Đề án tốt nghiệp: Cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2024 – 2030

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:77

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề án "Cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2024 – 2030" nhằm đề xuất một số giải pháp phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương và xu hướng phát triển chung của đất nước nhằm nâng cao hiệu quả cải cách thủ tục hành chính tại UBND các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp: Cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2024 – 2030

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA *** NGUYỄN THỊ THU CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN CÁC PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 1, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN 2024 - 2030 ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG - MÃ SỐ 8340403 Thành phố Hồ Chí Minh, 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA *** NGUYỄN THỊ THU CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN CÁC PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 1, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN 2024 - 2030 ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG - MÃ SỐ 8340403 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. Trần Thị Hương Huế Thành phố Hồ Chí Minh, 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, đề án tốt nghiệp “Cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2024 – 2030 là công trình nghiên của bản thân tôi dưới sự hướng dẫn của TS. Trần Thị Hương Huế Trong quá trình nghiên cứu làm đề án, học viên đã tìm hiểu và tham khảo một số tài liệu, thông tin của các tác phẩm, văn bản triển khai của Nhà nước trước đó. Các số liệu được trích dẫn trong đề án đều có nguồn cụ thể, chính xác, rõ ràng. HỌC VIÊN Nguyễn Thị Thu
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Đề án này, bản thân xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia; Ban Quản lý đào tạo; TS. Trần Thị Hương Huế đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu đề án. Đồng thời, xin gửi lời cảm ơn, sự trân trọng đến các giảng viên đã trực tiếp giảng dạy tôi và lớp HC27N6. Các giảng viên đã truyền đạt những kinh nghiệm và kiến thức quý báu cho tôi để tôi có thể hoàn thành Đề án này và ứng dụng vào thực tế công việc. Bên cạnh đó, tôi cảm ơn đến Ủy ban nhân dân 10 phường, Ủy ban nhân dân Quận 1 đã tạo điều kiện giúp tôi có thể thu thập được các hồ sơ dữ liệu có liên quan để hoàn thành đề án này. Tôi xin chân thành cảm ơn! HỌC VIÊN Nguyễn Thị Thu
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 1. CBCC: Cán bộ, công chức 2. CCHC: Cải cách hành chính 3. CCTTHC: Cải cách thủ tục hành chính 4. CP: Chính phủ 5. DVCTT: Dịch vụ Công trực tuyến 6. HCNN: Hành chính nhà nước 7. HĐND: Hội đồng nhân dân 8. NQ: Nghị quyết 9. TTHC: Thủ tục hành chính 10. UBND: Ủy ban nhân dân 11. QĐ: Quyết định
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Bảng thống kê diện tích, dân số Quận 1, TP. Hồ Chí Minh…………22 Bảng 2.2: Tên TTHC trong lĩnh vực hộ tịch đang được thực hiện tại Ủy ban nhân dân phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh…………………….23 Bảng 2.3: Mô phỏng bộ nhận diện thương hiệu………………………………...27 Bảng 2.4: Kết quả giải quyết hồ sơ lĩnh vực hộ tịch tại UBND các phường trên địa bàn Quận 1…………………………………………………………………....…28 Bảng 2.5: Bảng Kết quả rà soát TTHC trong lĩnh vực hộ tịch tại UBND các phường trên địa bàn Quận 1, giai đoạn 2020 – 2023………………………...................…30 Bảng 2.6: Số lượng ý kiến góp ý, phản ánh của cá nhân, tổ chức về TTHC đối với lĩnh vực Hộ tịch tại UBND 10 phường trên địa bàn Quận 1 giai đoạn 2020 – 2023…………………………………………………………………………..... 32 Bảng 2.7: Tên TTHC lĩnh vực Chứng thực đang được thực hiện tại cấp phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh………………………………….34 Bảng 2.8: Kết quả giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực chứng thực tại Ủy ban nhân dân 10 phường trên địa bàn Quận 1, giai đoạn 2020 – 2023……………...40 Bảng 2.9: Số lượng ý kiến góp ý, phản ánh của cá nhân, tổ chức về TTHC đối với lĩnh vực chứng thực tại UBND 10 phường trên địa bàn Quận 1 giai đoạn 2020 – 2023……………………………………………………………………………..41
DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1: Quy trình tiếp nhận và trả hồ sơ tại Bộ phận phụ trách Lĩnh vực Tư pháp - Hộ tịch…………………………………………………………………...26 Sơ đồ 2.2: Mô phỏng quy trình thực hiện sao y bản chính………………………39 Sơ đồ 2.3: Mô phỏng quy trình thực hiện chứng thực chữ ký……………………40
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN............................................................................................... 3 LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... 4 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................... 5 DANH MỤC BẢNG BIỂU ................................................................................ 6 DANH MỤC SƠ ĐỒ ......................................................................................... 7 MỤC LỤC ......................................................................................................... 8 1. Lý do xây dựng đề án ..................................................................................... 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu .................................................................... 3 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 4 3.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................. 4 3.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................ 4 4. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề án ........................................................................ 5 4.1. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................... 5 4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................. 5 5. Phương pháp nghiên cứu: .............................................................................. 5 6. Hiệu quả đề án................................................................................................ 6 7. Kết cấu đề án .................................................................................................. 6 PHẦN NỘI DUNG ............................................................................................ 7 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ .............................................................................. 7 1.1. Thủ tục hành chính ...................................................................................... 7 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa của thủ tục hành chính ............................. 7 1.1.1.1. Khái niệm .......................................................................................... 7 1.1.1.2. Đặc điểm ........................................................................................... 8 1.1.1.3. Ý nghĩa .............................................................................................. 8 1.1.2. Nguyên tắc xây dựng và thực hiện ...................................................... 9 1.2. Những vấn đề chung về cải cách thủ tục hành chính tại UBND phường . 10 1.2.1. Khái niệm ...........................................................................................10 1.2.2. Nội dung cải cách thủ tục hành chính tại UBND phường .................11 1.2.3. Chủ thể ...............................................................................................16 1.2.4. Phạm vi ..............................................................................................18 1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến công tác cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân phường ....................................................................................... 18 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CCTTHC TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN CÁC PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 1, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ............ 21 2.1. Khái quát về các Phường trên địa bàn Quận 1 .......................................... 21 2.2. Phân tích thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại UBND các phường 23
2.2.1. Thực trạng cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực Hộ tịch ........23 2.2.2. Thực trạng cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực Chứng thực........34 2.3. Kết quả cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh ........................................................ 42 2.4. Đánh giá thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1 ............................................................................. 44 2.4.1. Những ưu điểm và nguyên nhân ........................................................44 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân .........................................................46 CHƯƠNG 3. PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP VÀ LỘ TRÌNH THÚC ĐẨY CCTTHC TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN CÁC PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 1, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN 2024 - 2030 ............................ 48 3.1. Phương hướng cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1 ............................................................................. 48 3.2. Giải pháp cụ thể ........................................................................................ 51 3.2.1. Tăng cường công tác chỉ đạo, điều hành; trách nhiệm của người đứng đầu trong CCTTHC......................................................................................51 3.2.2. Tổ chức rà soát, đánh giá, danh mục TTHC trong lĩnh vực hộ tịch, chứng thực cung cấp dịch vụ công trực tuyến; đề xuất đơn giản hóa, chuẩn hóa lại thành phần hồ sơ, các bước thực hiện trong quy trình giải quyết TTHC ...........................................................................................................51 3.2.3. Nâng cao chất lượng hoạt động của Bộ phận một cửa tại UBND các phường .........................................................................................................52 3.2.4. Nâng cao chất lượng công tác hướng dẫn, chỉ đạo hoạt động chứng thực, hộ tịch của Phòng Tư pháp đối với UBND 10 phường ......................53 3.2.5. Tăng cường về cơ sở vật chất, kỹ thuật và ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ cải cách thủ tục hành chính .......................................................54 3.2.6. Đẩy mạnh về tuyên truyền về thủ tục hành chính; thực hiện chính sách miễn giảm lệ phí khi áp dụng dịch vụ công trực tuyến .......................56 3.3. Lộ trình thực hiện ...................................................................................... 58 3.3.1. Giai đoạn 2024 đến quý 3 năm 2025 .................................................58 3.3.2. Giai đoạn quý 3 năm 2025 đến hết năm 2026 ...................................58 3.3.3. Giai đoạn 2026 đến năm 2027 ...........................................................59 3.3.4. Giai đoạn 2027 đến năm 2030 ...........................................................59 3.5. Nhu cầu kinh phí dự kiến thự hiện đề án .................................................. 60 KẾT LUẬN ...................................................................................................... 61 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................... 63 PHỤ LỤC......................................................................................................... 65
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề án Cải cách thủ tục hành chính là một nội dung của cải cách hành chính, là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của công cuộc cải cách hành chính nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả phục vụ nhân dân, phục vụ yêu cầu phát triển mạnh mẽ của kinh tế xã hội. Trong bối cảnh hiện nay, khoa học - công nghệ có sự phát triển mạnh mẽ bùng nổ cùng với cuộc “Cách mạng công nghiệp 4.0” làm thay đổi toàn diện mọi mặt của đời sống xã hội, nền hành chính phải có những thay đổi nhằm thích ứng, với sự vận hành của thế giới. Chính vì vậy, cải cách thủ tục hành chính hiện hành phải nhằm gỡ bỏ rào cản về thủ tục hành chính đối với môi trường kinh doanh và đời sống người dân, giúp cắt giảm các chi phí và rủi ro trong thực hiện thủ tục hành chính, góp phần thực hiện thành công công tác cải cách hành chính, chuyển đổi số hiện nay. Ủy ban nhân phường là cơ quan hành chính nhà nước ở cấp cơ sở, là nơi tiếp xúc trực tiếp với Nhân dân, nơi triển khai chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, chính quyền ở cơ sở có nhiệm vụ trực tiếp giải quyết các yêu cầu của Nhân dân và doanh nghiệp về thủ tục hành chính. Với xu thế phân cấp phân quyền nhiệm vụ của cấp chính quyền cơ sở ngày càng gia tăng như vậy đòi hỏi chính quyền phải cải cách toàn diện, trong đó có cải cách thủ tục hành chính để hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình và gia tăng sự hài lòng của Nhân dân vào sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước. Quyết định số 3637/QĐ-UBND ngày 20/10/2021 của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2021 - 2030 đã đề ra mục tiêu chung cho công tác cải cách hành chính trong giai đoạn 2021 - 2030 là xây dựng nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, có năng lực kiến tạo phát triển, liêm chính, phục vụ nhân dân, trên cơ sở những quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng về đẩy mạnh
2 toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân”. Trong đó, có nhiều chỉ tiêu về đẩy mạnh cải cách TTHC góp phần thực hiện thành công chương trình tổng thể CCHC “Đến năm 2025, có 100% thủ tục hành chính đủ điều kiện cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4 được cung cấp trên cổng dịch vụ công Thành phố. Trong đó, ít nhất 80% thủ tục hành chính được tích hợp, cung cấp trên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Tỷ lệ hồ sơ giải quyết trực tuyến mức độ 3 và 4 trên tổng số hồ sơ đạt trên 50%”. Do đó, cải cách TTHC tại TP. Hồ Chí Minh cần phải được thực hiện một cách đồng bộ tại các cấp chính quyền. Thời gian qua, UBND 10 phường của Quận 1 đã thực hiện nhiều mô hình sáng tạo trong cải cách TTHC như mô hình "Tiếp nhận thủ tục hành chính không giấy với 25 TTHC cấp phường ở bốn lĩnh vực: tư pháp - hộ tịch; địa chính, xây dựng; lao động - thương binh và xã hội; bảo hiểm y tế. "Gắn với ký kết hợp tác dịch vụ đảm bảo với bưu chính công ích và tích hợp thanh toán trực tuyến thông qua trung gian đối với TTHC toàn trình và ứng dụng "Định danh điện tử - eKYC" tích hợp vào các dịch vụ công trực tuyến hỗ trợ tiếp nhận thủ tục hành chính, tỷ lệ người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến các năm từ 2019 đến 2023 đều đạt trên 92%. Thời gian hoàn thành đăng ký giảm từ 5 phút xuống còn 1-2 phút. Những kết quả cải cách TTHC của UBND 10 phường có thể nhận thấy việc cải cách được triển khai thực hiện một cách nghiêm túc, đảm bảo mục tiêu, phương hướng đã đề ra, qua đó nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân, giảm bớt thời gian, công sức của cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp giải quyết TTHC. Tuy nhiên, thực tế thực hiện TTHC hiện nay tại UBND các phường trên địa bàn Quận 1 còn gặp những khó khăn như hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính Thành phố gặp nhiều lỗi vận hành, xử lý chậm do kết nối nhiều dữ liệu dân cư với yêu cầu bảo mật cao, cổng thanh toán trực tuyến thường xuyên lỗi, không có dữ liệu cấp phép cũ phục vụ công tác thẩm định hồ sơ nên gây bức xúc cho người dân, doanh nghiệp và chính cán bộ thụ lý (phải sử dụng song song Hệ thống nội nghiệp sẵn có và Hệ
3 thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính Thành phố); Một số công chức thụ lý chưa hiểu hết tầm quan trọng và ý nghĩa của việc triển khai Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính Thành phố nên việc nhập liệu thiếu tập trung, không nhập đầy đủ lượng hồ sơ được thụ lý thực tế nên dữ liệu thiếu và có sai lệch so với báo cáo tổng hợp… Với lý do đó, tác giả đã chọn đề tài “Cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh” là Đề án tốt nghiệp Thạc sĩ ngành Quản lý công. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Đã có nhiều công trình nghiên cứu về TTHC và CCTTHC từ nhiều góc độ khác nhau, phân tích cả lý luận và thực tiễn về CCTTHC đã cung cấp nhiều thông tin hữu ích cho tác giả trong việc xây dựng cơ sở khoa học trong quá trình nghiên cứu đề án. Một số công trình tiêu biểu như sau: - Sách chuyên khảo “Cơ sở lý luận và thực tiễn về hành chính nhà nước” tác giả Nguyễn Hữu Hải (chủ biên) (2014), Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội [22]. Đã cung cấp cho tác giả những kiến thức cơ bản, như: các khái niệm cơ bản về nhà nước, hành chính nhà nước, nguyên tắc hoạt động, yếu tố cáu nền hoạt động nền hành chính nhà nước; phương pháp kiểm soát bên trong và bên ngoài nhà nước. - Sách “Hành chính nhà nước và cải cách hành chính nhà nước”, (Nxb. Tư pháp, 2016), do Ngô Thành Can đã có cách nhìn đại quát tổng thể về phương hướng, mục tiêu trong công cuộc đẩy mạnh CCHC tại nước ta, hướng tới xây dựng một nền hành chính công khai, minh bạch hơn [23]. - Sách “Cải cách thủ tục hành chính” Nguyễn Văn Thâm, Võ Kim Sơn (2003), Nxb. Chính trị Quốc gia [21]. Ở nước ta, CCTHC đã có nhiều chuyển biến tích cực được quan tâm triển khai thực hiện. Tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế như thủ tục rườm rà, số lượng TTHC quá nhiều gây khó khăn cho người dân trong quá trình thực hiện. Để khắc phục những hạn chế này cần đẩy mạnh việc rà soát
4 đơn giản hóa TTHC, giảm bớt, hạn chế số TTHC không cần thiết tăng cường tính phục vụ Nhân dân. - Sách “Thủ tục hành chính - Lý luận và thực tiễn”, Nxb. Chính trị Quốc gia. Nguyễn Văn Thâm, Võ Kim Sơn (2002) [20], Trong cuốn sách này, các tác giả đã phân tích cụ thể những vấn đề cơ bản liên quan đến TTHC. Có chứng minh bằng thực về CCTTHC ở Việt Nam và các nước trên thế giới. Các nguồn tài liệu trên có giá trị giúp tác giả tiếp thu và vận dụng làm tài liệu cho đề án nghiên cứu của mình. Tuy nhiên, hiện nay tác giả nhận thấy, chưa có công trình nghiên cứu nào về đề án cải cách TTHC tại UBND các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. Với mong muốn có thể tìm hiểu và đưa ra những giải pháp lộ trình cụ thể cho công tác cải cách TTHC của Quận 1, tác giả đã xác định trọng tâm nghiên cứu cho đề án là công tác cải cách TTHC tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Công tác cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân phường. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Đề án xác định phạm vi được giới hạn trên các phương diện sau - Về phạm vi nội dung: Đề án tập trung vào công tác cải cách thủ tục hành chính mà trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính về lĩnh vực Hộ tịch và Chứng thực do hai lĩnh vực này chiếm phần lớn công việc giải quyết TTHC thuộc thẩm quyền của UBND các phường. - Về phạm vi thời gian: Thực trạng từ năm 2020 đến 2023; giải pháp từ năm 2024 đến 2030. - Về phạm vi không gian: Ủy ban nhân dân 10 phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh.
5 4. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề án 4.1. Mục tiêu nghiên cứu Nghiên cứu, phân tích thực trạng CCTTHC tại UBND các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương và xu hướng phát triển chung của đất nước nhằm nâng cao hiệu quả CCTTHC tại UBND các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới. 4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Nhằm đạt được mục tiêu nghiên cứu, đề án cần phải thực hiện một số nhiệm vụ, cụ thể như sau: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính. - Phân tích thực trạng và đánh giá kết quả thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. - Đề xuất một số giải pháp và xây dựng lộ trình thực hiện nhằm nâng cao công tác cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2024 - 2030. 5. Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện thành công các nhiệm vụ mà đề án đặt ra trên đây, trong quá trình tiến hành nghiên cứu tác giả đã sử dụng đồng thời nhiều phương pháp khác nhau: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: trên cơ sở nghiên cứu thu thập các văn bản, tài liệu và vận dụng phương pháp tư duy rút ra các kết luận cần thiết. Áp dụng phương pháp này tác giả đã xây dựng chương 1 của Đề án nhằm thu thập được những thông tin liên quan đến cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn về CCTTHC từ các công trình nghiên cứu ở dạng sách xuất bản, đề tài khoa học, luận văn, văn bản quản lý nhà nước, các báo cáo thống kê, ... - Phương pháp quan sát, tổng kết thực tiễn: Tác giả vận dụng phương pháp này để thấy rõ thực trạng cải cách thủ tục hành chính, tổng hợp thực tiễn làm cơ
6 sở để phân tích nguyên nhân và đề xuất một số giải pháp để nâng cao công tác cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. 6. Hiệu quả đề án - Về khoa học: Đề án đã góp phần hệ thống hóa lý luận về cải cách thủ tục hành chính nói chung và cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân phường nói riêng. - Về thực tiễn: Đề án phân tích và đánh giá thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. Bên cạnh đó tác giả đã đề xuất phương hướng và một số giải pháp cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2024 - 2030. Đề án có thể áp dụng vào thực tế tại các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh nhằm nâng cao chất lượng công tác cải cách thủ tục hành chính và tăng mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp vào sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước. 7. Kết cấu đề án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, đề án tốt nghiệp được kết cấu thành 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về cải cách thủ tục hành chính tại cấp xã. Chương 2: Thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3: Phương hướng giải pháp và lộ trình thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2024 - 2030.
7 PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP XÃ 1.1. Thủ tục hành chính 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa của thủ tục hành chính 1.1.1.1. Khái niệm Thủ tục hành chính là một loại thủ tục được đặt ra để giải quyết những công việc phát sinh từ hoạt động quản lý hành chính và chủ yếu do các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện. Theo Nghị định số 63/2010/NĐ-CP ngày 08/6/2010 của Chính phủ về kiểm soát thủ tục hành chính đã đưa ra khái quát về thủ tục hành chính "Thủ tục hành chính là cách thức, trình tự thực hiện hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan nhà nước, những người có thẩm quyền quy định để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức” (Khoản 1 Điều 3 Nghị định số 63/2010/NÐ-CP của Chính phủ). Theo khoản 2 Điều 8 Nghị định 63/2010/NĐ-CP, một TTHC chỉ hoàn thành khi đáp ứng đủ 8 bộ phận tạo thành cơ bản sau: (1) Tên của TTHC, mã số của TTHC; (2) Trình tự thực hiện; (3) Cách thức thực hiện (trực tiếp hoặc trên mạng điện tử trực tuyến); (4) Hồ sơ; (5) Thời hạn giải quyết; (6) Đối tượng thực hiện TTHC; (7) Cơ quan thực hiện TTHC; (8) Địa điểm thực hiện; (9) Kết quả thực hiện TTHC. Theo Căn cứ Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 19 tháng 6 năm 2015; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 22 tháng 11 năm 2019 quy định “Đơn vị hành chính xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã). Tuy nhiên, Thực hiện theo Nghị định số 33/2021/NĐ-CP ngày 29 tháng 3 năm 2021 của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi hành Nghị quyết số 131/2020/QH14 ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh, Tại
8 Quận 1 không có đơn vị hành chính gọi là cấp xã nên ở đề án này tác giả sử dụng tên gọi là cấp phường 1.1.1.2. Đặc điểm - Thứ nhất, TTHC được điều chỉnh bằng quy định, thủ tục là các quy tắc dựa trên pháp lý, trật tự để thực hiện thẩm quyền của cơ quan nhà nước trong việc giải quyết mối liên hệ giữa nhà nước với Nhân dân. TTHC cũng góp phần giúp nhà nước triển khai thực thi pháp luật được hiệu quả. TTHC giúp cho việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ hợp pháp của các bên tham gia được đảm bảo thực hiện hiệu quả. - Thứ hai, TTHC là quy trình, trật tự thể hiện thẩm quyền giải quyết công việc giữa các cơ quan hành chính nhà nước với nhau, hoặc giữa cơ quan hành chính nhà nước với tổ chức và công dân. - Thứ ba, TTHC có tính đa dạng và phức tạp. Vì chủ thể thực hiện đa dạng, nhiều cơ quan nhà nước cùng tham gia. Thứ tư, TTHC có tính năng động và thích ứng cao với nhu cầu thực tế của đời sống xã hội. Các TTHC ban hành phải phù hợp với thực tế và tiến trình vận hành của xã hội. 1.1.1.3. Ý nghĩa Thủ tục hành chính đã mang lại nhiều ý nghĩa thiết thực trong quản lý nhà nước và đời sống xã hội bởi: - TTHC càng có tính đơn giản thì ý nghĩa càng quan trọng vì các thủ tục đơn giản thường tác động đến giai đoạn cuối cùng của quyết định hành chính, đến hiệu quả của việc thực hiện chúng. - TTHC là tiền đề bảo đảm cho việc thi hành các quyết định hành chính được hợp pháp, thống nhất và hiệu quả; - TTTHC là một bộ phận của pháp luật hành chính vì vậy việc xây dựng và thực thi đúng các TTHC sẽ mang lại ý nghĩa đối với quá trình thực thi pháp luật, xây dựng nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại, minh bạch, hiệu quả.
9 - TTHC ở một khía cạnh nhất định là biểu hiện trình độ văn hóa của tổ chức. Đó là văn hóa điều hành, văn hóa giao tiếp trong bộ máy Nhà nước. Chính vì vậy, CCTTHC không chỉ là việc liên quan đến pháp chế xã hội chủ nghĩa mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo an ninh – quốc phòng của đất nước. Nâng cao vị thế năng lực cạnh tranh của nước ta với các nước khác trong quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. 1.1.2. Nguyên tắc xây dựng và thực hiện Một số nguyên tắc xây dựng và thực hiện thủ tục hành chính cụ thể: - Nguyên tắc pháp chế: TTHC chỉ có cơ quan hành chính nhà nước có quyền ban hành. Việc xây dựng TTHC phải đúng thẩm quyền, trình tự mà pháp luật quy định, bao gồm cả về thành phần hồ sơ, thời gian, thời hạn,…. - Nguyên tắc khách quan: Xây dựng TTHC phải xuất phát từ nhu cầu khách quan của hoạt động quản lý với mục đích đưa ra những thủ tục dễ hiểu, dễ thực hiện nhất, mang lại hiệu quả quản lý cao cho hoạt động quản lý. - Nguyên tắc dân chủ, công khai và minh bạch: Ý nghĩa của nguyên tắc này là các cơ quan nhà nước phải tạo điều kiện cho các cá nhân và tổ chức thực hiện TTHC ý kiến và đóng góp trong quá trình xây dựng. Các cơ quan nhà nước phải có trách nhiệm công bố, tuyên truyền việc thực hiện các nội dung TTHC, cho tất cả người dân dễ dàng tiếp cận được các quy định của nhà nước. Song song với việc công khai thì việc thực hiện TTHC không gây phiền hà, khó khăn, cho người dân trong việc tiếp cận thông tin. - Nguyên tắc phù hợp, khả thi: Nội dung của nguyên tắc này đã thể hiện rõ tại pháp luật về kiểm soát TTHC, đó là TTHC phải dễ hiểu, dễ thực hiện, tiết kiệm và mang hiệu quả cao. - Nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật của các bên tham gia TTHC: Các quy định pháp luật về TTHC đều thể hiện việc bình đẳng giữa các bên tham gia. Nhà nước hay công dân, tổ chức đều được đối xử công bằng không phân biệt giới tính, thành phần, tôn giáo và địa vị xã hội.
10 - Nguyên tắc đảm bảo tính liên thông, kịp thời, chính xác không gây phiền hà trong thực hiện TTHC: Quá trình thực hiện TTHC phải đảm bảo kịp thời, thông suốt, rút ngắn tối đa về quy trình và các loại phí lệ phí giảm thiểu về thời gian và chi phí đi lại của người dân và doanh nghiệp. - Nguyên tắc được phản hồi của tổ chức và cá nhân đối với các TTHC: Quá trình triển khai thực hiện TTHC các cơ quan hành chính nhà nước phải chủ động trong việc tiếp nhận các phản ánh, kiến nghị của người dân và doanh nghiệp, nhất là những phản ánh liên quan đến quy định hành chính, TTHC để qua đó tiếp kiểm tra rà soát và hoàn thiện hơn. - Nguyên tắc đề cao trách nhiệm của cán bộ, công chức trong việc giải quyết công việc cho người dân: Các cơ quan hành chính nêu cao tính trách nhiệm của mình. Cán bộ, công chức, người lao động đề cao tính trách nhiệm phục vụ Nhân dân lên hàng đầu, chủ động thực hiện đúng quy trình, ưu tiên việc rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ, ưu tiên các quy trình xử lý nội nghiệp tránh người dân phải đi lại nhiều lần; hướng dẫn TTHC cho người dân đảm bảo tận tình, chu đáo tuân thủ các quy tắc ứng xử hành chính, tuyệt đối không sách nhiễu gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong thi hành công vụ. 1.2. Những vấn đề chung về cải cách thủ tục hành chính tại UBND phường 1.2.1. Khái niệm Có thể hiểu “cải cách” là những sự đổi mới có tính hệ thống và có mục đích rõ ràng góp phần cho hệ thống hoạt động ngày càng tốt hơn. Cải cách có thể diễn ra ở những cấp độ, mức độ khác nhau. Cải cách có thể diễn ra ở những cấp độ, mức độ khác nhau. Cải cách được coi là cách thức giải quyết những yêu cầu thực tiễn với mục đích rõ ràng, kế hoạch chương trình cụ thể và bắt buộc thực hiện hoàn tất trong một thời gian nhất định. Từ điển Bách Khoa Việt Nam định nghĩa: “cải cách là sự sửa đổi, cải thiện một số mặt của đời sống xã hội mà không động tới nền tảng của chế độ xã hội hiện
11 hành” hoặc “cải cách là đổi mới một số mặt của của sự vật mà không làm thay đổi căn bản của sự vật đó” [30, tr425]. Cải cách TTHC là một nội dung trong tổng thể chương trình CCHC nhà nước của mỗi quốc gia. CCHC nhà nước có thể hiểu là những thay đổi có tính hệ thống, lâu dài có mục đích rõ ràng làm cho hoạt động của hệ thống HCNN được hiệu quả, minh bạch hơn. Từ cách tiếp cận và ý nghĩa của CCHC nêu trên, có thể hiểu một cách khái quát về cải cách TTHC là: CCTTHC là một nội dung của CCHC, đó là quá trình rà soát, đánh giá để loại bỏ những bước, những hồ sơ, giấy tờ bất hợp lý, không cần thiết, kiểm soát chặt chẽ việc ban hành các TTHC mới theo quy định của pháp luật về triển khai thực hiện công khai minh bạch tất cả các TTHC bằng các hình thức thiết thực và thích hợp. Cải cách TTHC được cho là khâu đột phá của công tác cải cách hành chính. Bởi, cải cách TTHC là nội dung phản ánh rõ nhất mối quan hệ giữa nhà nước và công dân, đồng thời là nội dung có nhiều bức xúc và yêu cầu phải đổi mới. Qua việc CCTTHC, nhà nước có thể nhận thấy công việc của Nhà nước với Nhân dân và doanh nghiệp. Từ đó, nhà nước có thể xây dựng bộ máy hành chính phù hợp, lựa chọn cán bộ, công chức phù hợp đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ. CCTTHC cũng là nội dung được thực hiện đầu tiên nhất sau được coi là bản lề để thực hiện các nội dung cải cách khác như: Cải cách thể chế hành chính, Cải cách đội ngũ cán bộ, công chức, Tăng cường phân cấp, phân quyền trong quản lý hành chính. 1.2.2. Nội dung cải cách thủ tục hành chính tại UBND phường Cải cách TTHC là nhiệm vụ quan trọng được đặt ra từ giai đoạn đầu của tiến trình CCHC. Cải cách TTHC đảm bảo tính hợp pháp, hợp lý, minh bạch, hiệu quả; loại bỏ những chồng chéo, bất cập dễ bị lợi dụng để tham nhũng. Do đó, có thể tổng quát nội dung CCTTHC bao gồm: 1.2.2.1. Thực hiện rà soát, đánh giá và đơn giản hóa TTHC