Đề án tốt nghiệp Tài chính Ngân hàng: Quản Trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:89

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Quản Trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hóa lại các cơ sở lý thuyết và thực tiễn liên quan đến quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Thương Mại. Phân tích thực trạng hoạt động và rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp Tài chính Ngân hàng: Quản Trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ DIỄM CHÂU QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY NGẮN HẠN ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH TÂN ĐỊNH ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP Chuyên ngành : Tài chính ngân hàng Mã số chuyên ngành : 8 34 02 01 Thành Phố Hồ Chí Minh - Năm 2024
NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ DIỄM CHÂU QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY NGẮN HẠN ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH TÂN ĐỊNH ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP Chuyên ngành : Tài chính ngân hàng Mã số chuyên ngành : 8 34 02 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHÓA HỌC: TS NGUYỄN THỊ KIM PHỤNG Thành Phố Hồ Chí Minh – Năm 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề án “Quản Trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định.” là đề án riêng của cá nhân tôi. Mọi số liệu sử dụng phân tích trong bài báo cáo là do tôi tìm hiểu, đánh giá và phân tích một cách khách quan và trung thực, có nguồn gốc rõ ràng. Tôi cam đoan chịu trách nhiệm về mọi nội dung liên quan đến đề án này. Tác giả (Ký và ghi rõ họ tên)
ii LỜI CẢM ƠN Đầu tiên Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn chân thành đến các giảng viên chuyên ngành tài chính ngân hàng của Trường Đại Học Ngân Hàng TP.HCM và đặc biệt Tôi xin lời biết ơn sâu sắc đến giảng viên hướng dẫn là Tiến sĩ Nguyễn Thị Kim Phụng đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo Tôi trong suốt quá trình thực hiện đề án này. Đồng thời Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắt nhất đến Ban lãnh đạo và toàn thể anh/chị/Tôi của Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định đã tạo điều kiện đồng thời tận tình giúp đỡ Tôi trong việc thu thập các dữ liệu liên quan đến đề án. Do giới hạn về kiến thức và có những hạn chế nhất định, không thể tránh khỏi những thiếu sót trong quá trình thực hiện. Vì vậy, tôi rất mong nhận được sự đánh giá và những đóng góp chân thành từ các Thầy/Cô tại Trường Đại Học Ngân Hàng TP.HCM và các anh/chị tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định, để cùng nhau hoàn thiện và nâng cao chất lượng của đề án này. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả (Ký và ghi rõ họ tên)
iii TÓM TẮT ĐỀ ÁN Trong những năm gần đây tình hình kinh tế của Việt Nam có những thành tựu đáng kể với sự phát triển của nhiều lĩnh vực như chính trị, xã hội, kinh tế, tài chính. Song song đó vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề đáng chú ý trong hoạt động kinh doanh của các Ngân hàng Thương mại, chủ yếu là rủi ro tín dụng của các tổ chức doanh nghiệp. Nhằm góp phần nhỏ kiến thức và thực tiễn kinh doanh của Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định hiện tác giả đang công tác, đó là lý do mà tác giả chọn đề án “Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Trong Hoạt Động Cho Vay Ngắn Hạn Đối Với Khách Hàng Doanh Nghiệp Tại Ngân Hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam - Chi nhánh Tân Định” Nội dung bài đề án bao gồm phần mở đầu và 3 chương cụ thể như sau: Phần mở đầu Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Thương Mại Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Tân Định Chương 3: Giải pháp góp phần hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Tân Định.
iv DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU Từ Viết Tắt Cụm từ viết tắt NHTM Ngân hàng thương mại VCB Vietcombank XLRR Xử lý rủi ro NHNN Ngân hàng Nhà Nước CRC Phòng Quản Lý Nợ NHTM Ngân hàng Thương Mại CBKH Cán bộ khách hàng CBTĐ Cán bộ thẩm định TSĐB Tài sản đảm bảo BC NCTD Báo cáo nhu cầu tín dụng Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Vietcombank Chi nhánh Tân Định Nam Chi nhánh Tân Định BCTC Báo cáo tài chính CTQ Cấp thẩm quyền BCTĐ Báo cáo thẩm định QLTĐ Quản lý thẩm định RRTD Rủi ro tín dụng HĐTD CS Hội đồng tín dụng cơ sở CGPD Chuyên gia phê duyệt HĐTD TƯ Hội đồng tín dụng trung ương HĐQT Hội đồng quản trị GĐPD Giám đốc phê duyệt LĐ PDTD Lãnh đạo phê duyệt tín dụng QSD Quyền sử dụng TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh TP Thành phố
v GTCG Giấy tờ có giá KKH Không kỳ hạn UBND Ủy Ban Nhân Dân NTE Ngoại tệ FDI FDI KHDN Midcom Khách hàng doanh nghiệp Midcom BB Bán buôn KHDN Lớn Khách hàng doanh nghiệp Lớn NBFI Non-Bank Financial Intermediaries
vi MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................i LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................... ii TÓM TẮT ĐỀ ÁN ................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU ...........................................iv DANH MỤC BẢNG BIỂU .....................................................................................ix PHẦN MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1 1) Tính cấp thiết của đề tài: ............................................................................................ 1 2) Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................... 1 3) Câu hỏi nghiên cứu..................................................................................................... 1 4) Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 2 5) Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................ 2 6) Kết cấu nội dung của đề án ........................................................................................ 3 7) Khảo lượt các nghiên cứu trước liên quan đến đề tài ................................................. 3 CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ...... 6 1.1 Tổng quan về rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay tại NHTM ............................. 6 1.1.1 Khái niệm về rủi ro trong hoạt động của NHTM ............................................. 6 1.1.2 Định nghĩa của rủi ro tín dụng trong hoạt động của NHTM ........................... 9 1.2 Quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay doanh nghiệp tại NHTM ......... 16 1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại NHTM ............................................................................................................ 21 1.4 Các phương pháp quản trị rủi ro tín dụng ............................................................. 24 1.5 Luật các Tổ chức tín dụng trong cho vay và quản trị rủi ro tín dụng ................... 25 1.5.1 Luật các tổ chức tín dụng .................................................................................. 25 1.5.2 Văn bản hướng dẫn Luật các tổ chức tín dụng .................................................. 26 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ...................................................................................... 29 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY NGẮN HẠN ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH TÂN ĐỊNH .............................................................................................. 30 2.1 Tổng quan về Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Tân Định: .. 30
vii 2.1.1 Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định ..................................................................................................................................... 30 2.1.2 Tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định ........................................................................................................... 33 2.2 Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay ngắn hạn doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Tân Định ........................... 38 2.2.1 Các sản phẩm cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại Vietcombank Chi nhánh Tân Định: ............................................................................. 38 2.2.2 Các quy định liên quan đến nghiệp vụ cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại Vietcombank Chi nhánh Tân Định .................................................. 44 2.2.3 Quy trình cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại Vietcombank Chi nhánh Tân Định..................................................................................................... 45 2.2.4 Thực trạng công tác quản trị rủi ro trong cho vay đối với khách hàng doanh nghiệp tại Vietcombank – Chi nhánh Tân Định .......................................................... 48 2.2.5 Tình hình cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại Vietcombank Chi nhánh Tân Định..................................................................................................... 60 2.3 Đánh giá công tác quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay ngắn hạn đối với doanh nghiệp tại Vietcombank Chi nhánh Tân Định...................................................... 61 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ...................................................................................... 64 CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP GÓP PHẦN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY NGẮN HẠN ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH TÂN ĐỊNH .............................. 65 3.1 Định hướng công tác quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Tân Định.......................................................................................................................... 65 3.1.1 Định hướng chung của Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Tân Dịnh ...................................................................................................................... 65 3.1.2 Định hướng phát triển hoạt động cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Tân Định ............ 65 3.2 Giải pháp hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân Hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Tân Định ......................................................................................................................................... 66 3.2.1 Hoàn thiện công tác nhận dạng rủi ro ................................................................. 66 3.2.2 Hoàn thiện công tác đánh giá và đo lường rủi ro................................................ 68 3.2.3 Hoàn thiện công tác kiểm soát rủi ro .................................................................. 68 3.3 Kiến nghị ............................................................................................................... 71
viii 3.3.1 Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước ............................................................. 71 3.3.2 Kiến nghị đối với Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Tân Định ............................................................................................................................. 72 3.3.3 Kiến Nghị đối với Chính quyền địa phương: ..................................................... 72 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ...................................................................................... 74 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 75 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 76
ix DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 Quy trình cho vay ngắn hạn Bảng 2.2 xác định kết quả xếp hạng PD từ kết quả xếp hạng tín dụng quốc tế và BASEL II SLOTING Bảng 2.3 Thẩm quyền phê duyệt GHTD của khách hàng Bảng 2.4 Mức cấp tín dụng tối đa trên giá trị tài sản đảm bảo là quyền sử dụng đất thương mại dịch vụ thuê trả tiền 1 lần Bảng 2.5 Mức cấp tín dụng tối đa trên giá trị tài sản đảm bảo là quyền sử dụng đất ở Bảng 2.6 Tỷ lệ cho vay đối với tài sản là tiền mặt, số dư trên tài khoản tiền gửi, sổ/thẻ tiết kiệm, GTCG Bảng 2.7 Cho vay ngắn hạn doanh nghiệp giai đoạn 2021 – 2023 Bảng 2.8 Tỷ lệ nợ xấu giai đoạn 2021 - 2023
x DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ, BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ Hình 2.1 Hình ảnh trụ sở Vietcombank Chi nhánh Tân Định Hình 2.2 Hình ảnh quy trình cho vay ngắn hạn
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1) Tính cấp thiết của đề tài: Tín dụng là một trong những hoạt động kinh doanh cốt lõi của các Ngân hàng Thương mại, và do đó, rủi ro trong hoạt động này có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng không chỉ đối với ngân hàng mà còn ảnh hưởng đến nền kinh tế chung. Vì vậy, việc áp dụng một mô hình quản trị rủi ro tín dụng hiệu quả sẽ giúp ngân hàng xác định, đánh giá và điều chỉnh các rủi ro tín dụng một cách chính xác và hiệu quả, từ đó giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa hoạt động kinh doanh. Những biện pháp như thiết lập quy trình kiểm tra và đánh giá khách hàng, xây dựng các chính sách cho vay cẩn thận, duy trì một hệ thống giám sát và báo cáo rủi ro đều đặn là cần thiết để đảm bảo rằng ngân hàng có thể hoạt động một cách ổn định và bền vững trong mọi điều kiện thị trường. Nhận thức được vấn đề đó, tác giả đã lựa chọn đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân Hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định” làm đề án tốt nghiệp. 2) Mục tiêu nghiên cứu Hệ thống hóa lại các cơ sở lý thuyết và thực tiễn liên quan đến quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Thương Mại. Phân tích thực trạng hoạt động và rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định. Trên cơ sở các thông tin về lý luận và thực tiễn hoạt động tại Vietcombank Chi nhánh Tân Định để đưa ra các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định. 3) Câu hỏi nghiên cứu Cơ sở lý luận của việc quản trị rủi ro tín dụng trong việc cung cấp vốn cho doanh nghiệp tại các ngân hàng thương mại bao gồm những gì?
2 Tình hình quản trị rủi ro trong việc hoạt động cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Tân Định từ năm 2021 – 2023 đã đạt được một số thành tựu, song đồng thời cũng đối diện với một số thách thức và tồn tại trong công tác này là gì? Làm thế nào để xây dựng và hoàn thiện các giải pháp quản trị rủi ro tín dụng sao cho phù hợp với bối cảnh cho vay doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Tân Định? 4) Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định Phạm vi nghiên cứu: Tập trung nghiên cứu các quy trình, quy định hỗ trợ trong công tác quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Vietcombank Chi nhánh Tân Định nói riêng và hệ thống NHTM nói chung trong giai đoạn 2021 - 2023 5) Phương pháp nghiên cứu Để đạt được các mục tiêu nêu trên, luận văn đã áp dụng và kết hợp các phương pháp sau: Phương pháp quan sát thực tiễn là việc sử dụng thông tin và dữ liệu thực tế để đánh giá và kiểm soát các khoản vay và tín dụng. Nó bao gồm đánh giá khách hàng, xem xét tài sản đảm bảo, và liên tục giám sát để đưa ra các quyết định quản lý rủi ro chính xác. Phương pháp này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự ổn định và an toàn cho hệ thống tín dụng của ngân hàng. Phương pháp thống kê dựa trên dữ liệu từng giai đoạn, liên quan đến hoạt động cho vay và quản trị rủi ro của Vietcombank Chi nhánh Tân Định đã được sử dụng. Sau đó, dữ liệu và tài liệu đã được phân loại thành các chủ đề có liên quan. Phương pháp phân tích và tổng hợp dựa trên việc sử dụng hệ thống các tài liệu và dữ liệu cụ thể để thực hiện quá trình phân tích, tổng hợp và phân loại theo mục đích và cấu
3 trúc của đề cương luận văn là một phương pháp nghiên cứu quan trọng, giúp hiểu sâu hơn về các vấn đề nghiên cứu và đưa ra những kết luận có cơ sở và minh bạch. 6) Kết cấu nội dung của đề án Nội dung chính của đề án được chia thành 3 chương cụ thể như sau: Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Thương Mại Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Tân Định Chương 3: Giải pháp góp phần hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam Chi nhánh Tân Định 7) Khảo lượt các nghiên cứu trước liên quan đến đề tài Đề án đã tổ chức và thúc đẩy một cách hệ thống các nội dung cơ bản liên quan đến rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng trong việc cấp tín dụng cho doanh nghiệp tại các ngân hàng thương mại về mặt lý luận, đồng thời đưa ra được các nội dung cơ bản và cập nhật mới các thông tin liên quan đến Luật các tổ chức tín dụng và các văn bản hướng dẫn Luật các tổ chức tín dụng cập nhật mới nhất năm 2024. Đặc biệt, đề án đã thiết lập sự liên kết chặt chẽ và hiệu quả giữa các hoạt động với việc triển khai các quy định của nhà nước về hoạt động tín dụng của ngân hàng. Điều này nhằm đảm bảo sự tuân thủ áp dụng hiệu quả các nguyên tắc và hướng dẫn quản lý rủi ro tín dụng, nhằm tối ưu hóa quá trình cho vay và giảm thiểu các rủi ro liên quan trong ngành ngân hàng. Trên thực tế, đề án đã tổng quan và phân tích thực trạng về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tân Định. Từ những phân tích này, đề án đề xuất một số giải pháp và đưa ra kiến nghị tới trụ sở chính của Vietcombank để giải quyết những thách thức và khó khăn, nhằm tạo điều kiện thuận lợi
4 cho Chi nhánh Tân Định ngày càng phát triển một cách an toàn và hiệu quả trong hoạt động tín dụng ngắn hạn cho doanh nghiệp. Ví dụ về các nghiên cứu trước đó có thể bao gồm các nghiên cứu về quản lý rủi ro tín dụng trong ngành ngân hàng, các phương pháp đánh giá rủi ro tín dụng, và những chiến lược quản lý rủi ro tín dụng hiệu quả tại các tổ chức tài chính khác nhau. Các nghiên cứu này thường tập trung vào việc phân tích dữ liệu lịch sử của khách hàng, đánh giá khả năng tài chính và sử dụng các công cụ mô hình hóa để dự đoán rủi ro và đưa ra các quyết định quản lý phù hợp cụ thể như sau: ➢ Lê Thị Huyền Diệu (2010) luận án tiến sĩ nghiên cứu vấn đề đánh giá rủi ro tín dụng (RRTD) một cách có hệ thống và tập trung vào việc làm rõ thêm về quản lý RRTD và các mô hình quản lý phù hợp với các Ngân hàng Thương mại (NHTM) tại Việt Nam. Nghiên cứu đã chi tiết phân tích các phương pháp đánh giá rủi ro hiện tại, dựa trên việc sử dụng dữ liệu lịch sử và mô hình hóa tài chính của khách hàng. Ngoài ra, luận án cũng đề cập đến các yếu tố quản lý RRTD, nhấn mạnh vai trò quản lý rủi ro tín dụng trong ngành ngân hàng và đưa ra đề xuất về một mô hình quản lý RRTD phù hợp cho các NHTM tại Việt Nam. ➢ Theo bài báo của Theo Vilma Deltuvaite, được công bố trên tạp chí Economic and Management vào năm 2012 số 17(3), nghiên cứu tập trung vào sự quan trọng của việc quản lý rủi ro hệ thống trong ngành ngân hàng và những ảnh hưởng của nó đối với sự ổn định và hoạt động của hệ thống tài chính toàn cầu. ➢ Tạ Đình Long (2016) luận án tiến sĩ nghiên cứu thực tiễn về năng lực quản trị RRTD (rủi ro tín dụng) và các vấn đề tồn tại, hạn chế liên quan đến nó tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam. Đồng thời, luận án cũng đưa ra đề xuất về hướng đi để nâng cao năng lực quản trị RRTD tại ngân hàng này, kèm theo 7 giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện hệ thống này. ➢ Das và Ghosh (2007), nghiên cứu được công bố dưới tựa đề "Determinants of Credit Risk in Indian State-owned Banks: An Empirical Investigation", nghiên cứu này tập
5 trung vào phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng trong các ngân hàng nhà nước Ấn Độ trong khoảng thời gian từ năm 1994 đến 2005. Các nghiên cứu này cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn quan trọng để có thể đưa ra các giải pháp, kiến nghị cụ thể trong dự án về quản trị rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Tân Định của Vietcombank, nhằm tối ưu hóa hoạt động cho vay ngắn hạn đối với doanh nghiệp. Đề tài nghiên cứu quản trị rủi ro tín dụng tại Vietcombank chi nhánh Tân Định mang đến nhiều điểm mới và cụ thể như sau: ➢ Đối tượng nghiên cứu cụ thể: Tập trung vào chi nhánh Tân Định của Vietcombank, đề tài giúp hiểu rõ hơn về các thách thức và cơ hội trong quản trị rủi ro tín dụng tại một đơn vị ngân hàng cụ thể. ➢ Phân tích chi tiết về rủi ro tín dụng: Nghiên cứu đi sâu vào các yếu tố gây ra rủi ro tín dụng tại chi nhánh này, bao gồm các yếu tố nội và ngoại tại như chất lượng tín dụng của khách hàng, biến động thị trường và chiến lược kinh doanh của ngân hàng. ➢ Thực tiễn và ứng dụng: Đề tài minh họa cách mà các phương pháp quản trị rủi ro tín dụng được áp dụng thực tế tại Vietcombank chi nhánh Tân Định, từ đó phân tích hiệu quả và khuyến nghị cải tiến. ➢ Đề xuất giải pháp cụ thể: Dựa trên phân tích và thực nghiệm, đề tài đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng của chi nhánh, bao gồm việc tối ưu hóa quy trình, cải thiện hệ thống giám sát và đào tạo nhân viên. ➢ Đóng góp vào lĩnh vực nghiên cứu: Nghiên cứu này có thể cung cấp thông tin quý giá và những bài học thực tiễn cho cả ngành ngân hàng về cách thức phát hiện và giảm thiểu rủi ro tín dụng một cách hiệu quả. Tóm lại, đề tài nghiên cứu này không chỉ tập trung vào việc phân tích rủi ro tín dụng mà còn đi sâu vào ứng dụng thực tiễn và đưa ra các giải pháp cụ thể, từ đó mang lại giá trị thực tiễn và đóng góp sâu sắc vào lĩnh vực quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng.
6 CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Tổng quan về rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay tại NHTM 1.1.1 Khái niệm về rủi ro trong hoạt động của NHTM a) Khái niệm rủi ro: Rủi ro là những biến cố không mong muốn mà ta không thể hoàn toàn dự đoán được, bao gồm cả thời điểm và phạm vi tác động của chúng đến tính mạng, sức khỏe, tài sản và môi trường xung quanh. Điều này bao hàm các sự kiện có thể gây thiệt hại, mất mát, hay ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống và hoạt động của con người.1 Các đặc điểm chính của rủi ro bao gồm: - Không thể dự đoán chính xác hoặc đo lường được một cách chắc chắn: Rủi ro thường đi kèm với mức độ không chắc chắn về các sự kiện tương lai và khả năng của chúng xảy ra. Tức là, không thể biết chắc chắn liệu một sự kiện sẽ xảy ra hay không và nếu xảy ra thì sẽ có những tác động gì. - Khả năng xảy ra các hậu quả không mong muốn: Rủi ro liên quan đến khả năng xảy ra các kết quả bất lợi hoặc không tích cực. Điều này có thể bao gồm sự mất mát về tài sản, lợi ích, hoặc khả năng gây ra sự cản trở đối với mục tiêu hoặc kế hoạch ban đầu. Trong các tình huống có thể xảy ra, ít nhất một trong số đó sẽ dẫn đến hậu quả không mong muốn, đối lập với những điều đã dự tính hoặc mong đợi. b) Phân loại rủi ro: ➢ Định nghĩa NHTM và hoạt động ngân hàng: 1 https://thongtinbaohiem.info/bai-viet/rui-ro-va-phan-loai-rui-ro-1651049142
7 NHTM: Theo khoản 3 Điều 4 Luật Các tổ chức tín dụng 2010 thì Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng thực hiện đầy đủ các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác, với mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận theo quy định. Hoạt động ngân hàng: là việc kinh doanh liên quan đến tiền tệ và cung cấp dịch vụ ngân hàng. Một phần quan trọng của hoạt động này là thu nhận tiền gửi từ khách hàng và số tiền này được sử dụng để cung cấp các khoản vay cho các cá nhân và doanh nghiệp, đồng thời cung cấp các dịch vụ thanh toán và các sản phẩm tài chính khác. ➢ Các loại rủi ro thông thường trong hoạt động ngân hàng: Rủi ro tín dụng: Đây là một trong những rủi ro phổ biến và quan trọng nhất trong thị trường tài chính, rủi ro tín dụng là hoạt động thường xuyên mang phát sinh các rủi ro và gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với ngân hàng. Điều này đặc biệt đáng lo ngại khi các khoản tín dụng thường chiếm phần lớn hoặc thậm chí hơn nữa tổng số tài sản của ngân hàng, cũng như tạo ra 70%-90% lợi nhuận của họ. Rủi ro tín dụng có thể xảy ra khi khách hàng không thể hoặc không đủ khả năng trả lại số tiền vay theo các điều khoản đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng giữa ngân hàng và khách hàng. Rủi ro thị trường: bao gồm hai loại rủi ro lãi suất và rủi ro ngoại hối - Rủi ro lãi suất: Rủi ro lãi suất là một trong những thách thức đặc biệt của ngân hàng thương mại, phát sinh khi sự chênh lệch giữa lãi suất huy động và lãi suất cho vay biến động do thị trường, và cũng do sự khác biệt về kỳ hạn giữa các nguồn vốn huy động và các khoản đầu tư. - Rủi ro ngoại hối: Rủi ro ngoại hối của ngân hàng là khả năng mà giá trị tài sản, nợ phải trả hoặc thu nhập của một tổ chức tính theo đồng nội tệ có thể chịu tổn thất do biến động của tỷ giá hối đoái. Rủi ro thanh khoản: Theo định nghĩa của Ủy ban Giám sát Ngân hàng Basel, rủi ro thanh khoản là tình trạng mà một tổ chức tài chính không có đủ khả năng tìm
8 kiếm đủ nguồn vốn để đáp ứng các nghĩa vụ thanh toán đến hạn mà không làm ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh hằng ngày và cũng không gây ra ảnh hưởng đáng kể đến tình hình tài chính. Rủi ro hoạt động: Rủi ro trong hoạt động có thể phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau như hệ thống thông tin không hiệu quả, sai sót kỹ thuật, vi phạm kiểm soát nội bộ, biến động không lường trước hoặc các vấn đề khác liên quan đến hoạt động, có thể gây ra tổn thất hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến danh tiếng của tổ chức. Phạm vi và thời gian mà rủi ro hoạt động có thể xảy ra rất đa dạng. Trong Basel II, Ủy ban Basel đã tập trung vào việc đề cập đến quản lý rủi ro trong hoạt động và rủi ro trong hoạt động của các Ngân hàng Thương mại, bên cạnh hai loại rủi ro truyền thống khác là rủi ro tín dụng và rủi ro thị trường. Rủi ro khác: - Rủi ro pháp lý có thể tác động đến các ngân hàng theo nhiều cách khác nhau. Ví dụ, khách hàng có thể khởi kiện ngân hàng nếu các hợp đồng vay và tài sản đảm bảo của ngân hàng gặp vấn đề pháp lý. Thay đổi đột ngột của chính sách vĩ mô từ phía chính phủ về cơ cấu kinh tế hoặc các lĩnh vực ưu tiên cũng có thể ảnh hưởng đến ngân hàng. - Rủi ro uy tín là nguy cơ mà đánh giá tiêu cực từ dư luận về ngân hàng, gây ra những khó khăn đáng kể trong việc tiếp cận nguồn vốn hoặc khiến khách hàng chuyển sang sử dụng dịch vụ từ các ngân hàng khác. - Rủi ro công nghệ thường xảy ra khi ngân hàng đã đầu tư một lượng lớn vào phát triển công nghệ, nhưng hiệu quả sử dụng không cao như kỳ vọng. Hoặc, khi hệ thống công nghệ gặp sự cố làm ảnh hưởng đến việc điều hành hoạt động kinh doanh của ngân hàng và gây ra tổn thất đáng kể.