Bài giảng Nghiệp vụ ngân hàng thương mại: Chương 2 - Phạm Hoàng Ân

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

35
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Nghiệp vụ ngân hàng thương mại - Chương 2: Nghiệp vụ huy động vốn" cung cấp cho người học các kiến thức về Vốn tự có, vốn huy động, hoạt động huy động vốn, vốn đi vay, nguồn vốn khác,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Nghiệp vụ ngân hàng thương mại: Chương 2 - Phạm Hoàng Ân

I . VOÁN TÖÏ COÙ ( CAPITAL ) 1. Khaùi nieäm veà voán töï coù (voán chuû sôû höõu) • Veà phöông dieän taøi chính: • - Voán töï coù laø voán rieâng cuûa NHTM , laø boä phaän voán chuû yeáu cuûa nguoàn voán chuû sôû höõu, ñöôïc nhaø nöôùc caáp phaùt, hoaëc do caùc coå ñoâng, caùc ñoái taùc lieân doanh goùp voán, ngoaøi ra noù coøn ñöôïc taïo ra töø lôïi nhuaän trong quaù trình kinh doanh. • - Voán töï coù laø soá voán ñöôïc chuû sôû höõu söû duïng ñeå kinh doanh moät caùch chuû ñoäng hoaøn toaøn. • Veà phöông dieän quaûn lyù: • - Voán töï coù laø soá voán toái thieåu baét buoäc phaûi coù ñoái vôùi baát kyø NHTM naøo ñeå coù theå ñöôïc coi laø ñuû ñieàu kieän taøi chính ñeå ñöôïc caáp giaáy pheùp kinh doanh, laø cô sôû ñeå thu huùt caùc nguoàn voán khaùc • Phaân loaïi voán töï coù : + Voán töï coù cô baûn .Ñaây laø phaàn voán töï coù chuû yeáu, mang tính oån ñònh laâu daøi, laø cô sôû ñeå taïo laäp, nguoàn voán töï coù khaùc. + Voán töï coù boå sung: Boä phaän voán coù tính chaát boå sung, chöa thaät söï oån ñònh nhöng coù khaû naêng chuyeàn thaønh voán cô baûn • + Chöùc naêng kích hoaït: ÔÛ caùc nöôùc coù heä thoáng ngaân haøng phaùt trieån, luaät phaùp quy ñònh + Laø cô sôû ñeå thu huùt voán tieàn göûi voán töï coù boå sung khoâng ñöôïc vöôït quaù 50% voán töï coù cô baûn, + Söû duïng voán töï coù ñeå kinh doanh (ñaàu tö, cho vay...) nhaèm haïn cheá söï lôïi duïng cuûa caùc ngaân haøng. • + Chöùc naêng ñieàu chænh: Trong hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng thì 2. Ñaëc ñieåm cuûa voán töï coù: voán töï coù coù chöùc naêng ñieàu chænh caùc hoaït ñoäng lieân quan. • -Voán töï coù chieám tyû troïng nhoû trong toång nguoàn voán cuûa ngaân haøng + Ñieàu chænh hoaït ñoäng ñaàu tö: (chæ ñöôïc duøng voán ñieàu leä vaø quyõ (xaáp xæ töø 5% –10%) so vôùi caùc ngaønh saûn xuaát kinh doanh khaùc thì döõ tröõ ñeå ñaàu tö thöông maïi). ñaây laø ñaëc ñieåm noåi baät. – Ñaàu tö tröïc tieáp: phaûi baèng voán töï coù • -Voán töï coù coù tính oån ñònh vaø luoân luoân ñöôïc boå sung trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng (gia taêng voán töï coù ñoàng nghóa vôùi – Ñaàu tö vaøo TSCÑ (khoâng quaù 50% voán ñieàu leä) vieäc gia taêng naêng löïc taøi chính, gia taêng naêng löïc caïnh tranh...) – Ñaàu tö taøi chính: duøng voán töï coù hoaëc voán huy ñoäng • -Voán töï coù quyeát ñònh ñeán quy moâ hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng vaø laø + Ñieàu chænh hoaït ñoäng tín duïng: nhaân toá ñeå xaùc ñònh caùc tyû leä an toaøn. – Toång dö nôï cho vay moät khaùch haøng khoâng quaù 15% voán töï coù 3. Chöùc naêng cuûa voán töï coù. cuûa NH. • +Chöùc naêng baûo veä: – Toång möùc cho vay vaø baûo laõnh cho moät khaùch haøng ≤ 25% voán töï + Baûo veä cho chính mình coù cuûa ngaân haøng + Baûo veä cho thaân chuû cuûa mình – Toång möùc cho thueâ taøi chính moät khaùch haøng ≤ 30% voán töï coù cuûa ngaân haøng – Toång dö nôï cho vay moät nhoùm khaùch haøng ≤ 50% voán töï coù – Toång möùc dö nôï + baûo laõnh moät nhoùm khaùch haøng ≤ 60 voán töï coù 4. Thaønh phaàn voán töï coù. 4.2. Voán töï coù caáp 2 (voán töï coù boå sung) 4.1 Voán töï coù caáp I (voán töï coù cô baûn) VTC caáp 2 goàm 5 khoaûn sau ñaây: • -Voán ñieàu leä: (soá dö TK601) a) 50% giaù trò taêng theâm cuûa TSCÑ ñöôïc ñaùnh giaù laïi theo quy ñònh + Soá ñaõ ñöôïc nhaø nöôùc caáp (NHQD) – ñoái vôùi NHQD cuûa Phaùp luaät + Soá voán ñaõ goùp cuûa coå ñoâng (NHCP) – ñoái vôùi NHCP b) 40% giaù trò taêng theâm cuûa caùc loaïi chöùng khoaùn ñaàu tö (keå caû voán goùp vaø coå phieáu ñaàu tö) ñöôïc ñònh giaù laïi theo quy ñònh cuûa phaùp + Soá voán caùc beân lieân doanh ñaõ goùp ( ñoái vôùi NH lieân doanh) luaät. + Soá voán ban ñaàu cuûa NH 100% voán nöôùc ngoaøi theo quy ñònh cuûa c) Traùi phieáu chuyeån ñoåi, (hoaëc coå phieáu öu ñaõi) do NHTM phaùt haønh VN khi ñöôïc caáp giaáy pheùp thaønh laäp vaø giaáy pheùp hoaït ñoäng , thoaû maõn moät soá ñieàu kieän nhaát ñònh. • - Quyõ döï tröõ boå sung voán ñieàu leä (TK 611) d) Caùc coâng cuï nôï khaùc vôùi ñieàu kieän. • - Quyõ ñaàu tö phaùt trieån nghieäp vuï (TK 612) + Chuû nôï laø thöù caáp so vôùi chuû nôï khaùc • . Quyõ ÑTPT ( TK 6121) + Khoâng ñöôïc öu tieân thanh toaùn • . Quõy NCKH&ÑT( TK 6122 ) + Coù kyø haïn ban ñaàu toái thieåu laø 10 naêm • - Lôïi nhuaän khoâng chia : Lôïi nhuaän sau khi noäp thueá vaø ñaõ trích laäp + Khoâng ñöôïc ñaûm baûo baèng taøi saûn cuûa ngaân haøng caùc quyõ theo quy ñònh, ñaõ ñöôïc toå chöùc kieåm toaùn xaùc ñònh. Ñoái vôùi NHCP coøn phaûi ñöôïc ñaïi hoäi coå ñoâng thoâng qua. e) Döï phoøng chung, toái ña baèng 1,25% toång taøi saûn coù ruûi ro. • - Thaëng dö voán coå phaàn (giaù phaùt haønh CP, lôùn hôn thö giaù...) Döï phoøng chung ñöôïc trích theo tyû leä 0.75% caùc khoaûn nôï töø nhoùm 1 ñeán 4) 1
4.3. Caùc giôùi haïn khi xaùc ñònh voán töï coù: a) Giôùi haïn khi xaùc ñònh voán caáp I. Voán töï coù caáp I = VTC caáp I – lôïi theá thöông maïi. – Toång giaù trò voán töï coù caáp II toái ña baèng 100% giaù trò voán töï coù Trong ñoù: lôïi theá thöông maïi laø phaàn cheânh leäch lôùn hôn giöõa soá caáp I. tieàn mua moät taøi saûn chính ( giaù mua ) vaø giaù trò soå saùch keá toaùn cuûa (VTC caáp II ≤ VTC caáp I ) taøi saûn taøi chính ñoù (thö giaù) c) Caùc khoaûn phaûi loaïi tröø khoûi voán töï coù: b) Giôùi haïn khi xaùc ñònh voán töï coù caáp II. – Cheânh leäch giaûm giaù TSCÑ do ñaùnh giaù laïi theo quy ñònh cuûa Toång giaù trò caùc khoaûn quy ñònh taïi muïc c, d noùi treân toái ña baèng phaùp luaät. 50% voán caáp I – Cheânh leäch giaûm giaù caùc loaïi chöùng khoaùn ñaàu tö (keå caû voán goùp c) Trong 5 naêm cuoái tröôùc khi ñeán haïn thanh toaùn, hoaëc chuyeån ñoåi vaø coå phieáu ñaàu tö) do ñònh giaù laïi theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. thaønh CP phoå thoâng, thì giaù trò TP chuyeån ñoåi vaø coâng cuï nôï khaùc moãi naêm ñuû ñieàu kieän ñöôïc tính vaøo voán caáp II, seõ phaûi khaáu tröø – Toång soá voán maø ngaân haøng ñaõ ñaàu tö vaøo caùc toå chöùc tín duïng 20% giaù trò ban ñaàu khi tính vaøo voán caáp II. khaùc döôùi hình thöùc goùp voán, mua coå phaàn. (Ví duï: TP chuyeån ñoåi vaø caùc coâng cuï khaùc, coøn thôøi haïn 5 naêm vôùi – Phaàn goùp voán lieân doanh, mua coå phaàn cuûa ngaân haøng ñoái vôùi caùc toång giaù trò laø 100 tyû – tính töø 2006 – 2010. Vaäy: quyõ ñaàu tö, caùc doanh nghieäp vöôït möùc 15% voán töï coù cuûa ngaân haøng. 2006 seõ tính vaøo voán caáp II laø 80 2007 seõ tính vaøo voán caáp 2 laø 60... • Caùch xaùc ñònh tyû leä an toaøn voán toái thieåu (CAR): 6.2 Bieän phaùp + Voán töï coù ñeå tính tyû leä an toaøn toái thieåu tính nhö ñaõ noùi ôû treân + Taêng voán ñieàu leä: (VTC caáp I + VTC caáp II) - Ñoái vôùi NHTM Nhaø nöôùc : . Caáp boå sung voán baèng tieàn hoaëc baèng traùi phieáu CP Toång TS “ coù ruûi ro” = Σ (TS coù noäi baûng i x Heä soá ruûi ro i) + Σ(TS . Ñaåy maïnh coå phaàn hoùa, Nhaø nöôùc naém giöõ coå phaàn chi phoái ngoaïi baûng i x Heä soá chuyeån ñoåi i x Heä soá ruûi ro i). (Heä soá ruûi ro taøi saûn coù noäi baûng, Heä soá chuyeån ñoåi vaø heä soá ruûi ro cuûa - Ñoái vôùi NHTM CP: taøi saûn ngoaïi baûng, tính theo TT 13/2010 . Phaùt haønh CP boå sung 6. Bieän phaùp gia taêng voán töï coù. - Ñoái vôùi NHLD: 6.1 Muïc ñích cuûa vieäc gia taêng voán töï coù. . Gia taêng möùc voán goùp của caùc ñoái taùc lieân doanh • Naâng cao naêng löïc taøi chính vaø ñaûm baûo tyû leä an toaøn voán toái thieåu (CAR chöa ñaït 9% phaûi coù bieän phaùp cuï theå ñeå ñaûm baûo tyû leä quy + Gia taêng lôïi nhuaän giöõ laïi; ñònh) - Trích laäp quyõ vöøa phaûi • Gia taêng söùc caïnh tranh ñoái vôùi TCTD khaùc. - Giaûm möùc chia coå töùc • Môû roäng quy moâ vaø lónh vöïc hoaït ñoäng (trong ñoù coù chuù troïng ñeán • + Taêng nôï: lónh vöïc ñaàu tö döï aùn...) • - Phaùt haønh traùi phieáu chuyeån ñoåi • Coù ñieàu kieän ñeå hieän ñaïi hoaù nghe ngaân haøng. • - Phaùt haønh traùi phieáu daøi haïn • + Ñaåy maïnh lieân doanh, lieân keát vaø hôïp taùc chieán löôïc II. VỐN HUY ĐỘNG I. Hoạt động huy động vốn 1. Các hình thức huy động vốn 2. Tầm quan trọng của nghiệp vụ huy động vốn  Nhận tiền gửi của tổ chức, cá nhân và các tổ • Đối với ngân hàng chức tín dụng khác dưới hình thức tiền gửi không kỳ – Tạo vốn cho hoạt động của ngân hàng hạn, tiền gửi có kỳ hạn và các loại tiền gửi khác. – Tạo uy tín cho hoạt động ngân hàng Phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu và giấy tờ • Đối với khách hàng có giá khác để huy động vốn của tổ chức, cá nhân – Tạo kênh tiết kiệm và tích lũy cho khách hàng trong nước và ngoài nước – Tạo nơi an toàn để cất giữ tiền  Vay của các tổ chức tín dụng khác – Tạo cơ hội tiếp cận các dịch vụ khác của ngân hàng  Vay vốn ngắn hạn của NH nhà nước • Thái độ của ngân hàng đối với khách hàng 2
I. Hoạt động huy động vốn Huy động tiền gửi 3. Các nghiệp vụ huy động vốn • Tiền gửi thanh toán • Huy động vốn qua tài khoản tiền gửi • Tiền gửi tiết kiệm • Huy động vốn qua phát hành giấy tờ có • Các loại tiền gửi khác giá • Các biện pháp thu hút tiền gửi khách hàng • Huy động vốn từ các tổ chức tín dụng khác • Huy động vốn từ Ngân hàng Nhà nước  (Soá dö TK * Soá ngaøy toàn taïi soá dö) * Laõi suaát (%/thaùng) Huy động tiền gửi Tieàn laõi  30 • Tiền gửi thanh toán Ví dụ 1: Công ty Hồng Hà làm thủ tục mở tài – Đối tượng khách hàng khoản tiền gửi không kỳ hạn tại NHTM X, tài khoản – Mục đích sử dụng bắt đầu hoạt động từ năm 2016 đến nay. Tình hình – Thủ tục mở tài khoản số dư (dư có) trên tài khoản của công ty tháng 12/2017 như sau: (xem silde phía sau) – Hoạt động chính của tài khoản – Phí và lãi suất Yêu cầu: 1) Tính lãi tiền gửi tháng 12/2017 cho – Cách tính lãi công ty. Biết rằng lãi suất tiền gửi không ký hạn là – Các thể thức thanh toán qua tài khoản 0,25%/tháng. – Huy động vốn qua tài khoản tiền gửi thanh 2) Xác định số dư tiền gửi ngày 01/01/2018, biết toán rằng lãi tiền gửi không kỳ hạn được nhập vốn. Ngày Số dư Đvt: 1.000 đồng 01/12 15.000.000 Huy động tiền gửi 05/12 17.000.000 • Tiền gửi cá nhân 10/12 10.000.000 – Đối tượng khách hàng – Mục đích sử dụng 18/12 25.000.000 – Thủ tục mở tài khoản 23/12 28.000.000 – Hoạt động chính của tài khoản – Phí và lãi suất 25/12 20.000.000 – Cách tính lãi 28/12 16.500.000 – Các thể thức thanh toán qua tài khoản – Huy động vốn qua tài khoản tiền gửi thanh 31/12 13.500.000 toán 3
Huy động tiền gửi Huy động tiền gửi • Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn • Tiền gửi tiết kiệm định kỳ – Đối tượng khách hàng – Đối tượng khách hàng – Mục đích sử dụng – Mục đích sử dụng – Loại tiền gửi – Loại tiền gửi – Loại kỳ hạn – Thủ tục mở tài khoản – Thủ tục mở tài khoản – Hoạt động chính của tài khoản – Hoạt động chính của tài khoản – Lãi suất và cách tính lãi – Lãi suất, cách tính lãi và cạnh tranh lãi suất – Huy động vốn qua tài khoản tiền gửi thanh – Huy động vốn qua tài khoản tiền gửi thanh toán toán – Phân biệt tiền gửi tiết kiệm định kỳ hạn và tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn – Phân biệt tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn và tiền gửi tài khoản cá nhân Thanh toán, chi trả cho tiền gửi tiết kiệm: Ví dụ 2: Thông tin liên quan đến khoản tiền gửi TK có kỳ hạn: tiết kiệm của một khách hàng tại ACB như sau: - Vốn gốc : chi trả một lần khi khách hàng rút tiền. - Tiền lãi: - Số tiền gửi : 50.000.000 đ. Tiền lãi được trả định kỳ mỗi tháng theo ngày - Lãi suất TK : 12% / năm, lãi cuối kỳ mở thẻ, hoặc trả một lần khi rút tiền. - Kỳ hạn : 3 tháng. Tiền lãi thanh toán một lần khi rút tiền: - Ngày gửi : 12/03/2017. - Ngày đến hạn: 12/06/2017. Tiền lãi = Số tiền gửi * số ngày tính lãi * LSTK (ngày) Số ngày tính lãi: 93 ngày (3-20, 4-30, 5-31, 6-12)  Tiền lãi thanh toán theo định kỳ: Tiền lãi = 50.000.000 x 93 ngày x (12%/360 ngày) Tiền lãi = Số tiền gửi*số ngày thực tế (1 kỳ hạn)*LSTK = 1.550.000 đ (ngày ) 21 22 Biện pháp thu hút tiền gửi Huy động tiền gửi • Phát triển đa dạng hóa sản phẩm tiền gửi – Đa dạng hóa sản phẩm theo kỳ hạn • Tiền gửi khác – Đa dạng hóa sản phẩm loại đồng tiền – Tiền gửi tiện ích – Đa dạng hóa sản phẩm theo số dư – Tiền gửi có thưởng – Đa dạng hóa sản phẩm theo nhóm khách hàng – Tiền gửi dự xổ số • Tối đa hóa tiện lợi cho khách hàng – Mở rộng mạng lưới chi nhánh – Tiền gửi tích lũy – Đầu tư và đổi mới công nghệ – Tiền gửi an khang • Nâng cao trình độ tư vấn và kỹ năng bán hàng – Tiền gửi bậc thang của nhân viên ngân hàng –… • Xây dựng hình ảnh và thương hiệu ngân hàng • Lý do đưa ra nhiều loại tiền gửi • Khuyến mãi thu hút tiền gửi 4
Huy động vốn qua phát hành Khái quát về giấy tờ có giá giấy tờ có giá • Khái quát về giấy tờ có giá • Khái niệm: Giấy tờ có giá là chứng nhận • Huy động vốn ngắn hạn qua các loại giấy của tổ chức tín dụng phát hành để huy động vốn, trong đó xác nhận nghĩa vụ trả tờ có giá nợ một khoản tiền trong một thời hạn nhất • Huy động vốn dài hạn qua các loại chứng định, điều kiện trả lãi và các điều khoản từ có giá cam kết khác giữa tổ chức tín dụng và người mua. • Các yếu tố quan trọng của giấy tờ có giá: – Mệnh giá – Thời hạn – Lãi suất được hưởng Các loại giấy tờ có giá Huy động vốn ngắn hạn qua • Căn cứ vào quyền sở hữu: phát hành giấy tờ có giá – Giấy tờ có giá ghi danh là giấy tờ có giá phát hành theo hình thức chứng chỉ hoặc ghi sổ có ghi tên người sở hữu. • Xác định khách hàng tiềm năng – Giấy tờ có giá vô danh là giấy tờ có giá phát hành • Lập đề nghị phát hành theo hình thức chứng chỉ không ghi tên người sở hữu. Giấy tờ có giá vô danh thuộc quyền sở hữu của • Thông báo phát hành người nắm giữ nó. • Căn cứ vào loại công cụ trên thị trường vốn: • Phát hành kỳ phiếu – Giấy tờ có giá thuộc công cụ nợ như chứng chỉ tiền • Phát hành chứng chỉ tiền gửi gửi, kỳ phiếu, trái phiếu – Giấy tờ có giá thuộc công cụ vốn như cổ phiếu ưu đãi, cổ phiếu phổ thông hay cổ phiếu thường • Căn cứ vào thời hạn: – Giấy tờ có giá ngắn hạn – Giấy tờ có giá dài hạn Huy động vốn trung và dài hạn Ví dụ cách tính lãi qua giấy tờ có giá Giả sử khách hàng A, B và C mua một kỳ • Xác định khách hàng tiềm năng phiếu của VCB có những tính chất sau: • Huy động vốn bằng phát hành trái phiếu – Mệnh giá: 50.000.000đ • Huy động vốn bằng phát hành trái phiếu – Loại kỳ phiếu: vô danh chuyển đổi – Kỳ hạn: 6 tháng. – Lãi suất: 7,8%/năm. • Huy động vốn bằng phát hành cổ phiếu – Phương thức trả lãi: A chọn trả lãi sau, B chọn trả – Cổ phiếu ưu đãi lãi trước và C chọn trả lãi định kỳ hàng tháng. – Cổ phiếu phổ thông Xác định giá bán kỳ phiếu, lãi và số tiền mỗi khách hàng sẽ nhận được khi kỳ phiếu đáo hạn. 5
Phát triển đa dạng các sản Giải pháp tăng vốn cho NHTM phẩm huy động vốn • Tại sao phải phát triển đa dạng các sản • Tại sao phải tăng vốn? phẩm huy động vốn? • Tăng vốn bằng cách nào? • Làm thế nào để phát triển đa dạng các – Phát hành cổ phiếu huy động vốn trong nước sản phẩm huy động vốn? – Sáp nhập các ngân hàng nhỏ lại với nhau – Phát triển theo đối tượng hay nhóm khách – Bán cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài hàng • Nêu ví dụ điển hình – Chia nhỏ sản phẩm theo yêu cầu khách hàng – Sacombank – Bổ sung thêm đặt tính cho sản phẩm hiện có. – ACB – Techcombank III. VOÁN ÑI VAY 1. Vay Ngaân haøng Nhaø nöôùc a) Vay chieát khaáu, taùi chieát khaáu b) Vay caàm coá chöùng töø coù giaù c) Vay laïi theo hoà sô tín duïng d) Vay khaùc 2. Vay caùc toå chöùc tín duïng khaùc a) Vay treân thò tröôøng Lieân Ngaân haøng b) Töï vay töï traû giöõa caùc Ngaân haøng CÁC CHỈ SỐ PHÂN TÍCH IV. NGUOÀN VOÁN KHAÙC Tỷ trọng từng Số dư từng loại tiền gửi = 1 . Voán tieáp nhaän loại tiền gửi Tổng vốn huy động + Voán tieáp nhaän töø Chính phuû + Voán tieáp nhaän töø caùc toå chöùc taøi chính tieàn teä m + Voán tieáp nhaän töø caùc toå chöùc khaùc Lãi suất bình  Số dư TG loại i x L/suất TG loại i quân đầu = i 1 Tổng tiền gửi trong kỳ 2. Voán khaùc : vào + Tieàn taïm giöû + Tieàn ñang chuyeån m =  Tỷ trọng tiền gửi loại I x Lãi suất TG loại i + Caùc khoaûn phaûi traû … i 1 6
CÁC CHỈ SỐ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ SỐ PHÂN TÍCH Tỷ lệ thu nhập Chi phí trả lãi + Chi phí hoạt động khác Tỷ số so Vốn huy động hoà vốn đ/v = = Tài sản sinh lời sánh TS sinh lời Vốn tự có Thu nhập thu từ các tài sản sinh lời tối thiểu phải bằng tỷ lệ này để bù đắp tổng chi phí huy động vốn Chỉ số này xác định khả năng và quy mô thu hút vốn từ nên kinh tế của NHTM 7