Đề án tốt nghiệp: Chất lượng viên chức hành chính tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:66

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề án "Chất lượng viên chức hành chính tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh" nhằm nghiên cứu lý luận và thực trạng chất lượng VCHC của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Đề án đề xuất giải pháp, lộ trình, các điều kiện đảm bảo thực hiện và đưa ra khuyến nghị đến cấp cơ quan thẩm quyền quản lý và ĐHQGHCM nâng cao chất lượng đội ngũ VCHC tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp: Chất lượng viên chức hành chính tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA CAO QUỐC KHẢI CHẤT LƯỢNG VIÊN CHỨC HÀNH CHÍNH TẠI ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Ngành Quản lý công Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA CAO QUỐC KHẢI CHẤT LƯỢNG VIÊN CHỨC HÀNH CHÍNH TẠI ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: Quản lý công MÃ SỐ: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. Nguyễn Minh Sản Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, đề án thạc sĩ quản lý công định hướng ứng dụng “Chất lượng viên chức hành chính tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh” là công trình nghiên cứu khoa học do tôi tìm tòi, nghiên cứu, ứng dụng những kiến thức được thầy, cô giảng dạy trên ghế nhà trường và áp dụng những bài học thực tiễn để thực hiện. Các số liệu, thông tin được sử dụng trong đề án là trung thực. Kết quả nghiên cứu của đề án chưa từng được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác. Tôi chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Tác giả Đề án Cao Quốc Khải
LỜI CẢM ƠN Trước hết, tôi xin trân trọng cảm ơn Học viện Hành chính Quốc gia là nơi cho tôi niềm tin tưởng để đồng hành thực hiện ước mơ tiếp tục hành trình khám phá tri thức khoa học. Tôi xin chân thành cảm ơn Quý Thầy, Cô đã tận tình giảng dạy, truyền đạt những kiến thức bổ ích, để tôi được nâng cao trình độ, cũng như những bài học quý báu, mang tính thực tiễn cao để ứng dụng vào thực hiện đề án này. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến TS. Nguyễn Minh Sản - người thầy đã tận tình hướng dẫn, định hướng giúp tôi hoàn thành đề án tốt nghiệp. Sự quan tâm của Thầy đã động viên, khích lệ, giúp tôi nỗ lực thực hiện và hoàn thành đề án. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, lãnh đạo Văn phòng, lãnh đạo Phòng Tổ chức - Hành chính tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đã hỗ trợ những điều kiện thuận lợi trong suốt quá trình nghiên cứu, thu thập thông tin, số liệu thực hiện đề án. Tôi xin chân thành cảm ơn các bạn đồng nghiệp đã hỗ trợ công việc, cảm ơn những người bạn tinh thần luôn chia sẻ, tư vấn, động viên, hỗ trợ tôi theo nhiều cách để tôi hoàn thành đề án tốt nghiệp tốt nhất. Xin cảm ơn gia đình thân yêu của tôi, là động lực để tôi học tập, làm việc và không bao giờ lùi bước. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả Đề án Cao Quốc Khải
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT TỪ VIẾT TẮT CỤM ĐẦY ĐỦ Đại học Quốc gia Thành phố 1 ĐHQG-HCM Hồ Chí Minh 2 ĐH Đại học 3 VCHC Viên chức hành chính 4 GDĐH Giáo dục đại học 5 PTNNL Phát triển nguồn nhân lực 6 ĐTBD Đào tạo, bồi dưỡng
DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng, Nội dung Trang Sơ đồ Bảng 1.2 Số lượng viên chức hành chính tại ĐHQG-HCM 21 Cơ cấu viên chức hành chính theo tuổi tại Biểu đồ 2.1 22 ĐHQG-HCM Cơ cấu viên chức hành chính theo giới tính tại Biểu đồ 2.2 23 ĐHQG-HCM Cơ cấu viên chức hành chính theo trình độ tại Biểu đồ 2.3 24 ĐHQG-HCM Cơ cấu viên chức hành chính theo trình độ tin học Biểu đồ 2.4 25 tại ĐHQG-HCM Cơ cấu viên chức hành chính theo trình độ Biểu đồ 2.5 26 ngoại ngữ tại ĐHQG-HCM Cơ cấu mức độ hoàn thành nhiệm vụ từ năm Biểu đồ 2.6 27 2021-2023
Mục lục Lời cam đoan Lời cảm ơn Danh mục các từ viết tắt Danh mục bảng biểu và hình vẽ Mục lục Mở đầu 1. Lý do xây dựng đề tài.................................................................................. 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................. 4 4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề án ................................................... 5 5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................ 5 6. Hiệu quả của đề án ứng dụng trong thực tiễn .......................................... 6 7. Kết cấu đề án ............................................................................................... 6 NỘI DUNG....................................................................................................... 7 Chương 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CHẤT LƯỢNG VIÊN CHỨC HÀNH CHÍNH TẠI CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC ................................................ 7 1.1. Chất lượng viên chức hành chính tại cơ sở giáo dục đại học ............. 7 1.1.1.Khái niệm chất lượng viên chức hành chính tại cơ sở giáo dục đại học ..................................................................................................................... 7 1.1.2. Các yếu tố cấu thành chất lượng viên chức hành chính tại cơ sở giáo dục đại học................................................................................................ 9 1.2. Các tiêu chí đánh giá chất lượng viên chức hành chính tại cơ sở giáo dục đại học ..................................................................................................... 12 1.2.1. Tiêu chí chung ............................................................................. 12 1.2.2. Tiêu chí cụ thể ............................................................................. 13 1.3. Các yếu tố tác động đến chất lượng viên chức hành chính tại cơ sở giáo dục đại học ..................................................................................................... 15 1.3.1. Thể chế quản lý viên chức hành chính......................................... 15 1.3.2. Tổ chức thực hiện quản lý viên chức hành chính ....................... 15 1.3.3. Các điều kiện bảo đảm hoạt động của viên chức hành chính..... 17
Chương 2 THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG VIÊN CHỨC HÀNH CHÍNH TẠI ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .................... 19 2.1. Khái quát về tổ chức và hoạt động của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh .................................................................................................. 19 2.1.1.Về tổ chức bộ máy của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh ....................................................................................................................... 19 2.1.2. Về hoạt động của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh 19 2.2. Thực trạng chất lượng viên chức hành chính tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2021 đến nay ......................................... 21 2.2.1. Số lượng và cơ cấu đội ngũ viên chức hành chính của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh ............................................................... 21 2.2.1.1. Về số lượng ............................................................................... 21 2.2.1.2. Về cơ cấu................................................................................... 22 2.2.2. Chất lượng viên chức hành chính của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh ........................................................................................... 27 2.2.2.1. Về kiến thức .............................................................................. 27 2.2.2.2. Về kỹ năng ................................................................................ 28 2.2.2.3. Về thái độ .................................................................................. 29 2.2.2.4. Về kết quả thực hiện nhiệm vụ ................................................. 29 2.3. Đánh giá về chất lượng viên chức hành chính tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh .............................................................................. 31 2.3.1. Những ưu điểm............................................................................ 31 2.3.2. Một số hạn chế ............................................................................ 32 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế .............................................. 34 Chương 3 GIẢI PHÁP, LỘ TRÌNH VÀ TIẾN ĐỘ THỰC HIỆN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG VIÊN CHỨC HÀNH CHÍNH TẠI ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH............................................................ 35 3.1. Giải pháp ................................................................................................. 35 3.1.1. Nâng cao nhận thức về chất lượng viên chức hành chính ......... 35 3.1.2. Hoàn thiện hệ thống thể chế quản lý chất lượng viên chức hành chính ............................................................................................................... 36
3.1.3. Đổi mới nâng cao chất lượng công tác quản lý viên chức hành chính ......................................................................................................................... 38 3.1.4. Đa dạng hóa hoạt động tạo động lực cho viên chức hành chính 41 3.1.5. Nâng cao trình độ chuyên môn viên chức hành chính................ 42 3.1.6. Nâng cao kỹ năng nghiệp vụ viên chức hành chính.................... 44 3.1.7. Nâng cao phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp của viên chức hành chính ............................................................................................................... 45 3.2. Lộ trình.................................................................................................... 46 3.3. Các điều kiện bảo đảm thực hiện ......................................................... 46 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 48 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 52 PHỤ LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề tài Trong mọi thời đại, con người được nhận định là nguồn lực quan trọng nhất tạo nên sự tăng trưởng và lợi thế cạnh tranh của tổ chức. Sự thành công của bất kỳ tổ chức nói chung, của các trường đại học (ĐH) nói riêng đều dựa trên nguồn lực con người. Vì vậy, nền tảng triết lý và hệ thống các hoạt động quản lý, phát triển nguồn nhân lực (PTNNL) của tổ chức đóng vai trò hết sức quan trọng. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, những đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước trong việc tự chủ ĐH trong những năm gần đây đã và đang đặt ra những khó khăn, thách thức, cũng như những yêu cầu mới đòi hỏi thích ứng chuyển đổi và đột phá của các cơ sở giáo dục đại học (GDĐH). Điều này đòi hỏi các cơ sở GDĐH cần có đủ năng lực để từng bước thiết lập hệ sinh thái phù hợp, đảm bảo các điều kiện thúc đẩy tiến trình tự chủ song song với thực hiện trách nhiệm giải trình, cam kết phục vụ, đồng thời công khai cam kết với xã hội về dịch vụ đào tạo và nhận sự giám sát của xã hội. Đây là nhiệm vụ quan trọng đòi hỏi nguồn nhân lực giỏi chuyên môn, vững nghiệp vụ, thái độ với nghề nghiệp, tinh thần phục vụ tốt mà đó là đội ngũ viên chức cụ thể viên chức hành chính (VCHC). Cùng trong tiến trình phát triển của các cơ sở GDĐH, tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh (ĐHQG-HCM) - hệ thống GDĐH đứng tốp đầu trong nước và khu vực, xu hướng phát triển thành cơ sở giáo dục hàng đầu châu Á, cũng phải đối mặt với những thách thức, yêu cầu mới về phát triển đội ngũ VCHC. Việc giải quyết các công việc của VCHC trong tình hình mới cần đòi hỏi thái độ và trình độ chuyên môn cao. Mặc khác, xuất phát từ trong nội tại của VCHC còn bộc lộ những yếu kém trong thực hiện nhiệm vụ được giao. Do vậy, đề xuất các giải pháp từ việc nghiên cứu, nhằm đáp ứng yêu cầu thực
2 tiễn trong việc nâng cao chất lượng của VCHC ngành giáo dục nói chung, VCHC tại ĐHQG-HCM nói riêng là rất cần thiết. Trên cơ sở kế thừa kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng nhân sự trong tổ chức nói chung, nâng cao chất lượng VCHC trong GDĐH nói riêng, “Chất lượng viên chức hành chính tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh” được chọn làm đề tài nghiên cứu nhằm tìm hiểu thực trạng và đề xuất biện pháp nâng cao chất lượng viên chức đủ năng lực tham mưu đóng góp vào sự phát triển chung của ĐHQG-HCM, vững vàng trước những biến động trong bối cảnh hội nhập quốc tế và tiến trình thực hiện tự chủ ĐH tại Việt Nam hiện nay. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Chất lượng của nguồn nhân lực trong tổ chức là chủ đề được nhiều nhà khoa học, nhà quản lý hết sức quan tâm. Vấn đề về chất lượng VCHC, cũng như về chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có thể kể đến như: - Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2022), Quyết định phê duyệt Đề án Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng cán bộ, công chức, viên chức thành phố Hà Nội giai đoạn 2022-2025 và định hướng đến năm 2030. Đề án đã chỉ ra những thực trạng, những khó khăn, bất cập còn tồn tại, từ đó đề xuất những giải pháp về đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng cán bộ, công chức, viên chức thành phố Hà Nội. - Hoàng Thị Thu Hiền (2019), Luận văn thạc sĩ “Nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức giáo dục tỉnh Phú Thọ” ngành Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn đã chỉ ra những thực trạng, nêu lên được những ưu điểm, tồn tại, nguyên nhân của tồn tại và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao năng lực viên chức giáo dục tại tỉnh Phú Thọ.
3 - Nguyễn Thanh Vân (2020), Luận văn thạc sĩ “Chất lượng viên chức hành chính tại Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam” ngành Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn phân tích thực trạng, đưa ra những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của hạn chế, đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng VCHC tại Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. - Lương Thị Phương Chi (2013), Luận văn thạc sĩ “Thể chế quản lý viên chức - Từ thực tiễn tỉnh Hưng Yên” ngành Quản lý Hành chính công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn phân tích thực trạng thể chế quản lý viên chức, đưa ra quan điểm và giải pháp hoàn thiện thể chế quản lý viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập ở tỉnh Hưng Yên. - Lê Phương Nguyên (2015), Luận văn thạc sĩ “Chất lượng công chức cấp xã, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum” ngành Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn phân tích, đánh giá những thực trạng về chất lượng công chức cấp xã, chỉ ra những ưu điểm, hạn chế, tồn tại của những hạn chế, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công chức cấp xã, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum. - Phạm Đình Thanh (2015), Luận văn Thạc sĩ “Chất lượng công chức chính quyền cấp xã là người dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum” ngành Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn phân tích, đánh giá những thực trạng, ưu điểm, hạn chế, từ đó đề xuất những từ đó đưa các giải pháp nâng cao chất lượng công chức chính quyền cấp xã là người dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum. - Trương Thế Quân (2015), Luận văn Thạc sĩ “Chất lượng đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn thành phố Đà Nẵng” ngành Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn phân tích, đánh giá những thực trạng của chất
4 lượng đội ngũ công chức cấp xã, phân tích những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của hạn chế, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công chức cấp xã trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. - Nguyễn Thị Thúy Trinh (2018), Luận văn Thạc sĩ “Quản lý đội ngũ VCHC Trường ĐH Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh”, ngành Khoa học giáo dục, Trường ĐH Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đánh giá thực trạng đội ngũ viên chức, chỉ ra những ưu điểm, hạn chế, từ đó đề xuất các giải pháp để quản lý đội ngũ VCHC Trường ĐH Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. Các công trình nghiên cứu trên đã đóng góp những cơ sở lý luận và những giải pháp thực tiễn cho đề án. Tuy nhiên, chưa có đề tài nào nghiên cứu về chất lượng đội ngũ VCHC tại ĐHQG-HCM mặc dù đã trải qua gần 30 năm xây dựng và phát triển. Vì vậy, với đề án “Chất lượng viên chức hành chính tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh” là đề tài được học viên đánh giá cao về tính ứng dụng trong thực tiễn, từ đó góp phần xây dựng và phát triển đội ngũ VCHC đạt chất lượng cao cho ĐHQG-HCM góp phần xây dựng ĐHQG-HCM phát triển đúng với sứ mạng, vươn tầm thế giới. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: Chất lượng VCHC tại ĐHQG-HCM. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: đề tài tập trung vào các nội dung liên quan đến chất lượng VCHC tại ĐHQG-HCM. Về không gian: tại Văn phòng và các ban chức năng thuộc ĐHQG-HCM. Về thời gian: đề án đánh giá thực trạng VCHC giai đoạn từ năm 2021 đến nay và đề xuất giải pháp, lộ trình, tiến độ thực hiện nâng cao chất lượng VCHC của ĐHQG-HCM.
5 4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề án 4.1. Mục đích nghiên cứu đề án Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng chất lượng VCHC của ĐHQG-HCM, Đề án đề xuất giải pháp, lộ trình, các điều kiện đảm bảo thực hiện và đưa ra khuyến nghị đến cấp cơ quan thẩm quyền quản lý và ĐHQG- HCM nâng cao chất lượng đội ngũ VCHC tại ĐHQG-HCM. 4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu đề án Để làm rõ và đạt được mục đích như trên, đề án phải thực hiện được các nhiệm vụ nghiên cứu sau: Một là: hệ thống hóa lý thuyết và phân tích những vấn đề lý luận cơ bản về chất lượng VCHC tại các cơ sở GDĐH. Hai là: phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng VCHC tại ĐHQG- HCM. Ba là: đề xuất các giải pháp, lộ trình và tiến độ thực hiện nâng cao chất lượng VCHC tại ĐHQG-HCM. 5. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu, đề án đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu cụ thể để phân tích đề tài như sau: Phương pháp phân tích và xử lý thông tin được sử dụng để phân tích các số liệu thống kê về thực trạng chất lượng VCHC tại ĐHQG-HCM, từ đó đưa ra nhận định về các ưu điểm và hạn chế nhằm tìm ra các giải pháp vấn đề. Phương pháp lịch sử được sử dụng để nghiên cứu, đánh giá chất lượng nguồn nhân lực trong bối cảnh lịch sử cụ thể theo trình tự thời gian nhằm đưa ra nhận định về các khía cạnh khác nhau của VCHC. Phương pháp nghiên cứu tài liệu được sử dụng để phân tích các nguồn số liệu, tư liệu sẵn có về thực trạng chất lượng VCHC tại ĐHQG-HCM.
6 Phương pháp so sánh được sử dụng để so sánh về thực trạng chất lượng VCHC từng thời điểm, từng năm khác nhau để có sự tổng hợp, hệ thống nhằm đưa ra các giải pháp tối ưu nâng cao chất lượng VCHC. Phương pháp tổng hợp dùng để nghiên cứu hệ thống các vấn đề, các thông tin liên quan ảnh hưởng tới công tác nâng cao chất lượng VCHC tại ĐHQG-HCM hiện nay. Phương pháp điều tra thực tiễn được sử dụng trong việc thông qua các báo cáo về số lượng người làm việc hưởng lương từ ngân sách nhà nước (độ tuổi, số lượng, chất lượng) của Văn phòng và các ban chức năng thuộc ĐHQG-HCM. 6. Hiệu quả của đề án ứng dụng trong thực tiễn Kết quả nghiên cứu của đề án cung cấp những giải pháp, lộ trình và tổ chức thực hiện nhằm nâng cao chất lượng VCHC tại các cơ sở GDĐH, trong đó có ĐHQG-HCM, từ đó góp phần nâng cao năng lực quản lý, thực hiện công việc nhằm đạt hiệu quả năng suất làm việc của VCHC tại các cơ sở GDĐH nói chung và ĐHQG-HCM nói riêng. 7. Kết cấu đề án Bên cạnh các phần cơ bản của đề án gồm phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, nội dung đề án được kết cấu thành 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng viên chức hành chính tại cơ sở giáo dục đại học. Chương 2: Thực trạng chất lượng viên chức hành chính tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3: Giải pháp, lộ trình và tiến độ thực hiện nâng cao chất lượng viên chức hành chính tại Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.
7 NỘI DUNG Chương 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CHẤT LƯỢNG VIÊN CHỨC HÀNH CHÍNH TẠI CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC 1.1. Chất lượng viên chức hành chính tại cơ sở giáo dục đại học 1.1.1. Khái niệm chất lượng viên chức hành chính tại cơ sở giáo dục đại học Chất lượng là một khái niệm chưa được thống nhất do có rất nhiều quan điểm khác nhau tùy theo từng ngành, từng lĩnh vực mà có những cách tiếp cận khác nhau. Chất lượng có thể được hiểu là sự đánh giá về mức độ của một sự vật, hành vi hoặc là kết quả của sự so sánh giữa kỳ vọng của cá nhân với thực tế. Có thể hiểu rằng chất lượng là một khía cạnh khách quan hay tính năng của một sự vật hay hành vi. “Chất lượng là sự phù hợp với nhu cầu” (theo Juran - Giáo sư người Mỹ). “Chất lượng là sự phù hợp với các yêu cầu hay đặc tính nhất định” (theo Giáo sư Crosby). Theo điều 3.1.1 của tiêu chuẩn ISO 9000:2005 định nghĩa chất lượng là "Mức độ đáp ứng các yêu cầu của một tập hợp có đặc tính vốn có". Theo Harvey và Green (1993) đã đưa ra 5 quan niệm về chất lượng. Cụ thể là: (1) chất lượng là sự xuất sắc, (2) chất lượng là sự hoàn hảo, (3) chất lượng là sự phù hợp với mục tiêu, (4) chất lượng là sự đáng giá đồng tiền, và (5) chất lượng là giá trị chuyển đổi. Trong số những quan niệm về chất lượng thì khái niệm chất lượng là sự phù hợp với mục tiêu được chấp nhận rộng rãi nhất [20]. Theo từ điển Oxford Pocket Dictionnary “Chất lượng là mức hoàn thiện, đặc trưng so sánh hay đặc trưng tuyệt đối, dấu hiệu đặc thù, các dữ liệu, các thông số cơ bản của một sự việc, sự vật nào đó”.
8 Theo từ điển tiếng Việt “Chất lượng là cái tạo nên phẩm chất, giá trị của một con người, một sự vật, một sự việc. Chất lượng là tổng thể những tính chất, những thuộc tính cơ bản của sự vật (sự việc); cái làm cho sự vật này phân biệt với sự vật khác”. Từ những quan điểm về chất lượng nêu trên có thể rút ra “chất lượng là các đặc tính, đặc trưng của sản phẩm (dịch vụ); là các tiêu chuẩn, chuẩn mực, thông số kỹ thuật; đáp ứng được yêu cầu và mục tiêu của người sử dụng”. Chất lượng VCHC là vấn đề chưa có sự thống nhất về khái niệm, có thể khái quát và hiểu theo 03 quan điểm như sau: Thứ nhất, chất lượng VCHC được đánh giá bằng “đầu vào” nghĩa là đánh giá thông qua trình độ chuyên môn, bằng cấp, học hàm, học vị, các kỹ năng, kinh nghiệm và năng lực giải quyết công việc. Thứ hai, chất lượng VCHC được đánh giá bằng “đầu ra” nghĩa là thông qua đánh giá năng suất, chất lượng, hiệu quả, mức độ sáng tạo và đổi mới, tính thích nghi, tính năng động và linh hoạt, phẩm chất đạo đức, thái độ với công việc và đồng nghiệp, các kỹ năng sử dụng các công cụ hỗ trợ trong hoạt động nghề nghiệp. Thứ ba, chất lượng VCHC được đánh giá bằng “giá trị gia tăng”, nghĩa là được xác định bằng giá trị của “đầu ra” trừ đi giá trị của “đầu vào” thông qua các chỉ tiêu đánh giá tỷ lệ hoàn trả trong khoa học và công nghệ, giáo dục, tiền lương - thu nhập, tiêu chuẩn và kỹ năng thực hiện công việc. Chất lượng VCHC là mức độ đáp ứng yêu cầu của VCHC về các tiêu chuẩn của vị trí việc làm thông qua việc đạt được các mục tiêu của cá nhân VCHC và mức độ hoàn thành mục tiêu của đơn vị. Theo đó, chất lượng VCHC trong các tổ chức GDĐH là sự thống nhất giữa phẩm chất chính trị và năng lực công tác, thể hiện ở kết quả hoàn thành nhiệm vụ đối với tổ chức.
9 Như vậy, có thể hiểu “chất lượng VCHC là mức độ đáp ứng các yêu cầu tại vị trí việc làm mà viên chức đảm nhiệm tại cơ sở GDĐH như phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ, kinh nghiệm thực tiễn và được phản ánh thông qua kết quả đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của viên chức trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao”. Chất lượng VCHC là một trong những nhân tố quan trọng, mang tính chiến lược bảo đảm sự phát triển của các cơ sở GDĐH. 1.1.2. Các yếu tố cấu thành chất lượng viên chức hành chính tại cơ sở giáo dục đại học Thứ nhất, kiến thức của VCHC tại cơ sở GDĐH Kiến thức là những điều hiểu biết có được do tìm hiểu, tìm tòi từ sách vở hay trong thực tiễn. Kiến thức là những hiểu biết chung hoặc chuyên ngành của một cá nhân cần thiết để đảm nhiệm thực hiện nhiệm vụ, cụ thể là kiến thức về giáo dục đối với VCHC tại cơ sở GDĐH. Kiến thức bao gồm kiến thức nghề nghiệp (kiến thức chuyên môn, kiến thức của lĩnh vực làm việc, kiến thức quản lý) và những kiến thức khác có thể vận dụng trong thực hiện công việc. Kiến thức là quá trình tích luỹ từ học tập, đào tạo, thực tiễn và sự quan sát, học hỏi của cá nhân. Kiến thức chịu ảnh hưởng của yếu tố học vấn, kinh nghiệm, định hướng cá nhân. Kiến thức nghề nghiệp có thể xác định và định thành tiêu chuẩn được. Thứ hai, kỹ năng của VCHC tại cơ sở GDĐH Kỹ năng thực hiện công việc của VCHC là khả năng vận dụng những kiến thức một lĩnh vực hay nhiều lĩnh vực để thực hiện công việc trong thực tế. Kỹ năng là sự nắm vững cách sử dụng các công cụ, các kỹ thuật hay các phương pháp cần thiết để thực hiện hoạt động nghề nghiệp.
10 Kỹ năng thực hiện công việc quyết định sự thành công nghề nghiệp, hay mức độ hiệu quả công việc. Kiến thức và kỹ năng có thể cùng chiều hay ngược chiều nhau. Tức là, người có kiến thức rộng có thể có kỹ năng thành thạo, hoặc người có kiến thức rộng nhưng chưa chắc có kỹ năng thành thạo để giải quyết công việc hoặc ngược lại. Kỹ năng mang yếu tố thực hành. Kỹ năng mang tính đặc thù nghề nghiệp, có sự thực hiện khác nhau đối với từng lĩnh vực, vị trí và công việc. Theo thuật ngữ về hành chính, kỹ năng hành chính là “khả năng của một người biết vận dụng kiến thức và kinh nghiệm trong lĩnh vực hành chính để có thể điều hành tốt công việc của cơ quan dựa trên cơ sở thành thục các kỹ năng hành chính kết hợp với công nghệ hiện đại nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức”. Như vậy, kỹ năng hành chính và kỹ năng trong thực thi hoạt động nghề nghiệp của viên chức nói chung và của VCHC nói riêng là khả năng vận dụng thành thạo những kiến thức, kinh nghiệm của lĩnh vực giáo dục và cả các lĩnh vực khác tiếp thu được vào thực hiện nhiệm vụ trong thực tế. Thứ ba, thái độ của VCHC tại cơ sở GDĐH Thái độ có thể hiểu là tổng thể những biểu hiện ra bên ngoài của ý nghĩ, tình cảm đối với cá nhân hoặc đối với sự việc nào đó hay “cách nghĩ, cách nhìn và cách hành động theo một hướng nào đó trước một vấn đề, một sự việc”. Trong thực hiện công việc, thái độ hành vi là cách hành động phù hợp để thực hiện một cấp độ việc làm cụ thể. Thái độ sẽ tác động đến ý thức hành động, thực hiện các công việc của chúng ta. Thái độ trong công việc là cách suy nghĩ (nhận thức), cách ứng xử (ý thức) trong công việc. Thái độ làm việc ảnh hưởng đến tinh thần làm việc, xu hướng tiếp thu kiến thức trong quá trình làm việc, tác động đến kết quả làm việc.
11 Văn hóa ứng xử trong thực thi hoạt động quản lý nhà nước là rất quan trọng, thể hiện bản chất của nhà nước, đối với bản chất nhà nước ta của dân, do dân và vì dân, phát huy văn hóa phục vụ nhân dân đậm nét bản sắc văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Trước tiên đó là thái độ với Tổ quốc, Nhân dân, sau đó là với công việc, xã hội, đồng nghiệp, cấp trên và cấp dưới. Có lối sống cần, kiệm, liêm chính, giản dị, hòa đồng, không tách biệt với mọi người; tinh thần làm việc thể hiện chí công vô tư, công tâm, tận tụy với dân; không tham nhũng và sẵn sàng đấu tranh chống tham nhũng; có ý thức tổ chức kỷ luật, không cơ hội, vụ lợi, trung thực, đoàn kết đấu tranh xây dựng, vị tha, ôn hòa và gần gũi, gắn bó với mọi người. Thứ tư, kết quả thực hiện nhiệm vụ của VCHC tại cơ sở GDĐH Đối với đội ngũ VCHC chỉ có trình độ không thôi thì chưa đủ, họ cần phải có khả năng hoàn thành nhiệm vụ được giao một cách tốt nhất. Để có thể hoàn thành nhiệm vụ được giao đòi hỏi năng lực ở mỗi VCHC. Năng lực được coi là tổ hợp các yếu tố tâm sinh lý tạo cho con người hoàn thành một hoạt động nào đó có kết quả. Thông thường người ta thường chỉ ra rằng năng lực bao gồm các thành tố là kiến thức, kỹ năng và thái độ của con người. Năng lực của VCHC chính là khả năng về thể chất và trí tuệ trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao. Năng lực con người được hình thành và phát triển thông qua hoạt động thực tiễn. Năng lực của VCHC cũng vậy, những kinh nghiệm mà họ trải qua là những bài học thực tiễn, hình thành những giá trị, tiêu chuẩn để thực hiện trong công việc. Mức độ thực hiện nhiệm vụ được giao trong năm thể hiện ở khối lượng, chất lượng, tiến độ, hiệu quả công việc trong các vị trí, từng thời gian, bao gồm