Khóa luận tốt nghiệp: Thực trạng lao động - việc làm và phương hướng giải quyết việc làm có hiệu quả ở tỉnh Quảng Trị

Trường Đại Học Kinh Tế Huế<br /> <br /> PHẦN I<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> I. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Trong quá trình chuyển sang nền kinh tế thị trường, hiện tượng người thất nghiệp<br /> là khá phổ biến và trở thành vấn đề quan trọng của mỗi nền kinh tế, đặc biệt là các nền<br /> <br /> uế<br /> <br /> kinh tế phát triển, thực tế này phản ánh quá trình sắp xếp, cơ cấu lại nền kinh tế và bố<br /> trí lại nguồn nhân lực giữa các vùng kinh tế. Giải quyết việc làm và sử dụng tối đa<br /> <br /> H<br /> <br /> tiềm năng lao động xã hội là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong<br /> chiến lược phát triển kinh tế xã hội của mọi nước trên thế giới đặc biệt là những nước<br /> <br /> tế<br /> <br /> đang có tình trạng thất nghiệp như nước ta hiện nay. Giải quyết việc làm không chỉ<br /> <br /> h<br /> <br /> đơn thuần là thanh toán nạn thất nghiệp, nạn thiếu việc làm, thu nhập thấp, ổn định<br /> <br /> in<br /> <br /> lành mạnh xã hội mà còn tạo mọi điều kiện cho người lao động được giáo dục, được<br /> lao động sáng tạo, được hưởng thụ thành quả lao động, vừa nâng cao chất lượng cuộc<br /> <br /> cK<br /> <br /> sống vừa góp phần thúc đẩy nền kinh tế - xã hội phát triển.<br /> Quảng Trị là một tỉnh còn nghèo, lại bị chiến tranh tàn phá nặng nề, nền kinh tế<br /> <br /> họ<br /> <br /> chậm phát triển, do tốc độ tăng dân số cao mà hàng năm nguồn lao động trẻ bổ sung<br /> vào rất lớn, trung bình có gần 4000 lao động có nhu cầu giải quyết việc làm mỗi năm,<br /> từ đó dẫn đến sự mất cân đối giữa cung - cầu lao động. Tình trạng thất nghiệp, thiếu<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> việc làm vì vậy diễn ra khá phổ biến ở địa phương. Những năm gần đây cùng với sự<br /> đổi mới chung của cả nước, kinh tế thị trường diễn ra sôi động thì nhu cầu sử dụng lao<br /> động ngày càng cao, nhưng do chất lượng đội ngũ lao động còn thấp cho nên gặp khó<br /> khăn trong vấn đề sử dụng hợp lý nguồn lao động.<br /> Quảng Trị là tỉnh ven biển thuộc vùng Bắc Trung Bộ - Việt Nam, dân số tỉnh<br /> Quảng Trị là 601.378 người (năm 2010), tổng nguồn lao động (từ 15 tuổi trở lên) là<br /> 397.210 người, chiếm 66,05% dân số. Trong điều kiện một tỉnh nền sản xuất nông<br /> nghiệp là chủ yếu, nguồn nhân lực tăng nhanh qua các năm, lại chưa sử dụng hết đã<br /> tạo áp lực ảnh hưởng đến đời sống kinh tế xã hội trong toàn tỉnh. Chính vì thế, công<br /> tác giải quyết việc làm có hiệu quả đang là vấn đề khó khăn bức xúc và là yêu cầu cấp<br /> <br /> Chuyên đề tốt nghiệp<br /> <br /> SVTH : Lê Thị Diệu Hiền<br /> Lớp : K41A KTNN<br /> <br /> 1 -<br /> <br /> Trường Đại Học Kinh Tế Huế<br /> <br /> thiết không thể thiếu được trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của tỉnh. Đây là<br /> một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng có ý nghĩa thực tiễn hiện nay ở địa phương.<br /> Chính vì lý do đó, đề tài: “Thực trạng lao động - việc làm và phương hướng<br /> giải quyết việc làm có hiệu quả ở tỉnh Quảng Trị” được chọn làm đề tài nghiên cứu<br /> cho chuyên đề cuối khóa.<br /> <br /> II. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu<br /> 2.1. Mục tiêu nghiên cứu<br /> <br /> uế<br /> <br /> 2.1.1. Mục tiêu chung<br /> Mục tiêu chung của chuyên đề là nhằm hướng đến việc cải thiện tình trạng công<br /> <br /> H<br /> <br /> ăn việc làm, từng bước nâng cao thu nhập cho người lao động trên địa bàn tỉnh Quảng<br /> Trị.<br /> <br /> tế<br /> <br /> 2.1.2. Mục tiêu cụ thể<br /> <br /> Làm rõ các khái niệm, bản chất: việc làm, thất nghiệp, giải quyết việc làm và vai<br /> <br /> in<br /> <br /> h<br /> <br /> trò của vấn đề việc làm, giải quyết việc làm.<br /> <br /> Phân tích đánh giá thực trạng việc làm từ đó xác định số lượng và tỷ lệ lao động<br /> <br /> cK<br /> <br /> có việc làm, thất nghiệp ở tỉnh Quảng Trị.<br /> <br /> Phân tích, đánh giá thực trạng các chính sách giải quyết việc làm, từ đó tìm ra<br /> nguyên nhân dẫn đến hạn chế của các chính sách giải quyết việc làm cho người lao<br /> <br /> họ<br /> <br /> động trong thời gian qua ở Quảng Trị.<br /> <br /> Đề xuất một số giải pháp cho chính sách giải quyết việc làm, trên cơ sở phương<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> hướng phát triển kinh tế - xã hội của Quảng Trị trong thời gian tới.<br /> <br /> III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> 1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Lực lượng lao động của tỉnh Quảng Trị.<br /> <br /> 2. Phạm vi nghiên cứu<br /> Phạm vi không gian: Địa bàn tỉnh Quảng trị.<br /> Phạm vi thời gian: Chuyên đề được thực hiện trong thời gian từ 17/01/2010 đến<br /> 04/04/2011.<br /> <br /> IV. Phương pháp nghiên cứu<br /> Phương pháp luận: Phương pháp duy vật biện chứng.<br /> <br /> Chuyên đề tốt nghiệp<br /> <br /> SVTH : Lê Thị Diệu Hiền<br /> Lớp : K41A KTNN<br /> <br /> 2 -<br /> <br /> Trường Đại Học Kinh Tế Huế<br /> <br /> Phương pháp thu thập tài liệu:<br /> - Sơ cấp: Thông qua quan sát phỏng vấn.<br /> - Thứ cấp: Tìm hiểu báo cáo, tài liệu, sách báo…<br /> Phương pháp phân tích:<br /> - Phương pháp thống kê xã hội.<br /> - Phương pháp phân tích tổng hợp.<br /> - Phương pháp so sánh.<br /> <br /> uế<br /> <br /> V. Hạn chế của chuyên đề<br /> Vấn đề này có nội dung rất rộng, liên quan đến nhiều mặt, nhiều lĩnh vực của đời<br /> <br /> H<br /> <br /> sống xã hội. Chuyên đề này chỉ đánh giá thực trạng việc làm và những chính sách giải<br /> quyết việc làm cho người lao động đã áp dụng trong thời gian qua ở tỉnh Quảng Trị.<br /> <br /> tế<br /> <br /> Do kiến thức, tư duy còn hạn hẹp, thiếu kinh nghiệm trong nghiên cứu cho nên<br /> không tránh khỏi những sai sót. Tôi kính mong được sự giúp đỡ, góp ý của quý thầy<br /> <br /> VI. Cấu trúc chuyên đề<br /> <br /> in<br /> <br /> h<br /> <br /> cô và các độc giả quan tâm để tôi hoàn thành tốt chuyên đề này.<br /> <br /> cK<br /> <br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, danh mục các bảng<br /> biểu, mục lục, kết cấu chuyên đề bao gồm 3 chương:<br /> Chương I. Cơ sở lý luận chung về lao động và việc làm<br /> <br /> họ<br /> <br /> Chương II. Thực trạng lao động và công tác giải quyết việc làm của tỉnh Quảng<br /> Trị trong giai đoạn 2006-2010.<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> Chương III. Các giải pháp tạo việc làm giai đoạn 2011-2015.<br /> <br /> Chuyên đề tốt nghiệp<br /> <br /> SVTH : Lê Thị Diệu Hiền<br /> Lớp : K41A KTNN<br /> <br /> 3 -<br /> <br /> Trường Đại Học Kinh Tế Huế<br /> <br /> PHẦN II<br /> NỘI DUNG NGHIÊN CỨU<br /> <br /> CHƯƠNG I<br /> CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ LAO ĐỘNG VÀ VIỆC LÀM<br /> <br /> 1.1. Một số khái niệm chung<br /> <br /> uế<br /> <br /> 1.1.1. Khái niệm nguồn nhân lực, nguồn lao động<br /> <br /> Nguồn nhân lực: Là nguồn lực con người, là bộ phận dân số trong độ tuổi lao<br /> <br /> H<br /> <br /> động, có khả năng lao động, đóng vai trò tạo ra của cải vất chất và tinh thần cho xã<br /> hội. Hay nguồn nhân lực là toàn bộ khả năng về thể lực và trí lực của con người được<br /> <br /> tế<br /> <br /> vận dụng trong quá trình lao động sản xuất, nó cũng được xem là sức lao động của con<br /> <br /> h<br /> <br /> người, một nguồn lực quý giá nhất trong yếu tố sản xuất của mọi tổ chức.<br /> <br /> in<br /> <br /> Như vậy nguồn nhân lực nằm trong dân số gắn với quy mô cơ cấu ở từng loại<br /> hình dân số, hơn nữa không kể trạng thái có việc làm hay không có việc làm. Nó phản<br /> <br /> cK<br /> <br /> ánh khả năng, tiềm năng về nguồn lao động của một đất nước.<br /> Nguồn nhân lực là tiềm năng về lao động trong một thời kỳ xác định trên một địa<br /> phương, một ngành hay một vùng. Đây là nguồn lực quan trọng nhất để phát triển kinh<br /> <br /> họ<br /> <br /> tế - xã hội. Nguồn nhân lực được xác định bằng số lượng và chất lượng của bộ phận<br /> dân số có thể tham gia vào hoạt động kinh tế - xã hội.<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> Nguồn lao động: Là những người đủ 15 tuổi có việc làm và những người trong<br /> <br /> độ tuổi lao động có khả năng lao động, nhưng đang thất nghiệp, đang đi học, đang chờ<br /> việc, đang làm nội trợ trong gia đình mình hoặc chưa có nhu cầu làm việc và những<br /> người thuộc tình trạng khác (những người nghỉ việc hoặc nghỉ hưu trước tuổi theo quy<br /> định của Bộ Luật Lao động).<br /> Như vậy khái niệm về nguồn lao động hẹp hơn nhiều so với khái niệm nguồn<br /> nhân lực và chú ý rằng nếu lao động trẻ em được tính vào nguồn nhân lực thì trong<br /> nguồn lao động người ta không kể đến lực lượng lao động trẻ em.<br /> <br /> Chuyên đề tốt nghiệp<br /> <br /> SVTH : Lê Thị Diệu Hiền<br /> Lớp : K41A KTNN<br /> <br /> 4 -<br /> <br /> Trường Đại Học Kinh Tế Huế<br /> <br /> 1.1.2. Khái niệm về việc làm<br /> Theo quan điểm của tổ chức Lao động Quốc tế (LLO) thì: “Người có việc làm là<br /> những người làm một việc gì đó có được trả tiền công, lợi nhuận hoặc được thanh toán<br /> bằng hiện vật, hoặc những người tham gia vào các hoạt động mang tính chất tự tạo<br /> việc làm vì lợi ích hay vì thu nhập vủa từng gia đình, không được nhận lợi nhuận tiền<br /> công hay hiện vật”.<br /> Theo khái niệm này thì người có việc làm bao gồm tất cả những người có lao<br /> <br /> uế<br /> <br /> động ở trong các khu vực của nền kinh tế, khu vực công, khu vực tư, khu vực có thu<br /> nhập đem lại cuộc sống cho bản thân, cho gia đình họ và xã hội. Đây là một khái niệm<br /> <br /> H<br /> <br /> phù hợp với nền kinh tế hỗn hợp, nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, hoặc nền<br /> kinh tế thị trường.<br /> <br /> tế<br /> <br /> Tại chương II Điều 13 Bộ luật Lao động của nước Cộng hòa xã hội chũ nghĩa<br /> Việt Nam, do Quốc hội khóa IX, kỳ họp thứ 5 thông qua ngày 26/3/1994 quy định:<br /> <br /> in<br /> <br /> được thừa nhận là việc làm”.<br /> <br /> h<br /> <br /> “Mọi hoạt động lao động tạo ra nguồn thu nhập, không bị pháp luật ngăn cấm đều<br /> <br /> cK<br /> <br /> Nội dung của khái niệm này được mở rộng và tạo ra khả năng to lớn để giải<br /> phóng tiềm năng lao động.<br /> Phân loại việc làm:<br /> <br /> họ<br /> <br /> * Phân loại việc làm dựa trên mức độ sử dụng thời gian lao động:<br /> - Việc làm đầy đủ: Việc làm đầy đủ căn cứ trên hai khía cạnh chủ yếu đó là: Mức<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> độ sử dụng thời gian lao động, năng suất lao động và thu nhập. Mọi việc làm đầy đủ<br /> đòi hỏi người lao động phải sử dụng đầy đủ hoặc nhiều hơn thời gian lao động theo<br /> luật định (Việt nam hiện nay qui định 8 giờ một ngày). Mặt khác việc làm đó phải<br /> mang lại thu nhập không thấp hơn mức tiền lương tối thiểu cho người lao động (Nước<br /> ta hiện nay qui định mức lương tối thiểu cho một người lao động trong một tháng là<br /> 830.000đ). Vậy với những người làm việc đủ thời gian qui định và có thu nhập lớn<br /> hơn tiền lương tối thiểu hiện hành là những người có việc làm đầy đủ.<br /> - Thiếu việc làm: Với khái niệm việc làm đầy đủ như trên thì thiếu việc làm là<br /> những việc làm không tạo điều kiện cho người lao động tiến hành nó sử dụng hết quỹ<br /> <br /> Chuyên đề tốt nghiệp<br /> <br /> SVTH : Lê Thị Diệu Hiền<br /> Lớp : K41A KTNN<br /> <br /> 5 -<br /> <br />