Khóa luận tốt nghiệp: Đánh giá hiệu quả kinh tế hoạt động nuôi trồng thủy sản của nông hộ trên địa bàn xã Quảng An

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Ở Việt Nam ngành Thủy sản nói chung và nuôi trồng thủy sản nói riêng đóng<br /> vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế quốc dân, ta có thể ví đây<br /> như là một “ngành xương sống” bởi các lý do sau: Thứ nhất, cung cấp thực phẩm, tạo<br /> nguồn dinh dưỡng cho người dân Việt Nam. Thứ hai, đảm bảo an ninh lương thực,<br /> thực phẩm và xoá đói giảm nghèo. Thứ ba, chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp nông<br /> <br /> đóng góp một phần lớn giúp cân bằng cán cân thương mại.<br /> <br /> uế<br /> <br /> thôn. Ngoài ra, đây còn là một ngành có lợi thế xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam,<br /> <br /> H<br /> <br /> Hàng năm, cùng với xu thế phát triển chung của các ngành, lĩnh vực trong cả<br /> nước, ngành thủy sản cũng đã đạt được những thành tựu rất đáng ghi nhận. Cụ thể, tốc<br /> <br /> tế<br /> <br /> độ tăng trưởng của Việt Nam về xuất khẩu Thủy sản là cao nhất thế giới, đạt 18% năm<br /> giai đoạn 1998-2008. Năm 2010, xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam đạt trên 4,9 tỷ<br /> <br /> h<br /> <br /> USD, tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2009. Tuy nhiên, có thể nói đây là một năm đầy<br /> <br /> in<br /> <br /> sóng gió đối với xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam, khi phải đối mặt với hàng loạt khó<br /> <br /> cK<br /> <br /> khăn từ nội tại cho đến thị trường xuất khẩu. Theo dự kiến năm 2011, xuất khẩu thủy<br /> sản Việt Nam của năm sẽ đạt mức 5,3 tỉ đô la Mỹ. Theo đó chúng ta càng có cơ sở để<br /> nhìn thấy một tương lai tốt đẹp hơn cho việc mở rộng và phát triển ngành, nghề nuôi<br /> <br /> họ<br /> <br /> trồng thủy sản trong cả nước.<br /> <br /> NTTS đối với tỉnh Thừa Thiên Huế nói chung và địa bàn các huyện, xã nói<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> riêng đã từng là một hiện tượng, nó chính là một công cụ xóa đói giảm nghèo “ siêu<br /> tốc” một nghề “siêu lợi nhuận”, nó đã thực sự bùng nỗ và mang lại những kết quả<br /> đáng ghi nhận vào những năm 2002 trở về trước. Thế nhưng theo thời gian, nuôi trồng<br /> thủy sản cũng chính là nhân tố cốt lõi khiến rất nhiều hộ nuôi phải rơi vào cảnh khó<br /> khăn, nợ nần. Vấn đề đặt ra là, nguyên nhân chính dẫn đến điều này xuất phát từ đâu?<br /> Ta biết rằng, hầu hết đối tượng nuôi được ưu tiên lựa chọn hàng đầu là tôm sú, bởi nó<br /> có thời gian nuôi tương đối ngắn nhưng giá trị mang lại cực kỳ cao, ngoài ra nó còn là<br /> một đặc sản được người tiêu dùng nhiều nước trên thế giới yêu chuộng. Thế nhưng<br /> đây cũng là đối tượng có yêu cầu về kỹ thuật và điều kiện sống rất nghiêm ngặt. Việc<br /> bùng nỗ quá mức về NTTS đã khiến môi trường nước ngày càng trở nên ô nhiễm, mà<br /> 1<br /> <br /> tác nhân chính xuất phát từ thức ăn dư thừa, dư lượng thuốc hóa học, nguồn nước xã<br /> thải của các hồ nuôi, đặc biệt hơn đối với các hộ nuôi chắn sáo và lưới làm cho vấn đề<br /> ô nhiễm ngày càng trầm trọng. Chính những điều này làm cho kết quả mang lại từ<br /> NTTS ngày càng thấp hơn, người dân càng nuôi thì càng lỗ, và dường như không còn<br /> ai mặn mà với công việc này như thời gian trước đây nữa.<br /> Quảng An là một xã bãi ngang nghèo, thuộc đối tượng vùng đặc biệt khó khăn<br /> của tỉnh Thừa Thiên Huế. Tuy nhiên đây lại có diện tích mặt nước khá rộng, đồng thời<br /> <br /> uế<br /> <br /> NTTS cũng là nghề truyền thống có từ rất lâu, chính điều này là cơ sở cho việc phát<br /> triển nghề NTTS tại địa phương. Cũng như tình hình chung, NTTS với đối tượng<br /> <br /> H<br /> <br /> chính là tôm sú đã mang lại những kết quả tốt trong thời gian đầu nhưng sau đó vấn đề<br /> <br /> tế<br /> <br /> ô nhiễm môi trường nước làm cho hầu hết các hộ nuôi trồng đều phải lâm cảnh nợ nần.<br /> Thực hiện sự chỉ đạo của Chi cục NTTS tỉnh Thừa Thiên Huế cùng với sự hướng dẫn<br /> <br /> h<br /> <br /> của Trung tâm khuyến nông huyện Quảng Điền về việc thay đổi cơ cấu, đối tượng<br /> <br /> in<br /> <br /> nuôi. UBND mà cụ thể là cán bộ khuyến nông đã yêu cầu nông dân thực hiện thay<br /> nuôi chuyên tôm bằng việc áp dụng mô hình nuôi xen ghép với ba đối tượng nuôi<br /> <br /> cK<br /> <br /> chính là tôm, cá và cua. Đặc biệt hơn, trên địa bàn xã đã tiến hành thực hiện dự án thí<br /> điểm về nuôi trồng thủy sản với công nghệ mới. Với việc ứng dụng chế phẩm sinh học<br /> <br /> họ<br /> <br /> chiết xuất từ bã trầu, dự án bước đầu đã thu được những tín hiệu rất đáng mừng. Xuất<br /> phát từ thực tiễn vấn đề tại địa phương tôi đề xuất đề tài “Đánh giá hiệu quả kinh tế<br /> hoạt động nuôi trồng thủy sản của nông hộ trên địa bàn xã Quảng An” làm khóa luận<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> tốt nghiệp của mình.<br /> <br />  Mục đích nghiên cứu của đề tài:<br /> - Tìm hiểu thực trạng hoạt động nuôi trồng thủy sản của nông hộ trên địa bàn xã<br /> <br /> Quảng An.<br /> -Đánh giá hiệu quả kinh tế hoạt động nuôi trồng thủy sản tại địa phương; so<br /> sánh hiệu quả giữa hình thức nuôi bán thâm canh có sử dụng chế phẩm với các hình<br /> thức nuôi khác.<br /> <br /> 2<br /> <br /> - Tìm hiểu các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả, hiệu quả của hoạt động nuôi<br /> trồng thủy sản.<br /> - Đề xuất một số giải pháp thiết thực nhằm nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế hoạt<br /> động nuôi trồng thủy sản.<br /> <br />  Đối tượng nghiên cứu của đề tài:<br /> Hoạt động nuôi trồng thủy sản của các nông hộ ở xã Quảng An, huyện Quảng<br /> <br /> uế<br /> <br /> Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế<br /> <br /> H<br /> <br />  Phạm vi nghiên cứu:<br /> <br /> - Về thời gian: đề tài tập trung nghiên cứu sự biến động của hoạt động nuôi<br /> <br /> tế<br /> <br /> trồng thủy sản trở địa phương giai đoạn 2008 - 2010, trong đó tập trung chủ yếu vào<br /> <br /> h<br /> <br /> năm 2010.<br /> <br /> in<br /> <br /> - Về không gian: đề tài chỉ tập trung nghiên cứu ở địa bàn xã Quảng An, huyện<br /> Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.<br /> <br /> cK<br /> <br />  Giới hạn của đề tài: do khó khăn về thời gian cũng như tình hình thực tiễn<br /> tại địa phương, đề tài chỉ tập trung nghiên cứu chủ yếu vào mô hình xen ghép tôm - cá<br /> <br /> họ<br /> <br /> - cua ở điều kiện nước lợ.<br /> <br />  Phương pháp nghiên cứu:<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> - Phương pháp thu thập số liệu<br /> <br /> + Số liệu sơ cấp: được thu thập thông qua phỏng vấn trực tiếp 75 hộ trên địa<br /> <br /> bàn xã Quảng An.<br /> <br /> + Số liệu thứ cấp: được thu thập qua Chi cục NTTS tỉnh Thừa Thiên Huế,<br /> <br /> phòng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn huyện Quảng Điền, UBND xã các báo cáo,<br /> tài liệu, thông tin thu thập trên các trang Web liên quan.<br /> - Phương pháp phân tích số liệu<br /> + Phương pháp phân tích tài liệu: dựa trên cơ sở các số liệu được tổng hợp, vận<br /> dụng các phương pháp phân tích thống kê, so sánh để đánh giá thực trạng và đề xuất<br /> giải pháp nhằm đáp ứng mục tiêu đề ra.<br /> 3<br /> <br /> + Phương pháp phân tổ thống kê: Phân ra các nhóm để tính toán sự ảnh hưởng<br /> của một số nhân tố như: quy mô đất đai, chi phí trung gian, chi phí thức ăn,… đến kết<br /> quả và hiệu quả kinh tế và so sánh giữa các nhóm trong cùng một nhân tố đó.<br /> + Phương pháp chuyên gia chuyên khảo: Để làm sáng tỏ những vấn đề lí luận<br /> cũng như các vấn đề kinh tế, kỹ thuật phức tạp, trong quá trình thực hiện đề tài tôi sử<br /> dụng phương pháp thu thập thông tin từ các chuyên gia, chuyên viên, các nhà quản lý,<br /> cán bộ khuyến nông của huyện, từ đó đề xuất giải pháp có tính khả thi cao phù hợp với<br /> <br /> uế<br /> <br /> thực tế địa phương.<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> họ<br /> <br /> cK<br /> <br /> in<br /> <br /> h<br /> <br /> tế<br /> <br /> H<br /> <br /> - Một số phương pháp phân tích khác.<br /> <br /> 4<br /> <br /> PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU<br /> CHƯƠNG I<br /> CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU<br /> 1.1. Cơ sở lý luận<br /> 1.1.1. Lý luận về hiệu quả kinh tế<br /> <br /> uế<br /> <br /> 1.1.1.1 Khái niệm về hiệu quả kinh tế<br /> Trong sản xuất kinh doanh, hiệu quả kinh tế là mục tiêu, là cái đích mà ai<br /> <br /> H<br /> <br /> cũng muốn đạt tới. Đứng ở mỗi góc độ khác nhau thì cách nhìn nhận về hiệu quả<br /> kinh tế cũng khác nhau. Ta có thể hiểu rằng: Hiệu quả kinh tế là một phạm trù kinh<br /> <br /> tế<br /> <br /> tế biểu hiện tập trung của sự phát triển kinh tế theo chiều sâu, phản ánh trình độ khai<br /> thác nguồn lực và trình độ chi phí các nguồn lực đó trong quá trình tái sản xuất nhằm<br /> <br /> h<br /> <br /> đạt những mục tiêu đã đề ra.<br /> <br /> in<br /> <br />  Có nhiều quan niệm khác nhau về hiệu quả kinh tế. Khi đề cập đến hiệu quả<br /> <br /> cK<br /> <br /> các tác giả Farrell (1950), Schuhz (1964), Rizzo (1979), Đỗ Kim Chung (1997), Phạm<br /> Vân Đình, (1997) đều thống nhất cần phân biệt rõ ba khái niệm cơ bản là hiệu quả kỹ<br /> thuật, hiệu quả phân bổ nguồn lực và hiệu quả kinh tế. Đó là khả năng thu được kết<br /> <br /> họ<br /> <br /> quả sản xuất tối đa với việc sử dụng các yếu tố đầu vào theo những tỉ lệ nhất định.<br /> Theo Farrell chỉ đạt được HQKT khi và chỉ khi đạt được hiệu quả kỹ thuật và cả hiệu<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> quả phân bổ (David Colman, 1994).<br />  Hiệu quả kỹ thuật (Technical Efficiency: TE) là số sản phẩm có thể đạt được<br /> <br /> trên một đơn vị chi phí đầu vào hay nguồn lực sử dụng vào sản xuất trong những điều<br /> kiện cụ thể về kỹ thuật hay công nghệ áp dụng vào sản xuất nông nghiệp. Hiệu quả kỹ<br /> thuật phản ánh trình độ, khả năng chuyên môn, tay nghề trong việc sử dụng các yếu tố đầu<br /> vào để sản xuất. Hiệu quả kỹ thuật liên quan đến phương diện vật chất của sản xuất. Nó<br /> chỉ ra một nguồn lực dùng vào sản xuất đem lại bao nhiêu đơn vị sản phẩm.<br />  Hiệu quả phân bổ (Allocative Efficiency: AE) là chỉ tiêu hiệu quả trong<br /> các yếu tố giá sản phẩm và giá đầu vào được tính để phản ánh giá trị sản phẩm thu<br /> 5<br /> <br />