ĐẶT VẤN ĐỀ<br />
<br />
Muốn duy trì sự sống, tế bào cần oxy để biến năng lượng hóa học của<br />
thức ăn thành các dạng năng lượng khác như cơ năng, nhiệt năng .. dùng vào<br />
mọi hoạt động sống. Đồng thời Carbon dioxid (CO2) sinh ra trong quá trình sống<br />
cần phải thải ra ngoài. Cung cấp oxy và thải CO2 là chức năng chính của bộ máy<br />
hô hấp.<br />
Khí quản là một cơ quan tham gia vào bộ máy hô hấp, do vị trí đặc biệt<br />
nên khí quản chiếm một vị trí quan trọng. Không khí từ mũi hoặc miệng xuống<br />
đi qua khí quản tới phổi, chia nhánh vào hai phế quản gốc, phế quản thùy, phân<br />
thùy rồi chia nhánh nhiều lần tới các tiểu phế quản và phế nang và thực hiện quá<br />
trình trao đổi khí [2]. Khí quản có đặc điểm là cơ quan duy nhất không có hoạt<br />
động hỗ trợ từ bộ phận tương tự và phải đảm bảo thông thoáng thực hiện trao<br />
đổi khí liên tục.<br />
Bên cạnh đó khí quản còn có chức năng bảo vệ phổi khỏi dị vật (do hệ<br />
thống lông chuyển), sưởi không khí, phát âm, tham gia thể hiện tình cảm [5].<br />
Cấu trúc hình trụ của khí quản là một tổ chức hỗn hợp gồm các vòng sụn được<br />
ghép và định hình với nhau bằng các sợi cơ trơn, sợi chun hiện tại chưa có bộ<br />
phận nhân tạo thay thế. Do đó các phẫu thuật tạo hình khí quản rất phức tạp, đòi<br />
hỏi sự chính xác và đặc biệt phải luôn đảm bảo thông khí cung cấp oxy cho nhu<br />
cầu cơ thể. Hiện nay phẫu thuật này được thực hiện tại một số trung tâm hoặc<br />
bệnh viện lớn, trong đó có bệnh viện TƯQĐ 108.<br />
Kinh nghiệm và kế hoạch chăm sóc của điều dưỡng chưa thấy đề cập<br />
trong tài liệu giảng dạy và ít thấy có báo cáo tiếng việt nào đề cập tới việc chăm<br />
sóc bệnh nhân sau mổ cắt nối khí quản tân-tận [1].<br />
Đây cũng là giai đoạn quan trọng góp phần vào thành công của kết quả<br />
điều trị phẫu thuật cắt nối khí quản tận-tận điều trị hẹp khí quản:<br />
<br />
1<br />
<br />
Vì vậy chúng tôi thực hiện đề tài này nhằm mục tiêu:<br />
Đánh giá kết quả chăm sóc hô hấp bệnh nhân sau phẫu thuật cắt nối<br />
khí quản tận – tận tại Bệnh viện TƯQĐ 108<br />
Mô tả mức độ khó thở lâm sàng sau phẫu thuật cắt nối khí quản tậntận<br />
<br />
2<br />
<br />
Thang Long University Library<br />
<br />
I.<br />
<br />
TỔNG QUAN<br />
<br />
1.1 Đại cƣơng<br />
1.1.1 Giải phẫu khí quản [2]<br />
Khí quản (Tracheal) tiếp theo thanh quản bắt đầu từ cổ (đốt sống cổ VI) và tận<br />
hết trong lồng ngực (đốt sống cổ IV) bằng cách chia đôi thành 2 phế quản<br />
<br />
Hình 1: Vị trí của khí quản<br />
a. Hình dáng, kích thước và cấu tạo<br />
Khí quản là một ống hình trụ dẹt ở phía sau, phồng tròn ở phía trước. Sở<br />
dĩ như vậy là do khí quản được cấu tạo bởi khoảng 16 đến 20 vòng sụn và<br />
ở phía sau mỗi vòng sụn là tổ chức sợi. Ở giữa các vòng sụn cũng có các<br />
rãnh ngang cũng là tổ chức sợi. Khí quản chạy từ trên xuống hơi bị lệch<br />
sang phải (do quai động mạch chủ đè lên ở bên trái) và để hở một phần<br />
mặt trước thực quản. Càng xuống dưới càng chếch về phía sau, cho nên ở<br />
đoạn cổ khí quản nằm rất nông ở phía trước và ở trên (cách da khoảng<br />
18mm). Có thể sờ thấy ngay dưới da nhữn vòng sụn của khí quản, nên<br />
thường mở khí quản giữa vòng sụn 1-4, khi vào ngực thì lại nằm rất sâu.<br />
Khí quản dài độ 10cm chia hai phần đoạn cổ và đoạn ngực. Tuy nhiên độ<br />
dài chung và mỗi đoạn thay đổi tùy theo tuổi và tùy từng người, nam hay<br />
nữ. Khí quản có đường kính ngang khoảng 15-18mm, nhưng có thể chỉ<br />
3<br />
<br />
khoảng 10-12mm do có cơ co khí quản kéo lại, do đó khi có dị vật nằm<br />
trong khí quản, kết hợp với phản xạ ho dị vật sẽ được đẩy lên tới thanh<br />
môn<br />
Khí quản di động dễ dàng, được đưa lên cùng thanh quản khi ta bắt đầu<br />
nuốt hoặc bị đẩy sang bên bởi các u ở cổ.<br />
Khí quản được cấu tạo bởi hai lớp: lớp ngoài gồm các nửa vòng sụn được<br />
nối với nhau bởi các thớ sợi và ở phía sau có các cơ trơn khí quản. Lớp<br />
trong là niêm mạc. Khi soi phế quản ta thấy phía trong có các vòng đỏ<br />
sáng (vòng sụn) và vòng đỏ nâu (vòng thớ liên sụn). Ở đầu dưới có hai lỗ<br />
thông với hai phế quản, ngăn cách nhau bởi một gờ được gọi là cựa khí<br />
quản (carina tracheal).<br />
<br />
Hình 2: Giải phẫu khí quản<br />
(a) Mặt trước khí quản (b) Cắt ngang khí quản<br />
4<br />
<br />
Thang Long University Library<br />
<br />
b. Liên quan giải phẫu<br />
Đoạn cổ: Khí quản nằm ở khu dưới móng, nằm phía trong da và cân cổ<br />
nông, các cơ nông vùng cổ trước, một phần có tuyến giáp vắt ngang qua ở<br />
đoạn cổ. Khí quản đè lên thực quản ở phía sau và liên quan với hai bên bó<br />
mạch cảnh gốc. Khoang tế bào trước khí quản rộng nhất là trên cán ức<br />
trong đó có thể có hạch bạch huyết, tĩnh mạch giáp dưới, có thể có thân<br />
tĩnh mạch cách tay đầu trái, trẻ em có thể thấy cả tuyến ức lấn cao lên cổ.<br />
Đoạn ngực: Phía trước liên quan từ nông vào sâu và qua lớp xương ức<br />
sườn đòn với thân tĩnh mạch cánh tay đầu trái, thân động mạch cánh tay<br />
đầu và động mạch cảnh gốc trái. Ở dưới hai động mạch này và ở chỗ mà<br />
khí quản phân chia làm hai phế quản là quai động mạch chủ và ngành<br />
phải của thân động mạch phổi. Phía sau vẫn là thực quản. Bên trái liên<br />
quan với quai động mạch chủ, động mạch cảnh gốc trái, dây thần kinh X<br />
trái với dây quặt ngược trái. Bên phải liên quan với quai tĩnh mạch đơn<br />
lớn thân động mạch cánh tay đầu và dây thần kinh X phải.<br />
1.1.2 Nguyên nhân gây hẹp khí quản<br />
Hẹp khí quản có thể gặp ở cả người lớn và trẻ em. Trong đó trẻ em<br />
thường là hẹp khí quản bẩm sinh còn hẹp khí quản người lớn thường là do mắc<br />
phải. Cả hai nhóm tuổi đều có nguyên nhân hẹp khí quản sau đặt ống nội khí<br />
quản kéo dài chiếm tỉ lệ lớn.<br />
Gồm các nhóm nguyên nhân sau:<br />
- Hẹp khí quản do điều trị<br />
o Đặt ống nội khí quản kéo dài<br />
o Mở khí quản<br />
o Điều trị xạ khí quản<br />
o Phẫu thuật khí quản trước đó<br />
-<br />
<br />
Hẹp khí quản bẩm sinh<br />
<br />
- Tổn thương khí quản do chấn thương, vết thương<br />
- Hẹp khí quản do u<br />
- Bệnh tự miễn<br />
5<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
