Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh THPT Hà Nội trong bối cảnh hiện nay

Chia sẻ: Buctranhdo Buctranhdo | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:196

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận án là trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý giáo dục GTQT cho học sinh THPT và khảo sát thực trạng quản lý giáo dục GTQT cho học sinh THPT Hà Nội, luận án đề xuất các giải pháp quản lý giáo dục GTQT cho học sinh THPT Hà Nội trong bối cảnh hiện nay theo tiếp cận quá trình giáo dục và chức năng quản lý, giúp học sinh sống và làm việc hiệu quả trong môi trường hội nhập Quốc tế rộng mở,

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh THPT Hà Nội trong bối cảnh hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM NGUYỄN BỘI QUỲNH QUẢN LÝ GIÁO DỤC GIÁ TRỊ QUỐC TẾ CHO HỌC SINH THPT HÀ NỘI TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI, 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM ---------- NGUYỄN BỘI QUỲNH QUẢN LÝ GIÁO DỤC GIÁ TRỊ QUỐC TẾ CHO HỌC SINH THPT HÀ NỘI TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 9.14.01.14 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS TRẦN THỊ BÍCH TRÀ PGS.TS ĐẶNG QUỐC BẢO Hà Nội - 2018
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận án là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận án Nguyễn Bội Quỳnh
ii LỜI CẢM ƠN Với những tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin trân trọng cảm ơn: PGS.TS Trần Thị Bích Trà và PGS.TS Đặng Quốc Bảo đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận án. Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, các thầy cô, cán bộ Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng - Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam đã giảng dạy và giúp đỡ tôi học tập, nghiên cứu và bảo vệ luận án. Các đồng chí lãnh đạo và chuyên viên sở Giáo dục - Đào tạo Hà Nội, cán bộ quản lý và giáo viên các trường Trung học phổ thông của Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình thực hiện luận án này. Ban Giám hiệu, cán bộ, giáo viên trường THPT Việt Đức; gia đình; bạn bè; đồng nghiệp đã quan tâm, động viên, nhiệt tình ủng hộ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án. Tác giả luận án Nguyễn Bội Quỳnh
iii MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..........................................viii DANH MỤC CÁC BẢNG.................................................................................................... ix DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ .............................................................................................. xi DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ .................................................................................................. xii MỞ ĐẦU ................................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu ..........................................................................................3 4. Giả thuyết khoa học ............................................................................................4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..........................................................................................4 6. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................5 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .................................................5 8. Những luận điểm bảo vệ .....................................................................................7 9. Đóng góp mới của luận án ..................................................................................7 10. Cấu trúc của luận án..........................................................................................8 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ GIÁO DỤC GIÁ TRỊ QUỐC TẾ CHO HỌC SINH THPT TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY ......................................... 9 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .......................................................................9 1.1.1. Giá trị .......................................................................................................9 1.1.2. Giáo dục giá trị ......................................................................................12 1.1.3. Giáo dục giá trị Quốc tế .........................................................................14 1.1.4. Quản lý giáo dục giá trị Quốc tế ............................................................16 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài .................................................................19 1.2.1. Giáo dục .................................................................................................19 1.2.2. Giá trị .....................................................................................................23 1.2.3. Giá trị Quốc tế ........................................................................................25 1.2.4. Giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh THPT trong bối cảnh hiện nay .27 1.2.4.1. Giáo dục THPT trong bối cảnh hiện nay ........................................27 1.2.4.2. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh THPT ......................................29
iv 1.2.4.3. Quan niệm về Giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh THPT trong bối cảnh hiện nay..........................................................................................30 1.2.4.4. Mục tiêu, nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục giá trị Quốc tế ...................................................................................................................30 1.2.4.5. Những bước giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh THPT ..............36 1.2.5. Quản lý giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh THPT ............................38 1.2.5.1. Quản lý nhà trường.........................................................................38 1.2.5.2. Quản lý của Hiệu trưởng ở trường THPT .......................................39 1.2.5.3. Quan niệm về Quản lý giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh THPT ......................................................................................................................40 1.3. Nội dung quản lý giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh THPT ...............41 1.3.1. Lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch gắn liền mục tiêu giáo dục giá trị Quốc tế ...................................................................................................................................... 41 1.3.2. Quản lý Nội dung - Chương trình giáo dục giá trị Quốc tế ở trường ...44 1.3.3. Quản lý hoạt động dạy của giáo viên .....................................................45 1.3.4. Quản lý hoạt động học trên lớp và tham gia các hoạt động chung trong và ngoài nhà trường của học sinh ở trường .....................................................49 1.3.5. Quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên ..................................................50 1.3.6. Quản lý sử dụng cơ sở vật chất, trang thiết bị hỗ trợ giáo dục giá trị Quốc tế của trường ...........................................................................................51 1.3.7. Xây dựng môi trường sư phạm trong trường và quản lý sự phối hợp các nguồn lực đối với giáo dục giá trị Quốc tế ở trường .......................................52 1.3.8. Kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh trong trường......................................................................................................53 1.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh THPT ...........................................................................................................55 1.4.1. Các yếu tố khách quan ...........................................................................55 1.4.2. Các yếu tố chủ quan ...............................................................................57 Kết luận chương 1 ................................................................................................................. 59
v Chương 2: THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÝ GIÁO DỤC GIÁ TRỊ QUỐC TẾ CHO HỌC SINH THPT HÀ NỘI TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY ................................. 61 2.1. Một số nét khái quát về Hà Nội ..................................................................61 2.1.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội ..................................................61 2.1.2. Dân số ..................................................................................................62 2.1.3. Giáo dục – Văn hóa .............................................................................63 2.1.4. Giáo dục bậc Trung học phổ thông .....................................................63 2.2. Giới thiệu tổ chức khảo sát thực trạng ......................................................67 2.2.1. Mục đích khảo sát ...................................................................................67 2.2.2. Đối tượng khảo sát .................................................................................67 2.2.3. Nội dung khảo sát ...................................................................................67 2.2.4. Công cụ và thời gian khảo sát ................................................................68 2.2.5. Phương pháp khảo sát ............................................................................68 2.3. Thực trạng giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh THPT Hà Nội trong bối cảnh hiện nay ................................................................................................69 2.3.1. Nhận thức về tầm quan trọng của giáo dục giá trị Quốc tế đối với thầy và trò nhà trường..........................................................................................................69 2.3.2. Giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh ở trường ....................................71 2.3.3. Đánh giá kết quả giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh ........................78 2.4. Thực trạng quản lý giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh THPT Hà Nội trong bối cảnh hiện nay ......................................................................................79 2.4.1. Xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch hướng tới thực hiện mục tiêu giáo dục giá trị Quốc tế .....................................................................79 2.4.2. Quản lý Nội dung – Chương trình giáo dục giá trị Quốc tế ..................87 2.4.3. Quản lý hoạt động dạy trên lớp của giáo viên và các hình thức tổ chức giáo dục GTQT cho học sinh ............................................................................90 2.4.4. Quản lý hoạt động học trên lớp và tham gia các hoạt động chung trong và ngoài nhà trường của học sinh ....................................................................96 2.4.5. Quản lý bồi dưỡng cho giáo viên .........................................................100 2.4.6. Tăng cường cơ sở vật chất hỗ trợ hoạt động giáo dục giá trị Quốc tế 103
vi 2.4.7. Xây dựng môi trường sư phạm trong trường và sự phối hợp các nguồn lực đối với giáo dục giá trị Quốc tế................................................................106 2.4.8. Kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh ..110 2.4.9. Những thuận lợi và khó khăn cơ bản trong công tác quản lý giáo dục giá trị Quốc tế của nhà trường .......................................................................112 2.4.10. Đánh giá chung về thực trạng quản lý giáo dục GTQT cho học sinh THPT Hà Nội trong bối cảnh hiện nay ..........................................................116 Chương 3:CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ GIÁO DỤC GIÁ TRỊ QUỐC TẾ CHO HỌC SINH THPT HÀ NỘI TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY .............120 3.1. Một số nguyên tắc đề xuất giải pháp ........................................................120 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện ...............120 3.1.2. Nguyên tắc bảo đảm tính thực tiễn .......................................................120 3.1.3. Nguyên tắc bảo đảm đa dạng hóa các loại hình giáo dục ...................121 3.1.4. Nguyên tắc bảo đảm tính kế thừa, phát triển .......................................121 3.1.5. Nguyên tắc bảo đảm tính hệ thống .......................................................121 3.1.6. Nguyên tắc bảo đảm tính khả thi, phù hợp với thực tiễn Thủ đô Hà Nội trong bối cảnh hội nhập Quốc tế ....................................................................122 3.2. Các giải pháp quản lý giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh THPT Hà Nội trong bối cảnh hiện nay .............................................................................122 3.2.1. Giải pháp 1. Thành lập Tiểu ban Giáo dục Quốc tế trong trường nhằm đổi mới công tác xây dựng kế hoạch và chỉ đạo thực hiện kế hoạch giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh ...........................................................................122 3.2.2. Giải pháp 2. Tổ chức nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của giáo dục giá trị Quốc tế cho Cán bộ Quản lý, giáo viên, học sinh và Cha mẹ học sinh trong trường ...............................................................................125 3.2.3. Giải pháp 3. Xác định các chủ đề giáo dục giá trị Quốc tế gắn liền thực tiễn của Thủ đô thông qua các môn học, các hoạt động giáo dục giá trị Quốc tế của nhà trường............................................................................................130 3.2.4. Giải pháp 4. Tăng cường thực hành, trải nghiệm thực tiễn cho học sinh ........................................................................................................................133
vii 3.2.5. Giải pháp 5. Bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên .....136 3.2.6. Giải pháp 6. Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, tích cực trong trường tạo nền thuận lợi cho giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh .............139 3.2.7. Giải pháp 7. Tăng cường cơ sở vật chất, ứng dụng Công nghệ thông tin, sử dụng hiệu quả trang thiết bị phục vụ giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh ........................................................................................................................142 3.2.8. Giải pháp 8. Đổi mới công tác Kiểm tra – Đánh giá giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh theo hướng tích hợp nhận xét và lồng ghép các hoạt động dạy học ngoại khóa và chính khóa ........................................................144 3.3. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp ..............146 3.3.1. Mục đích khảo nghiệm..........................................................................146 3.3.2. Đối tượng khảo nghiệm ........................................................................147 3.3.3. Nội dung khảo nghiệm ..........................................................................147 3.3.4. Phương pháp đánh giá khảo nghiệm....................................................147 3.3.5. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................147 3.4. Thử nghiệm giải pháp 8 “Đổi mới công tác Kiểm tra – Đánh giá giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh theo hướng tích hợp nhận xét và lồng ghép các hoạt động dạy học ngoại khóa và chính khóa” ..............................................152 3.4.1. Mục đích thử nghiệm ............................................................................152 3.4.2. Nội dung thử nghiệm ............................................................................152 3.4.3. Tổ chức thử nghiệm ..............................................................................153 3.4.4. Kết quả thử nghiệm...............................................................................159 Kết luận chương 3 ............................................................................................................... 166 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................................................... 167 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ................................................... 172 CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ............................................ 172 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................... 173 PHỤ LỤC
viii DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ đầy đủ BGH Ban Giám hiệu CBQL Cán bộ quản lý CNH - HĐH Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa CSVC Cơ sở vật chất CMHS Cha mẹ học sinh ĐHQG Đại học Quốc gia GDCD Giáo dục công dân GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GTQT Giá trị Quốc tế GV Giáo viên GVCN Giáo viên chủ nhiệm GVBM Giáo viên bộ môn HĐGD Hoạt động Giáo dục HĐGDNGLL Hoạt động Giáo dục ngoài giờ lên lớp HT Hiệu trưởng HS Học sinh KHCN Khoa học Công nghệ KHTN Khoa học tự nhiên KHXH Khoa học xã hội QLGD Quản lý giáo dục TBDH Thiết bị dạy học THPT Trung học phổ thông THPTQG Trung học phổ thông Quốc gia
ix DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 . Kết quả xếp loại hạnh kiểm của học sinh THPT ở Hà Nội Học kỳ I năm học 2016-2017 ...........................................................................................................64 Bảng 2.2. Kết quả xếp loại học lực của học sinh THPT ở Hà Nội Học kỳ I năm học 2016-2017..................................................................................................................65 Bảng 2.3. Giáo dục GTQT cho học sinh thông qua giảng dạy môn GDCD và HĐGDNGLL (%) ......................................................................................................71 Bảng 2.4. Tìm hiểu về giáo dục GTQT thông qua động cơ học tập môn Giáo dục công dân và môn Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh(%) ...............75 Bảng 2.5. Tìm hiểu về giáo dục GTQT thông qua hứng thú học tập môn Giáo dục công dân và môn Hoạt động Giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh(%)...............77 Bảng 2.6. Nhận x t về cách cho điểm và đánh giá đối với môn Giáo dục công dân và Hoạt động Giáo dục ngoài giờ lên lớp (%) ..........................................................78 Bảng 2.7. Thực hiện mục tiêu giáo dục GTQT ở trường (%) ...................................79 Bảng 2.8. Xây dựng kế hoạch giáo dục GTQT ở trường THPT (%) ........................81 Bảng 2.9. Tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục GTQT ở trường (%) .....................84 Bảng 2.10. Nội dung – Chương trình giáo dục GTQT ở trường (%) .......................87 Bảng 2.11. Quản lý hoạt động dạy của giáo viên trên lớp (%) .................................90 Bảng 2.12. Quản lý những hình thức tổ chức hoạt động giáo dục GTQT (%) .........91 Bảng 2.13. Quản lý đổi mới phương pháp giáo dục GTQT ở trường (%) ................93 Bảng 2.14. Quản lý hoạt động học trên lớp của học sinh đối với môn Giáo dục công dân và môn Hoạt động Giáo dục ngoài giờ lên lớp (%) ...........................................96 Bảng 2.15. Quản lý việc tham gia các hoạt động chung trong và ngoài nhà trường của học sinh ở trường (%) .........................................................................................98 Bảng 2.16. Quản lý bồi dưỡng cho giáo viên..........................................................100 Bảng 2.17. Quản lý cơ sở vật chất hỗ trợ hoạt động Giáo dục GTQT (%).............103 Bảng 2.18. Xây dựng môi trường sư phạm trong trường và sự phối hợp các ........106 Bảng 2.19. Quản lý sự phối hợp trong và phạm vi ngoài nhà trường trong ...........108 hoạt động giáo dục GTQT cho học sinh (%) ..........................................................108
x Bảng 2.20. Kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục GTQT cho học sinh thông qua ...110 Bảng 2.21. Tổ chức tổng kết kết quả Giáo dục GTQT cho học sinh ......................111 Bảng 2.22. Những thuận lợi cơ bản trong công tác quản lý giáo dục GTQT của trường ...112 Bảng 2.23. Những khó khăn cơ bản trong công tác quản lý giáo dục GTQT của trường ......................................................................................................................114 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm về tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp .................................................................................................................................147 Bảng 3.2. Kết quả xếp loại đạo đức năm học 2015 - 2016 của học sinh trường THPT Việt Đức – Hà Nội .......................................................................................163 Bảng 3.3. Kết quả xếp loại đạo đức năm học 2016 - 2017 của học sinh trường THPT Việt Đức – Hà Nội .......................................................................................163
xi DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1.1: Các giá trị Quốc tế giáo dục cho học sinh THPT ....................... 35 Biểu đồ 2.1: Nhận thức về tầm quan trọng của giáo dục GTQT .................... 70 Biểu đồ 2.2: Động cơ học tập môn GDCD của học sinh(%) .......................... 76 Biểu đồ 2.3: Động cơ học tập môn HĐGDNGLL của học sinh(%) ............... 76 Biểu đồ 2.4: Quản lý những hình thức tổ chức hoạt động giáo dục GTQT(%) .....92 Biểu đồ 2.5: Quản lý đổi mới phương pháp giáo dục GTQT ở trường(%) .... 94 Biểu đồ 2.6: Quản lý bồi dưỡng cho giáo viên(%) ....................................... 103 Biểu đồ 2.7: Tổng kết Kết quả Giáo dục GTQT cho học sinh hàng năm (%) .....112 Biểu đồ 3.1. Tính cấp thiết của các giải pháp đề xuất .................................. 149 Biểu đồ 3.2. Tính khả thi của các giải pháp đề xuất ..................................... 151 Biểu đồ 3.3. So sánh tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp ........... 151
xii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ giữa hai mặt «Biết» và «Hành động» của cá nhân trong giáo dục .................................................................................................. 22 Sơ đồ 1.2: Các bước giáo dục giá trị Quốc tế cho học sinh THPT ................. 38 Sơ đồ 2.1: Bản đồ Hà Nội .............................................................................. 62
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đã từng được khẳng định trong các văn kiện của Đảng. Đặc biệt, trong Nghị quyết số 29 của Hội nghị Trung ương 8 (khóa XI) khẳng định đây không chỉ là quốc sách hàng đầu, là “chìa khóa” mở ra con đường đưa đất nước tiến lên phía trước, mà còn là “mệnh lệnh” của cuộc sống. Kế thừa quan điểm chỉ đạo của nhiệm kỳ trước, Đại hội khóa XII khẳng định: Giáo dục - Đào tạo và Khoa học - Công nghệ là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho Giáo dục - Đào tạo và Khoa học - Công nghệ là đầu tư cho phát triển. Phát triển giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, với tiến bộ khoa học, công nghệ, yêu cầu phát triển nguồn nhân lực và thị trường lao động. Con người được phát triển toàn diện là động lực cho sự phát triển của đất nước. Nguồn nhân lực chất lượng cao luôn giữ vai trò quyết định trong sự nghiệp xây dựng một đất nước giàu mạnh, văn minh. Đây là tiêu điểm của sự phát triển, mang tính đột phá, khai mở con đường phát triển nguồn nhân lực Việt Nam trong thế kỷ XXI, khẳng định triết lý nhân sinh mới của nền giáo dục nước nhà “dạy người, dạy chữ, dạy nghề”. Đất nước ta đang bước vào thời kỳ công nghiệp hóa và hiện đại hóa với mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 đưa đất nước cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Trong bối cảnh đó, nguồn nhân lực chất lượng cao lại càng đóng một vai trò đặc biệt quan trọng. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII tiếp tục khẳng định Giáo dục và Đào tạo là quốc sách hàng đầu; phát triển Giáo dục và Đào tạo là một động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp CNH – HĐH; là điều kiện để phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng nhanh và bền vững, đồng thời Đảng ta cũng khẳng định quan điểm chủ đạo trong chính sách đối ngoại, định hướng hội nhập Quốc tế của nước ta. Hội nhập trong lĩnh vực Văn hóa - Xã hội phải tập trung vào việc áp dụng và tham gia xây dựng các bộ tiêu chí phục
2 vụ xây dựng nền kinh tế trí thức, con người Việt Nam trong thời kỳ CNH - HĐH, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Ngày 7 tháng 11 năm 2006, Việt Nam chính thức trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức Thương mại Thế giới WTO, vận hội mới đang mở ra cho Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi mới mà WTO mang lại, tất cả các ngành, trong đó có giáo dục, sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức mới; nền giáo dục được đổi mới căn bản, toàn diện theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hóa và hội nhập Quốc tế; kiến thức, k năng cũng như những giá trị riêng của người học cũng cần phải được nâng lên ngang tầm với yêu cầu chung của Quốc tế để có thể hội nhập Quốc tế một cách có hiệu quả. 1.2. C ng với các bậc học khác trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục THPT góp phần phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cao cho đất nước với mục tiêu giúp học sinh củng cố và phát triển những kết quả của giáo dục Trung học cơ sở, hoàn thiện học vấn phổ thông và có những hiểu biết thông thường về k thuật và hướng nghiệp, có điều kiện phát huy năng lực cá nhân để lựa chọn hướng phát triển, tiếp tục học đại học, cao đẳng, trung cấp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động, hướng tới mục tiêu của giáo dục là đào tạo con người phát triển toàn diện. Do đó, bên cạnh việc trang bị các kiến thức, k năng, giáo dục các giá trị sống nói chung và giáo dục các giá trị hướng đến hội nhập Quốc tế nói riêng, giáo dục giá trị Quốc tế (GTQT) cho học sinh THPT là một trong những nhiệm vụ hết sức cấp thiết đối với các trường THPT, giúp hình thành và phát triển hài hòa ở học sinh những giá trị của dân tộc - thời đại, xây dựng hành trang để học sinh tự tin tham gia hội nhập Quốc tế. 1.3. Toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế Quốc tế đã trở thành một xu thế tất yếu của thời đại. Giáo dục và Đào tạo là nền tảng của sự phát triển Khoa học – Công nghệ và sự phát triển nguồn nhân lực nhằm đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện đại. Chính vì vậy Giáo dục GTQT cho học sinh ở trường THPT đòi h i sự tác động đồng bộ của nhiều yếu tố, giúp cho học sinh từ việc nhận thức, trải nghiệm đến khả năng áp dụng hiệu quả giá trị tiếp thu vào thực ti n cuộc sống. Đồng thời, giáo dục cũng phải giúp phần giữ gìn bản sắc của mỗi dân tộc trong quá trình hội nhập và
3 phát triển. Do đó, quản lý Giáo dục GTQT ở các trường THPT có một vai trò đặc biệt, góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng Giáo dục GTQT, hướng tới phát triển toàn diện giáo dục THPT trong thời kỳ hội nhập Quốc tế. 1.4. Thực hiện những chủ trương, định hướng của Đảng, trong những năm qua, quản lý Giáo dục GTQT ở các trường THPT của Hà Nội đã đạt được những kết quả đáng kể, học sinh được giáo dục giá trị thông qua các bài giảng trên lớp kết hợp các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, thông qua việc xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh, tích cực trong nhà trường; nội dung – chương trình, phương pháp giáo dục đã từng bước có sự đổi mới... Tuy nhiên, thực tế cho thấy quản lý Giáo dục GTQT ở các trường THPT Hà Nội còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được những yêu cầu thực ti n đặt ra, công tác lập kế hoạch Giáo dục GTQT còn thiếu tính chặt chẽ, tổ chức bộ máy nhân sự nòng cốt của các trường gặp không ít khó khăn, sự phối hợp giữa các lực lượng trong và ngoài nhà trường trong việc Giáo dục GTQT cho học sinh chưa được thường xuyên củng cố và phát triển dẫn đến tình trạng hành vi và lối sống tiêu cực của một bộ phận học sinh có chiều hướng gia tăng ... Từ những vấn đề trên cho thấy tăng cường quản lý giáo dục GTQT cho học sinh THPT Hà Nội đang là một yêu cầu cấp thiết để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nói chung, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh THPT của Thủ đô nói riêng đáp ứng yêu cầu của công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập Quốc tế của đất nước. Đó cũng chính là lí do tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “ u n gi o d c gi tr u c t cho học sinh rung học ph th ng N i trong b i c nh hiện nay". 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý giáo dục GTQT cho học sinh THPT và khảo sát thực trạng quản lý giáo dục GTQT cho học sinh THPT Hà Nội, luận án đề xuất các giải pháp quản lý giáo dục GTQT cho học sinh THPT Hà Nội trong bối cảnh hiện nay theo tiếp cận quá trình giáo dục và chức năng quản lý, giúp học sinh sống và làm việc hiệu quả trong môi trường hội nhập Quốc tế rộng mở,
4 hướng tới sự phát triển nhân cách của người công dân toàn cầu, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục bậc THPT của Thủ đô Hà Nội. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: giáo dục GTQT ở trường THPT. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý giáo dục GTQT cho học sinh THPT Hà Nội trong bối cảnh hiện nay. 4. Giả thuyết khoa học Hiện nay giáo dục GTQT cho học sinh THPT Hà Nội đã đạt được những kết quả nhất định song vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được mục tiêu phát triển giáo dục THPT trong thời kỳ hội nhập Quốc tế. Nếu đề xuất và thực hiện đồng bộ các giải pháp quản lý giáo dục GTQT cho học sinh ở các trường THPT của Hà Nội theo tiếp cận quá trình giáo dục và các chức năng quản lý ph hợp với điều kiện cụ thể của Thủ đô sẽ giúp học sinh sống và làm việc hiệu quả trong môi trường hội nhập Quốc tế rộng mở, hướng tới sự phát triển của người công dân toàn cầu, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các trường THPT của Hà Nội trong bối cảnh hiện nay. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu và hệ thống hóa, phát triển lý luận về quản lý giáo dục GTQT cho học sinh THPT Hà Nội trong bối cảnh hiện nay. 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng giáo dục GTQT, thực trạng quản lý giáo dục GTQT cho học sinh và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục GTQT cho học sinh THPT Hà Nội trong bối cảnh hiện nay. 5.3. Đề xuất các giải pháp quản lý giáo dục GTQT cho học sinh THPT Hà Nội trong bối cảnh hiện nay theo tiếp cận quá trình giáo dục và các chức năng quản lý. 5.4. Khảo nghiệm về tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất và thử nghiệm giải pháp 8 “Đổi mới công tác Kiểm tra - Đánh giá giáo dục GTQT cho học sinh theo hướng tích hợp nhận x t và lồng gh p các hoạt động dạy học ngoại khóa và chính khóa” nhằm chứng minh tính ý nghĩa và tính khả thi của giải pháp.
5 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Nghiên cứu quản lý giáo dục GTQT của Hiệu trưởng các trường THPT của Hà Nội. 6.2. Đánh giá thực trạng phát triển giáo dục THPT của Hà Nội trong giai đoạn 2015-2017. 6.3. Đánh giá thực trạng quản lý giáo dục GTQT cho học sinh THPT Hà Nội với sự tham gia của 114 Hiệu trưởng trường THPT Hà Nội, 69 giáo viên chủ nhiệm giảng dạy bộ môn Hoạt động Giáo dục ngoài giờ lên lớp và giáo viên giảng dạy bộ môn Giáo dục công dân, 128 giáo viên dạy các bộ môn KHTN & KHXH và 617 học sinh của 06 trường THPT Hà Nội. 6.4. Thử nghiệm 01 giải pháp tác động được thực hiện tại 01 trường THPT của Hà Nội. 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp luận Luận án được tiếp cận theo hai cách tiếp cận cơ bản sau: 7.1.1. Tiếp cận theo quá trình giáo dục “Dạy chữ - Dạy người” là sự song hành hai nhiệm vụ cơ bản trong nhà trường. Thông qua việc trang bị kiến thức, hình thành và phát triển các giá trị cần thiết cho học sinh. Do đó, quản lý giáo dục GTQT cho học sinh phải đặt đồng bộ quản lý các yếu tố của quá trình dạy học như mục tiêu, nội dung – chương trình, phương pháp, hình thức tổ chức, điều kiện, môi trường dạy học trong hệ thống trọn vẹn. Đồng thời, tổ chức các hoạt động ngoại khóa, xây dựng môi trường văn hóa nhà trường, sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục trong và ngoài trường phải được đặc biệt quan tâm để tạo nên sự tương tác chặt chẽ, thống nhất, góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. 7.1.2. Tiếp cận theo các chức năng quản lý Tiếp cận theo các chức năng quản lý cơ bản: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra - đánh giá được gắn liền với tiếp cận theo các thành tố của quá trình giáo dục. Đó là hai tiếp cận cơ bản để xác định toàn bộ khung lý luận của luận án nghiên
6 cứu, từ đó định hướng nghiên cứu cho các phần tiếp theo về quản lý giáo dục GTQT cho học sinh ở trường THPT. Trong đó, chức năng lập kế hoạch sẽ định hướng toàn bộ hoạt động giáo dục GTQT ở trường; chức năng tổ chức hướng tới toàn bộ các hoạt động trong trường đều được thúc đẩy để góp phần giáo dục GTQT cho học sinh; chức năng lãnh đạo chỉ đạo được gắn liền với toàn bộ các thành tố của quá trình giáo dục; chức năng kiểm tra – đánh giá hướng toàn bộ các hoạt động giảng dạy – giáo dục của nhà trường vào kết quả cuối c ng “kết quả đầu ra“ về giáo dục GTQT cần đạt được ở mỗi học sinh, giúp học sinh không chỉ được trang bị kiến thức mà còn biết sử dụng những tri thức được tiếp thu để giải quyết các tình huống do cuộc sống đặt ra bởi giáo dục GTQT cho học sinh chỉ thực sự có ý nghĩa khi học sinh vận dụng chúng một cách hiệu quả trong cuộc sống, góp phần tích cực vào việc phát triển nhân cách cá nhân ph hợp với bối cảnh hội nhập Quốc tế. 7.2. Phương pháp nghiên cứu 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá và cụ thể hóa các vấn đề xây dựng cơ sở lí luận về quản lý giáo dục GTQT ở các trường THPT. 7.2.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp khảo sát, điều tra bằng phiếu h i nhằm tổng hợp số liệu để đánh giá thực trạng quản lý giáo dục GTQT cho học sinh ở các trường THPT của Hà Nội cũng như tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất. - Phương pháp quan sát: dự giờ trên lớp và c ng tham gia một số hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, tham gia câu lạc bộ, di n đàn của học sinh để có những nhận x t khách quan về tổ chức hoạt động giáo dục GTQT trong trường THPT. - Phương pháp chuyên gia được sử dụng thông qua phiếu h i, trao đổi để xem x t, bổ sung những nội dung liên quan cũng như khẳng định mức độ cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm được tiến hành để bổ sung những nhận định, làm phong phú thực trạng giáo dục, quản lý giáo dục GTQT ở các trường THPT của Hà Nội.