Luận án Tiến sĩ Khoa học máy tính: Một số phương pháp xử lý tri thức không nhất quán trong ontology

ĐẠI HỌC HUẾ<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC<br /> <br /> NGUYỄN VĂN TRUNG<br /> <br /> MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP<br /> XỬ LÝ TRI THỨC KHÔNG NHẤT QUÁN<br /> TRONG ONTOLOGY<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC MÁY TÍNH<br /> <br /> HUẾ - NĂM 2018<br /> <br /> ĐẠI HỌC HUẾ<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC<br /> <br /> NGUYỄN VĂN TRUNG<br /> <br /> MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP<br /> XỬ LÝ TRI THỨC KHÔNG NHẤT QUÁN<br /> TRONG ONTOLOGY<br /> <br /> CHUYÊN NGÀNH: KHOA HỌC MÁY TÍNH<br /> MÃ SỐ: 62.48.01.01<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC MÁY TÍNH<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> PGS. TS. HOÀNG HỮU HẠNH<br /> <br /> HUẾ - NĂM 2018<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự hướng<br /> dẫn của PGS. TS. Hoàng Hữu Hạnh. Những nội dung trong các công trình đã công bố<br /> chung với các tác giả khác đã được sự đồng ý của đồng tác giả khi đưa vào luận án.<br /> Các số liệu và kết quả nghiên cứu trình bày trong luận án là trung thực, khách quan<br /> và chưa được công bố bởi tác giả nào trong bất cứ công trình nào khác.<br /> Nghiên cứu sinh<br /> <br /> Nguyễn Văn Trung<br /> <br /> i<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Luận án này được thực hiện và hoàn thành tại Khoa Công nghệ Thông tin, Trường<br /> Đại học Khoa học, Đại học Huế. Trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận án,<br /> tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, động viên, giúp đỡ của thầy giáo hướng dẫn,<br /> thầy cô giáo trong Khoa Công nghệ Thông tin, Phòng Đào tạo Sau đại học và Ban<br /> giám hiệu Trường Đại học Khoa học.<br /> Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS. Hoàng Hữu Hạnh là người thầy<br /> tận tình hướng dẫn, động viên và truyền đạt những kinh nghiệm quý báu trong nghiên<br /> cứu khoa học để tôi có thể hoàn thành luận án này.<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giáo trong Khoa Công nghệ Thông tin đã<br /> tạo điều kiện thuận lợi trong công tác để tôi có thể hoàn thành công việc nghiên cứu<br /> của mình. Tôi xin cảm ơn quý thầy cô và cán bộ của Phòng Đào tạo Sau đại học, Ban<br /> giám hiệu Trường Đại học Khoa học đã giúp đỡ tôi trong việc hoàn thành kế hoạch<br /> học tập.<br /> Tôi xin trân trọng cảm ơn quý thầy cô giáo trong Hội đồng Khoa học của Khoa<br /> Công nghệ Thông tin đã đọc và đưa ra những góp ý xác đáng cho luận án này.<br /> Tôi xin trân trọng cảm ơn quý thầy cô giáo và các anh chị đồng nghiệp trong Khoa<br /> Công nghệ Thông tin đã giúp đỡ, chia sẻ trong quá trình công tác, học tập, nghiên cứu<br /> và thực hiện luận án.<br /> Cuối cùng tôi xin cảm ơn những người thân trong gia đình đã luôn ủng hộ, chia sẻ<br /> khó khăn trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận án.<br /> Nghiên cứu sinh<br /> <br /> Nguyễn Văn Trung<br /> <br /> ii<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> <br /> Lời cam đoan<br /> i<br /> Lời cảm ơn<br /> ii<br /> Mục lục<br /> iii<br /> Danh mục từ viết tắt, thuật ngữ<br /> v<br /> Danh mục ký hiệu<br /> vi<br /> Danh mục bảng, biểu<br /> vii<br /> Danh mục hình vẽ<br /> viii<br /> Mở đầu<br /> 1<br /> Chương 1. TỔNG QUAN VỀ XỬ LÝ TRI THỨC KHÔNG NHẤT<br /> 1.1<br /> 1.2<br /> <br /> QUÁN TRONG ONTOLOGY<br /> Ontology và tri thức không nhất quán . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> Khung lập luận với ontology không nhất quán sử dụng chiến lược phát<br /> <br /> 9<br /> 9<br /> <br /> triển tuyến tính tập tiên đề diễn giải . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> 1.2.1 Các khái niệm cơ bản . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> 1.2.2 Hàm chọn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> 1.2.3 Phép suy luận không chuẩn sử dụng hàm chọn đơn điệu . . . .<br /> 1.2.4 Phép suy luận không chuẩn sử dụng hàm chọn dựa trên sự liên<br /> <br /> 15<br /> 15<br /> 19<br /> 20<br /> <br /> quan cú pháp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> Các nghiên cứu liên quan đến khung lập luận với ontology không<br /> <br /> 23<br /> <br /> 1.2.5<br /> <br /> nhất quán sử dụng chiến lược mở rộng tuyến tính tập tiên đề<br /> diễn giải . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> Xử lý tri thức không nhất quán trong quá trình tích hợp ontology theo<br /> <br /> 28<br /> <br /> phương pháp đồng thuận . . . . . .<br /> 1.3.1 Hồ sơ xung đột . . . . . . .<br /> 1.3.2 Sự không nhất quán tri thức<br /> 1.3.3 Hàm đồng thuận . . . . . .<br /> 1.3.4 Các nghiên cứu liên quan xử<br /> <br /> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> lý không nhất quán tri thức trong<br /> <br /> 32<br /> 32<br /> 33<br /> 40<br /> <br /> quá trình tích hợp ontology bằng phương pháp đồng thuận . . .<br /> 1.4 Tiểu kết Chương 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br /> Chương 2. SUY LUẬN VỚI ONTOLOGY KHÔNG NHẤT QUÁN SỬ<br /> <br /> 44<br /> 46<br /> <br /> 1.3<br /> <br /> DỤNG HÀM CHỌN DỰA TRÊN ĐỘ LIÊN QUAN NGỮ<br /> 2.1<br /> <br /> NGHĨA<br /> Khoảng cách ngữ nghĩa giữa hai khái niệm trong ontology . . . . . . .<br /> <br /> iii<br /> <br /> 47<br /> 48<br /> <br />