Đề thi HK 1 môn Ngữ văn lớp 12 năm 2016 - THPT Chuyên Nguyễn Quang Diêu

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO ĐỒNG THÁP<br /> TRƯỜNG THPT CHUYÊN<br /> NGUYỄN QUANG DIÊU<br /> Giáo viên: Bùi Thị Kim Duyên<br /> <br /> Điện thoại: 0944839111<br /> <br /> ĐỀ ĐỀ XUẤT THI HỌC KỲ I<br /> NĂM HỌC 2016-2017<br /> MÔN THI: NGỮ VĂN 12<br /> THỜI GIAN: 120 PHÚT<br /> <br /> I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)<br /> Đọc đoạn trích sau đây và trả lời các câu hỏi từ Câu 1 đến Câu 4<br /> “Cho” và “nhận” là hai khái niệm tưởng chừng như đơn giản nhưng số người có thể<br /> cân bằng được nó lại chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Ai cũng có thể nói:“Những ai biết<br /> yêu thương sẽ sống tốt đẹp hơn” hay “Đúng thế, cho đi là hạnh phúc hơn nhận về”. Nhưng<br /> tự bản thân mình, ta đã làm được những gì ngoài lời nói? Cho nên, giữa nói và làm lại là<br /> hai chuyện hoàn toàn khác nhau. Hạnh phúc mà bạn nhận được khi cho đi chỉ thật sự đến<br /> khi bạn cho đi mà không nghĩ ngợi đến lợi ích của chính bản thân mình. Đâu phải ai cũng<br /> quên mình vì người khác. Nhưng xin đừng quá chú trọng đến cái tôi của chính bản thân<br /> mình. Xin hãy sống vì mọi người để cuộc sống không đơn điệu và để trái tim có những nhịp<br /> đập yêu thương.<br /> Cuộc sống này có quá nhiều điều bất ngờ nhưng cái quan trọng nhất thực sự tồn tại là<br /> tình yêu thương. Sống không chỉ là nhận mà còn phải biết cho đi. Chính lúc ta cho đi nhiều<br /> nhất lại là lúc ta được nhận lại nhiều nhất”.<br /> (Trích “Lời khuyên cuộc sống…”)<br /> Câu 1. (0,5 điểm) Xác định phong cách ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản trên.<br /> Câu 2. (1,0 điểm) Anh/chị hiểu như thế nào về ý kiến: “…cho đi là hạnh phúc hơn<br /> nhận về”?<br /> Câu 3. (1,0 điểm) Hãy giải thích vì sao người viết cho rằng: “Hạnh phúc mà bạn<br /> nhận được khi cho đi chỉ thật sự đến khi bạn cho đi mà không nghĩ ngợi đến lợi ích của<br /> chính bản thân mình’’ ?<br /> Câu 4. (0,5 điểm) Hãy cho biết một bài học sâu sắc mà anh/chị rút ra được từ đoạn<br /> trích trên?<br /> II. LÀM VĂN<br /> Câu 1. (2,0 điểm) Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của<br /> anh/chị về quan điểm của người viết nêu trong đoạn trích trên: “Chính lúc ta cho đi nhiều<br /> nhất lại là lúc ta được nhận lại nhiều nhất”.<br /> Câu 2. (5,0 điểm) Cảm nhận của anh/chị về nỗi nhớ của nhân vật trữ tình trong hai<br /> đoạn thơ sau:<br /> “Nhớ gì như nhớ người yêu<br /> Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương<br /> Nhớ từng bản khói cùng sương<br /> Sớm khuya bếp lửa người thương đi về.<br /> <br /> Nhớ từng bờ nứa rừng tre<br /> Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy”.<br /> (Việt Bắc, Tố Hữu, sách Ngữ văn 12, tập 1 – NXB Giáo dục, 2009)<br /> “ Con sóng dưới lòng sâu<br /> Con sóng trên mặt nước<br /> Ôi con sóng nhớ bờ<br /> Ngày đêm không ngủ được<br /> Lòng em nhớ đế anh<br /> Cả trong mơ còn thức”<br /> (Sóng, Xuân Quỳnh, sách Ngữ văn 12, tập 1 – NXB Giáo dục, 2009)<br /> – HẾT-<br /> <br /> ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM<br /> I. Đọc<br /> hiểu<br /> <br /> Hướng dẫn chấm<br /> <br /> Điểm<br /> (3,0<br /> điểm)<br /> <br /> Xác định phong cách ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản trên.<br /> Câu 1 Trả lời đúng theo một trong các cách: Phong cách ngôn ngữ chính luận/<br /> 0,5<br /> (0,5) Phong cách chính luận/ chính luận.<br /> Trả lời sai hoặc không trả lời<br /> 0<br /> Anh/chị hiểu như thế nào về ý kiến: “…cho đi là hạnh phúc hơn nhận<br /> về”?<br /> Ý kiến “…cho đi là hạnh phúc hơn nhận về” thể hiện quan niệm sống đẹp 1,0<br /> của những người đi tìm ý nghĩa cuộc sống từ những điều tốt đẹp mang đến<br /> cho người khác. (0,25) Khi “cho đi”, ta sẽ mang niềm vui, hạnh phúc cho<br /> Câu 2 người khác, ta sẽ nhận lại sự yêu thương, quý trọng ở mọi người và ta cũng<br /> sẽ thấy cuộc sống mình có ý nghĩa, có giá trị hơn.(0,5) Việc “nhận về”<br /> (1,0)<br /> cũng mang đến cho con người hạnh phúc, nhưng đó là hạnh phúc không<br /> phải có được tự ta tạo nên; vì thế theo đạo lí ở đời, ta phải ghi lòng tạc dạ<br /> và có trách nhiệm báo đáp nên không mang lại cho ta cái cảm giác thanh<br /> thản như khi ta “cho đi”. (0,25).<br /> Ghi câu khác hoặc không trả lời.<br /> Hãy giải thích vì sao người viết cho rằng: “Hạnh phúc mà bạn nhận<br /> được khi cho đi chỉ thật sự đến khi bạn cho đi mà không nghĩ ngợi đến<br /> lợi ích của chính bản thân mình’’ ?<br /> Người viết cho rằng: “Hạnh phúc mà bạn nhận được khi cho đi chỉ thật sự<br /> Cẩu 3<br /> đến khi bạn cho đi mà không nghĩ ngợi đến lợi ích của chính bản thân<br /> (1,0)<br /> mình” bởi vì đó là sự “cho” xuất phát từ tấm lòng, từ tình yêu thương thực<br /> sự, không vụ lợi, không tính toán hơn thiệt (0,5) nên sẽ mang lại cho ta<br /> niềm vui, hạnh phúc ở ý nghĩa mà nó mang lại cho đời.(0,5)<br /> Trả lời sai hoặc không trả lời.<br /> Hãy cho biết một bài học sâu sắc mà anh/chị rút ra được từ đoạn trích<br /> trên?<br /> Câu 4 HS bày tỏ ý kiến cá nhân và lí giải sao cho thuyết phục. Có thể là: Giá trị<br /> (0,5) của lòng yêu thương, hạnh phúc giản dị và gần gũi từ chính tấm lòng của<br /> mỗi người, Bàn tay trao tặng hoa hồng bao giờ cũng phảng phất hương<br /> thơm, …<br /> II.<br /> Làm<br /> văn<br /> Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị<br /> Câu 1<br /> về quan điểm của người viết nêu trong đoạn trích trên: “Chính lúc ta<br /> (2,0 đ)<br /> cho đi nhiều nhất lại là lúc ta được nhận lại nhiều nhất”.<br /> a. 0,25 - Đảm bảo cấu trúc đoạn nghị luận: Trình bày đầy đủ các phần: Câu chủ đề<br /> (nêu được vấn đề) - Thân đoạn - Kết đoạn. (không chấm xuống dòng) –<br /> đ<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0<br /> 0,5<br /> 0,5<br /> <br /> 7,0<br /> điểm<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> b.1,5<br /> đ<br /> <br /> c. 0,25<br /> đ<br /> Câu 2<br /> (5,0 đ)<br /> <br /> a. 0,25<br /> <br /> b. 0,5<br /> <br /> - Yêu cầu về nội dung:<br /> + Giải thích:<br /> “Cho đi”: sự trao đi từ tấm lòng, sự chia sẻ, quan tâm, yêu thương, giúp<br /> đỡ, làm được điều tốt đẹp cho ai đó, nhất là những người lâm vào hoàn<br /> cảnh khó khăn, hoạn nạn, bất hạnh.<br /> “nhận lại”: cái tốt đẹp, những giá trị mà ta có được từ cuộc đời hay cụ thể<br /> là từ ai đó.<br />  Câu nói nêu lên mối quan hệ nhân quả trong cuộc sống: khi ta gieo<br /> những điều tốt đẹp thì ta cũng nhận được những điều tốt đẹp.<br /> + Vì sao “lúc ta cho đi nhiều nhất lại là lúc ta được nhận lại nhiều<br /> nhất”? Những biểu hiện cụ thể trong cuộc sống?<br /> -Khi ta “cho đi” là ta mang lại niềm vui và hạnh phúc cho người là ta có<br /> thêm bạn, thêm tình thân.<br /> - Việc làm giàu ý nghĩa từ sự “cho đi” không phải là sự mất đi mà làm cho<br /> cuộc sống ta, tâm hồn ta giàu có hơn.<br /> - Bao giờ sự “cho đi” xuất phát từ tình thương, không vụ lợi cũng sẽ nhận<br /> lại sự yêu thương, trân quý ở mọi người.<br /> -. Quan trọng hơn là ta cảm thấy hạnh phúc bởi ý nghĩa tốt đẹp mà ta mang<br /> lại cho người khác từ sự “cho đi” ấy.<br /> - Những tấm lòng vàng, những việc làm thiện nguyện…hướng tới những<br /> mảnh đời cần sự sẻ chia, giúp đỡ luôn được cộng đồng trân trọng, tôn vinh.<br /> + Bài học nhận thức và hành động<br /> - Quan niệm trên có ý nghĩa hướng ta vươn tới một sống đẹp, cao quý.<br /> - “Cho đi” là điều mà mỗi người nên làm trong cuộc sống thường nhật,<br /> phải biết san sẻ, giúp đỡ người khác để có được nhiều niềm vui trong cuộc<br /> sống.<br /> - Liên hệ bản thân.<br /> - Đáp ứng 1/2 đến 2/3 các yêu cầu trên<br /> - Đáp ứng được 1/3 các yêu cầu trên<br /> - Không đáp ứng được bất kì yêu cầu nào trong các yêu cầu trên<br /> Không sai Chính tả, dùng từ, đặt câu ( Hoặc có 1 vài lỗi nhỏ, không đáng<br /> kể)<br /> * Yêu cầu chung: Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng về dạng bài<br /> nghị luận văn học để tạo lập văn bản. Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ<br /> ràng; văn viết có cảm xúc; thể hiện khả năng cảm thụ văn học tốt; diễn đạt<br /> trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.<br /> - Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Trình bày đầy đủ các phần Mở bài, Thân<br /> bài, Kết luận. Phần Mở bài biết dẫn dắt hợp lí và nêu được vấn đề; phần<br /> Thân bài biết tổ chức thành nhiều đoạn văn liên kết chặt chẽ với nhau cùng<br /> làm sáng tỏ vấn đề; phần Kết bài khái quát được vấn đề và thể hiện được<br /> ấn tượng, cảm xúc sâu đậm của cá nhân.<br /> Thiếu Mở bài hoặc Kết luận, Thân bài chỉ có 1 đoạn văn hoặc cả bài viết<br /> chỉ có 1 đoạn văn.<br /> - Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Nỗi nhớ trong hai đoạn thơ trích<br /> Việt Bắc và Sóng.<br /> <br /> 1,0<br /> 0,5<br /> 0<br /> 0,25<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> 0<br /> 0,5<br /> <br /> c. 3,5<br /> <br /> -Xác định chưa rõ vấn đề cần nghị luận, không nêu vấn đề trong mở bài<br /> hoặc chỉ phân tích chung chung đoạn thơ.<br /> -Xác định sai vấn đề cần nghị luận, trình bày lạc đề.<br /> - Chia vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm phù hợp; các luận điểm<br /> được triển khai theo trình tự hợp lí, có sự liên kết chặt chẽ; sử dụng tốt các<br /> thao tác lập luận để triển khai các luận điểm (trong đó phải có thao tác<br /> phân tích, so sánh); biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng<br /> - Đảm bảo các yêu cầu trên; có thể trình bày theo định hướng sau:<br /> 1. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm và hai đoạn thơ<br /> - Tố Hữu là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng Việt Nam hiện đại. Thơ Tố<br /> Hữu thể hiện lẽ sống, tình cảm cách mạng của con người Việt Nam hiện<br /> đại nhưng mang đậm chất dân tộc, truyền thống.<br /> - Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ của tình yêu và hạnh phúc đời thường. Thơ<br /> Xuân Quỳnh là tiếng lòng của một tâm hồn luôn luôn khao khát tình yêu,<br /> gắn bó hết mình với cuộc sống hằng ngày, trân trọng, nâng niu cho hạnh<br /> phúc bình dị của đời thường.<br /> - Việt Bắc và Sóng là thành công xuất sắc của thơ cách mạng Việt Nam<br /> thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ. Hai đoạn thơ có vẻ đẹp về<br /> nội dung và nghệ thuật, để lại dấu ấn không phai trong lòng bạn đọc.<br /> 2. Đoạn thơ trong bài Việt Bắc là nỗi nhớ nỗi nhớ của người về người cán bộ kháng chiến về xuôi trong giờ phút chia tay.<br /> a/ Về nội dung:<br /> - Đoạn thơ mở ra với nỗi nhớ Việt Bắc, lấy nỗi nhớ người yêu để diễn tả<br /> nỗi nhớ Việt Bắc thì nỗi nhớ ấy thật da diết và sâu sắc. Nỗi nhớ Việt Bắc<br /> được cụ thể hóa thành nỗi nhớ thiên nhiên, cảnh vật, cuộc sống:<br /> + Thiên nhiên cảnh vật hiện lên với vẻ đẹp thật đa dạng trong những<br /> không gian, thời gian khác nhau, đó là “trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng<br /> nương”, là những “rừng nứa, bờ tre”, ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê”…<br /> Thiên nhiên cảnh vật ở đây lắng sâu trong nỗi nhớ nên nó hiện ra một cách<br /> cụ thể từ màu sắc đến đường nét, đến cả tên gọi của từng dòng sông, con<br /> suối.<br /> + Cuộc sống Việt Bắc hiện lên qua hình ảnh những bản làng chìm<br /> trong sương sớm mây chiều và người thương đi về bên bếp lửa hồng trong<br /> những đêm lạnh. Hình ảnh người thương bên bếp lửa sớm khuya là những<br /> kỉ niệm ngọt ngào trong những tháng ngày gian khổ của cuộc kháng chiến.<br /> b/ Về nghệ thuật:<br /> - Câu thơ lục bát mang âm hưởng trữ tình, gần gũi; với nghệ thuật so sánh,<br /> những hình ảnh thơ bình dị, giàu sức gợi cảm… làm nên giai điệu mượt<br /> mà, êm ái của “khúc hát ru kỉ niệm”.<br /> 3. Đoạn thơ trong bài Sóng là nỗi nhớ trong tình yêu đôi lứa.<br /> a/ Về nội dung:<br /> - Sáu dòng thơ là nỗi nhớ thiết tha, sâu lắng. Đây là khổ thơ có số lượng<br /> câu thơ nhiều nhất trong bài. Sáu dòng giữa bài thơ như một đợt sóng lòng<br /> cồn lên cao nhất từ tâm điểm của thi phẩm.<br /> - Bốn câu đầu: cái tôi trữ tình nhập vào sóng để giãi bày tâm sự.<br /> - Hai câu sau cái tôi trữ tình tách ra để bày tỏ lòng mình, để diễn tả nỗi nhớ<br /> lạ lùng, nỗi nhớ cao hơn cả sóng – không chỉ hiện hữu trong ý thức mà còn<br /> <br /> 0,25<br /> 0<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 1,0<br /> <br />