em yêu quý nơi này.<br /> ­ Cả lớp nhận xét, GV bổ sung.<br /> Hoạt động 5: Học sinh nói theo cặp (hoặc nhóm 4). GV bao quát lớp đặc  <br /> biệt lưu ý giúp học sinh yếu.<br /> Hoạt động 6: HS nói thể hiện trước lớp<br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  13<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> ­ GV gọi đại diện các nhóm lên nói trước lớp (không nhìn mạng ý nghĩa). <br /> Nếu là học sinh yếu, có thể cho học sinh nhìn mạng để nói.<br /> ­ Tổ chức cho HS thể hiện mở rộng cảm xúc về quê hương mình. Khuyến <br /> khích HS tự  tìm đặt và trả  lời thêm câu hỏi mở  rộng. Chẳng hạn: Quê em có gì  <br /> đặc biệt? Em mơ ước gì về quê hương của mình? GV nhận xét chung.<br /> Ví dụ 2: Dạy bài : Kể về gia đình (BT1­TV3 ­tập1­ tr 28) <br />    Đối với bài tập này, giáo viên cần rèn cho học sinh kỹ năng nói : Kể được  <br /> một cách đơn giản về gia đình mình với một người bạn mới quen.<br /> 1.Chuẩn bị : Bảng phụ: Gia đình em có những ai? Làm công việc gì? Tính <br /> tình như thế nào? Tình cảm của em đối với gia đình?<br /> 2.Cách tiến hành <br />  <br /> Hoạt động 1:<br /> ­ Cho HS đọc yêu cầu bài tập, GV giúp HS tìm hiểu yêu cầu của bài tập: Kể <br /> về gia đình mình cho bạn mới quen biết.<br /> ­ Học sinh tập trung động não nghĩ về  gia đình và viết ra bất kỳ  những từ <br /> ngữ nào liên quan đến gia đình mình.<br /> ­ Giáo viên treo bảng phụ lên bảng. HS đọc thầm và hồi tưởng.<br /> ­ HS làm vào giấy nháp. GV gọi đồng thời hai em làm vào bảng phụ, ghi vào  <br /> khung chủ  đề  cụm từ  “gia đình mình” rồi sau đó ghi ra bất kì ý tưởng nào của  <br /> mình có được xung quanh chủ đề đó.<br />   Ví dụ:  <br />                   Làm ruộng                    anh, chị                          học sinh        <br /> <br /> <br />                 Ông, bà                         Gia đình mình                 bố, mẹ<br /> <br /> <br />                 Yêu thương                      em                                    hạnh phúc<br /> <br />   Hoạt động 2: Học sinh đánh số thứ tự của mình vừa tìm được theo thứ tự <br /> 1,2,3...<br />   Chẳng hạn có thể đánh số thứ tự như sau:  <br />                   Làm ruộng                    anh, chị (3)                         học sinh (4)       <br /> <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  14<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> <br /> <br />                 Ông, bà (1)                        Gia đình mình                 bố, mẹ (2)<br /> <br /> <br />                 Yêu thương (5)                     em  (3)                                  hạnh phúc (6)<br /> <br />  ­ GV bao quát lớp đặc biệt là chú ý học sinh trung bình và yếu để giúp các <br /> em điều chỉnh.<br />   Hoạt động 3: Học sinh nhìn mạng ý nghĩa của mình và nói<br />  ­  GV gọi 2 em đại diện kể về gia đình mình trước lớp.<br />   Ví dụ : Gia đình mình có 6 người : Ông bà, bố mẹ tớ, anh Hà và tớ. Ông bà  <br /> mình đã lớn tuổi rồi. Bố  mẹ tớ đều ở  nhà làm ruộng. Anh Hà là học sinh lớp 7.  <br /> Ông bà mình rất hiền, thường kể chuyện cho mình nghe. Mẹ  mình luôn bận bịu  <br /> với việc nhà, vì thế  mình yêu mẹ  lắm. Lúc nào rảnh việc học, mình lại giúp đỡ <br /> bố mẹ. Gia <br /> <br /> đình mình rất hạnh phúc.<br /> ­ Cả lớp nhận xét, GV sửa lỗi và cách diễn đạt cho các em (nếu có sai sót).<br /> b.2.3. Sử dụng “Bản đồ tư duy”:<br />     Ngoài việc sử dụng mạng ý nghĩa nêu trên, trong khi dạy tập làm văn lớp <br /> 3, tôi sử dụng bản đồ tư duy thay cho sơ đồ mạng ý nghĩa. Bản đồ tư duy là một  <br /> phương tiện trực quan, muốn xây dựng được nó để  dạy tập làm văn, người giáo <br /> viên cũng phải suy nghĩ, tìm tòi đặc biệt là các từ ngữ phục vụ theo yêu cầu của <br /> từng chủ  đề, đề  bài. Giáo viên thiết kế  bản đồ  tư  duy cần phải đảm bảo đúng  <br /> kiến thức của từng bài, từng chủ đề và đảm bảo tính thẩm mĩ để qua đó học sinh  <br /> tiếp nhận kiến thức bài một cách tích cực và mang lại hiệu quả giờ học cao hơn.<br /> Ví dụ khi dạy đề bài:  Nói, viết về người lao động trí óc (BT1, 2 ­ TV3 ­ <br /> Tập 2 – Tr38), các bước đi như  đã trình bày ở  trên, giáo viên sử  dụng bản đồ  tư <br /> duy như sau thay cho việc sử dụng mạng ý nghĩa:<br /> <br /> <br /> <br /> <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  15<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> <br /> <br /> <br />  Qua bản đồ tư duy này, học sinh sẽ dựa vào các dữ liệu (các từ ngữ phục vụ <br /> cho đề bài) để hoàn thành bài nói về người lao động trí óc dễ dàng hơn. <br /> Ví dụ  1: Cô em là bác sĩ làm việc tại bệnh viện huyện. Hằng ngày, cô đều <br /> đến bệnh viện miệt mài với công việc của mình. Mỗi khi khám bệnh, cô ân cần  <br /> hỏi han người bệnh về tình trạng bệnh tật. Ai cũng khen cô khám bệnh rất giỏi, <br /> kê đơn phát thuốc uống là khỏi ngay. Mọi người rất yêu quý cô. Em thật tự  hào <br /> về cô của em.<br /> Ví dụ 2: Em muốn kể về cô giáo đang dạy lớp 3 của em. Hàng ngày, cô lên  <br /> lớp dạy chúng em học, bài nào chưa hiểu, cô tìm mọi cách để  giảng giải, hướng <br /> dẫn chúng em đến hiểu thì thôi. Cô thu từng chồng vở tập làm văn của chúng em <br /> mang về, em đoán rằng cô chắc phải thức cả đêm để  chấm bài, để  sửa từng câu <br /> chữ cho chúng em. Rồi cô còn soạn bài cho buổi học ngày mai…Cô là một người  <br /> giáo viên tận tụy, hết lòng vì học sinh thân yêu. Nhớ  ơn cô, chúng em luôn chăm <br /> chỉ học tập để cô vui lòng.<br />  Hoặc khi dạy bài: Kể về một buổi biểu diễn nghệ thuật  (BT1, 2 ­TV3 ­ <br /> tậpII ­ tr 48), giáo viên thực hiện các bước như sau: <br /> ­ Cho học sinh đọc yêu cầu bài tập, giáo viên giúp học sinh tìm hiểu yêu cầu  <br /> của bài tập: Kể về buổi biếu diễn nghệ thuật (Hoặc buổi biểu diễn văn nghệ  ở <br /> trường em).<br /> ­ Học sinh tập trung động não nghĩ về  buổi biểu diễn và viết ra bất kỳ <br /> những từ ngữ nào liên quan đến buổi biểu diễn.<br /> ­ Giáo viên treo bảng phụ vẽ bản đồ tư duy lên bảng. Giới thiệu cho học sinh  <br /> biết một số từ ngữ liên quan đến biểu diễn nghệ thuật. Học sinh nhìn bản đồ  tư <br /> duy, tự suy nghĩ và hồi tưởng.<br /> <br /> <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  16<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> ­ Yêu cầu học sinh từ  một từ trong bản đồ, viết ít nhất một câu về  chủ  đề <br /> biểu diễn nghệ thuật.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Học sinh ghi vào giấy nháp về buổi biểu diễn.<br /> ­ Giáo viên gọi một vài em kể về buổi biểu diễn cho cả lớp nghe. <br /> ­ Cho học sinh nhận xét lời kể của bạn. Giáo viên nhận xét chung.<br /> Chẳng hạn: Chủ nhật tuần trước em được bố mẹ cho đi xem xiếc. Mở mà là <br /> tiết mục đu dây của một cặp diễn viên nam nữ. Họ  thật là dũng cảm khi đu trên <br /> sợi dây tít trên cao. Sau đó là tiết mục xiếc thú: nào khỉ đi xe đap, chó làm toán, voi <br /> đá bóng… tiết mục nào cũng thật là hấp dẫn. Em thích nhất là tiết mục biến giấy  <br /> thành hoa, thành chim bồ câu. Người diễn viên thật khéo léo trong khi biểu diễn. <br /> Em rất thán phục các diễn viên biểu diễn trong ngày hôm đó.<br /> Hoặc: Cứ  đến 20/11 hằng năm, trường em lại tổ  chức đem văn nghệ  chào <br /> mừng ngày Nhà giáo Việt Nam. Đúng 7 giờ thì khai mạc buổi biểu diễn. Sau đó là  <br /> lần lượt tiết mục của các lớp. Bạn Hồng Nhung lớp 3D với tiết mục hát đơn ca  <br /> “Bông hồng tặng cô” mượt mà, tình cảm. Tiết mục kể chuyện “Bác Hồ đến thăm  <br /> trại nhi đồng” của em Thanh Thùy lớp 2C thật truyền cảm, xúc động. Em thích <br /> nhất là tiết mục tam ca “Tiếng hát bạn bè mình” của lớp em. Các bạn vừa hát,  <br /> vừa biểu diễn rất chuyên nghiệp. Rồi còn các tiết mục múa của các em lớp một  <br /> thật uyển chuyển, dễ  thương. Thật là một buổi biểu diễn đầy ý nghĩa để  dânh  <br /> tặng các thầy cô.<br /> *Lưu ý: Học sinh lớp Ba tư  duy chưa nhanh, suy nghĩ để  tìm ra các từ  ngữ <br /> phục vụ  cho đề  bài chưa nhiều nên học sinh khó vẽ  được bản đồ  tư  duy hoàn  <br /> chỉnh. Bởi vậy trong khi dạy Tập làm văn muốn đạt hiệu quả, tôi chuẩn bị  bản <br /> đồ tư duy hoặc sơ đồ mạng ý nghĩa sẵn, sau khi hướng dẫn xong thì có thể xóa đi  <br /> và yêu cầu học sinh áp dụng vào để tự làm bài. Đối với những học sinh khá giỏi, <br /> tôi hướng dẫn các em vẽ  bản đồ  tư  duy trong một số  bài học nhưng không yêu <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  17<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> cầu quá cao đối với học sinh. Nếu học sinh vẽ được bản đồ  tư  duy phục vụ cho <br /> bài học thì giáo viên cần định lượng thời gian phù hợp để các em hoàn thành, tránh  <br /> tình trạng lạm dụng vẽ rồi không đạt yêu cầu đề bài nêu ra. <br /> c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp<br /> Để  thực hiện được các biện pháp trên, mỗi giáo viên phải là người nắm <br /> chắc kiến thức, hiểu rõ những điều mà đề  bài yêu cầu; là người tổng hợp được <br /> kiến thức các môn học để  giúp học sinh nhanh chóng hiểu và làm theo yêu cầu  <br /> của mỗi đề bài.<br /> Mỗi học sinh phải tham gia tích cực, giàu trí tưởng tượng, vận động tư duy <br /> theo yêu cầu của giáo viên, từ đó mới nhanh chóng tìm được các từ ngữ thuộc chủ <br /> đề và hoàn thành bài nói (viết) trong thời gian quy định.<br /> d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp.<br /> Để  thực hiện tốt các bài tập dựa vào mạng ý nghĩa hay bản đồ  tư  duy,  <br /> trong các tiết dạy các phân môn khác của môn Tiếng Việt như  Tập  đọc, Kể <br /> chuyện, Luyện từ  và câu, người giáo viên phải giúp học sinh nắm được các từ <br /> ngữ  thuộc chủ  điểm đang học, từ  đó có vốn từ  phục vụ  cho việc hiểu mạng ý <br /> nghĩa hay bản đồ tư duy mà giáo viên đưa ra trong tiết Tâp làm văn cuối tuần.<br /> Các biện pháp trên nên thực hiện đồng bộ, thường xuyên trong giờ dạy Tập  <br /> làm văn, phối hợp với sử  dụng SGV như là một đồ  dùng dạy học. Ngoài ra, các <br /> biện pháp đưa ra phải phù hợp với khả  năng của học sinh thì mới đạt hiệu quả <br /> cao. <br /> e. Kết quả khảo nghiệm<br /> Khảo sát đầu năm về môn Tiếng Việt, hầu hết phần viết học sinh chưa đạt <br /> điểm cao, đặc biệt là phần tập làm văn. Cụ thể:<br /> <br /> Năm học TSHS Điểm9­10 Điểm 7­8 Điểm 5­6 Điếm 3­4 Điểm 2­1<br /> <br /> 2011­2012 34 3 10 16 6<br /> <br /> 2012­2013 32 4 12 12 4<br /> <br /> 2014­2015 28 3 12 12 1<br /> <br /> Sau khi áp dụng các biện pháp nêu trên, cuối năm học kết quả  phần viết  <br /> môn Tiếng Việt như sau:<br /> <br /> Năm học TSHS Điểm9­10 Điểm 7­8 Điểm 5­6 Điếm 3­4 Điểm 2­1<br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  18<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> <br /> 2011­2012 34 20 8 6<br /> <br /> 2012­2013 32 18 10 4<br /> <br /> 2014­2015  28 17 8 3<br /> (HKI)<br /> <br /> II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề <br /> nghiên cứu<br /> a. Kết quả<br /> Mạng ý nghĩa hay bản đồ tư duy giúp học sinh có căn cứ để hoàn thành câu,  <br /> tiến tới viết đoạn, bài. <br /> Sau khi nhận lớp, tôi tiến hành khảo sát học sinh để nắm được thực trạng <br /> đầu năm. Sau đó, áp dụng các giải pháp đã nêu ở trên, chất lượng phân môn Tập <br /> làm văn được nâng lên rõ rệt. Những học sinh trước chỉ  trả  lời câu hỏi hoặc <br /> không biết viết gì đã có thể  dựa mạng ý nghĩa để  sắp xếp ý, để  nói (viết) được  <br /> đoạn văn hoàn chỉnh về chủ đề mà bài tập yêu cầu. Những học sinh khá, giỏi thì  <br /> đã có thể  tự  lập được mạng ý nghĩa hay bản đồ  tư  duy, viết được những đoạn  <br /> văn có hình  ảnh, có sự  sáng tạo, có cảm xúc mà tôi giới thiệu kèm theo bài viết <br /> này. Đó là phần thưởng cho sự  nỗ  lực cố  gắng của mỗi học sinh cũng như  của  <br /> bản thân tôi trong quá trình truyền dạy tri thức cho các em.<br /> b. Giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu<br /> Với sự học hỏi của bản thân, sử dụng mạng ý nghĩa và bản đồ  tư  duy vào  <br /> giảng dạy phân môn tập làm văn lớp 3 đã giảm hẳn áp lực học tập, học sinh thoải <br /> mái, tự  tin hơn khi thực hiện bài tập dạng Kể  hay nói (viết) theo chủ  đề. Kinh  <br /> nghiệm tuy không lớn nhưng đã nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn nói  <br /> riêng và môn Tiếng Việt lớp 3 nói chung.<br /> III. Phần kết luận, kiến nghị <br /> 1. Kết luận<br /> Để nâng cao hiệu quả các giờ học Tập làm văn lớp 3 đặc biệt là với dạng <br /> bài tập “Kể  hay nói, viết về một chủ đề”, theo tôi người giáo viên phải có trách <br /> nhiệm cao trong công tác giảng dạy. Người giáo viên phải tìm ra những biện pháp <br /> thích hợp, tác động đến từng đối tượng học sinh để các em phát huy năng lực của <br /> bản thân <br /> <br /> <br />  GV: Bùi Thị Kim Thoa – Trường Tiểu học Krông Ana  19<br />      Một số biện pháp hỗ trợ học sinh nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập làm văn <br /> lớp 3<br /> <br /> mình. Qua đó các em sẽ  tự hình thành cách học tập khoa học và một thái độ  học  <br /> tập đúng đắn. Mỗi giáo viên phải  nắm vững nội dung chương trình  môn Tiếng <br /> Việt lớp 3, đặc biệt là các bài dạy Tập làm văn có trong chương trình để  từ  đó  <br /> xâu chuỗi được các kiến thức cần cung cấp cho học sinh qua các giờ dạy. Nghiên  <br /> cứu   kĩ   nội   dung   bài   dạy,   xác   định   đúng   trọng   tâm   của   bài.   Vận   dụng   nhiều  <br /> phương pháp và hình thức dạy học khác nhau, khắc sâu kiến thức bài giảng giúp <br /> mỗi học sinh đều hiểu và làm <br /> bài tập được ngay tại lớp. Đối với mỗi dạng bài tập, giáo viên cần xác định đối <br /> tượng học sinh yếu và tìm nguyên nhân dẫn đến việc học sinh không theo kịp bài <br /> để  có biện pháp giúp đỡ  kịp thời g