Nội dung Chương 2 - Môi trường thương mại quốc tế trình bày các lý thuyết về mậu dịch quốc tế, các rào cản mậu dịch, các hình thức hội nhập kinh tế, giải pháp để vượt qua rào cản.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Quản trị kinh doanh quốc tế - Chương 2: Môi trường thương mại quốc tế
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Chương 2: Môi trường thương mại quốc tế
• Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
• Các rào cản mậu dịch
• Các hình thức hội nhập kinh tế
• Giải pháp để vượt qua rào cản
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 1
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.1 Thuyết trọng thương
Thuyết trọng thương cho rằng sự phồn thịnh của quốc gia
được đo bằng kho dự trữ kim loại quý (vàng, bạc) và châu
báu quốc gia. Vàng, bạc, châu báu có thể thu về thông qua
xuất khẩu hàng hóa sang nước khác, và ngược lại, khi nhập
khẩu hàng hóa từ nước khác về thì kho tàng của đất nước sẽ
bị kiệt quệ. Do đó, vì lợi ích dân tộc, một quốc gia cần xuất
khẩu càng nhiều càng tốt và nhập khẩu càng ít càng tốt.
Như vậy theo quan điểm của phái Trọng thương,
một dân tộc chỉ có thể giàu có lên bằng cách đi bòn
rút của dân tộc khác. Nếu như vậy, thương mại I.1
quốc tế sẽ không thể phát triển vì không dân tộc
nào lại tự nguyện để dân tộc khác bòn rút của cải I.2
của mình. Một khi tất cả các nước đều hạn chế I…
nhập khẩu thì không thể có các giao dịch thương
mại quốc tế. I.7
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 2
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.2 Thuyết lợi thế tuyệt đối
Thuyết lợi thế tuyệt đối do nhà kinh tế học cổ điển người Anh
Adam Smith đưa ra. Theo Smith, một nước có lợi thế tuyệt
đối trong sản xuất một loại sản phẩm khi nước đó sản xuất
có hiệu quả hơn so với bất kỳ nước nào khác. Như vậy, một
nước nên tập trung chuyên môn hóa vào sản xuất những mặt
hàng mà mình có lợi thế tuyệt đối rồi dùng những sản phẩm
đó để trao đổi những mặt hàng mà mình không có lợi thế
tuyệt đối do nước khác sản xuất. Khi đó, thương mại quốc tế
sẽ mang lại lợi ích cho tất cả các nước tham gia.
A B C
Một quốc gia không có lợi thế I.1
X 5 7 9 tuyệt đối trong việc sản xuất
bất kỳ một sản phẩm nào sẽ I.2
Y 10 8 12 được lợi gì khi tham gia vào I…
Z 4 7 5
các quá trình thương mại
quốc tế? I.7
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 3
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.3 Thuyết lợi thế so sánh
Theo David Ricardo thì quốc gia đó vẫn có thể thu được lợi
nếu chuyên môn hóa vào sản xuất những mặt hàng có thể
sản xuất hiệu quả nhất (có lợi thế so sánh so với sản xuất
các mặt hàng khác) để xuất khẩu và nhập khẩu những sản
phẩm mà việc sản xuất kém hiệu quả hơn (không có lợi thế
so sánh)
VN Thái VN Thái VN: 100t
Xe 2c 5c Thái: 50c
Xe 5t/c 2.5t/c I.1
Gạo 10t 12.5t
I.2
Gạo 0.2c/t 0.4c/t
LĐ 10n 10n I.3
I.7
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 4
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.3 Thuyết lợi thế so sánh
Sau đó VN và Thái lan tiến hành trao đổi theo một tỷ lệ
nào đó nằm trong khoảng 2.5t/c đến 5t/c. Giả sử là 3t/c
và Thái lan quyết định đổi 20 xe lấy 60 tấn gạo. Vậy lượng
hàng hóa mà mỗi nước có là:
VN Thái
Xe 5t/c 2.5t/c VN Thái VN Thái
Gạo 0.2c/t 0.4c/t
Xe 20c 30c Xe 12c 30c
VN Thái I.1
Gạo 40t 60t Gạo 40t 50t
Xe 0 50c I.2
Gạo 100t 0 I.3
Sản lượng nếu có Sản lượng nếu
tự sản xuất
thương mại quốc tế I.7
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 5
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.3 Thuyết lợi thế so sánh
Lợi thế so sánh trong lý thuyết của Ricardo được tạo
nên bởi sự khác biệt trong năng suất lao động.
Thuyết lợi thế so sánh đúng với cả các quốc gia
không có lợi thế tuyệt đối trong sản xuất của bất kỳ
một sản phẩm nào.
Với việc chuyên môn hóa sản xuất và xuất khẩu I.3
những mặt hàng có lợi thế so sánh, mọi quốc gia
đều thu lợi khi tham gia thương mại quốc tế. I.5
I.6
I.7
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 6
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.4 Thuyết Heckscher – Ohlin
Theo lý thuyết Heckscher – Ohlin, mỗi quốc gia sẽ hướng đến
chuyên môn hóa sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm thâm
dụng yếu tố sản xuất mà quốc gia đó dư thừa tương đối và
nhập khẩu sản phẩm thâm dụng yếu tố sản xuất (vốn và lao
động) mà quốc gia đó khan hiếm tương đối
Hai nhà kinh tế học Thụy Điển Eli Heckbucker (1919)
và Bertil Ohlin (1933) đưa ra lý giải sự xuất hiện của
lợi thế so sánh bằng những khác biệt trong sự phân I.4
bổ các yếu tố sản xuất của quốc gia. I.5
I.6
I.7
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 7
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.5 Thuyết vòng đời sản phẩm
Dựa trên những quan sát về một số sản phẩm
mới trên thế giới do các công ty Mỹ phát triển
và đưa ra bán đầu tiên tại Mỹ, Raymond Vernon
đã rút ra quy luật về vòng đời (hay chu kỳ
sống) của sản phẩm, theo đó một sản phẩm sẽ
trải qua ba thời kỳ: mới ra đời, trưởng thành và
được tiêu chuẩn hóa
I.4
I.5
I.6
I.7
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 8
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.5 Thuyết vòng đời sản phẩm
Sản xuất
Các nước thu nhập cao
Số Tiêu dùng
lượng
Xuất khẩu Nhập khẩu
Các nước thu nhập trung bình
Xuất khẩu
Nhập khẩu
Các nước thu nhập thấp
Xuất khẩu
Nhập khẩu I.5
Sản phẩm Sản phẩm Sản phẩm
mới trưởng thành chuẩn hóa
I.6
Các giai đoạn phát triển sản xuất I.7
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 9
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.6 Lý thuyết thương mại mới
Lý thuyết thương mại mới ra đời vào những
năm 1970, khi một số chuyên gia kinh tế
đặt lại vấn đề về giả định lợi tức giảm dần
theo mức độ chuyên môn hóa vẫn thường
được sử dụng trong các thuyết thương mại
quốc tế. Họ cho rằng trong một số ngành
công nghiệp có thể đạt lợi tức tăng dần
theo mức độ chuyên môn hóa. Nguyên
nhân đạt được lợi tức tăng dần là tính kinh I.5
tế nhờ quy mô và hiệu ứng học hỏi I.6
(learning effects). I.7
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 10
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.6 Lý thuyết thương mại mới
Với những ngành công nghiệp mà nhu cầu của
thế giới chỉ đủ chỗ cho một vài doanh nghiệp với
công suất đạt được tính kinh tế nhờ quy mô, những
doanh nghiệp gia nhập thị trường sớm và đạt tới
quy mô đủ lớn để có lợi tức tăng theo quy mô sẽ
giành được lợi thế mà các doanh nghiệp đi sau khó
đạt được. Đó được gọi là lợi thế của người đi tiên
phong.
I.5
I.6
I.7
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 11
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.6 Lý thuyết thương mại mới
Một quốc gia có thể thống lĩnh việc xuất khẩu một
loại sản phẩm cụ thể khi tính kinh tế nhờ quy mô đối
với sản phẩm đó là quan trọng, đồng thời sản lượng
để đạt được tính kinh tế nhờ quy mô chiếm một tỷ
trọng lớn trong tổng sản lượng của thế giới, và quốc
gia đó có doanh nghiệp gia nhập thị trường sản phẩm
ngay từ ban đầu. Đây chính là cơ sở lý luận cho sự can
thiệp của chính phủ để hỗ trợ cho các doanh nghiệp
tiên phong trong các ngành công nghiệp mới nhằm
thực hiện chính sách thương mại chiến lược.
I.5
I.6
I.7
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 12
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.7 Mô hình viên kim cương Porter về lợi thế cạnh tranh quốc gia
Micheal Porter đã tiến hành những nghiên cứu để lý
giải vì sao một quốc gia lại thành công trong cạnh
tranh quốc tế ở ngành công nghiệp này và thất bại ở
ngành khác
Porter đã nêu ra bốn yếu tố cơ bản của một quốc gia
giúp định hình lên môi trường cạnh tranh cho các
doanh nghiệp nội địa và góp phần thúc đẩy hay kìm
hãm việc tạo ra lợi thế cạnh tranh
I.7
I.8
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 13
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.7 Mô hình viên kim cương Porter về lợi thế cạnh tranh quốc gia
Chiến lược, cơ
cấu doanh
nghiệp và mức
độ cạnh tranh
Sư phân bố các Nhu cầu tiêu
yếu tố sản xuất dùng nội địa
I.2
Các ngành công I.3
nghiệp hỗ trợ và
có liên quan I.4
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 14
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.7 Mô hình viên kim cương Porter về lợi thế cạnh tranh quốc gia
Sự phân bố của các yếu tố sản xuất: Các yếu tố sản xuất
được phân thành các yếu tố cơ bản có được từ điều kiện tự
nhiên (như nguồn tài nguyên thiên nhiên, địa điểm, dân số..)
và các yếu tố tiên tiến có được từ sự đầu tư của chính phủ,
doanh nghiệp hay cá nhân (như kỹ năng lao động, cơ sở hạ
tầng, phương tiện nghiên cứu, bí quyết công nghệ…) Các yếu
tố sản xuất tiên tiến đóng vai trò quan trọng đối với sự phát
triển của quốc gia bằng cách đầu tư cho giáo dục
Nhu cầu tiêu dùng nội địa: góp phần định hình I.6
sản phẩm và tạo áp lực buộc doanh nghiệp nâng cao
năng lực sáng tạo và chất lượng sản phẩm. Các I.7
doanh nghiệp của quốc gia sẽ có lợi thế cạnh tranh
nếu người tiêu dùng trong nước tinh tế và có yêu
cầu cao.
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 15
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.7 Mô hình viên kim cương Porter về lợi thế cạnh tranh quốc gia
Các ngành công nghiệp hỗ trợ và có liên quan: trong nước có
các nhà cung ứng và các ngành công nghiệp có liên quan đủ sức
cạnh tranh quốc tế có thể lan truyền qua ngành công nghiệp
được nói đến, giúp nó có được vị thế cạnh tranh cao trên thị
trường quốc tế. Kết quả là các ngành công nghiệp thành công
trong một quốc gia thường tập hợp thành nhóm các ngành công
nghiệp có liên quan
Chiến lược, cơ cấu doanh nghiệp và mức độ cạnh tranh:
Những tư tưởng quản trị khác nhau đặc trưng cho mỗi quốc gia
có thể giúp quốc gia đó phát triển hay kìm hãm lợi thế cạnh
tranh. Mức độ cạnh tranh trên thị trường nội địa càng lớn thì
càng tạo nhiều áp lực buộc doanh nghiệp phải phát huy sáng
tạo, nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí, đầu tư nâng
cấp các yếu tố sản xuất tiên tiến,và như vậy giúp tạo nên
những đối thủ cạnh tranh tầm cỡ quốc tế. I.7
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 16
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.8 Ý nghĩa đối với kinh doanh quốc tế
Địa điểm sản xuất: Các quốc gia đều có một lợi thế đặc biệt
nào đó trong các lĩnh vực sản xuất khác nhau. Như vậy, các
doanh nghiệp có thể gia tăng lợi nhuận bằng cách phân bố sản
xuất ở nhiều địa điểm khác nhau trên thế giới sao cho việc sản
xuất được hiệu quả nhất. Khi đó một mạng lưới sản xuất toàn
cầu đươc hình thành với các công đoạn sản xuất khác nhau bố
trí tại các quốc gia khác nhau tùy thuộc vào lợi thế cạnh tranh
hay tình trạng các yếu tố sản xuất của từng quốc gia
Doanh nghiệp tiên phong trong các ngành công nghiệp mới
có nhiều khả năng thống lĩnh thị trường về sản phẩm đó sau
này. Cho thấy việc đầu tư tài chính lớn để xây dựng lợi thế của
người đi tiên phong là đáng giá, cho dù có phải chịu lỗ
nặng trong một vài năm đầu. I.8
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 17
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các lý thuyết về mậu dịch quốc tế
I.8 Ý nghĩa đối với kinh doanh quốc tế
Chính sách thương mại: Doanh nghiệp là người đóng vai trò
chính trong thương mại quốc tế. Vì vậy, doanh nghiệp có
thể tạo ảnh hưởng lớn với chính phủ trong việc đề ra các
chính sách thương mại thông qua vận động hành lang để
yêu cầu mở cửa tự do thương mại hay hạn chế thương mại.
Theo các lý thuyết thương mại quốc tế, thương mại tự do sẽ
mang lại lợi ích cho quốc gia, mặc dù không phải lúc nào
cũng có lợi cho doanh nghiệp. Thực tế cũng cho thấy việc
hạn chế tự do thương mại để bảo hộ một ngành công
nghiệp nội địa không những gây tác hại cho các ngành công
nghiệp có sử dụng sản phẩm của ngành công nghiệp được
bảo hộ của chính quốc gia đó, mà còn có hại cho cả ngành
công nghiệp được bảo hộ vì làm mất động lực nâng cao hiệu
quả sản xuất dẫn tới giảm sức cạnh tranh quốc tế.
I.8
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 18
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các rào cản mậu dịch
II.1 Thuế quan
Là những khoản thuế đánh vào những hàng hóa
đang lưu thông quốc tế. Phổ biến là thuế nhập khẩu
Để bảo vệ công nghiệp hay các công ty trong
nước
Tăng thu nhập cho chính phủ
Giảm chi tiêu nước ngoài của công dân để
cải thiện cán cân thanh toán II.1
II.2
II.3
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 19
- Quản trị Kinh doanh Quốc tế
Các rào cản mậu dịch
II.2 Phi thuế quan
1. Hạn ngạch nhập khẩu là việc hạn chế trực tiếp lượng
hàng nhập khẩu thông qua việc cấp hạn ngạch cho các
doanh nghiệp
2. Tự nguyện hạn chế xuất khẩu là hạn ngạch do nước xuất
khẩu áp đặt cho doanh nghiệp của mình, thường do áp lực
của nước nhập khẩu đe dọa trừng phạt thương mại
3. Yêu cầu tỷ lệ nội địa hóa là yêu cầu tỷ lệ phần trăm cụ thể
của một loại hàng hóa phải được sản xuất tại chỗ
4. Tài trợ là việc chính phủ hỗ trợ tài chính cho các II.1
nhà sản xuất trong nước thông qua việc cấp tiền, các II.2
khoản vay ưu đãi, miễn giảm thuế, hay chính phủ
tham gia góp vốn cho doanh nghiệp, … II.3
10/19/2015 Nguyễn Thanh Trung 20
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
