Luận án Tiến sĩ Khoa học Giáo dục: Tổ chức dạy học Địa lí địa phương tỉnh Tây Ninh theo định hướng phát triển năng lực

LỜI CAM ĐOAN<br /> <br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng mình. Các số liệu<br /> trong luận án là trung thực.<br /> Kết quả của luận án chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nào.<br /> Tác giả luận án<br /> <br /> Nguyễn Trƣờng Vũ<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Tôi xin dành sự kính trọng, lời cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS. Trần Đức Tuấn<br /> và PGS.TS. Nguyễn Đức Vũ – hai ngƣời thầy đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ, động<br /> viên, khích lệ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận án.<br /> Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới toàn thể Ban lãnh đạo, Hội đồng khoa học<br /> Khoa Địa lí - Trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội, cùng các thầy cô đã giúp đỡ và tạo<br /> điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành nhiệm vụ nghiên cứu.<br /> Tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, ngƣời thân, bạn bè và đồng nghiệp, đã<br /> khích lệ và ủng hộ tôi trong suốt thời gian tôi thực hiện luận án.<br /> <br /> Hà Nội, tháng 08 năm 2017<br /> Tác giả<br /> Nguyễn Trƣờng Vũ<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Trang<br /> MỞ ĐẦU ................................................................................................................................................ 1<br /> 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI.................................................................................................. 1<br /> 2. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................................................................... 2<br /> 3. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI ................................................. 9<br /> 4. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ............................................................................ 9<br /> 5. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC ........................................................................................................10<br /> 6. QUAN ĐIỂM NGHIÊN CỨU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................... 10<br /> 7. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN ÁN .....................................................................................................14<br /> 8. CẤU TRÚC CỦA LUẬN ÁN......................................................................................................14<br /> Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆCTỔ CHỨC DẠY HỌC<br /> ĐỊA LÍ ĐỊA PHƢƠNG TỈNHTÂY NINH THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN<br /> NĂNG LỰC ........................................................................................................................................15<br /> 1.1. ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG TRUNG HỌC THEO ĐỊNH HƢỚNG<br /> PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ..........................................................................................................15<br /> 1.1.1. Quan điểm chỉ đạo đổi mới giáo dục phổ thông..........................................................15<br /> 1.1.2. Định hƣớng phát triển năng lực trong chƣơng trình giáo dục phổ thông ..........................15<br /> 1.2. ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ Ở TRƢỜNG<br /> PHỔ THÔNG.......................................................................................................................................20<br /> 1.2.1. Quan niệm về năng lực và cấu trúc năng lực .........................................................20<br /> 1.2.2. Năng lực chung và năng lực chuyên biệt Địa lí .....................................................21<br /> 1.2.3. Một số con đƣờng hình thành năng lực trong dạy học Địa lí ................................22<br /> 1.3. TỔ CHỨC DẠY HỌC ĐỊA LÍ ĐỊA PHƢƠNG THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN<br /> NĂNG LỰC .........................................................................................................................................25<br /> 1.3.1. Quan niệm về tổ chức dạy học Địa lí địa phƣơng theo định hƣớng phát triển năng lực .25<br /> 1.3.2. Mục tiêu dạy học Địa lí địa phƣơng theo định hƣớng phát triển năng lực ...........35<br /> 1.3.3. Nội dung dạy học Địa lí địa phƣơng theo định hƣớng phát triển năng lực ..........36<br /> 1.3.4. Xác định một số phƣơng pháp dạy học Địa lí địa phƣơng theo định hƣớng phát<br /> triển năng lực .......................................................................................................................................37<br /> 1.4. KHẢ NĂNG TỔ CHỨC DẠY HỌC ĐỊA LÍ ĐỊA PHƢƠNG THEO ĐỊNH HƢỚNG<br /> PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC Ở TÂY NINH...................................................................................44<br /> 1.4.1. Đặc điểm tâm sinh lí của học sinh ..........................................................................44<br /> <br /> 1.4.2. Đặc điểm chƣơng trình và sách giáo khoa Địa lí 12 THPT ..................................45<br /> 1.4.3. Thực trạng giảng dạy và học tập Địa lí địa phƣơng tỉnh Tây Ninh ......................46<br /> 1.4.4. Điều kiện để tổ chức dạy học Địa lí địa phƣơng tỉnh Tây Ninh theo định hƣớng phát<br /> triển năng lực.........................................................................................................................................53<br /> TIỂU KẾT CHƢƠNG 1..................................................................................................................58<br /> Chƣơng 2: TỔ CHỨC NỘI DUNG VÀ CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC ĐỊA<br /> LÍ ĐỊA PHƯƠNG TỈNH TÂY NINH THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN<br /> NĂNG LỰC .......................................................................................................................................59<br /> 2.1. XÂY DỰNG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ ĐỊA PHƢƠNG TỈNH TÂY NINH THEO<br /> ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC................................................................................59<br /> 2.1.1. Chƣơng trình Địa lí địa phƣơng tỉnh Tây Ninh hiện hành...................................................59<br /> 2.1.2. Xác định một số nguyên tắc xây dựng chƣơng trình Địa lí địa phƣơng tỉnh Tây Ninh<br /> theo định hƣớng phát triển năng lực ..................................................................................................61<br /> 2.1.3. Xây dựng chƣơng trình Địa lí địa phƣơng tỉnh Tây Ninh theo định hƣớng phát triển<br /> năng lực..................................................................................................................................................62<br /> 2.2. BIÊN SOẠN TÀI LIỆU HỖ TRỢ DẠY HỌC ĐỊA LÍ ĐỊA PHƢƠNG TỈNH TÂY<br /> NINH THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ......................................................64<br /> 2.2.1. Mục tiêu tài liệu giảng dạy Địa lí địa phƣơng tỉnh Tây Ninh theo định hƣớng<br /> phát triển năng lực ..............................................................................................................64<br /> 2.2.2. Nguyên tắc biên soạn tài liệu giảng dạy Địa lí địa phƣơng tỉnh Tây Ninh theo<br /> định hƣớng phát triển năng lực ..........................................................................................64<br /> 2.2.3. Nội dung và kết cấu tài liệu giảng dạy Địa lí địa phƣơng tỉnh Tây Ninh theo định<br /> hƣớng phát triển năng lực ..................................................................................................66<br /> 2.2.4. Phƣơng pháp và quy trình biên soạn tài liệu giảng dạy Địa lí địa phƣơng tỉnh Tây<br /> Ninh theo định hƣớng phát triển năng lực ........................................................................70<br /> 2.3. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC ĐỊA LÍ ĐỊA PHƢƠNG TỈNH TÂY<br /> NINH THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ..........................................75<br /> 2.3.1. Nguyên tắc tổ chức các hoạt động dạy học Địa lí địa phƣơng tỉnh Tây Ninh theo<br /> định hƣớng phát triển năng lực ..........................................................................................75<br /> 2.3.2. Quy trình tổ chức các hoạt động dạy học Địa lí địa phƣơng tỉnh Tây Ninh theo định<br /> hƣớng phát triển năng lực....................................................................................................................76<br /> 2.3.3. Xác định một số phƣơng pháp dạy học Địa lí địa phƣơng tỉnh Tây Ninh theo<br /> định hƣớng phát triển năng lực ..........................................................................................78<br /> <br /> 2.4. THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC MỘT SỐ BÀI ĐỊA LÍ ĐỊA PHƢƠNG<br /> TỈNH TÂY NINH THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ........................96<br /> 2.4.1. Đặc điểm dân cƣ và lao động của tỉnh Tây Ninh ............................................................96<br /> 2.4.2. Tìm hiểu thực trạng ngành chăn nuôi ở huyện Dƣơng Minh Châu .................................104<br /> 2.4.3. Tìm hiểu điều kiện tự nhiên tỉnh Tây Ninh ..........................................................................111<br /> TIỂU KẾT CHƢƠNG 2................................................................................................................115<br /> Chƣơng 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM.................................................................................116<br /> 3.1. MỤC ĐÍCH THỰC NGHIỆM VÀ NỘI DUNG THỰC NGHIỆM................................116<br /> 3.1.1. Mục đích thực nghiệm ............................................................................................................116<br /> 3.1.2. Nhiệm vụ thực nghiệm ..........................................................................................116<br /> 3.2. NGUYÊN TẮC THỰC NGHIỆM.........................................................................................116<br /> 3.3. NỘI DUNG THỰC NGHIỆM ................................................................................................117<br /> 3.4. PHƢƠNG PHÁP THỰC NGHIỆM ......................................................................................117<br /> 3.4.1. Nguyên tắc chọn lớp thực nghiệm và đối chứng .................................................117<br /> 3.4.2. Qui trình thực nghiệm ............................................................................................117<br /> 3.5. TỔ CHỨC THỰC NGHIỆM ..................................................................................................118<br /> 3.6. TRIỂN KHAI THỰC NGHIỆM.............................................................................................119<br /> 3.6.1. Tổ chức thực nghiệm bài học Địa lí địa phƣơng tỉnh Tây Ninh theo phƣơng giải quyết<br /> vấn đề ...................................................................................................................................................119<br /> 3.6.2. Tổ chức thực nghiệm bài học Địa lí địa phƣơng tỉnh Tây Ninh theo phƣơng pháp khảo<br /> sát điều tra ............................................................................................................................................129<br /> 3.6.3. Tổ chức thực nghiệm hoạt động dạy học Đại lí địa phƣơng tỉnh Tây ninh với<br /> phƣơng pháp dạy học dự án ............................................................................................138<br /> TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 ..............................................................................................................145<br /> KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .............................................................................................147<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................................152<br /> PHỤ LỤC<br /> <br />