Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Hoàn thiện tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc tập đoàn hoá chất Việt Nam

Chia sẻ: Quenchua Quenchua | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:255

Thêm vào BST

Báo xấu

76
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án nghiên cứu và khảo sát thực trạng tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam, từ đó đánh giá, phân tích thực trạng tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp này. Đề xuất giải pháp và điều kiện để tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm khoa học, hiệu quả nhằm cung cấp thông tin hữu ích cho nhà quản trị nhằm phục vụ công tác quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Hoàn thiện tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc tập đoàn hoá chất Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH HỌC VIỆN TÀI CHÍNH NGÔ QUANG HÙNG HOÀN THIỆN TỔ CHỨC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TẬP ĐOÀN HOÁ CHẤT VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
Hà Nội, Năm 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH HỌC VIỆN TÀI CHÍNH NGÔ QUANG HÙNG HOÀN THIỆN TỔ CHỨC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TẬP ĐOÀN HOÁ CHẤT VIỆT NAM Chuyên ngành: Kế toán Mã số : 62.34.03.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. PGS.TS. TRƯƠNG THỊ THỦY
2. GS.TS. NGUYỄN QUANG QUYNH Hà Nội, Năm 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong công trình nào khác. Tác giả luận án NGÔ QUANG HÙNG
i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH .................................. i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH ............................. ii LỜI MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1.1.Cơ sở lý luận của tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp ............................................................................. 18 1.1.1.Các quan điểm về tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp .................................................................. 18 1.1.2.Các nhân tố ảnh hưởng tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ............................................................................................... 20 1.1.3.Nguyên tắc tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất ......................................................... 24 1.1.4.Nhiệm vụ tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất ....................................................... 25 1.1.5.Ý nghĩa tổ chức kế toán chi phí sản xuất và giá thành trong các doanh nghiệp sản xuất .............................................................................................. 26 1.2.Nội dung tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất ........................................................................ 27 1.2.1.Tổ chức bộ máy kế toán ........................................................................ 28 1.2.2.Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm dưới góc độ kế toán tài chính .................................................................................. 31 1.2.3.Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm dưới góc độ kế toán quản trị ................................................................................... 43 1.3.Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại một số nước trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam ............................... 77 1.3.1. Tổ chức kế toán chi phí giá thành theo hệ thống kế toán Mỹ ............ 77 1.3.2.Tổ chức kế toán chi phí giá thành theo hệ thống kế toán Pháp ........... 80 1.3.3.Bài học kinh nghiệm tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Việt Nam ....................................................................... 83
ii CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TẬP ĐOÀN HÓA CHẤT VIỆT NAM ............................. 86 2.1.Tổng quan về Tập đoàn Hóa chất Việt Nam ............................................. 86 2.1.1.Quá trình hình thành và phát triển của Tập đoàn Hóa chất Việt Nam 86 2.1.2.Cơ cấu tổ chức quản lý ở Tập đoàn Hóa chất Việt Nam ................... 89 2.1.3.Đặc điểm sản xuất kinh doanh trong các doanh nghiệp của Tập đoàn Hóa chất ảnh hưởng đến tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành tại các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hoá chất ............................................ 94 2.1.4.Khung pháp lý của Việt Nam về tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm .................................................................... 97 2.2.Thực trạng tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam ......................... 100 2.2.1.Thực trạng tổ chức bộ máy kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất ............................................................................................... 100 2.2.2.Thực trạng tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm dưới góc độ kế toán tài chính ........................................................... 102 2.2.3.Thực trạng tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm dưới góc độ kế toán quản trị ............................................................ 109 2.3.Đánh giá thực trạng tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam 120 ....... 2.3.1.Ưu điểm ............................................................................................... 120 2.3.2.Tồn tại và nguyên nhân chủ yếu ......................................................... 121 3.1.Định hướng phát triển ngành hoá chất và yêu cầu phải hoàn thiện tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam ................................................... 127 3.1.1.Mục tiêu, định hướng phát triển ngành hoá chất trong thời gian tới . 127
iii 3.1.2.Yêu cầu hoàn thiện tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam 129 ....................................................................................................................... 3.2.Nội dung hoàn thiện tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam ............ 130 3.2.1.Hoàn thiện mô hình tổ chức bộ máy kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất ............................................................................. 130 3.2.2.Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm dưới góc độ kế toán tài chính ..................................................... 134 3.2.3.Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm dưới góc độ kế toán quản trị ...................................................... 139 3.3.Điều kiện thực hiện các giải pháp ............................................................ 170 3.3.1.Về phía nhà nước và cơ quan chức năng ............................................ 170 3.3.2.Về phía các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất ........................ 170 Tổng cộng ........................................................................................................... 47 Cộng ........................................................................................................................ 50 TK ........................................................................................................................ 50 Tổng ................................................................................................................ 51 Tổng ................................................................................................................ 51
iv DANH MỤC SƠ ĐÓ
v DANH MỤC ĐỒ THỊ DANH MỤC BẢNG Bảng2.1 Một số chỉ tiêu kinh tế cơ bản của tập đoàn hóa chất Việt Nam.........89 Bảng 2.2: Trích danh mục tài khoản CPSX.........................................................107 Bảng 2.3: Bảng định mức hao phí nguyên vật liệu trực tiếp.............................110 Bảng 3. 1: Dự toán sản xuất phân lân thành phẩm năm 2018............................145 Bảng 3.2: Phân loại CP theo cách ứng xử chi phí...............................................148 Bảng 3.3: Báo cáo kiểm soát chi phí....................................................................157 Bảng 3.4: Báo cáo quản trị chi phí sản xuất chung.............................................158 Bảng 3.5: Báo cáo quản trị chi phí sản xuất chung theo phân xưởng................158 Bảng 3.6: Báo cáo phân tích biến động chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ........159 Bảng 3. 7: Báo cáo phân tích biến động chi phí nhân công trực tiếp ................160 Bảng 3.8: Báo cáo phân tích biến động chi phí sản xuất chung.........................161 Bảng 3.9: Báo cáo phân tích biến động chi phí sản xuất tại công ty CP phân lân nung chảy Văn Điển.............................................................................................163
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết đề tài Trong những năm gần đây, các doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt trong nền kinh tế thị trường bởi quá trình toàn cầu hoá diễn ra ngày càng sâu và rộng. Ngành hóa chất ở nước ta là một ngành non trẻ, trải qua 40 năm phát triển và trưởng thành mặc dù đã có những đóng góp đáng kể trong công cuộc phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Tuy nhiên, trong điều kiện hội nhập kinh tế như là một xu hướng tất yếu như hiện nay thì đòi hỏi các doanh nghiệp phải không ngừng cải tiến, áp dụng khoa học kỹ thuật công nghệ nhằm nâng cao năng suất lao động, tăng chất lượng sản phẩm, hạ chi phí và giảm giá thành. Đặc biệt là những thông tin chi phí sản xuất và giá thành là những thông tin đặc biệt quan trọng. Thông tin này chính xác, kịp thời sẽ là cơ sở giúp các nhà quản trị phân tích, đánh giá hiệu quả sản xuất và ra quyết định đúng đắn và hợp lý trong kinh doanh. Vì vậy, việc tổ chức kế toán chi phí sản xuất và giá thành một cách khoa học và hợp lý cho các doanh nghiệp có ý nghĩa to lớn về mặt thực tiễn. Doanh nghiệp thuộc ngành hóa chất đa phần là những doanh nghiệp sản xuất vật chất với sản phẩm phong phú và đa dạng liên quan đến rất nhiều ngành từ y tế, nông nghiệp, xây dựng, giao thông… đến công nghiệp. Nếu các doanh nghiệp này sử dụng vốn tiết kiệm làm cho giá thành sản phẩm không ngừng hạ thấp thì không những có ý nghĩa to lớn với ngành mà còn có ý nghĩa to lớn với nền kinh tế quốc dân. Trong điều kiện hiện nay ở Việt Nam, việc quản lý và kế toán tại các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất chưa được tốt, vật tư, lao động, tiền vốn còn nhiều lãng phí, cần được kiểm tra, giám sát, quản lý chặt chẽ các yếu tố đầu vào này. Với chức năng là một phương sách cho việc
2 quản lý tài chính doanh nghiệp, kế toán cần làm tốt công tác kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp. Xuất phát từ lý luận và thực tiễn, nghiên cứu sinh đã chọn Đề tài “ Hoàn thiện tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam” 2. Tổng quan về các nghiên cứu Các công trình nghiên cứu nước ngoài: NaughtonTravers, Joseph P. (2009) trong nghiên cứu “ActivityBased Costing: The new Management Tool” đề cập đến các thông tin và tính ưu việt của phương pháp kế toán chi phí theo hoạt động. Theo tác giả, phương pháp tập hợp chi phí theo phương pháp ABC bao gồm toàn bộ các chi phí phát sinh trong kỳ (chi phí sản xuất, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp) được phân bổ dựa trên mức thực tế cho mỗi hoạt động và mức đóng góp cho mỗi hoạt động vào quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Như vậy việc vận dụng phương pháp ABC phân bổ chi phí sẽ mang lại kết quả chính xác hơn cho từng loại sản phẩm, điều này giúp ích hơn rất nhiền cho các nhà quản trị trong việc ra quyết định [34]. Michael R. Kinney & Cecily A. Raiborn (2011), trong nghiên cứu “Cost Accounting: Foundations and Evolutions” đã đề cập đến kế toán chi phí sản xuất dưới các góc độ: thuật ngữ chi phí sản xuất, đo lường, nhận diện các loại chi phí, chi phí trên cơ sở hoạt động, các phương pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng, theo quy trình sản xuất, các phương pháp phân tích chi phí làm cơ sở ra quyết định sản xuất hay xác định giá bán. Theo tác giả, thông tin chi phí sản xuất là thông tin vô cùng quan trọng trong các doanh nghiệp sản xuất hiện nay, trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu và rộng, quá trình cạnh tranh ngày càng
3 gay gắt thì thông tin chi phí sản xuất quyết định sự sống còn của doanh nghiệp. Do vậy, cần phải có khái niệm, phương pháp đo lường, nhận diện và phân tích chi phí một cách chính xác trong hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp [32]. Alkinson, Kaplan & Young (2012), trong nghiên cứu “Management accounting” đề cập đến các khía cạnh kế toán quản trị, bao gồm: các khái niệm quản trị chi phí, phương pháp tập hợp và phân bổ chi phí, các phương pháp đo lường và kế toán trách nhiệm (Thông tin và trách nhiệm nhằm thu thập, báo cáo và đánh giá các thông tin mang tính nội bộ cho các cấp quản lý trong doanh nghiệp về hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ). Nghiên cứu đã chỉ ra sự cần thiết của báo cáo trách nhiệm trong công tác quản trị doanh nghiệp. Thông qua báo cáo nhà quản lý cấp cao sẽ sử dụng các thông tin này để đánh giá thành quả của các bộ phận trong tổ chức. Tuy nhiên nghiên cứu mới đề cập đến hệ thống báo cáo bộ phận mà chưa đề cập đến các loại báo cáo khác trong doanh nghiệp[35]. Charles T. Horngren (2016), trong nghiên cứu ”Cost Accounting: A Managerial Emphasis” đã nhấn mạnh vai trò thông tin chi phí trong kế toán quản trị, theo tác giả, thông tin chi phí ngày càng chiếm vai trò quan trọng trong việc ra quyết định của nhà quản trị, giúp các nhà quản trị đưa ra chiến lược phù hợp trong điều kiện cạnh tranh ngày càng gay gắt. Nghiên cứu đưa ra các khái niệm và các giả định về chi phí, các phương pháp xác định chi phí, các công cụ để lập kế hoạch, kiểm soát chi phí, đồng thời, hướng dẫn lập báo cáo và các phương pháp phân tích chi phí theo chiến lược, bảng điểm cân bằng, theo lợi nhuận làm cơ sở cho cac nhà quản trị ra quyết định [36]. Colin Drury (2018), trong nghiên cứu “Management and Cost Accounting” đã đề cập đến kế toán quản trị nói chung và kế toán quản trị chi phí sản xuất
4 nói riêng. Nghiên cứu đưa ra các thuật ngữ chi phí sản xuất, kế toán chi phí sản xuất và phương pháp xác định chi phí theo quy trình sản xuất, theo sản phẩm, cùng với đó là ảnh hưởng chúng tới quyết định của nhà quản trị. Nghiên cứu đưa ra các phương pháp lập kế hoạch, kiểm soát, đo lường chi phí theo các cách khác nhau, làm cơ sở cho việc hạch toán và cung cấp thông tin cho nhà quản trị. Theo tác giả, thông tin chi phí sản xuất có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với nhà quản trị, làm cở cho nhà quản trị ra quyết định, vì thế các doanh nghiệp cần có phương pháp thu thập, xử lý, phân tích thông tin thích hợp, để nhà quản trị ra quyét định phù hợp nhất [33]. Các công trình nghiên cứu trong nước: Qua nghiên cứu tổng quan các công trình khoa học trong nước đã được công bố có hai nhóm đề tài sau: Nhóm công trình nghiên cứu tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm Nghiên cứu về “Hoàn thiện tổ chức kế toán chi phí sản xuất và các phương pháp giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp công nghiệp ở Việt Nam”, (Hà Xuân Thạch, 1999) đã làm rõ lý luận về chi phí sản xuất và các phương pháp tính giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất trong ngành công nghiệp ở Việt Nam, nghiên cứu cũng bổ xung, điều chỉnh một số lý luận về chi chí sản xuất thông dụng, định mức hay thiệt hại trong sản xuất. Đồng thời đưa ra các giải pháp đồng bộ để quản lý chi phí sản xuất từ cấp quản lý nhà nước đến vận dụng tại các doanh nghiệp. Nghiên cứu của tác giả có giá trị cao về mặt lý luận kế toán chi phí sản xuất và các phương pháp tính giá thành trong các doanh nghiệp sản xuất. Tuy nhiên, nghiên cứu chủ yếu tập trung vào tập hợp chi phí
5 và tính giá thành theo phương pháp truyền thống, chứ chưa đi sâu vào tập hợp chi phí và tính giá thành theo phương pháp hiện đại [23]. Nghiên cứu “Hoàn thiện công tác hạch toán chi phí và tính giá thành sản phẩm may mặc trong điều kiện hiện nay”, (Hoàng Đức Long, 2000) đã khái quát lý luận về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp may mặc nói riêng. Nghiên cứu đưa ra các giải pháp hoàn thiện thu thập thông tin và xử lý thông tin chi phí sản xuất, cùng với đó là các phương pháp tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm. Tuy nhiên, nghiên cứu mới chỉ tập trung đi sâu vào ngành may mặc, chưa đề cập đến các ngành khác nhau, đặc biệt là ngành hóa chất[25]. Nghiên cứu về “Hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xi măng trong các doanh nghiệp nhà nước”, (Lưu Đức tuyên, 2002) đã làm rõ lý luận về tập hợp chi phí sản xuất và tinh giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất nói chung, và doanh nghiệp sản xuất xi măng nói riêng. Nghiên cứu chỉ ra các giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các doanh nghiệp này như hoàn thiện mô hình kế toán, phương pháp thu thập, xử lý thông tin. Tuy nhiên, các giải pháp tác giả mới đi sâu vào nội dung kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong kế toán tài chính chứ chưa đi sâu vào kế toán quản trị. Gần đây có nghiên cứu “Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp may mặc trên địa bàn thành phố Hưng Yên”, (Nguyễn Thi Hiền, 2016), nghiên cứu đã hệ thống hóa cơ sở lý luận cơ bản về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất, đồng thời trình bày và phân tích thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp may mặc trên địa bàn thành phố
6 Hưng Yên và đưa ra các giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất tại các doanh nghiệp may mặc dưới góc độ kế toán tài chính và kế toán quản trị về phân loại, phân bổ, xây dựng định mức… chi phí sản xuất, hoàn thiện phương pháp tính giá thành sản phẩm may mặc. Tuy nhiên, trong bối cạnh hội nhập kinh tế ngày càng sâu và rộng như hiện nay, kế toán với vai trò công cụ công cấp thông tin hữu ích cho các nhà quản trị thì các giải pháp cần đi sâu và chi tiết hơn nữa, đặc biệt là các giải pháp về kế toán quản trị[26]. Bên cạnh nghiên cứu chi phí sản xuất và tính giá thành trong các doanh nghiệp sản xuất còn có các nghiên cứu trong các lĩnh vực khác như: “Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp xây dựng dân dụng”, (Lê Thị Diệu Linh,2012), “Hoàn thiện tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp trong các doanh nghiệp xây lắp thuộc tập đoàn dầu khí quốc gia Việt Nam”, (Nguyễn Quang Hưng, 2013), các nghiên cứu đã hệ thống hóa và làm rõ lý luận về tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các lĩnh vực xây dựng dân dụng, xây lắp. Đồng thời phân tích thực trạng và đưa ra các giải pháp hoàn thiện phù hợp đặc thù ngành. Như vậy, các công trình nghiên cứu trên đã đi sâu nghiên cứu tổng quát về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm và xu hướng vận dụng cho các ngành sản xuất kinh doanh và các loại hình doanh nghiệp. Các nghiên cứu đã đưa ra các giải pháp về kế toán tài chính và kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, tuy nhiên các nghiên cứu trên chủ yếu tập trung vào các giải pháp kế toán tài chính, còn các giải pháp kế toán quản trị chưa đáp ứng hết yêu cầu kế toán quản trị. Vì vậy, cần có nghiên cứu sâu hơn trong từng lĩnh vực sản xuất đặc thù.
7 Nhóm công trình nghiên cứu tổ chức kế toán chi phí sản xuất và giá thành dưới góc độ kế toán quản trị Nghiên cứu “Tổ chức kế toán quản trị và giá thành trong doanh nghiệp sản xuất ở Việt Nam”, (Trần văn Dung, 2002) nghiên cứu đưa ra hệ thống lý luận về kế toán quản trị chi phí sản xuất và tính giá thành trong các doanh nghiệp sản xuất, đồng thời nghiên cứu đưa ra giải pháp về thu thập, xử lý, hệ thống hóa và phân tích, cung cấp, phân tích thông tin về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu cho thấy tác giả mới tập trung vào tập hợp chi phí và tính giá thành theo phương pháp truyền thống, vận dụng tổ chức kế toán chi phí sản xuất và giá thành vào doanh nghiệp sản xuất nói chung[27]. Nghiên cứu “Tổ chức công tác kế toán quản trị chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp khai thác than”, (Trần Văn Hợi, 2007). Trong nghiên cứu này, tác giả đi sâu vào tìm hiểu, nghiên cứu thực trạng về nội dung tổ chức kế toán quản trị chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp khai thác than thuộc tập đoàn than và khoáng sản Việt Nam, từ đó đưa ra giải pháp hoàn thiện từng nội dung cụ thể của tổ chức công tác kế toán quản trị chi phí sản xuất và tính giá thành của tập đoàn. Đặc biệt, tác giả đã đề cập các giải pháp về kế toán môi trường như khôi phục và bảo vệ môi trường[28]. Nghiên cứu “Tổ chức kế toán quản trị trong các doanh nghiệp bánh kẹo”, (Nguyễn Hoản, 2012) đưa ra lý luận về tổ chức kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp về tổ chức bộ máy kế toán, tổ chức thu nhận, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin kế toán quản trị chi phí. Đồng thời nghiên cứu đưa ra các giải pháp hoàn thiện gồm các nhóm giải pháp từ khâu thu nhận, cung cấp và
8 phân tích thông tin đối với các doanh nghiệp bánh kẹo cùng với giải pháp hoàn thiện bộ máy kế toán quản trị[29]. Nghiên cứu “Tổ chức kế toán quản trị chi phí và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp thuộc ngành dầu khí Việt Nam”, (Nguyễn Đào Tùng, 2012) đã chỉ ra lý luận về tổ chức kế toán quản trị chi phí và giá thành theo các nội dung như: tổ chức mô hình kế toán quản trị, tổ chức phần hành kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Bên cạnh đó, nghiên cứu đưa ra các giải pháp hoàn thiện mô hình kế toán quản trị cũng như phương pháp thu thập, phân loại và xử lý thông tin kế toán quản trị theo đặc thù ngành[30]. Nghiên cứu gần đây với đề tài “Hoàn thiện kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp mía đường trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa”, (Lê Thị Minh Huệ, 2016) đã khái quát, hệ thống hóa và phát triển những lý luận về kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp sản xuất theo các nội dung như nhận diện chi phí, xây dựng định mức và lập dự toán chi phí, phân bổ, xác đinh chi phí và phân tích chi phí. Tác giả có khảo sát thực tế, phân tích định lượng, đánh giá thực trạng về kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp mía đường Thanh Hóa theo các nội dung trên. Nghiên cứu đưa ra các giải pháp hoàn thiện kế toán quản trị chi phí phù hợp đặc điểm hoạt động sản xuất của doanh nghiệp mía đường. Đặc biệt trong việc cung cấp thông tin cho các nhà quản trị thông qua hệ thống báo cáo quản trị chi phí[31]. Ngoài ra, còn có các nghiên cứu về tổ chức kế toán quản trị chi phí trong các lĩnh vực khác như: “Tổ chức công tác kế toán quản trị chi phí và giá thành dịch vụ vận chuyển hành khách trong các doanh nghiệp taxi”, (Hồ Văn Nhàn, 2010). Nghiên cứu đã hệ thống hóa được các vấn đề lý luận và làm rõ chi phí dịch vụ trong vận chuyển, đối tượng tập hợp chi phí, đối tượng tính giá thành
9 cùng các phương pháp kế toán cho loại hình dịch vụ này. Nghiên cứu đưa ra các giải pháp để xây dựng mô hình kế toán quản trị với loai hình vận chuyển, và đưa ra các giải pháp thu thập, xử lí, phân tích và cung cấp thông tin chi phí trong kế toán quản trị thuộc lĩnh vực vận chuyển bằng taxi. Nghiên cứu “Tổ chức kế toán quản trị chi phí, giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc nghành giống cây trồng Việt Nam”, (Nguyễn Quốc Thắng, 2011), nghiên cứu đã đưa ra đề xuất về tổ chức công tác kế toán quản trị chi phí và giá thành sản phẩm nhằm tăng cường công tác quản trị doanh nghiệp thuộc ngành gióng cây trồng Việt Nam. “Nghiên cứu tổ chức kế toán quản trị chi phí và giá thành trong các doanh nghiệp vận tải biển Việt Nam” (Đỗ Thị Mai Thơm, 2012). Các nghiên cứu này đã đề cập đến công tác tổ chức kế toán quản trị chi phí như: lập dự toán chi phí, phân tích dự toán chi phí, tổ chức kế toán trách nhiệm, tổ chức kế toán quản trị theo chức năng, tổ chức kế toán chi phí và mô hình tổ chức công tác kế toán quản trị. Các nghiên cứu đã đề cập sâu đến tổ chức kế toán quản trị trong các loại hình doanh nghiệp cụ thể như vận chuyển hành khách, vận tải, giống cây trồng mà chưa có đề tài nghiên cứu sâu về doanh nghiệp sản xuất trong lĩnh vực hóa chất. Như vậy, trong các công trình nghiên cứu trên, các tác giả đã hệ thống hóa về kế toán quản trị chi phí và giá thành sản phẩm trong các loại hình doanh nghiệp và ngành sản xuất kinh doanh cụ thể nhưng chưa nghiên cứu trong lĩnh vực hóa chất. Mặt khác, để có thể tổ chức và vận dụng kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành vào thực tế doanh nghiệp nhằm cung cấp được thông tin hữu ích và hiệu quả cho các nhà quản trị cần xây dựng mô hình và giải pháp kế toán quản trị phù hợp.
10 Tóm lại, trong các nghiên cứu về kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm thì các tác giả đã hệ thống hóa nội dung cơ bản kế toán chi phí sản xuất và và thành dưới hai góc độ kế toán tài chính, kế toán quản trị và đề xuất ứng dụng vào ngành cụ thể trong phạm vi nghiên cứu của đề tài. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu trên đều chưa đầy đủ và chưa giải quyết vấn đề tác giả quan tâm là tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất thuộc tập đoàn Hóa chất Việt Nam. Trong khi quy hoạch phát triển ngành công nghiệp hóa chất đến 2020, có tầm nhìn đến năm 2030 là xây dựng ngành hóa chất có cơ cấu tương đối hoàn chỉnh, bao gồm sản xuất tư liệu sản xuất và tư liệu tiêu dùng, phục vụ cho nhiều ngành công nghiệp khác, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu trong nước và đẩy mạnh xuất khẩu. Để đảm bảo mục tiêu trên, đòi hỏi các doanh nghiệp cần tổ chức kế toán chi phí sản xuất và giá thành khoa học, hiệu quả, để cung cấp thông tin kế toán phục vụ cho quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh. Dù có nhiều nhiên cứu về kế toán chi phí sản xuất và giá thành trong các doanh nghiệp Việt Nam, có đóng góp to lớn và ý nghĩa tham khảo quan trọng cho luận án trong quá trình thực hiện nhưng những công trình này còn hạn chế hay “khoảng trống” chưa đề cập ở một số điểm sau: Lý luận về tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, mỗi nghiên cứu đều có cách tiếp cận và đặt vấn đề riêng về các ngành nghiên cứu, trong khi đó vấn đề tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hóa chất nói chung và tập đoàn hóa chất nói riêng chưa có doanh nghiệp nào nghiên cứu. Ngành hóa chất là một ngành quan trọng trong việc thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng hội nhập sâu và rộng thì tổ chức
11 tốt kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm giúp doanh nghiệp cắt giảm chi phí sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh sản phẩm, góp phần thực hiện mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp. Các công trình nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung giải quyết tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm dưới góc độ kế toán tài chính hoặc kế toán quản trị nhưng dường như chưa có công trình nào nghiên cứu tổng hợp, phân tích đầy đủ thực trạng và đưa ra các giải pháp cụ thể trên cả hai góc độ trong các doanh nghiệp sản xuất nói chung và các doanh nghiệp sản xuất thuộc Tập đoàn Hóa chất nói riêng. Như vậy, luận án được nghiên cứu nhằm giải quyết các vấn đề sau đây: * Xác định rõ bản chất, vai trò và ý nghĩa của tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm với hoạt động sản xuất kinh doanh trong các soanh nghiệp thuộc Tập doàn Hóa chất. * Xác định, luận giải rõ cơ sở lý luận tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả quản trị chi phí trong các doanh nghiệp sản xuất. * Nghiên cứu thực trạng tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc Tập doàn Hóa chất, phân tích nguyên nhân thành công và hạn chế của các doanh nghiệp. * Đề xuất giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm phù hợp yêu cầu quản lý hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. 3. Mục tiêu nghiên cứu đề tài Về mặt lý luận