Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:269

Thêm vào BST

Báo xấu

184
lượt xem 51
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án hệ thống hóa các vấn đề cơ sở khoa học về tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn kinh tế, làm sáng tỏ đặc điểm của mô hình quản lý Tập đoàn ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán của các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn kinh tế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam

bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o bé tµi chÝnh häc viÖn Tµi chÝnh -------------------- PHẠM THỊ MINH TUỆ HOµN THIÖN Tæ CHøC C¤NG T¸C KÕ TO¸N TRONG C¸C DOANH NGHIÖP THUéC TËP §OµN DÖT MAY VIÖT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ HÀ NỘI - 2015
bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o bé tµi chÝnh häc viÖn Tµi chÝnh -------------------- PHẠM THỊ MINH TUỆ HOµN THIÖN Tæ CHøC C¤NG T¸C KÕ TO¸N TRONG C¸C DOANH NGHIÖP THUéC TËP §OµN DÖT MAY VIÖT NAM Chuyên ngành: Kế toán Mã số : 62.34.03.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: 1. GS.TS ĐOÀN XUÂN TIÊN 2. TS NGUYỄN NGỌC SONG HÀ NỘI - 2015
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản Luận án là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi. Công trình này chưa từng được sử dụng cho việc nhận học vị nào. Các số liệu, kết quả trong Luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Luận án có kế thừa kết quả nghiên cứu của một số nghiên cứu khác, đã được thể hiện dưới dạng trích dẫn, nguồn gốc trích dẫn được liệt kê trong mục tài liệu tham khảo. TÁC GIẢ LUẬN ÁN Phạm Thị Minh Tuệ
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng, hình, sơ đồ MỞ ĐẦU............................................................................................................................ 1 Chƣơng 1: LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG DOANH NGHIỆP .......................................................................................................... 11 1.1. Ý NGHĨA, NGUYÊN TẮC, NHIỆM VỤ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG DOANH NGHIỆP........................................................................ 11 1.2. NỘI DUNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG DOANH NGHIỆP ......... 15 1.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán................................................................................. 15 1.2.2. Tổ chức hệ thống chứng từ kế toán ............................................................... 21 1.2.3. Tổ chức hệ thống tài khoản kế toán ............................................................... 28 1.2.4. Tổ chức hình thức kế toán và hệ thống sổ kế toán ........................................ 30 1.2.5. Tổ chức hệ thống báo cáo kế toán ................................................................. 31 1.2.6. Tổ chức kiểm tra và phân tích thông tin kế toán ........................................... 35 1.3. ĐẶC ĐIỂM TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TẬP ĐOÀN KINH TẾ ............................................................. 38 1.3.1. Đặc điểm của Tập đoàn kinh tế ..................................................................... 38 1.3.2. Các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn kinh tế .................................................... 40 1.3.3. Tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn kinh tế ........................................................................................................... 43 1.4. KINH NGHIỆM VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN CỦA MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI, CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC MỘT SỐ TẬP ĐOÀN KINH TẾ LỚN TẠI VIỆT NAM VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO TẬP ĐOÀN DỆT MAY VIỆT NAM .......................................... 48 1.4.1. Kinh nghiệm của một số nƣớc trên Thế giới ................................................. 48 1.4.2. Kinh nghiệm của các doanh nghiệp thuộc một số Tập đoàn kinh tế lớn tại Việt Nam ........................................................................................... 50 1.4.3. Bài học kinh nghiệm cho tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam ................................................. 55 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1........................................................................................ 57
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TẬP ĐOÀN DỆT MAY VIỆT NAM................. 58 2.1. TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT MAY VÀ TẬP ĐOÀN DỆT MAY VIỆT NAM .............................................................................................................. 58 2.1.1. Đặc điểm của ngành công nghiệp Dệt May Việt Nam .................................. 58 2.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của Tập đoàn Dệt May Việt Nam .............. 62 2.1.3. Đặc điểm tổ chức quản lý và hoạt động của Tập đoàn Dệt May Việt Nam ...................................................................................................... 64 2.1.4. Những ảnh hƣởng tới tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam từ đặc điểm tổ chức quản lý và hoạt động..................................................................................... 74 2.2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TẬP ĐOÀN DỆT MAY VIỆT NAM ...................... 77 2.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán................................................................................. 79 2.2.2. Tổ chức hệ thống chứng từ kế toán ............................................................... 93 2.2.3. Tổ chức hệ thống tài khoản kế toán ............................................................. 101 2.2.4. Tổ chức vận dụng hình thức kế toán và sổ kế toán...................................... 109 2.2.5. Tổ chức hệ thống Báo cáo kế toán............................................................... 112 2.2.6. Tổ chức kiểm tra và phân tích thông tin kế toán ......................................... 129 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TẬP ĐOÀN DỆT MAY VIỆT NAM ........... 132 2.3.1. Ƣu điểm ....................................................................................................... 132 2.3.2. Một số hạn chế ............................................................................................. 135 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2...................................................................................... 143 Chƣơng 3: HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TẬP ĐOÀN DỆT MAY VIỆT NAM............... 144 3.1. QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN TẬP ĐOÀN DỆT MAY VIỆT NAM TỪ NAY ĐẾN NĂM 2020, TẦM NHÌN 2030 ............................... 144 3.1.1. Mục tiêu cụ thể của Tập đoàn Dệt May Việt Nam giai đoạn 2016 - 2020 ............................................................................................... 145 3.1.2. Định hƣớng phát triển các sản phẩm quan trọng của Tập đoàn DMVN đến năm 2020 ................................................................................ 146
3.2. YÊU CẦU CƠ BẢN HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TẬP ĐOÀN DỆT MAY VIỆT NAM ............................................................................................................ 148 3.3. NỘI DUNG CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TẬP ĐOÀN DỆT MAY VIỆT NAM ................................................................................................. 149 3.3.1. Giải pháp hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán ............................................. 150 3.3.2. Giải pháp hoàn thiện tổ chức hệ thống chứng từ kế toán ............................ 159 3.3.3. Giải pháp hoàn thiện tổ chức hệ thống tài khoản kế toán ............................ 164 3.3.4. Giải pháp hoàn thiện tổ chức hình thức kế toán và hệ thống sổ kế toán ........................................................................................................ 173 3.3.5. Giải pháp hoàn thiện tổ chức hệ thống báo cáo kế toán .............................. 175 3.3.6. Giải pháp hoàn thiện tổ chức kiểm tra và phân tích thông tin kế toán ....... 177 3.4. ĐIỀU KIỆN ĐỂ THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TẬP ĐOÀN DỆT MAY VIỆT NAM .................................................... 179 3.4.1. Điều kiện về phía Nhà nƣớc ........................................................................ 179 3.4.2. Điều kiện từ phía Tập đoàn Dệt May Việt Nam.......................................... 179 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3...................................................................................... 181 KẾT LUẬN ................................................................................................................... 182 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu viết tắt Tên viết đầy đủ BCTC Báo cáo tài chính BMKT Bộ máy kế toán CMT Cut - Make - Trim CPSX Chi phí sản xuất CTCP Công ty cổ phần CTKT Chứng từ kế toán DMVN Dệt May Việt Nam DN Doanh nghiệp EVN Tập đoàn Điện lực Việt Nam FOB Free On Board GTGT Giá trị gia tăng KTQT Kế toán quản trị KTTC Kế toán tài chính MTV Một thành viên ODM Original Design Manufacturing PVN Tập đoàn Dầu khí Việt Nam SKT Sổ kế toán SXKD Sản xuất kinh doanh TCCTKT Tổ chức công tác kế toán TCT Tổng công ty TĐKT Tập đoàn kinh tế TGNH Tiền gửi ngân hàng TK Tài khoản TKKT Tài khoản kế toán TNHH Trách nhiệm hữu hạn TSCĐ Tài sản cố định USD Đô la Mỹ VINACOMIN Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam VNPT Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam XN Xí nghiệp
DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu Nội dung Trang Bảng 2.1: Một số chỉ tiêu kinh tế cơ bản của Tập đoàn DMVN ................................ 64 Bảng 2.2: Bảng phân tích các chỉ tiêu tài chính của TCT Cổ phần Dệt May Hòa Thọ ................................................................................................ 131 Bảng 3.1: Mục tiêu tăng trƣởng bình quân các chỉ tiêu SXKD chính của Tập đoàn DMVN giai đoạn 2016 - 2020....................................................... 145 Bảng 3.2: Mục tiêu tăng trƣởng cụ thể của Tập đoàn DMVN đến năm 2020 so với toàn ngành Dệt May .................................................................... 146 Bảng 3.3: Mục tiêu về diện tích và sản lƣợng nguyên liệu Bông Xơ của Tập đoàn DMVN giai đoạn 2016 - 2020....................................................... 147 DANH MỤC CÁC HÌNH Số hiệu Nội dung Trang Hình 2.1: Doanh thu của Tập đoàn DMVN giai đoạn 2010 - 2013 ........................... 64 Hình 2.2: Các đơn vị trong chuỗi cung ứng ODM của Tập đoàn DMVN ................. 70 Hình 2.3: Tỷ trọng hình thức sản xuất và xuất khẩu của các DN thuộc Tập đoàn DMVN 2013 ........................................................................................... 70 Hình 2.4: Mô hình chức năng Ban Tài chính Kế toán Tập đoàn DMVN................... 80 Hình 3.1: Dự báo kim ngạch xuất khẩu của Tập đoàn DMVN giai đoạn 2016 - 2020 .......................................................................................... 146
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Số hiệu Nội dung Trang Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổng quan quy trình dệt may .......................................................... 59 Sơ đồ 2.2: Sơ đồ quá trình sản xuất sản phẩm may mặc ........................................... 60 Sơ đồ 2.3: Mô hình bộ máy quản lý Tập đoàn DMVN ............................................. 66 Sơ đồ 2.4: Sơ đồ tổ chức TCT Cổ phần Dệt May Hòa Thọ ...................................... 67 Sơ đồ 2.5: Sơ đồ tổ chức Công ty Cổ phần Dệt May Huế ......................................... 68 Sơ đồ 2.6: Mô hình tổ chức hoạt động Tập đoàn DMVN ......................................... 72 Sơ đồ 2.7: Mô hình tổ chức hoạt động Tập đoàn DMVN theo lĩnh vực hoạt động 73 Sơ đồ 2.8: Mô hình BMKT vừa tập trung vừa phân tán trong các DN thuộc Tập đoàn DMVN..................................................................................... 87 Sơ đồ 2.9: Mô hình BMKT tập trung trong các DN thuộc Tập đoàn DMVN ............ 90 Sơ đồ 2.10: Quy trình hợp nhất Báo cáo tài chính của Tập đoàn DMVN ................ 122 Sơ đồ 2.11: Quy trình lập Báo cáo tài chính của các DN thuộc Tập đoàn DMVN .......... 126
1 MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài Trong bối cảnh quốc tế với xu thế lớn là hòa bình, hợp tác và phát triển, các nƣớc trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á bƣớc vào thời kỳ hợp tác mới theo Hiến chƣơng ASEAN, cùng với sự phát triển năng động và ngày càng hình thành nhiều hình thức liên kết, hợp tác đa dạng trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dƣơng, toàn cầu hóa kinh tế tiếp tục phát triển về quy mô, mức độ và hình thức, cơ hội và thách thức đan xen phức tạp, các công ty xuyên quốc gia có vai trò ngày càng lớn, việc tham gia vào mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu đã trở thành yêu cầu đối với các nền kinh tế, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã xây dựng Chiến lƣợc phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020. Một trong những định hƣớng phát triển kinh tế - xã hội của Chiến lƣợc là “tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước, nhất là các Tập đoàn kinh tế và các Tổng công ty” đồng thời “đẩy mạnh cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước, xây dựng một số Tập đoàn kinh tế mạnh, đa sở hữu, trong đó Nhà nước giữ vai trò chi phối”. Đóng góp cho sự phát triển kinh tế, các Tập đoàn kinh - tế nƣớc ta ngày càng thể hiện rõ vai trò qua các hoạt động đầu tƣ, mở rộng thị trƣờng quốc tế. Ngành Dệt May Việt Nam đã có lịch sử phát triển lâu đời và là một ngành đóng góp lớn vào GDP của đất nƣớc. Hiện nay, Dệt May có các mặt hàng xuất khẩu hàng đầu Việt Nam và có tốc độ phát triển cao qua các năm. Giai đoạn 2006 - 2008, ngành Dệt May đóng góp trên 15% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nƣớc, có giá trị xuất khẩu lớn thứ hai, chỉ sau ngành dầu thô, nhƣng giai đoạn 2009 - 2011 đã vƣơn lên vị trí đứng đầu, năm 2014 kim ngạch xuất khẩu đạt 24,5 tỷ USD [79]. Sản phẩm dệt may của Việt Nam đã thiết lập đƣợc vị thế trên các thị trƣờng khó tính nhƣ Mỹ, EU và Nhật Bản. Tập đoàn Dệt May Việt Nam - doanh nghiệp lớn nhất của ngành Dệt May Việt Nam, là một Tập đoàn kinh tế có quy mô lớn và đứng trong nhóm các Tập đoàn dệt may hàng đầu châu Á. Giai đoạn 2009 - 2013, kim ngạch xuất khẩu của toàn Tập đoàn tăng bình quân 12% từ 1.335 triệu USD lên 2.900 triệu USD. Quy mô xuất khẩu của Tập đoàn chiếm 15% kim ngạch xuất khẩu Việt Nam và tƣơng đƣơng 0,4% thị phần xuất khẩu dệt may thế giới. Hiện nay Tập đoàn Dệt May Việt Nam đã có quan hệ thƣơng mại với hơn 400 tập đoàn, công ty đến từ 65 quốc gia và vùng lãnh thổ và kỳ vọng hƣớng đến tổng thị phần đạt mức 0,57% thị phần xuất khẩu dệt may thế giới vào năm 2020 [81]. Kế toán là một công cụ quan trọng không thể thiếu trong quá trình quản lý hoạt động của một tổ chức. Kế toán là công cụ quản lý, giám sát chặt chẽ, có hiệu quả mọi hoạt
2 động kinh tế tài chính, cung cấp đầy đủ, trung thực, kịp thời, công khai, minh bạch thông tin của các đơn vị, đặc biệt đối với các Tập đoàn kinh tế, một tổ chức kinh tế có những quan hệ kinh tế đặc trƣng. Với các Tập đoàn kinh tế nói chung và Tập đoàn Dệt May Việt Nam nói riêng, việc tập hợp một số lƣợng lớn các đơn vị thành viên với cơ cấu tổ chức phức tạp, quy mô khác nhau, lĩnh vực hoạt động đa dạng đòi hỏi công tác kế toán không chỉ đƣợc tổ chức trong một phạm vi nhỏ hẹp một đơn vị mà phải đƣợc tổ chức khoa học, hợp lý trên toàn hệ thống Tập đoàn. Tổ chức công tác kế toán đƣợc hoàn thiện sẽ là một trong những giải pháp hữu hiệu cho việc quản lý kinh tế tài chính trong các Tập đoàn kinh tế. Nghiên cứu thực trạng và đề ra giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán cho các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn kinh tế là vấn đề vô cùng cần thiết cả về mặt lý luận và thực tiễn. Từ các vấn đề đặt ra nhƣ trên, tác giả đã lựa chọn đề tài “Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu Luận án tiến sĩ kinh tế. Qua kết quả nghiên cứu và các giải pháp đƣợc đƣa ra, Luận án góp phần mang đến tính thiết thực trong tổ chức công tác kế toán cho các doanh nghiệp trong Tập đoàn Dệt May Việt Nam trên các khía cạnh cụ thể sau: - Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán nhằm giúp Tập đoàn Dệt May Việt Nam có thể cung cấp các thông tin hữu ích hơn với các đối tác trong và ngoài nƣớc. Việt Nam hiện nay không thể đứng ngoài xu hƣớng hội nhập kinh tế quốc tế với sự tác động không chỉ đến khía cạnh kinh tế mà còn đến các khía cạnh khác của quốc gia nhƣ chính trị, văn hóa, xã hội. Tập đoàn kinh tế Việt Nam là các đơn vị đầu tàu trong các lĩnh vực kinh tế then chốt của đất nƣớc, trong đó có Tập đoàn Dệt May Việt Nam. Đóng vai trò chủ đạo trong hoạt động của Hiệp hội Dệt May Việt Nam, Tập đoàn Dệt May Việt Nam là một trong những đơn vị tham gia và có đóng góp quan trọng vào sự thành công trong việc gia nhập Tổ chức thƣơng mại thế giới, ký kết Hiệp định thƣơng mại song phƣơng Việt Nam - Hoa Kỳ và các Hiệp định thƣơng mại tự do với Nhật Bản, Hàn Quốc,... đồng thời tích cực tham gia, hỗ trợ đoàn đàm phán của Việt Nam tại các vòng đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế xuyên Thái Bình Dƣơng - một trong những Hiệp định rất quan trọng đối với hoạt động xuất khẩu và thu hút đầu tƣ của nền kinh tế Việt Nam trong tƣơng lai. Duy trì và ngày càng phát triển các mối quan hệ kinh doanh với các đối tác trong và ngoài nƣớc, đặc biệt với các bạn hàng quốc tế ở những nƣớc đang phát triển, thông tin tài chính đƣợc đòi hỏi vô cùng khắt khe về độ trung thực, hợp lý, tính phù hợp, minh bạch về số liệu trên các báo cáo tài chính. Yêu cầu về kinh tế và hơn thế nữa là hội nhập kế toán quốc tế này đòi hỏi công tác kế toán phải
3 đƣợc hoàn thiện để đáp ứng đƣợc nhu cầu minh bạch hóa thông tin đối với các đối tác trong nƣớc và quốc tế hóa một cách cao nhất đối với các đối tác nƣớc ngoài của Tập đoàn. - Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán giúp công tác kế toán của các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam có thể tuân thủ các quy định pháp luật về kế toán tại Việt Nam, phù hợp với xu thế kinh tế mới. Theo yêu cầu thực tiễn của sự thay đổi hệ thống Luật pháp về kế toán của Việt Nam đòi hỏi tổ chức công tác kế toán của Tập đoàn Dệt May Việt Nam cũng phải thích ứng với sự thay đổi đó. Đó là lộ trình sửa đổi, bổ sung Luật Kế toán, các chuẩn mực kế toán Việt Nam, Chế độ kế toán theo hƣớng tiếp cận tối đa các nguyên tắc quốc tế và phù hợp với Việt Nam từ nay đến năm 2020. - Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán giúp Tập đoàn có thể đạt mục tiêu quản lý tốt hơn. Công cụ của kế toán cũng có sự thay đổi cục diện và ngày càng đƣợc cải tiến để hiện đại hơn nữa, giúp hiện đại hóa trong quy trình xử lý, cung cấp thông tin kế toán giúp các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam có thể đạt đƣợc các mục tiêu quản lý đã đƣợc thiết lập. Quan trọng hơn, công việc của cán bộ kế toán không còn chỉ dừng lại ở việc ghi chép, xử lý số liệu và lập báo cáo tài chính mà còn tham gia phân tích, thiết kế, đánh giá hệ thống thông tin kế toán. Các cán bộ kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam dù ở vị trí nào trong tổ chức, việc am hiểu sâu sắc tổ chức công tác kế toán trong Tập đoàn luôn là thuận lợi cơ bản cho việc hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ của cá nhân và đóng góp thành công vào bộ máy kế toán toàn Tập đoàn. 2. Mục đích nghiên cứu của Luận án Hệ thống các thông tin sử dụng cho việc ra các quyết định quản lý có thể thu đƣợc từ nhiều nguồn khác nhau, song thông tin kế toán đóng vai trò vô cùng quan trọng và là bộ phận không thể thiếu của hệ thống thông tin quản lý. Tổ chức công tác kế toán tốt là nền tảng cơ bản để có đƣợc những thông tin kế toán có chất lƣợng phục vụ cho nhu cầu quản lý. Tổ chức công tác kế toán là một hệ thống các yếu tố cấu thành, gồm tổ chức bộ máy kế toán, tổ chức vận dụng các phƣơng pháp và kỹ thuật hạch toán kế toán, tổ chức thực hiện các chính sách kinh tế - tài chính và kế toán, cùng với mối liên hệ và sự tác động giữa các yếu tố đó nhằm phát huy tối đa chức năng của hệ thống. Luận án hệ thống hóa các vấn đề cơ sở khoa học về tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn kinh tế, làm sáng tỏ đặc điểm của mô hình quản lý Tập đoàn ảnh hƣởng đến tổ chức công tác kế toán của các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn kinh tế. Từ khảo sát thực trạng tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam, Luận án đƣa ra những đánh giá về thực trạng đó, chỉ rõ nguyên nhân
4 của những hạn chế và đề xuất những giải pháp cơ bản hoàn thiện tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của Luận án - Đối tượng nghiên cứu Luận án nghiên cứu tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam bao gồm công ty mẹ Tập đoàn và các công ty con thuộc lĩnh vực sản xuất kinh doanh chính của Tập đoàn là sản xuất nguyên liệu bông, sợi và các sản phẩm dệt may, Luận án không đi sâu nghiên cứu tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp không thuộc lĩnh vực sản xuất kinh doanh chính (tài chính, bất động sản) và các đơn vị sự nghiệp trong Tập đoàn. - Phạm vi nghiên cứu Luận án nghiên cứu và thực hiện khảo sát thực tế tại Công ty mẹ và các công ty con thuộc lĩnh vực sản xuất kinh doanh chính của Tập đoàn bao gồm sản xuất bông, sợi và các sản phẩm dệt may thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam, cụ thể: + Về nội dung: Luận án nghiên cứu tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam, bao gồm lý luận cơ bản về tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp nói chung và các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn nói riêng, làm rõ mối quan hệ về kế toán giữa công ty mẹ Tập đoàn với các doanh nghiệp thành viên; thực trạng tổ chức công tác trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt may Việt Nam và đề xuất các giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam. + Về không gian: Luận án nghiên cứu thực trạng tổ chức công tác kế toán tại các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng hàng dệt may từ sản xuất tới phân phối trong Tập đoàn Dệt May Việt Nam, bao gồm Công ty mẹ và các công ty con thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực sản xuất bông, sợi và các sản phẩm dệt may. Luận án không đi sâu nghiên cứu tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp không thuộc lĩnh vực sản xuất kinh doanh chính (tài chính, bất động sản) và đơn vị sự nghiệp của Tập đoàn. + Về thời gian: Luận án tập trung nghiên cứu thực trạng tổ chức công tác kế toán tại các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam trong giai đoạn từ năm 2005 đến hết 2014. 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn Luận án phân tích đặc điểm của mô hình quản lý Tập đoàn kinh tế có ảnh hƣởng đến tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn. Từ việc trình bày hệ
5 thống hóa cơ sở lý luận về tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp, Luận án chỉ rõ sự khác biệt của tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thông thƣờng với các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn kinh tế. Trên cơ sở khảo sát tình hình thực tế về tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam trong những năm qua, Luận án mô tả, phân tích và đánh giá thực trạng về tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam. Từ đó Luận án đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam một cách khoa học, toàn diện và mang tính khả thi cao. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu - Cơ sở phương pháp luận Cơ sở phƣơng pháp luận của đề tài Luận án là phƣơng pháp duy vật biện chứng, dựa trên nền tảng từ nghiên cứu lý luận cơ sở đến hiện thực khách quan về tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam. - Phương pháp nghiên cứu Để nghiên cứu tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam, tác giả đã sử dụng kết hợp nhiều phƣơng pháp nghiên cứu khác nhau để thu thập dữ liệu, nghiên cứu tài liệu và đánh giá vấn đề, cụ thể là: + Phương pháp điều tra, phỏng vấn: Là phƣơng pháp đƣợc tác giả điều tra thông tin qua Bảng hỏi và phỏng vấn trực tiếp các đối tƣợng liên quan. Bƣớc 1: Tác giả xác định nguồn thông tin cần thu thập phục vụ cho đề tài của Luận án và các đối tƣợng điều tra, phỏng vấn. Nguồn thông tin đƣợc thu thập từ các cán bộ trong Ban Tài chính kế toán của Công ty mẹ Tập đoàn, cán bộ kế toán thuộc Phòng Kế toán tài chính tại các Tổng công ty, các Công ty con, Chi nhánh, Xí nghiệp hạch toán độc lập, hạch toán phụ thuộc của Tập đoàn Dệt May Việt Nam. Ngoài ra, tác giả còn thực hiện thu thập thông tin từ cán bộ một số bộ phận khác trong các Tổng công ty và Công ty cổ phần, Công ty TNHH Một thành viên trong Tập đoàn nhƣ Phòng Kế hoạch, Phòng Kỹ thuật, Phòng Quản lý chất lƣợng... Đối tƣợng điều tra, phỏng vấn là các cán bộ công tác trực tiếp tại Ban Tài chính kế toán và các Phòng Kế toán các đơn vị, ngoài ra còn thực hiện phỏng vấn đối với các đối tƣợng có liên quan khác nhƣ các nhà quản lý cấp cao trong Hội đồng quản trị Tập đoàn và các công ty con, các quản đốc phân xƣởng, nhân viên thực hiện nghiệp vụ, các cán bộ công tác trong ngành dệt may...
6 Bƣớc 2: Thiết lập Bảng hỏi và thiết kế các câu hỏi phỏng vấn liên quan đến vấn đề cần nghiên cứu để thu thập dữ liệu sơ cấp. Bƣớc 3: Thực hiện điều tra, phỏng vấn với các đối tƣợng đã xác định và thực hiện thu thập các dữ liệu thứ cấp. Trong quá trình điều tra, phỏng vấn tác giả đã thực hiện phát Bảng hỏi. Sau khi nhận đƣợc kết quả khảo sát thực tế, tác giả thực hiện tổng hợp dữ liệu từ các Bảng hỏi đã đƣợc trả lời và kết quả phỏng vấn các cá nhân sử dụng làm tài liệu thực hiện nghiên cứu cho Luận án. + Phương pháp thu thập tài liệu: Tác giả thu thập thông tin từ tài liệu do các doanh nghiệp trong Tập đoàn DMVN cung cấp. Các tài liệu đã thu thập đƣợc bao gồm tài liệu sơ cấp và tài liệu thứ cấp. Tài liệu sơ cấp là các Báo cáo Tài chính đã đƣợc kiểm toán của các đơn vị (Báo cáo tài chính riêng của các công ty con là Công ty Cổ phần, Công ty TNHH Một thành viên, Báo cáo tài chính riêng, Báo cáo hợp nhất của các TCT), Báo cáo thƣờng niên, Báo cáo tình hình quản trị và các tài liệu khác liên quan đến tổ chức công tác kế toán. Tài liệu thứ cấp là tài liệu thu thập đƣợc từ các nguồn thông tin khác nhƣ sách tham khảo, báo, các website, các báo cáo phân tích... + Phương pháp tổng hợp, phân tích dữ liệu: Đây là phƣơng pháp tổng hợp các dữ liệu đã thu thập đƣợc qua các công cụ giúp tác giả đƣa ra các đánh giá về thực trạng tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam. Kết quả đánh giá đƣợc thực hiện dựa trên thông tin thu thập đã đƣợc sắp xếp, phân loại một cách có hệ thống. 6. Tổng quan đề tài nghiên cứu Tập đoàn kinh tế, tổ chức công tác kế toán và đề tài liên quan đến ngành Dệt May là các vấn đề đã từng đƣợc biết đến trên nhiều khía cạnh của các tác giả khác nhau, trình bày trong các công trình nghiên cứu ở nhiều dạng nhƣ sách chuyên khảo, các Luận án tiến sĩ, Luận văn thạc sĩ, bài báo đăng trên các tạp chí chuyên ngành. Một số khái quát về các công trình đã nghiên cứu liên quan đến tổ chức công tác kế toán và Tập đoàn kinh tế nhƣ sau: 6.1. Các công trình về tổ chức công tác kế toán trong Tập đoàn kinh tế Tổ chức công tác kế toán, đặc biệt là tổ chức công tác kế toán trong các Tập đoàn kinh tế đã đƣợc rất nhiều tác giả và nhóm tác giả quan tâm. Điển hình là đề tài: “Xây dựng mô hình tổ chức công tác kế toán doanh nghiệp theo loại hình công ty mẹ, công ty con ở Việt Nam” - Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ của nhóm tác giả Học viện Tài chính
7 (2004), do PGS,TS Đoàn Xuân Tiên chủ biên. Ngoài thực trạng vấn đề chuyển đổi doanh nghiệp từ mô hình Liên hiệp xí nghiệp sang mô hình Tổng công ty Nhà nƣớc tiến tới mô hình Tập đoàn kinh tế, đề tài tập trung nêu ra thực trạng tổ chức công tác kế toán ở các Tổng công ty tại Việt Nam. Ngoài những nội dung về kinh nghiệm quốc tế về tổ chức bộ máy kế toán theo mô hình công ty mẹ - con và công tác kế toán phục vụ cho việc lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất, đề tài đã xác định mô hình Tổng công ty hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con đồng thời làm rõ mối quan hệ tài chính, hạch toán và kiểm soát, chi phối trong nội bộ Tổng công ty hoặc trong một Tập đoàn kinh tế. Đề tài đã đóng góp một phần vô cùng quan trọng trong việc xây dựng mô hình tổ chức công tác kế toán cho các doanh nghiệp theo loại hình công ty mẹ - công ty con, đặc biệt trong việc tổ chức báo cáo tài chính và báo cáo tài chính hợp nhất. Năm 2006, nhóm các tác giả GS,TS Ngô Thế Chi, TS Trƣơng Thị Thủy, TS Lê Văn Liên và Ths Nguyễn Thị Hồng Vân đã biên soạn cuốn “Lập báo cáo tài chính hợp nhất theo chuẩn mực kế toán Việt Nam - VAS25”. Tài liệu này đã nghiên cứu rất sâu, chỉ ra các phƣơng pháp rất cụ thể cho việc lập báo cáo tài chính hợp nhất theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 25, bao gồm quy trình và phƣơng pháp lập báo cáo tài chính trong các Tập đoàn kinh tế, các công ty mẹ - công ty con trên các khía cạnh cụ thể là phạm vi hợp nhất báo cáo tài chính, niên độ hợp nhất, sự hòa hợp chính sách kế toán giữa công ty mẹ và công ty con, lập Bảng cân đối kế toán hợp nhất tại hoặc sau ngày quyền kiểm soát đƣợc thiết lập, lập báo cáo kết quả kinh doanh hợp nhất. Không những thế, tài liệu này còn đƣa ra những giải đáp theo chuẩn mực kế toán thông dụng trên thế giới điển hình nhƣ Chuẩn mực báo cáo tài chính hợp nhất của Nhật Bản. Tuy nhiên, còn một số vấn đề chƣa đƣợc giải quyết trong tài liệu nhƣ các vấn đề về lập Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ hợp nhất, các vấn đề về công ty con ở nƣớc ngoài, vấn đề quyền kiểm soát công ty con của công ty mẹ qua nhiều lần mua... Năm 2009, nhóm các tác giả PGS,TS Đoàn Xuân Tiên, TS Nghiêm Thị Thà, Ths Nguyễn Thị Hồng Vân và NCS Đoàn Ngọc Lƣu đã biên soạn cuốn “Tổ chức công tác kế toán” với mục đích phục vụ công tác giảng dạy và học tập loại hình đào tạo từ xa và đƣợc hỗ trợ qua các chƣơng trình trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam và trang web: www.hou.edu.vn. Ngoài những vấn đề chung về tổ chức công tác kế toán ở các đơn vị, tài liệu đi sâu nghiên cứu tổ chức bộ máy kế toán, tổ chức hệ thống chứng từ kế toán và công tác hạch toán ban đầu, tổ chức hệ thống tài khoản và sổ kế toán, tổ chức hệ thống báo cáo kế toán và công tác kiểm tra kế toán. Mỗi phần nội dung của tài liệu đều nêu rõ mục tiêu
8 chung và mục tiêu cụ thể mà ngƣời đọc sẽ có thể đạt đƣợc. Với việc giới thiệu nội dung khái quát, nội dung cụ thể và kết luận với từng phần, tài liệu đã đƣa các vấn đề lý thuyết về tổ chức công tác kế toán đáp ứng đƣợc cơ bản mục tiêu của ngƣời học nhằm trang bị kiến thức áp dụng vào thực tiễn tại các doanh nghiệp. Năm 2012, nhóm các tác giả của Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh cũng đã biên soạn cuốn sách “Tổ chức công tác kế toán doanh nghiệp” do Ths Nguyễn Phƣớc Bảo Ấn chủ biên. Cuốn sách này chủ yếu đi sâu vào việc tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp trong điều kiện tin học hóa từ tổ chức thu thập dữ liệu, xây dựng quy trình lập và luân chuyển chứng từ kế toán tiếp cận theo chu trình kinh doanh, tổ chức cung cấp thông tin trên các báo cáo kế toán, tổ chức bộ máy kế toán. Đứng trên khía cạnh nghiên cứu tổ chức công tác kế toán khi ứng dụng công nghệ thông tin, tài liệu mổ xẻ các vấn đề liên quan tới mục đích, yêu cầu, các nhân tố ảnh hƣởng, quy trình và cách thức tổ chức công tác kế toán trong điều kiện tin học hóa, bao gồm một số nội dung cơ bản nhƣ: tổ chức lựa chọn trang thiết bị và phân mềm kế toán dựa vào các tiêu chuẩn đánh giá phần mềm kế toán, tổ chức cài đặt và sử dụng phần mềm kế toán, phân quyền truy cập hệ thống... Kế toán trong các Tập đoàn kinh tế là đề tài đƣợc nhiều tác giả lựa chọn làm Luận án Tiến sĩ, đặc biệt hợp nhất báo cáo tài chính là vấn đề đƣợc khai thác ở khá nhiều khía cạnh, điển hình nhƣ các Luận án: “Hoàn thiện quy trình hợp nhất báo cáo tài chính của các Tổng công ty theo mô hình công ty mẹ - công ty con ở Việt Nam” của tác giả Nguyễn Phú Giang (2007);“Vận dụng chuẩn mực hợp nhất báo cáo tài chính để tổ chức hệ thống báo cáo tài chính ở VNPT” của tác giả Chúc Anh Tú (2009); “Hoàn thiện kế toán hợp nhất kinh doanh tại Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam” của tác giả Bùi Thị Ngọc (2012); Luận án “Báo cáo tài chính hợp nhất - Những vấn đề lý luận, thực trạng và giải pháp cho Tập đoàn kinh tế Hoàng Hà” của tác giả Đoàn Thị Dung (2012). Những công trình trên chủ yếu tập trung vào nghiên cứu những quy định pháp lý liên quan đến tổ chức hệ thống báo cáo tài chính hợp nhất của Việt Nam, so sánh với các quy định của chuẩn mực kế toán quốc tế và đề xuất các giải pháp hoàn thiện tổ chức hệ thống báo cáo tài chính hợp nhất cho các Tập đoàn kinh tế, xây dựng quy trình hợp nhất báo cáo tài chính cho các Tổng công ty đƣợc tổ chức theo mô hình công ty mẹ - công ty con ở Việt Nam. Khía cạnh đầu tƣ tài chính trong các doanh nghiệp theo mô hình công ty mẹ - công ty con ở Việt Nam hiện nay cũng đã đƣợc nghiên cứu qua Luận án “Hoàn thiện kế toán hoạt động đầu tư tài chính trong các doanh nghiệp theo mô hình công ty mẹ - công ty con ở Việt Nam hiện nay” của tác giả Đặng Ngọc Hùng (2011).
9 Xét về tổ chức công tác kế toán trong Tập đoàn kinh tế, Luận án “Tổ chức công tác kế toán ở các Tập đoàn kinh tế Việt Nam theo mô hình công ty mẹ - công ty con” của tác giả Nguyễn Tuấn Anh (2011) đề cập đến tổ chức công tác kế toán chung cho các Tập đoàn kinh tế ở Việt Nam mà chƣa nghiên cứu sâu cho một Tập đoàn cụ thể. Luận án “Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam” của tác giả Trần Hải Long (2011) đã phân tích những lý luận cơ bản về Tập đoàn kinh tế, đặc điểm của các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn kinh tế ảnh hƣởng đến tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp tuy nhiên luận án chƣa chỉ rõ điểm khác biệt giữa tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thông thƣờng so với các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn kinh tế và chƣa có những giải pháp cụ thể cho việc tổ chức lập báo cáo tài chính hợp nhất cho Tập đoàn kinh tế. 6.2. Các công trình nghiên cứu về ngành Dệt May Ngành Dệt May Việt Nam đã có lịch sử phát triển từ lâu đời, hiện nay đã trở thành một ngành đóng vai trò quan trọng trong các ngành sản xuất công nghiệp, có những bƣớc phát triển mạnh mẽ đặc biệt về xuất khẩu, thu hút đầu tƣ nƣớc ngoài, đóng góp quan trọng vào GDP của nền kinh tế, do vậy ngành đã thu hút đƣợc sự quan tâm, chú ý của khá nhiều nhà nghiên cứu, một số tác giả với các công trình Luận án tiến sĩ nhƣ Luận án “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong các doanh nghiệp may mặc Việt Nam” của tác giả Bùi Thị Minh Hải (2011) chỉ rõ các nhân tố trong hệ thống kiểm soát nội bộ của các DN may mặc thuộc về môi trƣờng kiểm soát (đặc thù về quản lý, cơ cấu tổ chức, chính sách nhân sự, công tác kế hoạch...), hệ thống thông tin kế toán (hệ thống chứng từ kế toán, tài khoản kế toán, sổ kế toán, báo cáo kế toán), thủ tục kiểm soát (thiết kế và vận hành thủ tục kiểm soát nội bộ, cụ thể trên các mặt kiểm soát tài sản trong sản xuất gia công, kiểm soát quá trình mua hàng, kiểm soát chi phí sản xuất, kiểm soát chi phí thiệt hại do sản phẩm không phù hợp...). Luận án “Nghiên cứu tính kinh tế theo qui mô (Economies of scale) của các doanh nghiệp may Việt Nam” của tác giả Hoàng Thị Thúy Nga (2011) nghiên cứu các yếu tố ảnh hƣởng đến tính kinh tế theo qui mô của ngành may mặc bao gồm kinh nghiệm, sự chuyên môn hóa và phân công lao động, công suất của dây chuyền sản xuất, các chi phí phát triển sản phẩm, xây dựng nhà xƣởng, vận chuyển.... Ngoài ra, luận án nghiên cứu xu hƣớng thay đổi các khoản mục chi phí của các DN may nhƣ chi phí lao động, chi phí nguyên liệu, chi phí vận chuyển, chi phí đầu tƣ máy móc thiết bị sản xuất, chi phí phụ liệu, chi phí năng lƣợng và các chi phí dịch vụ. Luận án đã đƣa ra các giải pháp cụ thể cho các nhóm DN Nhà nƣớc, DN ngoài Nhà nƣớc và DN có vốn đầu tƣ nƣớc ngoài về thay đổi cơ cấu tổ
10 chức theo hƣớng tinh giản lao động gián tiếp, xây dựng hệ thống lƣơng nhằm tạo ra sự cân bằng nội bộ và phù hợp với xu thế của ngành, đầu tƣ cải tiến máy móc thiết bị nhằm tăng năng suất lao động, tăng tỷ trọng của phần thiết kế sản phẩm trong chuỗi giá trị Dệt May... 6.3. Một số vấn đề chưa được nghiên cứu về Tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn kinh tế Các tác phẩm và công trình nghiên cứu đề cập trên đi sâu vào khía cạnh tổ chức công tác kế toán nói chung tại doanh nghiệp hoặc tại các doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực khác nhau nhƣ các xi măng, chứng khoán. Về phƣơng diện Tập đoàn kinh tế, nhiều khía cạnh trong công tác kế toán đã đƣợc đề cập nhƣ quy trình lập báo cáo tài chính hợp nhất, kế toán hoạt động đầu tƣ tài chính. Mặc dù đƣợc đề cập đến trên nhiều khía cạnh, song vấn đề so sánh, phân tích sâu sự khác biệt giữa tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thông thƣờng so với các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn kinh tế và tổ chức công tác kế toán trong các DN thuộc Tập đoàn DMVN chƣa đƣợc giải quyết trong công trình nghiên cứu nào. 6.4. Những vấn đề Luận án sẽ tập trung nghiên cứu, giải quyết Xuất phát từ quá trình tìm hiểu về đề tài nghiên cứu, Luận án sẽ tập trung vào các vấn đề chính nhƣ sau: - Phân tích ý nghĩa, vai trò của tổ chức công tác kế toán trong các Tập đoàn kinh tế, phân tích đặc điểm của mô hình quản lý trong các Tập đoàn kinh tế và sự ảnh hƣởng của nó đến tổ chức công tác kế toán. Luận án cũng chỉ rõ sự khác biệt của tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thông thƣờng với các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn kinh tế. - Trên cơ sở khảo sát thực trạng tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam, Luận án đƣa ra những đánh giá về ƣu điểm, hạn chế và chỉ rõ nguyên nhân của những hạn chế đó từ đó đề xuất những giải pháp cơ bản hoàn thiện tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam. 7. Kết cấu của Luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các công trình nghiên cứu của tác giả, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, Luận án có kết cấu gồm ba chƣơng: Chương 1: Lý luận về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp Chương 2: Thực trạng tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam Chương 3: Giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam
11 Chƣơng 1 LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG DOANH NGHIỆP 1.1. Ý NGHĨA, NGUYÊN TẮC, NHIỆM VỤ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG DOANH NGHIỆP Trong hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD), các nhà quản lý luôn tìm biện pháp tối ƣu để đạt hiệu quả cao nhất, vì thế giám đốc và quản lý quá trình hoạt động kinh tế là sự cần thiết khách quan đối với doanh nghiệp (DN). Hệ thống thông tin sử dụng cho việc ra các quyết định quản lý có thể thu đƣợc từ nhiều nguồn khác nhau, thông tin kế toán đóng vai trò vô cùng quan trọng và là bộ phận không thể thiếu của hệ thống thông tin quản lý. Thông tin kế toán phản ánh và giám đốc một cách thƣờng xuyên, liên tục, toàn diện và có hệ thống sự tuần hoàn về mọi mặt hoạt động của DN. Tổ chức công tác kế toán (TCCTKT) tốt là nền tảng cơ bản để có đƣợc những thông tin kế toán có chất lƣợng phục vụ cho nhu cầu quản lý. Hiện nay có một số quan điểm về TCCTKT nhƣ sau: Quan điểm thứ nhất đề cập TCCTKT nhƣ là một hệ thống bao gồm các thành phần công việc nhằm TCCTKT trong DN để kế toán phát huy đƣợc tối đa vai trò của mình trong công tác quản lý DN, nhƣ: TCCTKT cần đƣợc hiểu nhƣ một hệ thống các yếu tố cấu thành gồm: tổ chức bộ máy kế toán (BMKT), tổ chức vận dụng các phƣơng pháp kế toán, kỹ thuật hạch toán, tổ chức vận dụng các chế độ, thể lệ kế toán… mối liên hệ và sự tác động giữa các yếu tố đó với mục đích đảm bảo các điều kiện cho việc phát huy tối đa chức năng của hệ thống các yếu tố đó [32, tr.201]. TCCTKT là một hệ thống các yếu tố cấu thành, gồm tổ chức BMKT, tổ chức vận dụng các phƣơng pháp và kỹ thuật hạch toán kế toán, tổ chức thực hiện các chính sách kinh tế - tài chính và kế toán, cùng với mối liên hệ và sự tác động giữa các yếu tố đó nhằm phát huy tối đa chức năng của hệ thống [54, tr.20]. Quan điểm này nhận định ngoài tổ chức BMKT, TCCTKT còn bao gồm tổ chức vận dụng công cụ của kế toán để thực hiện chức năng của hệ thống, trong đó công cụ nổi bật là các phƣơng pháp kế toán, bao gồm phƣơng pháp chứng từ kế toán (CTKT), phƣơng pháp tài khoản kế toán (TKKT), phƣơng pháp tính giá kế toán, phƣơng pháp tổng hợp và cân đối kế toán. Các phƣơng pháp này đƣợc thực hiện trên các CTKT, TKKT, sổ kế toán (SKT) và các báo cáo kế toán.