intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Luận án tiến sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý dạy học lâm sàng ở các trường Đại học Y Việt Nam

Chia sẻ: Phong Tỉ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:403

75
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của luận án là nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý dạy học lâm sàng ở các trường Đại học Y Việt Nam, đề xuất các biện pháp quản lý dạy học lâm sàng ở các trường Đại học Y Việt Nam, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả quản lý dạy học lâm sàng qua đó nâng cao chất lượng dạy học lâm sàng ở các trường Đại học Y Việt Nam.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Luận án tiến sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý dạy học lâm sàng ở các trường Đại học Y Việt Nam

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI NGUYỄN THỊ QUỲNH NGA QUẢN LÝ DẠY HỌC LÂM SÀNG Ở  CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI ­ 2019
  2. 2 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI NGUYỄN THỊ QUỲNH NGA QUẢN LÝ DẠY HỌC LÂM SÀNG Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y VIỆT NAM Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 9.14.01.14 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. Đào Lan Hương 2. PGS.TS Nguyễn Bá Minh HÀ NỘI ­ 2019 2
  3. 4  LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Những nội   dung, số  liệu và kết quả  trình bày trong luận án là hoàn toàn trung thực và chưa  có tác giả nào công bố trong bất cứ một công trình nào khác. Hà Nội, tháng 01 năm 2019 Tác giả luận án Nguyễn Thị Quỳnh Nga
  4. 5  LỜI CẢM ƠN Công trình nghiên cứu này được thực hiện tại Trường Đại học Sư  phạm   Hà Nội, các trường Đại học Y Việt Nam. Tác giả xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc tới tập thể cán bộ giảng viên hướng   dẫn khoa học: TS.  Đào Lan Hương và PGS.TS Nguyễn Bá Minh đã  tận tình   hướng dẫn khoa học và giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình thực hiện luận án. Tác giả  luận án xin chân thành cảm  ơn Ban Giám hiệu, Phòng sau Đại   học; Khoa quản lý giáo dục Trường Đại học Sư phạm Hà Nội; Ban Giám hiệu,   cán bộ  quản lý, giảng viên, sinh viên của các trường Đại học Y; các bệnh viện   thực hành lâm sàng và các đồng nghiệp luôn động viên, quan tâm và giúp đỡ  để  hoàn thành luận án. Xin chân thành cám  ơn các Thầy giáo, các nhà Khoa học và gia đình đã   quan tâm giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu, cổ  vũ và động viên tác giả   hoàn thành công trình khoa học này. Hà Nội, tháng 01 năm2019 Tác giả luận án Nguyễn Thị Quỳnh Nga                                                                                   
  5. 6  DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN BGH Ban Giám hiệu BV Bệnh viện CBQL Cán bộ Quản lý ĐC Đối chứng ĐHY Đại học Y ĐLC Độ lệch chuẩn ĐTB Điểm trung bình DH Dạy học DHLS Dạy học lâm sàng GV Giảng viên GV ­ BS Giảng viên ­ Bác sĩ HT Hiệu trưởng HTTCDH Hình thức tổ chức dạy học  HTTC DHLS Hình thức tổ chức dạy học lâm sàng LS Lâm sàng MTDH Mục tiêu dạy học MTDHLS Mục tiêu dạy học lâm sàng NDDH Nội dung dạy học NDDHLS Nội dung dạy học lâm sàng NL Năng lực PPDH Phương pháp dạy học PPDHLS Phương pháp dạy học lâm sàng PTNL Phát triển năng lực QL Quản lý SV Sinh viên TC Tổ chức TN Thử nghiệm MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU
  6. 8  DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
  7. 9 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Giáo dục y học là một ngành chuyên nghiên cứu các vấn đề giáo dục trong  ngành khoa học sức khỏe. Trong đào tạo y khoa, dạy học lâm sàng là hoạt động   không thể thiếu, là khâu then chốt trong thực hiện mục tiêu đào tạo, có ý nghĩa  cốt lõi quyết định chất lượng nguồn nhân lực cán bộ y tế  ở các trường Đại học  Y. DHLS là cách dạy mang tính đặc thù của ngành y, nó đòi hỏi phải luôn cập  nhật, đổi mới phù hợp văn hóa truyền thống song cũng cải tiến theo chiều hướng  phát triển của công nghệ y học hiện đại, công nghệ thông tin, công nghiệp hóa,   hiện đại hóa.  Quá trình DHLS được diễn ra trong môi trường bệnh viện, người học   được học tập và làm quen với công việc mà sau khi tốt nghiệp họ  sẽ  hành  nghề. DHLS  giúp sinh viên củng cố  và hiểu sâu hơn về  lý thuyết,  hình thành  kinh nghiệm sống, đồng thời là nền tảng kiến thức cho việc hình thành và phát  triển các kỹ năng khám và chữa bệnh sau này. Vị trí đặc biệt của DHLS là hình  thành và phát triển  ở  người học hệ thống kiến thức, kỹ năng và thái độ  nghề  nghiệp của người bác sỹ tương lai. Chính DHLS là môi trường giáo dục, là cái  nôi, cái khuôn để hình thành người cán bộ y tế có đức lẫn tài... [66] . Thông qua  học lâm sàng những kiến thức mà SV lĩnh hội được  qua hoạt động thực, hoạt  động nghề  nghiệp trong thời gian học tập tại bệnh viện,   được  vận dụng để  giải quyết những tình huống thực tiễn từ đó hình thành ở SV kỹ năng lâm sàng.  Nhờ các kỹ năng lâm sàng mà sinh viên mới có thể vận dụng các kiến thức của   mình để  ra các quyết định đúng đắn và có hiệu quả  trong điều trị, chăm sóc   người bệnh nói riêng và trong hoạt động ngành nghề  nói chung . Bên cạnh đó,  DHLS giúp sinh viên làm quen với môi trường bệnh viện, tiếp cận với người   bệnh, tiếp xúc với các y bác sĩ là các đồng nghiệp tương lai,  từ  đó SV hình  thành được thái độ nghề nghiệp của người bác sĩ.  Quản lý dạy học lâm sàng là một trong những khâu quan trọng của công  tác quản lý đào tạo; là yêu cầu hết sức cần thiết nhằm nâng cao chất lượng  DHLS cho sinh viên y khoa. Quan tâm thích đáng đến hoạt động DHLS là một  
  8. 10 trong những trọng điểm của toàn bộ công tác quản lý giáo dục ở các trường Đại   học Y. Nghị   quyết  số   29­NQ/TW,   ngày  4/11/2013   của   Ban  Chấp  hành  Trung  ương Đảng đã khẳng định: “Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang   bị kiên th ́ ưc sang phát tri ́ ển toàn diện năng lực và phẩm chất người học ”; “tập   trung đào tạo nhân lực co kiên th ́ ́ ưc, ky năng va trach nhiêm nghê nghiêp ́ ̃ ̀ ́ ̣ ̀ ̣ ” [25].  Như vậy, đổi mới căn bản và toàn diện trong giáo dục đào tạo, phát triển nguồn  nhân lực đòi hỏi toàn bộ  hoạt động của các trường Đại học Y cũng phải đổi  mới theo hướng phát triển năng lực SV với ba mặt: kiến thức ­ kỹ năng ­ thái  độ; phải xác định rõ các yêu cầu đặc thù đối với từng trình độ, năng lực đầu ra   của từng ngành đào tạo.  Định hướng chiến lược cơ bản của ngành Y tế được Nghị Quyết số 46 ­  NQ/TW ngày 23/02/2005 của Bộ  Chính trị  về  công tác bảo vệ, chăm sóc và   nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới đã khẳng định: “nghề y là một   nghề đặc biệt, cần được tuyển chọn, đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt” [9].   Do tính đặc thù đào tạo nhân lực y tế là việc tổ chức đào tạo luôn gắn liền với  các cơ  sở  khám chữa bệnh, nên Nghị  định số  111/2017/NĐ­CP, ngày 5/10/2017  của Chính phủ đã ban hành quy định về tổ chức đào tạo thực hành trong đào tạo   khối ngành sức khỏe [14], nhằm đảm bảo chất lượng đào tạo nhân lực y tế.  Để  thực hiện các Nghị  quyết của Đảng, Nghị  định của Chính phủ; trong  những năm gần đây các trường Đại học Y Việt Nam đã chú trọng nâng cao chất  lượng đào tạo y khoa thông qua  công tác đào tạo giảng viên, đổi mới các hoạt  động dạy học theo hướng tích cực, đổi mới giáo trình, phương pháp và các hình   thức dạy học phù hợp, bổ sung và nâng cấp cơ sở vật chất trang thiết bị nhằm   nâng cao chất lượng dạy học, đặc biệt là dạy học lâm sàng. Tuy nhiên, năng lực  khám lâm sàng của SV ra trường còn thấp là do nhiều nguyên nhân, trong đó phải  kể đến: khi kỹ thuật, máy móc, hệ thống cận lâm sàng phát triển đã góp phần hỗ  trợ rất lớn trong chẩn đoán bệnh cho nên khám lâm sàng bị coi nhẹ dẫn đến năng  lực này của bác sĩ có phần hạn chế. Mặt khác, hoạt động DHLS hiện nay gặp  nhiều bất cập: do  bệnh nhân và người nhà bệnh nhân yêu cầu cao hơn trong 
  9. 11 khám và điều trị, quyền của khách hàng được đề cao,  khi người bệnh từ chối cho  sinh viên học và thực hành trải nghiệm; sinh viên ít được thực hành trên người  bệnh; sự sao lãng nhiều mục tiêu dạy học quan trọng, ít dạy thái độ, y đức, giảm  quan tâm giáo dục nhân cách; việc học tập cách ứng xử nhân văn và cá biệt hóa  chăm sóc bị coi nhẹ. Các phương pháp giải quyết vấn đề, dạy học dựa trên năng  lực… chưa được phổ biến. Y học đang phát triển rất nhanh, nhu cầu của người   bệnh đòi hỏi cách chữa trị và chăm sóc khác trước, nhưng các trường chưa dạy  cho SV thay đổi tư duy và hành vi kịp thời… Mặt khác, tổ chức dạy học lâm sàng  vừa thiếu hụt về  mặt số  lượng giảng viên, yếu về  mặt chất lượng, công tác  quản lý giám sát còn lỏng lẻo [12]. Việc tổ chức và hỗ trợ để quá trình DHLS trở  nên tích cực chủ động và có hiệu quả chưa được quan tâm; mối quan hệ trường ­   viện trong hoạt động DHLS chưa tốt dẫn đến chất lượng DHLS bị hạn chế, do  đó công tác quản lý dạy học lâm sàng ở trường Đại học Y gặp nhiều khó khăn.  Cho đến nay vẫn chưa có công trình, luận án tiến sĩ nào đi sâu nghiên cứu về  quản lý DHLS  ở  trường ĐHY. Các nghiên cứu về  quản lý DHLS cũng chỉ  mới  được đề  cập như  là những nét chấm phá trong các công trình nghiên cứu dưới   góc độ  quản lý giáo dục, vì vậy đề  tài:  "Quản lý dạy học lâm sàng  ở  các   trường Đại học Y Việt Nam" được chọn và tiến hành nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ  sở  nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý DHLS  ở  các trường  ĐHY Việt Nam, đề xuất các biện pháp quản lý DHLS ở các trường ĐHY Việt  Nam, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả  quản lý DHLS qua đó nâng cao chất   lượng DHLS ở các trường ĐHY Việt Nam. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Dạy học lâm sàng tại các trường Đại học Y. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý dạy học lâm sàng tại các trường Đại học Y Việt Nam. 4. Giả thuyết khoa học
  10. 12 Dạy học lâm sàng ở các trường ĐHY Việt Nam đã đạt được một số kết   quả khả quan, tuy nhiên vẫn tồn tại những hạn chế đáng kể như: có sự mất cân   đối giữa các yếu tố  cấu thành năng lực của sinh viên y khoa, chưa có sự  phối   hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa cơ sở đào tạo và các cơ sở  khám chữa bệnh... Có  nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, trong đó có nguyên nhân thuộc về  quản lý. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý có cơ sở khoa học, toàn diện  về các chức năng quản lý và phù hợp với những điểm đặc thù của DHLS thì sẽ  nâng cao được kết quả  dạy học lâm sàng, góp phần nâng cao chất lượng đào  tạo của trường Đại học Y.  5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của quản lý DHLS ở các trường ĐHY. 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý DHLS ở các trường Đại học Y   Việt Nam. 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý DHLS ở các trường ĐHY Việt Nam. 5.4. Khảo nghiệm và thử nghiệm biện pháp quản lý DHLS ở các trường  ĐHY Việt Nam.  6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu ­ Trong các trường Y tồn tại đồng thời nhiều hệ đào tạo: Bác sĩ đa khoa,   Bác sĩ chuyên khoa, Cử  nhân điều dưỡng... tất cả  các hệ  đào tạo đều có dạy   học lâm sàng. Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý DHLS của hệ đào tạo Bác sĩ  đa khoa  ở  trường ĐHY Việt Nam bởi các lý do sau: Thứ  nhất, hệ  đào tạo này  thể hiện đầy đủ nhất những nét đặc trưng của trường ĐHY. Thứ hai, DHLS ở  hệ đào tạo Bác sĩ đa khoa thể hiện phong phú, toàn diện về mục tiêu, nội dung,   phương pháp, HTTC dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả  DHLS hơn so với   các ngành đào tạo khác ở các trường ĐHY. ­ Dạy học lâm sàng bao gồm dạy lâm sàng và học lâm sàng. Đề  tài tập   trung nghiên cứu dạy lâm sàng và quản lý dạy lâm sàng ở các trường Đại học Y   Việt Nam.
  11. 13 ­ Có nhiều cấp cùng tham gia quản lý dạy học lâm sàng, đề tài tập trung   nghiên cứu quản lý của Hiệu trưởng trong mối tương tác phân cấp quản lý đối   với DHLS ở các trường Đại học Y. 6.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu Ở  Việt Nam hiện nay có 10 trường Đại học Y. Đề  tài này được nghiên  cứu trên các trường: ĐHY Hải Phòng, ĐHY Huế, ĐHY khoa Vinh, ĐHY Dược  Thành phố  Hồ  Chí Minh đại diện cho các trường ĐHY trên cả  3 miền: Bắc,   Trung, Nam của Việt Nam. 6.3. Giới hạn về đối tượng khảo sát Khảo sát 726 người. Trong đó: ­ 110 CBQL của các trường ĐHY và bệnh viện nơi có SV học lâm sàng. ­ 210 GV thuộc các bộ môn lâm sàng của các trường ĐHY.  ­ 105 GV ­ BS của bệnh viện tham gia giảng dạy LS cho SV.  ­ 301 Sinh viên hệ đào tạo bác sĩ đa khoa năm thứ 5 của các trường ĐHY. 6.3. Giới hạn về thời gian khảo sát ­ Giới hạn thời gian khảo sát thực  trạng: Từ  tháng 3/2016 đến tháng  6/2016 ­ Giới hạn thời gian thực nghiệm: Từ tháng 10/2016 đến tháng 6/2017 7. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Cách tiếp cận 7.1.1. Tiếp cận hệ thống  Tiếp cận hệ thống được vận dụng trong nghiên cứu đề  tài này như  sau:  DHLS ở các trường ĐHY cũng như dạy học các môn học khác, DHLS là một hệ  thống cấu trúc gồm các thành tố DHLS đó là mục tiêu DHLS, nội dung DHLS,  điều kiện phương tiện, HTTC DHLS và kiểm tra ­ đánh giá kết quả DHLS. Các  thành tố đó có mối quan hệ ràng buộc trong quá trình DHLS. Nghiên cứu DHLS   và quản lý DHLS đòi hỏi các chủ thể quản lý phải chủ động nắm bắt bản chất   của DHLS và cách thức tổ  chức dạy học.  Mối quan hệ giữa chủ thể quá trình  DHLS (Hiệu trưởng, các phòng ban chức năng và khoa của trường Đại học 
  12. 14 Y...). Mối quan hệ giữa các chức năng quản lý DHLS với nhau (lập kế hoạch,   tổ  chức, lãnh đạo, chỉ  đạo, kiểm tra đánh giá). Mối liên kết giữa trường ĐHY   với các bệnh viện trong quản lý DHLS. Mối quan hệ và sự chi phối ảnh hưởng  của các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý DHLS ở trường ĐHY.  7.1.2. Tiếp cận phát triển năng lực Theo tiếp cận này, DHLS và quản lý DHLS cần nhằm vào mục tiêu hình   thành và phát triển năng lực cho sinh viên chứ  không phải chỉ  truyền thụ năng   lực cho sinh viên.  Tiếp cận phát triển năng lực cũng đòi hỏi đánh giá quá trình DHLS và kết  quả  của quá trình đó dựa trên NL được hình thành  ở  sinh viên. Năng lực này  được nhìn nhận trên ba mặt kiến thức, kỹ năng, thái độ. 7.1.3. Tiếp cận chức năng quản lý Theo tiếp cận này, quản lý DHLS thực chất là thực hiện các chức năng:  lập kế hoạch; tổ chức bộ máy, tổ chức nhân sự; lãnh đạo­ chỉ đạo và kiểm tra   DHLS ở trường ĐHY. Đây là cách tiếp cận chủ đạo đối với quản lý DHLS của luận án. 7.1.4. Tiếp cận quá trình Theo tiếp cận này DHLS cũng được nhìn nhận như  một chu trình mà  trong mỗi khâu của chu trình DHLS đều phản ánh đầy đủ  các thành tố  DHLS;   xác thành tố DHLS có mối quan hệ biện chứng với nhau.  7.1.4. Tiếp cận thực tiễn Xem xét DHLS và quản lý DHLS tại các trường ĐHY Việt Nam trong sự  vận động và biến đổi thực của nó với môi trường dạy học hiện đại; Các biện  pháp quản lý DHLS được đề  xuất trên cơ  sở  kết quả  nghiên cứu thực tiễn   DHLS, quản lý DHLS và xuất phát từ  đặc điểm, yêu cầu thực tế  DHLS  ở  các   trường ĐHY Việt Nam hiện nay.  7.2. Phương pháp nghiên cứu 7.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận
  13. 15 Sử  dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, hệ  thống hóa,  khái quát hóa các tài liệu khoa học, văn bản chỉ  đạo có tính pháp lý của Nhà  nước, Bộ  giáo dục & đào tạo, Bộ  y tế  và các văn kiện của Đảng về  quản lý   dạy học và quản lý dạy học lâm sàng nhằm tổng quan nghiên cứu vấn đề quản  lý dạy học lâm sàng và xây dựng cơ  sở  lí luận để  đề  ra giả  thuyết khoa học;  xây dựng khung lý thuyết và công cụ cho nghiên cứu thực tiễn  7.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Sử dụng các phương pháp quan sát, điều tra bằng phiếu hỏi, chuyên gia  (xin ý kiến cuyên gia qua phỏng vấn trực tiếp hoặc phiếu điều tra), tổng kết   kinh nghiệm, phương pháp thực nghiệm để  đánh giá thực trạng DHLS, thực  trạng quản lý DHLS và các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng quản lý DHLS ở  các trường Đại học Y Việt Nam, đồng thời xem xét mức độ cấp thiết, tính khả  thi của các biện pháp quản lý DHLS  ở  các trường ĐHY và kiểm nghiệm tính  khả thi và hiệu quả của biện pháp quản lý dạy học lâm sàng ở các trường Đại   học Y nhằm minh chứng cho giải thuyết nghiên cứu. 7.2.3. Nhóm phương pháp nghiên cứu xử lí thông tin Xử lí thông tin, định lượng kết quả nghiên cứu lập nên các bảng số, biểu   đồ, sơ  đồ... của luận án, kiểm định độ  tin cậy của phương pháp nghiên cứu,  của kết quả thu thập về định lượng của luận án. Công cụ xử lí thông tin: Sử dụng thống kê toán để xử lý số liệu điều tra  về định lượng và định tính. Các phương pháp nghiên cứu nói trên được sử dụng gắn liền với các giai   đoạn nghiên cứu cụ  thể  của luận án: giai đoạn nghiên cứu lí luận, giai đoạn  nghiên cứu thực tiễn và giai đoạn nghiên cứu thử nghiệm. 8. Những luận điểm cần bảo vệ của luận án 8.1. Dạy học lâm sàng đóng một vai trò quan trọng đặc biệt đối với chất   lượng đào tạo và mang tính đặc trưng rất rõ nét trong đào tạo y khoa. Để  nâng  cao chất lượng DHLS cần quản lý toàn bộ quá trình và chu trình DHLS theo các   chức năng quản lý.
  14. 16 8.2. Dạy học lâm sàng tại các trường Đại học Y Việt Nam đã thực hiện   đầy đủ  các thành tố  cơ  bản của quá trình dạy học, tuy nhiên việc thiết kế  và  thực hiện các thành tố  chưa đảm bảo được tính đồng bộ  và tính đặc thù của   DHLS; đồng thời cũng còn hạn chế trong hình thành và phát triển năng lực của   SV. Quản lý DHLS  ở  các trường ĐHY Việt Nam bên cạnh những kết quả  đạt được còn tồn tại một hạn chế rõ nét, đó là: việc thực hiện các chức năng  quản lý chưa thực sự  mang tính khoa học, tính đồng bộ  và tính đặc thù của  DHLS.  8.3. Quản lý tạo ra sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa cơ sở đào tạo và   cơ  sở  y tế trong DHLS là con đường đúng đắn để  nâng cao chất lượng DHLS   qua đó góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của các trường ĐHY. 9. Đóng góp mới của luận án 9.1. Xây dựng cơ  sở  lí luận cho nghiên cứu DHLS và quản lý DHLS.   Trong đó vận dụng lý luận về quá trình dạy học và chu trình DH theo lý thuyết   trải nghiệm để xác định mối liên quan giữa các thành tố của quá trình DHLS và   các khâu của chu trình DHLS. Trên cơ  sở  đó hình thành khung lý thuyết về  DHLS; vận dụng lý thuyết về  quá trình, chu trình DHLS và lý luận về  chức  năng quản lý mà hiệu trưởng phải thực hiện để  xác định khung lý luận cho  quản lý DHLS. 9.2. Góp phần làm phong phú cơ  sở  thực tiễn của vấn đề  dạy học và   quản lý DHLS trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá thực trạng DHLS, quản lý DHLS  và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý DHLS.  9.3. Đề xuất được các biện pháp quản lý có tính cấp thiết, khả thi và phù  hợp với những điểm đặc thù của DHLS nhằm nâng cao chất lượng DHLS, qua  đó góp phần nâng cao chất lượng đào tạo y khoa; Thử  nghiệm và khẳng định  được hiệu quả một biện pháp quản lý của hiệu trưởng đối với DHLS. 10. Cấu trúc của luận án Ngoài phần mở  đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ  lục, luận án gồm 3 chương:
  15. 17 Chương 1: Cơ  sở  lý luận của quản lý dạy học lâm sàng  ở  các trường  Đại học Y. Chương 2: Thực trạng quản lý dạy học lâm sàng ở các trường Đại học   Y Việt Nam. Chương 3: Biện pháp quản lý dạy học lâm sàng ở các trường Đại học Y  Việt Nam. Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ DẠY HỌC LÂM SÀNG  Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y  1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề  1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học lâm sàng * Hướng nghiên cứu về vai trò dạy học lâm sàng
  16. 18 Năm 2010, với tác phầm: “Tầm quan trọng của học lâm sàng trong đào   tạo điều dưỡng” [43]. Katie Tonarely đã nhấn mạnh vai trò của học lâm sàng.  Mục tiêu của việc học LS là chuẩn bị  cho SV có thể  làm công việc chăm sóc   bệnh nhân một cách độc lập. Tác giả  cũng nhấn mạnh đến những lợi ích của   SV học lâm sàng với sự hướng dẫn của GV sẽ giúp SV có được những thái độ  phù hợp trong việc chăm sóc người bệnh một cách chuyên nghiệp, quản lý việc  học LS của chính bản thân. Nhờ vào xử lý các tình huống LS, người GV có thể  đánh giá SV về  kiến thức, kỹ  năng thực hành nghề  và thái độ  của họ  đối với  người bệnh. Ngoài việc nhấn mạnh tầm quan trọng của DHLS, các công trình nghiên   cứu đã tập trung theo các hướng sau: * Hướng nghiên cứu về mục tiêu DHLS Catherine Buns, tiến sĩ điều dưỡng và các đồng nghiệp, Beauchesnes, Ryan  ­ Krause và Sawin (2006) đã viết bài báo có tựa đề “Nâng cao vai trò thầy giáo ­  thách thức đối với giảng dạy lâm sàng” họ đã đưa ra các mục tiêu cho việc dạy   học lâm sàng đó là: + Tăng cường kiến thức và kỹ năng cho sinh viên + Nâng cao khả năng thực hành và hiệu quả + Khuyến khích đẩy mạnh học lâm sàng một cách độc lập + Tập cho sinh viên biết cách tối ưu hóa sức khỏe cho bệnh nhân. + Trở thành một bác sỹ có năng lực, từ bi, độc lập và biết hợp tác. [109] Năm   1985   Fred   Abbatt   và   Rosemary   McMahon   cho   xuất   bản   cuốn:   “Giảng dạy nhân viên chăm sóc sức khỏe” [79], đây tài liệu được nhiều nước  trên thế giới dùng để giảng dạy cho đội ngũ nhân viên y tế, hướng dẫn cho GV   bằng cách phân tích, xác định nhiệm vụ của từng người, từ đó nhận biết những  gì mà SV cần học và GV cần dạy những kiến thức, kỹ năng hay thái độ  nghề  nghiệp cho SV. Với sự  bùng nổ  thông tin trong giai đoạn ngày nay, tốc độ  phát triển  nhanh của khoa học công nghệ, cơ  cấu dân số  có nhiều biến động, mô hình 
  17. 19 bệnh tật thay đổi... y học đang đứng trước những thách thức lớn. Công trình   nghiên cứu: “Phương pháp dạy ­ học lâm sàng”; “Phương pháp dạy ­ học lâm   sàng cho Điều dưỡng” của Phạm Văn Thức và Nguyễn Ngọc Sáng (Chủ biên)  [66], [67] đã phân tích vai trò, đưa ra mục tiêu chung của DHLS và một số khái  niệm, các kiến thức, kỹ năng mới trong dạy học lâm sàng theo phương châm coi  SV là trung tâm, GV là người giúp SV trong quá trình học đạt hiệu quả hơn. * Hướng nghiên cứu về nội dung và phương pháp dạy học lâm sàng. Một số các nhà khoa học như: Fred Abbatt và Rosemary McMahon; Rick   Sullivan, Ron Magarick, Gary Bergthold, Ann Blouse, Noel Mc Intosh đưa ra các   cách thức, các giải pháp giúp GV cũng như SV được dễ dàng trong dạy và học  lâm sàng, nhằm cải thiện chất lượng đào tạo LS cũng như đánh giá khách quan  các năng lực của sinh viên. Với Rick Sullivan, Ron Magarick, Gary Bergthold, Ann Blouse, Noel Mc   Intosh năm 1995 cho ra đời cuốn: "Các kỹ  năng đào tạo lâm sàng" [62], nhằm  trang bị các kỹ năng đào tạo, nghiệp vụ sư phạm, giúp đội ngũ bác sĩ trở  thành  các GV dạy lâm sàng có hiệu quả. Năm 2001, nhóm tác giả Scanlan Judith, Care,   và Gessler Sandra, trên cơ sở phân tích tình trạng SV chưa đạt yêu cầu trong học  LS từ đó đề xuất các biện pháp khắc phục qua nghiên cứu: “Giải pháp cho tình  trạng SV chưa đạt yêu cầu trong học lâm sàng”. Các công trình nghiên cứu trên  đã góp phần giúp các nhà quản lý giáo dục vận dụng vào công tác quản lý   DHLS trong đào tạo y khoa. Công trình nghiên cứu: “Phương pháp dạy ­ học lâm sàng”; “Phương   pháp dạy ­ học lâm sàng cho Điều dưỡng”  của Phạm Văn Thức và Nguyễn  Ngọc Sáng (Chủ biên); “Phương pháp học tích cực trong đào tạo Y khoa”; của  Nguyễn Thị  Kim Tiến và Đặng Công Thuận [66, [67], [68] đã kết hợp những  nguyên lý giáo dục y học hiện đại với những kinh nghiệm của phương pháp   DHLS truyền thống và thực tế dạy ­ học lâm sàng hiện nay. Với nhóm các tác giả trường Đại học Y Hà Nội do Nguyễn Đức Hinh và  Lê Thu Hòa (Chủ  biên) [34] “Dạy ­ học lâm sàng qua tình huống”  lại đưa ra  phương pháp dạy học tích cực trong đào tạo y khoa đó là dạy ­ học qua tình  
  18. 20 huống. Từ những tình huống và người bệnh trên lâm sàng, các GV đã phát triển   thành các tình huống sử dụng trong dạy ­ học với mong muốn SV được tiếp cận  sớm với thực tế nghề nghiệp. Tác giả  xây dựng các tình huống được sử  dụng  trong dạy ­ học là những câu chuyện về  người bệnh với những vấn đề  sức   khỏe khác nhau. Thông qua phân tích tình huống, SV tiếp xúc với người bệnh   với những hoàn cảnh, diễn biến bệnh lý từ  đơn giản đến phức tạp mà người   bác sĩ phải chẩn đoán và xử lý trong thực tế. Nhằm giúp SV được tiếp cận sớm  với thực tế nghề nghiệp và chuẩn bị một nền tảng kiến thức, kỹ năng, thái độ  để họ tự tin tiếp cận với người bệnh. Mặt khác, học tập qua tình huống sẽ giúp   SV có được tư  duy logic, kỹ  năng ra quyết định hành động thích hợp với từng   bệnh nhân. DHLS theo hướng PTNL đã rất thành công ở các nước tiên tiến. Phương  pháp giảng dạy tích cực, rèn luyện cho SV phát huy năng lực chuyên môn, các  thao tác và quy trình giải quyết tình huống trước khi thực hành trên người bệnh,   chuẩn bị  cho họ  tâm lý vững vàng, tránh được rủi ro khi thao tác trên người   bệnh. Đây là  phương pháp mà GV áp dụng trong dạy học để  phát triển khả  năng tìm tòi khám phá độc lập của SV bằng cách đưa ra các tình huống có vấn   đề và điều khiển hoạt động của SV nhằm giải quyết các vấn đề  đó.  Cùng với  bước tiến vượt bậc về  y học của các nước trên thế  giới, đối với việc giảng   dạy LS theo hướng PTNL người học ở các trường đại học y Việt Nam cũng đã  có những thành công nhất định trong việc áp dụng linh hoạt các phương pháp và   hình thức DHLS cho SV sẽ tránh được khó khăn đơn điệu, kích thích được tư  duy, suy nghĩ tích cực từ SV. GV biết khơi dậy sự đam mê cho SV và thắp sáng   niềm đam mê. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu về DHLS theo hướng PTNL   người học chưa thực sự rõ nét. Một số  nghiên cứu có đề  cập đến DHLS theo   năng lực nhưng chỉ mới bàn về phát triển kỹ năng lâm sàng. Từ  việc dạy học cho SV, nhận thấy những khó khăn và thách thức đối  với sinh viên y khoa đó là môi trường học tập, điều kiện học tập, “cách học”  hay phương pháp học LS có tính đặc thù. “Cẩm nang học tích cực cho sinh viên  y khoa” của nhóm tác giả  do Nguyễn Đức Hinh (2011), (Chủ biên) [33]; “Cẩm  
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2