Tiểu luận: Nghiên cứu áp dụng phương pháp phân tích hệ thống để quản lý môi trường nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu Seaspimex Việt Nam

Chia sẻ: Trần Thị Thanh Hằng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:51

Thêm vào BST

Báo xấu

262
lượt xem 79
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Những năm vừa qua , chúng ta đã sử dụng các công cụ phân tích hệ thống cho một số lĩnh vực như xây dựng dự án cải thiện môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng, hoạch định chính sách phát triển kinh tế, môi trường, xã hội cho các chính quyền địa phương. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận: Nghiên cứu áp dụng phương pháp phân tích hệ thống để quản lý môi trường nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu Seaspimex Việt Nam

TRƯ NG I H C QU C GIA THÀNH PH H CHÍ MINH VI N MÔI TRƯ NG VÀ TÀI NGUYÊN MÔN H C: PHÂN TÍCH H TH NG MÔI TRƯ NG TÊN TI U LU N: GVHD: TS.CH ÌNH LÝ HVTH: LƯU TH H I LÝ L P : QLMT2007 THÀNH PH H CHÍ MINH: THÁNG 08/2008 0
M CL C M c l c......................................................................................................................... 1 Danh m c các b ng ..................................................................................................... 3 Danh m c các hình ...................................................................................................... 4 Các ch vi t t t ............................................................................................................ 5 tv n .................................................................................................................... 6 I T ng quan v n nghiên c u ................................................................................ 6 II c i m ph m vi i tư ng nghiên c u .............................................................. 7 2.1 c i m nhà máy ch bi n th y s n xu t kh u Seaspimex ..................................7 2.1.1 Sơ lư c v công ty ......................................................................................7 2.1.2 Quy trình công ngh s n xu t......................................................................8 2.1.2.1 i v i s n ph m óng h p .............................................................8 2.1.2.2 i v i s n ph m khô .....................................................................9 2.1.2.3 i v i s n ph m ông l nh............................................................9 2.1.3 Ngu n g c phát sinh ch t th i .....................................................................9 2.1.4 Thành ph n tính ch t nư c th i .................................................................10 2.1.5 V sinh lao ng và b nh ngh nghi p ......................................................11 2.2 Ph m vi nghiên c u .............................................................................................12 2.3 i tư ng nghiên c u ..........................................................................................12 III M c tiêu nghiên c u........................................................................................... 12 IV N i dung nghiên c u .......................................................................................... 12 V Phương pháp nghiên c u................................................................................... 13 VI K t qu nghiên c u và th o lu n ...................................................................... 13 6.1 Phương pháp phân tích ho t ng – khía c nh – tác ng....................................13 6.1.1 Phương pháp lu n .....................................................................................13 1
6.1.2 K t qu nghiên c u ...................................................................................14 6.1.2.1 Sơ h th ng công ty c ph n th y c s n Seaspimex.............14 6.1.2.2 Danh m c ho t ng – khía c nh – tác ng................................15 6.1.2.3 Xác nh tiêu chí môi trư ng có ý nghĩa......................................16 6.1.2.4 Xác nh khía c nh môi trư ng có ý nghĩa ..................................16 6.1.2.5 Hình thành các m c tiêu qu n lý môi trư ng ...............................20 6.2 Phương pháp ánh giá vòng i s n ph m LCA ..................................................20 6.2.1 Phương pháp lu n .....................................................................................20 6.2.2 K t qu nghiên c u ...................................................................................21 6.3 Phương pháp phân tích khung lu n lý LFA..........................................................25 6.3.1 Phương pháp lu n .....................................................................................25 6.3.2 K t qu nghiên c u ...................................................................................26 6.4 Phương pháp phân tích các bên có liên quan SA..................................................36 6.4.1 Phương pháp lu n .....................................................................................36 6.4.2 K t qu n nghiên c u .................................................................................37 6.5 Phương pháp phân tích a tiêu chu n MCA.........................................................40 6.5.1 Phương pháp lu n .....................................................................................40 6.5.2 K t qu nghiên c u ...................................................................................41 K t lu n – ki n ngh .................................................................................................. 49 Tài li u tham kh o .................................................................................................... 50 2
DANH M C CÁC B NG B ng 1 Thành ph n, tính ch t nư c th i công ty c ph n th y csn Seaspimex ................................................................................................11 B ng 2 Danh m c Ho t ng – Khía c nh trong h th ng môi trư ng công ty ......15 B ng 3 Danh m c các lo i Khía c nh – Tác ng trong h th ng môi trư ng công ty .....................................................................................................16 B ng 4 Danh m c phân lo i các tác ng môi trư ng ...........................................17 B ng 5 B ng o m c nghiêm tr ng c a thi t h i i v i t ng khía c nh môi trư ng trong công ty ..........................................................................18 B ng 6 B ng tính toán m c ý nghĩa c a t ng ho t ng/khía c nh...................19 B ng 7 Danh sách các khía c nh môi trư ng có ý nghĩa........................................19 B ng 8 B ng phân tích ki m kê vòng i s n ph m ..............................................23 B ng 9 B ng ánh giá tác ng c a vòng i s n ph m n môi trư ng ..............24 B ng 10 B ng báo cáo k t qu v các v n môi trư ng có ý nghĩa.......................24 B ng 11 B ng ma tr n khung lu n lý ......................................................................31 B ng 12 B ng thi t l p ti n th c hi n các ho t ng c a d án ..........................34 B ng 13 B ng th ng kê d trù ngu n l c cho d án................................................35 B ng 14 B ng li t kê các bên có liên quan n d án..............................................37 B ng 15 Sách lư c ph i h p v i các bên có liên quan.............................................39 B ng 16 B ng ánh giá tiêu chí c a m i phương án x lý nư c th i .......................46 B ng 17 Ma tr n quy t nh d a trên các giá tr logic m c a các tiêu chí b ng 16 .....................................................................................................46 B ng 18 Chu n hóa m c cho vi c l a ch n phương án ......................................47 B ng 19 Giá tr quân bình m c cho các giá tr m c a các tiêu chí trong m i phương án..........................................................................................47 B ng 20 Bình quân m c ư c s p x p cho các giá tr m c a các tiêu chí l a ch n phương án phù h p .....................................................................48 3
DANH M C CÁC HÌNH Hình 1 Quy trình s n xu t s n ph m óng h p công ty th y s n Seaspimex ...........8 Hình 2 Quy trình s n xu t s n ph m khô công ty th y s n Seaspimex ....................9 Hình 3 Quy trình s n xu t s n ph m ông l nh công ty th y s n Seaspimex .........9 Hình 4 Sơ h th ng công ty th y s n Seaspimex..............................................14 Hình 5 Phân tích u vào u ra i v i các giai o n trong quy trình s n xu t...........................................................................................................22 Hình 6 Phân tích các bên có liên quan n d án phân lo i rác t i ngu n c a công ty th y s n Seaspimex ......................................................................27 Hình 7 Cây v n c a d án phân lo i rác t i ngu n công ty ............................28 Hình 8 Cây m c tiêu c a d án phân lo i rác t i ngu n công ty.........................29 Hình 9 Phân tích và s p x p chi n lư c phân lo i rác t i ngu n công ty ...........30 Hình 10 Lư i phân tích các bên có liên quan tìm ra sách lư c ph i h p .............39 Hình 11 Quy trình x lý nư c th i ch bi n th y s n phương án 1 .........................42 Hình 12 Quy trình x lý nư c th i ch bi n th y s n phương án 2 .........................43 Hình 13 Quy trình x lý nư c th i ch bién th y s n phương án 3 .........................44 Hình 14 Quy trình x lý nư c th i ch bi n th y s n phương án 4 .........................45 4
CÁC CH VI T T T BOD Nhu c u ôxy sinh hóa CB.CNV Cán b công nhân viên CFC Clor – Flor – Clorua COD Nhu c u ôxy hóa h c CTNH Ch t th i nguy h i CTR Ch t th i r n LCA ánh giá vòng i s n ph m LFA Phân tích khung lu n lý MCA Phân tích a tiêu chu n ONMT Ô nhi m môi trư ng USAID Cơ quan phát tri n qu c t c a Hoa Kỳ UBND y ban nhân dân SA Phân tích các bên có liên quan SCR Song ch n rác SS Ch t r n lơ l ng TCVN Tiêu chu n Vi t Nam TDS T ng ch t r n hòa tan TNMT Tài nguyên môi trư ng XLNT X lý nư c th i 5
TV N Công ty C ph n c s n Seaspimex có tr s t i 213 ư ng Hòa Bình, phư ng Hòa Th nh, qu n Tân Phú. S n ph m chính là h i s n ông l nh cùng các s n ph m th c ph m s y khô khác. Cùng v i 36 công ty, xí nghi p ch bi n th y s n ông l nh khác trên a bàn thành ph , công ty ã góp ph n em l i ngo i t không nh cho nư c nhà. M t hàng th y h i s n xu t kh u em l i s lư ng ngo i t cho t nư c ng th 3 ch sau d u m và lúa g o. Trong ó, s n ph m ông l nh chi m 80% kh i lư ng các m t hàng th y h i s n xu t kh u. Bên c nh vi c góp ph n phát tri n n n kinh t qu c dân, công nghi p ch bi n th y h i s n xu t kh u cũng gây nh hư ng l n n môi trư ng xung quanh do lư ng nư c th i sinh ra trong quá trình s n xu t, chưa k n ô nhi m do ch t th i r n, không khí và ti ng n do ho t ng s n xu t gây ra. Nh ng năm v a qua, công ty ã có nhi u n l c trong công tác b o v môi trư ng. Tuy nhiên, th trư ng xu t kh u nh ng năm g n ây ã t ra các yêu c u g t gao hơn v các i u ki n v sinh môi trư ng và an toàn th c ph m. Nghiên c u áp d ng các phương pháp phân tích h th ng môi trư ng t ó qu n lý môi trư ng, c i thi n i u ki n s n xu t cũng như nâng cao ch t lư ng s n ph m là yêu c u c p thi t. ó là lý do tôi ch n tài này nghiên c u. I. T NG QUAN V N NGHIÊN C U các nư c trên th gi i, vi c nghiên c u áp d ng các phương pháp phân tích h th ng môi trư ng qu n lý môi trư ng s n xu t ã ư c nhi u nhà khoa h c quan tâm t khá lâu. L i ích t vi c ng d ng ó ngày càng ư c kh ng nh không ch trong v n qu n lý môi trư ng mà còn c các lĩnh v c khác n a như kinh t , y h c v.v...V i công c phân tích vòng i s n ph m (LCA), năm 1969 công ty Coca – Cola l n u tiên áp d ng vào ho t ng s n xu t l a ch n nguyên li u cho v chai, so sánh phương án s n xu t m i v chai hay tái s d ng l i v chai ã qua s d ng. Còn v i phương pháp phân tích khung lu n lý (LFA), t ch c phát tri n qu c t M (USAID) sáng t o l n u tiên vào kho ng nh ng năm 70 áp n g ư c vi c ánh giá hàng lo t các d án c a h . Và sau ó là s l n lư t ra i c a các 6
công c khác như: phân tích các bên có liên quan (SA), phân tích a tiêu chu n (MCA)…Ngày nay, tính ng d ng c a các phương pháp này lan r ng trên toàn th gi i và ư c con ngư i dùng cho nhi u i tư ng v i các m c ích khác nhau. Vi t Nam, l i ích t vi c ng d ng các phương pháp phân tích h th ng môi trư ng ã ư c các nhà khoa h c chú ý. Nh ng năm v a qua, chúng ta ã s d ng các công c phân tích h th ng cho m t s lĩnh v c như xây d ng d án c i thi n môi trư ng, nâng cao ch t lư ng cu c s ng c a c ng ng, ho ch nh chính sách phát tri n kinh t , môi trư ng, xã h i cho các chính quy n a phương… Tuy nhiên, vì nhi u lý do, vi c áp d ng các phương pháp ó vào công tác qu n lý môi trư ng s n xu t cho các doanh nghi p trong nư c còn khá h n ch . i v i công ty C ph n c s n Seaspimex, ây là l n u tiên công ty áp d ng các phương pháp phân tích h th ng môi trư ng qu n lý môi trư ng s n xu t mình. Qua ó, ch t lư ng môi trư ng s n xu t ư c c i thi n, chi phí cho nguyên v t li u, năng lư ng ph c v cho s n xu t s gi m. Và ó còn là ti n doanh nghi p ti n t i xây d ng các h th ng qu n lý ch t lư ng s n ph m theo tiêu chu n qu c t , áp ng ư c các yêu c u c a th trư ng qu c t . II. C I M, PH M VI I TƯ NG NGHIÊN C U 2.1 c i m nhà máy ch bi n th y c s n xu t kh u Seaspimex 2.1.1 Sơ lư c v công ty: Công Ty C Ph n Th y c S n Seaspimex - ư c thành l p t tháng 5 năm 2002, ti n thân là Công ty Xu t Nh p Kh u Th y c S n – m t công ty nhà nư c v i b dày l ch s hơn 20 năm kinh nghi m - không ng ng m r ng và phát tri n thành m t trong nh ng doanh nghi p hàng u trong ngành công nghi p ch bi n và xu t kh u th y s n Vi t Nam, chuyên s n xu t và kinh doanh Gh th t, Cá Ng óng h p và M c khô. Công ty có văn phòng chính và 3 nhà máy ch bi n t t i qu n Tân Phú, thành ph H Chí Minh, là m t thành ph l n nh t Vi t Nam, nơi có m ng lư i giao thông v n chuy n hi n i và thông tin liên l c công ngh cao, s n sàng áp ng yêu c u phân ph i hàng hóa i kh p th gi i m t cách nhanh chóng. Trong khi ó, m t nhà máy ông l nh khác m i ư c xây d ng huy n Ba Tri, t nh B n Tre, 7
nơi ư c xem là m t trong nh ng vùng nguyên li u th y s n ch l c và h th ng giao thông ư ng th y t p n p c a ng b ng Sông C u Long. Cùng v i s l n m nh không ng ng c a mình, công ty ang xây d ng m t nhà máy ch bi n th y s n có công su t 15.000 t n/năm, t t i xã Bình Chánh, huy n Bình Chánh, thành ph H Chí Minh. Nhà máy này d ki n b t u ho t ng vào tháng 8/2008 góp ph n nâng cao năng l c cung c p hàng hóa th y s n cho th trư ng th gi i và trong nư c. V i h th ng g m 5 nhà máy, công ty có khuôn viên v i t ng di n tích là 11.700 m2 và t ng công su t s n xu t lên t i 28.000 t n/năm. Hơn n a, công ty còn óng m t vai trò quan tr ng trong ho t ng xu t kh u th y s n c a c nư c. Các lĩnh v c ho t ng chính c a công ty g m: S n xu t và kinh doanh các m t hàng h i s n ông l nh, óng h p và khô; Kinh doanh và cho thuê kho l nh; Liên doanh nuôi tôm sinh thái v i các doanh nghi p trong và ngoài nư c; Nh p kh u nguyên v t li u, trang thi t b ph c v s n xu t, tiêu dùng trong nư c và xu t kh u qua các nư c khác như: M , Canada, Châu Á, Châu Âu, Trung ông và Úc. 2.1.2 Quy trình công ngh s n xu t: Tùy thu c vào các lo i nguyên li u như tôm, cá, sò, m c, cua…mà các công ngh s có nhi u i m riêng bi t. Tuy nhiên, quy trình s n xu t có d ng chung như sau: 2.1.2.1 i v i s n ph m óng h p (tôm ngâm nư c mu i): Nguyên li u Ra Lo i b t p ch t Cho nư c mu i vào óng vào h p Lu c sơ l i Ghép mí h p Kh trùng ngu i B o qu n óng gói Dán nhãn Hình 1: Quy trình s n xu t s n ph m óng h p công ty th y s n Seaspimex 8
2.1.2.2 i v i s n ph m khô: Nguyên li u khô Sơ ch Phân c , lo i Nư ng Cán, xé m ng óng gói óng gói óng gói B o qu n l nh Hình 2: Quy trình s n xu t s n ph m khô công ty th y s n Seaspimex 2.1.2.3 i v i s n ph m ông l nh: Ng/li u tươi ư p á Ra Sơ ch X p khuôn Ra Phân c , lo i ông l nh óng gói B o qu n l nh (Ngu n: Phan Thu Nga – Lu n văn cao h c 1997) Hình 3: Quy trình s n xu t s n ph m ông l nh công ty th y s n Seaspimex 2.1.3 Ngu n g c phát sinh ch t th i Các ngu n gây ô nhi m ch y u trong nhà máy thư ng ư c phân chia thành 3 d ng: ch t th i r n, ch t th i l ng và ch t th i khí. Quá trình s n xu t còn phát sinh các ngu n ô nhi m khác như ti ng n, rung và kh năng gây cháy n . Ch t th i r n Ch t th i r n th i ra t các quá trình ch bi n tôm, m c, cá, sò có u v tôm, v sò, da, mai m c, n i t ng…Thành ph n chính c a ph th i s n xu t ch y u là 9
các ch t h u cơ giàu m, canxi, ph tpho. Toàn b ph li u này ư c t n d ng ch bi n các s n ph m ph , ho c em bán cho dân làm th c ăn cho ngư i, th c ăn chăn nuôi gia súc, gia c m ho c thu s n. Ngoài ra còn có m t lư ng nh rác th i sinh ho t, các bao bì, dây ni ng hư h ng ho c ã qua s d ng v i thành ph n c trưng c a rác th i ô th . Ch t th i l ng Nư c th i trong nhà máy ch bi n ông l nh ph n l n là nư c th i trong quá trình s n xu t bao g m nư c r a nguyên li u, bán thành ph m, nư c s d ng cho v sinh và nhà xư ng, thi t b , d ng c ch bi n, nư c v sinh cho công nhân. Lư ng nư c th i và ngu n gây ô nhi m chính là do nư c th i trong s n xu t. Ch t th i khí - Khí th i sinh ra t công ty có th là: - Khí th i Clo sinh ra trong quá trình kh trùng thi t b , nhà xư ng ch bi n và kh trùng nguyên li u, bán thành ph m. - Mùi tanh t m c, tôm nguyên liêu, t nơi ch a ph th i, v sò, c ng r nh. - B i sinh ra trong quá trình v n chuy n, b c d nguyên li u. - Hơi tác nhân l nh có th b rò r : NH3 - Hơi xăng d u t các b n ch a nhiên li u, máy phát i n, n i hơi. - Ti ng n xu t hi n trong nhà máy ch bi n thu s n ch y u do ho t ng c a các thi t b l nh, cháy n , phương ti n v n chuy n… - Nhi t trong phân xư ng ch bi n s n thư ng th p, m hơn so khu v c khác. 2.1.4 Thành ph n tính ch t nư c th i Trong nư c th i c a ngành ch bi n th y h i s n có ch a các ch t h u cơ ngu n g c ng v t có thành ph n ch y u là các h p ch t c a protit và các axit béo bão hòa. Các ch t này d b phân h y t o ra các s n ph m có ch a indol và các s n ph m trung gian c a các acid béo không bão hòa t o mùi r t khó ch u và c trưng, làm ô nhi m v m t c m quan và nh hư ng s c kh e công nhân tr c ti p làm vi c. Mùi hôi còn do các lo i khí, s n ph m c a quá trình phân h y k khí không hoàn 10
toàn c a các h p ch t protit và axit béo khác trong nư c th i sinh ra các h p ch t mecaptas, H2S... Nhìn chung, nư c th i ngành ch bi n th y s n vư t quá nhi u l n so v i quy nh cho phép x vào ngu n lo i B TCVN 5944 – 2005 (vư t t 5 – 10 l n v ch tiêu COD và BOD, 7 – 15 l n ch tiêu N h u cơ), lưu lư ng nư c th i trên m t ơn v s n ph m cũng r t l n (70-120 m3/t n s n ph m), do ó c n có nh ng bi n pháp x lý trư c khi x vào ngu n. B ng 1: Thành ph n, tính ch t nư c th i công ty c ph n th y s n Seaspimex Ch tiêu M u1 M u2 M u3 M u4 pH 6.62 7.32 714 7.08 TDS, mg/L 1440 1160 1640 1410 BOD, mg/L 1125 375 - - màu, Pt.Co 1674 852 2273 1600 T ng P, mg/L 21.01 12.56 3.75 12.44 SS, mg/L 9.50 55 36 32 T ng N, mg/L 265.19 176 152.71 198 T ng s Coliform,MPN/100ml 1000 1100 19000 - COD, mg/L 893 336 230 1200 (Ngu n: Phan Thu nga – lu n văn cao h c 1997) Ghi chú M u 1 : Nư c th i ch bi n m c M u 2 : Nư c th i ch bi n tôm M u 3 : Nư c th i phân xư ng ông l nh M u 4 : C ng x phân xư ng h i s n ông l nh 2.1.5 V sinh lao ng và b nh ngh nghi p B t c ngành công nghi p nào cũng g p ph i v n liên quan n v sinh lao ng và b nh ngh nghi p tác tác ng x u n s c kho ngư i lao ng n u không có s quan tâm gi i quy t h p lý. i u ki n lao ng l nh, m trong nhà máy ch bi n thu s n ông l nh thư ng gây ra các b nh cũng hay g p các ngành khác như viêm xoang, h ng, viêm k t m c m t (trên 60%) và các b nh ph khoa (trên 50%). 11
Các khí CFC (Cloro – Fluo - Cacbon) ư c dùng trong các thi t b l nh, t lâu ã ư c coi là tác nhân gây th ng t ng ôzôn tuy nhiên hi n ã b c m s d ng. Ngoài ra b n thân CFC là các ch t c, khi hít ph i n ng cao có th gây ng c c p tính, th m chí gây t vong. 2.2 Ph m vi nghiên c u: Khu v c nghiên c u là nhà máy ch bi n th y s n xu t kh u Seaspimex Vi t Nam thu c a bàn qu n Tân Phú, thành ph H Chí Minh. 2.3 i tư ng nghiên c u: Có r t nhi u v n c n ư c chú tr ng qu n lý nâng cao hi u qu ho t ng c a công ty. ó có th là y u t v sinh an toàn th c ph m, có th là ch t lư ng s n ph m, cũng có th là chi n lư c m r ng th trư ng phân ph i s n ph m… Trong ó qu n lý môi trư ng s n xu t m t cách có h th ng là m t công tác r t quan tr ng b i tính m b o s phát tri n b n v ng cho công ty. Trong ph m vi ti u lu n này, tác gi t p trung n vi c áp d ng các phương pháp phân tích h th ng môi trư ng nâng cao hi u qu n qu n lý môi trư ng s n xu t trong công ty. III. M C TIÊU NGHIÊN C U - Xác nh m c tiêu qu n lý môi trư ng cho công ty; - Xác nh v n môi trư ng c n ưa vào k ho ch qu n lý môi trư ng c a công ty; xu t gi i pháp gi m thi u lư ng rác th i b h ng ngày thông qua vi c l p - d án phân lo i rác t i ngu n t i các nhà máy ch bi n c a công ty, phân tích các bên có liên quan ưa ra k ho ch ph i h p các bên có liên quan trong d án này. - L a ch n công ngh x lý nư c th i phù h p v i i u ki n c a công ty nh t cho nhà máy ang thi công t i xã Bình Chánh, huy n Bình Chánh thành ph H Chí Minh. IV. N I DUNG NGHIÊN C U - Nghiên c u phương pháp lu n c a các phương pháp: Phân tích Ho t ng – Khía c nh – Tác ng; ánh giá vòng i s n ph m LCA; phân tích khung lu n lý LFA; phân tích các bên có liên quan SA và phân tích a tiêu chu n MCA; 12
- V n d ng các phương pháp phân tích h th ng môi trư ng nêu trên xác nh m c tiêu qu n lý, v n môi trư ng c n ư c chú tr ng và xu t gi i pháp kh c ph c. V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U Các phương pháp ư c s d ng qu n lý ch t lư ng môi trư ng nhà máy trong ti u lu n này g m có: - Phương pháp phân tích Ho t ng – Khía c nh – Tác ng; - Phương pháp ánh giá vòng i s n ph m LCA; - Phương pháp phân tích khung lu n lý LFA; - Phương pháp phân tích các bên có liên quan SA; - Phương pháp phân tích a tiêu chu n MCA; VI. K T QU NGHIÊN C U – TH O LU N 6.1 Phương pháp phân tích Ho t ng – Khía c nh – Tác ng 6.1.1 Phương pháp lu n Phân tích Ho t ng – Khía c nh – Tác ng trong các h th ng môi trư ng có ý nghĩa r t l n trong vi c xây d ng các m c tiêu qu n lý môi trư ng cho doanh nghi p, trong ó: Ho t ng: Là các ti n trình bi n i tích h p các u vào (nguyên li u, năng lư ng, th c ph m….) trong h th ng và t o ra các u ra (s n ph m, d ch v , ch t th i…) nh m ph c v m c ích con ngư i. Khía c nh: Là y u t c a các ho t n g s n p h m v à d ch v c a m t t ch c mà có th tác ng qua l i v i môi trư ng. Khía c nh môi trư ng là nh ng khía c nh liên quan n u vào (s d ng tài nguyên) hay các h qu c a các hành ng c a các y u t liên quan n ho t ng. Tác ng: Là các nh hư ng hay các h qu c a ho t ng lên môi trư ng t nhiên và xã h i, ư c nh n bi t thông qua trung gian c a khía c nh môi trư ng. Tác ng môi trư ng là b t kỳ m t thay i nào n môi trư ng, dù là có h i hay là có l i, dù là toàn b hay m t ph n c a các ho t ng, s n xu t hay d ch v c a m t t c h c. 13
Phân tích Ho t ng – Khía c nh – Tác ng trong các h th ng môi trư ng có ý nghĩa ng d ng r t l n trong: ưa ra các ch th môi trư ng c n theo dõi, quan tr c nh m m b o s phát - tri n b n v ng c a h sinh thái. Vi c phân tích môi trư ng t n kém chi phí l n, vì v y, ánh giá khía c nh tác ng và xác nh các khía c nh có ý nghĩa giúp ch n l c các ch th quan tr ng, b qua các ch th có ý nghĩa th p. - Phân tích ho t ng – khía c nh – tác ng trong các h th ng qu n lý s n xu t (doanh nghi p) r t c n thi t trong vi c xây d ng các m c tiêu qu n lý môi trư ng cho doanh nghi p. Ý nghĩa ó trong doanh nghi p ó là: - Thi t l p và duy trì các qui trình nh m xác nh các tác ng môi trư ng c a các ho t ng hay d ch v mà nó có th ki m soát. -Bo m r ng t t c các khía c nh có liên quan n các tác ng có ý nghĩa ư c xem xét khi xác l p các m c tiêu môi trư ng. - Liên t c c p nh t các m c tiêu môi trư ng. 6.1.2 K t qu nghiên c u: Áp d ng phương pháp phân tích ho t ng – khía c nh – tác ng xác nh m c tiêu qu n lý môi trư ng cho công ty, k t qu thu ư c như sau: 6.1.2.1 Sơ h th ng Công ty th y c s n xu t kh u Seaspimex Ngư i Nhà phân ph i Khu s n tiêu th xu t Dân cư Cơ quan qu n Khu Kho, b n lý nhà nư c XLNT bãi T ch c phi H th ng c p chính ph thoát nư c ơn v tư v n Cp in Khu thu gom CTR Nhà u tư i tác Giao thông Giao thông n ib Hình 4: Sơ h th ng Công ty th y s n Seaspimex 14
6.1.2.2 Danh m c Ho t ng – Khía c nh – Tác ng B ng 2: Danh m c Ho t ng – Khía c nh trong h th ng môi trư ng công ty Ho t ng Khía c nh môi trư ng S n xu t, ch bi n Tiêu th nguyên li u Tiêu th hóa ch t Tiêu th năng lư ng, nhiên li u Phát sinh nư c th i Phát sinh khí th i, ti ng n, nhi t Phát sinh CTR và CTNH. v n chuy n, giao thông Tiêu th xăng d u Phát sinh khí th i, ti ng n Phát sinh d u m Phát sinh CTR Lưu kho, b n bãi Tiêu th năng lư ng Tiêu th nguyên v t li u thô Tiêu th xăng cho v n chuy n Phát sinh ch t th i r n Phát sinh b i, mùi hôi Thu gom CTR Tiêu th i n Phát sinh khí th i, mùi Phát sinh ch t th i r n C p thoát nư c Tiêu th i n Tiêu th nư c Tiêu th năng lư ng khác Phát sinh nư c th i Phát sinh mùi hôi X lý nư c th i Tiêu th i n năng Tiêu th hóa ch t Phát sinh nư c th i Phát sinh mùi hôi, n… Cp in Tiêu th năng lư ng S d ng nư c 15
B ng 3: Danh m c các lo i Khía c nh – Tác ng trong h th ng môi trư ngcông ty Lo i khía c nh môi Tác ng môi trư ng trư ng Phát sinh khí th i Phát th i khí ô nhi m làm gi m ch t lư ng môi trư ng không khí Phát sinh nư c th i Phát th i ch t tan hay ch t c n vào nư c làm gi m ch t lư ng nư c m t, nư c ng m t Phát sinh ch t th i r n Ch t th i ng m vào t làm ô nhi m t, nư c gây m t c nh quan Tiêu th tài nguyên Làm suy gi m tr lư ng, ch t lư ng tài nguyên nư c Tiêu th hóa ch t Phát sinh ch t th i c h i, nh hư ng n không khí, nư c, t, s c kh e lao ng Tiêu th năng lư ng Làm suy gi m tài nguyên năng lư ng Các khía c nh môi Gây mùi hôi, n, chói sáng, nhi t, b i. nh hư ng n trư ng khác s c kh e ngư i lao ng 6.1.2.3 . Xác nh tiêu chí môi trư ng có ý nghĩa - Tác ng n s c kh e: gi m thi u tác ng n s c kh e công nhân, nhân viên và c ng ng dân cư xung quanh. - Nh ng tác ng có m c nghiêm tr ng: ô nhi m nư c th i s n xu t, khí Clor, nhi t t kho ông l nh, mùi tanh t xư ng ch bi n. - Tác ng liên quan n quy nh lu t pháp: Tác ng n môi trư ng không khí, môi trư ng nư c ng m, nư c m t, môi trư ng t. - Tác ng liên quan n t ng a phương và c ng ng xung quanh: tác ng n môi trư ng, kinh t , xã h i. 6.1.2.4 Xác nh khía c nh môi trư ng có ý nghĩa Bư c 1: ánh giá kh năng x y ra: T n su t hay kh năng x y ra c a tác ng: 4 = liên t c (tác ng x y ra trong lúc h at ng) 3 = thư ng x y ra (tác ng x y ra hơn 1 l n trong tháng) 16
2 = không thư ng xuyên (tác ng x y ra hơn 1 l n trong 1 năm nhưng hơn 1 l n trong 1 tháng) 1 = ít x y ra hay không x y ra. Mc nghiêm tr ng c a tác ng i v i con ngư i và môi trư ng: 5 = nghiêm tr ng (thư ng h u qu nghiêm tr ng hay thi t h i di n r ng iv i s c kh e con ngư i hay môi trư ng ) 4 = trung bình 3 = nh 2 = không tác ng (không có tác ng x u i v i s c kh e con ngư i hay môi trư ng ) Bư c 2: Phân lo i tác ng môi trư ng: Các tác ng môi trư ng ư c chia làm 7 nhóm: B ng 4: Danh m c phân lo i các tác ng môi trư ng Lo i khía c nh môi Tác ng môi trư ng Ký hi u trư ng Phát sinh khí th i Phát th i khí ô nhi m làm gi m ch t lư ng A môi trư ng không khí Phát sinh nư c th i Phát th i ch t tan hay ch t c n vào nư c làm B gi m ch t lư ng nư c m t, nư c ng m t. Phát sinh ch t th i r n Ch t th i ng m vào t làm ô nhi m t, nư c C gây m t c nh quan. Tiêu th tài nguyên Làm suy gi m tr lư ng và ch t lư ng tài D nguyên Tiêu th hóa ch t Phát sinh ch t th i c h i, nh hư ng n E không khí, nư c, t, s c kh e lao ng Tiêu th năng lư ng Làm suy gi m tài nguyên năng lư ng F Các khía c nh môi Gây mùi hôi, n, chói sáng, nhi t, b i. nh G trư ng khác hư ng n s c kh e ngư i lao ng 17
Bư c 3: o m c nghiêm tr ng c a thi t h i cho m i khía c nh 2 m t: (1) Môi trư ng; (2) Thi t h i b ng ti n; (3) Thi t h i v quan h v i các bên liên quan: B ng 5: B ng o m c nghiêm tr ng c a thi t h i i v i t ng khía c nh môi trư ng trong công ty M c nghiêm tr ng c a thi t h i Yu t II- I-Ph n nh Thi t ng II- Các khía c nh môi trư ng lư ng hi ca A B C D E F G b ng b ng các s` ti n bên 5 Hơi Hy Ch t Nư c Clor - B nh >20 Thi t du di t th i s ch gây t t hi Diesel sinh c vong, kinh hc tàn doanh ph nghiêm tr ng 4 Khí Ch t Ch t Nư c Hóa Du B nh 10 – Khi u Cl và t y– th i thô ch t x ha cp 20 t ni các d u – Polimer lý nư c tính b ng tác vt không th i văn nhân li u phân bn làm nguy hy l nh hi NH3 3 H ơi Trên Ch t Linh Dung Gas B nh 3– Khi u xăng tiêu th i ki n d ch v mãn 10 t ni du chu n không thi t b sinh tính b ng mu i/ ph i thi t b , li ch t Polimer nhà cn xư ng… 2 Khác: Các Ch t Tài NH3 Năng Không
Bư c 4: Tính toán b c ý nghĩa: B ng 6: B ng tính toán m c ý nghĩa c a t ng ho t ng/khía c nh S Ho t ng/Khía Tn Xác Y ut M c nghiêm Y ut Bc c nh su t su t kh tr ng c a hi u TT ánh phơi thi t năng thi t h i cao ch nh giá nhi m hi x y ra nh t I 2 19.2 Khí th i do t d u Không 1 4 2 8 0.8 II 2 Diesel ý nghĩa III 4 I 3 48 2 Nư c th i ch bi n 4 3 12 0.8 II 2 Có ý nghĩa III 5 I 3 43.2 Ch t t h i r n t c h 3 bi n, bao bì, v h p 4 3 12 0.9 II 2 Có ý không phân h y nghĩa III 4 I 2 38.4 Tiêu th hóa ch t Không 4 4 3 12 0.8 II 2 Clor ý nghĩa III 4 I 2 48 II 2 5 Tiêu th nư c s ch 4 3 12 0.8 Có ý nghĩa III 5 Bư c 5: Danh sách các khía c nh môi trư ng có ý nghĩa B ng 7: Danh sách các khía c nh môi trư ng có ý nghĩa STT Các khía c nh môi trư ng có ý nghĩa B c ánh giá 1 Nư c th i ch bi n 48 2 Tiêu th nư c 48 3 Ch t th i r n t ch bi n, óng gói… 43.2 19