Bài giảng Nguyên lý thống kê: Chương 2 - ThS. Nguyễn Đình Thái

CHƯƠNG 2<br /> KHÁI QUÁT CÁC GIAI ĐOẠN CỦA<br /> QUÁ TRÌNH NCTK<br /> <br /> 2<br /> <br /> Giá vàng tại Việt Nam 2009 - 2013<br /> 50<br /> <br /> Năm<br /> <br /> Giá mua<br /> <br /> Giá bán<br /> <br /> 02/01/09<br /> <br /> 17.99<br /> <br /> 17.66<br /> <br /> 02/01/10<br /> <br /> 26.70<br /> <br /> 26.62<br /> <br /> 02/01/11<br /> <br /> 36.14<br /> <br /> 36.08<br /> <br /> 02/01/12<br /> <br /> 43.50<br /> <br /> 43.20<br /> <br /> 02/1/13<br /> <br /> 46.74<br /> <br /> 46.34<br /> <br /> 45<br /> 40<br /> 35<br /> 30<br /> 25<br /> 20<br /> 15<br /> 10<br /> 5<br /> 0<br /> Selling<br /> 2009<br /> <br /> 2010<br /> <br /> Buying<br /> 2011<br /> <br /> 2012<br /> <br /> 2013<br /> <br /> Nguồn: Công ty TNHH 1 thành viên Vàng bạc Đá quý Sài Gòn<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> Điều gì xảy ra ?<br /> <br /> Giá vàng tại Việt Nam 2009 - 2013<br /> <br /> 12<br /> 20<br /> <br /> 2000<br /> 11<br /> 20<br /> <br /> Gửi NH hay mua vàng?<br /> Lãi suất tiền gửi NH<br /> là 12%/năm.<br /> <br /> 10<br /> 20<br /> <br /> 20<br /> <br /> Tháng 01/2009,<br /> Tôi có 500 triệu.<br /> <br /> 09<br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1<br /> <br /> Điều gì xảy ra ?<br /> <br /> Năm<br /> <br /> Nhắc lại chương 1<br /> <br /> Gửi ngân hàng<br /> <br /> Mua vàng<br /> <br /> 500 (triệu)<br /> <br /> 27,79 (lượng)<br /> <br /> 2009<br /> 2010<br /> <br /> 500,00 x 1,12 = 560,00<br /> <br /> 2011<br /> <br /> 560,00 x 1,12 = 627,20<br /> <br /> 2012<br /> <br /> 627,20 x 1,12 = 702,46<br /> <br /> 2013<br /> <br /> 702,46 x 1,12 = 786,76<br /> <br /> Là hệ thống các PP thu thập thông tin, xử lý thông tin (tổng<br /> hợp, phân tích, dự đoán…) để tìm hiểu bản chất, tính quy<br /> luật của hiện tượng trong điều kiện thời gian và không gian<br /> cụ thể<br /> ĐTNC của TKH là NC mặt lượng trong sự liên hệ mật thiết<br /> với mặt chất của HT và quá trình KTXH số lớn trong điều<br /> kiện thời gian và địa điểm cụ thể<br /> <br /> 27,79 x 46,34 = 1.287.788<br /> <br /> Các khái niệm về: Tổng thể TK, đơn vị tổng thể TK, tiêu<br /> thức TK, chỉ tiêu TK<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> Chương 2: KHÁI QUÁT CÁC GIAI ĐOẠN CỦA<br /> QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ<br /> <br /> 1. Điều tra thống kê<br /> 1.1. Khái niệm<br /> <br /> Điều tra thống kê<br /> Điều tra<br /> Điều tra<br /> thống kê?<br /> kê?<br /> <br /> Tổng hợp thống kê<br /> <br /> Là tổ chức một cách khoa<br /> học và theo một kế hoạch<br /> thống nhất việc thu thập, ghi<br /> chép nguồn tài liệu ban đầu<br /> về các hiện tượng và quá<br /> trình KT-XH.<br /> VD: Cuộc tổng điều tra dân<br /> số ngày 1/4/2009<br /> <br /> Phân tích và dự báo thống kê<br /> Khi NC tình hình SX của DN ?<br /> <br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> 1. Điều tra thống kê<br /> <br /> 1. Điều tra thống kê<br /> <br /> 1.2. Yêu cầu của ĐTTK<br /> <br /> Chính xác<br /> Kịp thời<br /> thờ<br /> <br /> Tài liệu điều tra chính xác là căn cứ tin<br /> cậy cho việc tính toán, phân tích và rút<br /> ra kết luận đúng đắn.<br /> <br /> Yêu cầu<br /> <br /> Đ ầy đ ủ<br /> <br /> Chính xác<br /> Chí<br /> <br /> 11<br /> <br /> Các số liệu điều tra phải trung thực,<br /> khách quan, sát với tình hình thực tế.<br /> <br /> Tài liệu điều tra bị thêm bớt tùy tiện?<br /> 12<br /> <br /> 2<br /> <br /> 1. Điều tra thống kê<br /> <br /> 1. Điều tra thống kê<br /> <br /> Tại sao<br /> phải đầy<br /> đủ?<br /> <br /> Đầy đủ<br /> Tài liệu điều tra phải<br /> đươc thu thập đúng nội<br /> dụng điều tra, không bỏ<br /> sót một mục nào hoặc<br /> đơn vị nào mà kế hoạch<br /> đã vạch ra<br /> <br /> Điều tra TK phải nhạy bén với tình hình, thu<br /> thập và phản ánh đúng lúc các tài liệu cần<br /> nghiên cứu.<br /> <br /> Kịp thời<br /> thờ<br /> <br /> Tránh được những kết luận<br /> phiến diện, chủ quan.<br /> 13<br /> <br /> 14<br /> <br /> 1. Điều tra thống kê<br /> <br /> 1. Điều tra thống kê<br /> <br /> 1.3. Các hình thức điều tra (02 loại)<br /> <br /> 1.3. Các hình thức điều tra<br /> <br /> a. Báo cáo thống kê định kỳ<br /> <br /> b. Điều tra thống kê<br /> <br /> Là tổ chức điều tra theo con đường hành chính bắt buộc.<br /> Báo cáo theo mẫu của: Sở, Ban, Ngành<br /> <br /> Là hình thức điều tra không thường xuyên, không liên tục<br /> theo kế hoạch, phương án và phương pháp điều tra theo<br /> quy định riêng phù hợp với mỗi cuộc điều tra cụ thể.<br /> <br /> VD: Báo cáo tài chính, báo cáo kết quả hoạt động KD, báo<br /> cáo tổng mức bán lẻ hàng hóa, dịch vụ…<br /> <br /> VD: Điều tra dân số, giá cả thị trường, việc làm…<br /> <br /> 15<br /> <br /> 1. Điều tra thống kê<br /> <br /> 16<br /> <br /> 1.4. Các loại điều tra thống kê<br /> <br /> 1.3. Các hình thức điều tra<br /> c. Xây dựng kế hoạch điều tra thống kê<br /> ü Xác định mục đích điều tra<br /> <br /> ĐTTK<br /> <br /> Căn cứ tính<br /> chất thường<br /> xuyên liên tục<br /> <br /> Điều tra<br /> thường xuyên<br /> <br /> Điều tra không<br /> thường xuyên<br /> <br /> Căn cứ vào<br /> phạm vi<br /> <br /> Điều tra<br /> toàn bộ<br /> <br /> Điều tra không<br /> toàn bộ<br /> <br /> ü Xác định đối tượng điều tra và đơn vị điều tra<br /> ü Xác định nội dung điều tra<br /> <br /> Điều tra<br /> chọn mẫu<br /> <br /> ü Xác định thời điểm, thời kỳ điều tra<br /> ü Lập biểu điều tra và bản giải thích cách ghi biểu<br /> 17<br /> <br /> Điều tra<br /> trọng điểm<br /> <br /> Điều tra<br /> chuyên đề<br /> 18<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1.4. Các loại điều tra thống kê<br /> <br /> 1.4. Các loại điều tra thống kê<br /> <br /> a. Căn cứ tính chất thường xuyên, liên tục<br /> <br /> a. Căn cứ tính chất thường xuyên, liên tục<br /> Thu thập thông tin không liên tục, không gắn<br /> với quá trình phát triển của HTNC<br /> <br /> Thu thập thông tin liên tục theo thời gian,<br /> gắn với quá trình phát triển của HTNC.<br /> <br /> Điều tra<br /> thường<br /> xuyên<br /> <br /> Thường dùng đối với các HT cần được theo<br /> dõi liên tục<br /> <br /> Điều tra<br /> không<br /> thường<br /> xuyên<br /> <br /> Dùng cho các HT cần theo dõi thường xuyên<br /> nhưng chi phí điều tra lớn<br /> <br /> VD: Các cuộc điều tra dân số, điều tra tồn<br /> kho vật tư…<br /> <br /> VD: điều tra quá trình sản xuất của một DN,<br /> 19<br /> <br /> 20<br /> <br /> 1.4. Các loại điều tra thống kê<br /> <br /> 1.4. Các loại điều tra thống kê<br /> <br /> b. Căn cứ phạm vi của đối tượng điều tra<br /> <br /> b. Căn cứ phạm vi của đối tượng điều tra<br /> Thu thập thông tin trên một số đơn vị hoặc<br /> một bộ phận của tổng thể<br /> <br /> Tiến hành điều tra tất cả các đơn vị hoặc các<br /> bộ phận của tổng thể<br /> <br /> Điều tra<br /> toàn bộ<br /> <br /> Làm cơ sở cho việc lập kế hoạch và kiểm tra<br /> thực hiện kế hoạch.<br /> <br /> Điều tra<br /> không<br /> toàn bộ<br /> <br /> Được áp dụng nhiều, vì sao?<br /> <br /> Nhanh, gọn, tiết kiệm được nhiều tiền của,<br /> công sức.<br /> <br /> VD: tổng điều tra dân số, tổng điều tra nhà ở<br /> 21<br /> <br /> 1.4. Các loại điều tra thống kê<br /> <br /> 22<br /> <br /> 1.5. Các PP thu thập thông tin thống kê<br /> <br /> Mục đích của điều tra không toàn bộ<br /> PP thu thập<br /> thông tin<br /> <br /> Làm căn cứ nhận định hoặc suy rộng cho tổng thể :<br /> ü<br /> <br /> Chọn mẫu (được dùng nhiều nhất và được dùng để suy rộng cho<br /> tổng thể)<br /> <br /> ü<br /> <br /> Trọng điểm (nhận biết nhanh tình hình, không dùng để suy rộng<br /> cho tổng thể)<br /> <br /> ü<br /> <br /> Chuyên đề (rút ra kết luận về bản thân các đơn vị điều tra, thiết kế<br /> cho điều tra có quy mô lớn)<br /> <br /> 23<br /> <br /> Thu thập gián tiếp<br /> <br /> Thu thập trực tiếp<br /> <br /> Không trực tiếp<br /> tiếp xúc đối tượng<br /> <br /> Tự quan sát, trực<br /> tiếp gặp đối tượng<br /> để thu thập TT<br /> <br /> Thu thập TT qua<br /> trung gian hoặc<br /> khai thác tài liệu<br /> từ các văn<br /> bản sẵn có<br /> <br /> Ví dụ: quan sát số<br /> lượng, thái độ<br /> của khách hàng…<br /> <br /> 24<br /> <br /> 4<br /> <br /> 1.6. Sai số trong điều tra thống kê<br /> <br /> 1.6. Sai số trong điều tra thống kê<br /> <br /> Sai số là gì?<br /> <br /> 02 nguyên nhân sai số:<br /> <br /> ü Là chênh lệch giữa các trị số của tiêu thức điều tra mà<br /> ta thu thập được so với trị số thực tế của HTNC<br /> ü Sai số làm giảm tính chính xác, đúng đắn, trung thực<br /> của kết quả điều tra.<br /> <br /> ü Do ghi chép (lập kế hoạch sai, không sát với thực tế;<br /> điều tra viên ghi sai; đơn vị điều tra không hiểu câu hỏi;<br /> dụng cụ đo không chính xác; công tác tuyên truyền<br /> không tốt…)<br /> <br /> ü Sai số ảnh hưởng đến chất lượng của kết quả tổng<br /> hợp, phân tích thống kê<br /> <br /> ü Do tính chất đại biểu – chỉ xảy ra trong ĐT không toàn<br /> bộ (việc lựa chọn đơn vị điều tra không có tính đại biểu)<br /> <br /> 25<br /> <br /> 26<br /> <br /> 1.6. Sai số trong điều tra thống kê<br /> <br /> 2. Tổng hợp thống kê<br /> <br /> Các biện pháp hạn chế sai số<br /> <br /> 2.1. Khái niệm<br /> <br /> ü Làm tốt công tác chuẩn bị điều tra (huấn luyện, tuyển<br /> chọn điều tra viên; chuẩn bị dụng cụ điều tra…)<br /> <br /> Là sự tập trung, chỉnh lý và hệ thống hóa một cách khoa<br /> học các tài liệu ban đầu thu thập được trong điều tra TK.<br /> <br /> ü Theo dõi, kiểm tra quá trình điều tra (KT tài liệu thu thập<br /> được; KT kết quả tính toán; KT toàn bộ cuộc điều tra;<br /> làm tốt công tác tuyên truyền…)<br /> <br /> Tuổi<br /> Điều<br /> tra<br /> dân<br /> số<br /> <br /> Quy mô<br /> Tổng<br /> hợp<br /> kết<br /> quả<br /> <br /> Giới tính<br /> Nghề nghiệp<br /> Trình độ…<br /> <br /> 27<br /> <br /> 2. Tổng hợp thống kê<br /> <br /> Kết cấu<br /> Phân bố DS<br /> Phân bố LĐ…<br /> <br /> 28<br /> <br /> 2. Tổng hợp thống kê<br /> Tổng hợp thống kê có nhiệm vụ:<br /> <br /> 2.1. Khái niệm<br /> Nếu chúng ta có số liệu một cách phong phú chính xác<br /> nhưng chúng ta không tổng hợp được một cách khoa học<br /> thì không bao giờ chúng ta có được một kết luận đúng đắn,<br /> không thể giải thích được thật khách quan, chân thực hiện<br /> tượng xã hội.<br /> <br /> Chỉnh lý và hệ thống<br /> hóa các tài liệu ban<br /> đầu thu thập được<br /> <br /> Nhiệm vụ<br /> của THTK<br /> <br /> Làm cho các đặc<br /> trưng cá biệt của<br /> đơn vị tổng thể<br /> bước đầu chuyển<br /> thành các đặc<br /> trưng của tổng thể<br /> <br /> Thể hiện những<br /> mối quan hệ nội tại<br /> của HTNC<br /> 29<br /> <br /> 30<br /> <br /> 5<br /> <br />