BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br />
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN<br />
-------------------------------<br />
<br />
VŨ TRUNG THÀNH<br />
<br />
KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG<br />
CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM –<br />
NGHIÊN CỨU ĐIỂN HÌNH NGÂN HÀNG TMCP<br />
CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM<br />
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng<br />
Mã số<br />
: 62340201<br />
<br />
LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ<br />
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:<br />
1. PGS. TS. Trần Thị Thanh Tú<br />
2. PGS. TS. Nguyễn Thị Minh Huệ<br />
Xác nhận của Người hướng dẫn 1 Xác nhận của Người hướng dẫn 2<br />
<br />
PGS.TS. Trần Thị Thanh Tú<br />
<br />
PGS. TS. Nguyễn Thị Minh Huệ<br />
<br />
HÀ NỘI - 2017<br />
<br />
v<br />
<br />
LỜI CAM ĐOAN<br />
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi<br />
cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không vi<br />
phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.<br />
Tôi xin cam đoan đề tài luận án “Kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng của<br />
các ngân hàng thương mại Việt Nam – nghiên cứu điển hình Ngân hàng TMCP<br />
Công thương Việt Nam” là công trình nghiên cứu của tôi.<br />
Hà Nội, ngày…..tháng…. năm 2017<br />
Tác giả luận án<br />
<br />
Vũ Trung Thành<br />
<br />
vi<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................. v<br />
MỤC LỤC............................................................................................................. vi<br />
DANH MỤC VIẾT TẮT ...................................................................................... xi<br />
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. xiv<br />
DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ ............................................................................... xvi<br />
DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................. xvii<br />
DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC ..........................................................................xviii<br />
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1<br />
1.<br />
<br />
Giới thiệu công trình nghiên cứu ............................................................... 1<br />
<br />
2.<br />
<br />
Tính cấp thiết của luận án .......................................................................... 2<br />
<br />
3.<br />
<br />
Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................... 4<br />
<br />
4.<br />
<br />
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................. 4<br />
<br />
5.<br />
<br />
Câu hỏi nghiên cứu ..................................................................................... 5<br />
<br />
6.<br />
<br />
Phương pháp nghiên cứu............................................................................ 6<br />
<br />
7.<br />
<br />
Những đóng góp của luận án ...................................................................... 7<br />
<br />
8.<br />
<br />
Kết cấu của luận án .................................................................................... 8<br />
<br />
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ................................. 9<br />
1.1.<br />
<br />
Các nghiên cứu về Kiểm tra sức chịu đựng ở nước ngoài ........................ 9<br />
<br />
1.1.1.<br />
<br />
Quá trình hình thành và phát triển lý thuyết về Kiểm tra sức chịu đựng9<br />
<br />
1.1.2.<br />
<br />
Tác động của kinh tế vĩ mô đối với RRTD trong xây dựng kịch bản<br />
<br />
Kiểm tra sức chịu đựng ..................................................................................... 14<br />
1.1.2.1.<br />
<br />
Chỉ số đại diện cho chu kỳ kinh tế .................................................. 14<br />
<br />
1.1.2.2.<br />
<br />
Chỉ số giá bất động sản ................................................................... 16<br />
<br />
1.1.2.3.<br />
<br />
Chỉ số chứng khoán ........................................................................ 16<br />
<br />
1.1.2.4.<br />
<br />
Các chỉ số thể hiện mặt bằng lãi suất .............................................. 16<br />
<br />
1.1.2.5.<br />
<br />
Chỉ số về tăng trưởng tín dụng ........................................................ 17<br />
<br />
1.1.2.6.<br />
<br />
Tỷ giá ............................................................................................. 17<br />
<br />
1.2.<br />
<br />
Các nghiên cứu về Kiểm tra sức chịu đựng vi mô tại Việt Nam ............. 18<br />
<br />
vii<br />
<br />
1.3.<br />
<br />
Khoảng trống nghiên cứu ......................................................................... 22<br />
<br />
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................... 23<br />
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG VI MÔ<br />
ĐỐI VỚI RRTD TẠI CÁC NHTM .................................................................... 24<br />
2.1.<br />
<br />
Khái niệm Kiển tra sức chịu đựng vi mô ................................................. 24<br />
<br />
2.2.<br />
<br />
Phân loại Kiểm tra sức chịu đựng vi mô.................................................. 27<br />
<br />
2.3.<br />
<br />
Mô hình Kiểm tra sức chịu đựng vi mô ................................................... 29<br />
<br />
2.3.1.<br />
<br />
Các mô hình kinh tế vĩ mô (Macroeconomic Modeling) .................... 30<br />
<br />
2.3.1.1.<br />
<br />
Các mô hình hồi quy chuỗi thời gian phi cấu trúc ........................... 30<br />
<br />
2.3.1.2.<br />
<br />
Các mô hình cân bằng tổng thể động .............................................. 32<br />
<br />
2.3.1.3.<br />
<br />
Các mô hình dữ liệu bảng ............................................................... 33<br />
<br />
2.3.2.<br />
<br />
Xây dựng kịch bản Kiểm tra sức chịu đựng vi mô.............................. 33<br />
<br />
2.3.2.1.<br />
<br />
Lựa chọn yếu tố gây sốc cho ngân hàng .......................................... 34<br />
<br />
2.3.2.2.<br />
<br />
Đo lường quy mô cú sốc ................................................................. 35<br />
<br />
2.3.3.<br />
<br />
Biến số đo lường RRTD .................................................................... 36<br />
<br />
2.3.4.<br />
<br />
Mô hình đánh giá RRTD (Credit risk Satellite Modeling) .................. 42<br />
<br />
2.3.4.1.<br />
<br />
Nghiên cứu của Schmeider và cộng sự (2013) xác định RWA ........ 43<br />
<br />
2.3.4.2.<br />
<br />
Nghiên cứu của Buncic và Melecky (2013) xác định PD ................ 44<br />
<br />
2.4.<br />
<br />
Ứng dụng Kiểm tra sức chịu đựng vi mô đối với RRTD trong quản trị<br />
<br />
ngân hàng ............................................................................................................. 45<br />
2.4.1.<br />
<br />
Nhận thức về vai trò của Kiểm tra sức chịu đựng ............................... 49<br />
<br />
2.4.2.<br />
<br />
Xác định đúng mục tiêu thực hiện Kiểm tra sức chịu đựng ................ 51<br />
<br />
2.4.3.<br />
<br />
Phối hợp giữa các đơn vị chức năng ................................................... 52<br />
<br />
2.4.4.<br />
<br />
Xây dựng và văn bản hóa quy trình .................................................... 53<br />
<br />
2.4.5.<br />
<br />
Yếu tố hạ tầng công nghệ thông tin .................................................... 54<br />
<br />
2.4.6.<br />
<br />
Đánh giá định kỳ việc thực hiện Kiểm tra sức chịu đựng ................... 56<br />
<br />
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................... 57<br />
<br />
viii<br />
<br />
CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ TRIỂN KHAI<br />
KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG VI MÔ ĐỐI VỚI RRTD TẠI VIETINBANK<br />
58<br />
3.1.<br />
<br />
Tình hình kinh tế và điều hành chính sách tín dụng của NHNN giai đoạn<br />
<br />
2009-2015 ............................................................................................................. 58<br />
3.1.1.<br />
<br />
Tình hình kinh tế vĩ mô ...................................................................... 58<br />
<br />
3.1.1.1.<br />
<br />
Tốc độ tăng trưởng GDP................................................................. 58<br />
<br />
3.1.1.2.<br />
<br />
Lạm phát, tăng cung tiền và tín dụng .............................................. 59<br />
<br />
3.1.1.3.<br />
<br />
Tỷ giá ............................................................................................. 62<br />
<br />
3.1.1.4.<br />
<br />
Cán cân vãng lai ............................................................................. 63<br />
<br />
3.1.1.5.<br />
<br />
Chỉ số thị trường chứng khoán ........................................................ 64<br />
<br />
3.1.1.6.<br />
<br />
Thị trường bất động sản .................................................................. 65<br />
<br />
3.1.2.<br />
<br />
Nợ xấu và điều hành chính sách tín dụng của NHNN......................... 67<br />
<br />
3.1.2.1.<br />
<br />
Thực trạng nợ xấu giai đoạn 2009-2015.......................................... 67<br />
<br />
3.1.2.2.<br />
<br />
Các chính sách điều hành tín dụng của NHNN ............................... 68<br />
<br />
3.2.<br />
<br />
Thực trạng hoạt động tín dụng của Vietinbank ...................................... 70<br />
<br />
3.2.1.<br />
<br />
Quá trình hình thành và vai trò của Vietinbank trong hệ thống NHTM<br />
<br />
Việt Nam. .......................................................................................................... 70<br />
3.2.2.<br />
3.3.<br />
<br />
Kết quả hoạt động tín dụng của Vietinbank 2009 - 2015 .................... 72<br />
<br />
Đánh giá thực trạng triển khai Kiểm tra sức chịu đựng vi mô đối với<br />
<br />
RRTD tại Vietinbank .......................................................................................... 76<br />
3.3.1.<br />
<br />
Thực trạng triển khai Kiểm tra sức chịu đựng RRTD tại Vietinbank .. 76<br />
<br />
3.3.1.1.<br />
<br />
Nhận thức về vai trò của Kiểm tra sức chịu đựng............................ 77<br />
<br />
3.3.1.2.<br />
<br />
Xây dựng kịch bản Kiểm tra sức chịu đựng .................................... 78<br />
<br />
3.3.1.3.<br />
<br />
Văn bản quy định Kiểm tra sức chịu đựng ...................................... 80<br />
<br />
3.3.1.4.<br />
<br />
Cơ sở hạ tầng thông tin ngân hàng .................................................. 80<br />
<br />
3.3.2.<br />
<br />
Thành công và hạn chế trong triển khai Kiểm tra sức chịu đựng vi mô<br />
<br />
đối với RRTD tại Vietinbank............................................................................. 81<br />
3.3.2.1.<br />
<br />
Thành công ..................................................................................... 81<br />
<br />