Chương 3<br />
Phân tích môi trường<br />
bên ngoài doanh nghiệp<br />
Vũ Hoàng Nam, PhD<br />
<br />
Chương trình<br />
<br />
Nội dung Chương 3<br />
Mục đích phân tích môi trường kinh doanh<br />
Cách tiếp cận<br />
Phân tích môi trường vĩ mô<br />
Phân tích môi trường ngành<br />
Tổng hợp phân tích môi trường kinh doanh<br />
<br />
Chương trình<br />
<br />
69<br />
<br />
Mục đích phân tích môi trường kinh doanh<br />
Cơ hội?<br />
<br />
Nội dung Ch.3<br />
<br />
70<br />
<br />
Nguy cơ?<br />
<br />
Cách tiếp cận<br />
Sử dụng cách tiếp cận hệ thống<br />
Cấp độ phân tích và lực lượng phân tích<br />
Môi trường vĩ mô<br />
Môi trường ngành<br />
<br />
Nội dung Ch.3<br />
<br />
71<br />
<br />
Cấp độ phân tích và lực lượng cần phân tích<br />
<br />
Kinh tế<br />
Nhân khẩu<br />
Đối thủ cạnh<br />
tranh tiềm ẩn<br />
<br />
Công nghệ<br />
Nhà cung<br />
cấp<br />
<br />
Doanh<br />
nghiệp<br />
Sản phẩm<br />
thay thế<br />
<br />
Người<br />
mua<br />
<br />
Văn hóa<br />
<br />
Đối thủ<br />
cạnh tranh<br />
hiện tại<br />
<br />
Tự nhiên<br />
Toàn cầu<br />
<br />
Pháp luật<br />
<br />
Trở lại<br />
<br />
72<br />
<br />
Phân tích môi trường vĩ mô<br />
Một số đánh giá môi trường vĩ mô<br />
PCI (VNCI)<br />
Global Competitiveness Report (WEF)<br />
Best Countries for Business (Forbes)<br />
<br />
73<br />
<br />
Phân tích môi trường vĩ mô<br />
Điều kiện chung cho hoạt động của các doanh<br />
nghiệp trong ngành đang phân tích<br />
Môi trường kinh tế: bản chất và sự thay đổi của nền<br />
kinh tế mà doanh nghiệp đang hoạt động<br />
Tốc độ tăng trưởng kinh tế<br />
Mức lãi suất<br />
Tỷ giá hối đoái<br />
Tỷ lệ lạm phát<br />
<br />
74<br />
<br />
Phân tích môi trường vĩ mô<br />
Môi trường nhân khẩu: các yếu tố về dân cư liên<br />
quan đến thu nhập và chi tiêu<br />
Quy mô và phân bố<br />
Cơ cấu tuổi và giới<br />
Di dân…<br />
<br />
Môi trường công nghệ: các thể chế, các hoạt động<br />
liên quan đến tạo ra kiến thức mới, tạo sa quá trình<br />
mới, vật liệu mới và sản phẩm mới<br />
Kỹ thuật số hóa và Internet<br />
Công nghệ truyền thông không dây<br />
Công nghệ sinh học<br />
Hạ thấp rào cản gia nhập và định hình lại cấu trúc ngành<br />
75<br />
<br />
Phân tích môi trường vĩ mô<br />
Môi trường văn hóa xã hội: các giá trị văn hóa, các<br />
thái độ xã hội<br />
Xung đột giữa các giá trị truyền thống và các giá trị hiện đại<br />
Tính đa dạng của lực lượng lao động xét ở các khía cạnh: văn hóa,<br />
dân tộc, giới tính<br />
<br />
Môi trường chính trị và luật pháp: tương tác giữa<br />
chính phủ và doanh nghiệp<br />
Quy định pháp luật về kinh doanh<br />
• Thuế, chống độc quyền, điều kiện kinh doanh…<br />
Quy định pháp luật về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp<br />
<br />
76<br />
<br />
Phân tích môi trường vĩ mô<br />
Môi trường tự nhiên: địa lý và khí hậu<br />
Môi trường toàn cầu<br />
Khu vực hóa và toàn cầu hóa<br />
• Mở cửa thị trường<br />
• Hình thành các khu vực thị trường tự do<br />
Ảnh hưởng của các quốc gia mới nổi lên<br />
Tác động của những vùng bất ổn và các lực lượng cực đoan trên<br />
thế giới<br />
<br />
Nội dung Ch.3<br />
<br />
77<br />
<br />
Phân tích môi trường ngành<br />
Nhóm các công ty cung cấp các sản phẩm và dịch<br />
vụ có thể thay thế chặt chẽ cho nhau<br />
Các nội dung phân tích<br />
Đặc điểm kinh tế nổi bật của ngành<br />
Các lực lượng cạnh tranh trong ngành: bản chất và sức mạnh<br />
Các yếu tố tác động gây ra sự thay đổi của ngành<br />
Các doanh nghiệp có vị thế mạnh nhất và yếu nhất<br />
Doanh nghiệp có khả năng tạo ra sự thay đổi của ngành<br />
Các yếu tố quyết định sự thành công trong cạnh tranh<br />
Mức độ hấp dẫn của ngành (tỷ suất lợi nhuận trên trung bình)<br />
<br />
78<br />
<br />
Phân tích môi trường ngành<br />
Kỹ thuật phân tích<br />
Phân tích các lực lượng cạnh tranh<br />
Phân tích các nhóm chiến lược trong ngành<br />
Phân tích vị thế của doanh nghiệp trong ngành<br />
Phân tích thay đổi cạnh tranh trong chu kỳ ngành<br />
<br />
Nội dung Ch.3<br />
<br />
79<br />
<br />
Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh<br />
Đối thủ cạnh<br />
tranh tiềm ẩn<br />
<br />
Nhà cung<br />
cấp<br />
<br />
Đối thủ<br />
cạnh tranh<br />
hiện tại<br />
<br />
Doanh<br />
nghiệp<br />
<br />
Người<br />
mua<br />
<br />
Sản phẩm<br />
thay thế<br />
Nguồn: M. Porter (1990), Competitive St rategy, New York: Free Press, t rang 4<br />
<br />
Trở lại<br />
<br />
Nếu các lực lượng cạnh tranh càng mạnh thì các doanh<br />
nghiệp hiện tại càng khó tăng giá và đạt lợi nhuận cao hơn.<br />
<br />
80<br />
<br />
Cạnh tranh tiềm ẩn<br />
Gồm các doanh nghiệp hiện không cạnh tranh trong<br />
ngành nhưng có thể khả năng thực hiện điều đó<br />
Lý do phân tích cạnh tranh tiềm ẩn<br />
Gia nhập ngành tăng năng lực sản xuất của ngành và cạnh tranh<br />
bằng các thuộc tính mới<br />
Áp lực đối với doanh nghiệp hiện tại:<br />
• Cần hoạt động hiệu quả hơn<br />
• Cạnh tranh với các thuộc tính mới<br />
Cần phân tích các rào cản gia nhập ngành<br />
<br />
81<br />
<br />
Cạnh tranh tiềm ẩn<br />
Rào cản gia nhập ngành:<br />
Sự trung thành với nhãn hiệu hiện có<br />
Lợi thế tuyệt đối về chi phí<br />
• Đường cong kinh nghiệm<br />
• Khả năng kiểm soát các yếu tố đầu vào đặc biệt (lao động, vật<br />
liệu, thiết bị, kỹ năng quản trị…)<br />
• Nguồn vốn rẻ hơn so với doanh nghiệp mới<br />
<br />
82<br />
<br />