Đề thi HSG lớp 9 môn Sinh học năm 2014-2015 - Phòng GD&ĐT Lai Vung

UBND HUYỆN LAI VUNG<br /> PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9<br /> NĂM HỌC 2014 – 2015<br /> <br /> ĐỀ CHÍNH THỨC<br /> <br /> MÔN THI: SINH HỌC<br /> Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)<br /> Ngày thi: 07/12/2014<br /> <br /> (Đề thi gồm 02 trang)<br /> <br /> Câu 1. (3,0 điểm)<br /> a) Một học sinh thực hiện thí nghiệm về quá trình thoát hơi nước ở thực vật<br /> và thu được kết quả như hình sau:<br /> <br /> Quan sát thí nghiệm trong hình trên và cho biết:<br /> - Vì sao túi nilông trùm lên cây có lá bị mờ sau 1 giờ?<br /> - Thí nghiệm trên đã chứng minh điều gì về quá trình thoát hơi nước ở<br /> thực vật.<br /> - Nêu ý nghĩa của hiện tượng trên đối với đời sống của thực vật.<br /> b) Giới thực vật được chia thành những ngành nào? Trong các ngành đó,<br /> ngành nào là tiến hóa nhất. Hãy kể tên các bậc phân loại nhỏ hơn ngành.<br /> Câu 2. (3,0 điểm)<br /> a) Nông dân trồng cam quýt thường đem tổ kiến vàng về buộc trên cây<br /> trong vườn cam quýt. Vì khi có mặt kiến vàng sẽ không xuất hiện kiến hôi (loại<br /> kiến đen làm cam quýt sượng, mất nước); kiến vàng cũng tiêu diệt rầy chổng<br /> cánh (đối tượng truyền bệnh vàng lá gân xanh trên cây có múi) và sâu vẽ bùa.<br /> Hãy nêu tên và những ưu điểm của biện pháp phòng trừ sâu bệnh được nêu<br /> trong ví dụ trên.<br /> b) Thế nào là sinh sản hữu tính? Vì sao nói sinh sản hữu tính có ưu thế hơn<br /> sinh sản vô tính?<br /> Câu 3. (3,0 điểm)<br /> a) Trình bày hoạt động co dãn của tim. Giải thích vì sao ở người, trung bình<br /> mỗi phút lại diễn ra 75 chu kì co dãn tim?<br /> <br /> b) Để bảo vệ sức khỏe tim mạch, chúng ta cần thực hiện và cần tránh<br /> những hoạt động nào?<br /> c) Quá trình tiêu hóa bao gồm những hoạt động nào?<br /> Câu 4. (3,0 điểm)<br /> a) Hãy nêu cơ chế điều hoà lượng đường trong máu ổn định của tuyến tụy.<br /> b) Thế nào là thụ tinh, thụ thai? Có ý kiến cho rằng trẻ đồng sinh cùng<br /> trứng có thể cùng giới tính hay khác giới tính. Ý kiến này đúng hay sai? Vì sao?<br /> Câu 5. (3,0 điểm)<br /> a) Nêu điểm khác nhau về kết quả của quá trình nguyên phân so với quá<br /> trình giảm phân khi cùng xuất phát từ một tế bào 2n ban đầu.<br /> b) Một gen có chiều dài bằng 5100 A0 và có T = 600 nuclêôtit.<br /> - Xác định số nuclêôtit các loại còn lại của gen.<br /> - Nếu gen này xảy ra đột biến thay thế một cặp nuclêôtit A - T bằng một<br /> cặp nuclêôtit G - X thì số nuclêôtit từng loại của gen sau đột biến sẽ là bao<br /> nhiêu?<br /> Câu 6. (3,0 điểm)<br /> a) Thế nào là lai phân tích? Lai phân tích có ý nghĩa gì trong thực tiễn sản<br /> xuất nông nghiệp?<br /> b) Ở cà chua, gen A quy định quả đỏ, a quy định quả vàng; B quy định quả<br /> tròn, b quy định quả bầu dục. Khi cho lai hai giống cà chua quả đỏ, dạng bầu<br /> dục và quả vàng, dạng tròn với nhau thu được F1 có 4 loại kiểu hình, trong đó<br /> kiểu hình quả vàng, bầu dục chiếm 1/4 trong tổng số cây F1. Biết các gen quy<br /> định màu quả và dạng quả nằm trên các nhiễm sắc thể khác nhau.<br /> - Biện luận, tìm kiểu gen của bố mẹ.<br /> - Xác định tỉ lệ các loại kiểu gen và kiểu hình của các cây con F1.<br /> Câu 7. (2,0 điểm)<br /> a) Nêu các biện pháp hạn chế phát sinh tật, bệnh di truyền.<br /> b) Bệnh mù màu ở người do gen lặn m nằm trên NST giới tính X qui định<br /> (không có trên NST giới tính Y). Hãy biện luận, xác định kiểu gen của 4 thành<br /> viên trong gia đình sau đây: bố mẹ đều nhìn màu bình thường; họ sinh được 1<br /> con trai nhìn màu bình thường và 1 con trai mù màu.<br /> --- HẾT --Họ và tên thí sinh: .......................................... Số báo danh: ..........................<br /> Chữ ký của giám thị 1: ...................... Chữ ký của giám thị 2: ............................<br /> Lưu ý: Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Giám thị không giải thích gì thêm.<br /> <br /> PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> HUYỆN LAI VUNG<br /> <br /> HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ THANG ĐIỂM<br /> KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9<br /> NĂM HỌC 2014 – 2015<br /> MÔN: SINH HỌC<br /> <br /> NỘI DUNG<br /> <br /> ĐIỂM<br /> <br /> Câu 1:<br /> a) Hơi nước thoát ra từ lá bám lên thành túi nilông làm túi bị mờ.<br /> * Thí nghiệm chứng minh cây thoát hơi nước chủ yếu qua lá.<br /> * Ý nghĩa của thoát hơi nước qua lá:<br /> - Tạo sức hút góp phần cho nước và muối khoáng hòa tan vận<br /> chuyển từ rễ lên lá.<br /> - Giúp cho tế bào lá khỏi bị đốt nóng dưới ánh nắng mặt trời.<br /> b) Giới thực vật được chia thành các ngành: Tảo, Rêu, Dương xỉ, Hạt<br /> trần, Hạt kín.<br /> Ngành Hạt kín là tiến hóa nhất.<br /> Các bậc phân loại nhỏ hơn ngành: Lớp, Bộ, Họ, Chi, Loài.<br /> <br /> 3,0<br /> <br /> Câu 2:<br /> a) Biện pháp đã sử dụng là đấu tranh sinh học (sử dụng thiên địch).<br /> * Ưu điểm:<br /> - Không gây ô nhiễm môi trường.<br /> - Không gây ảnh hưởng xấu tới sinh vật có ích và sức khỏe con<br /> người.<br /> - Không có hiện tượng kháng thuốc như khi sử dụng thuốc hóa học.<br /> - Giá thành thấp hơn thuốc hóa học.<br /> b) Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản có sự kết hợp giữa tế bào<br /> sinh dục đực (tinh trùng) và tế bào sinh dục cái (trứng).<br /> Sinh sản hữu tính có ưu thế hơn sinh sản vô tính vì: sinh sản hữu tính<br /> tạo ra vô số các biến dị tổ hợp ở cá thể con (sự kết hợp các đặc điểm<br /> sinh học khác nhau của bố mẹ)<br /> <br /> 0,5<br /> 0,5<br /> <br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,5<br /> 0,5<br /> 0,5<br /> 3,0<br /> 0,5<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,5<br /> 0,5<br /> <br />  Giúp cơ thể con thích nghi với điều kiện sống thay đổi.<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> Câu 3:<br /> a) Hoạt động co dãn của tim:<br /> - Tim co dãn theo chu kì.<br /> - Mỗi chu kì tim gồm 3 pha: pha nhĩ co, pha thất co, pha dãn chung.<br /> * Vì mỗi chu kì tim kéo dài trong 0,8 giây; 1 phút có 60 giây; nên<br /> trong 1 phút sẽ có 60 : 0,8 = 75 chu kì co dãn tim.<br /> b) Những hoạt động cần thực hiện và cần tránh để bảo vệ tim mạch:<br /> - Khắc phục và hạn chế các nguyên nhân làm tăng nhịp tim và<br /> <br /> 3,0<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,5<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> NỘI DUNG<br /> huyết áp không mong muốn.<br /> - Tiêm phòng các bệnh có hại cho tim mạch.<br /> - Hạn chế ăn, uống các chất có hại cho tim mạch (món ăn chứa<br /> nhiều mỡ động vật, rượu, bia, chất kích thích, ...).<br /> - Luyện tập tim mạch thường xuyên, vừa sức (tập thể dục, xoa bóp).<br /> c) Quá trình tiêu hóa bao gồm những hoạt động:<br /> - Ăn uống, đẩy thức ăn trong ống tiêu hóa.<br /> - Tiêu hóa thức ăn (tiết dịch, biến đổi lí học và hóa học).<br /> - Hấp thụ các chất dinh dưỡng.<br /> - Thải phân.<br /> Câu 4:<br /> a) Cơ chế điều hòa đường huyết ổn định của tuyến tụy:<br /> <br /> ĐIỂM<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 3,0<br /> <br /> - Khi đường huyết tăng cao so với bình thường, các tế bào  của<br /> đảo tụy tiết ra insulin.<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> Insulin chuyển glucôzơ thành glicôgen dự trữ trong gan và cơ <br /> hạ đường huyết trở lại bình thường.<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> - Khi đường huyết giảm so với bình thường, các tế bào  của đảo<br /> tụy tiết ra glucagôn.<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> Glucagôn chuyển glicôgen thành glucôzơ  nâng đường huyết<br /> trở lại bình thường.<br /> b) Thụ tinh: Trứng và tinh trùng kết hợp tạo thành hợp tử.<br /> Thụ thai: Phôi đến và làm tổ trong lớp niêm mạc thành tử cung rồi<br /> phát triển thành thai.<br /> Ý kiến trên là sai.<br /> Vì trẻ đồng sinh cùng trứng sẽ có cùng kiểu gen nên sẽ cùng giới<br /> tính.<br /> Câu 5:<br /> a) Điểm khác nhau về kết quả quá trình nguyên phân so với giảm<br /> phân:<br /> Điểm khác nhau<br /> Số tế bào con tạo ra<br /> Bộ NST trong mỗi tế bào con<br /> <br /> Nguyên phân<br /> 2<br /> <br /> Giảm phân<br /> 4<br /> <br /> 2n<br /> <br /> n<br /> <br /> b) Số nuclêôtit từng loại của gen:<br /> Tổng số nuclêôtit của gen là:<br /> N = L : 3,4 x 2 = 5100 : 3,4 x 2 = 3000 (nuclêôtit)<br /> <br /> 0,5<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 3,0<br /> <br /> 0,5<br /> 0,5<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> NỘI DUNG<br /> Theo NTBS thì:<br /> A = T = 600 (nuclêôtit)<br /> G = X = N : 2 – A = 3000 : 2 – 600 = 900 (nuclêôtit)<br /> * Số nuclêôtit từng loại của gen sau đột biến:<br /> A = T = 600 – 1 = 599 (nuclêôtit)<br /> G = X = 900 + 1 = 901 (nuclêôtit)<br /> Câu 6:<br /> a) Lai phân tích: là phép lai giữa cơ thể mang tính trạng trội cần xác<br /> định kiểu gen với cơ thể mang tính trạng lặn tương ứng.<br /> Ý nghĩa thực tiễn của lai phân tích: kiểm tra độ thuần chủng của<br /> giống.<br /> b) Xác định kiểu gen của P:<br /> Quả đỏ, bầu dục  Quả vàng, tròn<br /> A-bb<br /> aaBF1: Xuất hiện cây quả vàng, bầu dục (aabb) nên bố và mẹ đều phải<br /> mang gen a và b.<br /> <br /> ĐIỂM<br /> 0,25<br /> 0,5<br /> 0,5<br /> 0,5<br /> 3,0<br /> 0,5<br /> 0,5<br /> <br /> P:<br /> <br />  Kiểu gen của bố, mẹ là<br /> Cây quả đỏ, bầu dục: Aabb.<br /> Cây quả vàng, tròn: aaBb.<br /> Tỉ lệ kiểu gen của F1: 1AaBb : 1Aabb : 1 aaBb : 1aabb<br /> Tỉ lệ kiểu hình của F1: 1 đỏ, tròn : 1 đỏ, bầu : 1 vàng, tròn : 1 vàng,<br /> bầu<br /> Câu 7:<br /> a) Các biện pháp hạn chế phát sinh tật, bệnh di truyền:<br /> - Đấu tranh chống sản xuất, thử, sử dụng vũ khí hạt nhân, vũ khí<br /> hóa học và các hành vi gây ô nhiễm môi trường.<br /> - Sử dụng đúng cách các loại thuốc trừ sâu, diệt cỏ, thuốc chữa<br /> bệnh.<br /> - Hạn chế kết hôn giữa những người có nguy cơ mang gen gây các<br /> tật, bệnh di truyền hoặc hạn chế sinh con của các cặp vợ chồng này.<br /> b) Kiểu gen của các thành viên trong gia đình.<br /> - Người bố và người con trai nhìn màu bình thường đều có kiểu gen:<br /> XMY.<br /> - Người con trai bị mù màu có kiểu gen: XmY.<br /> Mẹ nhìn màu bình thường (XMX-), con trai bị mù màu XmY nhận<br /> giao tử Y từ bố và Xm từ mẹ  Kiểu gen của mẹ: XMXm.<br /> ------HẾT------<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0,5<br /> 0,5<br /> 0,5<br /> 2,0<br /> <br /> 0,5<br /> 0,25<br /> 0,25<br /> <br /> 0,25<br /> 0,25<br /> 0,5<br /> <br />