Báo cáo sáng kiến: Một số biện pháp nâng cao kỹ năng đọc và phát huy văn hóa đọc cho học sinh lớp 4/2 của Trường phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học Trà Tập

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chúng ta đều biết giáo viên sẽ không thể mang lại cho các em tất cả kiến thức chỉ qua đọc sách, luyện đọc ở trường tuy nhiên các em đọc tốt, phát huy được văn hóa đọc trong nhà trường, nâng cao kỹ năng đọc hiểu và cảm nhận văn bản tốt đóng là vai trò quan trọng hàng đầu trong giáo dục, đặc biệt là giáo dục từ học sinh tiểu học từ ngày đầu đi tìm kiến thức. Đề tài “Một số biện pháp nâng cao kỹ năng đọc và phát huy văn hóa đọc cho học sinh lớp 4/2 trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Trà Tập” được thực hiện nhằm giúp cho các em trang bị những kỹ năng cơ bản và thói quen hữu ích cho hành trình khám phá tri thức của chính mình.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo sáng kiến: Một số biện pháp nâng cao kỹ năng đọc và phát huy văn hóa đọc cho học sinh lớp 4/2 của Trường phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học Trà Tập

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc BÁO CÁO SÁNG KIẾN MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO KỸ NĂNG ĐỌC VÀ PHÁT HUY VĂN HÓA ĐỌC CHO HỌC SINH LỚP 4/2 CỦA TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC BÁN TRÚ TIỂU HỌC TRÀ TẬP. 1. Mô tả bản chất của sáng kiến Đọc hiểu là hoạt động giúp con người tiếp nhận tri thức của đời sống. Hiểu là nhu cầu của con người diễn ra đồng thời cùng với đọc nhằm tư duy nhận thức nội dung ý nghĩa của văn bản và từ đó khám phá cuộc sống thế giới này. Chính vì vai trò vô cùng đặc biệt của đọc đúng yêu cầu nên bản thân tôi luôn chú trọng đến kỹ năng đọc hiểu của học trò mình. Công tác tại một trường tiểu học thuộc huyện miền núi Nam Trà My, trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Trà Tập là ngôi trường khá đặc biệt với hầu hết học sinh là người dân tộc thiểu số với những khó khăn về vị trí địa lý không thuận lợi cho các em đến trường cũng như đặc điểm ngôn ngữ về tiếng mẹ đẻ. Điều này thật sự ảnh hưởng đến giáo dục chung của huyện Nam Trà My và giáo dục của trường chúng tôi với khá nhiều điều mà giáo viên đứng lớp còn trăn trở. Được phân công giảng dạy lớp 4/2 ở trường, tôi nhận thấy kỹ năng đọc của các em còn khá chậm, khả năng hiểu, cảm nhận văn bản cũng là điều không dễ dàng với các em. Làm thế nào để nâng cao kỹ năng đọc hiểu, để các em chủ động hơn trong quá trình tự đi tìm kiến thức cho mình. Những bài học từ sách giáo khoa là còn khá ít để các em khám phá. Vậy giáo viên làm gì có thể giúp các em có hứng thú tập đọc, rèn đọc và đọc có hiệu quả những gì các em được đọc. Quan sát nhiều lần tại góc đọc thư viện của lớp, có nhiều học sinh đến và tìm đọc truyện với tầng suất khá thường xuyên. Đặc biệt, các tiết đọc ở thư viện, những học sinh này luôn tỏ ra khá hứng thú vì có nhiều đầu sách để chọn lựa hơn trên lớp. Những em đó có thể tìm đọc truyện tranh, một số ít tìm đến truyện ngắn… Tuy thế, tôi cảm nhận các em thực sự có yêu thích với việc đọc sách này. Các em cũng nắm khá tốt nội dung mà các em đã đọc. “Việc đọc rất quan trọng. Nếu bạn biết cách đọc, cả thế giới sẽ mở ra cho bạn”, đây là câu mà tổng thống Mỹ Barack Obama đã từng nói. Chúng ta đều biết giáo viên sẽ không thể mang lại cho các em tất cả kiến thức chỉ qua đọc sách, luyện đọc ở trường tuy nhiên các em đọc tốt, phát huy được văn hóa đọc trong nhà trường, nâng cao kỹ năng đọc hiểu và cảm nhận văn bản tốt đóng là vai trò quan trọng hàng đầu trong giáo dục, đặc biệt là giáo dục từ học sinh tiểu học từ ngày đầu đi tìm kiến thức. Với những lý do đó, với vai trò là giáo viên chủ nhiệm ở bậc Tiểu học, tôi chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao kỹ năng đọc và
2 phát huy văn hóa đọc cho học sinh lớp 4/2 trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Trà Tập” nhằm phần nào giúp cho các em trang bị những kỹ năng cơ bản và thói quen hữu ích cho hành trình khám phá tri thức của chính mình. 1.1. Các giải pháp thực hiện, các bước và cách thức thực hiện: 1.1.1. Các giải pháp thực hiện: Đọc đúng, cảm nhận nội dung của tác phẩm là yêu cầu cần thiết của kỹ năng đọc. Học sinh biết đọc và đọc đạt yêu cầu khi mà các em hiểu được nội dung mà các em đã đọc. Nếu các em chỉ đọc mà không hiểu những từ mình đã đọc thì các em sẽ không có hứng thú học tập, không có khả năng thành công. Không biết đọc, đọc không hiệu quả thì cũng có nghĩa là giáo viên dạy, truyền đạt chưa hiệu quả, giáo dục chưa thành công. Do vậy, đọc như thế nào, rèn luyện cách đọc làm sao để các em phát huy được kỹ năng đọc cho mình? Tôi thực hiện các biện pháp như sau: Giải pháp thứ nhất: Chuẩn bị nội dung bài học phù hợp. Có kế hoạch giáo dục với nội phân hóa cho từng nhóm học sinh cụ thể trong lớp. Học sinh mỗi lớp được phân chia thành nhiều nhóm. Nhóm 1: Nhóm học sinh có khả năng đọc hiểu tương đối tốt. Nhóm 2: Nhóm học sinh đọc tương đối nhưng khả năng hiểu và cảm nhận nội dung tác phẩm còn chậm. Nhóm 3: Nhóm học sinh kỹ năng đọc và hiểu còn hạn chế… Là giáo viên, làm thế nào để các em có thể phát huy được khả năng đọc hiểu, khắc phục những hạn chế về ngôn ngữ, phát âm, đọc chính xác và nâng cao dần khả năng hiểu và cảm nhận nội dung của từ, câu, đọan và tác phẩm. Để thực hiện được điều đó, giáo viên cần có sự chuẩn bị chu đáo nội dung kế hoạch giáo dục cho mỗi bài đọc. Giáo dục phù hợp cho những đối tượng riêng của lớp mình. Giải pháp thứ hai: Xây dựng tập thể đoàn kết, cùng tiến. Trong lớp tôi sẽ thành lập các đôi bạn cùng tiến để giúp đỡ nhau trong học tập, các đôi bạn sẽ cùng nhau đọc bài, những bạn học tốt hơn sẽ giúp đỡ và chỉnh sửa lỗi sai khi bạn trong nhóm của mình đọc chưa đúng, với những đôi bạn có tiến bộ tôi sẽ tuyên dương và tặng những món quà để khích lệ tinh thần như là bút, thước kẻ, màu tô, hay và bánh, kẹo… Giải pháp thứ ba: Xây dựng “Góc thư viện của em”. Phát huy văn hóa đọc trong lớp. Hiện nay, với mục đích nâng cao “Văn hóa đọc”, hướng các em có lòng đam mê và tình yêu đối với sách, đưa sách đến gần các em hơn, trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Trà Tập đã triển khai phát huy hiệu quả của “Góc thư viện lớp”. Nhờ vậy, mỗi học sinh dễ dàng và chủ động lựa chọn thời gian đọc sách trong những lúc rảnh rỗi. Để nâng cao chất lượng văn hóa đọc, tôi hướng dẫn cho các em các kỹ năng đọc sách cơ bản cũng như định hướng cho học sinh cách chọn lựa các đầu sách hay, những cuốn sách bổ ích, trang bị cho các em kiến thức cần
3 thiết trong cuộc sống cũng như trong học tập. Rèn luyện kỹ năng đọc cũng như mong muốn xây dựng và phát triển “Văn hóa đọc” trong nhà trường. 1.1.2. Các bước thực hiện giải pháp: - Bước 1: Xây dựng kế hoạch từ đầu năm học. - Bước 2: Giáo viên lập sáng kiến sẽ áp dụng tại lớp mình đang dạy. - Bước 3: Thực hiện có hiệu quả các tiết đọc trên lớp với nội dung phân hóa đã chuẩn bị theo đối tượng học sinh - Bước 4: Xây dựng góc thư viện hiệu quả, nâng cao kiến thức bổ ích. - Bước 5: Theo dõi, kiểm tra khả năng đọc của các em qua mỗi tuần thực hiện. 1.1.3. Cách thức thực hiện giải pháp: - Xác định tầm quan trọng của việc đọc hiểu mang lại đối với học sinh tiểu học. Giáo viên cần xác định rõ học sinh mình ở mức độ nào để triển khai thực hiện biện pháp một cách phù hợp và mang lại hiệu quả cao nhất. - Giáo viên không áp đặt gò bó lên học sinh. Xác định mức độ phù hợp và gần gũi nhất đối với từng đối tượng học sinh mà mình giảng dạy. Giúp các em có sự thoải mái, tìm hiểu kiến thức nhẹ nhàng, không gây áp lực với học sinh yếu. - Giáo viên luôn gần gũi với học sinh, là người luôn thể hiện được mình có ý thức tìm hiểu, học hỏi, luôn không ngừng nâng cao kiến thức bằng việc đọc sách, hướng dẫn các em cách đọc cũng như những cảm giác thú vị khi đọc được những quyển sách hay, hiểu được nhiều điều qua đọc sách. - Từ những giải pháp trên chúng ta có thể nâng cao dần kỹ năng đọc - hiểu cho các em, xây dựng được niềm đam mê tìm và khám phá tri thức qua việc đọc sách. Qua đó từng bước phát huy văn hóa đọc trong lớp và nhà trường. 1.2. Phân tích tình trạng của giải pháp đã biết Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Trà Tập là ngôi trường ở huyện miền núi. Học sinh hầu như hoàn toàn là người dân tộc thiểu số. Từ nhỏ các em đã sử dụng ngôn ngữ của địa phương mình. Chính vì thế việc học tiếng phổ thông, đọc chuẩn, nắm vững ý nghĩa của bài học theo chương trình ở lớp còn là điều mà cả cô và trò không ngừng nỗ lực. Bản thân là giáo viên giảng dạy nhiều năm, tôi nhận thấy khả năng làm quen học vần, đọc trơn ban đầu là điều mà các em luôn khá e dè. Thế nên khi được phân công giảng dạy lớp 4, bản thân luôn trăn trở làm sao để các em có thể đọc và đọc như thế nào mang lại hiệu quả thực sự. Việc rèn luyện kỹ năng đọc cho học sinh lớp 4/2 là một công việc vô cùng cần thiết mà bản thân tôi đặt ra hàng đầu. Việc vận dụng hiệu quả những biện pháp mà bản thân mình đặt ra, không khuôn khổ,
4 không áp đặt mà thật sự phù hợp. Vận dụng ra sao, như thế nào cho đạt được yêu cầu? Bản thân tôi đã có những thuận lợi và khó khăn sau: 1.2.1 Thuận lợi: - Ban giám hiệu hết sức quan tâm, tạo mọi điều kiện tốt nhất cho việc dạy và học đặc biệt là việc đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. - Bản thân được đào tạo chuẩn hoá về chuyên môn. - Với mục đích nâng cao “Văn hóa đọc”, hướng các em có lòng đam mê và tình yêu đối với sách, đưa sách đến gần các em hơn. Từ năm học 2020 - 2021, nhà trường đã triển khai cuộc thi “Thư viện lớp em” nhằm phát huy hiệu quả của “Góc thư viện lớp”. Nhờ vậy, mỗi học sinh làm quen và dễ dàng chủ động lựa chọn thời gian đọc sách trong những lúc rảnh rỗi. - Đa số học sinh trong lớp có ý thức ham học hỏi, ngoan, biết vâng lời, có ý thức tìm tòi. - Năm học qua, nhà trường đã xây dựng thành công thư viện xuất sắc và tạo điều kiện thuận lợi cho các em hằng tuần thực hiện tiết đọc thư viện hiệu quả với nhiều đầu sách mới được huyện trang bị và mạnh thường quân hỗ trợ… - Mạng lưới trường lớp, điều kiện cơ sở vật chất cũng như đồ dùng, thiết bị dạy học cũng được nhà trường tăng cường đầu tư. - Bản thân là giáo viên trẻ, luôn yêu nghề, nhiệt tình, tâm huyết với nghề mà mình đã chọn. 1.2.2. Khó khăn: - Điều kiện học tập của các em còn thiếu thốn. Đa số các em ở bán trú nên thầy cô là người đồng hành chính cùng các em. - Học sinh là người dân tộc thiểu số nên cha mẹ còn ít có điều kiện quan tâm đúng mực đến việc học hành của con em. - Các em sử dụng ngôn ngữ địa phương để giao tiếp là chính. Vì vậy việc phát âm cũng như đọc chuẩn còn gặp rất nhiều khó khăn trong lúc dạy học. - Tỷ lệ chuyên cần của lớp đã dần cải thiện tuy nhiên năm học qua do ảnh hưởng covid nên một số em còn vắng dài ngày dẫn đến các bài học trên lớp tiếp cận còn chưa đạt kết quả nhất định. 1.3. Nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược điểm hiện tại. Hiện nay, vấn đề nâng cao kỹ năng đọc cho học sinh không phải là mới và được quan tâm lần đầu. Tuy nhiên nâng cao kỹ năng đọc và phát huy văn hóa đọc trong nhà trường là vấn đề cấp thiết, là một nhiệm vụ trong dạy học môn Tiếng Việt nói riêng và nhận thức phát huy kiến thức cho bản thân, hỗ trợ cho các môn
5 học một cách toàn diện nói chung, đặc biệt là với học sinh người dân tộc thiểu số. Đầu năm học, khi nhận lớp tôi tiến hành khảo sát kỹ năng đọc hiểu và thói quen đọc sách tại lớp của học sinh trong lớp với các kết quả như sau: Qua khảo sát lần 1 ở lớp 4/2 đầu năm học với nội dung về kỹ năng đọc và thói quen đọc sách, kết quả cụ thể như sau: Khảo sát kỹ năng đọc hiểu Tổng số HS có kỹ HS có kỹ HS chưa thực hiện tốt cả kỹ năng đọc và hiểu HS năng đọc nang đọc văn bản. hiểu văn tốt nhưng bản tốt khả năng hiểu văn bản còn hạn chế SL TL SL TL SL TL 29 13 44.8% 8 27.6% 8 27.6% Khảo sát mức độ yêu thích đọc sách của lớp. Tham gia đọc sách ở Góc thư viện của lớp. Yêu thích đọc Chưa có hứng thú đọc và ít tham gia đọc tại góc Tổng số HS và hứng thú thư viện. SL TL SL TL 29 13 44,8% 16 55,2% Qua khảo sát cho thấy, số học sinh thực hiện kĩ năng đọc hiểu chưa tốt, đọc nhưng chậm hiểu câu từ, nội dung văn bản còn chiếm tỉ lệ cao từ 40% đến hơn 50%. Số học sinh trong lớp nhiều em học tốt môn Toán nhưng lại đọc hiểu chưa tốt cũng là điều ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả học tập chung của các em. Từ những thực trạng trên đây, tôi thấy việc giúp các em nâng cao kỹ năng đọc và phát huy văn hóa đọc cho học sinh lớp 4/2 là một việc làm hết sức cần thiết và có ý nghĩa quan trọng hàng đầu cho nhiệm vụ giáo dục của mình, giúp các em phát huy tốt khả năng của bản thân, tự tin học tốt và cảm nhận niềm vui từ việc khám phá tri thức. Vì thế tôi đã mạnh dạn áp dụng một số biện pháp sau: Biện pháp 1: Chuẩn bị nội dung bài học phù hợp. Kế hoạch giáo dục có nội phân hóa cho từng nhóm học sinh cụ thể trong lớp. Về nội dung: Hạn chế tối đa việc thực hiện giáo án không có hệ thống câu hỏi phát huy chiến lược sáng tạo của học sinh, có ít những tình huống nêu vấn đề.
6 Tránh việc soạn giáo án sơ sài, nặng về hình thức, chung chung cho tất cả các đối tượng chưa thật sự phù hợp hoàn toàn cho học sinh mà mình giảng dạy. Bên cạnh đó, kiến thức phải chính xác, đúng, hợp logic, có hệ thống câu hỏi trong bài soạn phải phù hợp với nhiều đối tượng học sinh; phải dẫn dắt học sinh khám phá kiến thức một cách tích cực, chủ động và sáng tạo. Cần chuẩn bị giáo án với nội dung phân hóa với các đối tượng học sinh. Phân hoá dạy học phù hợp với học sinh sẽ tạo ra động lực học tập cho các em, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển tối đa tư chất và năng lực của các học sinh. Chỉ có phân hoá dạy học mới có khả năng loại trừ tình trạng quá tải đối với học sinh. Những học sinh yếu không thể đọc và hiểu nội dung của những bài có quá nhiều từ ngữ mới như những học sinh đã có kỹ năng đọc tốt, ngược lại đối với đối tượng là học sinh đọc hiểu tương đối tốt thì cần có thêm nội dung bài tập để các em nâng cao kỹ năng đọc, áp dụng thực hành bài các bài tập. Phát hiện và bù đắp lỗ hổng kiến thức, tạo động lực thúc đẩy học sinh học tập với đối tượng là học sinh còn đọc yếu. Giúp các em cảm nhận được mình được quan tâm, thầy cô giáo chính là người gần gủi đặc biệt và hỗ trợ đắc lực không bao giờ phân biệt đối xử với bất kỳ học trò nào. Việc tổ chức phân hoá theo kỹ năng đọc có thể căn cứ vào kết quả khảo sát đầu năm học. Ví dụ: Nhóm 1 - Có kỹ năng đọc hiểu tương đối tốt. Nhóm 2 - Có kỹ năng đọc tương đối nhưng khả năng hiểu nội dung văn bản còn hạn chế… Nhóm 3 - Cả kỹ năng đọc hiểu đều còn hạn chế. Tuy nhiên, trong dạy học, ta cần lấy trình độ phát triển chung của học sinh trong lớp làm nền tảng, do đó những hoạt động cơ bản là hoạt động đồng loạt. Ví dụ như muốn học sinh đọc đúng trước tiên giáo viên phải đọc thật chuẩn, vì vậy trong mỗi giờ tập đọc tôi luôn đọc mẫu các bài đọc thật chuẩn, ở những câu dài tôi hướng dẫn các em cách ngắt, nghỉ hơi, hướng dẫn các em nhấn giọng ở mỗi câu, hướng dẫn chung cho cả lớp làm theo. Và qua những hoạt động này, thông qua quan sát, đàm thoại và kiểm tra, người giáo viên cần phát hiện những sự sai khác giữa các học sinh về tình trạng lĩnh hội và trình độ phát triển, từ đó có những biện pháp phân hóa nhỏ trong các hoạt động nhỏ khác. Chẳng hạn như: Học sinh có trình độ khác nhau được giao những nhiệm vụ phù hợp, vừa sức với từng loại đối tượng. Những học sinh đã đọc và hiểu tốt nội dung bài giáo viên vừa hướng dẫn thì có thể yêu cầu các em thêm một số bài tập với kiến thức hiểu sâu và phát huy kỹ năng viết, cảm nhận nội dung nhiều hơn. Khuyến khích học sinh yếu kém thuộc nhóm 3 khi các em tỏ ý muốn trả lời câu hỏi và tận dụng
7 những tri thức và kĩ năng riêng biệt của từng học sinh… Ví dụ như giải thích những từ ngữ mới, có ý nghĩa nội dung mới lạ… Cũng có thể phân hoá về số lượng: Để rèn luyện kỹ năng đọc hiểu tốt, số học sinh khá, giỏi có thể cần nhiều bài tập cùng loại hơn số học sinh trung bình hoặc yếu. Các em ngoài đọc cần có bài tập về trả lời những câu hỏi từ mức độ khó về nội dung của bài đọc, giúp các em nâng cao kỹ năng cảm thụ nội dung văn bản cũng là giúp các em đạt hiểu quả cao nhất trong vấn đề đọc hiểu. Vì thế, giáo viên cần ra đủ liều lượng bài tập như vậy cho từng loại đối tượng học sinh. Những học sinh còn thừa thời gian, đặc biệt là học sinh giỏi, sẽ nhận thêm những bài khác để đào sâu và nâng cao (Các bài tập nên thiết kế theo tinh thần tổng hợp của nhiều bài tập nhỏ, các ý liên quan đến nhau). Theo đó, đối với học sinh trung bình trở xuống cần để các em bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng đọc chuẩn đúng, dần dần tăng lên mức độ nhanh dần, tránh ôm đồm kiến thức dẫn đến quá tải cho học sinh. Học sinh đọc chậm giáo viên nên cho học sinh thêm thời gian đọc nhiều hơn cũng như cho các em nội dung luyện ở nhà và có biện pháp kiểm tra phù hợp có thể là buổi học đêm hoặc đầu giờ học... Bên cạnh giao bài tập, giải thích các câu từ cho các em thì giáo viên cần có thái độ mềm mỏng vừa thể hiện được sự quan tâm, giúp các em có động lực phát huy khả năng của mình và tránh áp lực cho các em, khiến các em sợ cảm giác nặng nề mỗi tiết đọc bài. Biện pháp 2: Xây dựng tập thể đoàn kết, cùng tiến. Trong lớp, không chỉ là học tập giữa cô và trò, tôi thành lập các đôi bạn cùng tiến để giúp đỡ nhau trong học tập, các đôi bạn sẽ cùng nhau đọc bài những bạn học tốt hơn sẽ giúp đỡ và chỉnh sửa lỗi sai khi bạn trong nhóm của mình đọc chưa đúng, với những đôi bạn có tiến bộ tôi sẽ tuyên dương và tặng những món quà để khích lệ tinh thần như là bút, thước kẻ, màu tô, hay và bánh, kẹo… Học sinh không chỉ có điều kiện học tập với nhau mà còn học tập lẫn nhau. Các em học yếu học ở các bạn học khả khả năng tập trung, kỹ năng giao tiếp, kĩ năng đọc nhanh, kĩ năng lắng nghe tích cực, tinh thần tương trợ được rèn luyện và phát triển. Trong môi trường đó mỗi cá nhân được phép thể hiện tối đa khả năng nhận thức và kinh nghiệm của mình một cách tự tin và thoải mái bởi cảm giác an toàn. Những em đọc còn chậm có thể không còn e dè rụt rè về khả năng đọc của mình, có thể thoải mái thể hiện bản thân với những người bạn của mình và sẽ được bạn mình luôn luôn lắng nghe, hỗ trợ, các em sẽ có ý thức cố gắng hơn, rèn luyện kỹ năng đọc cho mình hơn. Biện pháp 3. Xây dựng Góc thư viện của em, hình thành thói quen đọc sách, phát triển văn hóa đọc trong lớp học nhằm nâng cao kỹ năng đọc hiểu cho học sinh.
8 Đọc sách giúp phát triển khả năng đọc nhanh và tư duy nhanh cho học sinh: Lợi ích đầu tiên của việc đọc sách chính là giúp các em tiếp xúc với con chữ nhiều hơn. Dù là thể loại sách gì đi chăng nữa thì chúng cũng có thể giúp các em rèn luyện khả năng đọc nhanh, tư duy nhanh và có lối suy nghĩ nhanh hơn. Đọc sách giúp học sinh tiếp nhận những kiến thức mà nhà trường không có đủ thời gian để giảng dạy, rèn luyện đọc bài ở trên lớp. Kho sách là một trong những nguồn tri thức vô hạn và quý báu nhất của loài người, có vô số những loại sách thuộc rất nhiều những lĩnh vực khác nhau như tự nhiên, xã hội, văn học, thế giới, du lịch,.. Nếu đọc sách nhiều, các học sinh có thể tiếp nhận những kiến thức mà nhà trường không giảng dạy. Qua đó, vừa nâng cao trí tuệ, lại khiến cho việc học trên trường trở nên đơn giản hơn, không chỉ nâng cao khả năng đọc mà khả năng hiểu, cảm nhận nội dung cũng dần như thế tiến bộ mỗi ngày. Đọc sách ngoài là một phương tiện cung cấp tri thức, sách còn là phương tiện giải trí hoàn hảo cho học sinh. Sách giúp các em có được phút giây thoải mái sau giờ học và giảm tránh đáng kể tình trạng học sinh nghĩ đến các thiết bị công nghệ. Điều này giống như hình thành thói quen phù hợp cho học sinh. Tạo thói quen đọc sách từ nhỏ – Phương pháp cải tạo việc đọc và nâng cao kỹ năng sử dụng từ ngữ. Chúng ta thường cho rằng khi học sinh lên độ tuổi cấp 2, cấp 3 là giai đoạn hướng các em với thói quen tìm sách để đọc, vì khi đó học sinh đã dần biết những đầu sách, loại sách yêu thích của mình. Tuy nhiên, chỉ có một cách để cải tạo việc đọc sách cho học sinh, hình thành cho học sinh thói quen cũng như những điều khám phá mới lạ cho học sinh phù hợp nhất đó chính là tạo nên thói quen đọc sách từ nhỏ, khi còn là học sinh tiểu học vừa biết đọc, biết hiểu những nội dung mà mình đã đọc được… Phương pháp tạo thói quen đọc sách từ nhỏ giúp học sinh rèn lối sống kỷ luật hơn và có được tư duy tốt hơn. Trong các giờ ra chơi, hay tranh thủ 15 phút đầu giờ tôi thường cho các em đọc sách, báo, truyện tranh… các em rất thích thú và trông đến giờ để được đọc những cuốn sách mới, những cuốn sách hay, đây là cách rất hay để các em luyện đọc và yêu thích đọc sách. Tôi thường tổ chức cho các em mỗi tuần “sưu tầm một cuốn sách mới”. Đến giờ sinh hoạt lớp các em sẽ lên giới thiệu cho cả lớp về cuốn sách của mình và đọc cho cả lớp một câu chuyện hoặc một bài đọc mà em thích nhất trong cuốn sách đó, các em rất hào hứng và tham gia rất nhiệt tình, thu hút được nhiều em tham gia hơn mỗi tuần.
9 Riêng đối với học sinh đọc hiểu tốt thuộc nhóm 1, nhóm 2 giáo viên có thể hướng dẫn các em những loại sách về truyện ngắn, hạt giống tâm hồn hoặc về kỹ năng sống để các em làm quen cách viết, cách trình bày cũng như ý nghĩa mỗi mẫu chuyện ngắn gọn dễ hiểu. Vì là học sinh tiểu học, giáo viên đặc biệt nên chú ý hướng dẫn các em từ những cuốn truyện tranh có những nội dung đơn giản, mang lại cảm giác chân thực, gần gũi nhất với các em, giống như các em có thể hòa mình vào các câu chuyện như những người bạn trong nhân vật của cuốn sách. Ví dụ như cuốn Cái ôm kỳ diệu là cuốn truyện tranh gồm 8 câu chuyện với 8 cái tên riêng biệt, vừa ngắn gọn để học sinh dễ dàng đọc và hiểu nội dung, vừa có những ý nghĩa phù hợp với lứa tuổi các em, chính nhờ những câu chuyện có thể giáo dục các em biết rằng không phải cứ nhắm mắt ngủ một giấc ngủ là mọi chuyện thành hiện thực đâu mà nhờ niềm tin, hi vọng và nỗ lực chú bé Nick trong truyện đã đạt được điều mình mong mỏi trong cuộc sống. Như vậy vừa không chỉ là thông qua ảnh của truyện thu hút các em mà những câu chuyện trong cuốn sách có nội dung gần gủi sẽ mang lại cho các em niềm yêu thích và hứng thú, lôi cuốn các em vào những câu chuyện hơn. Chính những yếu tố tuy đơn giản ấy nhưng rất hiệu quả để các em làm quen với cách viết truyện, nội dung, cách dùng từ, cách diễn đạt phong phú trong từng cuốn sách. Hoặc cuốn sách Tìm hiểu thế giới qua truyện ngụ ngôn Aesop là bộ truyện in màu, mỗi trang sách đều có hình ảnh tươi mới, đẹp về cảnh vật thiên nhiên mang đến cho các em niềm hứng thú nho nhỏ. Truyện vừa có tính giáo dục vừa là bức tranh sinh động về thế giới tự nhiên, những con vật ngộ nghĩnh, tái hiện cuộc sống của các loài vật một cách đáng yêu. Bộ truyện gồm 12 cuốn sẽ là những nội dung mà các em học sinh yêu thích và lôi cuốn các em tìm đọc khám phá hữu ích cho mình. Cuốn sách Phép màu tuổi thơ có nội dung dung phản ánh về cuộc sống thật của cậu bé Mark, cậu bé Mark cũng giống như các em
10 có thái độ không thích học, bất cần, bị bắt nạt… Nội dung của cuốn sách sẽ giúp các em như tìm thấy chính mình, giúp các em học được những điều lý thú qua câu chuyện của cậu bé Mark. Là bài học hữu ích mà giáo viên có thể truyền đạt với các em trong các tiết sinh hoạt để giáo dục và hướng dẫn các em về nội dung cũng như tâm lý, kỹ năng sống cho học sinh mình. Khi đọc sách toàn bộ tâm trí và các giác quan của các em đều dồn về đôi mắt theo dõi đọc từng chữ, từng dòng. Bàn tay lật lật từng trang giấy và trong đầu tập trung vào những kiến thức mà cuốn sách đang nhắc đến hay suy nghĩ theo dõi diễn biến tiếp theo của câu truyện mà không cần phải quan tâm tới mọi thứ xung quanh, chỉ cần bộ não và mắt hoạt động. Xây dựng góc thư viện thân thiện, sinh động. Để thu hút các em đến với góc thư viện của lớp sau mỗi giờ ra chơi hoặc tranh thủ những phút đầu giờ học, tôi đặc biệt trang trí góc thư viện với đầy đủ dụng cụ như sách, truyện vui, câu đố,… Để góc thư viện này các em vừa có thể đọc sách,
11 vừa có thể đọc những quyển câu đó vui để giải tỏa những căng thẳng sau giờ học. Khi đến với góc thư viện các em có thể vui vẻ, say mê với những nội dung bổ ích từ những cuốn sách đã được tôi mượn từ thư viện của trường và xin hỗ trợ từ những người bạn, giúp các em quên đi những mệt mỏi, căng thẳng nhưng giờ học Toán, Ngoại ngữ… Với những cuốn sách hay bổ ích về lĩnh vực nội dung yêu thích, các em đọc ngấu nghiến từng trang từng trang không rời mắt, đây là cách rèn luyện được sự tập trung cao độ của trí óc đồng thời bản thân mình cũng đang vừa đọc vừa tư duy. Chính vì vậy thời gian giải lao vừa không chỉ đọc để giải trí vui vẻ mà muốn có nhiều câu chuyện hay, thú vị thì các em phải phấn đấu đọc thật tốt thật nhiều sách truyện. Kỹ năng đọc sẽ dần trở nên nhẹ nhàng hơn với các em. Tham khảo nguồn sách phong phú từ nguồn internet: Hiện nay, do nguồn sách nhà trường với nhiều loại sách. Để có nhiều những sách phù hợp với các em. Giáo viên có thể hướng dẫn các em đến các máy tính được kết nội mạng ở thư viện, hướng dẫn các em truy cập vào các website miễn phí như http://www.sachthieunhimienphi.com/index.html hoặc giáo viên chủ nhiệm có thể truy cập vào giới thiệu cho các em ở những buổi trực đêm, những giờ giải lao hoặc tiết sinh hoạt lớp. Các em có thể dễ dàng truy cập và tiếp cận với các nguồn sách thiếu nhi kinh điển hoàn toàn miễn phí.
12 Tuy nhiên, nguồn tài nguyên bất tận này đòi hỏi giáo viên phải tâm huyết, dành thời gian để hướng dẫn các em một cách thường xuyên và có chọn lọc để tìm kiếm những nội dung chất lượng phù hợp và thu hút được lòng yêu thích của các em. Cùng các em duy trì thói quen này bền bỉ hàng ngày hoặc hàng tuần để nuôi dưỡng niềm vui đọc sách và xây dựng kỹ năng đọc cho các em ngay từ nhỏ. Vậy nên, mỗi bậc phụ huynh hãy dành một ít thời gian tạo cho con mình thói quen đọc sách. Những lợi ích từ việc đọc sách mang lại là rất to lớn, bổ ích. Nhưng hãy nhớ, đừng chỉ bắt ép con mình đọc sách giáo khoa, hãy tạo điều kiện để con có thể tiếp xúc với tất cả mọi loại sách phù hợp trong lứa tuổi của con. Điều này sẽ cho con nhiều kiến thức về thế giới xung quanh hơn và góp phần định hướng tương lai cho con. 1.4. Khả năng áp dụng của sáng kiến: Sau khi áp dụng sáng kiến này, tôi nhận thấy rằng các em càng đam mê, thích thú hơn với những thời gian rãnh ở lớp. Các em được thoải thích với những kiến thức mới lạ và trong các tiết đọc cũng như nội dung đọc bài ở lớp vì thế mà nhẹ nhàng hơn với các em và cô giáo. Cả cô trò chúng tôi đều rất hăng hái, tích cực thực hiện. Với các biện pháp rèn kỹ năng đọc và phát huy văn hóa đọc cho học sinh lớp 4/2 của tôi mà còn có thể áp dụng được ở tất cả các lớp, cũng như các trường tiểu học của huyện Nam Trà My nói riêng và toàn tỉnh Quảng Nam nói chung. 1.5. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: - Nhà trường phải có cơ sở vật chất đảm bảo cho giáo viên giảng dạy: Phòng học đầy đủ ánh sáng, thoáng mát; trang thiết bị công nghệ thông tin đầy đủ; đồ dùng dạy học phong phú, tivi, hình ảnh phục vụ nội dung mỗi bài học… - Giáo viên có sự chuẩn bị đầu tư về kế hoạch dạy học, nội dung bài học, câu hỏi bài tập thật chỉn chu và phù hợp với mức độ từng đối tượng học sinh.
13 - Giáo viên càng phải học hỏi, rèn luyện thói quen tốt, đọc sách, khám phá nhiều kiến thức từ nhiều nguồn khác nhau, sách báo, mạng internet ... để truyền đạt đến các em một cách hiệu quả và thiết thực nhất. - Giáo viên cần có sự quan tâm sâu sát, phân chia nhóm học tập phù hợp và có tính hợp tác cao nhất. 1.6. Hiệu quả sáng kiến mang lại: Việc giáo dục kỹ năng đọc, nâng cao khả năng cảm thụ nội dung những gì các em học tập là bước quan trọng hàng đầu để các em bước vào con đường khám phá tri thức hiệu quả thiết thực nhất. Để đạt được điều đó, giáo viên cần kiên trì, quyết tâm thực hiện từng bước và liên tục trong suốt quá trình giảng dạy, gắn bó cùng các em hàng ngày. Không ai thống kê được đầy đủ các quyển sách đã xuất bản viết về kiến thức gì nhưng sách chính là nguồn tri thức vô tận về mọi lĩnh vực trong cuộc sống của những người đi trước viết ra, kể lại và truyền đạt cho chúng ta. Tất cả đều chứa đựng nguồn kiến thức xúc tích, tinh hoa văn hóa nhân loại. Đọc sách giúp các em sẽ biết vì sao khi cháy xăng thì không nên dập lửa bằng nước, những bài học từ vỡ lòng đến những kỹ năng cơ bản hay điều thần kỳ trong cuộc sống, những tấm gương đáng học hỏi xuất thân từ những điều kiện bình thường và nghèo khó tưởng chừng như khó thành công được như lbert Einstein được coi là một trong những cha đẻ của vật lý hiện đại. Albert Einstein là nhà khoa học có ảnh hưởng nhất thế kỷ 20 ông đã cho ra những phát minh và các khám phá làm thay đổi cả thế giới này. Khi còn nhỏ, Einstein không có biểu hiện gì nổi trội, thậm chí là phát triển trí tuệ rất chậm. Ông chỉ đọc được mặt chữ khi lên bảy. Điều đáng ngạc nhiên, những người xung quanh đều cho rằng ông bị thiểu năng, tuổi thơ của ông không hề có những điểm gì nổi bật. Trong quãng thời gian đi học, Einstein rất sợ phải đến trường vì mọi người trêu đùa, giễu cợt học kém hơn nhiều so với các bạn bè cùng trang lứa. Thế nhưng nhờ vào sự động viên của cha mẹ ông dần khắc phục được khuyết điểm, tự tin hơn ông đã gặt hái được rất nhiều thành công trở thành nhà bác học lỗi lạc sau này. Đọc sách dù ít dù nhiều hay đọc về lĩnh vực gì cũng sẽ giúp các em sẽ nhận được những trải nghiệm, không ai dám chắc chăm đọc sách chắc chắn đã thành công nhưng những người thành công lớn đều ham đọc sách. Đối với học sinh, đọc sách càng có ý nghĩa lớn lao biết bao khi xây dựng được cho các em những thói quen đầu đời đầy ý nghĩa, nhiều ảnh hưởng với quá trình học tập của các em sau này Sau một thời gian trực tiếp giảng dạy trên lớp và hướng dẫn các em thực hiện việc học tập và phát huy kỹ năng đọc sách, kết quả ở lớp 4/2 (cuối học kì II) kỹ năng đọc và kết quả tham gia các cuộc thi mỗi tuần “sưu tầm một cuốn sách mới”
14 đến giờ sinh hoạt lớp đã có nhiều tiến triển. Kết quả so với đầu năm các em tiến bộ rất nhiều. Cụ thể như sau: Khảo sát kỹ năng đọc hiểu Tổng số HS có kỹ HS có kỹ HS chưa thực hiện tốt cả kỹ năng đọc và hiểu HS năng đọc nang đọc văn bản. hiểu văn tốt nhưng bản tốt khả năng hiểu văn bản còn hạn chế SL TL SL TL SL TL 29 19 65,5% 8 27,6% 2 6,9% Khảo sát mức độ yêu thích đọc sách của lớp. Tham gia đọc sách ở Góc thư viện của lớp. Yêu thích đọc Chưa có hứng thú đọc và ít tham gia đọc tại góc Tổng số HS và hứng thú thư viện. SL TL SL TL 29 27 93,1% 2 6,9% Kết quả khảo sát lần 2 cho thấy sự chuyển biến rõ rệt của học sinh lớp 4/2 trong kỹ năng đọc, hiểu, phát huy thói quen đọc sách một cách rõ nét. Cụ thể thông qua các tiết đọc thư viện, các giờ ra chơi và đặc biệt tiết sinh hoạt lớp trở nên sôi nỗi và hứng thú vô cùng. Các em nhanh chân vào chỗ chọn cho mình vị trí thích hợp hăng hái chọn cho mình những cuốn sách để bắt đầu say mê đọc. Cả giáo viên và các em có nhiều tiết học thú vị, ý nghĩa và nhẹ nhàng hơn rất nhiều. 2. Những thông tin cần được bảo mật - nếu có: Không có 3. Danh sách những thành viên đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu - nếu có: TT Họ và tên Nơi công tác Nơi áp dụng Ghi chú sáng kiến 1 Đoàn Thị Hoàng Hiếu Trường Lớp 4/2 PTDTBT TH Trà Tập 4. Hồ sơ kèm theo: Không có